Inhoud van de presentatie - prebes.be · 27-4-2015 1 PIJN AAN JE LIJF Voorkomen van...

27-4-2015

1

PIJN AAN JE LIJF

Voorkomen van overbelastingsletsels

Emmy StreuveDanny Van Overmeire

Inhoud van de presentatie

1. Korte voorstelling van navb-cnac Constructiv

2. Musculoskeletale aandoeningen

3. RiMoBo – Enkele conclusies van het pilootproject in 2013

4. Verdere ontwikkeling van RiMoBo in 2014

5. Digitaal Rapport RiMoBo

6. RiMoBo volgende fase: uitwerken van preventiemaatregelen 7. RiMoBo en de bouwsector

2

27-4-2015

2

1. navb-cnac Constructiv

Korte voorstelling

3

1.1. Het navb binnen Constructiv

Navb-cnac Constructiv, kortweg het navb, is het preventie-instituut van de bouw.

Onder de noemer Constructiv werken we samen met:

het fvb: vakopleidingen in de bouwsector

het fbz: aanvullende sociale voordelen

pensio b: pensioenen

4

27-4-2015

3

1.2. Paritair Bestuur

14 bestuurdersaangeduid door het

PC 124

Beslissingen worden bij consensus

genomen

Aangesteld voor 3 jaar & een van de

bestuurders

Voorzitter afwisselend van

werkgevers-werknemerszijde

Vertegen-woordigers werkgevers

Vertegen-woordigers werknemers

5

1.3. Opdracht navb

Het Welzijn in de bouw bevorderen

Met de nadruk op de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten

Vervult ook een rol bij de begeleiding en re-integratie van slachtoffers

6

27-4-2015

4

1.4. Strategische pijlers

Multidisciplinaire benadering

veiligheid en gezondheid

Integrale benadering over gehele loopbaan

bouwvakker

Dienstverlening met maximale toegevoegde

waarde

Integrale benadering over

hele levenscyclus

van het bouwwerk

7

1.5. Actiegebieden

Advies en begeleiding

Onderzoek en ontwikkeling

Examens en opleidingen

Informatie-verspreiding

Campagnes

Coördinatie van posttraumatische dienstverlening

8

27-4-2015

5

1.6. Kenniscentrum: Onderzoek en Ontwikkeling

• Welzijnsgebonden materie in de bouwsectorAnalyse

• Navb publicaties• Opleidingen

Studies & Ontwikkeling

• Vragen • InfomomentenInformatie

• Afdeling Ondernemingen• Fvb-ffcOndersteuning

9

1.6. Kenniscentrum: Onderzoek en Ontwikkeling

(Inter-)

Nationale

Welzijns-

projecten

RiMoBo

ESF 214-4191

Asbest

Contrac-teranto

Toolbox

lab

Prevention through pictures

OIRA

VIGeZ

10

27-4-2015

6

2. Musculoskeletaleaandoeningen

… en de bouwsector

11

2.1. Wat is MSA

12

Fysieke taakeisen

Flexibiliteits-taakeisen

Werkplanning en -uitvoering

Mentale & socialetaakeisen

27-4-2015

7

2.2. MSA klachten in de bouwsector –cijfers uit de EU

13

37% van de mensen die werkzaam zijn in de bouwsector: hebben last van rugpijn & 33% van spierpijn (2005)

Vaak voorkomend gezondheids-probleem in de bouwsector

13

2.2. MSA klachten in de bouwsector –Vooronderzoek voor RiMoBo – 2012

Veroorzaakt door de aardvan het werk en de manierwaarop er gewerkt wordt.

Ook beïnvloedt door psychosociale factoren, zoals werkorganisatie of stress op het werk.

