In het kader van het project (PERIODE JULI 2002 – JUNI...

HERSTELD VERTROUWEN

IN DE TOEKOMST

De opleidingen zijn aangepast en uitgevoerd in het kader van het HIT- project.

M e t h o d i e k o n t w i k k e l i n gS t i c h t i n g W e r e l d W i j d

In het kader van het project (PERIODE JULI 2002 – JUNI 2004)

“HERSTELD VERTROUWENIN DE TOEKOMST”

MethodiekontwikkelingStichting WereldWijd

In het kader van het project

“ H e r s t e l d v e r t r o u w e ni n d e t o e k o m s t ”

(PERIODE JULI 2002 – JUNI 2004)

Stichting WereldWijdKlompenstraat 1-a6251 NE Eckelradetel.: 043-4083122fax: 043-4083574

e-mail: [email protected]

W a t i s H I T ?

In april 2001 is de stichting Hersteld Vertrouwen in de Toekomst (HIT) vanstart gegaan, een initiatief van het Vertrouwenspact WerkgelegenheidLimburg. In deze stichting participeren sociale partners (LOZO, LWV en FNV),de gemeenten Heerlen, Maastricht, Roermond en Venlo, de ProvincieLimburg en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Andere organ-isaties zullen zich in de toekomst aansluiten bij dit initiatief.

W a t d o e t H I T ?

HIT maakt het mogelijk dat asielzoekers in Limburg een kortdurend en geïn-tegreerd scholingstraject volgen. Dit scholingstraject biedt hen demogelijkheid om hun kansen op de arbeidsmarkt, in Nederland of daar-buiten, te vergroten en daardoor hun toekomstperspectief.

Het product dat nu voor u ligt is de afgelopen drie jaar in de praktijkontwikkeld en getest op de regionale opleidingscentra. Wij wensen u veelleesplezier en zijn benieuwd naar uw reacties.

HERSTELD VERTROUWEN

IN DE TOEKOMST

I n h o u d

Voorwoord 4

Inleiding 6

Hoofdstuk 1

Onderwijsmodel

Hoofdstuk 2-a 13

Organisatorische randvoorwaarden; algemeen

1. werving & intake2. informatie en communicatie3. de praktijkcomponent4. begeleiding5. financiën

Hoofdstuk 2-b 25

Organisatorische randvoorwaarden; per opleidingsrichting

1. metaalbewerking1.1. selectie1.2. programmaopbouw en -inhoud1.3. deskundigheid docenten1.4. faciliteiten2. elektrotechniek2.1 selectie2.2 programmaopbouw en -inhoud2.3 deskundigheid docenten2.4 faciliteiten3. computergebruik3.1 selectie3.2. programmaopbouw en -inhoud3.3. deskundigheid docenten3.4. faciliteiten4. houtbewerking4.1. selectie4.2. programmaopbouw en -inhoud4.3. deskundigheid docenten4.4. faciliteiten5. textielbewerking5.1. selectie5.2. programmaopbouw en –inhoud5.3. deskundigheid docenten5.4. faciliteiten

WereldWijd 1

Hoofdstuk III 43

Didactiek en werkvormen1. metaalbewerking2. elektrotechniek3. computergebruik4. houtbewerking5. textielbewerking

Per opleiding beschreven:

1. algemene informatie omtrent werkwijze2. integratie alle vakken3. vakgerichte woordenschat4. contextrijk leren5. begrijpelijk taalaanbod6. mogelijkheden tot output7. taalopdrachten in de praktijk8. aangepaste toetsen en examens9. zelfverantwoordelijk leren

Hoofdstuk 4 80

Overdracht en inbedding

Bijlagen 88

WereldWijd2

WereldWijd 3

WereldWijd4

V o o r w o o r d

Veel allochtonen noemen Nederland een ‘diploma-land’. Nederlanders

hechten erg aan diploma’s en certificaten; algemene middelbare

schooldiploma’s of beroepsgerichte diploma’s. Daarom is het voor veel

anderstaligen frustrerend wanneer ze na vele honderden uren taallessen

alleen maar een papier meekrijgen waarop het bereikte taalniveau is geno-

teerd. Op de arbeidsmarkt doe je daar niet veel mee. Aan een vakdiploma

heb je meer, dat realiseren zij zich heel goed.

Daarom kunnen we niet anders dan uiterst tevreden zijn over het feit dat

steeds meer instellingen voor beroeps- en volwassenenonderwijs

methodieken ontwikkelen waarmee zij de anderstalige volwassenen zo snel

mogelijk een beroepsgerichte en zo mogelijk kwalificerende vakopleiding

laten volgen. Zonder vooraf honderden uren aan aparte taallessen te

besteden.

Niet dat de taalles en de taalontwikkeling achterwege kunnen blijven. In het

HIT-project Limburg is een geïntegreerde aanpak toegepast: de taal-

ontwikkeling is gekoppeld en dienstbaar gemaakt aan de beroepsgerichte

ontwikkeling. In die manier van werken hebben de deelnemers niet alleen

volop gelegenheid om de geleerde kennis en vaardigheden in de praktijk en

in het praktijklokaal toe te passen maar ook dient die praktijkoefening als

context voor het taalgebruik. En in contextrijke werkvormen kunnen veel

betere resultaten met taalverwerving worden bereikt. Daarmee neemt de

vaktaalvaardigheid toe en dat draagt weer bij tot vermeerderde vakkennis.

Zie daar de kern van de vereiste cyclus: de verschillende onderdelen (vak,

taal, praktijk), volgen elkaar steeds op en zijn constant dienstbaar aan

elkaar.

Betrokken docenten, vakinstructeurs en praktijkbegeleiders die aan het HIT-

project hebben deelgenomen, hebben zich deze nieuwe methodiek eigen

WereldWijd 5

moeten maken. Ze hebben daar veel energie in gestoken. Daarbij hebben de

betrokken docenten en begeleiders voor een deel hun eigen werkterrein en

vakdiscipline moeten verlaten om in multifunctionele teams te gaan samen-

werken en daarbij didactieken en werkvormen moeten toepassen die

eigenlijk niet van hun eigen vak zijn. Maar daarmee hebben zij de weg vrij

gemaakt voor een nieuwe manier van beroepsontwikkeling waar in de naaste

toekomst veel nieuwe cursisten dankbaar gebruik van zullen maken.

Ook anderstaligen die terugkeren naar hun moederland hebben enorm veel

baat bij deze aanpak. Hoe zouden zij anders aan de ontwikkeling van

vakkennis en beroepsvaardigheid zijn toegekomen wanneer er geen begri-

jpelijke instructietaal beschikbaar zou zijn gekomen?

We mogen hopen dat de ontwikkelde methodiek zijn weg vindt naar andere

afdelingen van de betreffende opleidingsinstituten en met hen samen-

werkende instellingen en dat ook andere groepen anderstaligen van de

aanpak kunnen gaan profiteren.

Simon Verhallen,

Universiteit van Amsterdam

I N L E I D I N G

In de zomer van 2002 zijn in Limburg in het kader van het Equal-project “Hersteldvertrouwen in de toekomst” (H.I.T.) aan verschillende regionale opleidingscentra(R.O.C.) en stichting WereldWijd de eerste trajecten van start gegaan waarbij asiel-zoekers een kortdurende beroepsopleiding konden gaan volgen in diverse sec-toren. Inmiddels zijn we bijna twee jaar verder en zijn, verdeeld over vijf instroom-momenten, 160 asielzoekers van start gegaan met een opleiding bij stichtingWereldWijd.Uitgangspunt van het H.I.T. was, middels geïntegreerd vak- en taalonderwijs, zoeffectief mogelijk laagtalige asielzoekers een korte beroepsopleiding aan tebieden, om hen aldus makkelijker toe te laten treden op de Limburgse arbeids-markt of, indien ze geen toestemming kregen om in Nederland te verblijven, eenbetere kans van slagen te bieden om in het land van herkomst een nieuwe start temaken.Voor WereldWijd was het opleiden van asielzoekers geen noviteit; sinds 1990 ver-zorgde WereldWijd kortdurende beroepsopleidingen in de metaalbewer-king voorasielzoekers. Deze cursus werden in het Engels (de eerste asielzoekers inNederland waren met name afkomstig uit Sri Lanka en waren Engelstalig) gegevenen was gericht op terugkeer. In de loop van de 90-er jaren kwamen uit alle win-drichtingen asielzoekers naar Nederland en de “gelukkigen” die in Zuid-Limburggehuisvest werden kregen de kans om in Eckelrade één van de inmiddels vijfberoepsopleidingen te volgen in combinatie met NT2-onderwijs. Bijzonder aanWereldWijd was en is dat alle uit-voerende onderwijsactiviteiten verricht wordendoor een team van tientallen professionele vrijwilligers (Han Vermeer trof de hamerop de kop tijdens een programma van L-1 door te stellen dat WereldWijd de enigeschool in Nederland is met een wachtlijst van leraren). Tevens had WereldWijd pionierswerk verricht in de ontwikkeling van cursusmateriaal voor laagtalige asiel-zoekers, daar het reguliere onderwijsmateriaal niet geschikt bleek te zijn voor dezedoelgroep.

WereldWijd6

WereldWijd had bij de start van het project H.I.T. dus een aparte startpositieten opzichte van de collega-instellingen die onderwijs gingen verzorgen voorasielzoekers. Aan de ene kant een voorsprong, haar methode bewees zich aljarenlang als succesvol; aan de andere kant dreigde de wet van de remmendevoorsprong zich te laten gelden op onze school. Waarom iets anders doen,als het toch al goed gaat?Tevens was er intern onduidelijkheid omtrent de definitie van de term geïn-tegreerd onderwijs? Wat is geïntegreerd onderwijs; wanneer is iets wel ofjuist niet geïntegreerd onderwijs? Geïntegreerd onderwijs is dan ookmeerdere keren genoemd als een “containerbegrip”.Met name door de inbreng van het I.T.T.A. is WereldWijd gestimuleerd ombruggen gaan bouwen tussen techniek en taal. Waar is samenwerking tussende docententeams mogelijk, hoe verbeteren we het onderwijs ten behoevevan de asielzoekers zonder ons eigen gezicht en identiteit over boord tegooien? Dit is een moeizaam en tijdrovend proces, daar veranderingen bin-nen een organisatie altijd veel tijd en moeite kosten en vaak op weerstandenstuiten, maar WereldWijd is toch de uitdaging aangegaan. WereldWijd heeftbijvoorbeeld in het kader van het H.I.T.-project de cursusduur teruggebrachtvan veertig weken (één cursus bestaat uit een basis- en hoofdtraject vanieder twintig weken) naar zesentwintig weken, zonder de eindtermen in hetgeding te laten komen. Een nieuw aspect voor WereldWijd tijdens de H.I.T.-trajecten is de totstandkoming van (externe) stages voor haar cursisten.WereldWijd is op zoek gegaan naar passende stagebedrijven, waar de cur-sisten de geleerde vaardigheden in de praktijk konden brengen. Inmiddelsbeschikt WereldWijd over een netwerk van bedrijven waarbij we kunnen aan-kloppen. Door de trainingen en workshops van het I.T.T.A. zijn bij docentenvan WereldWijd de ogen open gegaan dat vak- en taalonderwijs elkaar kanondersteunen, waarbij dan ook experimenten zijn aangegaan.WereldWijd sluit dit proces niet af bij de beëindiging van het eersteEqualproject, maar blijft continu in ontwikkeling.Aangezien WereldWijd vijf beroepsopleidingen verzorgt, is tijdens het schrijven van dit stuk het probleem van herhalingen van teksten ontstaan. Devolledigheid van de beschrijving van de methodiek van de vijf beroepsoplei-dingen botste hierbij met de leesbaarheid van het stuk. Waar mogelijk isenerzijds besloten doublures van tekst weg te laten (met name bij de beschrijving van het onderwijsmodel en de organisatorische randvoorwaar-den), maar anderzijds ook bewust gekozen voor herhalingen van tekst omaldus alle beroepsopleidingen de aandacht te geven die ze verdienen (metname bij de didactiek en werkvormen) en het geen eenheidsworst te latenworden. Aldus is, naar de mening van WereldWijd, een leesbare en in andere delenvan het land overdraagbare methodiek tot stand gekomen van, desgewenst,één tot vijf kortlopende beroepsopleidingen voor laagtalige asielzoekers.

Eckelrade, juni 2004

WereldWijd 7

1 . O N D E R W I J S M O D E L

1. ALGEMENE DOELSTELLING

2. DOELGROEP

3. WERKWIJZE en METHODIEK

4. CURSUSAANBOD

5. ORGANISATIE

Onderstaand een korte algemene beschrijving van de onderwijsvisie vanstichting WereldWijd, te weten de algemene doelstelling, de doelgroep, dewerkwijze / methodiek, het cursusaanbod en de organisatie. StichtingWereldWijd is één van de opleidingscentra actief binnen het project“Hersteld vertrouwen in de toekomst”.Het onderwijsmodel geldt voor alle cursussen. Om deze reden is ervoorgekozen dat het hoofdstuk “onderwijsmodel” niet terugkomt bij elke afzon-derlijke cursus, maar onderstaand éénmalig beschreven wordt.

1. Algemene doelstelling

WereldWijd biedt asielzoekers een kortlopende beroepsopleiding aan, incombinatie met Nederlandse taallessen/ vaktaal. Doel hiervan is participatiein het arbeidsproces te bespoedigen of de aansluiting op het reguliereberoepsonderwijs te vergemakkelijken. Anderzijds biedt de opleiding per-spectief bij eventuele terugkeer. Alle opleidingen binnen WereldWijd zijn per-tinent niet uitsluitend integratiegericht. De vaardigheden binnen de beroeps-opleidingen zijn universeel bruikbaar. Dit aspect is door de invoering van denieuwe vreemdelingenwet in 2001 van steeds groter belang geworden. Hetaspect “terugkeer” heeft sindsdien een steeds prominentere rol gekregenbinnen WereldWijd, middels gesprekken omtrent terugkeer en contacten metorganisaties die een actieve rol kunnen spelen bij een perspectiefvolle terug-keer van asielzoekers.Uitgangspunt is een programma dat leidt tot zelfredzaamheid en het ver-beteren van de arbeidsmarktpositie van de asielzoeker, waar ook ter wereld.Bij terugkeer naar het land van herkomst heeft de asielzoeker de opleidingvan WereldWijd als extra bagage in zijn koffer en heeft aldus een betere kansop een goede start.Het deelnemen aan het programma van WereldWijd geeft asielzoekers eenzinvolle dagstructurering hetgeen o.a. een positieve uitwerking heeft op hetverblijf binnen het asielzoekerscentrum of andere woonsituatie en werkt meeaan het terugwinnen van het zelfbewustzijn en zelfrespect.

WereldWijd8

2. Doelgroep.

WereldWijd biedt cursussen aan voor volwassen asielzoekers, ongeacht hunverblijfstatus. Voorwaarde is dat zij interesse tonen in een kortlopendeberoepsopleiding die zij, door gebrek aan taalniveau, theoretische kennis ofeen verblijfsstatus niet kunnen volgen in het reguliere beroepsonderwijs.Algemeen kenmerk is dat de cursisten een laag tot zeer laag taalniveaubeschikken bij aanvang van de cursus; dit varieert van dubbel analfabeten totcirca NT2-niveau 1. In het kader van het project “Hersteld vertrouwen in detoekomst” zijn van augustus 2002 tot aan met juli 2004, verdeeld over vijfcycli, 160 volwassen asielzoekers gestart met een opleiding in de metaalbe-werking (24 personen), houtbewerking (15 personen), computergebruik (64personen), elektrotechniek (35 personen) of textielbewerking (22 personen).Elke cursus is verdeeld in drie trajecten (met uitzondering van de cursus elek-trotechniek die uit één opleidingstraject en een stageperiode bestaat):

1) Basistraject van 13 effectieve lesweken2) Hoofdtraject van 13 effectieve lesweken3) Stage van 13 weken (voor cursisten die de opleiding succesvol

hebben afgerond, over voldoende NT2-niveau beschikken entijdens de opleiding een goede motivatie, presentie en houdingaangetoond hebben). Een externe stage bleek niet voor iederecursist mogelijk; voor een deel is dit opgelost door cursisten eeninterne beroepspraktijksimulatie (een interne stage) te latenvolgen.

3. Werkwijze en methodiek.

WereldWijd heeft een bijzonder concept ontwikkeld. WereldWijd werkt al jaren-lang met een methode van een geïntegreerd taalen techniekonderwijs. Dit is eenlogische en natuurlijke voorwaarde, wil men effectief een technisch vak leren aancursisten met een zeer laag taalniveau. WereldWijd heeft haar onderwijsmateriaalvoor de technische beroepsopleidingen in de loop der jaren zelf ontwikkeld. Erbleek namelijk voor de bijzondere doelgroep van WereldWijd, asielzoekers meteen zeer laag tot geen instroomniveau Nederlandse taal, niet tot nauwelijks ade-quaat onderwijsmateriaal voorhanden te zijn. Het reguliere onderwijsmateriaalbestemd voor allochtonen gaat in vele gevallen uit van een NT2-startniveau 2 ofhoger. Het modulair opgezette onderwijsmateriaal van WereldWijd kenmerkt zichdoor een zeer visuele en praktijkgerichte aard, waardoor mensen zonder technis-che achtergrond en een zeer gering taalniveau toch in een korte periode de basis-vaardigheden en begrippen van een technisch beroep kunnen leren.Vanaf de eerste dag van de cursus starten de deelnemers met de praktijkcompo-nent. De praktijk is opgebouwd in modules die in moeilijkheidsgraad oplopen,zodat iedereen, binnen de grenzen, zijn eigen leertempo kan hanteren. Praktijk,theorie en vaktaal zijn gebundeld en gecentreerd omtrent de diverse praktijk-handelingen.

WereldWijd 9

De cursussen zijn speciaal ontwikkeld voor asielzoekers en vluchtelingen engaan uit van hun eigen inzicht, ervaring en mogelijkheden. Voor meer speci-fieke inhoud en aanpak verwijs ik u naar de beschrijving van de verschillendeberoepscursussen. WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taal-en technisch onderwijs in combinatie met extra NT2-onderwijs. Naast hetgeïntegreerde aanbod van taal en techniek in de beroepscursussen isWereldWijd van mening dat NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door het vaakzeer lage instroomniveau NT2-van haar doelgroep. Ook analfabeten behorentot deze groep. Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteerbaar zijn,dienen de cursisten over enig taalniveau te beschikken daar zelfs de meestbasale communicatie anders onmogelijk is. WereldWijd beschikt over acht verschillende taalgroepen; van analfabetentot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2. Door dit grote aantal klassenkunnen we de cursisten in kleine taalhomogene groepen onderwijs geven.Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijke groepen de beste resul-taten geven en de cursisten het beste stimuleert en motiveert. Ze behalen opdeze manier het minimale niveau waarop communicatie over het vakmogelijk is.De cursisten krijgen derhalve drie dagdelen NT2-onderwijs/ algemene enspecifieke vaktaal/ rekenen en vijf dagdelen per week technisch beroepson-derwijs. Aldus ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwik-keling van technische vaardigheden. De opgedane kennis in de ochtend(NT2, vaktaal, rekenen) wordt ‘s middags direct gebruikt in de praktijk waar-door het effect van geïntegreerd taalen techniekonderwijs geoptimaliseerdwordt.

4. Cursusaanbod

Alle beroepscursussen zijn verdeeld in kortdurende lesmodules die basis-vaardigheden bieden voor diverse technische beroepen. Alle modules zijnafgestemd op de praktijk en worden afgesloten met een certificaat vanWereldWijd of, waar mogelijk, een landelijk erkend diploma. De volgendecursussen zijn ontwikkeld: Metaalbewerking:

•Basisvaardigheden metaal•CO-2 lassen•Elektrisch lassen (booglassen met beklede elektronen)•Plaatbewerking•Constructiebankwerken

Computergebruik•Computerkennis voor beginners•Computergebruik voor gevorderden

Textielbewerking•Voor beginners•Voor gevorderden

WereldWijd10

Houtbewerking•Voor beginners•Voor gevorderden

Elektrotechniek

Ik zal hier niet dieper ingaan op de inhoud van de cursussen, daar deze uit-gebreid aan bod zullen komen in de beschrijving van de methodiek.De cursussen Nederlands als tweede taal (NT2) worden op verschillendeniveaus gegeven. Ze dienen allereerst ter ondersteuning van de technischevakken. Er wordt echter ook aandacht besteed aan maatschappij-oriëntatie(M.O.), geïntegreerd in de gebruikte methode. Om te voorkomen dat over dehoofden heen wordt gepraat, wordt M.O. aangeboden en uitgelegd op hetjuiste taalniveau. Als het in de methode voorkomt wordt het, indienwenselijk, nog uitgebreid en worden er nog onderwerpen aantoegevoegd. Een cursus duurt 13 weken analoog aan de technische cur-sussen.Er is een groep voor (semi-) analfabeten, waarin de belangrijkste methode‘7/43' is. Daarnaast is er naar gelang de leerlingen veel beelden klankma-teriaal; er zijn leesboekjes en CD-roms met leesoefeningen. Er zijn zelfge-maakte proefwerken en er wordt gewerkt naar een eindtoets op tweeniveaus. Met het hoogste niveau is de leerling qua lezen en schrijven in staatom te kunnen doorgaan in de langzame beginnersgroep.De groep beginners wordt gescheiden in langzame en snelle taalleerders. Inde langzame groep wordt gewerkt met de methode IJsbreker deel 1, die wordtaangevuld met klank-, luister-, schrijf- en spreekoefeningen. Er wordendictees gegeven met klankzuivere woorden en na elk hoofdstuk wordt er eenstofafhankelijk proefwerk gegeven. In 12 weken worden ongeveer 4 à 5hoofdstukken behandeld.In de ‘snelle’ groep worden gemiddeld 10 hoofdstukken van IJsbreker deel 1behandeld. Er worden minder extra klank-, luister-, schrijf- en spreek-

WereldWijd 11

oefeningen gegeven, maar meer grammaticale oefeningen met de nodigeuitleg.Aan het eind van de cursus krijgen de cursisten een officiële NIVOR-toets,waarvoor ze dus ook een officieel NIVOR-niveau kunnen behalen.Speciale aandacht wordt gegeven aan het technisch Nederlands (de vaktaal)waarbij rekening gehouden wordt met de beroepscursus die de individuelecursist volgt. De docenten techniek en Nederlands hebben hieromtrent danook regelmatig overleg. Gebleken is, bij voorbeeld, uit een dergelijk overlegdat het aspect rekenen bijzondere aandacht moet krijgen binnen WereldWijd.Binnen vele technische cursussen dient men technische tekeningen te lezenen te interpreteren waarbij voldoende rekenkundige vaardigheden onont-beerlijk blijken te zijn.Waar nodig wordt binnen de Nederlandse lessen voor de individuele cursisthier aandacht aan geschonken. WereldWijd gebruikt hiervoor de methode“Rekenbasis, methode voor elementaire rekenvaardigheid”, waarbij iederecursist die het nodig heeft en minimaal NT2-niveau bezit bijna individueelbijles krijgt.

5. Organisatie.

WereldWijd voert haar werkzaamheden uit met de inzet van ruim 100 vri-jwilligers. Dit zijn veelal gepensioneerde vakmensen, met ervaring in hetbedrijfsleven of het onderwijs. Zij verzorgen niet alleen alle cursussen, maarmaken zich ook op andere plaatsen binnen WereldWijd verdienstelijk. Degrote groep vrijwilligers wordt ondersteund door een kleine professionelestaf. Door deze grote groep vrijwilligers zijn de cursisten van WereldWijdverzekerd van een grote mate van aandacht tijdens de opleiding. WereldWijdkan hierdoor met kleine cursusgroepen (variërend van vijf tot maximaal vijf-tien cursisten) werken waarbij steeds twee à drie docenten /instructeurs aan-wezig zijn.In de volgende hoofdstukken zal per beroepsopleiding dieper ingegaan wor-den op de methodiek van WereldWijd, te weten achtereenvolgens de organisatorische randvoorwaarden, de didactiek en werkvormen en de over-dracht en inbedding.

WereldWijd12

2 . A . : O R G A N I S A T O R I S C H E R A N D V O O R W A A R D E N

ALGEMEEN (GELDT VOOR ALLE BEROEPSOPLEIDINGEN)1. WERVING EN INTAKE2. INFORMATIE EN COMMUNICATIE3. PRAKTIJKCOMPONENT4. BEGELEIDING5. FINANCIËN

1. Werving en intake

Werving:Verspreiden van informatie:Circa twee maanden voor de start van een HIT-traject heeft WereldWijd mid-dels de trajectbegeleiders in alle opvangcentra van het COA in de regioMidden- en Zuid-Limburg cursisten geworven. Het betreft hier het AZC teMaastricht, het AZC te Heerlen, het AZC te Sweikhuizen, het AZC teSchimmert, het AZC te Baexem, het AZC te Echt, de aanvullende opvangcen-tra (AVO) te Landsrade, Schinveld, Houthem, Valkenburg, Vaals en Roermonden de COW-woningen te Vaals, Kerkrade en Landgraaf. Alle contactpersonenvan de verschillende centra hebben alle relevante informatie ontvangen vande alle cursussen (bijlage 1 t/m 5). Medio 2004 zijn echter al vele van boven-staande locaties gesloten door de verminderde instroom van asielzoekers inNederland.

Werving op centra:Hiernaast heeft WereldWijd de verschillende centra bezocht om asielzoekersactief te werven middels toegankelijke folders (bijlage 6), het vertonen vanvideos en, als belangrijkste aspect, de persoonlijke benadering. Hierbij heeftWereldWijd de hulp gevraagd van oud-cursisten die nog in het betreffendecentrum woonachtig zijn om tijdens deze werving hun ervaringen te vertellenover hun genoten opleiding. Een goed moment voor deze werving is de stem-pelplicht bij de Vreemdelingendienst in het betreffende centrum (variërendvan wekelijks tot maandelijks), waarbij alle asielzoekers verplicht zijn zich temelden.

Open Dag:Tenslotte heeft WereldWijd open dagen georganiseerd voor geïnteresseerdekandidaten en (nieuwe) trajectbegeleiders. De open dag wordt middelsposters (bijlage 7) kenbaar gemaakt in alle asielzoekerscentra. Tijdens dezeopen dagen wordt een voorlichting gegeven, een rondleiding georganiseerddoor de verschillende opleidingen, vertellen docenten en cursisten over deopleiding en worden werkstukken getoond.Tijdens alle wervingsactiviteiten wordt kenbaar gemaakt welke weg kandi-daten dienen te volgen om aangemeld te worden voor een cursus aan

WereldWijd 13

WereldWijd en wanneer de intakedata en start van de cursussen zijn.De trajectbegeleiders van het COA hebben tot één week voor de intake de tijdom de geïnteresseerde kandidaten aan te melden. WereldWijd zal vervolgensde kandidaten uitnodigen voor een intakedag.

Intake:Alle aangemelde kandidaten hebben een uitnodigingsbrief ontvangen(bijlage 8).Tijdens de intakedagen komen de volgende aspecten aan de orde:

1: rondleiding2: intakegesprek cursus metaalbewerking3: intaketoets NT-2

Ad. 1: de rondleidingDe cursisten worden door drie personen in kleine groepjes door de schoolgeleid waarbij alle cursuslokalen bezocht worden en kort de inhoud uit-gelegd wordt. De kandidaten zijn reeds door de trajectbegeleiders ingelichtover de inhoud van de cursus, hebben eventueel de open dag bezocht maar

WereldWijd acht het van belang dat alle kandidaten een visueel beeld krijgenvan de cursus. Het leermateriaal wordt getoond, eindexamenopdrachtenworden gedemonstreerd en dergelijke.

Ad. 2: intakegesprekken cursussen (bijlage 9)Elke cursist krijgt een gesprek met een staflid van WereldWijd. Dezeintakegesprekken van alle cursussen kunnen worden afgenomen door driepersonen (de algemeen coördinator, de technisch coördinator en de cursis-tenmonitor), waardoor er per cursist voldoende tijd is om een gedegen intake

WereldWijd14

af te nemen. Dit is noodzakelijk daar door het taalprobleem de intake relatiefveel tijd in beslag kan nemen. Naast de verwerking van de persoonlijkegegevens zoals naam, adres, land van herkomst, geboortedatum endergelijke is het belangrijkste item van dit gesprek na te gaan of de gekozencursus aansluit bij de opleiding en /of werkervaring van de kandidaat in hetland van herkomst. Voorts wordt er gekeken naar de stand van zaken in deasielprocedure. WereldWijd acht het van groot belang dat de opleiding zowelna eventuele statusverlening in Nederland als ook bij uitgeprocedeerd rakenperspectief biedt in land van herkomst. WereldWijd benadrukt dit aspectsterk in het intakegesprek.

Ad. 3: intaketoets NT2-niveauAangezien WereldWijd acht verschillende taalgroepen heeft, wordt er na hetintakegesprek een taaltoets afgenomen ter inschatting van het NT2-niveau.De intaketoetsen NT2 zijn intern ontwikkeld aan de hand van de gebruiktemethodes (IJsbreker en Code Nederlands). Tijdens het gesprek wordt zonauwkeurig mogelijk achterhaald wat de vooropleiding en / of arbeidsprak-tijk is van de aspirant-cursist om te bepalen of hij / zij een snelle of langzameleerder is. De intakegesprekken en toetsen om het NT2-niveau te bepalenkunnen worden afgenomen door de coördinator en één van docenten NT2.De gesprekken gaan zoveel mogelijk in het Nederlands. De cursisten wordtgevraagd iets te lezen en er worden enkele zinnetjes met klankzuivere woor-den en woorden met tweeklanken gedicteerd. Het niveau Nederlands wordtgeschat aan de hand van zelfgemaakte toetsen die aansluiten bij onze meestgebruikte methodes. Deze zijn afgestemd op het niveau van de taalgroepenvan WereldWijd. De indeling van de taalgroepen geschiedt naar NT2-niveauen naar het opleidingsniveau en ziet er als volgt uit: een groep voor (semi-)analfabeten, beginnersgroepen voor langzame en snelle leerders, groepenvoor halfgevorderde langzame en snelle leerders, groepen voor gevorderdelangzame en snelle leerders.

WereldWijd 15

2. Informatie en communicatie

De week na de intakedagen (tevens de week voorafgaand aan de start van decursus) organiseert WereldWijd een docentenbijeenkomst. Tijdens dezebijeenkomst worden de docenten in eerste instantie plenair geïnformeerdomtrent algemene zaken binnen WereldWijd en wordt verteld wat de resul-taten zijn geweest van de werving en intake.Hierna worden per vakrichting de docenten in groepjes verdeeld, waarbij zeallen een kopie krijgen van de intakeformulieren en worden de aangenomencursisten besproken (met name opleiding, werkervaring, taalniveau eneventuele bijzonderheden). Voorts krijgen de docenten op deze bijeenkomsthet rooster uitgedeeld (zie bijlage). De interne communicatie en infor-matiekanalen zijn kort en duidelijk.

Onderstaand een overzicht:De technisch -, NT2 -, algemeen coördinator en de cursistenmonitor zijn allenbekend bij de docenten en instructeurs en makkelijk te bereiken. Alle admi-nistratieve gegevens worden verwerkt door een administratieve kracht diemet informatie gevoed wordt door bovenstaande coördinatoren en de cursis-tenmonitor. Tijdens een tweewekelijks stafoverleg komen alle aspecten aande orde waarmee bovenstaande beroepskrachten te maken hebben gehad.

De technisch -, NT2 -, algemeen coördinator en de cursistenmonitor zijn allenbekend bij de docenten en instructeurs en makkelijk te bereiken. Alle admi-nistratieve gegevens worden verwerkt door een administratieve kracht diemet informatie gevoed wordt door bovenstaande coördinatoren en de cursis-tenmonitor. Tijdens een tweewekelijks stafoverleg komen alle aspecten aande orde waarmee bovenstaande beroepskrachten te maken hebben gehad.

WereldWijd16

DO

CEN

TEN

/ IN

STR

UCT

EUR

S

Organisatorischevragen omtrent beleid,

algemene gang vanzaken

Inhoudelijke vragenomtrent faciliteiten,

lesmateriaal, lokalenvrijwilligers e.d.

Technisch coördinator /NT-2 coördinator

Algemeencoördinator

Vragen omtrentcursisten, absentie,

bijzonderheden,asielprocedure e.d.

