INFOSESSIE

TOTALE HEUPPROTHESE (THP)

Infosessie totale heupprothese− Medische uitleg: Dr Ghijselings/Dr Roossen

− Verpleegkundige zorgen: Linda Claessens, Monique Bolleyn, Cindy

Vandeput, Wannes Schoonjans

− Kinesitherapie: Eva Veestraeten,Linde Vandendriessche

− Ergotherapie: Sarah Michiels, Stéphanie Verhaegen

− Sociale aspecten van het ontslag: Karen Neyens,Sofie Verbruggen

2

MEDISCHE UITLEG

Dr. Roosen

3

Wat is het heupgewricht ?• De heup is het gewricht

tussen het bekken en het

dijbeen (femur).

• Het gewricht bestaat uit een

kop en een kom.

• Beiden zijn bedekt met een

laag kraakbeen.

• Voor een goede en pijnloze

beweging van de heup is

goed functionerend

kraakbeen nodig.

4

HeupkomKraakbeen

Heupkop Kraakbeen

Bekken

Heupkapsel Dijbeen

Het kraakbeen van uw heup is beschadigd door een van de volgende

afwijkingen:

− Artrose van de heup

− Avasculaire necrose van de heup

− Aangeboren afwijking van de heup (heupdysplasie)

− Reumatologische afwijkingen

Waarom krijgt u een heupprothese ?

5

− Artrose van de heup = slijtage van het kraakbeen

Waarom krijgt u een heupprothese ?

6

− Avasculaire necrose van de heup = verstoring van de bloedvoorziening van

de heupkop, bv. door:• Veelvuldig gebruik van cortisone

• Na een breuk van de heup

Waarom krijgt u een heupprothese ?

7

− Aangeboren afwijking van de heup (heupdysplasie) = de heupkom is niet

goed gevormd met versnelde kraakbeenslijtage tot gevolg

Waarom krijgt u een heupprothese ?

8

− Reumatologische afwijkingen = ontsteking van de heup met schade van het

kraakbeen tot gevolg

Waarom krijgt u een heupprothese ?

9

- Type operatie = keuze door de chirurg

- Afhankelijk van leeftijd, botkwaliteit, heuptoestand.

- Algemeen totale heupprothese:

- De heupkop wordt verwijderd

- Steel wordt geplaatst ter vervanging van de heupkop

- Hierop een nieuwe heupkop

- De heupkom wordt vervangen door een nieuwe kom.

Totale Heupprothese

10

Totale Heupprothese

11

Totale Heupprothese

12

Onderdelen

- Kom

- Cup

- Liner

- Kop

- Steel

Totale Heupprothese

13

Prothese fixatie:

- Gecementeerd:

- Cement als vulmiddel tussen implantaat en bot

- Zowel de steel als de heupkom kan worden

gecementeerd

- Ongecementeerd

- Implantaat en bot maken direct contact met elkaar

- Implantaat moet vastgroeien

Totale Heupprothese

14

15

− Een heupprothese is een van de meest succesvolle operaties. 99% van de

operaties verloopt vlot.

− Zoals bij elke operatie is er een risico op reacties. De meerderheid van

reacties zijn normaal, voor andere worden altijd de nodige voorzorgsmaat-

regelen genomen (vb reacties: pijn, zwelling, wondvochtverlies, koorts, tekort

aan rode bloedcellen, flebitis, lengteverschil van benen)

− Een heupprothese blijft een kunstgewricht en is daardoor kwetsbaarder dan

een natuurlijke heup. Zware lichamelijke inspanningen en sport kunnen de

levensduur van een prothese inkorten (vb. ontwrichting, botbreuk, infectie)

16

Totale Heupprothese

− Door loskomen, verslijten of een breuk van het bot rond de prothese moeten

de steel, kom of beiden door een nieuwe heupprothese vervangen worden.

− Over het algemeen duurt de revisieoperatie langer dan een eerste heup-

prothese en kan het daarom ook zijn dat de herstelperiode langer is.