90% van de werknemers heeft last van musculoskeletale klachten

14

80%

nek- en rugklachten

70% klachten schouders en

bovenste ledematen

50% klachten onderste

ledematen

27-4-2015

8


40% was in het laatste jaar een periode arbeidsongeschikt■ Maar slechts 2 lange tijd

Het werk zelf is de oorzaak van arbeidsongeschiktheid in bijna 1 op 2 gevallen!■ “fysieke last op het werk” is de

belangrijkste oorzaak

■ bij één persoon was de oorzaak “stress op het werk”.

■ overige ziekte of ongeval.

15


Volgens ons onderzoek hebben vele werknemers musculoskeletale klachten

Oorzaak klachten en uitval: ■ fysieke factoren (aard werk en ergonomie);

■ psychische factoren (werkorganisatie of stress op het werk);

Behoefte om snel, goed en betrouwbaar risico’s op vroegtijdige uitval te detecteren

Breed instrument :■ voor onderneming en voor bouwvakker

■ Eenvoudig in het gebruik

■ Voor alle ondernemingen geschikt.

16

27-4-2015

9

2.3. MSA en ongevallen bouwsector met blijvende arbeidsongeschiktheid (FAO)

Fysieke belasting van het bewegingsapparaat is het 2e belangrijkste soort ongeval met blijvende ongeschiktheid

17

2.4. Risico’s : fysieke taakeisendoor de aard van het werk

Het gebruik van (hand)gereedschap dat trillingen veroorzaakt

Werken in onaangepaste houdingen

Te lang aan een stuk door dezelfde handelingen

Bewegingen op kracht, overbelasting bij behandeling en transporteren van goederen

18

27-4-2015

10

2.4. Risico’s: fysieke taakeisendoor de aard van het werk

Verzwarende effecten■ Belastende houdingen

combineren met manueel hanteren van zware lasten

■ Gereedschappen in slechte staat

■ Repetitief karakter,

■ Intensiteit van de bewegingen

19

2.4. Risico’s door de aard van het werk – letsels

LETSELS ACTIVITEIT BEROEP

Rugletsel - Zware lasten behandelen zoals betonblokken (32kg)

- Voorovergebogen werken

Metselaars, ijzervlechters…

Schouderletsel - Veelvuldig boven schouderniveau werken

Schilders en stukadoors…

Knieletsel - Werken op de knieën - Werken met gebogen

knieën

Vloer- en tegelwerkers, dakwerkers…

20

27-4-2015

11

2.4. Risico’s : fysieke taakeisendoor de omgeving van het werk

Klimatologische omstandigheden■ Temperatuurschommelingen

■ Tocht, wind

■ Regen, sneeuw

Wanordelijke werkplaatsen, obstakels

Onvoldoende verlichting

21

2.4. Risico’s : fysieke taakeisendoor de omgeving van het werk

Werken in besloten ruimte

Vervuiling■ Vervuilde grond, water, lucht

■ Gevaarlijke producten, stoffen,…

22

27-4-2015

12

2.4. Risico’s : werkplanning en uitvoering

Keuze van materiaal, gereedschappen

Uitvoeringstechniek -methodes

Te strakke deadlines

Verdeling van het werk –organisatie van het werk

23

2.4. Risico’s mentaal en sociaal

Gedrag en houding van de werknemers : ■ onder tijdsdruk

■ uit stoerheid wordt gekozen voor onjuiste en risicovolle handelingen

Ingesteldheid - persoonlijkheid werknemers

Samenwerking met mensen, firma’s

Onwetendheid

Druk van collega’s/ leidinggevenden

24

27-4-2015

13

2.4. Risico’s : flexibiliteit

Meerdere taken tegelijkertijd uitvoeren

Steeds veranderende omstandigheden (steeds andere werkplaatsen)

Avond- nachtwerk

Repetitieve arbeid, weinig afwisseling of regelmogelijkheden

Moeilijk prioriteiten stellen 25

2.5. Welke beroepen

Bijna alle beroepen in de bouw hebben met lichamelijke belasting te maken en daarmee met de bijhorende klachten door overbelasting■ Wegenis- en rioleringswerkers