Cursistenmonitor

De externe contacten verlopen op een identieke wijze;

Bij beleidskwesties, het maken van afspraken of het afsluiten vanovereenkomsten, is de algemeen coördinator het aanspreekpunt. Op cursis-tenniveau (absentie, tussentijdse rapportages, evaluaties e.d.) onderhoudtde cursistenmonitor de contacten met de externe organisaties. Ten behoevevan de stageactiviteiten heeft WereldWijd een stagebegeleidingsgroep eneen stagecoördinator aangewezen (allen vrijwilligers). Ieder stagebedrijf krijgt één vast contactpersoon uit de stagegroep toegewezen, die regelmatigcontact onderhoudt met het bedrijf en waar het bedrijf terechtkan met vragen. De stagebegeleiders en de stagecoördinator werven tevensstagebedrijven. De stagecoördinator overlegt met de stagebegeleiders enkoppelt dit terug naar de algemeen coördinator van WereldWijd. De cursis-tenmonitor voedt de stagecoördinator met informatie omtrent de stagiaires.Circa één maal per vier tot zes weken komt deze groep bij elkaar, inclusief dealgemeen coördinator en de cursistenmonitor, om de stage te bespreken. Opdeze manier zijn zowel intern als extern de communicatie- en informatielijnenkort en duidelijk voor iedereen.

WereldWijd 17

Externeorganisatie

Onderwerp Contactpersoon

COA NIDOS CWIGemeenten

Werving, voortgang,evaluatie, uitstroom

Cursisten- monitor

COA NIDOS CWIGemeenten

Afspraken,beleid

Algemeencoördinator

3. De praktijkcomponent

Al ruim voor de start van de stage heeft WereldWijd voor alle potentiëlekandidaten de wettelijke verplichte tewerkstellingsvergunning aangevraagdbij het C.W.I.Na afloop van de opleiding worden de cursisten geselecteerd om aan destage te kunnen deelnemen. WereldWijd hanteert hiervoor de volgendeselectiecriteria voor de cursisten:

• De cursisten dienen over een dergelijk taalniveau te beschikken dat zij ophet gebied van spreken, luisteren, begrijpen en schrijven zich kunnenredden in een Nederlands bedrijf. Deze eis ligt op NIVOR-1 niveau daar velebedrijven het aspect veiligheid (begrijpen van instructies, lezen vanveiligheidsvoorschriften e.d.) van groot belang is. Voor de cursisten vancomputergebruik ligt deze eis op minimaal NIVOR-2 niveau daar er hogereeisen gestel worden op taalgebied in de administratieve sector.

• De cursisten dienen succesvol de opleiding van WereldWijd afgerond tehebben;

• De cursisten dienen tijdens de cursus een goede motivatie, houding enpresentie aangetoond te hebben.

De uiteindelijke beslissing omtrent toelating tot de stage ligt in handen van decoördinator van de afzonderlijke docententeams. Met alle kandidaten is voortsbesproken wat een stage inhoudt en wat van hen hierbij verwacht wordt.Hiernaast heeft WereldWijd onderzocht of de mogelijkheid bestond dat cursisteneen interne stage binnen WereldWijd zouden kunnen lopen waarin men degeleerde vaardigheden in de praktijk zouden kunnen brengen (praktijksimulatie).Met uitzondering van de cursus elektrotechniek is men geslaagd voor een aantalcursisten een interne stage als derde periode binnen WereldWijd aan te bieden.Er wordt echter wel gestreefd naar een fulltime externe stage over een periodevan 13 weken waarbij men afhankelijk is van het bedrijf en de werkzaamhedendie een bedrijf kan bieden, hoe de stageperiode ingevuld wordt. Bij de realisatievan stagemogelijkheden na afronding van de opleiding is WereldWijd tegen veelobstakels gelopen:• Het is problematisch om voldoende bedrijven te vinden die een passende stage

(maatwerk) kunnen bieden aan de individuele cursist;• Gezien de beperkte duur van het opleidingstraject (26 weken) is het

problematisch de cursisten op te leiden tot een bepaald technisch- en taal-niveau dat vereist is voor de Nederlandse arbeidsmarkt;

• Gezien de beperkte duur van het opleidingstraject mag de cursist nietverwachten dat hij “klaar” is met het onderwijs in de vakrichting; m.a.w. decursist overschat zijn eigen vaardigheden in verhouding met wat op de arbeids-markt gevraagd wordt;

• Er bestaat vaak een discrepantie tussen de verwachtingen van de stagiaire ende daadwerkelijk te verrichten activiteiten in een bedrijf tijdens de stage-periode;

WereldWijd18

• De overgang van de relatief veilige schoolomgeving naar de harde werke-lijkheid van een bedrijf wordt vaak als erg groot en bedreigend gezien doorde stagiaire;

Om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken (wat natuurlijk geengarantie is) dient men aan de volgende voorwaarden te voldoen;

• Door werkbezoeken te regelen krijgen het stageverlenend bedrijf en hetopleidingscentrum een goed beeld van elkaar en worden er geen valseverwachtingen gewekt;

• Door middel van een goed voorbereide excursie voor de potentiële sta-giaires krijgen deze een goed beeld van de stage en wat van hen verwachtwordt. Op deze manier kunnen zij een beter doordachte keuze maken voor-dat zij daadwerkelijk gaan starten met de stage;

• De cursisten krijgen aldus van tevoren een beeld van wat de stage vakin-houdelijk inhoudt en onderkennen op deze manier dat er een mogelijke dis-crepantie bestaat tussen de op WereldWijd geleerde vaardigheden en dewerkzaamheden op de stage.

• Aan alle administratieve randvoorwaarden dient voldaan te zijn voordat destage begint (tewerkstellingsvergunningen, reiskostenvergoedingen,regelingen openbaar vervoer);

• Een sociale werkplaats heeft ervaring in de begeleiding van “moeilijkplaatsbare groepen” en is dus in principe geschikt als stageplaats voor dedoelgroep asielzoekers;

• De stageverlener dient bereid werkzaamheden aan te bieden passend bijde zeer diverse technische kwaliteiten van de stagiaires d.m.v. het aan-bieden van in moeilijkheidsgraad oplopend werk. Op deze manier kan eenstagiaire, naar gelang zijn capaciteiten, in zijn eigen tempo de verschillendefases van de stage doorlopen (zie stageprogramma).

• De cursisten als groep stage laten lopen kan een positief effect hebben ophet verloop van de stage; men kan elkaar ondersteunen op technisch vlaken taalgebied en corrigerend naar elkaar optreden. Voorts is het belangrijkte melden dat de stap van een éénling van de veilige omgeving van deschool naar het “harde” onbekende bedrijfsleven in Nederland te groot enbedreigend is.

• Er dient één vast contactpersoon / stagebegeleider aangewezen te wordenvan het opleidingsinstituut die het stagebedrijf regelmatig bezoekt.

WereldWijd 19

In de bijlage vindt u het stageprogramma en een overzicht van de stage-verlenende bedrijven. Het bedrijf, de stagiair en WereldWijd sluiten eenstageovereenkomst. Na succesvolle afronding ontvangt de stagiair eenstagecertificaat.

Voor de cursisten waarbij geen externe stageplaats (te weinig stageplaatsen)voorhanden of mogelijk was (onvoldoende technisch- en /of taalniveau)heeft WereldWijd intern gezocht naar een oplossing. Dit bleek voor de cursusmetaalbewerking, computergebruik, textielbewerking en houtbewerkingmogelijk te zijn. Na afsluiting van de opleiding konden deze cursisten nog-maals 13 weken deze “praktijksimulatie” volgen. De nadruk lag hierbij op hetzelfstandig kunnen werken in de praktijklokalen waarbij men zelf opdrachten, oplopend in moeilijkheidsgraad, diende te gaan oplossen.Hiernaast kon men bij de cursus computergebruik kennis maken met dehard-ware van de computer.

Bijlage10-12:- Stageprogramma - Stageovereenkomst - Stagecertificaat

4. Begeleiding

WereldWijd beschikt over een cursistenbegeleider, genaamd “cursisten-monitor”, die een aantal taken heeft ten aanzien van de cursisten binnen hetproject HIT:• Het bijhouden van presentie, ingrijpen bij afwezigheid en eventuele mis-

dragingen op school. De cursistenbegeleider is er om de presentie in degaten te houden (aanwezigheidsverplichting van 75% van de lessen) envoortijdig problemen te signaleren. Cursisten krijgen bij de intake te horendat zij zich dienen af te melden als ze niet naar school kunnen komen. Bijafwezigheid en niet afmelden volgt een persoonlijk gesprek met de cursistover de afwezigheid en het niet afmelden. Als deze gesprekken vakervoorkomen wordt er contact opgenomen met de trajectbegeleider van hetCOA. Meestal volgt er dan een gesprek tussen de cursist en de cursisten-begeleider. Bij de meeste cursisten waren over het algemeen dezegesprekken voldoende. Eén maal per circa zes weken voert de cursisten-begeleider gezamenlijk overleg met de drie contactpersonen van het COAomtrent alle cursisten.

• Persoonlijk contact onderhouden. Een van de belangrijkste taken van decursistenbegeleider is het onderhouden van persoonlijk contact en hetopbouwen van een vertrouwensband met de cursist. Door middel van hetpersoonlijk contact worden problemen eerder gesignaleerd, kan de cursistsneller en makkelijker zijn verhaal kwijt en kan de begeleiding meermaatwerk worden. De vertrouwensband maakt het mogelijk om met de

WereldWijd20

cursisten te praten over hun dagelijkse problemen, hun procedure,eventuele terugkeer of illegaliteit. Doordat de cursistenbegeleider geencontact onderhoudt met de Vreemdelingenpolitie of de Immigratie- enNaturalisatiedienst (I.N.D.) komen de cursisten eerder met hun verhalenwaardoor er een betere begeleiding mogelijk is. De cursistenbegeleider bijstichting WereldWijd heeft een eigen kantoor waardoor de cursistensneller binnenstappen en er in privé-sfeer gesproken kan worden.

• Bespreken van toekomstvisie van de cursist. De cursisten worden bijnadagelijks geconfronteerd met hun toekomstkeuze. Geregeld worden zeherinnerd aan hun procedure door afspraken met advocaat of rechtbank,nieuws uit het land van herkomst of vrienden die uitgeprocedeerd raken ofmet onbekende bestemming (M.O.B.) vertrekken. Niet elke cursist staatopen voor dit soort toekomstgesprekken waardoor het soms lang kanduren voordat de mogelijkheid bestaat dat er gesproken wordt over ditonderwerp.

WereldWijd 21

Andere cursisten zijn heel open en maken een heel duidelijke keuze tussenterugkeer en illegaliteit. Wat de keuze ook is, stichting WereldWijdrespecteert die keuze en probeert de cursist zo goed mogelijk voor te berei-den op die toekomst. Dit kan gebeuren door middel van gesprekken, hetdoorverwijzen naar andere organisaties of het helpen zoeken van informatieop internet. Terugkeer van asielzoekers zal pas slagen als zij het gevoelhebben dat er naar ze geluisterd is en wanneer ze in veiligheid kunnenterugkeren. Daarnaast is WereldWijd begonnen met een project“Wereldtools” waarbij cursisten die aangeven dat ze terug willen keren naarhun land van herkomst, begeleid worden in dat proces door middel van con-tacten met I.O.M., de mogelijkheid van het meenemen van materialen engereedschap enzovoort.• Het bijhouden van cursistendossiers en trajectformulieren. De cursisten-

begeleider is belast met het bijhouden van cursistendossiers en traject-formulieren. Elk cursistendossier bevat de volgende informatie:Basisgegevens, intakeformulier, inschrijfformulier, onderwijs-overeenkomst, kopieën behaalde certificaten /diploma’s, eventuele correspondentie, presentielijsten, cursistenvolgsysteem (waarbij deontwikkeling in vaardigheden en houding van de cursisten bijgehoudenwordt door de docenten), eventuele beëindigingformulier en trajectfor-mulier. De trajectformulieren geven in het kort de gegevens weer van decursist plus een overzicht van het doorlopen traject bij WereldWijd en een,na afronding van de opleiding, vervolgadvies.

Extra aandacht aan terugkeerIn april 2001 is de nieuwe vreemdelingenwet in werking getreden. Een belangrijk element in deze wet is de optie “terugkeer naar landen vanherkomst”. Belangrijk beleidsmatig element in de wetgeving is dat terugkeerde eigen verantwoordelijkheid van de asielzoeker is. Dit houdt onder anderein dat de asielzoeker in een vroeg stadium van zijn asielprocedure geïn-formeerd wordt over zowel blijven als terugkeren. Voorheen ontvingen uitge-procedeerde asielzoekers geld van de overheid en van uitzetting was geensprake. In het nieuwe beleid staat terugkeer centraal direct nadat is vast-gesteld dat zij geen recht hebben op asiel.Naast het belang van een veilige optie tot terugkeer gaat het er volgensWereldWijd bij terugkeer ook om dit in een toekomstperspectief te kunnenplaatsen. Het thema terugkeer maakt dan ook onderdeel uit van het gebodenonderwijstraject binnen WereldWijd. Met het oog op de terugkeeroptie zijnde cursussen van stichting WereldWijd zo opgezet en ontwikkeld dat ze,zowel bij verblijf in Nederland als bij terugkeer van de asielzoeker naar hetland van herkomst of bij doormigratie naar een ander land, een springplankvoor een nieuwe start kunnen bieden. Het aangaan van individuelegesprekken over de optie terugkeer is een vast onderdeel binnen het HIT-project. Doel hierbij is de cursist aan te zetten tot het formuleren van een ofmeerdere alternatieve (terugkeer) scenario's naast de optie van eentoekomst in Nederland.

WereldWijd22

De ervaring heeft geleerd dat de terugkeeroptie een van de moeilijkstbespreekbare onderwerpen voor cursisten is. Omdat terugkeer zoveeloproept, is het van groot belang dat er in alle fasen van het terugkeerprocesondersteuning en begeleiding aanwezig is. Wil terugkeer inderdaad eenduurzame oplossing zijn, dan dienen mensen goed voorbereid en metvoldoende bagage terug te gaan. Van groot belang hierbij is dat er optimaalgebruik gemaakt kan worden van succesvolle terugkeer casussen, om twijfe-lende cursisten hiermee over de streep te trekken. Stichting WereldWijdheeft door het jarenlang werken met asielzoekers en vluchtelingen contactenmet de organisaties die bij terugkeer betrokken zijn zoals de InternationaleOrganisatie voor Migratie (IOM), het Bureau Maatwerk bij Terugkeer en hetCentraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Binnen stichting WereldWijdwordt er gewerkt aan het project WereldTools. Dit project poogt asielzoekersen vluchtelingen te ondersteunen in hun voorbereiding op terugkeer. Samenmet de betreffende persoon wordt er gekeken naar de persoonlijke plannenen mogelijkheden in het land van herkomst. In overleg wordt dan gekekenhoe er via Wereldwijd materialen mee kunnen worden genomen om in huneigen land iets voor zichzelf te beginnen. Bij deze materialen wordt gedachtaan computers, gereedschap, machines. WereldWijd stelt samen met debetreffende persoon een klein ondernemingsplan op en helpt bij het regelenvan transport (financiering, afspraken met bedrijven). Voor een ander projectbinnen WereldWijd, het project High 5 (ten behoeve van A.M.A.’s), heeft ditgeresulteerd in het maken van een ondernemingsplan van een kleine groepAngolezen waarbij zij hun opgedane kennis van computervaardighedenwillen gaan gebruiken om les te geven in Angola. Gedurende het High 5project is een cursiste al teruggekeerd naar Angola en is een kist met 4 computers, printers en scanner per boot verscheept. De financiering isgeregeld in overleg met IOM en stichting WereldWijd. Momenteel zijn er 7 cursisten uit Angola en Liberia van het H.I.T.-project actief in dit project ommet “tools” terug te keren. Het project WereldTools zit op dit moment (voor-jaar 2004) nog in een ontwikkelingsfase; in de nabije toekomst verwachtWereldWijd via deze weg meer asielzoekers te assisteren bij hun terugkeer.

5. Financiën

WereldWijd is geen regionaal opleidingscentrum, geen officieel erkend opleidings-instituut en beschikt dan ook niet over een CREBO-nummer. WereldWijd kan danook geen recht doen gelden op BBL- of BOL-gelden. WereldWijd offreert de kostenvoor de opleidingstrajecten, de begeleiding en de coördinatieactiviteiten dan ookbij het HIT-management. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de extraadministratieve voorbereiding en uitvoering (met name de vereiste formulieren-administratie en tijdsregistratie) die aan een Equalproject gesteld worden (en diedoor een accountantsbureau gecontroleerd worden). In de begroting van de HIT-trajecten is tussentijdse uitval van cursisten ingecalculeerd net als deelnemers-gebonden kosten zoals werkkleding, boeken, gereedschap en materialen.

WereldWijd 23

WereldWijd beschikt over een eigen schoolbus waardoor erg hoge reiskostenvermeden worden. WereldWijd vraagt wel aan een bepaald bedrag perpersoon per maand terug van het COA, maar dit is nog altijd veel lager dan dekosten van het openbaar vervoer. WereldWijd kan geen kinderopvangaanbieden noch de kosten hiervoor betalen. WereldWijd is voor devoorzieningen en financiën afhankelijk van het COA en het HIT.

WereldWijd24

2 . B . O R G A N I S A T O R I S C H E R A N D V O O R W A A R D E N ,Specifiek per opleiding Per opleidingsrichting, achtereenvolgens metaalbewerking, elektrotechniek,computergebruik, houtbewerking en textielbewerking, wordt beschreven:

1. selectie2. programmaopbouw en –inhoud3. deskundigheid docenten4. faciliteiten

1. METAALBEWERKING

1. Selectie:Na afronding van de intakegesprekken maakt WereldWijd de selectie uit dekandidaten. Tijdens de selectiegesprekken zijn, naast de bovengenoemdeintakers, de coördinatrice Nederlands en de hoofddocent metaalbewerkingaanwezig; Tijdens deze gesprekken worden de volgende criteria gehanteerd:sluit de opleiding aan bij de opleiding / werkervaring in het land vanherkomst?; welk beeld heeft de kandidaat van de opleiding en sluit deze aanbij de werkelijkheid?; wat is de motivatie van de kandidaat om deze opleiding te volgen (dient niet uitsluitend op integratie gericht te zijn)?;Hiernaast wordt nog gekeken naar duur van het verblijf in Nederland, fami-lieomstandigheden en het aantal beschikbare plaatsen op de cursus. Hettaalniveau van de kandidaat speelt geen rol bij de selectie. Ook analfabetenin Nederlandse taal kunnen deelnemen aan de cursus.Aan alle trajectbegeleiders wordt een lijst van redenen voor aanname/ afwijzing verstuurd. Desgewenst kunnen kandidaten en trajectbegeleidersopheldering vragen aan WereldWijd omtrent haar motivatie.

2. Programmaopbouw en –inhoud:Doel van de cursus metaalbewerking is het aanleren van de verschillendebasisvaardigheden van de onderdelen in de metaalbewerking (CO-2 lassen,booglassen, plaatwerken, constructiebankwerken), waarbij aansluitinggezocht wordt bij eerder verworven competenties en vaardigheden opgedaanin het land van herkomst. Door middel van deze opleiding kan de cursist bijstatusverlening makkelijker aansluiting vinden op vervolgtrajecten of op dearbeidsmarkt in Nederland. De opgedane vaardigheden zijn universeel vanaard, zodat bij terugkeer deze ook gebruikt kunnen worden. Te denkenhierbij valt bij voorbeeld aan landen van herkomst die na oorlog weeropgebouwd dienen te worden (voormalig Jugoslavië, Kosovo, Afghanistan,Angola, Irak enz.) waarbij lassen een veelgevraagde vaardigheid is.

WereldWijd 25

De cursus metaalbewerking is opgebouwd uit de volgende trajecten:

Traject Duur Uren1.Basisvaardigheden +13 weken à 14 uur technisch onderwijs +182 uurmetaal +13 weken à 8 uur vakondersteunend +104 uur

onderwijs (incl. rekenen)Na succesvolle afronding worden de cursisten verdeeld over traject 2a of 2b.2a. CO-2 lassen/ Plaatwerk +13 weken à 14 uur technisch onderwijs +182 uur

+13 weken vakondersteunend onderwijs +104 uur(incl. rekenen)

2.b. Elektrisch lassen/ +13 weken à 14 uur technisch onderwijs +182 uurConstructiebankwerken +13 weken à 8 uur vakondersteunend +104 uur

onderwijs (incl. rekenen)

Door het vaak zeer lage taalniveau van de cursisten is een integratie van taalen techniek onontbeerlijk. De lesmaterialen zijn hierbij van groot belang;deze mogen niet te talig zijn, maar juist sterk visueel en praktisch van opzet.Alle lesmaterialen zijn door WereldWijd zelf ontwikkeld en zijn geschikt voorcursisten met weinig tot geen kennis van de Nederlandse taal. In alle leer-boeken is veel visueel materiaal verwerkt met Nederlandse benamingen erbijdie direct betrekking hebben op de praktijk (van zaag tot verschillende boor-machines) en die continue door de docenten tijdens de lessen gebruiktworden. Voorts zijn alle gereedschappen voorzien van stickers met deNederlandse benaming.Hiernaast is het leveren van maatwerk een belangrijke voorwaarde om decursus succesvol te kunnen volgen. Door de inzet van professionele vrij-willigers kan WereldWijd veel persoonlijke aandacht besteden aan deontwikkeling van de vaardigheden van de individuele cursist. WereldWijdwerkt met kleine groepen cursisten waarbij steeds minimaal twee instruc-teurs aanwezig zijn.

Het lesmateriaal van de diverse onderdelen van de cursus metaalbewerkingbestaat uit:- een leerboek (algemene informatie)- module tekening lezen- module gereedschappen (afbeeldingen en benamingen)- module praktijkopdrachten

Elk onderdeel (basisvaardigheden metaal, CO-2 lassen, elektrisch lassen,plaatwerk en constructiebankwerken) van de cursus is verdeeld in een aantalmodules, werkstukken die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elke modulebestaat uit een technische tekening, die men moet kunnen lezen, inter-preteren en in de praktijk brengen. De theorie is verwerkt in de modules.

WereldWijd26

Voor de beschrijving van de inhoud van de diverse modules verwijs ik u naarbijlage 16-a. Voor het grootste deel van de cursus metaalbewerking kunnende cursisten landelijk erkende diploma’s halen met de hieraan verbondeneindtermen; het theoretisch gedeelte wordt veelal mondeling door deexaminatoren afgenomen of op eenvoudige schriftelijke manier afgelegd:• Basisvaardigheden metaal: Kenteq-diploma niveau 1 (voorheen Stichting

Opleidingen Metaal)• CO-2 lassen (MIG-MAG-lassen): NIL-diploma niveau 1 (Nederlands Instituut

Lastechnieken)• Elektrisch lassen (BMBE-lassen): NIL-diploma niveau 1• Plaatwerk: Kenteq-diploma niveau 1• Constructiebankwerken : Certificaat WereldWijd

Bijlagen 13-19:• Lesroosters (éénmalig, geldt voor alle cursussen) weekprogramma basis-

vaardigheden metaal, CO-2 lassen/ Plaatwerk en Elektrisch lassen /• Constructiebankwerken• Inhoud modules verschillende cursussen en faciliteiten • Certificaten Kenteq, N.I.L.• Voorbeeldcertificaat stichting WereldWijd

3. Deskundigheid docenten:Alle docenten en instructeurs bij de cursus metaalbewerking zijn vrijwilligersdie niet meer aan het arbeidsproces deelnemen, maar die allen een technis-che achtergrond hebben in het bedrijfsleven en /of het technisch onderwijs.Het docententeam bestaat uit 13 personen, waaronder de coördinatormetaalbewerking:• Tony Smith: coördinator metaalbewerking; docent basisvaardigheden

metaal;• Sjef Deckers: docent basisvaardigheden metaal;• Wil van Gelooven: docent basisvaardigheden metaal;• Harry Beugels: docent basisvaardigheden metaal;• Paul Brouwers: theorie;• Pierre Francot: docent constructiebankwerken;• Ruud Mullenders: docent constructiebankwerken.• Jan Hurkens: docent constructiebankwerken• Guus Huisman: docent plaatbewerking.• Peter Göbbels: docent elektrisch lassen• Tony Servais: docent elektrisch lassen en theorie• Pie Bollen: docent CO-2 lassen• George Trottemont: docent CO-2 lassen

De docenten geven minimaal één dagdeel per week tot maximaal vier dag-delen per week les. Per cursistengroep zijn er altijd minimaal twee docentenaanwezig. De coördinator is hier voor verantwoordelijk. Tevens draagt hijzorg voor een goede afstemming van de werkzaamheden en onderlinge

WereldWijd 27

afstemming van de verschillende docenten. Alle docenten komen op regel-matige basis samen om hun werkzaamheden te bespreken en knelpunten opte lossen. Dit alles wordt begeleidt door de technisch coördinator vanWereldWijd (beroepskracht).

Docentenprofiel:De technisch coördinator is tevens verantwoordelijk voor de werving enbegeleiding van de vrijwillige docenten. Technische vakkennis is een must,didactische achtergrond is een pré. Motivatie om aan een nieuwe doelgroepzijn vakkennis over te brengen staat centraal. Voorts dient een docent in eenteam te kunnen werken.De nieuwe docenten lopen eerst een tijdje mee met docenten die al ervaringhebben met de doelgroep, waarin veel aandacht gegeven wordt aan het les-materiaal, de lesmethoden en de communicatie. Hierop wordt de nieuwedocent ingezet bij een bepaalde les waarna deze geëvalueerd wordt met detechnisch coördinator en een vakdocent. De nieuwe docent krijgt veel ruimteom les te geven naar eigen inzicht, maar dient voortdurend rekening tehouden met het taalgebruik. Indien gewenst kon een docent tijdens de HIT-trajecten deelnemen aan trainingen deskundigheidsbevordering van hetI.T.T.A.

4. Faciliteiten:Ruimte:WereldWijd beschikt over diverse praktijkruimtes ten behoeve van de cursusmetaalbewerking, te weten het lokaal basismetaal, de lasafdeling, het lokaalplaatwerken en het lokaal constructiebankwerken, die allen functioneel zijningericht en waarbij de cursisten kunnen beschikken over alle benodigdemachines, materialen en gereedschappen. Voorts krijgt elke cursist debeschikking over een eigen gereedschapset waarvoor hij tevens verant-woordelijk is. Alle machines en gereedschappen zijn voorzien van stickertjesmet de Nederlandse benaming. Tijdens de lessen wordt hier voortdurendnaar verwezen. In het lokaal basismetaal is plaats voor maximaal 16 cursis-ten. In het lokaal staan acht dubbele werkbanken en zestien bankschroevenvan 120 mm ten behoeve van de cursisten. In de lasafdeling staan 12 las-apparaten. Iedere cursist krijgt de beschikking over zijn eigen lasapparaat. Inhet lokaal plaatwerk en het lokaal constructiebankwerken is er plaats voorieder 6 cursisten.Voor een uitvoerige beschrijving van de inhoud van de diverse praktijk-lokalen en de gereedschapset verwijs ik u naar bijlage 16a.WereldWijd beschikt tevens over een theorielokaal waar de docent zich metde cursisten kan terugtrekken om bepaalde aspecten uit te leggen. Dezeruimte wordt door alle sectoren gebruikt en is voorzien van een schoolborden video-apparatuur. Het gebruik van de ruimte wordt door de technischcoördinator afgestemd.Naast dit theorielokaal beschikt WereldWijd over vijf “units” waarin deverschillende NT2-groepen les kunnen krijgen.

WereldWijd28

Tijd:Aangezien de docenten metaalbewerking slechts één tot maximaal vierdagdelen per week aanwezig zijn, is het gezamenlijk ontwikkelen van onder-wijsmateriaal, het afstemmen op elkaars werkzaamheden en de gezamen-lijke evaluatie van het onderwijs problematisch. Eén keer per cursustraject(13 weken) komt het hele team samen om knelpunten en ontwikkelingen tebespreken.WereldWijd zou deze frequentie graag hoger willen zien, maar dit bleek nietmogelijk door andere activiteiten van de vrijwilligers. Een handicap dat inherent is aan het werken met (een grote groep) vrijwilligers. Om één enander zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, heeft de hoofddocentmetaalbewerking, die full-time aanwezig is op WereldWijd, de taak op zichgenomen om de contacten met alle andere docenten te onderhouden. Samenmet de technisch coördinator van WereldWijd, houdt hij hun op de hoogtevan elkaars ideeën, ontwikkelingen van nieuwe programma’s, materialen enwerkvormen.

2. ELEKTROTECHNIEK

1. Selectie:Tijdens de selectiegesprekken zijn, naast de bovengenoemde intakers, decoördinatrice Nederlands en de hoofddocent elektrotechniek aanwezig;Tijdens deze gesprekken worden de volgende criteria gehanteerd: sluit deopleiding aan bij de opleiding / werkervaring in het land van herkomst?; watis het beeld van de kandidaat van de opleiding en sluit deze aan bij de werke-lijkheid?; wat is de motivatie van de kandidaat om deze opleiding te volgen?;aangezien de cursus elektrotechniek een geringe taaleis kent (circa NT-2niveau 1/2 tot 1), wordt er geselecteerd op taalniveau.Hiernaast wordt nog gekeken naar duur van verblijf in Nederland, familieom-standigheden en het aantal beschikbare plaatsen op de cursus.Aan alle trajectbegeleiders is een lijst van aanname/ afwijzing verstuurd.Desgewenst kunnen zij WereldWijd opheldering vragen om de motiveringhieromtrent.2. Programmaopbouw en –inhoud:Doel van de cursus is het aanleren van de verschillende basisvaardighedenelektrotechniek waarbij aansluiting gezocht wordt bij eerder verworven com-petenties en vaardigheden opgedaan in het land van herkomst. Door middelvan deze opleiding kan de cursist bij statusverlening makkelijker aansluitingvinden op vervolgtrajecten of op de arbeidsmarkt in Nederland. De opgedanevaardigheden zijn universeel van aard, zodat bij terugkeer deze ook gebruiktkunnen worden. Te denken hierbij valt bij voorbeeld aan landen vanherkomst die na oorlog weer opgebouwd dienen te worden (voormaligJugoslavië, Kosovo, Afghanistan, Angola, Irak enz.) waarbij elektrotechniekeen veelgevraagd vak is. De cursus elektrotechniek bestaat uit één trajectvan 13 weken waarin de basisvaardigheden van de elektrotechniek wordenbijgebracht. In het totaal omvat deze cursus 182 uur technisch onderwijs en

WereldWijd 29

104 uur vakondersteunend onderwijs/ NT2-onderwijs, inclusief, indiennoodzakelijk, rekenen. Indien een cursist over geen enkele technische ervaring of achtergrond beschikt en niet over minimaal NT2-niveau 1/2beschikt, dient de cursist eerst het traject basisvaardigheden metaal te vol-gen. Door het vaak zeer lage taalniveau van de cursisten is een integratie vantaal en techniek onontbeerlijk. De lesmaterialen zijn hierbij van groot belang;deze mogen niet te talig zijn maar moeten sterk visueel en praktisch vanopzet zijn. Alle onderstaande lesmaterialen zijn door WereldWijd zelfontwikkeld en zijn geschikt voor cursisten met weinig tot geen kennis van deNederlandse taal. In alle leerboeken is zeer veel visueel materiaal verwerktmet Nederlandse benamingen erbij die direct betrekking hebben op de prak-tijk en die continu door de docenten tijdens de lessen gebruikt worden.Hiernaast is het leveren van maatwerk een belangrijke voorwaarde om decursus succesvol te kunnen volgen. Door de inzet van professionele vrijwilligers kan WereldWijd zeer veel persoonlijke aandacht besteden aan deontwikkeling van de vaardigheden van de individuele cursist. WereldWijdwerkt met kleine groepen cursisten waarbij steeds minimaal twee instruc-teurs aanwezig zijn. Het lesmateriaal van de cursus elektrotechniek bestaatuit de volgende onderdelen:- een module basisinformatie- modules praktijkopdrachten

De cursus is verdeeld in 13 modules, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elkemodule bestaat uit een technische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen. Voor de inhoud van de diverse modules verwijs ik u naar bijlage 16-a. Na succesvolle afsluiting van hetexamen ontvangen de cursisten een certificaat “basisvaardighedenelektrotechniek” van WereldWijd.

