EFFICIËNTERE STOPS DOOR BUNDELEN INFORMATIESTROMEN

Maint Het magazine van de NVDO

NL

‘Bedrijven moeten jongeren een kans geven’ | Project Spoor-

brug A1 loopt op rolletjes | Veranderende regelgeving voor

flexwerkers | Nieuwe norm en inspectie verlagen brandrisico’sIMA06 MA cover MaintNL.indd 27

DER

TIEND

E JAA

RG

AN

G – LO

SS

E VERK

OO

PPR

IJS €

17

,25

06

16

www.imaintain.info

WHAT’S NEXT20

iMaintain6

16 Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

FOTO

: BA

M

Voor de kust van Northumberland, Noord-Engeland, installeren

BAM en Van Oord vijf afzinkbare fundaties voor windturbines in

de Noordzee.

Windturbines staan op zeebodem

Het gaat om een demonstratieproject. De opdracht komt van een

dochteronderneming van EDF Energy Renewables. De windturbi-

nes staan straks op de zeebodem, er gaan geen palen de grond

in.

Net als bij de afzinkbare elementen voor tunnels onder water,

bouwt de aannemer het fundatie-element aan land op. Op de

betonnen cilinder met een diameter van dertig meter komt een

kegel van prefab-segmenten en in het midden een stalen buispaal

met een hoogte van zestig meter.

Met een schip wordt de fundatie naar dieper water gebracht

waar de stalen buispaal vol wordt gestort met zand, waardoor

zij naar de bodem zinkt. Rond de voet worden stenen aange-

bracht. Zwaartekracht en diameter moeten voldoende zijn voor

de stabiliteit.

Goedkoper

Volgens BAM is deze manier van funderen op grotere diepte,

tot veertig meter, goedkoper dan palen de zeebodem in heien.

Windparken aan onze kant van de Noordzee staan doorgaans

waar de diepte zo’n 20 tot 25 meter is.

WHAT’S NEXT 21

iMaintain6

16

ZELFKLIMMENDE KRAAN BOUWT WINDTURBINES

Windturbine-ontwerper en -producent

Lagerwey heeft een zelfklimmende kraan

ontwikkeld voor een snellere en goedko-

pere bouw van windturbines. De kraan

heeft geen grote kraanopstelplaats nodig,

waardoor het mogelijk wordt op voorheen

onmogelijke locaties windturbines te bou-

wen, zoals bij dijken, bergruggen, bossen

en op drassig terrein. Daarnaast kan de

kraan hijsen met windsnelheden tot vijftien

meter per seconde.

Het idee van de klimmende kraan komt

uit de koker van de ontwerper van wind-

molens Henk Lagerweij: ‘Windturbines

worden steeds groter, zwaarder en hoger.

Dat betekent enerzijds dat we met minder

windmolens meer energie produceren.

Anderzijds wordt het bouwen van zulke

hoge masten steeds duurder. De kranen

die hoge windturbines kunnen bouwen,

zijn schaars en duur. Ook nemen ze

veel ruimte op de bouwplaats in beslag

of moet begroeiing worden gekapt. Dat

bracht mij op het idee een kraan te ont-

werpen die met de mast mee klimt terwijl

hij deze opbouwt.’

Lagerwey vervoert deze kraan op drie

reguliere trailers en bouwt hem binnen

een halve dag op. Ook heeft de kraan

maar een kleine kraanopstelplaats nodig.

Dezelfde kraan kan ook worden gebruikt

voor eventueel onderhoud.

Het ontwerp van de kraan is afgerond.

Lagerwey wil een eerste prototype van de

kraan begin 2017 testen. De kraan past

op dit moment alleen op de modulaire

stalen masten die Lagerwey gebruikt voor

het bouwen van de torens van een wind-

turbine.

De modulaire mast bestaat uit stalen

platen die op de bouwlocatie aan elkaar

worden gemonteerd door middel van

bouten in voorgefabriceerde uitsparingen.

Langs dezelfde uitsparingen klimt de

kraan omhoog.

VERPLAATSBARE WONINGEN IN DAG GEPLAATST

Heijmans heeft voor woningcorporatie

Wonen Limburg in Weert de eerste tien van

in totaal dertig ONE-woningen geplaatst.

ONE is een verplaatsbare woning bedoeld

als tijdelijk onderkomen voor eenpersoons-

huishoudens. In de volgens Heijmans in één

dag te plaatsen woning bevinden zich alle

benodigde faciliteiten: woonkamer, keuken,

slaapkamer en badkamer.

Het bouwbedrijf ontwikkelde de prefab-

woningen voor hoogopgeleide jongeren

tussen de 25 en 35 jaar, die net de woning-

markt instappen en te veel verdienen om in

aanmerking te komen voor een sociale huur-

woning, maar te weinig voor de vrije sector.