■ Kabel- en buizenlegger;

■ Metselaar;

■ Bekister;

■ Voeger;

■ IJzervlechter;

■ Steigerbouwer;

■ Stukadoor;

■ Machinisten;

26

27-4-2015

14

3. RiMoBoRisico Monitor Bouw

Pilootonderzoek 2013Enkele conclusies

27

3.1. RiMoBo Team

In samenwerking Adhesia (Mensura)

Projectcoördinatie drs. Stef Schouten

Ontwikkeling projectleider: Ir. Christian Depue, uitvoering: Ir. Arch. Emmy Streuve

Ondersteuning enquêtes ■ Afdeling Ondernemingen van het navb

■ Adviseurs van Adhesia

Extern Advies dr. Herman Duprez (voormalig Adhesia)

28

27-4-2015

15

3.1. Doel RiMoBo

De ontwikkeling

van een Monitoringinstrument

dat een ranking geeft

op basis van te bepalen taakeisen

voor het risico op uitval op termijn

in de bouwsector

Ontwikkelen van een

Risico Monitor voor de Bouw

29

3.2. Nieuwe aanpak

Bevraging op papier

Nieuwe aanpak:

Zowel de werknemers als de werkgevers bevraagd

Beide visies tegen elkaar afgewogen

Analyse van de resultaten

Overleg met Universiteit van Groningen (resultaten werknemers)

30

27-4-2015

16

3.3. Vragenlijsten (1)

Vragenlijst werkgevers –Barometer■ Oorspronkelijke opzet: een beeld

van de organisatie krijgen voor volgende thema’s

1. Psychosociale belasting

2. Arbeidsorganisatie

3. Opleiding – informatie

4. Fysieke belasting

5. Arbeidsongeschiktheid -ziekte – re-integratie -oudere werknemers

31

3.3. Vragenlijsten (2)

Vragenlijst werknemers■ Algemene vragen over leeftijd, anciënniteit, gezondheid,

levenswijze, …

■ Vragen WRFQ 2.0

WRFQ 2.0■ Het tweede deel gaat over werk tijdens de 4 afgelopen weken

■ Er zijn 4 categorieën ● Werkplanning en werkuitvoering

● Fysieke taakeisen

● Mentale en sociale taakeisen

● Flexibiliteitstaakeisen

32

27-4-2015

17

3.4. WRFQ 2.0inleiding & vragen

33

3.4. WRFQ 2.0 Geldigheid van de antwoorden

In totaal mag maximaal 5 keer met “niet van toepassing” (NVT) worden geantwoord

Per taakeis is ook een maximum aantal “NVT” vastgelegd (1 à 2 keer)

34

27-4-2015

18

3.5. Conclusies 2013Verder onderzoek nodig (1)

Fysieke taakeisen wegen zwaarder door met het toenemen van de leeftijd

Rokers ondervinden meer last dan niet-rokers■ 10% hoger dan bij niet-rokers

■ Vooral zichtbaar bij Fysieke Taakeisen

Bij grote bedrijven geven de werknemers vaker aan dat ze last hebben en dit voor de verschillende taakeisen■ Werkplanning en uitvoering

35

3.5. Conclusies 2013Fysieke belasting vs. leeftijd bouwvakker

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

niet vantoepassing

helemaal niet 25 % van de tijd50 % van de tijd75 % van de tijd 100 % van detijd

18-25j

26-35j

36-45j

46-55j

>55j

Lineair (>55j)