Bijlage 20:- weekprogramma

3. Deskundigheid docenten:Alle docenten en instructeurs bij de cursus elektrotechniek zijn vrijwilligers,met een achtergrond in de elektrotechniek uit het onderwijs of het bedrijfsleven. Het docententeam bestaat uit 5 personen, waaronder decoördinator elektrotechniek:• Jo Quaden: coördinator elektrotechniek; docent elektrotechniek;• Paul Brouwers: docent theorie;• Ger Frijns: docent elektrotechniek;• Piet Hegger: docent elektrotechniek;• Wim Koetschruiter: docent elektrotechniek;

De docenten geven minimaal één dagdeel per week tot maximaal vier dag-delen per weel les. Per cursistengroep zijn er altijd minimaal twee docentenaanwezig. De coördinator is hier voor verantwoordelijk. Tevens draagt hij

WereldWijd30

zorg voor een goede afstemming van de werkzaamheden en onderlingeafstemming van de verschillende docenten. Dit wordt tevens schriftelijkbijgehouden en onderling naar elkaar toe gemaild. Alle docenten komen opregelmatige basis samen om hun werkzaamheden te bespreken en knel-punten op te lossen. Dit alles wordt begeleidt door de technisch coördinatorvan WereldWijd (beroepskracht).

Docentenprofiel:De technisch coördinator is tevens verantwoordelijk voor de werving enbegeleiding van de vrijwillige docenten. Technische vakkennis is een must,didactische achtergrond is een pré. Motivatie om aan een nieuwe doelgroepzijn vakkennis over te brengen staat centraal. Voorts dient een docent in eenteam te kunnen werken.De nieuwe docenten lopen eerst een tijdje mee met docenten die al ervaringhebben met de doelgroep, waarin veel aandacht gegeven wordt aan het les-materiaal, de lesmethoden en de communicatie. Hierop wordt de nieuwedocent ingezet bij een bepaalde les waarna deze geëvalueerd wordt met detechnisch coördinator en een vakdocent. De nieuwe docent krijt veel ruimteom les te geven naar eigen inzicht, maar dient voortdurend rekening tehouden met het taalgebruik. De docenten kunnen gebruik maken van detrainingen deskundigheidsbevordering van het I.T.T.A.

Bijlage 21:Onderling contact docenten elektrotechniek omtrent verloop cursus

4. Faciliteiten:Ruimte:WereldWijd beschikt over een praktijklokaal voor de cursus elektrotechniekdie voorzien is van alle benodigdheden zoals praktijkborden, machines engereedschappen. Het lokaal bevat 9 cursusplaatsen.Elke cursist ontvangt bij aanvang van de cursus de volgende gereedschapset.Bij elk element zijn stickertjes met de Nederlandse benaming opgeplakt waarcontinue tijdens de lessen naar verwezen wordt. In dit lokaal bestaat tevensde mogelijkheid middels een schoolbord theoretische aspecten van het vakuit te leggen, zodat theorie en praktijk tegelijkertijd kunnen plaatsvinden. Indit lokaal worden tevens NT2-lessen verzorgd. Voor de beschrijving van hetpraktijklokaal en de inhoud van de gereedschapset verwijs ik u naar bijlage16-a.

Tijd:Aangezien de docenten elektrotechniek één tot maximaal drie dagdelen perweek aanwezig zijn, is het gezamenlijk ontwikkelen van onderwijsmateriaal,het afstemmen op elkaars werkzaamheden en de gezamenlijke evaluatie vanhet onderwijs problematisch. In de sector elektrotechniek is dit voor een deelopgelost door frequent contact te hebben met elkaars persoonlijke e-mail.

WereldWijd 31

Om één en ander zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, heeft de hoofd-docent elektrotechniek, de taak op zich genomen om de contacten met alleandere docenten op deze manier te onderhouden.Twee keer per cursustraject (13 weken) komt het hele team samen omknelpunten en ontwikkelingen te bespreken. WereldWijd zou deze frequentiegraag hoger willen zien, maar dit bleek niet mogelijk door andere activiteitenvan de vrijwilligers. Een handicap dat inherent is aan het werken met (eengrote groep) vrijwilligers. Samen met de technisch coördinator vanWereldWijd, houdt hij hun op de hoogte van elkaars ideeën, ontwikkelingenvan nieuwe programma’s, materialen en werkvormen.Met name in de elektrotechniek is een experiment aangegaan tussen eenvak- en een taaldocent om geïntegreerd onderwijs verder te ontwikkelen.Maar ook hier speelde de “tijd” als faciliteit een belemmerende factor; hetbleek moeilijk om een afstemming te vinden op elkaars agenda, daar beidenop verschillende tijdstippen normaliter aanwezig waren. Wil een samen-werking zijn vruchten gaan afwerpen, is een hoge frequentie van overlegnoodzakelijk.

3. COMPUTERGEBRUIK

1. Selectie:Tijdens deze gesprekken worden de volgende selectiecriteria gehanteerd:- heeft de kandidaat minimaal een middelbare, bij voorkeur een hogere oplei-ding en /of werkervaring in land van herkomst?;- sluit de cursus aan bij de opleiding / werkervaring in het land van

herkomst?;- welk beeld heeft de kandidaat van de opleiding en sluit deze aan bij de

werkelijkheid?;- wat is de motivatie van de kandidaat om deze opleiding te volgen (deze

dient niet uitsluitend op integratie gericht te zijn)?;- heeft de cursist voldoende taalniveau om de cursus computergebruik te

kunnen volgen (de cursus kent een geringe taaleis van circa NT-2 niveau1/2 tot 1)?

bij gelijke geschiktheid krijgen vrouwen de voorkeur bij plaatsing, daar dezein de centra vaak in een achterstandspositie ten opzichte van mannen zitten.Hiernaast wordt nog gekeken naar duur van verblijf in Nederland, familieom-standigheden en het aantal beschikbare plaatsen op de cursus.Aan alle trajectbegeleiders is een lijst van redenen voor aanname / afwijzingverstuurd. Desgewenst kunnen kandidaten en trajectbegeleiders opheldering vragen omtrent haar motivatie.

2. Programmaopbouw en –inhoud:Het doel van de cursus is de cursist inzicht te geven in de structuur van decomputer en de mogelijkheden zodat hij / zij in staat is zelfstandig decomputer te bedienen, met programma’s kan omgaan en de hulpmiddelen

WereldWijd32

kunnen gebruiken. De cursus dient een meerwaarde te bieden aan eerderopgedane competenties en vaardigheden verkregen door opleiding en /ofwerkervaring in het land van herkomst.De cursus computergebruik bestaat uit drie blokken:

Duur InhoudBlok 1 6 weken x 4 dagen x 3 lesuren •Toetsenbord- en muisbediening

= 72 uur •Bediening printer•Benoeming van onderdelen•Beschrijving van mogelijkheden•Eerste kennismaking met internet

Blok 2 7 weken x 4 dagen x 3 lesuren •Het aanleren van het tekstverwerkingspakket = 84 uur Word

•Het leren aangaan met Windows 98•Het toepassen van scanner en printer•Mogelijkheden geven aan cursisten om metinternet te werken

Blok 3 1 3 weken x 4 dagen x 3 lesuren •Verdieping van het tekstverwerkingsprogramma= 156 uur Word

•Het aanleren van het databasepakket Access•Het aanleren van het spreadsheetpakket Excel• Mogelijkheid geven aan cursisten om met internet te werken•Extra pakket: powerpoint voor ‘snellere’ cursisten

•Binnen elk blok krijgen de cursisten nog 104 uur vakondersteunend onderwijs, inclusief decursus leerondersteunende vaardigheden (35 uur).

Na elk blok wordt er een examen afgenomen. In de laatste week voorafgaandaan de examens worden er proefexamens gehouden. De cursisten ontvangeneen certificaat van WereldWijd met puntenwaardering en een omschrijvingvan de verwerkte stof. Het is ook mogelijk een bewijs van deelname te ont-vangen. Het examen omvat een praktijkgedeelte (met behulp van de com-puter) als ook een theoretisch deel (mondeling via vraagstelling entoepassing schriftelijk middels een invuloefening). De cursus is verdeeld intwee trajecten van ieder 13 lesweken, een basis- en een hoofdtraject; in heteerste traject (blok 1 en 2) is er plaats voor maximaal 12 cursisten; idem in hettweede traject (blok 3). Er is geen minimumeis aan het aantal cursistengesteld. Alle docenten en cursisten krijgen het weekprogramma en het roos-ter op de eerste schooldag van de cursus uitgereikt.

Bijlage 22:weekprogramma

WereldWijd 33

3. Deskundigheid docenten:Zoals bekend zijn alle docenten en instructeurs bij de cursus computerge-bruik vrijwilligers. Het docententeam bestaat uit 7 personen, waaronder decoördinatrice computergebruik:• Paula Paauw: coördinatrice computergebruik; docent computergebruik

beginners en gevorderden;• Chris Steeghs: docent computergebruik gevorderden;• Werner Heunen: docent computergebruik gevorderden;

• Oegeline Kars: docent computergebruikbeginners;

• Miel Derwig: docent computergebruikbeginners;

• Carla Britsemmer: docent computerge-bruik beginners;

• Jacques Guns: docent computergebruikbeginners;

• Angela Murafa (oud-cursiste): docentcomputergebruik beginners.

De docenten geven minimaal één dagdeelper week tot maximaal vier dagdelen perweek les. Per cursistengroep zijn er altijdminimaal twee docenten aanwezig. Decoördinatrice is hier voor verant-woordelijk. Tevens draagt zij zorg vooreen goede afstemming van de werkzaamheden en onderlinge afstem-ming van de verschillende docenten. Alledocenten komen op regelmatige basissamen om hun werkzaamheden tebespreken en knelpunten op te lossen.

Docentenprofiel:De technisch coördinator is tevens verantwoordelijk voor de werving enbegeleiding van de vrijwillige docenten. Technische vakkennis is een must,didactische achtergrond is een pré. Motivatie om aan een nieuwe doelgroepzijn vakkennis over te brengen staat centraal. Voorts dient een docent in eenteam te kunnen werken.De nieuwe docenten lopen eerst een tijdje mee met docenten die al ervaringhebben met de doelgroep, waarin veel aandacht gegeven wordt aan het les-materiaal, de lesmethoden en de communicatie. Hierop wordt de nieuwedocent ingezet bij een bepaalde les waarna deze geëvalueerd wordt met detechnisch coördinator en een vakdocent. De nieuwe docent krijt veel ruimteom les te geven naar eigen inzicht, maar dient voortdurend rekening tehouden met het taalgebruik.

WereldWijd34

4. Faciliteiten:Ruimte:De lokalen computergebruik zijn verdeeld in een praktijk- en een theorie-lokaal:

Praktijklokaal:In het leslokaal staan 24 computers (Pentium 1 en Pentium 2); 12 computerszijn aangesloten op de server en maken van een gezamenlijke printer gebruiken 12 stand-alone computers waarop afzonderlijk een printer is aangesloten.Via een computer is verbinding met internet via een wachtwoord mogelijk. Decomputers zijn van de merken Compaq., IBM en Dell. Hiernaast zijn er noggeassembleerde modellen. In het leslokaal zijn vier kleurenprinters van hetmerk HP 600 en 6 HP inkjetprinters van de 500 serie aanwezig. Elke cursistheeft een voetsteun. Ten behoeve van de docenten is er nog een white-board,een demonstratiecomputer en demonstratiemateriaal in verband metonderdelen aanwezig.Theorielokaal:In het theorielokaal staat een computer waaraan drie monitors, de scanneren de printer gekoppeld zijn. Op deze manier kunnen een aantal cursistentegelijk de muisbewegingen en de scherminstellingen volgen. Er is in hettheorielokaal plaats voor 8 cursisten. De cursisten van blok I en blok IIgebruiken een door WereldWijd ontwikkeld lesboek. Dit ten behoeve van cur-sisten met een zeer laag startniveau NT-2. Dit lesboek is verdeeld inparagrafen, waarin zowel theorie- als praktijkopdrachten staan, die eerstuitgelegd worden en daarna gemaakt. De onderwerpen worden sterk visueelen praktijkgericht aangeboden. De cursisten van blok III hebben een lesboekvoor ieder onderdeel uitgegeven door Rofo-produkties. Het betreft boeken die opgezet zijn als zelfstudieboeken. Deze boekenworden aangevuld met zelf ontwikkeld materiaal. Aan het begin van elkeparagraaf bespreekt de leraar de opgaven in verband met technische- entaalmoeilijkheden en maakt die ook op de demonstratiecomputer. Hieropmaken de cursisten de opgave nog eens met behulp van het boek.De computers in het praktijklokaal worden tevens gebruikt door de taal-docenten; hier worden NT2-lessen op de computer gegeven en krijgen decomputercursisten extra onderwijs door de taaldocenten in de vaktaal.

Tijd:Ook bij de cursus computergebruik is de faciliteit “tijd” een probleem. Dedocenten geven minimaal één, maximaal vier dagdelen per week les. Hetdocententeam komt één tot twee keer per cursustraject samen om knelpun-ten, programma’s en dergelijke op elkaar af te stemmen. Voor de onderlingesamenhang en communicatie is de hoofddocente computergebruik verant-woordelijk. Zij is vier dagen per week aanwezig en werkt nieuwe docenten in,ontwikkelt het lesprogramma en onderhoudt het contact met de overigedocenten middels elkaars persoonlijke e-mail.

WereldWijd 35

4. HOUTBEWERKING

1. Selectie:Na afronding van de intakegesprekken heeft WereldWijd de selectiegemaakt. Tijdens de selectiegesprekken zijn, naast de bovengenoemdeintakers, de coördinatrice Nederlands en de hoofddocent houtbewerkingaanwezig; Tijdens deze gesprekken worden de volgende criteria gehanteerd:- sluit de opleiding aan bij de opleiding / werkervaring in het land van


werkelijkheid?; - wat is de motivatie van de kandidaat om deze opleiding te volgen?;

Hiernaast wordt nog gekeken naar duur van verblijf in Nederland, familieom-standigheden en het aantal beschikbare plaatsen op de cursus. Aan de cur-sus houtbewerking is geen taaleis verbonden; ook analfabeten kunnen aandeze cursus deelnemen.Aan alle trajectbegeleiders is een lijst van redenen voor aanname/ afwijzingverstuurd. Desgewenst kunnen kandidaten en trajectbegeleiders opheldering vragen aan WereldWijd omtrent haar motivatie.

2. Programmaopbouw en –inhoud:Doel van de cursus is het aanleren van de verschillende basisvaardighedenhoutbewerking waarbij aansluiting gezocht wordt bij eerder verworven com-petenties en vaardigheden opgedaan in het land van herkomst. Door middelvan deze opleiding kan de cursist bij statusverlening makkelijker aansluitingvinden op vervolgtrajecten of op de arbeidsmarkt in Nederland. De opgedanevaardigheden zijn universeel van aard, zodat bij terugkeer deze ook gebruiktkunnen worden. Te denken hierbij valt bij voorbeeld aan landen vanherkomst die na oorlog weer opgebouwd dienen te worden (voormaligJugoslavië, Kosovo, Afghanistan, Angola, Irak enz.) waarbij houtbewerkingeen veelgevraagd vak is.De cursus houtbewerking is ingedeeld in twee trajecten:

Traject Duur UrenBasistraject +13 weken à 14 uur praktijk + 182 uur

+13 weken à 8 uur vakondersteunend + 104 uuronderwijs/ NT-2 onderwijs of rekenen

Hoofdtraject +13 weken à 14 uur praktijk + 182 uur+13 weken à 8 uur vakondersteunend + 104 uuronderwijs/ NT-2 onderwijs of rekenen

Door het vaak zeer lage taalniveau van de cursisten is een integratie van taalen techniek onontbeerlijk. De lesmaterialen zijn hierbij van groot belang;deze mogen niet te talig zijn, maar sterk visueel en praktisch van opzet. Alleonderstaande lesmaterialen zijn door WereldWijd zelf ontwikkeld en zijn

WereldWijd36

geschikt voor cursisten met weinig tot geen kennis van de Nederlandse taal.In alle leerboeken is zeer veel visueel materiaal verwerkt met Nederlandsebenamingen erbij die direct betrekking hebben op de praktijk en die con-tinue door de docenten tijdens de lessen gebruikt worden.

Hiernaast is het leveren van maatwerk een belangrijke voorwaarde om decursus succesvol te kunnen volgen. Door de inzet van professionele vrijwilligers kan WereldWijd veel persoonlijke aandacht besteden aan deontwikkeling van de vaardigheden van de individuele cursist. WereldWijdwerkt met kleine groepen cursisten waarbij steeds minimaal twee instruc-teurs aanwezig zijn.Het lesmateriaal van de cursus houtbewerking bestaat uit: - een leerboek (algemene informatie)- informatie omtrent praktijkopdrachten- module “tekening lezen”- de praktijkmodules (zie onder)- module “veiligheid”

De cursus is verdeeld in twee trajecten, waarin respectievelijk 20 en 19 modules behandeld worden, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elke modulebestaat uit een technische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen. Voor de inhoud van deze modulesver-wijs ik u naar bijlage 16-a., Bij succesvol afronden van de twee trajectenontvangen de cursisten respectievelijk een certificaat “VaardigheidstestTimmeren’ (voor het eerste traject) en een certificaat “BasisvaardighedenHoutbewerking” van WereldWijd.

Bijlage 23:weekprogramma

WereldWijd 37

WereldWijd38

3. Deskundigheid docenten:Zoals bekend zijn alle docenten en instructeurs bij de cursus houtbewerkingvrijwilligers. Het docententeam bestaat uit 5 personen, waaronder de coördi-nator houtbewerking:• Lybert Jansen: coördinator houtbewerking; docent houtbewerking; docent

theorie.• Frans Notermans: docent houtbewerking;• Heinz van der Schoor: docent houtbewerking;• Wim Claus: docent houtbewerking;• Henk Dubois: docent houtbewerking;

De docenten geven minimaal één dagdeel per week tot maximaal vier dagdelen per week les.Per cursistengroep zijn er altijd minimaal twee docenten aanwezig. De coör-dinator is hier voor verantwoordelijk. Tevens draagt hij zorg voor een goedeafstemming van de werkzaamheden en onderlinge afstemming van deverschillende docenten. Alle docenten komen op regelmatige basis samenom hun werkzaamheden te bespreken en knelpunten op te lossen. Dit alleswordt begeleidt door de technisch coördinator van WereldWijd (beroepskracht).

Docentenprofiel:De technisch coördinator is tevens verantwoordelijk voor de werving enbegeleiding van de vrijwillige docenten. Technische vakkennis is een must,didactische achtergrond is een pré. Motivatie om aan een nieuwe doelgroepzijn vakkennis over te brengen staat centraal. Voorts dient een docent in eenteam te kunnen werken.De nieuwe docenten lopen eerst een tijdje mee met docenten die al ervaringhebben met de doelgroep, waarin veel aandacht gegeven wordt aan het les-materiaal, de lesmethoden en de communicatie. Hierop wordt de nieuwedocent ingezet bij een bepaalde les waarna deze geëvalueerd wordt met detechnisch coördinator en een vakdocent. De nieuwe docent krijt veel ruimteom les te geven naar eigen inzicht, maar dient voortdurend rekening tehouden met het taalgebruik.De hoofddocent houtbewerking heeft gebruik gemaakt van de trainingendeskundigheidsbevordering van het ITTA die tijdens de HIT-trajectengegeven zijn. In meerdere bijeenkomsten met de overige docenten hout-bewerking heeft hij zijn ideeën en bevindingen aan zijn collegae uitgelegd.

4. Faciliteiten:Ruimte:Het lokaal houtbewerking heeft plaats voor 10 cursisten. De inrichting vanhet lokaal is praktisch ingericht zodat alle cursisten de beschikking hebbenover de benodigde machines, gereedschappen en materialen. De cursistenkrijgen hierbij de beschikking over een eigen gereedschapset waarvoor zezelf verantwoordelijk zijn.

Direct naast het praktijklokaal kan de docent gebruik maken van een theo-rielokaal. Dit gebeurt veelal tijdens de praktijkleseen waarbij een docent metéén of meerdere cursisten zich kan terugtrekken om bepaalde aspecten ophet bord uit te leggen. Tevens beschikt deze ruimte over videoapparatuur.Tegelijkertijd kan de andere docent zich blijven bezig houden met de cursis-ten die in het praktijklokaal bezig zijn. Deze ruimte wordt tevens gebruiktvoor NT2-lessen.

Tijd:Ook bij de cursus houtbewerking is de faciliteit “tijd” een probleem. Dedocenten geven minimaal één, maximaal vier dagdelen per week les. Hetdocententeam komt één tot twee keer per cursustrajectsamen om knelpunten, programma’s en dergelijke op elkaar af te stemmen.Voor de onderlinge samenhang en communicatie is de hoofddocent houtbe-werking verantwoor-delijk. Zij is vier dagenper week aanwezig enwerkt nieuwe docentenin, ontwikkelt het les-programma en onder-houdt het contactmet de overige docen-ten. Tevens heeft dezehoofddocent de trainin-gen en workshops vanhet I.T.T.A bezocht enenthousiast geraaktomtrent de mogelijkhe-den van extra aandachtvoor het taalgebruik ende vaktaal tijdens depraktijklessen. Hij heefthierop het docententeam bij elkaar geroepen en een NT2-docent hierbijuitgenodigd om de mogelijkheden te bespreken. Hierbij speelt echteropnieuw de problematiek van het zelden samen aanwezig zijn op de school,om een goede afstemming te verwezenlijken tussen de vakdocenten en detaaldocent.

WereldWijd 39

5. TEXTIELBEWERKING

1. Selectie:Tijdens de selectiegesprekken zijn, naast intakers, de coördinatriceNederlands en de hoofddocente textielbewerking aanwezig.Tijdens deze gesprekken worden de volgende criteria gehanteerd:- sluit de opleiding aan bij de opleiding / werkervaring in het land van


werkelijkheid?;- wat is de motivatie van de kandidaat om deze opleiding te volgen?;

Hiernaast wordt nog gekeken naar duur van verblijf in Nederland, familieom-standigheden en het aantal beschikbare plaatsen op de cursus. Voor dezeopleiding geldt geen taaleis; ook analfabeten in de Nederlandse taal kunnendeelnemen.Aan alle trajectbegeleiders wordt een overzicht van aanname / afwijzing gestuurd. Desgewenst kunnen zij WereldWijd opheldering vragen omtrenthaar motivatie hieromtrent.

2. Programmaopbouw en –inhoud:Doel van de cursus is het aanleren van diverse naaitechnieken en het makenen herstellen van kleding. Deze cursus is minder sterk arbeidsmarkt endiplomering gericht dan de andere aangeboden cursussen aan stichtingWereldWijd, maar heeft als nevendoel sociale activering van de deelneemsters. In landen van herkomst zijn de geleerde vaardigheden in tex-tielbewerking in vele gevallen wel te gebruiken om te voorzien in de middelen van bestaan.De cursus is opgebouwd uit twee trajecten van ieder 13 effectieve lesweken.

Traject Inhoud DuurTraject 1: beginners 13 weken à 3 dagdelen techniek en Naaitechnieken: 117 uur

3 dagdelen NT-2 onderwijs NT-2 onderwijs: 97 ,5 uurTraject 2: gevorderden 13 weken à 3 dagdelen Naaitechnieken: 117 uur

techniek en3 dagdelen NT-2 onderwijs NT-2 onderwijs: 97,5 uur

Voor de cursusinhoud verwijs ik u naar bijlage 16-a.In tegenstelling tot de andere cursussen van WereldWijd bestaat de cursustextielbewerking uit drie dagen; de woensdag is uit het lesprogrammageschrapt omdat de ervaring leert dat vele vrouwen met schoolgaandekinderen deze dag niet naar school komen (i.v.m. de vrije woensdagmiddagvoor kinderen van de basisschool).Voor deze cursus is er geen onderwijsmateriaal voorhanden; al het onder-wijs gebeurt aanschouwelijk waarbij de cursisten, nog meer dan bij de

WereldWijd40

WereldWijd 41

andere cursussen, zeer intensief begeleid worden door de docenten. Dedocenten volgen een vast programma waarbij elke cursiste binnen redelijkegrenzen haareigen tempo kan volgen. In het tweede deel van het programmaworden de cursisten gestimuleerd zo veel mogelijk zelfstandig de werk-stukken te maken. Bij succesvolle afronding van de twee trajecten ontvangtde deelneemster respectievelijk het certificaat Naaitechnieken deel 1 (hetaanleren van eenvoudige naaitechnieken) en het certificaat Naaitechniekendeel 2 (het zelfstandig toepassen van eenvoudige naaitechnieken) vanWereldWijd.

Bijlage 24: Weekprogramma

3. Deskundigheid docenten:Alle docenten en instructeurs bij de cursus textielbewerking zijn vrijwilligers.Allen zijn ervaren coupeuses. Het docententeam bestaat uit 7 personen,waaronder de coördinatrice textielbewerking: • Mariette Meyerink: coördinator textielbewerking; docente textiel-

bewerking;• Linie Vriens: docente textielbewerking;• Ria Driessen: docente textielbewerking;• Roos Kluyt: docente textielbewerking;• Mia Persoon: docente textielbewerking;• Minh Tu Duong: docente textielbewerking;• Tini Willems: docente textielbewerking;

De docenten geven minimaal één dagdeel per week tot maximaal vier dagde-len per week les. Per cursistengroep zijn er altijd minimaal twee docentenaanwezig. De coördinatrice is hier voor verantwoordelijk. Tevens draagt zijzorg voor een goede afstemming van de werkzaamheden en onderlingeafstemming van de verschillende docenten. Alle docenten komen op regel-matige basis samen om hun werkzaamheden te bespreken en knelpunten opte lossen. Dit alles wordt begeleidt door de technisch coördinator vanWereldWijd (beroepskracht).De technisch coördinator is tevens verantwoordelijk voor de werving enbegeleiding van de vrijwillige docenten. De hoofddocente textielbewerkingbeoordeelt tenslotte of een nieuwe docente bij het team kan komen.Technische vakkennis is een must (zoals gezegd, alle docenten zijncoupeuses), didactische achtergrond is een pré. Motivatie om aan eennieuwe doelgroep zijn vakkennis over te brengen staat centraal. Voorts dienteen docent in een team te kunnen werken. De nieuwe docenten lopen eersteen tijdje mee met docenten die al ervaring hebben met de doelgroep, waarinveel aandacht gegeven wordt aan het lesmateriaal, de lesmethoden en decommunicatie. Hierop wordt de nieuwe docent ingezet bij een bepaalde leswaarna deze geëvalueerd wordt met de technisch coördinator en een vakdo-cent. De nieuwe docent krijt veel ruimte om les te geven naar eigen inzicht,maar dient voortdurend rekening te houden met het taalgebruik. Een docentevan de textielbewerking heeft gebruik gemaakt van de trainingendeskundigheidsbevordering van het ITTA die tijdens de HIT-trajectengegeven zijn.

4. Faciliteiten:

Ruimte:Het lokaal textielbewerking biedt plaats aan een tiental cursisten. In hetlokaal zijn alle voorzieningen aanwezig, naaimachines, materialen en gereed-schappen. Alle elementen zijn voorzien van een stickertje met deNederlandse benaming waarin de lessen naar verwezen wordt.In het lokaal is een schoolbord aanwezig, waardoor één van de docentenbepaalde aspecten op het bord kan uitleggen, terwijl een andere docentbezig kan blijven met de praktische instructies. Tevens wordt dit lokaalgebruikt voor de NT2-lessen.

Tijd:Daar de cursus textielbewerking geen concreet onderwijsmateriaal heeft, alhet onderwijs gebeurt aanschouwelijk, is het belangrijk dat de docenten con-tact met elkaar hebben. Hoewel de docenten slechts één tot twee dagdelenles geven, komen ze toch op regelmatige basis samen op school buiten delestijden of thuis bij één van de docenten om de individuele cursisten tebespreken, het lesprogramma per cursist te bepalen en afspraken te makenomtrent de inhoud van hun lessen.

WereldWijd42

3 . D I D A C T I E K E N W E R K V O R M E N

Per opleidingsrichting, achtereenvolgens metaalbewerking, elektrotechniek,computergebruik, houtbewerking en textielbewerking, wordt beschreven:

1. Algemeen2. Integratie alle vakken3. Vakgerichte woordenschat4. Contextrijk leren5. Begrijpelijk taalaanbod6. Mogelijkheden tot output7. Taalopdrachten in de praktijk8. Aangepaste toetsen en examens9. Zelfverantwoordelijk leren

1. METAALBEWERKING

Onderstaande tekst omtrent de didactiek en werkvormen is een verslag vande gesprekken met de technisch coördinator metaalbewerking en de docentlastechnieken, alsmede de beschrijving van de methodiekontwikkeling vanstichting WereldWijd van het schooljaar 2002-2003.

1. Algemene informatie omtrent werkwijze:Om een beeld van de werkwijze te geven zijn enkele instructeurs geïnter-viewd omtrent hun aanpak.Onderstaand een verslag van dit interview:

A) Cursus Basisvaardigheden metaal

Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus zijn alle instructeurs bij elkaar gekomen. Opbasis van de geselecteerde cursisten is gekeken naar landen van herkomst,leeftijd, opleiding en werkervaring, zodat er een inschatting gemaakt kanworden van het startniveau van de deelnemers. Door de clusterverantwoordelijke metaal is zorggedragen voor voldoendelesmateriaal, werkkleding, gereedschap en theoriemappen.

De eerste les:• Kennismaking van de docenten met de cursisten en de cursisten onderling.

Iedereen vertelt hoe ze heten, waar ze vandaan komen en waar ze wonen.• Uitleg regels zoals die gehanteerd worden binnen deze cursus. Dit heeft

met name betrekking op de veiligheidsvoorschriften, zoals het dragen vaneen veiligheidsbril, niet rennen of spelen in het leslokaal, geen werk-stukken in de bankschroef laten zitten wanneer men niet aan het werk is inverband met uitstekende onderdelen, het dragen van lang haar onder pet

WereldWijd 43

of muts. Deze voorschriften komen gedurende de hele cursus terug en cur-sisten worden gewezen op hun eigen handelingen.

• Demonstratiegebruik van handgereedschappen en eenvoudige machines.• Praktijkervaring. De cursisten worden gevraagd naar hun technische

ervaringen en welke ideeën en verwachtingen ze hebben bij de cursus.• Werkbankindeling. Elke cursist heeft in principe gedurende de cursus zijn

eigen werkbank. De klas is verdeeld in 4 groepen van werkbanken voor 4personen. Cursisten die dezelfde taal spreken worden bij elkaar aan dewerkbank geplaatst zodat ze elkaar onderling kunnen helpen en de instruc-ties uitleggen in hun eigen taal.

• Elke cursist heeft zijn eigen ringband waarin de verschillende modules tij-dens het cursustraject verzameld kunnen worden. Hierin kunnen ze in huneigen taal aantekeningen maken.

Algemene aanpak van de lessen:Door middel van modellen en tekeningen wordt duidelijk gemaakt wat deuiteindelijke bedoeling van een werkstuk is. Daarna wordt er gezamenlijkgekeken naar de module / praktijkopdracht. Deze bestaat uit een projectievan een werkstuk en de vertaling naar een werktekening met vooraanzicht,zijaanzicht en bovenaanzicht. De cursisten worden gevraagd de maten uit deprojectie over te nemen in de werktekening. Hierna wordt gekeken wat demeest systematische methode is om het werkstuk tegaan maken en welkegereedschappen gebruikt moeten worden. Deze methode wordt gedurendehet gehele cursustraject gehanteerd.De praktijk wordt ondersteund door één dagdeel theorie per week. Tijdens deuitleg van de theorie kan de cursist in zijn eigen taal aantekeningen maken.Er wordt in principe geen huiswerk gegeven, alleen wordt de cursistengevraagd om thuis de theorie door te nemen.Door het eigen werktempo, de individuele begeleiding, vaak voordoen, her-halen en veel laten oefenen is het mogelijk om cursisten van verschillende(techniek en / of taal) niveaus dezelfde cursus te laten volgen. Er zijn mini-maal 2 instructeurs per praktijkles aanwezig.Cursisten die niet over voldoende rekenvaardigheden beschikken om depraktijkopdrachten te maken krijgen extra rekenvaardigheden.

Communicatie:• Tussen docent en cursist: door het lage, minimale Nederlandse taalniveau

is het van belang om veel te herhalen en sommige opdrachten meerderekeren voor te doen. Voor de cursisten die de Engelse taal beheersen wor-den de instructies soms in het Engels gegeven. Om de cursisten deNederlandse vaktaal te leren, is er in eerste instanties begonnen gereed-schappen en materialen middels het magazijn te leveren zodat de cursis-ten in het Nederlands duidelijk moesten maken wat zij wilden hebben.Deze methode nam echter erg veel tijd in beslag en daarom is besloteniedere cursist zijn eigen gereedschapset te geven. Om toch voldoende aan-dacht aan de Nederlandse vaktaal te geven wordt vaak eerst een handeling

WereldWijd44

voorgedaan, benoemd en de Nederlandse termen door de cursisten her-haald. In het theorieboek staan de termen ook genoemd.