− Door verminderde botkwaliteit is soms de eerste zes weken geen steun

toegestaan

− Meestal worden er bij een revisie-ingreep kweken genomen van de

weggenomen prothese. Indien in een of meer van deze kweken een bacterie

gevonden wordt kan het zijn dat u antibiotica moet krijgen.

De Revisie Heupprothese

17

VERPLEEGKUNDIGE ZORGEN

Linda ClaessensMonique BolleynCindy Vandeput

Wannes SchoonjansVerpleegkundigen

18

Preoperatieve consultatie

Voorbereiding thuis

Wat moet u meebrengen

Dag van opname

Dag van operatie

Vlak na operatie

Verpleegkundige zorgen

Overzicht

19

Wanneer gaat u naar huis ?

Zorgen na ontslag

Ontslagdocumenten

20

Doel = medische voorbereiding op de operatie

Contact met de anesthesist

Opstellen anesthesieplan, bespreken narcose

Eventueel bijkomende onderzoeken nodig

Mogelijkheid om sociaal assistente te spreken

Medicatiezakje + medicatiedocument door de huisarts

laten in te vullen

Preoperatieve consultatie

21

Algemene aandachtspunten: Blijf in beweging, gebruik evt. een wandelstok of kruk

Controle lichaamsgewicht

Gebruik evt. pijnstillers, overleg met uw huisarts

Zorg voor aangepast materiaal (hoge stoel,

verhoogstuk toilet, bed voldoende hoog)

Voorbereiding thuis

22

Let op!!Het gebruik van bepaalde bloedverdunnende medicijnen moet, in overleg met uw huisarts, enkele dagen tot meer dan een week voor de ingreep gestopt worden om bloedingen tijdens de operatie zo veel mogelijk te beperken.Uw huisarts of anesthesist zal dat voor u bepalen,

23

Aandachtspunten ifv de operatie:

Neem de dag voor opname een bad of douche

Verwijder nagellak aan vinger- of teennagels, geen

kunstnagels

Juwelen verwijderen (ook piercings)

Waardevolle voorwerpen thuis laten

Operatiestreek NIET zelf scheren

24

Medische problemen tussen de preoperatieve

consultatie en opname: Contact opnemen met de huisarts

Bij ernstige problemen: contact opnemen met de

opnamedienst 016/33.83.81, elke werkdag van 13u tot

16u30

Wondjes aan het te opereren been moeten zeker

nagekeken worden en gemeld worden bij opname

25

Handdoeken en washandjes (geen witte)

Nachtkleding

Comfortabel dagkledij /sportkledij

Schoenen met goede steun en voldoende ruimte

(zwelling)

Krukken: te huren via ziekenfonds, apotheker,…

Wat moet u meebrengen ?

26

− Medicatie

• Medicatie document ingevuld door de huisarts

• Medicatie in oorspronkelijke verpakking in

medicatiezakje (preoperatieve raadpleging)

• Medicatie wordt door verpleging gegeven vanuit

ziekenhuisvoorraad (= geen extra kost voor patiënt)

(cave: substitutie)

• Evtl allergielijst

27

Documenten

• Identiteitskaart

• Formulieren voor verzekering, arbeidsongeschiktheid,

ziekenfonds, … worden afgegeven op dag van

opname

• Telefoonnummers van contactpersonen

28

Dag vóór operatie: 14u -> voorbereidingen

Aanbrengen van een identificatiebandje

Dag van opname

29

Verpleegkundige:

• Opnamegesprek

• Aanmeten steunkousen

• Bloedafname

• Scheren operatiestreek

• Vraagt naar documenten voor arts

(arbeidsongeschiktheid,…)

30

Kunstgebit, bril, gehoorapparaat, juwelen, make-up,

piercings en evt. pruik worden verwijderd

Eén steunkous aan het niet te opereren been

Operatiehemdje

Rustgevende medicatie

In operatiezaal dient de anesthesist de verdoving toe

Dag van operatie

31

Operatieduur:

1 tot 2 uur+ 2u tot 3u in recovery

= 4 tot 5u

32

Observatie in de ontwaakkamer (Recovery):