36

27-4-2015

19

3.5. Conclusies 2013 Rookgedrag

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

18-25jaar 26-35jaar 36-45jaar 46-55jaar >55jaar

Aantal sigaretten / dag naar leeftijd

niet roker 1-5 sigaretten/dag

6-10 sigaretten/dag 11-20 sigaretten/dag

>20 sigaretten/dag

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

18-25jaar 26-35jaar 36-45jaar 46-55jaar >55jaar

Aantal rokers & niet-rokers per leeftijdscategorie

niet roker rokers

37

3.5. Conclusies 2013 Rookgedrag

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

werkplanning en - uitvoering fysieke taakeisen mentale en sociale taakeisen flexibiliteitstaakeisen

rokers 50% of meer van de tijd

niet rokers 50% of meer van de tijd

rokers minder dan 50% van de tijd

niet-rokers minder dan 50% van de tijd

ROKERS HEBBEN

MEER LAST

38

27-4-2015

20

3.5. Conclusies 2013Knelpunten

EN WAT NU

Resultaten vergelijken

?

Betrouwbaarheid

?

Alle vragen even

relevant?

39

4. Verdere Ontwikkeling RiMoBo

2014

40

27-4-2015

21

4.1. Voorafgaand

In 2014 werden de vragenlijsten hier en daar aangepast (voorbeelden & verduidelijkingen).

De vragenlijst WG werd in dezelfde vorm gegoten als de vragenlijst WN

Het idee rees om te werken met een risico-indicator.

41

Werkgevers vragenlijst• Algemeen +

4 taakeisen

Werknemers vragenlijst• Algemeen +

4 taakeisen

4.2. Product RiMoBo

42

Gereed

Fase 1 (identify)identificatie van risico’sFase 2 (assess)Vaststellen van de aard van die risico’s

Gereed

Fase 1 (identify)identificatie van risico’sFase 2 (assess)Vaststellen van de aard van die risico’s

In ontwikkeling

Fase 3 (treat)Adviezen ter vermindering van risico’sFase 4 (monitor)Opvolging – periodiek uitvoeren van product en o.b.v. de bevindingen preventiebeleid uitstippelen

In ontwikkeling

Fase 3 (treat)Adviezen ter vermindering van risico’sFase 4 (monitor)Opvolging – periodiek uitvoeren van product en o.b.v. de bevindingen preventiebeleid uitstippelen

Risico Monitor Bouw

27-4-2015

22

4.3. RiMoBo in een notendop

43

In ontwikkeling:• Adviesmodule• Begeleidings- en implementatiemogelijkheden

website

rapport en benchmark

RiMoBo

Werkgevers

Werknemers

4.3. RiMoBo in een notendopeen 360°scan van het bedrijf

Werk

nemers

Werk

gevers

sector

Vergelijking van verschillende gegevens ■ Werknemers (subjectief)

■ Werkgevers (subjectief)

■ Benchmarkcijfers RiMoBo (objectief)

■ Verletcijfers (objectief)● Bouwsector in zijn totaliteit

● Sub-sector (zelfde NACE-code)

● Bedrijf zelfde grootteorde (aantal WN)

44

27-4-2015

23

4.4. Risico-indicator

Uit onderzoek bleek de ene vraag meer relevant/belangrijk dan de andere

De ene taakeis weegt ook meer door in belang dan de andere

Via een analyse werd het belang van de verschillende vragen/taakeisen tegen elkaar gewogen

45

Analyse Wegings-factoren

Risico-

indicator

4.5. Resultaat RiMoBo (1)

1. Werknemers overzicht ■ Per taakeis wordt het

gemiddelde resultaat WNweergegeven

■ Dit wordt vergeleken met de benchmark WN voor die taakeis

■ Het totale resultaat eveneens vergeleken met benchmark totaal WN

46

27-4-2015

24


2. Werkgevers overzicht■ Per taakeis wordt het

resultaat gegeven van zijn antwoorden op de vragen/taakeis

■ Dit wordt vergeleken met de benchmark werkgevers

■ Mogelijkheid om af te drukken

47


3. Benchmarkcijfers ■ Dit is telkens het gemiddelde

van de sector voor de betreffende taakeis / totaal (hetzij WG hetzij WN)

4. Verletcijfer■ Uw verletcijfer wordt

vergeleken met dat van :● alle bouwbedrijven

● de sub-sector

● de bouwbedrijven van dezelfde grootteorde

48

27-4-2015

25

4.6. Validatie door ESF

De validatieperiode bij het ESF startte begin september 2014 en werd positief afgerond in oktober 2014.