• Tussen docenten onderling: er is geregeld overleg tussen de docenten omeventuele knelpunten aan te pakken, cursisten of het lesmateriaal tebespreken.

• Docenten en derden: er is overleg met de cursistenbegeleider mogelijk metbetrekking tot de cursisten individueel, de persoonlijke situatie (gezond-heid, asielprocedure, afwezigheid). Dit gebeurt alleen als daar aanleidingtoe is, zoals hoge afwezigheid of gezondheidsproblemen die gevaar kun-nen opleveren bij gebruik van machines.

B) Lastechnieken

Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus zijn alle instructeurs bij elkaar gekomen. Opbasis van de geselecteerde cursisten wordt gekeken naar landen vanherkomst, leeftijd, opleiding en werkervaring. Het startniveau van de cursis-ten is hetzelfde doordat zij allen reeds het traject basismetaal gevolgdhebben. Hierdoor starten de instructeurs met meer achtergrondinformatievan de cursisten met betrekking tot houding, attitude, motivatie. Door declusterverantwoordelijke lassen is zorggedragen voor voldoende lesmate-riaal, werkkleding, veiligheidsschoenen, gereedschap en theoriemappen.

De eerste les:• Kennismaking tussen docenten en cursisten.• Uitleg cursus en de te behandelen lesstof• IIndeling leslokaal• Veiligheidsinstructies; gebruik van laskap, veiligheidsbril, handschoenen,

gehoorbescherming. Deze voorschriften komen gedurende de hele cursusterug en cursisten worden gewezen op hun eigen handelingen.

• Demonstratiegebruik apparatuur.• Elke cursist heeft zijn eigen ringband waarin de verschillende modules tij-

dens het cursustraject verzameld kunnen worden. Hierin kunnen ze in huneigen taal aantekeningen maken.

• Afspraken rondom schoonmaken, omgang met elkaar en elkaar helpen enaanwezigheid.

Algemene aanpak van de lessen:Elke cursist beschikt over een map met modules. Aan de hand van deze modules wordt uitleg gegeven over de praktijkopdrachten. Door middel van dewerkopdracht bestudeert de cursist de werktekening, de theorie, beantwoordt vra-gen en opdrachten en vult hij de materiaalstaat en gereedschapsstaat in en maakteen werkvolgorde. Met die informatie maakt hij het werkstuk volgens de werk-tekening. De praktijk wordt ondersteund door één dagdeel theorie per week. Tijdensde uitleg van de theorie kan de cursist in zijn eigen taal aantekeningen maken. Decursisten wordt gevraagd om de theorie voor de week daarna thuis door te nemen.

WereldWijd 45

De ervaring leert dat een hele praktijkdag lassen voor de meeste cursistenlang is. Lassen is concentratie. Enige afwisseling per dagdeel heeft dan ookde voorkeur.Cursisten die niet over voldoende rekenvaardigheden beschikken om depraktijkopdrachten te maken krijgen extra rekenlessen.Er wordt extra aandacht gegeven aan het onderling helpen, door waarmogelijk met twee of meer cursisten aan opdrachten te werken.De ervaring van deze cursus is dat de 12 lesweken aan de krappe kant zijn omde noodzakelijke stof voor de eindtermen te behandelen. Er blijft in hetlesprogramma weinig ruimte over voor de nodige herhaling. Communicatie:• Tussen docent en cursist: deze verloopt vaak aan de hand van voorbeelden

en tekeningen. Zo min mogelijk Nederlands, maar veel praktijkvoor-beelden.

• Tussen docenten onderling: er is geregeld overleg tussen de docenten omeventuele knelpunten aan te pakken, cursisten of het lesmateriaal tebespreken.

• Tussen docent en derden: er is overleg met de cursistenbegeleidermogelijk met betrekking tot de cursisten individueel, de persoonlijke situ-atie (gezondheid, asielprocedure, afwezigheid). Dit gebeurt alleen als daaraanleiding toe is, zoals hoge afwezigheid of gezondheidsproblemen diegevaar kunnen opleveren bij gebruik van machines.

2. Integratie alle vakken:WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taalen technisch onder-wijs in combinatie met extra NT2-onderwijs.Zowel praktijk, theorie als vaktaal wordt in één programma aangeboden enniet als losstaande onderdelen. Naast het beroepsmatig gedeelte wordt ertevens in het programma apart aandacht besteedt aan NT2-onderwijs. Ditonderdeel loopt parallel aan het praktijkgedeelte (en dus niet voorafgaand).Naast het geïntegreerde aanbod van taal en techniek in de beroepscursussenis WereldWijd van mening dat NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door het vaakzeer lage instroomniveau NT2 van haar doelgroep. Ook analfabeten behorentot deze groep. Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteerbaar zijn,dienen de cursisten over enig taalniveau te beschikken daar communicatieanders onmogelijk is. WereldWijd beschikt over acht verschillende taal-groepen;van analfabeten tot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2. Door ditgrote aantal klassen kunnen we de cursisten in kleine taalhomogene groepenonderwijs geven. Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijke groepende beste resultaten geven en de cursisten het beste stimuleert en motiveert.Ze behalen op deze manier het minimale niveau waarop communicatie overhet vak mogelijk is.De cursisten krijgen derhalve drie dagdelen NT2-onderwijs/ algemene enspecifieke vaktaal/ rekenen en vijf dagdelen per week technisch beroepson-derwijs. Aldus ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwik-keling van technische vaardigheden. De opgedane kennis in de ochtend

WereldWijd46

(NT2, vaktaal, rekenen) wordt ‘s middags direct gebruikt in de praktijk waar-door het effect van geïntegreerd taalen techniekonderwijs geoptimaliseerdwordt. Taal- en vakdocenten hebben weinig gezamenlijke overlegmomentenbinnen WereldWijd. Dit heeft o.a. te maken dat deze docenten op verschil-lende momenten aanwezig zijn op de school. Taal- en vakdocenten hebbenonvoldoende inzicht in wat de ander doet en wat de inhoud is van elkaarslessen.De rol van intermediair tussen beide secties is weggelegd voor de coördina-tor techniek en de coördinator NT2. De coördinatoren stimuleren de docen-ten om elkaars lessen te bezoeken en aldus een beter inzicht in elkaars werkte krijgen en aldus te onderzoeken waar mogelijke raakvlakken te vindenzijn. Tijdens de tweewekelijkse stafbesprekingen komen punten aan de ordedie zowel de techniek als de taal behelzen. Tijdens de HIT-trajecten bleek bijvoorbeeld dat veel metaalcursisten over slechts zeer geringe reken-vaardigheden beschikken die echter van groot belang zijn voor het slagenvan de technische cursus. Het bijbrengen van de meest basale reken-vaardigheden bleek echter te veel tijd te vergen in de vaklessen. De NT2-docenten hebben deze taak overgenomen door middel van aanleren vanrekenvaardigheden voor cursisten uit de metaalbewerking. Dit onderdeel isnu een geïmplementeerd onderdeel van de intakeprocedure en het weekpro-gramma van de cursisten metaalbewerking.De docenten taal gebruiken tevens de praktijklokalen om cursisten iets tevertellen over hun technische opleiding aan medecursisten (als spreek-oefening).

3. Vakgerichte woordenschat:Tijdens de beroepslessen wordt veel aandacht besteed aan taalgebruik,materialen, werkvormen en vaktaal. Bij de metaalbewerking wordt internontwikkeld lesmateriaal gebruikt, speciaal gemaakt voor de doelgroep (laag-talige asielzoekers). Voor de inhoud verwijs ik u naar de bijlage. Dit materiaal is zeer visueel en praktisch van aard.Iedere cursist beschikt over een boekje met tekeningen van allerlei materi-alen, gereedschappen en technieken die door middel van herhaling en ver-wijzing bij handelingsoefeningen ingeprent worden (zie bijlage voor enkelevoorbeelden).In het praktijklokaal zijn hiernaast veel stickers aangebracht met debenamingen van allerlei gereedschap. Bij gebruik van een gereedschapwordt door de docent hierbij continue naar verwezen.Naast de benamingen voor allerlei gereedschap wordt er veel aandachtbesteed aan vaktaal en vaktermen. In de metaalbewerking komen tal vanwoorden en benamingen voor die (ook voor Nederlanders) een hoog abstrac-tieniveau hebben. Een voorbeeld: bij het lassen wordt de term “smeltbad”veel gebruikt.Deze term wordt eerst middels een metafoor verduidelijkt en op het bordgetekend (twee pakjes boter van verschillende grootte worden in een grotepan op een bepaalde temperatuur gesmolten; de overgebleven vloeibare

WereldWijd 47

massa is het smeltbad); vervolgens maakt de docent een smeltbad van tweemetalen in het praktijklokaal, waarop de cursisten het één voor één mogenoefenen om een smeltbad te maken. Zo zijn er tal van begrippen die middelsmetafoor, voordoen, begrijpen en tenslotte zelf doen (en evt. ingrijpen ennog eens laten doen) geleerd worden. Hierbij is zeer belangrijk dat de cursistinzicht krijgt in een bepaalde handeling. Dus niet een handeling simpelwegnabootsen, maar de intentie hier achter zien te begrijpen. Bij de start van decursus wordt gevraagd aan iedere cursist of hij weet/ begrijpt wat “lassen”is; deze vraag wordt in de loop van de cursus meerdere malen gesteld om nate gaan of zijn inzicht in lastechnieken ontwikkeld wordt.De docenten zijn vaak van hun eigen creativiteit afhankelijk om bepaalde ter-men en technieken te verduidelijken; WereldWijd beschikt over een grootaantal docenten die hierover met elkaar overleggen en tips uitwisselen.Bij alle docenten staat echter voorop dat een cursist de praktische handelingen (het lassen) onder de knie krijgt en de handelingen ook begrijpt.Gezien de zeer beperkte cursusduur om tot het gewenst niveau te komenstaat dit dan ook centraal in de lessen en is de kwantiteit van de woorden-schat van de cursist geen primair doel.

Bijlage 25 + 26:Enkele werkstukken van de cursus basisvaardigheden metaalenkele voorbeelden uit het afbeeldingenboekje

4. Contextrijk leren:WereldWijd beschikt over vier aan elkaar gelegen praktijklokalen ten behoeve van de cursus metaalbewerking; zijnde de lokalen “basisvaardighe-den metaal”, “plaatwerk”, “constructie” en de “lasafdeling” waarvan dedocenten gebruik maken. De docenten kunnen tevens over een theorielokaalbeschikken. Theorie wordt echter nooit als een los programmaonderdeelgegeven. Zoals eerder aangegeven worden sommige vaktermen eerst op hetbord middels een metafoor uitgelegd in het theorielokaal waarna docent encursisten de theoretische kennis in het praktijklokaal uitgevoerd wordt.Sommige nieuwe technieken worden eerst middels een video* uitgelegd(waarbij de docent incalculeert dat de cursist niet alles begrijpt wat op devideo te zien is), waarop men de visuele waargenomen lastechniek gaatproberen in de praktijk. Heeft men dit enigszins onder de knie, wordt devideo nogmaals getoond en gaat de docent na of men inderdaad nu begrijptwat op de video te zien is (heeft men inzicht gekregen, geen kunstje nadoen).Alle lokalen zijn zeer praktisch ingericht (voor overzicht zie 1.6. faciliteiten);alle cursisten kunnen beschikken over de noodzakelijk gereedschappen envoorwerpen die te vergelijken zijn met de beroepspraktijk. Alle nieuw tebehandelen stof wordt dus gepresenteerd middels praktische handelingen,zonder eerst de theorie te behandelen. Deze wordt ingebed in de praktijk.

*: gebruikte video’s1) “Naar de knoppen” van A.G.A2) “ Lasapparatuur”en “Lastechnieken” van Powercompact ESAB

WereldWijd48

5. Begrijpelijk taalaanbod:Natuurlijk is het van groot belang dat de docent zijn taalgebruik aanpast aanhet taalniveau van zijn cursistengroep. Duidelijk praten, rustig spreektempoen veel herhalingen zijn essentieel. Maar zijn aan deze randvoorwaardenvoldaan, blijft “de taal” bij de cursus metaalbewerking een probleem. Dezecursus kent namelijk geen enkele instroomeis inclusief het taalniveau. Ditbetekent dat regelmatig cursisten aangenomen worden die analfabeet zijn ofslechts het meest basale niveau NT2 hebben.Daarom maakt het WereldWijd niet uit in welke taal de cursist de stof begrijpt zolang hij dit maar doet. Medecursisten met een beter taalniveaumaar met dezelfde moedertaal helpen elkaar; sommige aspecten worden inhet Engels of Frans uitgelegd. Tevens maakt WereldWijd soms ook gebruikvan oud-cursisten die als vrijwilliger de docenten ondersteunen (ook op taal-gebied). Bijkomend probleem is dat het geluidsniveau binnen de prak-tijkruimtes soms aanzienlijk te noemen is (met andere woorden er is vaakeen enorme herrie). Soms worden de lessen stopgezet en wordt klassikaaliets uitgelegd, maar dit kan de docent niet voortdurend doen vanwege tijdge-brek om in een relatief korte periode de eindtermen te halen!. Vaker wordenook enkele cursisten uit de les genomen en trekt men zich terug naar het theorielokaal, terwijl de overige cursisten in de praktijk blijven (WereldWijdheeft het voordeel dat het over meerdere docenten kan beschikken). Ditwordt mogelijk gemaakt doordat de cursisten met modules werken zodatieder, binnen bepaalde grenzen natuurlijk, zijn eigen leertempo kan hand-haven.WereldWijd is van mening dat de bestaande leerboeken uit het reguliereonderwijs niet geschikt zijn voor onze doelgroep daar deze uitgaan van eentaalniveau die het leeuwendeel van de cursisten binnen de metaalbewerkingniet beheersen. WereldWijd heeft dus grotendeels haar lesmateriaal zelfontwikkeld dat is gericht op zeer laagtalige cursisten.

6. Mogelijkheden tot output:De uitvoering van de vakopleidingen zijn met name gericht op het aanlerenvan technische vaardigheden (van eenvoudig zagen tot bij de examens ver-langde lastechnieken). Het onderwijs is in veel mindere mate gericht op talige overdracht van de kennis die men opgedaan heeft. Dit heeft, nogmaals,te maken met de korte cursusduur, maar ook met het gegeven dat 80 % vanalle asielzoekers uiteindelijk niet hier mogen blijven en een nieuw bestaan inhun eigen land dienen op te bouwen waar men dus niets heeft aan hetopgedane Nederlands, maar des te meer aan universele technischevaardigheden.Tijdens de taallessen worden, als het NT2-niveau van betreffende cursist hettoelaat, opdrachten gegeven om aan medecursisten iets te vertellen over hunpraktijkvak. Dit kan ook als schrijfopdracht gegeven worden.

WereldWijd 49

7. Taalopdrachten in de praktijk:De cursisten die in aanmerking komen voor een externe stage worden, naasttechnische bekwaamheid, houding en gedrag tijdens de cursus tevens gese-lecteerd op taalniveau. Bij de cursus metaalbewerking geldt de minimumeisop NT2-niveau 1. Cursisten dienen de instructies van de werkvloer te kunnenbegrijpen, inclusief de veiligheidseisen.De externe stage is met name bedoeld om kennis te maken met de technische vaardigheden in de praktijk. Deze staan dan ook centraal in destage. Tijdens de stage worden de cursisten begeleidt door een stage-begeleider van WereldWijd die kennis heeft van het vak. Er bestaat geen taal-begeleiding op de werkvloer. Tijdens de stage worden geen taalopdrachtengekoppeld aan de praktijkopdrachten. Er is op dit gebied dan ook geen stage-beoordeling.Het stagebedrijf wordt wel van tevoren ingelicht omtrent het technisch entaalniveau van de betreffende cursist en andere bijzondere omstandigheden,zodat het bedrijf hiermee rekening kan houden. Het stagebedrijf wordt in allegevallen duidelijk gemaakt dat de cursisten een laag NT2- niveau hebben endat het taalgebruik op de werkvloer hierop aangepast dient te woorden.

8. Aangepaste toetsen en examens:De beroepskennis- en vaardigheden worden door het uitvoeren van prak-tijkhandelingen beoordeeld.WereldWijd hanteert de eindexameneisen van het Kenteq en het NIL(Nederlands Instituut Lastechnieken) voor haar examens metaalbewerking.Voor de cursus basisvaardigheden metaal en plaatwerk examineert endiplomeert Kenteq; voor de verschillende lastechnieken examineert endiplomeert het NIL.Met beide organisaties is afgesproken dat alle cursisten een aangepast theorie-examen mogen doen, gezien de bijzonder aard van de doelgroep(laag taalniveau). Afhankelijk van het taalniveau wordt dit examen mondelingof (zeer aangepast, in vereenvoudigde vorm) schriftelijk afgenomen door deexaminator. Bij een evt. schriftelijke examen is het de cursisten toegestaanom (algemene) woordenboeken te gebruiken.

9. Zelfverantwoordelijk leren:WereldWijd probeert zo veel mogelijk rekening te houden met de achter-gronden en reeds opgedane vaardigheden in land van herkomst en eventueelin Nederland. Dientengevolge kan een cursist als gevolg van het modulaironderwijssyteem bepaalde onderdelen van de cursus overslaan, indien hijover aantoonbare vaardigheden beschikt.Voor de rest dient een cursist het reguliere cursusprogramma te volgen zodathij aan de eindtermen kan voldoen. Alleen als een cursist met een zeerduidelijk en specifiek toekomstplan de cursus volgt kan het programmaaangepast worden en kan hij zijn eigen leerdoelen bepalen. Bij voorbeeld:een Afrikaanse cursist realiseerde zich dat hij weinig kans maakt op eenverblijfsvergunning en sprak de wens uit om bij terugkeer naar zijn land te

WereldWijd50

willen werken als lasser van oliepijpen. Het cursusprogramma werd voordeze cursist zo ingericht dat hij zo veel mogelijk vaardigheden leerde die hijhiervoor kan gebruiken (voor zover mogelijk in de korte cursusperiode). In depraktijk komt dit slechts bij hoge uitzondering voor. Bijna alle cursistendienen eerst de basisvaardigheden middels het standaardprogramma te vol-gen. WereldWijd maakt geen gebruik van een methode waarbij cursistenzichzelf evalueren en beoordelen.Het onderwijs is dus niet gericht op zelfverantwoordelijk leren, maar metname gericht op het aanleren van technische vaardigheden.Opnieuw speelt de korte cursusduur hierbij een grote rol, als ook de onbekendheid in vele landen van herkomst om op deze manier te leren, waarmen vooral een consumptief gericht onderwijs kent. Een omslag naar eenander onderwijssysteem/- cultuur zou te veel tijd gaan kosten.

WereldWijd 51

2. ELEKTROTECHNIEKOnderstaande tekst omtrent de didactiek en werkvormen is een verslag vande gesprekken met de technisch coördinator houtbewerking en de hoofddo-cent computergebruik (praktijk en theorie), alsmede de beschrijving van demethodiekontwikkeling van stichting WereldWijd van het schooljaar 2003-2004.

1. Algemene informatie omtrent werkwijze:Om een beeld van de werkwijze te geven zijn enkele instructeurs geïnter-viewd omtrent hun aanpak.Onderstaand een verslag van dit interview:Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus zijn alle instructeurs bij elkaar gekomen. Opbasis van de geselecteerde cursisten wordt gekeken naar landen vanherkomst, leeftijd, opleiding en werkervaring. Aan de hand van dezegegevens wordt het startniveau bepaald. Deze cursus bestaat uit één trajectvan 13 weken.Cursisten die geen technische achtergrond hebben, dienen echter eerst hetvoortraject basismetaal te volgen. In verband met de theoretische compo-nent dienen de cursisten een NT2 niveau te hebben van 1/2 tot 1.Door de clusterverantwoordelijke elektrotechniek is zorggedragen voor vol-doende lesmateriaal, werkkleding, gereedschap en theoriemappen.

De eerste les:• Kennismaking tussen docenten en cursisten. Er wordt verteld wie wanneer

les geeft. Bij de cursist wordt nagevraagd of hij praktijkervaring heeft.• Uitleg over inhoud cursus en wat het resultaat is aan het einde van de cur-

sus.• Toewijzen van eigen werkplek. Iedere cursist heeft een eigen werkbord

waarop hij de praktijkopdrachten uitvoert.• Er worden afspraken gemaakt rondom aanwezigheid. Afwezigheid betekent

dat de cursist lesstof mist waarvan bepaalde gedeeltes de hele cursusterugkomen.

• Veiligheidsvoorschriften: waarschuwing voor elektriciteit, uitleggen vanhet belang van schoonmaken van de werkvloer. Alle afspraken die gemaaktworden komen gedurende de gehele cursus terug.

Algemene aanpak van de lessen:Aan de hand van 15 modules en werkstukken worden de cursisten geïn-strueerd in de basisvaardigheden elektrotechniek. De docenten vertellen aande hand van werktekeningen, met behulp van het bord en praktijkvoor-beelden de theorie. De theorie wordt ook als huiswerk meegegeven om thuiste bestuderen. Voor veel cursisten is dit moeilijk vanwege het taalniveau. Eris een beoordelingslijst van de praktijkopdrachten waarop per cursistaangegeven wordt wat ze hebben gedaan en hoe het uitgevoerd is. De cursusbegint op een laag niveau waardoor het over het algemeen voor iedereen,

WereldWijd52

ook voor cursisten zonder een brede technische achtergrond, te volgen is.Cursisten die niet over voldoende rekenvaardigheden beschikken om depraktijkopdrachten te maken krijgen extra rekenvaardigheden.

Communicatie:• Tussen docent en cursist: er wordt alleen Nederlands gesproken tijdens de

les omdat bij eventuele stages ook alleen Nederlands gesproken kan wor-den. Door het minimale taalniveau is het van belang om veel te herhalen ensommige opdrachten meerdere keren voor te doen.

• Tussen docenten onderling: de docenten communiceren onderling via e-mail. Na elke les geven ze aan elkaar door wie aanwezig was, wat behan-deld is en wat er in de volgende les moet gebeuren.

• Docenten en derden: de docenten hebben aan de NT2docenten vaktermendoorgegeven zodat die in de Nederlands geoefend kunnen worden.Docenten worden door de cursistenbegeleider ingelicht omtrent de achter-grond en vooropleiding van de cursisten.

2. Integratie alle vakken:WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taalen technisch onder-wijs in combinatie met extra NT2-onderwijs.Zowel praktijk, theorie als vaktaal wordt in één programma aangeboden enniet als losstaande onderdelen. Naast het beroepsmatig gedeelte wordt ertevens in het programma apart aandacht besteedt aan NT2-onderwijs. Ditonderdeel loopt parallel aan het praktijkgedeelte (en dus niet voorafgaand).WereldWijd is van mening dat extra NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door hetvaak zeer lage instroomniveau NT2 van haar doelgroep. Ook analfabetenbehoren tot deze groep. Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteer-baar zijn, dienen de cursisten over enig taalniveau te beschikken daar com-municatie anders onmogelijk is. WereldWijd beschikt over acht verschillendetaalgroepen; van analfabeten tot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2.Door dit grote aantal klassen kunnen we de cursisten in kleine taalhomogenegroepen onderwijs geven. Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijkegroepen de beste resultaten geven en de cursisten het beste stimuleert enmotiveert. Ze behalen op deze manier het minimale niveau waarop commu-nicatie over het vak mogelijk is.De cursisten krijgen derhalve drie dagdelen NT2-onderwijs/ algemene enspecifieke vaktaal/ rekenen en vijf dagdelen per week technisch beroepson-derwijs. Aldus ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwik-keling van technische vaardigheden. De opgedane kennis in de ochtend(NT2, vaktaal, rekenen) wordt ‘s middags direct gebruikt in de praktijk waar-door het effect van geïntegreerd taalen techniekonderwijs geoptimaliseerdwordt.Taal- en vakdocenten hebben weinig gezamenlijke overlegmomenten binnenWereldWijd. Dit heeft o.a. te maken dat deze docenten op verschillendemomenten aanwezig zijn op de school. Taal- en vakdocenten hebben onvol-doende inzicht in wat de ander doet en wat de inhoud is van elkaars lessen.

WereldWijd 53

Een verbetering in het inzicht van elkaars lessen werd dan ook als wenselijkgezien. De rol van intermediair tussen beide secties is weggelegd voor decoördinator techniek en de coördinator NT2.Deze stimuleerden de docenten dan ook om elkaars lessen te bezoeken en nate gaan indien er raakvlakken waren waarin beide sectoren elkaar kondenaanvullen.

Tijdens de HIT-trajecten bleek bij voorbeeld dat veel cursisten elektrotech-niek over slechts zeer geringe rekenvaardigheden beschikken die echter vangroot belang zijn voor het slagen van de technische cursus. Het bijbrengenvan de meest basale rekenvaardigheden bleek echter te veel tijd te vergen inde vaklessen. De NT2-docenten hebben deze taak overgenomen door middelvan het maken van opdrachten rekenvaardigheid op het gebied van de elek-trotechniek. Dit onderdeel is nu een geïmplementeerd onderdeel van deintakeprocedure en het weekprogramma van de cursisten elektrotechniek.De docenten taal gebruiken verder de praktijklokalen om cursisten iets tevertellen over hun technische opleiding aan medecursisten (als spreek-oefening).

Tijdens de HIT-trajecten is met name in de elektrotechniek, onder begeleiding van het ITTA, geëxperimenteerd met het lesgeven van vakdocenten taaldocent in hetzelfde leslokaal. In eerste instantie heeft een taaldocentde vaklessen bezocht, waarop de mogelijkheden en struikelblokken zijngeïnventariseerd. Hierop zijn de taalen vakdocenten, samen met het ITTA,om de tafel gaan zitten om werkafspraken te maken om de verdere invullingconcreet te maken. Hierbij zijn de volgende werkafspraken tijdens de lessenelektrotechniek gemaakt.

De taaldocent zal de vakdocent ondersteunen bij het praktijkgedeelte aan dewerkborden waarbij kleine groepjes cursisten (zo veel mogelijk met verschil-lende nationaliteiten en moedertalen) elektrotechnische problemen krijgenvoorgeschoteld van de vakdocent en die ze gezamenlijk dienen op te lossenen te verwoorden met behulp van de taaldocent.Voorts gaat de taaldocent individuele cursisten op taalgebied ondersteunenwanneer deze actief zijn aan het werkbord. De cursist dient uit te leggen wathij aan het doen is.

De taaldocent bleek behoefte te hebben om inzicht te krijgen in de lesstof. Detaaldocent zouden aan de hand hiervan een leergang kunnen ontwikkelendie de taalvaardigheid van de cursist vergroot aan de hand van vakjargon.Wil men vergroting van de taalvaardigheid laten plaatsvinden in de lessentechniek dan is het, naar de mening van de taaldocent, een voorwaarde omeen verlenging van de duur van de huidige cursus te realiseren; dertienweken is onvoldoende om de lesstof op een gevarieerde wijze aan te bieden,waardoor de cursist meer mogelijkheden krijgt geboden om talig bezig tezijn, zo mogelijk;ondersteund door een taaldocent.

WereldWijd54

3. Vakgerichte woordenschat:Tijdens de beroepslessen wordt natuurlijk veel aandacht besteed aan taal-gebruik, materialen, werkvormen en vaktaal. Bij de elektrotechniek wordtintern ontwikkeld lesmateriaal gebruikt, speciaal gemaakt voor de doelgroep(laagtalige asielzoekers), voor zowel de theoretische als praktische compo-nent (zie bijlage). Voor de inhoud verwijs ik u naar de programma-opzet (ziehoofdstuk 1.3).Dit materiaal is zeer visueel en praktisch van aard.Iedere cursist beschikt over een set (zie bijlage voor voorbeelden) mettekeningen van allerlei materialen, gereedschappen en technieken die doormiddel van herhaling en verwijzing bij handelingsoefeningen ingeprent wor-den. Voorts krijgt elke cursist bij aanvang van de cursus een kistje metgereedschappen. Middels korte, directe aanwijzigingen dienen de cursistende namen van de gereedschappen te leren (b.v. “pak het buigijzer”). Middelsherhalingen, verwijzing naar de afbeeldingen en praktisch gebruik van hetgereedschap leren de cursisten de Nederlandse benamingen en de praktische functie van het gereedschap kennen.Naast de benamingen voor allerlei gereedschap wordt er veel aandachtbesteed aan vaktaal en vaktermen. In de elektrotechniek komen tal van woor-den en benamingen voor die (ook voor Nederlanders) een hoog abstrac-tieniveau hebben. Een voorbeeld: bij de cursus elektrotechniek leren de cur-sisten elektronische schakelingen, zoals “dubbelpolige schakeling”. Dezetermen zijn in de elektrotechniek middels symbolen verduidelijkt, zodatinstallatietekeningen, stroomschema’s en bedradingschema’s beterbegrepen kunnen worden. Alle cursisten krijgen een lijst met de meestgebruikte symbolen (zie bijlage voor voorbeelden). Deze symbolen wordenuniverseel gebruikt in de elektrotechniek.Voorts gebruikt de docenten verschillende videos (dit zijn “de Wet van Ohm”,“Serie en Parallelschakelingen”, “de Dynamo” en “de Startbatterij” vanAutodidact) ter verduidelijking van de cursus.Uitgangspunt bij het aanleren van de vaardigheden zijn de werktekeningenuit de diverse modules. De docent doet eerst de handeling voor waarbij hijcontinue verwijst naar de technische tekening. De cursist kijkt toe en dient tebegrijpen wat de docent doet. Hierop dient de cursist dit op zijn eigen werk-bord na te maken; de docent let hierbij goed, middels gerichte korte vragen,op dat de cursist niet de docent nabootst maar ook begrijpt wat hij doet (hetverkrijgen van inzicht in handelingen). Als dit naar tevredenheid van dedocent is gebeurd, dient de cursist het werkstuk nogmaals te maken maar ditkeer zelfstandig. Indien de docent tevreden is over het resultaat, kan de cur-sist doorgaan naar de volgende modulen waarop hetzelfde principe herhaaldwordt.Zo zijn er tal van begrippen die middels metafoor, voordoen, begrijpen entenslotte zelf doen (en evt. ingrijpen en nog eens laten doen) geleerd wor-den. Zeer belangrijk hierbij is dat de cursist inzicht krijgt in een bepaaldehandeling. Dus niet een handeling simpelweg nabootsen, maar de intentiehier achter zien te begrijpen. Bij de start van de cursus wordt gevraagd aan

WereldWijd 55

iedere cursist of hij weet/ begrijpt wat elektriciteit, elektrotechniek en eenelektronische verbinding is; deze vraag wordt in de loop van de cursusmeerdere malen gesteld om na te gaan of zijn inzicht in de diverse verbindin-gen ontwikkeld wordt.De docenten zijn vaak van hun eigen creativiteit afhankelijk om bepaalde ter-men en technieken te verduidelijken; WereldWijd beschikt over een grootaantal docenten die hierover met elkaar overleggen en tips uitwisselen.Bij alle docenten staat echter voorop dat een cursist de praktische handelin-gen onder de knie krijgt en de handelingen ook begrijpt. Gezien de zeerbeperkte cursusduur om tot het gewenst niveau te komen staat dit dan ookcentraal in de lessen en is de kwantiteit van de woordenschat van de cursistgeen primair doel.

Bijlagen 27-28:voorbeelden uit lesmateriaal enkele voorbeelden uit het afbeeldingensetjeen lijst van symbolen

4. Contextrijk leren:WereldWijd beschikt over een volledig ingericht praktijklokaal ten behoevevan de cursus elektrotechniek, waarvan de docenten altijd gebruik kunnenmaken. De theorielessen worden in het praktijklokaal gegeven. Theoriewordt regelmatig als een los programmaonderdeel gegeven. Dit is met namein de elektrotechniek onontkoombaar. Het begrijpen van de werking vanelektriciteit en de natuurkundige wetten die hiermee verbonden zijn, zijn nietna te bootsen in praktische handelingen maar dienen onderwezen te worden.Het begrijpen van en inzicht krijgen in de elektrotechniek is van essentieelbelang voor het slagen van de cursus. Middels een visueel werkstuk in depraktijk dient de theorie “tot leven te komen”. De cursisten hebben de tech-nische tekening bij de hand en volgen de uitleg. Hierop dient iedereen op zijneigen werkbord de technische tekening opnieuw te tekenen en tenslotte deelektronische schakeling te maken. Cursisten die de terminologie nietbeheersen en geen tot onvoldoende inzicht hebben in de werking van deelektrotechniek, komen dan al snel in de problemen, oftewel “het licht gaatniet aan” of “de bel doet het niet”. De cursist gaat samen met de docent deschakeling langs om op zoek te gaan naar de fout. Cursisten gebruikenwoordschriften waarbij ze alle termen dienen op te schrijven en evt. in huneigen taal het begrip omschrijven.