FOTO

: LA

GER

WEY

ONE is een verplaatsbare woning bedoeld als tijdelijk onderkomen voor

eenpersoonshuishoudens.

WHAT’S NEXT22

iMaintain6

16 Abonnees lezen meer op www.imaintain.info

KETTINGLOZE ELEKTRISCHE FIETS

Binnenkort gaat de elektrische fiets van

de in het Deense Sønderborg gevestigde

fietsenfabrikant Bike2 in productie. Bijzon-

der is dat deze fiets geen ketting heeft.

Het voordeel daarvan is dat er minder

mechanische slijtage is en een grote ont-

werpvrijheid. De oplaadbare accu levert

een actieradius van vijftig kilometer. Wie

de accu wil sparen of met een uitgeputte

accu verder moet fietsen, kan door te

trappen met de generator de benodigde

elektriciteit opwekken.

GARDENGARTEN EN T.E.S.T. WINNEN TU/E CONTEST

De jaarlijkse TU/e Contest, de innovatie-

wedstrijd voor studenten van de Techni-

sche Universiteit Eindhoven, is gewonnen

door de ‘GardenGarten’ van Michael Ver-

hage en ‘T.e.s.t.’ van het team van Boris

Arts. De jaarlijkse wedstrijd is een samen-

werking tussen de Technische Universiteit

Eindhoven en meer dan twintig bedrijven

en organisaties uit de Brainport regio. De

winnaars ontvingen een cheque voor de

kickstart van hun innovaties.

Met de TU/e Contest willen betrokken par-

tijen studenten uitdagen hun innovatieve

idee of prototype door te ontwikkelen tot

een verkoopbaar product. Van de in totaal

183 ingediende ideeën streden de twintig

beste ideeën tijdens de finale om de titel.

Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen

de categorieën ‘idee’ en ‘prototype’.

Michael Verhage, student Applied Physics,

bedacht de GardenGarten: een afgeslo-

ten en volledig gecontroleerde omgeving

waarmee ieder huishouden zelf groenten

en fruit kan verbouwen. Boris Arts, student

Biomedical Engineering, en zijn team ont-

wikkelden T.e.s.t.: een mobiele applicatie

waarmee nierpatiënten thuis de werking

van hun nieren kunnen monitoren.

De winnaars zijn gekozen door een jury

die bestond uit mensen van de TU/e en

afgevaardigden van verschillende bedrij-

ven en overheden. Naast het geldbedrag

kunnen de studenten rekenen op onder-

steuning van het TU/e Innovation Lab en

een werkplek op de High Tech Campus

voor de doorontwikkeling van hun inno-

vaties.

PELTIEREFFECT WAARGENOMEN

IN GRAFEEN

Onderzoekers van Rijksuniversiteit Gro-

ningen en de University of Manchester

hebben voor het eerst het Peltiereffect

rechtstreeks waargenomen in grafeen van

één of twee atomen dik. Het Peltiereffect

is een temperatuurverschil dat ontstaat

wanneer spanning wordt gezet op twee

elektroden die verbonden zijn met een

halfgeleidermateriaal. Door het Peltieref-

fect kan opwarmen en koelen elektronisch

worden geregeld. De onderzoekers heb-

ben aangetoond dat het effect kan wor-

den omgeschakeld van opwarmen naar

koelen door het soort en de dichtheid van

de ladingdragers binnenin het materiaal

te variëren.

Thermo-elektronica kan een rol spelen

in het beheersen van warmte en in het

genereren van elektrische energie uit

afvalwarmte. De groep zeer dunne materi-

alen die aan het ontstaan is met een dikte

van één atoom, zoals grafeen, biedt veel

mogelijkheden, omdat het relatief makke-

lijk is de thermo-elektrische eigenschappen

van deze materialen te regelen.

VOORBEREIDINGEN DRONE-

PROJECT IN ANTWERPSE HAVEN

Orange, iMinds en Rombit begin-

nen met een uniek drone-project in

de Antwerpse haven, namelijk het

zogenoemde AGILE-project (Adop-

tive Gateways for Diverse Multiple

Environments). Het project heeft als

doel een open, flexibel en breed

toepasbaar Internet-of-Things platform

te ontwikkelen voor bedrijven en

ondernemers, waarop zij dan hun

diensten kunnen aanbieden en testen.

Met drones die allerhande metingen

en scans zullen uitvoeren, is het de

bedoeling de haven van Antwerpen

helemaal klaar te maken voor de

toekomst.

Zo zullen er casestudies worden

uitgewerkt op het gebied van came-

rabewaking en de inspectie van

infrastructuur. Drones kunnen inbreu-

ken op de milieuwetgeving snel en

accuraat detecteren, de water- en

luchtkwaliteit te allen tijde meten en

onverwachte obstakels op de water-

wegen meteen doorgeven aan de

centrale.