Validatie gebeurde in 2 fases■ Validatie door Peers

(vertegenwoordigers van gelijksoortige ESFprojecten)

■ Validatie door Experten

49

4.7. Digitalisatie

In nov – dec 2014 is gestart met de ontwikkeling van een online tool voor RiMoBo

Deze online tool maakt het gebruik voor de bouw-ondernemingen praktischer.

Deze tool berekent, zowel voor werknemers als voor werkgevers, online:■ de totale risico-indicator,

■ de risico-indicator voor verschillende werk gerelateerde thema’s.

50

27-4-2015

26

4.7. Digitalisatie - Preventiedienst

51

4.7. Digitalisatie - Werkgevers

52

27-4-2015

27

4.7. Digitalisatie

53

Namen van de deelnemende werknemers

4.7. Digitalisatie - werknemers

54

27-4-2015

28

5. Digitaal Rapport RiMoBo

55

56

5.1. Rapport - Werknemer

www.rimobo.eu56

27-4-2015

29

www.rimobo.eu

5.2. Rapport - Werkgever

57

5.3. Rapport - Verlet

www.rimobo.eu 58

27-4-2015

30

6. RiMoBo volgende fase: uitwerken van

preventiemaatregelen

59

6.1 Uitwerken van preventiemaatregelenaard van het werk - fysieke belasting

Aangepaste machines trillingsarme machines, op afstandsbediening…

60

27-4-2015

31


Automatisatie

61


62

Slechte houding vermijden door aangepaste werkhoogte

27-4-2015

32


63


Werken op tafelhoogte

64

27-4-2015

33


65


Aangepast gereedschap voorzien verlengstukken gereedschap, hulpstukken…

66

27-4-2015

34


Hulpmiddelen (op dak)

67


Hulpmiddelen (trek- en/of duwwagens)

68

27-4-2015

35


Tilhulpmiddelen en -toebehoren (gemechaniseerd, vacuüm…)■ Zie navb dossier 136 veilig

gebruik van hefwerktuigen

■ §2.3.6. Andere toestellen

■ § 2.4. hijstoebehoren

Informatie op Beswic (met ook verwijzing naar navb)■ http://www.beswic.be/nl/news_bo