5. Begrijpelijk taalaanbod:Natuurlijk is het van groot belang dat de docent zijn taalgebruik aanpast aanhet taalniveau van zijn cursistengroep. Duidelijk praten, rustig spreektempoen veel herhalingen zijn essentieel. Maar zijn aan deze randvoorwaardenvoldaan, blijft “de taal” bij de cursus elektrotechniek een probleem. Dezecursus kent namelijk een hoog abstractieniveau met een moeilijke theore-tische component. Enige communicatie in het Nederlands tussen docent encursist is dan ook nodig. Cursisten dienen over circa NT2-niveau 1/2 tot 1 te

WereldWijd56

beschikken, met liefst een technische achtergrond. Deze inschatting isgemaakt tijdens de intake. Beschikken geïnteresseerde cursisten duidelijkover onvoldoende NT2-niveau om te kunnen communiceren in hetNederlands én hebben ze geen enkele technische achtergrond, dienen zeeerst de cursus basisvaardigheden metaal te volgen (zie methodiek metaal-bewerking), waarbij ze naast NT2-onderwijs, in aanraking komen met hetbegrijpen en interpreteren van technische tekeningen, het omgaan metgereedschappen en rekenvaardigheden.Daarom maakt het WereldWijd niet uit in welke taal de cursist de stof begrijpt, zolang hij dit maar doet. Medecursisten met een beter taalniveaumaar met dezelfde moedertaal helpen elkaar; sommige aspecten worden inhet Engels of Frans uitgelegd. Tevens maakt WereldWijd soms ook gebruikvan oud-cursisten die als vrijwilliger de docenten ondersteunen (ook op taal-gebied). Soms worden de lessen stopgezet en wordt klassikaal iets uit-gelegd, maar dit kan de docent niet voortdurend doen (tijdgebrek om in eenrelatief korte periode de eindtermen te halen!). Vaker worden ook enkele cur-sisten uit de praktijkles apart genomen en krijgt hij extra theorie of viceversa(WereldWijd heeft het voordeel dat het over meerdere docenten kanbeschikken). Dit wordt mogelijk gemaakt doordat de cursisten met moduleswerken zodat ieder, binnen bepaalde grenzen natuurlijk, zijn eigen leertem-po kan handhaven.WereldWijd is van mening dat de bestaande leerboeken uit het reguliereonderwijs niet geschikt zijn voor onze doelgroep daar deze uitgaan van eentaalniveau die het leeuwendeel van de cursisten binnen de metaalbewerkingniet beheersen. WereldWijd heeft dus grotendeels haar lesmateriaal zelfontwikkeld en is gericht op zeer laagtalige cursisten.

6. Mogelijkheden tot output:De uitvoering van de vakopleidingen zijn met name gericht op het aanlerenvan elektrotechnische vaardigheden. Het onderwijs is er in veel minderemate gericht op talige overdracht van de kennis die men opgedaan heeft. Ditheeft, nogmaals, te maken met de korte cursusduur, maar ook met hetgegeven dat 80 % van alle asielzoekers uiteindelijk niet hier mogen blijvenen een nieuw bestaan in hun eigen land dienen op te bouwen waar men dusniets heeft aan het opgedane Nederlands, maar des te meer aan universeletechnische vaardigheden.

Tijdens de taallessen worden, als het NT2-niveau van betreffende cursist hettoelaat, opdrachten gegeven om aan medecursisten iets te vertellen over hunpraktijkvak. Dit kan ook als schrijfopdracht gegeven worden.Tijdens de stages aan de sociale werkplaats M.T.B. (MaastrichtseToeleveringsbedrijven) zijn er geen tot nauwelijks taalproblemen geweest opde werkvloer ondanks het vaak lage taalniveau van de stagiaires. Hetstagebedrijf is voor de start van de stage ingelicht van het individueel taal-niveau van de cursist. Een bedrijf als de M.T.B. heeft ervaring met de begelei-ding van bijzondere doelgroepen, ook op taalgebied.

WereldWijd 57

7. Taalopdrachten in de praktijk:De cursisten die in aanmerking komen voor een externe stage worden, naasttechnische bekwaamheid, houding en gedrag tijdens de cursus tevens gese-lecteerd op taalniveau. Bij de cursus elektrotechniek geldt de minimumeis opNT2-niveau 1 tot 1 1/2. Dit niveau is bepaald door aan het eind van de cursuseen officiële NIVOR-toets te laten afnemen. Cursisten dienen de instructiesvan de werkvloer te kunnen begrijpen, inclusief de veiligheidseisen, watnatuurlijk in de elektrotechniek van essentieel belang is.De externe stage is met name bedoeld om kennis te maken met de technis-che vaardigheden in de praktijk. Deze staan dan ook centraal in de stage.Tijdens de stage worden de cursisten begeleidt door een stagebegeleidervan WereldWijd die kennis heeft van het vak. Er bestaat geen taalbegeleidingop de werkvloer. Tijdens de stage worden geen taalopdrachten gekoppeldaan de praktijkopdrachten. Er is op dit gebied dan ook geen stage-beoordeling.Het stagebedrijf wordt wel van tevoren ingelicht omtrent het technisch entaalniveau van de betreffende cursist en andere bijzondere omstandigheden,zodat het bedrijf hiermee rekening kan houden. Het stagebedrijf wordt in allegevallen duidelijk gemaakt dat de cursisten een laag NT2-niveau hebben endat het taalgebruik op de werkvloer hierop aangepast dient te woorden.

8. Aangepaste toetsen en examens:De beroepskennis- en vaardigheden worden door het uitvoeren van prak-tijkhandelingen beoordeeld.Alle cursisten krijgen een aangepast theorie-examen, afhankelijk van hunindividueel taalniveau. Het examen wordt (zeer aangepast, in vereen-voudigde vorm) schriftelijk afgenomen door de docent. Bij een eventueelschriftelijke examen wordt het de cursisten toegestaan om (algemene) woor-denboeken te gebruiken.Bij de beoordelingen van de examens wordt terdege rekening gehouden methet verloop van de hele cursus. Hiervoor is een cursistenvolgsysteemontwikkeld, waarbij bij elke verrichte module de cursist beoordeeld wordt ophet gebied van vaardigheden en houding. Aldus krijgt men een overzicht enontwikkeling van de vaardigheden van de cursist over de gehele cursus. Dezelijst wordt gebruikt bij de definitieve beoordeling van de cursus.

Bijlage 29:Cursistenvolgsysteem

9. Zelfverantwoordelijk leren:WereldWijd probeert zo veel mogelijk rekening te houden met de achter-gronden en reeds opgedane vaardigheden in land van herkomst en eventueelin Nederland. Dientengevolge kan een cursist als gevolg van het modulaironderwijssyteem bepaalde onderdelen van de cursus overslaan, indien hijover aantoonbare vaardigheden beschikt.Voor de rest dient een cursist gewoon het reguliere cursusprogramma te vol-

WereldWijd58

gen zodat hij aan de eindtermen kan voldoen. Alleen als een cursist met eenzeer duidelijk en specifiek toekomstplan de cursus volgt kan het programmaaangepast worden en kan hij zijn eigen leerdoelen bepalen. Bij voorbeeld:een Afrikaanse cursist realiseerde zich dat hij weinig kans maakt op eenverblijfsvergunning en sprak de wens uit om bij terugkeer naar zijn land tewillen werken in de elektrotechniek. Het cursusprogramma werd voor dezecursist zo ingericht dat hij zo veel mogelijk vaardigheden leerde die hij hier-voor kan gebruiken (voor zover mogelijk in de korte cursusperiode). In depraktijk komt dit slechts bij hoge uitzondering voor. Bijna alle cursistendienen eerst de basisvaardigheden middels het standaardprogramma te vol-gen.WereldWijd maakt geen gebruik van een methode waarbij cursisten zichzelfevalueren en beoordelen.Het onderwijs is dus niet gericht op zelfverantwoordelijk leren, maar metname gericht op het aanleren van technische vaardigheden.Opnieuw speelt de korte cursusduur hierbij een grote rol, als ook de onbekendheid in vele landen van herkomst om op deze manier te leren, waarmen vooral een consumptief gericht onderwijs kent. Een omslag naar eenander onderwijssysteem/- cultuur zou te veel tijd gaan kosten.

WereldWijd 59

3. COMPUTERGEBRUIK

Onderstaande tekst omtrent de didactiek en werkvormen is een verslag vande gesprekken met de technisch coördinator en de hoofddocente com-putergebruik (praktijk en theorie), alsmede de beschrijving van de metho-diekontwikkeling van stichting WereldWijd van het schooljaar 2003-2004.

1. Algemene informatie omtrent werkwijze:Om een beeld van de werkwijze te geven zijn enkele instructeurs geïnter-viewd omtrent hun aanpak.

Onderstaand een verslag van dit interview:Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus komen de docenten bij elkaar en wordt bespro-ken wie wat zal behandelen tijdens de cursus. Op basis van de geselecteerdecursisten wordt gekeken naar landen van herkomst, leeftijd, opleiding enwerkervaring, zodat er een inschatting is naar het startniveau van de deelne-mers.Afhankelijk van aantoonbare kennis van de computer is directe instroom inde gevorderden cursus mogelijk. Door de clusterverantwoordelijke computeris zorggedragen voor voldoende lesmateriaal.

De eerste les:• Kennismaking tussen docenten en cursisten. Iedereen vertelt in het kort

wie hij/zij is en waar ze vandaan komen.• Elke cursist krijgt zijn eigen computer toegewezen. Cursisten die dezelfde

taal spreken worden bij elkaar geplaatst zodat zij elkaar onderling kunnenhelpen.

• Elke cursist krijgt een theorieboek met praktijkopdrachten waarin ze in huneigen taal aantekeningen kunnen maken.

• Een korte kennismaking met het vak computer en de cursus.• Een eerste praktische oefening met de computer wordt gedaan.

Algemene aanpak van de lessen:De cursisten leren werken met de computer door middel van een combinatievan opdrachten en theorie. Iedereen kan op individueel tempo werken.Middels extra aandacht en uitleg wordt geprobeerd iedereen op hetzelfdeniveau te brengen. De theorie wordt in principe in het Nederlands gegeven enwordt getest aan de hand van proefwerken. Er wordt steeds getracht eeningang te vinden voortbouwend op de reeds aanwezige kennis. Er wordtlangzaam gesproken en steeds gewerkt met voorbeelden uit de praktijk of opde computer.Er wordt aan kleine groepjes tegelijk theorieles gegeven. Een theorielesduurt nooit langer dan 20 tot 30 minuten. De docent geeft de tijd voor “ver-taling” en geeft ook wel woordverklaring in het Engels of Frans, als dat toteen beter begrip zal leiden. De cursisten beschikken over een woordenlijstwaarin ook aanvullende theorie is verwerkt. Er wordt geen huiswerk

WereldWijd60

meegegeven omdat cursisten thuis niet altijd over een computer beschikken.Er wordt echter getracht dat iedere cursist tijdens het eerste cursustrajecteen computer mee krijgt naar huis, zodat het op school geleerde direct thuistoegepast kan worden. Het betreft hier door de school ingezamelde en dooroud-cursisten gereviseerde computers. Tijdens de lessen zijn minimaal 2instructeurs aanwezig.

Communicatie:• Tussen docent en cursist: docenten proberen de theorie uit te leggen aan

de hand van herkenbare voorbeelden. Bijvoorbeeld; de computer wordtvergeleken met het menselijk brein, het stuurprogramma met autosleutelsen analoog /digitaal wordt uitgelegd aan de hand van een horloge. Als eencursist de stof niet begrijpt wordt dit verduidelijkt met behulp van Franse ofEngelse taal of met behulp van andere cursisten. In het theorieboek kunnenze in hun eigen taal aantekeningen maken.

• Tussen docenten onderling: elke docent is verantwoordelijk voor datgedeelte van de lesstof die voor aanvang van de cursus bepaald is. Dedocenten houden een agenda in de klas bij over wat er gedaan is en wat ergedaan moet worden, zodat andere docenten op de hoogte zijn van devorderingen van de cursisten.

• Docenten en derden: er is overleg met de cursistenbegeleider mogelijk metbetrekking tot de

• Cursisten individueel, de persoonlijke situatie (gezondheid, asielproce-dure, afwezigheid). Dit gebeurt alleen als daar aanleiding toe is, zoalsbijvoorbeeld bij hoge afwezigheid.

2. Integratie alle vakken:WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taalen technisch onder-wijs in combinatie met extra NT2-onderwijs.Zowel praktijk, theorie als vaktaal wordt in één programma aangeboden enniet als losstaande onderdelen. Naast het beroepsmatig gedeelte wordt ertevens in het programma apart aandacht besteedt aan NT2-onderwijs. Ditonderdeel loopt parallel aan het praktijkgedeelte (en dus niet voorafgaand).WereldWijd is van mening dat extra NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door hetvaak zeer lage instroomniveau NT2 van haar doelgroep.Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteerbaar zijn, dienen de cur-sisten over enig taalniveau te beschikken daar communicatie anders onmo-gelijk is. WereldWijd beschikt over acht verschillende taalgroepen; van anal-fabeten tot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2. Door dit grote aantalklassen kunnen we de cursisten in kleine taalhomogene groepen onderwijsgeven. Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijke groepen de besteresultaten geven en de cursisten het beste stimuleert en motiveert. Zebehalen op deze manier het minimale niveau waarop communicatie over hetvak mogelijk is.De cursisten krijgen derhalve drie dagdelen NT2- / algemene en specifiekevaktaal en vijf dagdelen per week technisch beroepsonderwijs. Aldus

WereldWijd 61

ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwikkeling van tech-nische vaardigheden. De opgedane kennis in de ochtend (NT2, vaktaal,rekenen) wordt ‘s middags direct gebruikt in de praktijk waardoor het effectvan geïntegreerd taalen techniekonderwijs geoptimaliseerd wordt.Taal- en vakdocenten hebben weinig gezamenlijke overlegmomenten binnenWereldWijd. Dit heeft o.a. te maken dat deze docenten op verschillendemomenten aanwezig zijn op de school. Taal- en vakdocenten hebben onvol-doende inzicht in wat de ander doet en wat de inhoud is van elkaars lessen.Een verbetering in het inzicht van elkaars lessen werd dan ook als wenselijkgezien. De rol van intermediair tussen beide secties is weggelegd voor decoördinator techniek en de coördinator NT2.Deze stimuleerden de docenten dan ook om elkaars lessen te bezoeken en nate gaan indien er raakvlakken waren waarin beide sectoren elkaar kondenaanvullen.Tijdens de HIT-trajecten constateerden de docenten computergebruik bij eendeel van de cursisten een probleem met abstract denken, een vaardigheid dieniet onbelangrijk is bij begrijpen van de computer.Hierop volgend hebben de NT2-docenten een programma voor de dins-dagochtend samengesteld genaamd “probleemoplossend onderwijs” waar-bij leerondersteunende vaardigheden zoals creatief denken, abstract denkenen logisch redeneren getraind wordt. De docenten computergebruikondervinden de positieve gevolgen van dit cursusonderdeel in de praktijk vanhet computergebruik.Dit onderdeel maakt momenteel een geïmplementeerd onderdeel uit van hetweekprogramma.De docenten taal gebruiken verder de praktijklokalen om cursisten iets tevertellen over hun technische opleiding aan medecursisten (als spreekoefe-ning).

3. Vakgerichte woordenschat:Tijdens de beroepslessen wordt natuurlijk veel aandacht aan taalgebruik envaktaal. Bij de cursus computergebruik wordt intern ontwikkeld lesmateriaal/ werkopdrachten gebruikt, speciaal gemaakt voor de doelgroep (laagtaligeasielzoekers). Voor de inhoud verwijst u naar de programma-opzet (zie hoofdstuk 1.3). Dit materiaal is zeer visueel en praktisch van aard.Elk begrip wordt verklaard met behulp van voorbeelden en metaforen. Denaamgeving dient steeds eenduidig te zijn en gericht te zijn op de bele-vingswereld van de cursist. Er wordt gesproken met korte Nederlandse zin-nen. Er is zeer veel aanschouwelijk materiaal aanwezig.

WereldWijd62

Een aantal voorbeelden:Computerconfiguratie Een volledige computer staat opgesteld

met de benamingen erbij Centrale en randapparatuur voeding Door de opstelling laten zien dat de centrale

energie krijgt van de elektriciteit of accu. En dat de randapparatuur verbonden is door kabels met de centrale.

Centrale verwerkingseenheid en Vergelijking met eens mens:randapparatuur verdelen in invoer- en uitvoerapparaten: Centrale: HersenenToetsenbord: invoerapparatuur Ogen: invoerapparatuurMuis: invoerapparatuur Oren: invoerapparatuurPrinter: uitvoerapparatuur Reuk: invoerapparatuurGeluidsboxen: uitvoerapparatuur Smaak: invoerapparatuurBeeldscherm: uitvoerapparatuur Mond: uitvoerapparatuurKabels ZenuwbanenProcessor De levende persoonCentrale Verwerkingseenheid De hersenenIn de CVE zit het interne geheugen Vergelijking met een geheugen van een mens;(bios en werkgeheugen) Vast in het geheugen; tijdelijk in het geheugen;Opslaggeheugens (extern): harde wordt bewaard buiten het geheugenschijf, CD-rom, diskette (gefotografeerd, opgeschreven e.d. )

Zo zijn er tal van begrippen die middels metafoor, voordoen, begrijpen entenslotte zelf doen (en evt. ingrijpen en nog eens laten doen) geleerd wor-den. Zeer belangrijk hierbij is dat de cursist inzicht krijgt in een bepaaldehandeling. Dus niet een handeling simpelweg nabootsen, maar de intentiehier achter zien te begrijpen. Bij de start van de cursus wordt gevraagd aaniedere cursist of hij weet/ begrijpt wat eigenlijk een computer is; deze vraagwordt in de loop van de cursus meerdere malen gesteld om na te gaan of zijninzicht in computergebruik ontwikkeld wordt.De docenten zijn vaak van hun eigen creativiteit afhankelijk om bepaalde ter-men en technieken te verduidelijken; WereldWijd beschikt over een grootaantal docenten die hierover met elkaar overleggen en tips uitwisselen.Bij alle docenten staat echter voorop dat een cursist de praktische handelin-gen en het inzicht in de computer onder de knie krijgt en de handelingen ookbegrijpt. Gezien de zeer beperkte cursusduur om tot het gewenst niveau tekomen staat dit dan ook centraal in de lessen en is de kwantiteit van de woor-denschat van de cursist geen primair doel.

Bijlage 30:Voorbeelden van opdrachten uit de module “tekstverwerken”

4. Contextrijk leren:WereldWijd beschikt over een praktijklokaal ten behoeve van de cursus com-putergebruik. De docenten kunnen tevens over een theorielokaal

WereldWijd 63

beschikken. Theorie wordt echter nooit als een los programmaonderdeelgegeven. Zoals eerder aangegeven worden sommige vaktermen eerst op hetbord middels een metafoor uitgelegd in het theorielokaal waarna docent encursisten de theoretische kennis in het praktijklokaal uitgevoerd wordt.Tevens kan de docent in theorielokaal gebruik maken van een computerwaarop ze demonstraties kan geven van nieuwe onderwerpen die door cur-sisten op drie andere computers gevolgd kunnen worden. Als de cursisten ditbegrepen hebben, gaan ze terug naar het praktijklokaal (iedereen heeft daareen eigen computer ter beschikking) en gaan ze het geleerde uit de theoriein de praktijk brengen. De docent let er goed op dat de cursisten niet deinstructies na-apen, maar dit ook begrijpen.

Alle lokalen zijn zeer praktisch ingericht (voor overzicht zie 1.6. faciliteiten);alle cursisten kunnen beschikken over de noodzakelijke onderdelen van decomputer (de computer, toetsenbord, beeldscherm, printer enzovoort) die tevergelijken zijn met de beroepspraktijk.

5. Begrijpelijk taalaanbod:Natuurlijk is het van groot belang dat de docent zijn taalgebruik aanpast aanhet taalniveau van zijn cursistengroep. Duidelijk praten, rustig spreektempoen veel herhalingen zijn essentieel. Maar zijn aan deze randvoorwaardenvoldaan, blijft “de taal” een probleem. Deze cursus kent namelijk slechts eengeringe instroomeis wat betreft het taalniveau, welke tijdens het intaketoetsen -gesprek ingeschat wordt.

Daarom maakt het WereldWijd niet uit in welke taal de cursist de stof begrijpt zolang hij dit maar doet. Medecursisten met een beter taalniveaumaar met dezelfde moedertaal helpen elkaar (en worden in de klas ookbewust naast elkaar in de klas gezet); sommige aspecten worden indiennodig in het Engels of Frans uitgelegd. Tevens maakt WereldWijd soms ookgebruik van oud-cursisten die als vrijwilliger de docenten ondersteunen (ookop taalgebied!). Soms worden de lessen stopgezet en wordt klassikaal ietsuitgelegd, maar dit kan de docent niet voortdurend doen (tijdgebrek om ineen relatief korte periode de eindtermen te halen!). Vaker worden ook enkelecursisten uit de les genomen en trekt men zich terug naar het theorielokaal,terwijl de overige cursisten in de praktijk blijven (WereldWijd heeft hetvoordeel dat het over meerdere docenten kan beschikken). Dit wordtmogelijk gemaakt doordat de cursisten met modules werken zodat ieder, bin-nen bepaalde grenzen natuurlijk, zijn eigen leertempo kan handhaven. Opdeze manier kunnen de zwakkere maar ook de betere cursisten op maat bediend worden om de individueel maximaal mogelijk vorderingen tebehalen. WereldWijd is van mening dat de bestaande leerboeken uit het reguliere onderwijs niet geschikt zijn voor onze doelgroep daar deze uitgaanvan een taalniveau die het leeuwendeel van de cursisten niet beheersen.WereldWijd heeft dus grotendeels haar lesmateriaal zelf ontwikkeld en isgericht op zeer laagtalige cursisten.

WereldWijd64

6. Mogelijkheden tot output:De uitvoering van de vakopleidingen zijn met name gericht op het aanlerenvan computer-vaardigheden. Het onderwijs is er in veel mindere mate gerichtop talige overdracht van de kennis die men opgedaan heeft. Dit heeft, nog-maals, te maken met de korte cursusduur, maar ook met het gegeven dat 80 % van alle asielzoekers uiteindelijk niet hier mogen blijven en een nieuwbestaan in hun eigen land dienen op te bouwen waar men dus niets heeft aanhet opgedane Nederlands, maar des te meer aan universele computer-vaardigheden.Tijdens de taallessen worden, als het NT2-niveau van betreffende cursist hettoelaat, opdrachten gegeven om aan medecursisten iets te vertellen over hunpraktijkvak. Dit kan ook als schrijfopdracht gegeven worden.Tijdens de stage van de cursisten computergebruik bleek de taalvaardigheidvoor problemen te zorgen.Naar de mening van WereldWijd beschikte de geselecteerde kandidaten overvoldoende taalniveau (zoals gebleken uit de NIVOR-toetsen aan het eindevan het traject). Voor meerdere cursisten bleek de stap van een “veiligeschoolomgeving” naar de Nederlandse maatschappij groot te zijn en was hetvaak een kwestie van voldoende durf en zelfvertrouwen om te communicerenop de werkvloer. In enkele gevallen leverde tevens het Limburgs dialect opde werkvloer voor communicatiestoornissen tussen de stagiaire en het bedri-jf op.

7. Taalopdrachten in de praktijk:De cursisten die in aanmerking komen voor een externe stage worden, naasttechnische bekwaamheid, houding en gedrag tijdens de cursus tevens gese-lecteerd op taalniveau. Bij de cursus computergebruik geldt de minimumeisop NT2-niveau 2. Cursisten dienen de instructies van de werkvloer te kunnenbegrijpen. Dit niveau is bepaald door een officiële NIVOR-toets aan het eindvan de cursus.De externe stage is met name bedoeld om kennis te maken met de technis-che vaardigheden in de praktijk. Deze staan dan ook centraal in de stage.Tijdens de stage worden de cursisten begeleidt door een stagebegeleidervan WereldWijd die kennis heeft van het vak. Er bestaat geen taalbegeleidingop de werkvloer. Tijdens de stage worden geen taalopdrachten gekoppeldaan de praktijkopdrachten. Er is op dit gebied dan ook geen stagebeoorde-ling.Het stagebedrijf wordt wel van tevoren ingelicht omtrent het technisch entaalniveau van de betreffende cursist en andere bijzondere omstandigheden,zodat het bedrijf hiermee rekening kan houden. Het stagebedrijf wordt in allegevallen duidelijk gemaakt dat de cursisten een laag NT2- niveau hebben endat het taalgebruik op de werkvloer hierop aangepast dient te woorden.

8. Aangepaste toetsen en examens:De beroepskennis- en vaardigheden worden door het uitvoeren van prak-tijkhandelingen beoordeeld. De examens worden individueel afgenomen. De

WereldWijd 65

cursist dient individueel, met de docent naast hem, opdrachten te maken (ziebijlage). De docent let hierbij goed op dat de cursist inzicht heeft in zijn han-delingen.Alle cursisten dienen een aangepast theorie-examen van 30 minuten te doen,gezien de bijzonder aard van de doelgroep (laag taalniveau).

Bijlage 31:proefexamen Windows 98 / proefwerk Access

9. Zelfverantwoordelijk leren:WereldWijd probeert zo veel mogelijk rekening te houden met de achter-gronden en reeds opgedane vaardigheden in land van herkomst en eventueelin Nederland. Dientengevolge kan een cursist als gevolg van het modulaironderwijssyteem bepaalde onderdelen van de cursus overslaan, indien hijover aantoonbare vaardigheden beschikt.Voor de rest dient een cursist gewoon het reguliere cursusprogramma te vol-gen zodat hij aan de eindtermen kan voldoen. Alleen als een cursist met eenzeer duidelijk en specifiek toekomstplan de cursus volgt kan het programmaaangepast worden en kan hij zijn eigen leerdoelen bepalen. Bij voorbeeld:een Afrikaanse cursist realiseerde zich dat hij weinig kans maakt op eenverblijfsvergunning en sprak de wens uit om bij terugkeer naar zijn land eeninternetcafé te openen.Het cursusprogramma werd voor deze cursist zo ingericht dat hij zo veelmogelijk vaardigheden leered die hij hiervoor kan gebruiken (voor zovermogelijk in de korte cursusperiode). In de praktijk komt dit slechts bij hogeuitzondering voor. Bijna alle cursisten dienen eerst de basisvaardighedenmiddels het standaardprogramma te volgen.WereldWijd maakt geen gebruik van een methode waarbij cursisten zichzelfevalueren en beoordelen. Het onderwijs is dus niet gericht op zelfverant-woordelijk leren, maar met name gericht op het aanleren van technischevaardigheden.Opnieuw speelt de korte cursusduur hierbij een grote rol, als ook de onbekendheid in vele landen van herkomst om op deze manier te leren, waarmen vooral een consumptief gericht onderwijs kent. Een omslag naar eenander onderwijssysteem/- cultuur zou te veel tijd gaan kosten.

WereldWijd66

4. HOUTBEWERKING

Onderstaande tekst omtrent de didactiek en werkvormen is een verslag vande gesprekken met de technisch coördinator en de hoofddocente textielbewerking (praktijk en theorie), alsmede debeschrijving van de methodiekontwikkeling van stichting WereldWijd van hetschooljaar 2003-2004.


Onderstaand een verslag van dit interview:Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus zijn alle instructeurs bij elkaar gekomen. Opbasis van de geselecteerde cursisten wordt gekeken naar landen vanherkomst, leeftijd, opleiding en werkervaring, zodat er een inschatting isnaar het startniveau van de deelnemers. Door de clusterverantwoordelijkehoutbewerking is zorggedragen voor voldoende lesmateriaal, werkkleding,gereedschap en theoriemappen.

De eerste les:• Kennismaking tussen docenten en cursisten. Docenten vertellen over hun

eigen achtergrond.• Uitleg indeling werkplaats.• Uitleg veiligheidsvoorschriften.• Werkbanken toewijzen; elke cursist heeft zijn eigen werkbank.• Overals passen /uitdelen.• Toewijzen gereedschapskist; controleren of alles aanwezig is aan de hand

van een checklist. Cursist tekent voor gebruik van de kist en neemt zijn ver-antwoordelijkheid daarvoor.

• Er wordt een eerste opdracht gegeven waardoor de docenten kunnen zienhoe de vaardigheden met zaag, duimstok en potlood zijn.

Algemene aanpak van de lessen:Aan de hand van 20 werkstukken per traject (basis- en hoofdtraject) wordende vaardigheden houtbewerking geïnstrueerd.Er zijn beoordelingslijsten van alle modules die de cursisten maken tijdensde cursus. De instructeurs tekenen een module af als het praktijkstuk beoordeeld is. Hierdoor is elke docent op de hoogte waar welke cursist meebezig is. Door middel van tekeningen op het bord en praktische voorbeeldenwordt de theorie verklaard. Elke cursist heeft een boek met werktekeningenwaarin ook de vaktaal wordt uitgelegd. Er wordt geen huiswerk meegegeven.Alleen van de aantekeningen die een cursist maakt bij de theorie-uitleg,wordt gevraagd thuis te bestuderen.De instructeurs controleren de cursisten of de uitleg begrepen is door middelvan doorvragen. Veel cursisten zijn geneigd te snel ja te zeggen. De instruc-

WereldWijd 67

teurs nemen geregeld de tijd om de cursisten te observeren tijdens de prak-tijklessen.Na een aantal lessen is het duidelijk wie inzicht heeft in houtbewerking enwie minder. Iedereen kan in zijn eigen tempo aan de modules werken en cur-sisten met minder inzicht krijgen extra uitleg, waardoor iedereen aan heteind van de cursus op gelijk niveau zit.Cursisten die niet over voldoende rekenvaardigheden beschikken om depraktijkopdrachten te maken krijgen extra rekenlessen.


is het van belang om veel te herhalen en sommige opdrachten meerderekeren voor te doen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en met behulpvan handen en voeten wordt met elkaar gesproken.

• Tussen docenten onderling: docenten onderling houden elkaar op dehoogte via de beoordelingslijsten. Zo weten ze waar welke cursist is en aanwelke vaardigheden extra aandacht geschonken moet worden.

• Tussen docent en derden: via het intakeformulier ontvangen de docentenvoldoende informatie.

Extra informatie kan via de cursistenbegeleider verkregen worden. Somshebben de docenten overleg met de NT2/vaktaal docenten over de lesin-houd, maar dit gebeurt nog niet structureel.

2. Integratie alle vakken:WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taalen technisch onder-wijs in combinatie met extra NT2-onderwijs.Zowel praktijk, theorie als vaktaal wordt in één programma aangeboden enniet als losstaande onderdelen. Naast het beroepsmatig gedeelte wordt ertevens in het programma apart aandacht besteedt aan NT2-onderwijs. Ditonderdeel loopt parallel aan het praktijkgedeelte (en dus niet voorafgaand).WereldWijd is van mening dat extra NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door hetvaak zeer lage instroomniveau NT2 van haar doelgroep. Ook analfabetenbehoren tot deze groep. Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteer-baar zijn, dienen de cursisten over enig taalniveau te beschikken daar com-municatie anders onmogelijk is. WereldWijd beschikt over acht verschillendetaalgroepen; van analfabeten tot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2.Door dit grote aantal klassen kunnen we de cursisten in kleine taalhomogenegroepen onderwijs geven. Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijkegroepen de beste resultaten geven en de cursisten het beste stimuleert enmotiveert. Ze behalen op deze manier het minimale niveau waarop commu-nicatie over het vak mogelijk is.De cursisten krijgen derhalve drie dagdelen NT2-onderwijs/ algemene enspecifieke vaktaal/ rekenen en vijf dagdelen per week technisch beroepson-derwijs. Aldus ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwik-keling van technische vaardigheden. De opgedane kennis in de ochtend

WereldWijd68

(NT2, vaktaal, rekenen) wordt ‘s middags direct gebruikt in de praktijk waar-door het effect van geïntegreerd taalen techniekonderwijs geoptimaliseerdwordt.Taal- en vakdocenten hebben weinig gezamenlijke overlegmomenten binnenWereldWijd. Dit heft o.a. te maken dat deze docenten op verschillendemomenten aanwezig zijn op de school. Taal- en vakdocenten hebben onvol-doende inzicht in wat de ander doet en wat de inhoud is van elkaars lessen.De rol van intermediair tussen beide secties is weggelegd voor de coördina-tor techniek en de coördinator NT2. Een verbetering in het inzicht van elkaarslessen werd dan ook als wenselijk gezien.Deze stimuleerden de docenten dan ook om elkaars lessen te bezoeken en nate gaan indien er raakvlakken waren waarin beide sectoren elkaar kondenaanvullen. Tijdens de tweewekelijkse stafbesprekingen komen punten aande orde die zowel de techniek als de taal behelzen.Tijdens de HIT-trajecten bleek bij voorbeeld dat veel cursisten hout-bewerking over slechts zeer geringe rekenvaardigheden beschikten dieechter van groot belang zijn voor het slagen van de technische cursus. Hetbijbrengen van de meest basale rekenvaardigheden bleek echter te veel tijdte vergen in de vaklessen. De NT2-docenten hebben deze taak overgenomendoor middel van aanleren van rekenvaardigheden voor cursisten uit de hout-bewerking. Dit onderdeel is momenteel een geïmplementeerd onderdeel vande intakeprocedure en het lesprogramma.De docenten taal gebruiken verder praktijklokalen om cursisten iets tevertellen over hun technische opleiding aan medecursisten (als spreekoefe-ning).

