1

Anders kijken naar kinderogen

Dr. Valerie Verhelle

Oogarts

ZOL

Inspectie tijdens raadpleging

• 1. Afwijkende ooglidstand

• 2. Afwijkende oogstand

• 3. Torticollis

• 4. Nystagmus

• 5. Anisocorie

• 6. Leucocorie

• 7. Het ‘rode’ oog

2

1. Ptosis

Afwijkende ooglidstand : ptosis

• Congenitaal / verworven

• Oorzaken congenitaal – Aponeurotisch : (geboorte) trauma

– Myogeen : fibreuze levator

– Neurogeen : n III, Horner’s, jaw-winking

– Neuromyogeen : myasthenie

– Mechanisch : ooglidtumoren

– DD pseudoptosis : microphtalmie, retractie

3

Congenitale ptosis

• DD blepharophimosis syndroom – Epicanthus inversus : huidplooi van het onderooglid

over mediale canthus

– Telecanthus : canthi ver met normale ipd

– Palpebrale phimosis

• DD pseudoptosis : – Microphtalmie

– Contralaterale ooglidretractie

– Contralaterale proptosis

Blepharophimosissyndroom

4

Congenitale ptosis

• Drop van 1 of 2 oogleden

• Lift van de wenkbrauwen

• Tilt van het hoofd : chin - up

• Cave : – Amblyopie

– Astigmatisme

– Onderliggend strabisme

Congenitale ptosis : behandeling

• Amblyopietherapie – Bril / occlusie

• Chirurgie (98%) meestal rond 4 jaar – Inkorting van de musc levator palpebrae

– Frontalissling (facia lata), best bilateraal

5

2. Afwijkende oogstand : strabisme

• Convergent

• Divergent

• Verticaal

• A en V patroon

• Intermittent / wisselende hoek

• V patroon

6

• A Patroon

• intermittent

7

Strabisme : onderzoek

• Inspectie : licht reflet

• Cover / uncover test

• Convergentie

• Visus

• Prismatesten

• Maddox

• Synoptofoor

• Dieptezicht

Strabisme

• Cave DD pseudostrabisme

– brede neusrug

– epicanthusplooi

8

Pseudostrabisme

Strabisme : behandeling

• Amblyopiebehandeling indien het kind niet alterneert

• Occlusietherapie – Pleisters

– Hypo-allergeen, boys and girls, posters

• Atropine (penalisatie)

• Bril

9

Strabisme : behandeling

• Strabisme chirurgie

– Liever recessie dan resectie

– Liefst bilateraal

– Ook de verticale componenten aanpakken

– Dagziekenhuis

3. Torticollis

• Oftalmologische oorzaken :

– Ptosis : chin up

– Verticaal strabisme (n IV)

– A, V patroon

– Nystagmus

– Duane syndroom, parese

10

Torticollis bij n IV parese

• N IV parese rechts met hoogstand rechts die

afneemt bij kanteling naar links

4. Nystagmus

• Repetitieve oscillaties van het oog horizontaal, verticaal of tortioneel

• Jerk / pendular

• Asymptomatisch voor het kind tenzij het pas ontstaan na 8 jaar

11

Nystagmus

• Fysiologische nystagmus

– Eindpunt

– Optokinetisch

– Vestibulair (cows)

Nystagmus : oorzaken

• Congenitaal

• Verworven

– Visusverlies : trauma, dense cataract...

– Toxisch,metabool : alcohol, benzo, ....

– Neurologisch : tumor, CVA, trauma, MS...

12

Congenitale nystagmus

• Ontstaat op 2 tot 3 maanden met wijde,

swingende oogbewegingen

• Tussen 4 en 6 maanden komen er kleine

pendulaire bewegingen bij

• Tussen 6 en 12 maanden ontstaat jerk

nystagmus met een null punt

Congenitale nystagmus

• Meestal horizontaal

• Wordt meestal gedempt door convergentie

• Soms is het latent (enkel zichtbaar na afdekken

van 1 oog)

• Compensatoire torticollis

• Afwezig in de slaap

13

Congenitale nystagmus : oorzaken

• Idiopatisch

• Albinisme

• Aniridie

• Leber’s congenitale amaurosis

• Andere : bilateraal congenitaal cataract,n II of

maculaire letsels...

Congenitale nystagmus

• DD : neuroscreening

– Opsoclonus :

• Multidirectionele en onregelmatige oogbewegingen

• Hersenstam, cerebellum,encephalitis, neuroblastoom...