ard/ergonomic_help

http://tilhulpmiddel.nl/

69


Tilhulpmiddelen Zuignappen systemen

70

27-4-2015

36


Tilhulpmiddelen zuignappen om ramen te verplaatsen

71

Tilhulpmiddelen Vacuümsysteem om boordstenen mechanisch te plaatsen


72

27-4-2015

37


Tilhulpmiddelen Heftafels – zuignappen om platen te verplaatsen

73


Tilhulpmiddelen voor verplaatsing zware elementen

74

27-4-2015

38


Heftoebehoren

75


Heftoebehoren

76

27-4-2015

39


Oprolsystemen

77

6.2. Uitwerken van preventiemaatregelen omgeving van het werk

Aangepaste beschermkledij afhankelijk van de situatie

Aangepaste werkkledij (warm/koud weer), taakrotatie, extra rustpauzes…

Gehoorsbescherming

Veiligheidswacht, communicatie, zuurstofmeter,…

78

27-4-2015

40

6.2. Uitwerken van preventiemaatregelen omgeving van het werk

Grondzuigers als alternatief voor manueel graven in putten

79

6.4. Uitwerken van preventiemaatregelen arbeidsorganisatie

80

Juiste opleiding, vb. heffen en tillen

27-4-2015

41

6.2. Uitwerken van preventiemaatregelen organisatie van het werk

Keuze “ergonomische” materialen

Uitvoeringsmethodes

81

6.2. Uitwerken van preventiemaatregelen organisatie van het werk

Keuze voor geprefabriceerde elementen uit de werkplaats

82

27-4-2015

42

6.2. Uitwerken van preventiemaatregelen Organisatie van het werk

Anti-bots

systeem

83

6.3. Uitwerken van preventiemaatregelen Flexibiliteit

Bij avond- en nachtwerk■ Voldoende verlichting

■ Voldoende signalisatie

Taakrotatie, afwisseling, aangepaste uitvoeringstechniek , (zie ook bij organisatie van het werk)

Aangepaste hulpmiddelen om repetitief werk gemakkelijker te maken

84

27-4-2015

43

6.4. Uitwerken van preventiemaatregelen personen – mentale & sociale taakeisen

Samenwerken

85

6.5. Uitwerken van preventiemaatregeleninformatie over ergonomische hulpmiddelen

86

27-4-2015

44

7. RiMoBo en de bouwsector

87

7.1.Project RiMoBoBetrokken Vlaamse bedrijven

Selectie uit eigen databanken Adhesia/Mensura & navb

70 bouwbedrijven & 300 WN

Begeleid door eigen adviseurs Adhesia/Mensura & navb (= persoonlijke toelichting bij invullen van vragenlijsten)

(Telefonische) Ondersteuning preventiedeskundigen afdeling Onderzoek en Ontwikkeling (navb)

Twee onderzoeksfasen (2013 en 2014)

88

27-4-2015

45

7.2. Cijferoverzicht van de resultaten Betrokken Vlaamse bedrijven

89

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

metselaars stukadoors magazijniers

Fysieke taakeisen

ongeldige resultaten

onder benchmark

boven benchmark

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


Werkplanning en -uitvoering


onder benchmark

boven benchmark

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


Mentale en sociale taakeisen


onder benchmark

boven benchmark

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


Flexibiliteitstaakeisen


onder benchmark

boven benchmark

7.3. Bruikbaarheid

Bij aanvraag is beschikbaar ■ Identify (vragenlijsten)

■ Assess (rapportering)

Direct inzicht in risico’s op vroegtijdige uitval via rapport

Volgende fase (3):Aanleiding tot gesprek binnen de onderneming en aanzet voor praktische maatregelen om mensen langer aan het werk te houden

Toekomstgericht mits periodieke herhaling (fase 4)

90

27-4-2015

46

7.4. Overdraagbaarheid

Momenteel getoetst voor metselaars, stukadoors en/of magazijniers

RiMoBo wordt uitgebreid voor elk bouwbedrijf en meer bouwberoepen (cf. online tool)

91

7.5. Voordelen voor de sector Innovatief

Krachtig & innovatief instrument voor vroegtijdige risico

opsporing

De tool is volledig geautomatiseerd

360°scan door vergelijking van resultaten

Werknemers (subjectief gegeven)

Werkgevers (subjectief gegeven)

Benchmarkcijfers van de sector (objectief gegeven)

Verschillende verletcijfers (objectief gegeven)

92

27-4-2015

47

Aandacht voor fysieke en mentale gezondheid van

werknemers

Bruikbaar voor de wettelijke verplichting om psychosociale

belasting in beeld te brengen

Sectorale benadering waarbij het navb de rol voor de bouwsector kan

vervullen

RiMoBo als onderdeel van het jaarlijkse actieplan (JAP)

7.6. Voordelen voor de sectorWettelijke verplichtingen

93

Dank u voor uw aandacht

RiMoBo

Inhoud van de presentatie - prebes.be · 27-4-2015 1 PIJN AAN JE LIJF Voorkomen van...

Documents

Transcript of Inhoud van de presentatie - prebes.be · 27-4-2015 1 PIJN AAN JE LIJF Voorkomen van...