KUNSTENDAG VOOR KINDEREN.

IN VUUR EN VLAM VOOR ERFGOED

In de zomer van 2013 werkten kinderen onder leiding van

professionele animatiefilmers van KIDSCAM aan een artistieke

creatie over de site van Hof ter Welle. In twee speelse

animatiefilmpjes wordt de geschiedenis van Hof ter Welle

herschreven met Anna Piers en zuster Huberta in de hoofdrollen.

De jonge filmmakers creëerden dit nieuwe verhaal vanuit hun eigen visie op het

verleden en de toekomst. Het resultaat van dit filmcreatieproces wordt op zondag

17 november 2013 voor het eerst aan het grote publiek getoond.

BIOGRAFIE ANNA FRANCISCA PIERS

Anna Francisca Piers werd op 10 februari 1664 te Beveren geboren als dochter van

Petrus Franciscus Piers (1623-1693) en Anna Maria de Jonghe (1634-1684). Ze was

het zesde kind in een gezin met vier jongens en zes meisjes. Anna Francisca Piers

groeide op in een welgesteld milieu. Zowel langs vaders- als langs moederszijde

stamde ze uit oude adellijke geslachten.

Vader Petrus Franciscus Piers was rechtsgeleerde en werkte in dienst van de

hertog van Arenberg. Hij was burgemeester en ontvanger van het Land van

Beveren. Het gezin Piers woonde in een herenhuis in de Vrasenestraat te Beveren.

Nu nog kent iedereen dit huis als Huis Piers.

De kinderen van Petrus Franciscus Piers en Anna Maria de Jonghe waren zeer

godsvruchtig. Zes dochters en één zoon kozen voor een leven in dienst van God. In

1677 ving Ignatius het noviciaat aan bij de jezuïeten in Mechelen. De zussen Piers

gingen door het leven als geestelijke dochters. Een geestelijke dochter was een

ongehuwde katholieke vrouw die ten overstaan van een priester een

kuisheidsgelofte aflegde maar buiten de besloten muren van het klooster leefde.

Samen met gelijkgestemde vrome vrouwen bekommerde Anna Francisca Piers zich

om het lot van arme schoolkinderen en wezen.

In 1727 wordt de religieuze zorggemeenschap

officieel door de Kerk erkend als de Zusters van

Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie. In 1732 vierde ze

haar gouden jubileum als geestelijke dochter. Anna

Francisca Piers overleed op 1 augustus 1751.

BIOGRAFIE ZUSTER HUBERTA

Zuster Huberta werd op 22 juni 1912 te

Oudegem geboren als Madeleine De Winne.

Ze was het zesde kind in een rij van acht.

Haar ouders hadden een grote boerderij.

In 1935 trad Madeleine De Winne in bij de

congregatie van de Zusters van Onze Lieve-

Vrouw-Presentatie in Beveren en nam de

kloosternaam zuster Huberta aan. Twee jaar

later deed ze haar kloosterprofessie.

Na haar gelofte studeerde zuster Huberta vier jaar lang voor onderwijzeres aan de

normaalschool van Sint-Niklaas. Daarna volgde ze nog twee jaar lessen in

huishoudkunde aan het Twee Bruggeninstituut te Gent.

Zuster Huberta startte haar loopbaan als lerares huishoudkunde in het Anna

Piersinstituut te Beveren. Na enkele jaren kreeg zuster Huberta een nieuwe taak als

lerares koken. In de theoretische en praktische lessen behandelde ze de

voedingsleer, de tafeletiquette en het koken op zich. Haar enthousiasme, kunde,

kennis en gedrevenheid maakten zuster Huberta bekend bij de Beverse bevolking.

Geregeld trok ze erop uit om verenigingen op kookdemonstraties te vergasten.

In 1977 moest zuster Huberta verplicht met pensioen. Een jaar later werd ze

benoemd tot overste en kreeg ze de verantwoordelijkheid over het kindertehuis van

het Oud Geestelijk Hof in Hof ter Welle. In 1985 vierde zuster Huberta haar gouden

jubileum. Dit was meteen een ideale gelegenheid om zuster Huberta’s gekende

recepten te bundelen en uit te geven. Het boek verscheen onder de titel Een greep

uit het verleden. Recepten van eerwaarde zuster Huberta.

DE BOUW– EN EIGENAARSGESCHIEDENIS VAN

HOF TER WELLE Ter Welle was een oude heerlijkheid binnen het Land van Beveren. De naam duidt

op een plek met opborrelend water of een bron.

Reeds in de dertiende eeuw stond er een houten versterking die waarschijnlijk

halfweg de veertiende eeuw werd vervangen door een stenen bouwwerk. Het maakt

kasteel Hof ter Welle meteen het oudste burgerlijke gebouw van Beveren.

Achtereenvolgens behoorde het domein toe aan de geslachten Vilain, van

Pottelberghe, del Plano en Foulon d’Anteville.