Toezicht van anesthesist en verpleegkundigen

Opvolgen van bloeddruk, pols, temperatuur, pijn, …

Opvolgen van beweeglijkheid en gevoel in het geopereerde

been

Eventueel 1 nacht verblijven op Medium Care

(familiebezoek is hier beperkt)

Vlak na de operatie

33

Na de operatie hebt u:

Infuus met antibiotica en pijnstillers

Neusbrilletje met zuurstof

Verband + evtl een redon (= katheter in de wonde om

weefselvocht en bloed af te voeren naar een luchtledige

bokaal)

34

Evtl blaassonde (= soepel buisje tot in de blaas om de

urine te laten afvloeien)

Een splint (beengoot) om te voorkomen dat uw been

zijdelings draait

35

Bedrust enkel op dag van ingreep

Evtl lichte maaltijd (indien mogelijk)

Dag1 (dag na operatie):

• Bloedname

• Volledig hulp van de verpleegkundige bij toilet in bed

• Opzitten in zetel met hulp (indien mogelijk)

• Evtl verwijderen van blaassonde en infuus

Verpleegkundige zorgen

36

• Wondzorg Dag 1: volledige wondzorg Zodra wonde droog: Post-op Visible

Wondzorg (ontsmetten) zo weinig mogelijk Hechtingen uit 3 weken na operatie door huisarts of

thuisverpleegkundige

37

Volgende dagen:

• Dagkledij dragen

• Stappen, oefenen met kiné en ergo

• Bloedname en RX heup

38

Wanneer gaat u naar huis ?

algemeen goed zijn

wonde moet droog zijn

kunnen stappen met krukken

trappen op en af kunnen stappen

auto in en uit kunnen stappen

gemiddeld verblijf van 4 tot 10 dagen (revisie)

39

Zorgen na ontslag

kinesitherapie

thuisverpleging:

• hulp bij ochtendzorg

• steunkousen gedurende zes weken

• ter preventie van flebitis: spuitjes gedurende zes

weken ofwel orale medicatie gedurende 30 dagen

systematisch pijnstillers: mogen afgebouwd worden op

eigen tempo 40

Ontslagdocumenten

• brief aan de huisarts

• medicatievoorschrift

• voorschrift voor kinesitherapie

• voorschrift voor thuisverpleging

• begeleidende brief met uitleg

• datum controle raadpleging

• andere documenten op vraag: arbeidsongeschiktheid,

verzekering, huur van materiaal, vervoer, enz.

41

Eva VeestraetenLinde Vandendriessche

Kinesitherapeuten

KINESITHERAPIE

Doelstellingen

Reduceren pijn en zwelling

Mobiliteit verbeteren

Gangrevalidatie

Functionele revalidatie

Start: vanaf 1 dag na de operatie

Enkele oefeningen in bed

Van het bed naar de zetel

Start gangrevalidatie

Enkele oefeningen in bed

Van het bed naar de zetel

Van het bed naar de zetel

Start gangrevalidatie

Dagen nadien tot ontslag

Opbouwen gangrevalidatie

Oefeningen

Trappen

Wagen in en uit stappen

- Looprek → krukken- Afstand↑- 2 krukken → 1 kruk (buitenshuis 2 krukken)

Opbouwen gangrevalidatie

Oefeningen

• Trap op: goed been eerst

Trappen

• Trap af: geopereerd been eerst

Trappen

Tot Slot

Bilaterale heupprothese

Kinesitherapie na ontslag

Sport na THP

• Bij een bilaterale prothese, is er altijd 1 kant die minder pijnlijk is:

↓die kant beschouwen we dan als je goede kant.

Bilaterale heupprothese

− Voorschrift + begeleidende brief voor kinesitherapeut

− Patiënt heeft recht op 60 beurten kinesitherapie

− 2 à 3 maal per week is voldoende

Kinesitherapie na ontslag

• Fietsen: - Na 4 à 6 weken op hometrainer, langzaam opbouwen

• Wandelen:- Goede oefening

• Zwemmen:- Na 6 weken, indien wonde droog is.