3. Vakgerichte woordenschat:Tijdens de beroepslessen wordt natuurlijk veel aandacht aan taalgebruik,materialen, werkvormen en vaktaal. Bij de houtbewerking wordt internontwikkeld lesmateriaal gebruikt, speciaal gemaakt voor de doelgroep (laag-talige asielzoekers). Voor de inhoud verwijs ik u naar de programma-opzet(zie bijlage). Dit materiaal is zeer visueel en praktisch van aard.Iedere cursist beschikt over een setje met tekeningen van allerlei materialen,gereedschappen en technieken die door middel van herhaling en verwijzingbij handelingsoefeningen ingeprent worden.Voorts krijgt elke cursist bij aanvang van de cursus een kistje met gereed-schappen. Middels korte, directe aanwijzigingen dienen de cursisten denamen van de gereedschappen te leren (b.v. “pak de duimstok”). Middelsherhalingen, verwijzing naar de afbeeldingen en praktisch gebruik van hetgereedschap leren de cursisten de Nederlandse benamingen en de praktische functie van het gereedschap kennen.Naast de benamingen voor allerlei gereedschap wordt er veel aandachtbesteed aan vaktaal en vaktermen. In de houtbewerking komen tal van woor-den en benamingen voor die (ook voor Nederlanders) een hoog abstrac-tieniveau hebben. Een voorbeeld: bij de cursushoutbewerking leren de cur-sisten vele houtverbindingen, zoals “halfhoutverbinding”.

WereldWijd 69

Uitgangspunt bij het aanleren van de vaardigheden zijn de werktekeningenuit de diverse modules. De docent doet eerst de handeling voor waarbij hijcontinue verwijst naar de technische tekening. De cursist kijkt toe en dient tebegrijpen wat de docent doet. Hierop dient de cursist het werkstuk te maken;de docent let hierbij goed, middels gerichte korte vragen, op dat de cursistniet de docent nabootst maar ook begrijpt wat hij doet (het verkrijgen vaninzicht in handelingen). Als dit naar tevredenheid van de docent is gebeurd,dient de cursist het werkstuk nogmaals te maken maar dit keer zelfstandig.Indien de doecent tevreden is over het resultaat, kan de cursist doorgaannaar de volgende modulen waarop hetzelfde principe herhaald wordt.Zo zijn er tal van begrippen die middels metafoor, voordoen, begrijpen entenslotte zelf doen (en evt. ingrijpen en nog eens laten doen) geleerd wor-den. Zeer belangrijk hierbij is dat de cursist inzicht krijgt in een bepaaldehandeling. Dus niet een handeling simpelweg nabootsen, maar de intentiehier achter zien te begrijpen. Bij de start van de cursus wordt gevraagd aaniedere cursist of hij weet/ begrijpt wateen houtverbinding is; deze vraagwordt in de loop van de cursus meerdere malen gesteld om na te gaan of zijninzicht in de diverse verbindingen ontwikkeld wordt.De docenten zijn vaak van hun eigen creativiteit afhankelijk om bepaalde ter-men en technieken te verduidelijken; WereldWijd beschikt over een grootaantal docenten die hierover met elkaar overleggen en tips uitwisselen.Bij alle docenten staat echter voorop dat een cursist de praktische handelin-gen onder de knie krijgt en de handelingen ook begrijpt. Gezien de zeerbeperkte cursusduur om tot het gewenst niveau te komen staat dit dan ookcentraal in de lessen en is de kwantiteit van de woordenschat van de cursistgeen primair doel.

Bijlage 32 + 33:- voorbeeld uit leerboek “tekening lezen”- voorbeelden uit het afbeeldingenset

4. Contextrijk leren:WereldWijd beschikt over een volledig ingericht praktijklokaal ten behoevevan de cursus houtbewerking, waarvan de docenten altijd gebruik kunnenmaken. De docenten kunnen tevens over een theorielokaal beschikken.Theorie wordt soms ook als een los programmaonderdeel gegeven. Hetbegrijpen van en inzicht krijgen in een technische tekening is van essentieelbelang voor het slagen van de cursus. Middels een visueel werkstuk wordenbijvoorbeeld de temen vooraanzicht, zijaanzicht, bovenaanzicht en dergelijkeverduidelijkt. De cursisten hebben de technische tekening bij de hand en vol-gen de uitleg. Hierop dient iedereen op het bord de technische tekeningopnieuw te tekenen.Cursisten die de terminologie niet begrijpen komen dan al snel in de proble-men. Cursisten gebruiken woordschriften waarbij ze alle termen dienen op teschrijven en evt. in hun eigen taal het begrip omschrijven. Dezelfde dag oefe-nen de cursisten het theoriegedeelte in de praktijkruimte.

WereldWijd70

5. Begrijpelijk taalaanbod:Natuurlijk is het van groot belang dat de docent zijn taalgebruik aanpast aanhet taalniveau van zijn cursistengroep. Duidelijk praten, rustig spreektempoen veel herhalingen zijn essentieel. Maar zijn aan deze randvoorwaardenvoldaan, blijft “de taal” bij de cursus houtbewerking een probleem. Deze cur-sus kent namelijk geen instroomeis, inclusief het taalniveau. Dit betekent datregelmatig cursisten aangenomen worden die analfabeet zijn of slechts hetmeest basale niveau NT2 hebben.Daarom maakt het WereldWijd niet uit in welke taal de cursist de stof begrijpt zolang hij dit maar doet. Medecursisten met een beter taalniveaumaar met dezelfde moedertaal helpen elkaar; sommige aspecten worden inhet Engels of Frans uitgelegd. Tevens maakt WereldWijd soms ook gebruikvan oud-cursisten die als vrijwilliger de docenten ondersteunen (ook op taal-gebied). Bijkomend probleem is dat het geluidsniveau binnen de prak-tijkruimtes soms aanzienlijk te noemen is (met andere woorden: er is vaakeen enorme herrie). Soms worden de lessen stopgezet en wordt klassikaaliets uitgelegd, maar dit kan de docent niet voortdurend doen (tijdgebrek omin een relatief korte periode de eindtermen te halen!). Vaker worden ookenkele cursisten uit de les genomen en trekt men zich terug naar het theo-rielokaal, terwijl de overige cursisten in de praktijk blijven (WereldWijd heefthet voordeel dat het over meerdere docenten kan beschikken). Dit wordtmogelijk gemaakt doordat de cursisten met modules werken zodat ieder, bin-nen bepaalde grenzen natuurlijk, zijn eigen leertempo kan handhaven.WereldWijd is van mening dat de bestaande leerboeken uit het reguliereonderwijs niet geschikt zijn voor onze doelgroep daar deze uitgaan van eentaalniveau die het leeuwendeel van de cursisten binnen de metaalbewerkingniet beheersen. WereldWijd heeft dus grotendeels haar lesmateriaal zelfontwikkeld en is gericht op zeer laagtalige cursisten.

6. Mogelijkheden tot output:De uitvoering van de vakopleidingen zijn met name gericht op het aanlerenvan technische vaardigheden (van eenvoudig zagen tot bij de examens ver-langde houtverbindingen). Het onderwijs is er in veel mindere mate gerichtop talige overdracht van de kennis die men opgedaan heeft. Dit heeft, nog-maals, te maken met de korte cursusduur, maar ook met het gegeven dat 80 % van alle asielzoekers uiteindelijk niet hier mogen blijven en een nieuwbestaan in hun eigen land dienen op te bouwen waar men dus niets heeft aanhet opgedane Nederlands, maar des te meer aan universele technischevaardigheden.Tijdens de taallessen worden, als het NT2-niveau van betreffende cursist hettoelaat, opdrachten gegeven om aan medecursisten iets te vertellen over hunpraktijkvak. Dit kan ook als schrijfopdracht gegeven worden.

7. Taalopdrachten in de praktijk:De cursisten die in aanmerking komen voor een externe stage worden, naasttechnische bekwaamheid, houding en gedrag tijdens de cursus tevens gese-

WereldWijd 71

lecteerd op taalniveau. Bij de cursus houtbewerking geldt de minimumeis opNT2-niveau 1 (bepaalt door NIVOR-toets aan het eind van de cursus). Langniet alle cursisten van deze cursus halen dit eindniveau op taalgebied.Cursisten dienen de instructies van de werkvloer te kunnen begrijpen,inclusief de veiligheidseisen.De externe stage is met name bedoeld om kennis te maken met de tech-nische vaardigheden in de praktijk. Deze staan dan ook centraal in de stage.Tijdens de stage worden de cursisten begeleidt door een stagebegeleidervan WereldWijd die kennis heeft van het vak. Er bestaat geen taalbegeleidingop de werkvloer. Tijdens de stage worden geen taalopdrachten gekoppeldaan de praktijkopdrachten. Er is op dit gebied dan ook geen stage-beoordeling.Het stagebedrijf wordt wel van tevoren ingelicht omtrent het technisch entaalniveau van de betreffende cursist en andere bijzondere omstandigheden,zodat het bedrijf hiermee rekening kan houden. Het stagebedrijf wordt in allegevallen duidelijk gemaakt dat de cursisten een laag NT2-niveau hebben endat het taalgebruik op de werkvloer hierop aangepast dient te woorden.

8. Aangepaste toetsen en examens:De beroepskennis- en vaardigheden worden door het uitvoeren van prak-tijkhandelingen beoordeeld.Alle cursisten krijgen een aangepast theorie-examen, afhankelijk van hunindividueel taalniveau. Het examen wordt mondeling of (zeer aangepast, invereenvoudigde vorm) schriftelijk afgenomen door de docent. Bij eeneventueel schriftelijke examen wordt het de cursisten toegestaan om(algemene) woordenboeken te gebruiken.Bij de beoordelingen van de examens wordt terdege rekening gehouden methet verloop van de hele cursus. Hiervoor is een cursistenvolgsysteem (ziebijlage) ontwikkeld, waarbij bij elke verrichte module de cursist beoordeeldwordt op het gebied van vaardigheden en houding. Aldus krijgt men eenoverzicht en ontwikkeling van de vaardigheden van de cursist over de gehelecursus. Deze lijst wordt gebruikt bij de definitieve beoordeling van de cursus.

Bijlage 34:Cursistenvolgsysteem.

9. Zelfverantwoordelijk leren:WereldWijd probeert zo veel mogelijk rekening te houden met de achter-gronden en reeds opgedane vaardigheden in land van herkomst en eventueelin Nederland. Dientengevolge kan een cursist als gevolg van het modulaironderwijssyteem bepaalde onderdelen van de cursus overslaan, indien hijover aantoonbare vaardigheden beschikt.Voor de rest dient een cursist gewoon het reguliere cursusprogramma te vol-gen zodat hij aan de eindtermen kan voldoen. Alleen als een cursist met eenzeer duidelijk en specifiek toekomstplan de cursus volgt kan het programmaaangepast worden en kan hij zijn eigen leerdoelen bepalen. Bijvoorbeeld:

WereldWijd72

een Afrikaanse cursist realiseerde zich dat hij weinig kans maakt op eenverblijfsvergunning en sprak de wens uit om bij terugkeer naar zijn land tewillen werken als timmerman (maken van meubilair, ramen en dergelijke).Het cursusprogramma werd voor deze cursist zo ingericht dat hij zo veelmogelijk vaardigheden leerde die hij hiervoor kan gebruiken (voor zovermogelijk in de korte cursusperiode). In de praktijk komt dit slechts bij hogeuitzondering voor. Bijna alle cursisten dienen eerst de basisvaardighedenmiddels het standaardprogramma te volgen. WereldWijd maakt geen gebruikvan een methode waarbij cursisten zichzelf evalueren en beoordelen.Het onderwijs is dus niet gericht op zelfverantwoordelijk leren, maar metname gericht op het aanleren van technische vaardigheden.Opnieuw speelt de korte cursusduur hierbij een grote rol, als ook de onbekendheid in vele landen van herkomst om op deze manier te leren, waarmen vooral een consumptief gericht onderwijs kent. Een omslag naar eenander onderwijssysteem /- cultuur zou te veel tijd gaan kosten.

5. TEXTIELBEWERKING

Onderstaande tekst omtrent de didactiek en werkvormen is een verslag vande gesprekken met de technisch coördinator en de hoofddocente textiel-bewerking (praktijk en theorie), alsmede de beschrijving van de metho-diekontwikkeling van stichting WereldWijd van het schooljaar 2003-2004.


Onderstaand een verslag van dit interview:Voorbereiding cursus:Voor aanvang van de cursus zijn alle instructeurs bij elkaar gekomen. Door declusterverantwoordelijke textielbewerking is zorggedragen voor voldoendelesmateriaal en naaimachines. Er wordt besproken wie wat zal doen tijdensde cursus. Voor elke cursist wordt een map aangelegd met daarin eenmatentabel en een beoordelingslijst met basisvaardigheden. De beoordelingslijst wordt door één docent beoordeeld om willekeur tevoorkomen. De cursus is met name bedoeld voor vrouwen. Omdat zij meestalkinderen hebben die op woensdagmiddag vrij zijn, is er op woensdag geenles. Er is geen taaleis voor deze cursus.

De eerste les:• Kennismaking van de docenten met de cursisten en de cursisten onderling.

Iedereen vertelt hoe ze heten, waar ze vandaan komen en waar ze nuwonen.

• Uitleg naaimachine; hoe werkt de naaimachine, waar dienen de knoppenvoor.

WereldWijd 73

• Eerste opdracht, hieraan kunnen de docenten zien of iemand ervaringheeft, opdrachten begrijpt (Nederlands) en/of extra hulp nodig heeft. Deeerste les is heel belangrijk om het niveau in te schatten waardoor iederecursist individueel kan werken, naar eigen inzicht en kunnen.

Algemene aanpak van de lessen:Aan de hand van de lijst met basisvaardigheden wordt geoefend. Doormogelijk grote niveauverschillen kunnen cursisten met verschillendeopdrachten bezig zijn. Omdat alle werkstukken in de cursistenmappenkomen, weet elke docent waar de cursist mee bezig is. Om de werkvolgordevan de werkstukken uit leggen wordt gebruik gemaakt van praktijkvoor-beelden.Vaktaal wordt geleerd op het moment dat het in de les aan bod komt. Het ismogelijk voor cursisten om bepaalde opdrachten te herhalen.Er wordt voor gezorgd dat iedere cursist al vroeg in het eerste cursustrajecteen naaimachine mee krijgt naar huis, zodat het op school geleerde directthuis toegepast kan worden.De cursus is in principe bedoeld voor vrouwen en heeft een sterke socialecomponent. Hierdoor is de cursus veel minder gericht op certificering, maarmeer bedoeld om de cursisten uit een sociaal isolement te halen. De meestecursisten beginnen op nul, hebben geen of nauwelijks kennis van de naaima-chine. Het resultaat aan het einde van de cursus is dat de cursisten kledingvanaf patronen kunnen maken.


is het van belang om veel te herhalen en sommige opdrachten meerderekeren voor te doen. Er is een ontspannen sfeer tussen cursist en docent.

• Tussen docenten onderling: de communicatie onderling verloopt met namedoor middel van de cursistenmap en af en toe een overleg onderling.

• Tussen docent en derden: via het intakeformulier is de docent op de hoogtevan de achtergrond van de cursist. Als er behoefte is aan meer informatiedan kan die informatie opgevraagd worden bij de cursistenbegeleider.

2. Integratie alle vakken:WereldWijd hanteert een systeem van geïntegreerd taalen technisch onder-wijs in combinatie met extra NT2-onderwijs.Zowel praktijk, theorie als vaktaal wordt in één programma aangeboden enniet als losstaande onderdelen. Naast het beroepsmatig gedeelte wordt ertevens in het programma apart aandacht besteedt aan NT2-onderwijs. Ditonderdeel loopt parallel aan het praktijkgedeelte (en dus niet voorafgaand).Naast het geïntegreerde aanbod van taal en techniek in de beroepscursussenis WereldWijd van mening dat NT2-onderwijs onontbeerlijk is, door het vaakzeer lage instroomniveau NT2 van haar doelgroep. Met name in de cursustextielbewerking behoren analfabeten regelmatig tot deze groep. Het komtzelfs voor dat dubbel analfabeten (ook in eigen taal) aangenomen worden.

WereldWijd74

Wil geïntegreerd taalen techniekonderwijs hanteerbaar zijn, dienen de cur-sisten over enig taalniveau te beschikken daar communicatie anders onmo-gelijk is.WereldWijd beschikt over acht verschillende taalgroepen; van analfabetentot cursisten die op weg zijn naar NT2-niveau 2. Door dit grote aantal klassenkunnen we de cursisten in kleine taalhomogene groepen onderwijs geven.Uit onze ervaring blijkt dat zo homogeen mogelijke groepen de beste resul-taten geven en de cursisten het beste stimuleert en motiveert. Ze behalen opdeze manier het minimale niveau waarop communicatie over het vakmogelijk is.De cursisten textielbewerking krijgen derhalve drie dagdelen NT2-onderwijs/algemene en specifieke vaktaal/ rekenen en drie dagdelen per week tech-nisch beroepsonderwijs. Aldus ontstaat er een wisselwerking van taalverwerving én ontwikkeling van technische vaardigheden. De opgedanekennis in de ochtend (NT2, vaktaal, rekenen) wordt ‘s middags directgebruikt in de praktijk waardoor het effect van geïntegreerd taalen tech-niekonderwijs geoptimaliseerd wordt.De cursisten textielbewerking krijgen dus twee dagdelen minder onderwijsdan de overige cursisten.Dit heeft te maken met het gegeven dat vele dames nog kinderen hebben enhiervoor vaak allerlei verplichtingen in verband met kinderen hebben (waarde echtgenoot geen verantwoordelijkheid voor wil nemen).Taal- en vakdocenten hebben weinig gezamenlijke overlegmomenten binnenWereldWijd. Dit heft o.a. te maken dat deze docenten op verschillendemomenten aanwezig zijn op de school. Taal- en vakdocenten hebben onvol-doende inzicht in wat de ander doet en wat de inhoud is van elkaars lessen.De rol van intermediair tussen beide secties is weggelegd voor de coördina-tor techniek en de coördinator NT2. Tijdens de tweewekelijkse stafbe-sprekingen komen punten aan de orde die zowel de techniek als de taalbehelzen.Tijdens de HIT-trajecten bleek bij voorbeeld dat veel cursisten textiel-bewerking over slechts zeer geringe rekenvaardigheden beschikten dieechter van groot belang zijn voor het slagen van de technische cursus. Hetbijbrengen van de meest basale rekenvaardigheden bleek echter te veel tijdte vergen in de vaklessen. De NT2-docenten hebben deze taak overgenomendoor middel van het aanleren van rekenvaardigheden voor cursisten. Ditonderdeel vormt momenteel een geïmplementeerd onderdeel van de intake-procedure en het lesprogramma. De docenten taal gebruiken de praktijk-lokalen om cursisten iets te vertellen over hun technische opleiding aanmedecursisten (als spreekoefening).Tevens zijn enkele lessen bezocht door een taaldocent, om te bekijken of zeeen toegevoegde waarde kon leveren aan de vakdocenten tijdens de prak-tijklessen. De taaldocente kwam tot de conclusie dat zij zich in de lessenoverbodig vond, daar alle cursisten druk bezig waren met de naaimachinesen naar haar mening, de vakdocenten een goede afwisseling aanboden vanpraktijk, theorie en vaktaal. Deze mening werd gedeeld door de vakdocente.

WereldWijd 75

3. Vakgerichte woordenschat:Tijdens de beroepslessen wordt natuurlijk veel aandacht aan taalgebruik,materialen, werkvormen en vaktaal. Bij de cursus textielbewerking wordtgeen onderwijsmateriaal gebruikt. Dit klinkt in eerste instantie erg vreemd.Het in het verleden gebruikte materiaal, hoe eenvoudig van opzet en visueelvan aard dan ook, was voor vele dames van de textielbewerking nog altijd temoeilijk en te tijdrovend. De docenten, allen coupeuses, hebben natuurlijkwel degelijk een programma in hun hoofd. Voor de inhoud verwijs ik u naarde programma-opzet (zie hoofdstuk 1.3). Er wordt natuurlijk wel vaktaalgebruikt. De cursisten hebben een schriftje waarbij ze de vakwoorden in huneigen taal en in het Nederlands opschrijven (voor zover ze hiertoe in staatzijn). In de textielbewerking komen tal van woorden en benamingen voor. Bijelk woord wordt gelijk verwezen naar de praktische handeling (speld, garen,spoel wordt bij gebruik van het woord gelijk gedemonstreerd). Iedere cur-siste beschikt over een boekje met tekeningen van allerlei materialen entechnieken die door middel van herhaling en verwijzing bij handelings-oefeningen ingeprent worden.

Bij gebruik van een gereedschap wordt door de docent hierbij continu naarverwezen. Naast de benamingen voor allerlei gereedschap wordt er veel aan-dacht besteed aan vaktaal en vaktermen.De docenten zijn vaak van hun eigen creativiteit afhankelijk om bepaalde ter-men en technieken te verduidelijken; WereldWijd beschikt over een grootaantal docenten die hierover met elkaar overleggen en tips uitwisselen.Bij alle docenten staat echter voorop dat een cursist de praktische handelin-gen (het bewerken van textiel) onder de knie krijgt en de handelingen ookbegrijpt. Gezien de zeer beperkte cursusduur om tot het gewenst niveau tekomen staat dit dan ook centraal in de lessen en is de kwantiteit van de woor-denschat van de cursist geen primair doel.

Bijlage 35:Voorbeeld uit woordenschat

4. Contextrijk leren:WereldWijd beschikt over een praktijklokaal ten behoeve van de cursus tex-tielbewerking; waarvan de docenten gebruik maken. Dit lokaal wordt tevensals theorielokaal en NT2-lokaal voor de cursisten textielbewerking gebruikt.Theorie wordt echter nooit als een los programmaonderdeel gegeven. Zoalseerder aangegeven worden sommige vaktermen eerst uitgelegd waarnadocent en cursisten de theoretische kennis in het praktijklokaal uitgevoerdwordt. Alle lokalen zijn zeer praktisch ingericht (voor overzicht zie 1.6.faciliteiten); alle cursisten kunnen beschikken over de noodzakelijk gereed-schappen en voorwerpen die te vergelijken zijn met de beroepspraktijk. Allenieuw te behandelen stof wordt dus gepresenteerd middels praktische han-delingen, zonder eerst de theorie te behandelen. Deze wordt ingebed in depraktijk.

WereldWijd76

5. Begrijpelijk taalaanbod:Natuurlijk is het van groot belang dat de docent zijn taalgebruik aanpast aanhet taalniveau van zijn cursistengroep. Duidelijk praten, rustig spreektempoen veel herhalingen zijn essentieel. Maar zijn aan deze randvoorwaardenvoldaan, blijft “de taal” bij de cursus textielbewerking een probleem. Dezecursus kent namelijk geen enkele instroomeis inclusief het taalniveau. Ditbetekent dat regelmatig cursisten aangenomen worden die analfabeet zijn ofslechts het meest basale niveau NT2 hebben.Daarom maakt het WereldWijd het niets uit in welke taal de cursist de stofbegrijpt zolang hij dit maar doet. Medecursisten met een iets beter taal-niveau maar met dezelfde moedertaal helpen elkaar; sommige aspecten wor-den in het Engels of Frans uitgelegd. Tevens maakt WereldWijd soms ookgebruik van oud-cursisten die als vrijwilliger de docenten ondersteunen (ookop taalgebied).WereldWijd beschikt over een groot aantal docenten in de cursus textiel-bewerking zodat men op twee cursisten één docent kan zetten. Er wordt danook weinig klassikaal les gegeven maar er wordt veel persoonlijk aan de cur-sisten voorgedaan en uitgelegd. Als de cursist bepaalde handelingen in depraktijk niet voor kan doen, weet de docente dat ze het niet begrepen heeftwaarop de uitleg herhaald wordt.

6. Mogelijkheden tot output:De uitvoering van de vakopleidingen zijn met name gericht op het aanlerenvan technische vaardigheden (van eenvoudig naaien tot het zelfstandigmaken van kleding). Het onderwijs is er in veel mindere mate gericht op talige overdracht van de kennis die men opgedaan heeft. Dit heeft, nogmaals,te maken met de korte cursusduur, maar ook met het gegeven dat 80 % vanalle asielzoekers uiteindelijk niet hier mogen blijven en een nieuw bestaan inhun eigen land dienen op te bouwen waar men dus niets heeft aan hetopgedane Nederlands, maar des te meer aan universele technischevaardigheden.Tijdens de taallessen worden, als het NT2-niveau van betreffende cursist hettoelaat, opdrachten gegeven om aan medecursisten iets te vertellen over hunpraktijkvak. Dit kan ook als schrijfopdracht gegeven worden.

7. Taalopdrachten in de praktijk:De cursisten die in aanmerking komen voor een externe stage worden, naasttechnische bekwaamheid, houding en gedrag tijdens de cursus tevens gese-lecteerd op taalniveau. Bij de cursus textielbewerking geldt de minimumeisop NT2-niveau 1. Cursisten dienen de instructies van de werkvloer te kunnenbegrijpen, inclusief de veiligheidseisen.De externe stage is met name bedoeld om kennis te maken met de techni-sche vaardigheden in de praktijk. Deze staan dan ook centraal in de stage.Tijdens de stage worden de cursisten begeleidt door een stagebegeleidervan WereldWijd die kennis heeft van het vak. Er bestaat geen taalbegeleidingop de werkvloer. Tijdens de stage worden geen taalopdrachten gekoppeld

WereldWijd 77

aan de praktijkopdrachten. Er is op dit gebied dan ook geen stagebeoorde-ling.Het stagebedrijf wordt wel van tevoren ingelicht omtrent het technisch entaalniveau van de betreffende cursist en andere bijzondere omstandigheden,zodat het bedrijf hiermee rekening kan houden. Het stagebedrijf wordt in allegevallen duidelijk gemaakt dat de cursisten een laag NT2- niveau hebben endat het taalgebruik op de werkvloer hierop aangepast dient te woorden.Voor de cursus textielbewerking is het echter nog niet voorgekomen in hetHIT-project dat cursisten een externe stage konden gaan lopen, door het telage taalniveau aan het eind van het traject.

8. Aangepaste toetsen en examens:De beroepskennis- en vaardigheden worden door het uitvoeren van prak-tijkhandelingen beoordeeld. Er zijn geen algemene eindtermen. Dit klinktmisschien vreemd maar dit heeft er mee te maken dat de docenten uitgaanvan de individuele startkwalificaties op het gebied van taal en techniek. Dezezijn in deze cursus zo divers dat het onmogelijk bleek om allen naar éénbepaald einddoel te brengen.Voor het examen worden dus individuele einddoelen gesteld door de docen-ten die de cursiste tijdens het examen dient te bereiken. De examens wordendan ook individueel afgenomen.Tevens wordt hierbij rekening gehouden met de vorderingen tijdens de cur-sus en wordt geen momentopname beoordeeld. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een cursistenvolgsysteem, waarmee rekening gehouden wordtbij de eindbeoordeling.Door het veel te lage taalniveau is het theorie-examen afgeschaft, maarwordt wel in het praktijkexamen bekeken of de theorie begrepen is.

Bijlage 36:Cursistenvolgsysteem

9. Zelfverantwoordelijk leren:WereldWijd probeert zo veel mogelijk rekening te houden met de achter-gronden en reeds opgedane vaardigheden in land van herkomst en eventueelin Nederland. Dientengevolge kan een cursist als gevolg van het modulaironderwijssyteem bepaalde onderdelen van de cursus overslaan, indien hijover aantoonbare vaardigheden beschikt.Bij de cursus textielbewerking wordt hier terdege rekening mee gehouden;cursisten mogen in het begin van de cursus aangeven wat ze precies willenbereiken met de cursus; in het verloop van de cursus kan dit persoonlijk leer-doel nog bijgeschaafd worden. De docent past haar programma hierop aan(zoals vermeld is dit mogelijk doordat op twee cursisten één docent gezetkan worden). Natuurlijk let de docent wel op het realiteitsgehalte van de leer-doelen van de individuele cursist.WereldWijd maakt geen gebruik van een methode waarbij cursisten zichzelfevalueren en beoordelen.

WereldWijd78

Het onderwijs is dus niet gericht op zelfverantwoordelijk leren, maar metname gericht op het aanleren van technische vaardigheden.Opnieuw speelt de korte cursusduur hierbij een grote rol, als ook de onbek-endheid in vele landen van herkomst om op deze manier te leren, waar menvooral een consumptief gericht onderwijs kent. Een omslag naar een anderonderwijssysteem/- cultuur zou te veel tijd gaan kosten.

WereldWijd 79

4 . O V E R D R A C H T E N I N B E D D I N G

1. INTERNE INBEDDING2. EXTERNE CONTACTEN EN NETWERK3. STRUCTUREEL AANBOD IN ZICHT

1. Interne inbedding:

Vlak voor de start van elk schooljaar organiseert de staf van WereldWijd vooralle docenten taal en techniek van WereldWijd een bijeenkomst waarin aller-lei relevante zaken voor WereldWijd aan de orde komen. Zoals ook bij destart van het HIT-project in augustus 2002. De docenten zijn plenair ingelichtomtrent het ontstaan van het project, de opzet en de doelstellingen.Natuurlijk werd ook besproken wat het project voor WereldWijd zou beteke-nen en wat de gevolgen zouden zijn voor de uitvoerende docenten.Eerlijkheidshalve dient gezegd te worden dat de staf van WereldWijd op datmoment ook nog onvoldoende inzicht had in de eisen (en de gevolgen hier-van) die een Equal-project aan een relatief kleine stichting stelt. Derhalve zijnin januari 2003 en in augustus 2003 nogmaals dergelijke bijeenkomstengeorganiseerd om de stand van zaken omtrent het HIT-project nader toe telichten en tevens het concept van geïntegreerd onderwijs onder de loep tebrengen en de docenten warm te maken voor de trainingen en workshops diehet ITTA aanbod aan de docenten binnen de HIT-trajecten.De ITTA-trainingen en het concept van geïntegreerd onderwijs werd nog-maals onder de aandacht gebracht op 14 november 2003 aan alle docentenvan de HIT-trajecten waarbij WereldWijd als gastheer optrad.Een ander belangrijk medium om de informatie omtrent de HIT-trajecten doorte geven is ons schoolblad de “WereldWijzer”. Dit blad komt vier tot vijf perjaar uit en is bestemd voor alle medewerkers en sympathisanten vanWereldWijd (oplage circa 250). In dit blad wordt regelmatig over HIT-gerela-teerde onderwerpen artikelen geschreven om aldus een zo breed mogelijk“WereldWijdpubliek” op de hoogte te houden van de ontwikkelingen. In debijlage zijn enkele artikelen opgenomen (impressie van de ITTA-trainingen,een verslag van de reis naar Kosovo van het HIT, nieuwe experimentelevakken (leerondersteunende vaardigheden, rekenen, vaktaal, Engels) in hetkader van het HIT).Voorts licht de cursistenmonitor van WereldWijd, in het kader van het HITactief als onderwijscoördinator, allen betrokkenen van WereldWijd inomtrent de ontwikkelingen (tijdens stafbesprekingen, bestuursvergaderin-gen, werving docenten voor de ITTA-trainingen, informeert docenten over relevante zaken en dergelijke).De staf van WereldWijd is tevreden met de ontwikkelingen binnen haarschool die door het H.I.T.-project tot stand gekomen zijn; meest in het oogspringend en “revolutionair” aspect is het ontstaan van bruggen tussen detechniek en taal; voorheen verliepen de contacten tussen beide sectorenstroef en moeizaam; dit had te maken met het gegeven dat men elkaar weinig

WereldWijd80

zag op WereldWijd (andere lestijden), maar ook dat vakmensen en taaldocen-ten van elkaar qua persoon verschillen (alfa versus beta, techneuten versusonderwijzers). WereldWijd wil deze ontwikkeling dan ook in de nabije toekomstkoesteren en de docenten blijven stimuleren om kennis te maken met elkaarsactiviteiten en op zoek te blijven naar een aanvulling op elkaars werk.