14

Nystagmus : behandeling

• Visus optimaliseren

• Eventueel amblyopie behandelen (probleem bij

latente component)

• Eventueel spierchirurgie om het nulpunt naar

blik vooruit te brengen : bilaterale recessie -

resectie (bijvoorbeeld bij een te grote

torticollis)

5. Anisocorie

• 2 pupillen van verschillende grootte

• De abnormale pupil is te groot of de

abnormale pupil is te klein

• Doe een onderzoek in het licht en in het

donker :

– Is de anisocorie groter in het licht dan is de

abnormale pupil de grootste van de 2

– Is de anisocorie groter in het donker dan is de

abnormale pupil de kleinste van de 2

15

Anisocorie : oorzaken

• De abnormale pupil is in constrictie – Iritis (rheuma), synechieën – Horner’s syndroom – Unilateraal gebruik van miotische druppels

• De abnormale pupil is gedilateerd – Trauma (sfincterbeschadiging) – Adie (jonge vrouwen, afwezige kniepeesreflex) – N III (met ptosis en oogspierverlammingen) – Unilateraal gebruik van mydriatische druppels

Anisocorie : Horner’s syndroom

16

Anisocorie

• DD : fysiologische anisocorie :

– Het verschil is even groot in licht en in donker

– De pupillen reageren allebei normaal op licht

– Het verschil in grootte is meestal kleiner dan 1 mm

diameter

6.Leucocorie : witte pupilreflex

17

Leucocorie : witte pupilreflex

• Oorzaken

– Retinoblastoma

– Coat’s disease

– Peristerend hyperplastisch primair vitreum

– Congenitaal cataract

– ROP : eindstadium : RLL

– Toxocariasis

Retinoblastoma

• Meest voorkomende primaire, kwaadaardige tumor van het oog bij kinderen : 1/20,000 geboorten

• Wordt meestal ontdekt rond de leeftijd van 18 maanden

• 20 tot 30% is bilateraal

• Tumor van het netvlies die ofwel in het

vitreum groeit ofwel subretinaal

18

Retinoblastoma

Retinoblastoma : erfelijkheid

• Familiale vorm

– Autosomaal dominant

– Bilateraal

– Secundaire tumoren : pineaoblastoma en osteogeen

sarcoom

• Sporadische vorm

– Uni/bilateraal

19

Retinoblastoma : genetische counseling

• Moeilijk !

• Gezonde ouders met 1 aangetast kind hebben

5% kans op aantasting van een volgend kind

• Als 2 of meer kinderen aangetast zijn dan is de

kans op voor volgend kind 50%

• Een overlever heeft 50% kans dat zijn kinderen

het ook krijgen

Retinoblastoma : presentatie

• Leucocorie (60%)

• Strabisme (20%)

• Secundair glaucoom (buftalmie)

• Pseudo-uveitis

• Orbitale inflammatie

• proptosis

20

Retinoblastoma : therapie

• Enucleatie (visus is vaak al verloren)

• Systemische chemo + lokale therapie – Radio-actieve plaque

– Photocoagulatie

– Cryotherapie

! 15% mortaliteit

Congenitaal cataract

• Uni/bilateraal

• Diagnose

• Therapie : amblyopie / chirurgie

• Prognose : – Bilateraal : goed

– Unilateraal : minder goed tenzij • Vroege ingreep

• Agressieve amblyopie therapie

21

Coat’s disease

• Eerste decade

• Meer bij jongens

• Leucocorie, strabisme, visusverlies

• Meestal unilateraal

Coat’s disease : oogfundus

• Grote zones van intra- en subretinale

gele exsudaten met overliggende

gedilateerde en tortueuze

bloedvaten.

• Spontane progressie naar massieve

subretinale exsudaten en exsudatieve

RLL met secundair cataract, secundair

glaucoom, uveïtis en finaal phtisis

22

Coat’s disease

Coat’s disease : behandeling

• Photocoagulatie

• Cryotherapie

• Intra-vitreale injecties anti-VGF

23

Persisterend hyperplastisch primair

vitreum : PHPV

• Stoornis in de regressie van het primair vitreum

• Anterieur (posterieur)

– Meest voorkomend

– 90% unilateraal

– Microftalm oog

– Retrolentale massa met cataractvorming

ROP

• Kan leucocorie veroorzaken in het stadium

van de retinaloslating (stadium 5)

• Voorkomen door screening bij risicobaby’s

24

Toxocariasis

• Infectie met toxocara canis : worm aanwezig bij

80% van puppies

• Besmetting via eitjes van de worm in de

menselijke darm, deze ontwikkelen naar larven

en migreren naar verschillende organen. Als de

larven afsterven veroorzaken ze een forse

inflammatoire reactie met granuloomvorming

Oculaire toxocariasis

• Tussen 2 en 9 jaar

• Leucocorie, strabisme en visusverlies

• 2 vormen :

– Chronische endoftalmitis gevolgd door

cataractvorming of RLL

– Granuloom thv de achterpool / periferie : eens

gevormd blijft dit letsel stationair

25

Oculaire toxocariasis

7. Het rode oog

• Bilateraal : conjunctivitis

• Unilateraal :

– Iritis (pijnloos!)

– Verstopte traanweg, dacryocystitis

– Vreemd voorwerp

– Erosie

26

Het rode oog : DD

Besluit

• Vroege screening van alle kinderen is belangrijk om pathologie op te sporen en zo amblyopie zo goed mogelijk te behandelen / voorkomen (K en G)

• Bij twijfel : nazicht !