• Andere: skiën, tennis, … (overleg met arts)

Sport na THP

• Schoeisel:Gesloten, gemakkelijke schoenen.

Zwelling voeten!

Sarah MichielsStéphanie Verhaegen

Ergotherapie na een totale heupprothese

Beperkingen na de ingreep

Dagelijkse activiteiten na de ingreep

Aandachtspunten na de ingreep

Ergotherapie tijdens uw opname

Beperkingen na de ingreep

• In en uit bed komen

Geopereerde been ondersteunen met het niet-geopereerde been.

Eén draaibeweging uit/in bed.

Dagelijkse activiteiten na de ingreep

• Zichzelf wassenVeiliger al zittend!

• Douche/badEerste 5 weken niet!

Na 5 weken bij voorkeur in douche of in bad, mits gebruik van de badplank.

Na ± 6 weken bad.

• Kousen aantrekken

NIET VOOR STEUNKOUSEN

• Toiletgebruik

Indien voldoende ruimte: geopereerde been naar voren

brengen

Eventueel WC-verhoger bij onvoldoende ruimte

Standaard WC-verhoger hier

te verkrijgen of via thuiszorgwinkel

• In en uit de wagen

• Slapen/rustenEerste 6 weken rusten in ruglig.Op de niet-geopereerde zijde liggen mag!

Aandachtspunten na de ingreep

• ZittenEen hoge stoel met armleuningen vergemakkelijkt het gaan zitten en rechtstaan

Geopereerde been naar voor brengen bij het gaan zitten en rechtstaan.

• StaanVermijd langdurig rechtstaan om zwellingen te voorkomen.

• Huishoudelijke takenTaken doseren + rustpauzes nemen!

• Knielen en hurkenNiet mogelijk eerste weken na ingreep.

• Schoeisel:Gesloten, gemakkelijke schoenen.

• Rijden met de wagen

Rijden met de wagen VERBODEN (6 weken)!

Na 6 weken bespreken met behandelende arts.

• Dag van de ingreep = Geen ergotherapie

• Dag 1: Transfer in/uit bed

• Dag 2: Oefenen transfer in/uit bed

• Vanaf dag 3: Oefenen transfer in/uit bed, autotransfer

Checklist voor uzelf (Brochure)

Ergotherapie tijdens uw opname

SOCIALE ASPECTEN VAN HET ONTSLAG

Karen Neyensmaatschappelijk assistente

76

Keuze van kamertype:• Éénpersoonskamer

– Beperkte beschikbaarheid– Supplementen van toepassing– Terugbetaling ikv hospitalisatieverzekering (!!cave: vrije

bijkomende verzekering mutualiteit)– Chirurg doet ingreep van start tot einde zelf

• Gemeenschappelijke kamer (2 à 3 personen)– Grotere beschikbaarheid– Geen supplementen van toepassing– Delen van ingreep kunnen door assistent worden

uitgevoerd.– Chirurg steeds garant voor kwaliteit van de ingreep

77

Ontslagvoorbereiding:

Geruime tijd vóór de eigenlijke opname

78

Ontslagmogelijkheden :

A. Naar huis

B. Naar een residentieel verblijf

OPGELET:

UZ Leuven campus Pellenberg beschikt NIET over een afdeling

revalidatie voor orthopedische ingrepen !79

A. Naar huis met inschakeling van thuiszorgdiensten :

1. Thuisverpleging

Voorbeelden :− zelfstandig thuisverpleegteam− wit-gele kruis− verpleegkundige dienst verbonden aan het

ziekenfonds

80

2. Gezins- en bejaardenhulp / Poetshulp

- Gebrevetteerde helpsters- Hulp o.a. op vlak van :

- Poetshulp- Onderhoud v/d woning

- Gezins- en bejaardenhulp- Persoonsverzorging- Huishoudelijke taken (koken, poetsen,

strijke, wassen, boodschappen doen, etc.)- Prijs op basis van inkomen of

dienstencheques- Hulp door verschillende organisaties- Knelpunt: Wachtlijst: Tijdige aanmelding

nodig!81

4. Warme maaltijdbedelingo.a. geleverd door : - O.C.M.W.- Traiteurdiensten

5. Uitleendiensten – thuiszorgwinkels –mediatheken

verhuur – verkoop – informatiecentra van medische en technische hulpmiddelen (voorbeelden : krukken, looprek, hospitaalbed, urinaal, bedpan, toiletstoel, enz.)

