I n h o u D S t a f E L

A. Op weg nAAr krAchtige leerOmgevingen in het berOeps secundAir OnderwijsInge Placklé, lerarenopleider Vrije universiteit Brussel en lector XIoS hogeschool Limburg

arjan Goemans, lector XIoS hogeschool Limburg (praktijkdeel)

13

1. KrachtIGE LEEroMGEVInGEn In hEt BEroEPSSEcunDaIr onDErwIJS

15

1.1 model voor krachtige leeromgevingen in het bsO 16

1.1.1 Krachtige leeromgevingen in het BSO 16

1.1.2 Ontwikkeling van (beroeps-)identiteit 17

1.1.3 Sleutelcompetenties 18

1.1.4 Leeromgeving 20

1.1.5. Zorg op maat 21

1.2 probleemgestuurd leren als krachtige leeromgeving in het bsO 24

1.2.1 Kenmerken van de leerprocessen in probleemgestuurd leren 24

1.2.2 PGL in het BSO?! 26

2. wErKEn MEt LEErLIJnEn BInnEn PaV 28

2.1 wat zijn leerlijnen? 28

2.2 leerlijnen zelfsturing, problemen oplossen en coöperatief leren 29

2.2.1 Leerlijn zelfsturing 29

2.2.2 Leerlijn problemen oplossen 33

2.2.3 Leerlijn coöperatief leren 37

2.3 horizontale samenhang: geïntegreerde heuristiek zelfgestuurd,probleemoplossend leren in team

39

3. hEt thEorEtISch KaDEr In DE PraKtIJK: 'EXtrEME MaKEoVEr' hErE It IS!

41

3.1 Opbouw project 42

3.2 Opbouw leerkrachtenhandleiding 43

3.3 planning voor de leerkracht 44

3.4 voor je begint 45

3.5 e-portfolio 45

3.6 planningstabel 49

3.7 wat verwachten we van onze groep? 50

1. OnZe eXtreme 'mAkeOver' wOrdt . . . oPDracht 1 51

1. Kerndoelstellingen 51

2. Praktisch 52

3. Voorbereiding 52

4. Show it! 53

5. Make a choice! 54

2. Opstellen vAn het drAAibOek oPDracht 2 55

1. Kerndoelstellingen 55

2. Draaiboek 57

3. Contact met de klant 58

4. Ons budget 61

5. Onze offerte 63

3. de hAnden uit de mOuwen! oPDracht 3 64

1. Kerndoelstellingen 64

2. Leerroute (uitgestippelde weg) 68

3. Planning 71

4. Taakverdeling 72

5. Proces bewaken, problemen voorkomen! 73

6. Hou elkaar op de hoogte 74

4. this is it! oPDracht 4 75

1. Kerndoelstellingen 75

5. schOuderklOpjes! oPDracht 5 78

1. Kerndoelstellingen 78

2. Klant is koning 80

3. Waar staan we als “groep”? 80

4. Geef jezelf een pluim! 81

b. pAv: prOject Algemene vAkken Of prAktisch, AlternAtief en veelZijdig?

Isabelle Janssens, directeur Erasmusatheneum Deinze en lerarenopleiderVrije universiteit BrusselEvelyne De Smet, lerarenopleider Vrije universiteit BrusselEva De Mesmaeker, lerarenopleider Vrije universiteit BrusselLinda Van Looy, lerarenopleider Vrije universiteit Brussel

83

1. BEStaanSrEcht En MEErwaarDE Van hEt VaK PaV 85

1.1 uniek en maatschappelijk relevant 85

1.2 bont allegaartje aan leerlingen 86

1.3 Authentieke leraar met kennis van zaken 87

1.4 grote tekorten aan leraren met brede pAv-opleiding 89

1.5 schoolcultuur, visie op leren en pAv 90

2. LESGEVEn MEt aanDacht Voor ELKE LEErLInG 94

2.1 inspelen op verschillen in leerstijlen 94

2.2 Afwisselende, activerende werkvormen 98

2.3 inspelen op talige diversiteit 99

2.3.1 Alle beroepsleerlingen geletterd: een gedeelde verantwoordelijkheid 99

2.3.2 Belang van taalontwikkeling 100

2.3.3 Schooltaal versus dagelijkse taal 101

2.3.4 Aangepast taalbeleid 102

2.3.5 Taalgericht vakonderwijs 102

3. EEn StIMuLErEnD BELEID 112

3.1 pAv-leeromgeving 112

3.2 kwalitatieve vakgroepwerking 113

3.3 lerarenopleidingen uitgedaagd! 114

4. PaV-ProJEctEn oP Maat: SoLLIcItErEn 117

4.1 solliciteren: ‘woon-werkverkeer’ InDIVIDuELE ProBLEEMtaaK 7DE Jaar 118

4.1.1 Oriëntering voor de leerlingen 118

1. DOEL VAN DE OPDRACHT 118

2. OPZET VAN DE OPDRACHT 118

3. PENDELEN LOONT! 118

4. EVALUATIE 120

4.2 solliciteren: ‘Op naar de werkvloer’ ProJEctthEMa 5DE of 6DE Jaar 121

4.2.1 Leeswijzer 121

4.2.2 Oriëntering voor de leerkracht 121

4.2.2.1 VERWIjZING NAAR DE EINDTERMEN 121

4.2.2.2 CONCRETE DOELSTELLINGEN 123

4.2.2.3 PLANNING 124

4.2.2.4 OPBOUW VAN HET PROjECT 127

1. DE VACATUREWAND 129

2. HET SIMULATIESPEL 131

3. DE CARRIèRELOOPBAAN ZELFREFLECTIE 135

4. MIjN PROFIELONTWIKKELING 137

5. HET CURRICULUM VITAE 139

6. DE PROFESSIONELE VRAAGSTUKKEN 141

4.2.2.5 AANDACHTSPUNTEN IN HET PROjECT 142

• DIFFERENTIATIE 142

• REFLECTIE 142

• EVALUATIE 143

• MOGELIjKE KNELPUNTEN 143

4.2.3 Oriëntering voor de leerlingen 144

1. DE VACATUREWAND 145

2. HET SIMULATIESPEL 151

3. DE CARRIèRELOOPBAAN ZELFREFLECTIE 157

4. MIjN PROFIELONTWIKKELING 160

5. HET CURRICULUM VITAE 167

6. DE PROFESSIONELE VRAAGSTUKKEN 169

5. BIJLaGEn 172

• eXtrA 193

BIBLIoGrafIE DEEL a 195

BIBLIoGrafIE DEEL B 196

oVEr DE autEurS 197