Bijlage 37:Artikelen in WereldWijzer omtrent het HIT-project.

2. Externe contacten en netwerk:

In het kader van het H.I.T.-project zijn aan WereldWijd 160 volwassen asiel-zoekers gestart met een opleiding. Dit was echter niet de gehele cursistenpop-ulatie van WereldWijd. Hiernaast volgden tevens A.M.A.’s (AlleenstaandeMinderjarige Asielzoekers) en oudkomers (statushouders) dezelfde trajectenbinnen WereldWijd. Deze contacten zijn in de bijlage opgenomen.De externe contacten richtten zich op organisaties betrokken bij de instroom vancursisten, bij hulp bij terugkeer naar landen van herkomst, stageverlenendebedrijven en organisaties die kunnen bemiddelen bij het vinden van stageplaat-sen. Hiernaast beschikt WereldWijd over een “comité van aanbeveling” waarinmensen uit het Limburgse bedrijfsleven en politiek zitting in hebben en die eenbelangrijk lobbyende en adviserende taak vervullen voor WereldWijd.Tenslotte is WereldWijd lid en medeoprichter van stichting P.O.A. (PlatformOpvang Asielzoekers)Sinds 1990 komt een aantal opleidingen voor asielzoekers uit Nederland bijeenom met elkaar de positie van de instellingen en ervaringen met de eigen werkza-amheden te bespreken. Om verder inhoud aan deze gezamenlijke activiteiten tegeven en fondsen te werven voor deze activiteiten is het noodzakelijk eenrechtspersoon te realiseren. Daartoe is een stichting opgericht.

De doelstelling van deze stichting is:- het behartigen van de belangen van de organisaties die zich bezig houden

met het verzorgen van opleidingen voor asielzoekers;- het uitwisselen van ervaringen bij de uitvoering van deze opleidingen;- het organiseren van deskundigheidsbevordering bij de uitvoering van deze

opleidingen;- het verwerven van fondsen voor het uitvoeren van bovenstaande

activiteiten.

Bijlage 38:Externe contacten stichting WereldWijd

3. Structureel aanbod in zicht

Visie van het management de implementatie van de HIT Methodiek“In 1996 was er een schijnend tekort aan arbeidskrachten op de Limburgse

WereldWijd 81

arbeidsmarkt. Werkgevers uit verschillende sectoren kwamen bij het opleid-ingcentrum van stichting WereldWijd met de vraag of er asielzoekers warendie aan het werk wilden. Er waren mogelijkheden in de gezondheidszorg, demetaal, de horeca etc. WereldWijd had een bestand van cursisten en ex- cur-sisten die voldoende kwaliteiten, vaardigheden en motivatie hadden om aanhet werk te gaan. Door weten regelgeving mochten zij echter niet werken.Het management van stichting WereldWijd besloot daarom het initiatief tenemen alle spelers die betrokken waren met de Limburgse arbeidsmarkt enhet beroepsonderwijs bij elkaar te brengen met als doel beleid te ontwikke-len om asielzoekers door middle van kortdurende beroepsopleidingen naarde (Limburgse) arbeidsmarkt toe te leiden. Daarnaast zou er vanuit dezesamenwerking druk naar de politiek uitgeoefend worden om de wet- enregelgeving met betrekking tot arbeid van asielzoekers verruimd te krijgen.Uit dit initiatief is later de stichting HIT voortgekomen.Bij de start van het project HIT was voor stichting WereldWijd het opleidenvan asielzoekers niet nieuw. WereldWijd leidde al sinds 1990 asielzoekersop. Het opleiden van asielzoekers en vluchtelingen vormt bij WereldWijd het‘reguliere’ onderwijsaanbod. De opleidingsmethodiek van WereldWijd ver-schilt derhalve ook niet veel van de methodiek die door HIT nagestreefd is.WereldWijd gaat uit van een optie neutrale onderwijsaanpak. Deze methodiek houd er rekening mee dat de opleiding die de asielzoeker aange-boden wordt zowel bruikbaar is bij een toekomst in Nederland als wel bijeventuele terugkeer naar landen van herkomst. De technische beroepsoplei-dingen bij WereldWijd zijn voor een belangrijk deel vanuit deze visieontwikkeld. De nadruk in de ontwikkeling van de integrale opleidingen ligtmet name om juist die mensen een kans te bieden die door omstandighedenin eigen land geen onderwijs hebben kunnen volgen. Uitgangspunt in de aan-pak is dat er vanaf de eerste lesdag beroepsgericht onderwijs gegeven wordten de cursisten niet eerst een NT2 traject moeten doorlopen.Het HIT-project heeft bijgedragen dat er meer aandacht is gekomen voor deintegrale onderwijs-aanpak. Voor het management was het een opgaaf omde veranderingen optimaal door te voeren. Een belangrijk knelpunt was hetzeer lage taalniveau van de meeste cursisten. In het kader van het HIT wer-den de opleidingen van WereldWijd als voortraject gezien voor de aan de aanhet ROC uitgevoerde opleidingen. Om aan de eindtermen van de vakoplei-dingen te voldoen waren er aanvullende taallessen nodig. Alleen taalonder-steuning op de werkvloer hield de voortgang van de praktijk op. Er is gezorgddat de praktijkdocenten didactischer met de Nederlandse taal omgaan waar-bij gebruik gemaakt wordt van korte zinnen, en eenduidig woord gebruik.Tijdens de looptijd van het HIT project werden de effecten van de nieuwevreemdelingenwet zichtbaar. Steeds meer cursisten kwamen tot het inzichtdat een toekomst in Nederland niet realistisch was. Door cursisten en docen-ten werd dan ook regelmatig de vraag gesteld of de aandacht voor hetNederlands nog wel zo een hoge prioriteit moest hebben.Hierop inhakend is er voor een kleine groep cursisten die aangeven terug tewillen naar het land van herkomst de mogelijkheid geboden om Engelse taal-

WereldWijd82

lessen te volgen.Uiteindelijk heeft het HIT traject er toe geleid dat er veel meer aandachtwordt besteed tussen het beroepsgerichte gedeelte in het onderwijspro-gramma en de taalcomponent. Bij de docenten en instructeurs is mede doorde scholingen en workshops van het ITTA meer inzicht gekomen in desamenhang. De peilers van de brug zijn geslagen de kabels zijn gespannende brug zal nog verder afgebouwd moeten worden.De ervaringen die opgedaan zijn met de HIT trajecten zijn reeds ingezet voorhet project ‘HIGH 5’.Dit door het EVF gefinancierde project biedt jongeren onder de 18 jaar demogelijkheid om de in dit rapport beschreven integrale opleidingen te vol-gen. Het betreft hier met name Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers(AMA’s) waar het aanbod van de ISK niet op aansluit. Ook zullen de ervarin-gen die met het HIT-project opgedaan zijn in de toekomst gebruikt worden inhet onderwijsaanbod voor mensen van buitenlandse afkomst die een taalachterstand hebben en een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hierbij valt tedenken aan mensen die moeten inburgeren zoals nieuwkomers en oud-komers.In politieke debat staat het begrip integratie centraal. Inburgering is metname de afgelopen twee jaar een issue geworden waar we als managementvan WereldWijd niet meer omheen kunnen. Er is bijna geen onderwerp dat zoin beweging is. In de troonrede van 2003 werd het door Hare MajesteitKoningin Beatrix als volgt verwoord: “Het doel van integratie is een toe-komstperspectief te bieden en de cohesie in de samenleving te versterken.Een te groot deel van de allochtone bevolking neemt onvoldoende deel aande maatschappij. Integratie betekent meedoen, en dat vereist de kennis envaardigheden die nodig zijn voor zelfredzaamheid. Het aanbod van inburger-ingcursussen wordt vrijgelaten. Voor nieuwkomers geldt voor toelating devoorwaarde dat zij over de basiskennis van het Nederlands beschikken”.Het inburgeringproces is hier voor het aangewezen instrument. Dit instru-ment is erop gericht dat zowel oud- als nieuwkomers kunnen participeren inde maatschappij en vervolgens integreren in de Nederlandse samenleving.Sinds de invoering van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) in 1998 krij-gen nieuwkomers in Nederland een inburgeringprogramma aangeboden. Ditinburgeringprogramma betekent onder andere dat nieuwkomers Nederlandstaalonderwijs wordt aangeboden. Daarnaast worden ze maatschappelijkebegeleid en kunnen ze zich oriënteren op de Nederlandse samenleving.Voordat de WIN werd geïmplementeerd, was er wel opvang voornieuwkomers, maar geen duidelijk beleid omtrent deze groep. Hierdoor iseen groot aantal mensen dat voor 1998 in Nederland is gekomen ‘buiten deboot gevallen’. Deze mensen, leden van etnische minderheden en migranten,die al langer legaal in Nederland verblijven en die geen duidelijke inburger-ingtraject heeft aangeboden gekregen en dus geen taalen/of cultuuronder-wijs heeft gevolgd, worden oudkomers genoemd. Een groot deel van degroep oudkomers verkeert in een achterstandpositie, die met behulp van eenop de oudkomers toegespitst inburgeringtraject kan worden verbeterd.

WereldWijd 83

Het integratiebeleid is er op gericht dat de komende jaren iedere nieuwkomeren oudkomer zal moeten integreren.Hanteren we de CBS definitie van minderheden die luidt: ‘mensen die zelf, ofwaarvan tenminste een ouder afkomstig is uit Turkije, Marokko, NederlandseAntillen, Aruba en de Molukken’ en tellen we daarbij op de groep mensenafkomstig uit de erkende vluchtelingenlanden bij op dan bestaat de doel-groep alleen al voor Maastricht uit 5920 personen, ongeveer 5% van debevolking (notitie Inburgering een nieuwe start, Gemeente Maastricht 2004).Bezien we de situatie ook op het niveau van de overige gemeenten in de regiowaar WereldWijd een rol naar toe kan spelen dan is het potentieel nog veelgroter.In de nota ‘herziening van het inburgeringstelsel’ beschrijft het kabinet decontouren van een nieuw inburgeringstelsel dat de eigen verant-woordelijkheid voorop stelt en dat zowel betrekking heeft op nieuwkomersen op oudkomers. Uiteindelijk zal dit stelsel worden opgenomen en verderuitgewerkt in een nieuwe Wet inburgering in Nederland en in de daaropgebaseerde uitvoeringsregelingen.Nieuwkomers en oudkomers worden verplicht in te burgeren. Voornieuwkomers bestond deze plicht al voor oudkomers is de inburgeringplichtnieuw. Aan de inburgering is pas voldaan wanneer het inburgeringexamen isbehaald. De overheid bepaalt in het nieuwe stelsel de eindtermen van hetinburgeringexamen. Deze eindtermen zijn nog niet geformuleerd maar in denota wordt aangegeven dat het nadrukkelijk niet alleen om taal gaat, maarook om kennis van de samenleving en om praktische vaardigheden. Om eenmarktwerking te realiseren wordt het cursusaanbod vrijgegeven. In het huidi-ge stelsel zijn gemeenten verplicht (gedwongen winkelnering) inburgering-programma’s voor nieuwkomers in te kopen bij ROC’s. Het realiseren vanmarktwerking bestaat uit het vrijgeven van het cursusaanbod voor de inkoopvan gemeenten. Gemeenten kunnen dan ook bij andere educatieve instellin-gen dan de ROC’s inkopen. Het gaat hierbij om het vergroten van keuze-vrijheid bij de inkoop van inburgeringcursussen en het realiseren van engoede prijs/kwaliteitsverhoudingen. Door de marktwerking hoopt het kabi-net dat ook de prijzen van de inburgeringcursussen dalen.Dit leidt tot de mogelijkheid voor de gemeenten om haar inkoopbeleid tewijzigen, en in het kader van vraaggericht maatwerk en de ketenaanpakmeerdere partijen te benaderen. Hierop vooruitlopend hebben verschillendegemeentes in Zuid-Limburg reeds een marktverkenning ingezet, waarbijgekeken is naar oa. het integrale onderwijsaanbod van stichting WereldWijd.Het management van WereldWijd heeft anticiperend op bovenstaandeontwikkelingen besloten haar opleidingsaanbod ook aan te bieden aan dezegroepen. De sterke kant is het onderscheidende vermogen voor juist demensen die je niet in de schoolbankjes moet zetten maar waar juist die prak-tische variant in combinatie met het leren van de Nederlandse taal eenuitkomst biedt.Een andere groep waar het management de methodiek denkt voor in tezetten zijn de werklozen van buitenlandse afkomst en die tevens een

WereldWijd84

taalachterstand hebben.Werk, werk en nog eens werk is een ander motto van het kabinet. Het aantalwerklozen groeit gestaag en het beleid is er op gericht dat de uitkerings-gerechtigde niet de hand op houd maar zo snel mogelijk, liefst binnen 24 uurweer aan het werk is of in een passend activeringstraject is geplaatst.Ook de Limburgse economie bevindt zich in een dal. In Limburg is dewerkgelegenheid in 2003 is hier sterker gedaald dan landelijk en de werk-loosheid sterker is gestegen. Er is een groot aanbodpotentieel in Limburg. Dewerkzoekenden zijn in fasen ingedeeld. Deze fase indeling opgesteld doorhet Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) gaat uit van de afstand die bestaattussen de kwaliteiten van de individuele werkzoekende en de beschikbare

banen. Fase 1 werkzoekenden kunnen in principe direct bemiddeld worden.Voor fase 2- en 3-werkzoekenden bestaat een kleinere, respectievelijk groterafstand tot de arbeidsmarkt.Zij moeten aanvullende trainingen en/of scholing volgen voordat ze bemid-deld kunnen worden. Bij de fase 4-werkzoekenden is de afstand tot de arbeidsmarkt vooralsnog niet overbrugbaar. Veelal is hier sprake van com-plexe en meervoudige individuele problematiek. De publicatie van DeLimburgse arbeidsmarkt 2003 - 2008 (Regionale Arbeidsmarkt InformatieLimburg 2004) laat het volgende zien voor de fase 1 mensen zijn er ongeveer

WereldWijd 85

evenveel openstaande vacatures als er in fase 1 werkzoekenden staaningeschreven. Voor Fase 2 en 3 zijn er veel meer werkzoekenden dan eropenstaande vacatures beschikbaar zijn. Er blijven in deze groep ruim tussende 20.000 - 25.000 niet werkende aan de kant staan. Daarnaast zijn er dannog de fase 4 werkzoekenden. Zij worden in de genoemde studie gezien alsde harde kern van de werkloosheid. Het gaat dan in Limburg om nog eens14.000 personen.In deze klantgroep is een hoog potentieel van werklozen van buitenlandseafkomst die doormiddel van een activeringstraject/beroepsopleiding onder-steund met taaltraining een trede hoger op de werkgelegenheidsladder kun-nen komen en zo doorstromen naar additioneel werk en uiteindelijk betaaldwerk.Het management denkt dat met het aanbieden van de ontwikkelde methodiek aan genoemde groepen en ook een mogelijkheid blijft om asiel-zoekers te blijven scholen. De reden tot deze gedachte komt voort uit desnelle daling van het aantal asielzoekers. In tegenstelling tot de eerste tweeHIT perioden is het vanaf augustus 2003 steeds moeilijker geworden om vol-doende cursisten te vinden voor de verschillende WereldWijd opleidingen.Het mixen van de opleidingsgroepen van asielzoekers en statushouders kanhier een oplossing voor zijn.”Bijlagen: separaat bijgevoegd

WereldWijd86

B I J L A G E N

Methodiekontwikkeling

Stichting WereldWijd

In het kader van het project“Hersteld vertrouwen in de toekomst”(PERIODE JULI 2002 – JUNI 2004)

Stichting WereldWijdKlompenstraat 1-a6251 NE Eckelradetel.: 043-4083122fax: 043-4083574e-mail: [email protected]

WereldWijd 87

WereldWijd88

INHOUD BIJLAGEN

1. informatie t.b.v. trajectbegeleiders cursus metaalbewerking2. idem cursus computergebruik3. idem cursus elektrotechniek4. idem cursus houtbewerking5. idem cursus textielbewerking6. wervingsfolder t.b.v. doelgroep7. aankondiging open dag8. uitnodiging intakedag9. inschrijfformulier10. stageprogramma (metaalbewerking; geldt voor alle opleidingen)11. stageovereenkomst12. stagecertificaat13. rooster14. weekprogramma basisvaardigheden metaal15. idem CO-2 lassen / plaatbewerking16. idem elektrisch lassen / constructiebankwerken16-a. cursusinhoud en faciliteiten alle opleidingen17. diploma Kenteq basisvaardigheden metaal18. diploma NIL Mig-Mag-lassen19. voorbeeldcertificaat WereldWijd20. weekprogramma elektrotechniek21. overleg docenten elektrotechniek22. weekprogramma computergebruik23. idem houtbewerking24. idem textielbewerking25. vier voorbeelden werkstukken metaalbewerking26. voorbeelden uit afbeeldingenboekje basisvaardigheden metaal en lassen27. voorbeelden uit lesmateriaal elektrotechniek28. voorbeelden uit afbeeldingenboekje elektrotechniek29. cursistenvolgsysteem elektrotechniek30. voorbeelden lesmateriaal computergebruik31. proefexamen computergebruik32. voorbeelden lesmateriaal houtbewerking33. voorbeelden afbeeldingenboekje houtbewerking34. cursistenvolgsysteem houtbewerking35. begrippenlijst textielbewerking36. cursistenvolgsysteem textielbewerking37. artikelen uit “WereldWijzer” m.b.t. H.I.T.-project38. overzicht externe contacten

BIJLAGE: 01Metaalbewerking:

Aantalplaatsen 28 plaatsenBijzonder Heden Opgedeeld in twee trajecten:

- Basisvaardigheden Metaal (16 plaatsen)- CO-2 lassen & Plaatbewerking Of Elektrisch lassen &

constructiebankwerken (samen 12 plaatsen)Een cursist die aantoonbaar de basisvaardigheden beheerst kan direct in het hoofdtraject instromen.

Inhoud (globaal) Basisvaardigheden metaal:Aan de hand van een 30-tal metaalwerkstukken worden onderstaande vaardigheden geïnstrueerd in 13 weken, incl. Kenteq-examenwerkstuk.- Vaktechnisch: vaktheorie, tekening lezen, aftekenen,

zagen, vijlen,centreren,boren, tappen, draad snijden, buigen.

- Rekenvaardigheden: cursisten die over onvoldoende rekenvaardigheden-beschikken om de praktijkopdrachtente maken, krijgen extra rekenlessen.

- Algemeen: veiligheid, correct gebruik handgereed-schappen, op tijd komen/afmelding, samenwerken, communicatie e.d.

Elektrisch lassen /constructiebankwerken: Deze cursus is een vervolg op de cursus basismetaal of voor mensen dieaantoonbare ervaring hebben in de basismetaal. Aan de hand van een aantal samengestelde metaalwerkstukken worden onderstaande vaardigheden geïnstrueerd in 13 lesweken, incl. het NIL-examenelektrisch lassen niveau 1 en certificaat constructiebank-werken. - Vaktechnisch elementen: vaktheorie, tekening

lezen, gebruik zaagmachine, boormachine, flexmachine, slijpsteen, snijbrandapparatuur, lasapparatuur, boren, tappen, draad snijden, buigen /zetten.

- Algemeen: zie boven.

CO-2 lassen / Plaatbewerking:Aan de hand van een aantal werkstukken worden de onderstaande vaardigheden geïnstrueerd in 13 les weken, incl. Kenteq-examen plaatbewerken en NIL-examenCO-2 lassen.- Vaktechnische elementen: vaktheorie, lassen,

tekening lezen, aftekenen, zagen,

WereldWijd 89

knippen, vijlen, boren, solderen, puntlassen, buigen plaat, zetten plaat, walsen plaat.- Algemeen; zie boven.

Stage:Na beëindiging van de opleiding kan de cursist stage gaan lopen binnen een bedrijf. Hiervoor komen slechts cursisten in aanmerking die de cursus succesvol af-gesloten hebben en die een goede motivatie en presentie getoond hebben.

Diplo-Mering Landelijk erkende diplomering door:KENTEQ, niveau 1 (voormalige S.O.M.)N.I.L., niveau 1 (Nederlands Instituut voor Lassen)Certificering WereldWijd

Dagdelen 5 dagdelen praktijk2 dagdelen vaktaal1 dagdeelfacultatief; voor deze groep betekent dit rekenen, extra Nederlandse taalof extra praktijk / theorie.

Intake &Duur Intakedag: ….Maandag t/m donderdag 10.00-16.00* Basistraject:start: …….. (13 weken)* Vervolgtraject:start: ……… (13 weken)* Eventueel stage (intern of extern)

SelectieCriteria Er is geen taaleis voor de toelating; cursisten hebben geenof lagere opleiding inland van herkomst; technische achtergrond is geen eis, maar wel een pré. Motivatieom een vak te leren staat centraal.

WereldWijd90

BIJLAGE: 02Computercursus

Aantalplaatsen 23 plaatsenBijzonderHeden Cursus is opgedeeld in een beginners- en gevorderden-

groep.Afhankelijk van aantoonbare kennis van computer is directe instroom in de gevorderdengroep mogelijk.

Inhoud(globaal) Beginnersgroep:In de eerste 6 weken van de cursus leren de cursisten typen (met als doel blind typen,met 10 vingers, snel en foutloos). Men leert met de muis te werken en de werking en samenstelling van een computerinstallatie kennen. Hierna wordt Word geïntroduceerd; tekstverwerking, werk-balken, opslaan, openen e.d. Vervolgens worden verdere mogelijkheden uitgediept. Voorts wordt er kennis gemaaktmet Windows en het tekenprogramma Paint.

Gevorderdengroep:Word wordt nog verder uitgediept (o.a. sjablonen, etiketten, enveloppen e.d.). Deprogramma’ s Access en Excel worden behandeld en geëxamineerd.

Stage:Na beëindiging van de opleiding kan de cursist stage gaan lopen binnen een bedrijf.Hiervoor komen slechts cursisten in aanmerking die de cursus succesvol afgesloten hebben en die een goede motivatie en presentie getoond hebben.

Diplo-Mering Certificaten van WereldWijd; NIVOR-toetsen NT-2 van het CITO

Dagdelen 4,5 dagdelen computerles3 dagdelen vaktaal 0,5 dagdeel facultatief;Voor deze groep betekent dit een cursus internet

Intake &Duur Intakedag: ………Maandag t/m donderdag 10.00-16.00* Basistraject:start: ………… (13 weken)* Vervolgtraject:start: ………… (13 weken)* Eventueel stage (intern of extern)

SelectieCriteria Toegankelijk voor cursisten met middelbare of hogere opleiding/ werkervaring in landvan herkomst; enig NT-2 taalniveau gewenst (circa niveau 1/2 tot 1).

WereldWijd 91

BIJLAGE: 03

Elektrotechniek:

Aantalplaatsen 10 plaatsenBijzonderHeden Deze cursus bestaat slechts uit één traject van 13

wekenN.B.: Het is echter mogelijk dat een cursist eerst de cursusbasisvaardigheden metaal van13 weken dient te volgen, indien geen enkele technische achtergrond aanwezig is.

Inhoud(globaal) Aan de hand van een 15-tal modules en werkstukken worden de onderstaande vaardighedengeïnstrueerd in 13 lesweken. Op deze wijze worden de basisvaardigheden elektrotechniek onderwezen.Vaktechnische onderdelen: vaktheorie, tekening lezen, aftekenen, kabelmontage, gelijkstroomkabel, wisselstroombel en zoemer, wisseldeurbel en deuropener, een- en tweepolige schakeling, serieschakeling, wisselschakeling, kruischakeling, Tl-lampen,groepenkast.

Stage:Na beëindiging van de opleiding kan de cursist stage gaan lopen binnen een bedrijf.Hiervoor komen slechts cursisten in aanmerking die de cursus succesvol afgesloten hebbenen die een goede motivatie en presentie getoond hebben.

Diplo-Mering Certificering door WereldWijdDagdelen 5 dagdelen praktijk

2 dagdelen vaktaal1 dagdeel facultatief;Intake &Duur Intakedag: ……..

Maandag t/m donderdag 10.00-16.00Opleiding:Start: ……….. (13 weken)Eventuele stage: …………. (13 weken, intern of extern)Indien voortraject (basisvaardigheden metaal) nood-zakelijk blijkt te zijn, volgt het hoofdtraject elektrotechniekna de zomervakantie; de eventuele stageperiode zal dan begin2005 van start gaan.

Selectie-criteria Cursisten dienen minimaal NT-2 niveau 1/2 tot 1 te hebben;Er worden geen eisen gesteld aan de achtergrond; enige kennis van de elektrotechniek inland van herkomst is een pré.

WereldWijd92

BIJLAGE: 04Houtbewerking:

Aantalplaatsen 10 plaatsenBijzonderheden Deze cursus is verdeeld in een basis- en een hoofdtraject.Inhoud(globaal) Aan de hand van respectievelijk 20-tal werkstukken per

traject worden onderstaande vaardigheden geïnstrueerd inelk 13 weken incl. test basisvaardigheden houtbewerking (voor wat betreft het basistraject) en testcertificaat houtbewerking (voor wat betreft het hoofdtraject):- Vaktechnische onderdelen: vaktheorie, tekening lezen,

aftekenen, zagen, kappen, schaven, vijlen, boren, diverseverbindingen, samengesteldewerkstukken, aan de maat werken.

- Rekenvaardigheden: cursisten die niet over voldoende rekenvaardighedenbeschikken om de praktijkopdrachten te maken krijgen extra rekenlessen.

Stage:Na beëindiging van de opleiding kan de cursist stage gaan lopen binnen een bedrijf.Hiervoor komen slechts cursisten in aanmerking die de cursus succesvol afgesloten hebben en die een goede motivatie en presentie getoond hebben.

Diplo-Mering Certificering door WereldWijdDagdelen 5 dagdelen praktijk

2 dagdelen vaktaal1 dagdeel facultatief; voor deze groep betekent dit extra Nederlandse les en theorie.

Intake &Duur Intakedag: ………Maandag t/m donderdag 10.00-16.00* Basistraject:Start: ………(13 weken)* Vervolgtraject:Start: ……… (13 weken)* Eventueel stage (13 weken; intern of extern)

Selectie Criteria Er wordt voor deze cursus geen taaleis of opleidingsachtergrond gesteld. Motivatieom een vak te leren staat centraal.

WereldWijd 93

BIJLAGE: 05

Textielbewerking:

Aantalplaatsen 9 plaatsenBijzonder-Heden Deze cursus is specifiek bedoeld voor vrouwen (en evt.

een klein aantal mannen)en heeft een sterke sociale component. De cursus is veel minder op certificering,c.q. diplomering, gericht dan de andere cursussen, maar is bedoeld om vrouwen uiteen sociaal isolement te halen. Deze cursus is verdeeld in een basis- en een hoofdtraject.

Inhoud(globaal) Aan de hand van werkstukken worden de onderstaande vaardigheden geïnstrueerd in twee maal 13 lesweken:Vaktheorie stoffen en garens, draadspanning, in- en afstellen naaimachine,onderhoud naaimachine, storing naaimachine verhelpen, tekening lezen, maten-nemen, aftekenen patronen, diverse werkstukken maken.

Stage:Na beëindiging van de opleiding kan de cursist stage gaan lopen binnen een bedrijf. Hiervoor komen slechts cursistenin aanmerking die de cursus succesvol afgesloten hebben en die een goede motivatie en presentie getoond hebben.

DiploMering Certificering WereldWijdDagdelen 3 dagdelen praktijk3 dagdelen vaktaal/ Nederlands

Intake &Duur Intakedag: ………Maandag, woensdag en donderdag 10.00-16.00; afhankelijk van de samenstelling van de cursistengroep kan het programma aangepast worden.* Basistraject:Start: ……… (13 weken)* Vervolgtraject:Start: ……… (13 of 20 weken)* Stage (13 weken; intern of extern)

Selectie-Criteria Deze cursus is bedoeld voor vrouwen (en evt. een klein aantal mannen) om henmiddels deze cursus uit de centra te halen en hen een nuttige dagvulling te bieden,inclusief de voor hen heel belangrijke sociale contacten. Voor deze cursus geldtgeen taaleis.

WereldWijd94

BIJLAGE: 06STICHTING WERELDWIJD GEEFT ELK JAARAAN CIRCA100 ASIELZOEKERS EN VLUCHTELINGEN UIT25 VERSCHILLENDE LANDEN EEN OPLEIDING IN TECHNIEK & TAAL

STICHTING WERELDWIJD BIEDT DE VOLGENDE OPLEIDINGEN AAN:

TECHNIEK • METAALBEWERKING (basismetaal, lassen, constructie)• COMPUTERGEBRUIK (beginners & gevorderden)• HOUTBEWERKING • TEXTIELBEWERKING (naaicursus) • ELEKTROTECHNIEK

TAALACHT VERSCHILLENDE GROEPEN;VAN ANALFABEET TOT GEVORDERDENALLE OPLEIDINGEN WORDEN GEGEVEN IN COMBINATIE MET NEDER-LANDSE TAAL OOK MENSEN MET EEN ZEER LAAG NIVEAU NEDERLANDSKUNNEN DEELNEMEN.EEN CURSUS BESTAAT UIT 2 TRAJECTEN (van ieder 13 weken)ELKE WEEK SCHOOL VAN MAANDAG TOT EN MET DONDERDAG VAN 10.00 TOT 16.00 UUR WERELDWIJD START DRIE KEER PER JAAR METEENNIEUWE CURSUS

START NIEUWE CURSUS:26 april 2004Intakedag: 19 april

WILT U MEER WETEN? INTERESSE?WILT U ONS EENS BEZOEKEN ?

Stichting WereldWijdKlompenstraat 1a6251 NE Eckelrade (vlakbij Maastricht)043- 4083122STICHTING WERELDWIJDOPLEIDINGEN voor ASIELZOEKERS en VLUCHTELINGEN in TECHNIEK en TAAL

WereldWijd 95

BIJLAGE: 07

O P E N D A G STICHTING WERELDWIJD OPLEIDINGSCENTRUM VOOR ASIELZOEKERS

DINSDAG 23 MAART 10.00 uur tot 13.00 uur

• COMPUTERGEBRUIK

• HOUTBEWERKING

• TEXTIELBEWERKING

• METAALBEWERKING

• ELEKTROTECHNIEK

ALLE CURSUSSEN WORDEN GEGEVEN IN COMBINATIE MET NEDERLANDSETAALLESSEN

INTERESSE, WIL JE MEER INFORMATIE? MELD JE AAN BIJ JE TRAJECTBEGELEI-DER VAN HET COAOF BEL WERELDWIJD: 043- 4083122 (VRAAG NAAR ED PETERS)

WereldWijd96

BIJLAGE: 08Naam

Adres

Woonplaats

Eckelrade, datum

UITNODIGING GESPREK STICHTING WERELDWIJD

Geachte heer ……..,Ik heb van het NIDOS vernomen dat u interesse heeft omde cursus

❑ COMPUTERGEBRUIK

❑ METAALBEWERKING

❑ HOUTBEWERKING

❑ ELEKTROTECHNIEK

❑ TEXTIELBEWERKING (NAAICURSUS)

op onze school te volgen. Hiervoor heeft WereldWijd een informatie- enintakedag georganiseerd.U wordt verwacht op onze school op

DATUM om 10.00Stichting WereldWijd heeft een eigen schoolbus waar u mee kunt rijden. Inonderstaand schema kuntu zien waar en hoe laat u kunt meerijden met onzebus. Aan de hand van dit gesprek wordt besloten of u kunt deelnemen aan decursus. De cursus begint op DATUM a.s.