FOTO

: BA

RT V

AN

OV

ERBEE

KE

WHAT’S NEXT 23

iMaintain6

16

SHELL GAAT RESTWARMTE AAN REGIO ROTTERDAM LEVEREN

Shell, Warmtebedrijf Rotterdam en Haven-

bedrijf Rotterdam gaan restwarmte, die

vrijkomt bij de raffinaderij van Shell Per-

nis, leveren aan de regio Rotterdam. Het

project moet voldoende energie leveren

om in de warmtebehoefte van 16.000

huishoudens te kunnen voorzien. Op

jaarbasis kan dit de CO2-uitstoot door

huishoudens tot met zo’n 35.000 ton

reduceren.

Verbetering van de energie-efficiëntie is

belangrijk voor Pernis en Shell Moerdijk,

de productielocaties van Shell in Neder-

land. Het besluit om samen met andere

partijen restwarmte te gaan leveren,

vormt een volgende stap in het verbete-

ren van de efficiëntie. Samenwerking is

essentieel voor een succesvolle energie-

transitie. ‘Shell Pernis behoort nu al tot

de meest energie-efficiënte raffinaderijen

ter wereld’, zegt Jos van Winsen, general

manager Shell Pernis. ‘Dit project moet

ertoe leiden dat de netto uitstoot van CO2

van de regio Rotterdam verder zal afne-

men.’

Allard Castelein, CEO Havenbedrijf Rotter-

dam: ‘Na AVR is Shell het tweede bedrijf

dat warmte gaat leveren aan afnemers

buiten de haven. Dit is een belangrijke

stap in het realiseren van een groot

warmtenetwerk met diverse bronnen in de

haven en met afnemers in heel Zuid-Hol-

land. Bij de industrie in de Rotterdamse

haven komt veel warmte vrij die binnen de

haven niet kan worden benut. Ons streven

is zo veel mogelijk van die warmte via

een netwerk nuttig te gebruiken. Zowel

fossiele als hernieuwbare warmte. Daar-

mee houdt zo’n netwerk ook op lange

termijn zijn waarde.’

Het project is de eerste bedrijfsspecifieke

afspraak tussen het bedrijfsleven en het

Rijk, die een bijdrage moet leveren aan

het realiseren van de energiebesparings-

doelstellingen uit het Energieakkoord.

In het Energieakkoord zijn afspraken

gemaakt over energiebesparing, schone

technologie en klimaatbeleid. Zo is er

onder andere afgesproken dat de energie-

intensieve industrie in 2020 voor negen

petajoule aan energiebesparing nastreeft.

Met het project is een totale investe-

ring van ongeveer zestien miljoen euro

gemoeid, waarvan het Havenbedrijf Rot-

terdam ongeveer acht miljoen euro voor

rekening neemt. Shell investeert in de

installaties die het mogelijk maken de rest-

warmte uit de raffinaderij gecontroleerd af

te voeren. Havenbedrijf Rotterdam inves-

teert in de warmteleiding die zorgt voor

het transport van Shell Pernis naar het

bestaande warmtenet. Het Warmtebedrijf

Rotterdam investeert in de aansluiting op

het bestaande warmtenet, het beheer, ope-

ratie en onderhoud van het warmtenet en

zorgt voor de distributie van de warmte

aan haar klanten.

3D BUILDER PRINT GEBOUWEN IN ELKE GEWENSTE VORM

De eerste 3D Builder ter wereld is begin juni in gebruik

genomen op FabCity. Deze robot print steen en beton in elke

gewenste vorm. De 3D Builder gaat op FabCity, de tijdelijke

duurzame campus op de Kop van het Java-eiland in Amster-

dam, een begin maken met de bouw van het Landscape House

op schaal 1:4.

De methode van de 3D Builder is te vergelijken met een inkjet

printer, maar in plaats van inkt op papier te druppelen, wordt

een bindvloeistof laag voor laag op zand gedruppeld die zo

verhard tot steen in elke gewenste vorm.

De nu in Amsterdam gebruikte materialen komen veel voor in

de natuur en werden door de Romeinen en Chinezen al eeu-

wen geleden gebruikt voor het versterken van bijvoorbeeld de

Chinese muur.

Nieuwe print-technieken voor bijvoorbeeld staal en isolatie

kunnen in de toekomst worden gekoppeld. Ook kunnen in

samenwerking met robotica-partner AcoTech uit Eindhoven

rupsbanden onder de robot worden gezet, zodat deze straks

autonoom over een bouwplaats kan rijden. In 2013 maakte

architect Janjaap Ruijssenaars (Universe Architecture) bekend

een gebouw zonder begin of einde (Landscape House) met

een 3D-printer te gaan maken. Eind 2015 werd in opdracht

van BAM, de eerste stap gezet; een 3D-geprint stadsbankje

van steen voor de stad Amsterdam.

FOTO

: SH

ELL