In 1723 kocht Anna

Francisca Piers het

kasteel om er haar

armenschool in onder te

brengen. Ze stichtte er

ook een eigen orde, de

Zusters van Onze-Lieve-

Vrouw-Presentatie (1727).

Mettertijd werd Hof ter Welle meermaals verbouwd en verruimd. De laatste

uitbreiding vond plaats in 1751-1752, toen architect Bernardus de Wilde en

landmeter Joannes Fredericus Bernardus Manderscheidt de huidige barokke kapel

lieten optrekken. Tijdens de Franse periode werd het kasteel overgedragen aan

l'Hospice Civil de la Commune de Beveren [het Bureel van Weldadigheid, een

voorloper van het OCMW]. Het Koninklijk Besluit van 12 april 1974 klasseerde Hof

ter Welle en zijn onmiddellijke omgeving als beschermd monument en landschap. In

1978 kocht de gemeente Beveren het domein over van het OCMW.

HET ARMENSCHOOLTJE VAN ANNA FRANCISCA PIERS OP HOF TER WELLE

Het succes van haar armenschooltje in de Vrasenestraat te Beveren dwong Anna

Francisca Piers [1664-1751] uit te kijken naar ruimere lokalen. Daarom kocht ze op

21 mei 1723 Hof ter Welle aan.

De meisjes leerden in het schooltje handwerk [vooral kantwerk] zodat zij later

konden voorzien in hun eigen levensonderhoud. Haar leerlingen ronselde Anna

Francisca Piers via welstellende connecties. Die betaalden vaak het geringe

kostgeld van de meisjes.

Het groeiende aantal leerlingen [ook van buiten Beveren] vereiste steeds meer

begeleiding, onderricht en bewaking. Een duidelijke organisatiestructuur en

toenemende groep medewerksters drong zich op. Anna Francisca Piers stichtte

daarop een eigen kloostergemeenschap die in 1727 door de Gentse bisschop Van

der Noot werd goedgekeurd. De leefgroep kreeg als officiële naam de Zusters van

Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie of in de volksmond de Zusters van het Geestelijk

Hof.

DE ZORGFUNCTIE VAN HOF TER WELLE VERZEKERD

De Oostenrijkse keizer Karel VI verzekerde in 1729 de materiële toekomst van het

schooltje. Hij legde vast dat ook na de dood van stichteres Anna Francisca Piers het

kasteeldomein nooit een andere bestemming mocht hebben dan een school ten bate

van Beveren en de armen der gemeente.

Tijdens de Franse periode werden de bezittingen van het Geestelijk Hof

aangeslagen en overgedragen aan l'Hospice Civil de la Commune de Beveren. De

zusters konden er wel hun werk verderzetten.

In 1881 verhuisde de hoofdzetel van de congregatie naar de Kloosterstraat 39.

Sindsdien staat Hof ter Welle in de volksmond bekend als het Oud Geestelijk Hof en

het nieuwe moederklooster als het Nieuw Geestelijk Hof. In het Oud Geestelijk Hof

vingen de zusters onder meer wezen op, maar ook kinderen wiens ouders [tijdelijk]

niet voor hen konden zorgen.

De laatste zeven zusters verlieten in 1988 definitief Hof ter Welle.

NA ANNA FRANCISCA PIERS EN HAAR ZUSTERS: EEN DIENSTENCENTRUM OP HOF TER WELLE

Met de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie verdween de centrale rol van zorg

niet van de site Hof ter Welle.

Om het werk van de zusters te bestendigen, werd in 1982 de VZW Dienstencentrum

opgericht. Deze door de Vlaamse overheid erkende en gesubsidieerde vereniging

heeft als kernopdracht de opvang en begeleiding te organiseren voor jongeren [en

hun gezinnen] in problematische opvoedingssituaties. Ze worden aan de VZW

toevertrouwd door Comités voor Bijzondere Jeugdzorg of door jeugdrechtbanken.

De VZW Dienstencentrum Hof Ter Welle voorziet in residentiële opvang, een

dagcentrum en thuisbegeleiding.

COLOFON

Deze unieke filmpremière werd gerealiseerd ter gelegenheid van de Week van de

Smaak en de Kunstendag voor Kinderen door de gemeente Beveren in

samenwerking met vzw Dienstencentrum Hof ter Welle.

Onze dank gaat uit naar de kinderen die onder de professionele leiding van KIDSCAM

meewerkten aan de realisatie van de filmpjes:

© CC Ter Vesten, 2013

Teksten en opmaak: Bert Verwerft

Eindredactie: Katrien Van Eetveld

Paulina Verstappen, Chelsea Geerts, Samantha Withley, Kay Lee De Groote,

Dries De Buck, Caro Warmoeskerken, Sara El Hafsy, Anouk Van Houts, Priscilla

Serneels, Janne D’hondt, Len Warrens, Melissa Geerts, Anke Smet