BUSROUTE INTAKEDAG WERELDWIJDDATUMTijd Plaats Waar stopt de bus08.25 Hoensbroek Busstation Akerstraat Noord08.50 Heerlen Hoek Apollolaan – Homeruslaan (bij C&A)09.00 AZC Heerlen Hoofdingang09.20 Valkenburg Bij het NS-station (trein)09.25 AVO Houthem Bushalte langs rijksweg naar Meerssen09.45 Station Maastricht Hoofdingang station10.00 Aankomst WereldWijd

Natuurlijk kunt u ook op eigen gelegenheid komen!Met vriendelijke groeten, Ed Peters

WereldWijd 97

BIJLAGE: 09INSCHRIJFFORMULIER STICHTING WERELDWIJD

PERSOONSGEGEVENS KANDIDAAT-CURSIST

Familienaam : Geb-datum :Voornaam : Man / Vrouw :

Herkomstland : Gehuwd : Nee ❑ Ja ❑Adres : Kinderen : (aantal)Postcode : Plaats: In Ned. sinds :Telefoon :

Status : ❑ Ja ❑ Nee Stand procedure: 1e - 2e - 3e negatief (omcirkel)

OPLEIDING WERKERVARINGIN LAND VAN HERKOMST1. Dipl. Ja/Nee 1.2. Dipl. Ja/Nee 2.3. Dipl. Ja/Nee 3.4. Dipl. Ja/Nee 4.IN NEDERLAND1. Dipl. Ja/Nee 1.2. Dipl. Ja/Nee 2.3. Dipl. Ja/Nee 3.4. Dipl. Ja/Nee 4.Taalniveau:

VERDERE GEGEVENSContactpersoon: Telefoon:Cursuskeuze:1. Motivatie: 2. Motivatie:

ONDERTEKENINGIntaker: Datum :

(handtekening intaker) (handtekening kandidaat-cursist)

WereldWijd98

BIJLAGE: 10STAGEPROGRAMMAt.b.v. cursisten metaalbewerking stichting WereldWijdStagiaire Cursisten (asielzoekers) van stichting WereldWijd die

succesvol de 26 wekendurende cursus metaalbewerking (CO-2 lassen / Plaatbewerking of Elektrischlassen /Constructiebankwerken) afgerond hebben. Men dient over voldoende Nederlands taalniveau te beschikken om minimaal te kunnen functioneren in een Nederlands bedrijfwaarbij het begrijpen en uitvoeren van veiligheids-voorschriften van wezenlijk belang is. Tevens dient de cursist te beschikken over een tijdens de cursus geblekenpositieve attitude en gemotiveerd te zijn om stage te lopen.

Duur Duur: 13 wekenStart: gestreefd wordt om de stage op26 april 2004 te laten starten.Einde: 23 juli 2004

Fasering De stage is verdeeld in fases die oplopen in moeilijkheids-graad.Daar de stagiaires van zeer uiteenlopend niveau zijnzowel op het gebied van metaalbewerking (lassen, plaat-bewerking, constructiebankwerken), als ook beheersing van de Nederlandse taal, is het eindniveau van de stage per persoon verschillend. Iedereen start echter in de eerste fase. De duur van elke fase verschilt per persoon. De stage begeleider van het bedrijf bepaalt wanneer de stagiaire de volgende fase in mag gaan.

Inhoud Fase 1 Kennismaking met de verschillende onderdelen van het bedrijf

Fase 2 Licht productiewerk per afdelingFase 3 Intensievere werk op één specialistische

afdeling.Fase 4 Kennismaking met laswerk / plaatbewerking /

constructiewerkInhoudFase 5 Naar individuele mogelijkheden en naar inzicht

van het stagebedrijf Laten verrichten van laswerk, plaatwerk en / of constructiewerk.

Eindtermen De stagiaire heeft kennis gemaakt met een Nederlands metaalbewerkendbedrijf en de hierbij gestelde eisen op het gebied van gedrag, houding, cultuur,veiligheid en taal.Op het vaktechnisch gebied van metaalbewerking dient elke stagiaire, naar zijn eigen vermogen, naar behoren gefunctioneerd te hebben.

Ed Peters, onderwijscoördinator Stichting WereldWijd

WereldWijd 99

BIJLAGE: 11STAGE-OVEREENKOMST

a. Bedrijf/Instelling Straat

Postcode en woonplaats

Telefoon: Telefax:

te dezen vertegenwoordigd door:

hierna te noemen het stagebedrijf;

b. de Stichting WereldWijd gevestigd: Klompenstraat 1-a , 6251 NE Eckelrade te dezen vertegenwoordigd door: dhr. Ed Peters (cursistenmonitor) hierna te noemen de onderwijsinstelling;

c. Stagiair(e):

Adres :

Postcode en woonplaats:

Telefoon: hierna te noemen de stagiair(e).

De ondergetekenden: In aanmerking nemende• dat tussen de onderwijsinstelling en het stagebedrijf een samen-

werkingsovereenkomst is afgesloten met betrekking tot het beschikbaar stellen van stageplaatsen;

• dat de stagiair(e) een opleiding volgt bij de onderwijsinstelling en stage wenst te lopen bij het stagebedrijf dat bereid is de stagiair(e) daartoe in de gelegenheid te stellen;

• dat de activiteiten van de stagiair(e) een onderwijsleerfunctie hebbenen verricht worden in het kader vande opleiding.

VERKLAREN TE ZIJN OVEREENGEKOMEN ALS VOLGTArtikel 1Het stagebedrijf stelt de stagiair(e) in de gelegenheid stage te lopen in deperiodeBijzondere bepalingen

Artikel 2De leerdoelen en de stagewerkzaamheden die van toepassing zijn voor destage zijn vastgesteld insamenspraak tussen het stagebedrijf, de onder-

WereldWijd100

wijsinstelling en de stagiair.

Artikel 3a.Het stagebedrijf wijst een stagementor aan, belast met het begeleiden van destagiair(e) op destageplaats.b. De stagiair(e) volgt op de stageplaats de aanwijzingen van de stagemen-tor op.

Artikel 4De onderwijsinstelling wijst dhr. Ed Peters (cursistenmonitor) aan als stage-begeleider, belast met hetbegeleiden van de stagiair(e).

Artikel 5De stagiair(e) is verplicht de binnen de organisatie van het stagebedrijf in hetbelang van de orde, veiligheid en gezondheid geldende regels, voorschriftenen aanwijzingen in acht te nemen.

Artikel 6De stagiair(e) is verplicht geheim te houden alles wat hem/haar in de stageonder geheimhouding wordt toevertrouwd of wat als geheim te zijner kennisis gekomen of waarvan hij het vertrouwelijk karakter moet begrijpen.

Artikel 7Van afwezigheid en terugkomst na afwezigheid stelt de stagiair(e) zijn stage-mentor en stagebegeleider tijdigin kennis.

Artikel 8De overeenkomst eindigt aan het einde van de in artikel 1 genoemde periode.Tussentijdse beëindiging geschiedt bij onderling goedvinden van partijen enin ieder geval:a. na schriftelijke aanzegging van de onderwijsinstelling aanhet stagebedrijf indien de onderwijsinstelling na overleg met de stagiair(e)en het stagebedrijf (stagementor), zich ervan heeft overtuigd dat:1. het stagebedrijf de voor hem uit deze overeenkomst voortvloeiende

verplichtingen niet of oponvoldoende wijze nakomt,2. zich zodanige omstandigheden voordoen dat van de stagiair(e)

redelijkerwijs niet verlangd kanworden, dat hij/zij zijn/haar stagevoortzet.b. na schriftelijke aanzegging van het stagebedrijf aan deonderwijsinstelling na overleg met de onderwijsinstelling en destagiair(e) , indien zich zodanige omstandigheden voordoen, dat van hetstagebedrijf het doen voortduren van deze overeenkomstredelijkerwijs niet kan worden verlangd.

Artikel 9De bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst maken deel uit van destage-overeenkomst.Aanvullende bepalingen kunnen worden vastgelegd ineen stagereglement.

WereldWijd 101

ALDUS OVEREENGEKOMEN EN IN DRIEVOUD OPGEMAAKTTE

Datum:

a. Het stagebedrijf: b. De onderwijsinstelling: c. De stagiaire:

WereldWijd102

BIJLAGE: 12

WereldWijd 103

BIJLAGE: 13

R O O S T E R S T . W E R E L D W I J D

1e en 2e trimester 2003- 2004

Examenweken: 8 t/ m 11 december 2003 en 5 t/ m 8 april 2004

WereldWijd104

SEPTEMBER OKTOBER NOVEMBER DECEMBERM 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22D 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23W 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24D 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25V 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26Z 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27Z 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28

JANUARI FEBRUARI MAART APRILM 5 12 19 26 2 9 16 23 1 8 15 22 29 5 12 19 26D 6 13 20 27 3 10 17 24 2 9 16 23 30 6 13 20 27W 7 14 21 28 4 11 18 25 3 10 17 24 31 7 14 21 28D 8 15 22 29 5 12 19 26 4 11 18 25 1 8 15 22 29V 9 16 23 30 6 13 20 27 5 12 19 26 2 9 16 23 30Z 10 17 24 31 7 14 21 28 6 13 20 27 3 10 17 24 1Z 11 18 25 1 8 15 22 29 7 14 21 28 4 11 18 25 2

BIJLAGE: 14

R E G E L S V A N W E R E L D W I J D :

WereldWijd is een school voor asielzoekers en vluchtelingen. Op onze schoolleert u een (nieuw) beroep. Hiernaast krijgt iedereen Nederlandse les.WereldWijd heeft enkele regels, waar de cursisten zich aan moeten houden.

LESTIJDENBASISVAARDIGHEDEN METAAL

10.00-12.30 13.00-16.00Maandag Nederlands PraktijkDinsdag Praktijk PraktijkWoensdag Praktijk Nederlands/rekenenDonderdag Nederlands PraktijkVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus

Start: datum /Einde: datum 2e deel: datum

Afmelden

• Als u niet naar school kan komen (b.v. omdat u ziek bent, een afspraakhebt) moet u zich afmelden ! U kunt zich afmelden per telefoon (043-4083122)en bij de leraar of Ed Peters.

• U moet zo veel mogelijk afspraken (dokter, ziekenhuis, politie, COA, advo-caat, RIAGG enz.) op vrijdag maken.

• Een cursist die vijf maal niet op school geweest is zonder zich af te melden,wordt niet meer toegelaten.

Examen

Een cursist mag pas examen doen als hij minimaal 75 % van alle lessen gevolgd heeft.

WereldWijd 105

BIJLAGE: 15



LESTIJDENCO-2 LASSEN / PLAATBEWERKING10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands Praktijk lassenDinsdag Praktijk plaatwerk Praktijk plaatwerkWoensdag Theorie lassen NederlandsDonderdag Nederlands Praktijk lassenVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start: datum / Einde: datum Stage: datum

Afmelden


• U moet zo veel mogelijk afspraken (dokter, ziekenhuis, politie,COA, advo-caat, RIAGG enz.) op vrijdag maken.


Examen


WereldWijd106

BIJLAGE: 16



LESTIJDENELEKTRISCH LASSEN / CONSTRUCTIEBANKWERKEN10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands Praktijk ConstructieDinsdag Praktijk Lassen Praktijk LassenWoensdag Theorie Lassen NederlandsDonderdag Nederlands Praktijk ConstructieVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start: datum / Einde: datum Stage : datum

Afmelden



• Een cursist die vijf maal niet op school geweest is zonder zich af temelden,wordt niet meer toegelaten.

Examen

Een cursist mag pas examen doen als hij minimaal 75 % van allelessen gevolgd heeft.

WereldWijd 107

BIJLAGE: 16 a

C U R S U S I N H O U D e n F A C I L T E I T E N M E T A A L B E W E R K I N G :

A) Cursusinhoud:

Traject 1: Basisvaardigheden Metaal:De cursus is verdeeld in 29 modules, die in moei-lijkheidsgraad oplopen. Elke module bestaat uit een technische tekening, diemen moet kunnen lezen, interpreteren en in de praktijk brengen. De theorieis verwerkt in de modules.1 Zagen 11 Sluitplaat 21 Schuifgrendel 2 Kappen 12 Pijpklem 22 Middelpuntzoeker3 Zagen & vijlen 1 13 Pijpbeugel 23 Console 1 (pijp)4 Zagen & vijlen 2 14 Draad snijden 24 Console 2 (hoeklijn)5 Gaten boren 15 Draad tappen 25 Verstelbare winkelhaak6 Stalen ring 16 Cijfers 26 Krasblok7 Buigen 1 17 Slothaak 27 Klembouten8 Buigen 2 18 Kapstokhaak 28 Parallelklem9 Buigen 3 19 Schuifgrendel 1 29 Ketelklem10 Paalklem 20 Staartscharnier 30 Examenwerkstuk SOM

Traject 2-a: CO-2 lassen & Plaatwerk:

* CO-2 lassen:De cursus is verdeeld in 23 modules, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elkemodule bestaat uit een technische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen.

1 Lassnoeren 1: 9 Horizontale overlaplas: 17 Staande hoeklas 3:Stekend lassen 3 & 5 mm plaat Om hoekprofiel2 Lassnoeren 2: 10 Liggende hoeklas 1: 18 Staande hoeklas 4:Korte snoeren In ’t gootje Om U-profiel3 Lassnoeren 3: 11 Liggende hoeklas 2: 19 Staande hoeklas 5:Start-stop-herstart zwaaien Om kokerprofiel4 Lassnoeren 4: 12 Liggende hoeklas 3: 20 Staande hoeklas 6:Plaat met opdikking verkanten Om buis5 Lassnoeren 5: 13 Liggende buitenhoeklas 1: 21 Staande hoeklas 7:Zwaaien 5 mm plaat In drie lagen6 Lassnoeren 6: 14 Liggende buitenhoeklas 2: 22 Hoeklas:Vertikaal neergaand In 3 lagen Vertikaal neergaand7 Horizontale I-las: 15 Staande hoeklas 1: 23 Buitenhoeklas:3 mm plaat Dun op dun Vertikaal neergaand8 Horizontale I-las: 16 Staande hoeklas 2: 24 Examenwerkstuk5 mm plaat Dun op dik NIL

WereldWijd108

* Plaatwerken:De cursus is verdeeld in 16 modules, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elkemodule bestaat uit eentechnische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen.

1 Rechthoekige plaat 7 Idem en kraalrand 13 Cilinder met bodem en kraalrand

2 Rechthoekige plaat 8 Bakje met lapsnaden en 14 Ronde conusmet gat platte veiligheidsrandje

3 Flens 9 Zeshoekig bakje 15 Trechter4 Testwerkstuk 10 Rechthoekige conus 16 90 graden hoek-

verbindingvan twee cilinders

5 Bakje met stuiknaden 11 Cilinder 17 Examenwerkstuk SOM

6 Idem met 12 Cilinder met bodemplatteveiligheidsrand

Traject 2-b: Elektrisch lassen & Constructiebankwerken:

* Elektrisch lassen (booglassen met beklede elektronen):De cursus is verdeeld in 12 modules, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elkemodule bestaat uit een technische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen.

1 Lassnoeren1: 6 Kruisverbinding 2: 11 Hoeklas 5:Een elektrode lang Meerdere lagen Staande hoeklas 32 Lassnoeren 2: 7 Hoeklas 1: 12 Hoeklas 6:Start-stop-herstart Staande hoeklas 1 Staande hoeklas 43 Lassnoeren 3: 8 Hoeklas 2: 13 Examenwerkstuk Plaat met opdikking Staande hoeklas 2 NIL4 Lassnoeren 4: 9 Hoeklas 3:Snoeren en rupsen Liggende buitenhoeklas 15 Kruisverbinding 1: 10 Hoeklas 4:In ’t gootje Liggende hoeklas 2

* Constructiebankwerken:Tijdens deze cursus leren de cursisten, middels te vervaardigen werk-stukken, gebruik te maken van de volgende technieken en machines. Ookdeze cursus is modulair van opzet, waarbij de opdrachten peronderdeel inmoeilijkheidsgraad oplopen.

1 Oefeningen in 3 Gebruik maken van de 5 Gebruik maken van snijbranden cirkelzaag de kolomboormachine

2 Gebruik maken van de 4 Gebruik maken van de 6 Gebruik maken beugelzaag slijpsteen van de flex

WereldWijd 109

B) Faciliteiten:

Afdeling Basismetaal:In het lokaal staan acht dubbele werkbanken en zestien bankschroeven van120 mm ten behoeve van decursisten. Verder zijn in het lokaal basismetaal devolgende onderdelen aanwezig:

1 Schoolbord 1 Tafelboormachine 1 vlakband (600x600x40 mm)

1 Persluchtaansluiting 1 Dubbelslijpsteen 1 Aambeeld1 Opslagrek werkstukken 8 Dubbele werkbanken Schoonmaak-

middelen4 Dubbele contactdozen 16 bankschroeven Afvalbakken voor

met randaarde 120 mm gescheidenafval12 Dubbele TL-armaturen 1 Kolomboormachine EHBO-doos,

brandblusser

Iedere cursist heeft de volgende gereedschapset te beschikking:

1 Vijlenset 8 “ 1 Ritsbeitel 1 Steekpasser1 Blokvijl zoet 10 ” 1 Schuifmaat 1 Ijzerzaag1 Blokvijl bastard 10 “ 1 Stalen maatlat 300 mm 1 Veiligheidsbril1 Staalborstel (4 rijen) 1 Blokhaak (150*100 mm) 1 Stofjas1 Bankhamer 300 gram 1 Centerpunt 1 Paar werkhand-

schoenen1 Koudbeitel 1 Kraspen

Lasafdeling:De inrichting van dit lokaal bestaat uit:

Krachtstroominstallatie 1 Opslagrek werkstukken 9 vaste lasplekken1 Schoolbord 1 Afzuigarm 9 Vaste afzuigplekken1 Persluchtaansluiting 1 Elektrodekast 6 Elektrisch

lasapparaten9 Dubbel TL armatuur 1 Werkstuk koelbak 6 CO-2 lasapparaten

Iedere cursist krijgt de volgende gereedschapset ter beschikking:

1 Overall 1 Staalborstel 1 Bikhamer1 Leren lasschort 1 Stalen maatlat 30 cm 1 Platte beil1 Veiligheidsbril 1 Kraspen 1 Vijl1 paar Werkhandschoenen 1 Centerpunt 1 Laskap1 paar Werkschoenen 1 Blokhaak 1 Lastang1 paar Lashandschoenen 1 Bankhamer 300 gram 1 CO-2 lastang

WereldWijd110

Afdeling Plaatwerk:De inrichting van dit lokaal bestaat uit:

1 Schoolbord 1 Puntlasapparatuur 3 Dubbele werkbanken1 Persluchtaansluiting 1 Tafelboormachine 6 Bankschroeven

12 cm.1 Opslagrek werkstukken 1 Hand-guillotineschaar 3 Soldeerbouten9 Dubbel TL armatuur 1 Handhefboom plaatschaar 1 Dubbel stalen

opslagkast3 Dubbele werkbanken 1 Hand vingerzetbank 1 Rek opslag

werkstukken6 Bankschroeven 120 mm 1 Handwals 600mm 1 propaanfles + bout

Iedere cursist krijgt de volgende gereedschapset ter beschikking:

1 Plaatklem 1 Stalen maatlat 300 mm 1 Doorloopschaar1 Vijlenset 1 Steekpasser 1 Figuurschaar2 Hamers 300gr./200gr. 1 Centerpunt 1 Veiligheidsbril1 Houten hamer 1 Kraspen 1 Stofjas1 Rubberhamer 1 Blokhaak 1 Werkandschoenen1 Snelgriptang 1 Tekenset 1 Universeelschaar1 Ijzerzaag

Afdeling Constructiebankwerken:In het lokaal constructiebankwerken is plaats voor 6 cursisten. De inrichtingvan dit lokaal bestaat uit:

1 Schoolbord 1 Ringleiding 2 Dubbele werkbanken1 Persluchtaansluiting 1 Snijbrander +-tafel 4 Banschroeven

120 mm6 dubbel TL armatuur 3 Autogeen lasbrillen 1 Kolomboormachine1 Slijpruimte 1 Hefboom plaatschaar tot 1 Slijpsteen

4 mm 1 Opslagrek Werkstukken 1 Hoekenbuiger+snelspanner Cirkelzaag1 Autogeen lasinstallatie 1 Aambeeld Beugelzaagmachine

Iedere cursist krijgt de volgende gereedschapset en materialen terbeschikking:

1 Stofjas 1 Stalen maatlat (30 cm) 1 Koudbeitel1 Leren schort 1 Schuifmaat 1 Ritsbeitel1 Veiligheidsbril 1 Kraspen 1 Ijzerzaag1 Paar werkhandschoenen Centerpunt 1 Steekpasser1 Paar werkschoenen 1 Blokhaak (150 x 100 mm) 1 Vijlenset1 Gehoorbescherming1 1 bankhamer (300 gram)

WereldWijd 111

E L E K T R O T E C H N I E K

A) Cursusinhoud:

De cursus is verdeeld in 14 modules, die in moeilijkheidsgraad oplopen. Elkemodule bestaat uit eentechnische tekening, die men moet kunnen lezen,interpreteren en in de praktijk brengen. De theorie isverwerkt in de modules.

1 Gelijkstroombel 6 Tweepolige schakeling 11 TL-lampen2 Wisselstroombel en 7 Serieschakeling 12 Groepenkastzoemer3 Wisselstroombel en 8 Wisselschakeling 13 Deurtelefoondeuropener4 Draad, snoer en kabel 9 Kruisschakeling 14 Examenwerkstuk

WW5 Eenpolige schakeling 10 Kabelmontage

B) Faciliteiten:

Het lokaal elektrotechniek bevat 9 cursusplaatsen. Het lokaal bevat de vol-gende elementen:

1 Schoolbord 3 Soldeerapparaten 40 W

1 Dubbele stalen kast Schoonmaakmiddelenvooropslag1 Opslagrek werkstukken Afvalbakken9 Werkplekken incl. 5 Buigveren EHBO-doosmontageborden1 Dubbele werkbank 5 Trekveren Brandblusser1 Bankschroef 120 mm 3 Soldeerapparaten 80 W Divers montage-

materiaal3 Boren en bits sets 3 Accuboormachines Diverse kabels en

draadsoorten

Elke cursist ontvangt bij aanvang van de cursus de volgende gereedschapset:

1 Multimeter 1 Combinatiestang 1Kruisschroevendraaier(geïsoleerd) klein

1 Gereedschapsmap 1 Striptang (geïsoleerd) 1 Schroevendraaier, groot

1 Kabelmes 1 Zijkniptang (geïsoleerd) 1 Schroevendraaier, klein

1 Potlood 1 Rondbektang (geïsoleerd) 1 Schroevendraaier, middel

1 Duimstok (1m) 1 Priem 1 junior Zaagbeugel1 Bankhamer 100 gram 1 Kruisschroevendraaier, groot

WereldWijd112

1Tafelboormachine

•V23

•PH 1

•Hz 50

H O U T B E W E R K I N G

A) Cursusinhoud:

Het eerste deel van de cursus is verdeeld in 19 modules, die in moeilijk-heidsgraad oplopen. Elke modulebestaat uit een technische tekening, diemen moet kunnen lezen, interpreteren en in de praktijk brengen.

1 Halfhout verbinding 1- 8 Pen-in-gat-verbinding 3- 15 Zwaluwstaartvoorzijde Met spatpen2 Halfhout verbinding 2- 9 Pen-in-gat-verbinding 4- 16 LangverbindingZijkant Verdekt met spatpen3 Halfhout verbinding 3- 10 Pen-in-gat-verbinding 5- 17 Hoekverbinding met Hoek Dubbel losseveer4 Halfhout verbinding 4- 11 Pen-in-gat-verbinding 6- 18 Verbinding met Zwaluwstaart Met half verstek deuvels5 Groefverbinding 12 Lengteverbinding 19 Andere

verbindingen6 Pen-in-gat-verbinding 1- 13 Tandverbinding 20 Tussentoets deel 1 Open WW7 Pen-in gat-verbinding 2- 14 Pen-in-gat-verbinding 7-Verdekt Vork

Het tweede deel van de cursus is verdeeld in 20 modules, die in moeilijk-heidsgraad oplopen. Elke modulebestaat uit een technische tekening, diemen moet kunnen lezen, interpreteren en in de praktijk brengen.Het eind-product van alle modules is het vervaardigen van een tuinhuis.

1 Hoeklijsten 8 Raamwerk 2- achterwand 15 Bovendeur2 Vloertegel 9 Raamwerk 3- voorwand 16 Onderdeur3 Vensterbank 10 Dakspant 17 Wandbeschot4 Bloembak 11 Gordingen 18 Montage tuinhuis5 Raamkozijn 1- achterwand 12 Dakbeschot 19 Boeiboorden, kroon

&windveren6 Raamkozijn 2- voor- 13 Raamvleugel 20 Afhangen & en achterzijden 1-achterwand eindmontage

7 Raamwerk 1- zijwanden 14 Raamvleugel 2- voor- en zijwanden

WereldWijd 113

B) Faciliteiten:

De inrichting van het lokaal bestaat uit de volgende elementen:

1 Schoolbord 1 Dubbelslijpsteen 1 Bovenfrees1 Persluchtaansluiting 1 Bandschuurmachine 1 Handschaafmachine16 Contactdoos enkel 1 Tafelboormachine 4 sets diverse

lijmklemmen16 Dubbel TL armatuur 1 Lintzaagmachine 1 Decoupeer-

zaagmachine6 Dubbele houtwerkbanken 1 Verdikte schaafmachine 3 hand-

schuurmachine12 Houten bankschroeven 1 Cirkelzaagmachine 3 Accuboor/

schroefmachines1 Compressor met ringleiding

De cursisten krijgen de beschikking over de volgende gereedschapset:

1 Schoolbord 1 Kapzaag 1 Houten hamer1 Verstekbak 1 Handzaag 1 Klauwhamer1 Winkelhaak 1 Schrobzaag 1 Knijptang1 Zwaaihaak 1 Houtschaaf 1 Combinatietang1 Kruishout 1 Sponningschaaf 1 Veiligheidsbril1 Set tekenspullen 1 Set houtvijlen 1 Overall1 Duimstok 1 Set schroevendraaiers 1 paar

werkhandschoenen1 Set Steekbeitels 1 Wetsteen

T E X T I E L B E W E R K I N G

A) Cursusinhoud:

De cursus textielbewerking kent de volgende inhoud:Deel 1 textielbewerking1 Naaimachine inrijgen en bedienen2 Eenvoudige stikopdracht “droog” (zonder draad op papier)3 Ingeregen naaimachine; eenvoudige stikopdracht “op stof” (recht stikken, afhaken)4 Eenvoudige opdracht “sloop”: maten op stof over te brengen, recht stikken, afwerken metzigzag.5 Opdracht “schort met zak”; afwerken met B.A.I.S.-band6 Patroon tekenen (uit modeblad); algemeen7 Broek met afhankelijk van niveau;

a) elastiek in de taille ofb) rits met tailleband (hogere moeilijkheidsgraad)Idem broekzak.

WereldWijd114

Deel 2 textielbewerking8 Idem opdracht 4 uit deel 1, maar nu dienen de cursisten het werkstukgeheel zelfstandig temaken; als extra opdracht dienen de cursisten bij desloop een applicatie te maken of eenbijzondere afwerking of randje.9 Idem opdracht 5 t/m 7 uit deel 1, maar nu dienen de cursisten het werk-stuk geheel zelfstandig temaken; als extra opdracht dienen de cursisteneen blouse te maken of een eenvoudig jasje.10 De cursisten dienen geheel zelfstandig een werkstuk te maken waarinalle bovenstaande eigenschappen in verwerkt dienen te zijn. De moeilijk-heidsgraag van het werkstuk kan per cursiste verschillen, afhankelijk vanhet individuele niveau.

B) Faciliteiten:

Het lokaal textielbewerking biedt plaats aan een tiental cursisten. In hetlokaal zijn de volgende elementen aanwezig:

1 Schoolbord 2 Grote tafels 1 Paspop1 Dubbele stalen kast 1 Lokmachine 12 Dubbele Tl-(opslagnaaimachines) armaturen1 Dubbele stalen kast 1 Kleedruimte 12 Contactdozen(opslagstof en doeken) met randaarde1 Dubbele stalen kast 2 Strijkplanken Schoonmaakmiddelen, (opslaggereedschap Afvalbakkenen verbruiksartikelen)10 Naaimachines 2 Strijkijzers EHBO-doos10 Kleine tafels 2 Grote passpiegels Brandblusser

Alle cursisten krijgen bij aanvang van de cursus de volgende gereedschapset:• 1 gereedschapsmapje• 1 schaar• 1 meetlint• 1 maatlint• 1 krijt

WereldWijd 115

BIJLAGE: 17

WereldWijd116

WereldWijd 117

BIJLAGE: 18

WereldWijd118

BIJLAGE: 19

WereldWijd 119

BIJLAGE: 20



LESTIJDEN ELEKTROTECHNIEK10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands TheorieDinsdag Praktijk TheorieWoensdag Praktijk NederlandsDonderdag Nederlands PraktijkVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start: datum / Einde: datum Stage: datum

Afmelden• Als u niet naar school kan komen (b.v. omdat u ziek bent, een afspraak

hebt) moet u zich afmelden ! U kunt zich afmelden pertelefoon (043-4083122) en bij de leraar of Ed Peters.



ExamenEen cursist mag pas examen doen als hij minimaal 75 % van alle lessen gevolgd heeft.

WereldWijd120

BIJLAGE: 21

WereldWijd 121

WereldWijd122

WereldWijd 123

BIJLAGE: 22R E G E L S V A N W E R E L D W I J D :


LESTIJDEN COMPUTERGEBRUIK10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands PraktijkDinsdag Apart programma PraktijkWoensdag Praktijk NederlandsDonderdag Nederlands PraktijkVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start 1 e deel: datum / Einde: datum2 e deel: datum

Afmelden




Examen

Een cursist mag pas examen doen als hij minimaal 75 % van allelessen gevol-gd heeft.

WereldWijd124



LESTIJDEN HOUTBEWERKING10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands PraktijkDinsdag Praktijk PraktijkWoensdag Praktijk Nederlands/rekenenDonderdag Nederlands TheorieVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start 1 e deel: datum / Einde: datum2 e deel: datum

Afmelden




Examen


WereldWijd 125


WereldWijd is een school voor asielzoekers en vluchtelingen. Op onzeschool leert u een (nieuw) beroep. Hiernaast krijgt iedereen Nederlandseles. WereldWijd heeft enkele regels, waar de cursisten zich aan moetenhouden.

LESTIJDEN NAAICURSUS10.00-12.30 13.00-16.00

Maandag Nederlands NaaienDinsdag Geen les Geen lesWoensdag Naaien NederlandsDonderdag Nederlands NaaienVrijdag Geen les Geen les

Pauze 11.00-11.15 12.30-13.00 14.30-14.45

Duur cursus Start 1 e deel: datum / Einde: datum 2 e deel: datum

Afmelden

• Als u niet naar school kan komen (b.v. omdat u ziek bent, een afspraakhebt) moet u zich afmelden ! U kunt zich afmelden per telefoon (043-4083122) en bij de leraar of Ed Peters.



Examen


WereldWijd126

BIJLAGE: 25

WereldWijd 127

WereldWijd128

WereldWijd 129

WereldWijd130

BIJLAGE: 26

WereldWijd 131

WereldWijd132

WereldWijd 133

BIJLAGE: 27

WereldWijd134

WereldWijd 135

WereldWijd136

WereldWijd 137

WereldWijd138

WereldWijd 139

BIJLAGE: 28

WereldWijd140

WereldWijd 141

WereldWijd142

WereldWijd 143

BIJLAGE: 29

WereldWijd144

BIJLAGE: 30

WereldWijd 145

WereldWijd146

WereldWijd 147

BIJLAGE: 31

WereldWijd148

WereldWijd 149

WereldWijd150

BIJLAGE: 32

WereldWijd 151

WereldWijd152

WereldWijd 153

WereldWijd154

WereldWijd 155

BIJLAGE: 33

WereldWijd156

BIJLAGE: 34

WereldWijd 157

BIJLAGE: 35

WereldWijd158

WereldWijd 159

BIJLAGE: 36

WereldWijd160

WereldWijd 161

WereldWijd162

BIJLAGE: 37

WereldWijd 163

WereldWijd164

WereldWijd 165

WereldWijd166

WereldWijd 167

BIJLAGE: 38

WereldWijd168

WereldWijd 169

HERSTELD VERTROUWEN

IN DE TOEKOMSTwww.hit-limburg.nl

Co-financed by ESF – Equal

In het kader van het project (PERIODE JULI 2002 – JUNI...

Documents

Transcript of In het kader van het project (PERIODE JULI 2002 – JUNI...