82

6. Klusjesdiensten opknappen klusjes aan huis− O.C.M.W.− Zelfstandige klusjesmannen

7. Dienst maatschappelijk werk− Psychosociale ondersteuning− Ontslagbegeleiding− Administratieve begeleiding− Zorgbemiddeling

8. Andere hulpverleners aan huis− Huisarts− Kinesitherapeut 83

B. Residentieel verblijf :

1. Hersteloord

2. Revalidatiecentrum

3. Kortverblijf in een woon- en

zorgcentrum

84

1. Hersteloord

- Afhankelijk van mutualiteit waarbij men is aangeslotenVoorbeelden:• Christelijk mutualiteit: “Ter Duinen”,

Nieuwpoort• Socialistische mututaliteit: “De Branding”,

Wenduine• Onafhankelijk mutualiteit: “Dunnepanne”, De

Haan- Biedt de nodige zorg na een ingreep

(verpleegkundig, medisch en kinesitherapeutisch)

85

2. Revalidatiecentra- Specialisatiediensten die de nodige zorgen bieden na

een ingreep (medisch, verpleegkundig en

kinesitherapeutisch)

- Vallen meestal onder algemene ziekenhuizen

- Voldoende revalidatiedoeleinden zijn vereist

- Aangepaste behandeling na ingreep

- Aanvraag : • specifieke aanvraagdocumenten in te vullen door

huisarts of behandelende arts• soms telefonisch contact tussen artsen voldoende

86

- Aanvraag dient tijdig te gebeuren

- Verblijfsduur beperkt (in overleg met behandelende

arts van het revalidatiecentrum)

- Prijs : • ligdagprijs ziekenhuis• supplementen specifiek te bevragen

- Voorbeelden:• SP-diensten in ziekenhuizen van Bree, Herk-de-Stad,

etc.• BZIO (Belgisch zee-instituut voor orthopedie in

Oostende)• ReVarte (Antwerpen)

87

3. Kortverblijf in woon- en zorgcentra

- Aanvraag geruime tijd op voorhand

- Wachttijden

- Beperkt in aanbod

- Verblijfsduur : gelimiteerd

- Prijs :

• Dagprijs woon- en zorgcentrum

• Tussenkomst door sommige mutualiteiten mogelijk

88

- Knelpunten:

Rechtstreekse doorstroming na de ingreep vanuit UZ

Leuven naar een revalidatiecentrum/hersteloord kan niet

verzekerd worden! 89

Revalidatiecentra Hersteloorden (Mutualiteit)

Kortverblijf in Woonzorgcentru

m

Tussenkomst hospitalisatieverzekering afhankelijk v/d individuele polis

Tussenkomsthospitalisatieverzekering vaak geen mogelijkheid (afhankelijk v/d hospitalisatieverzekering)

Bij sommige mutualiteit is er tussenkomst

Dagprijs WZC

Afhankelijkheid v/d wachtlijst

Afhankelijkheid v/d wachtlijst

Op voorhand vast te leggen en de tijdsduur te beslissen

− Aanvragen residentieel verblijf :

• Zodra operatiedatum gekend is

• Via sociale dienst ziekenhuis

• Of door uzelf

90

Vervoer naar residentieel verblijf:− Gewone personenwagen

− Zelf te organiseren met familie, vrienden, kennissen of

buren

− In uitzonderlijke situaties: ziekenvervoer met ambulance

− Prijs afhankelijk van:− Mutualiteit

− Bestemming (onderscheid tussen hersteloord of

revalidatiecentrum)

− Tussenkomst door hospitalisatieverzekering afhankelijk

van individuele polis91

Voor meer info :

Karen Neyens

Maatschappelijk assistente

U.Z. Pellenberg

Tel. 016/33 83 50

92

Vragen ?

93