Illustratie Berto Martínez · de norm van de sociale hiërarchie op een middelbare school, met die...
2
Overlever V incent van der Valk was 16 toen hij in zijn eentje voor twee jaar naar Hongkong ver- huisde. ‘Ik wilde me niet verhouden tot de norm van de sociale hiërarchie op een middelbare school, met die gekke wetten van de jungle. Daar werd ik niet gelukkig van. Ik wilde stoppen en naar de toneelschool gaan, maar ik was nog te jong. ‘De United World Colleges selec- teren scholieren van over de hele wereld om culturen bij elkaar te brengen. Dat doen ze met beurzen, zodat de leerlingen ook echt uit alle landen kunnen komen. In Hongkong woonde ik op een campus met zeven- tig nationaliteiten. Een norm bestond daar niet. Wie zegt wat normaal is, als je tussen zeventig nationaliteiten zit? Op die school gingen ze interessanter om met de vragen waar ik mee zat. Onderwijs hoeft niet alleen te bestaan uit sommetjes en woordjes leren.’ Daarna vertrok Van der Valk voor een jaar naar een toneelschool in New York. ‘Met de metro naar school, in New York wonen was intens. Maar na een jaar ging ik weg, ik was niet meer welkom op die school. Ik vond het toneelonderwijs niet goed en bevraagde hun systeem, ook tijdens de lessen. Dat was irritant voor mijn medeleerlingen. ‘De docenten vonden dat ik aan- dacht zocht. Ze zetten me op een stoel voor de klas en zeiden: wat is jouw probleem? Ik antwoordde dat het me verbaasde hoe weinig ruimte er bestond voor vragen. En dat ik soms niet eens zin had om naar school te komen, terwijl toneelspelen mijn grootste passie is. Toen vroegen de leraren of ik dat probleem ook in bed had.’ Waarom kwam je na die jaren terug naar Nederland? ‘In New York had ik gepraat met mensen die zeiden dat ik gek was als ik niet naar de toneelschool in Maas- tricht ging. In Amerika zou je een masteropleiding moeten doen aan Columbia of Yale om in de buurt te komen van het niveau op een Neder- landse toneelschool. Ik kwam terug om artistiek-inhoudelijke redenen. Mijn hang naar avontuur in het buitenland werd ondergeschikt aan de inhoud: een acteur, schrijver en kunstenaar worden.’ Voel je je een Nederlander? ‘Ja, maar voor de helft niet. Ik denk dat ik een grotere intensiteit heb. Als ik met passie praat en het vuur in mijn ogen komt, merk ik dat anderen soms stilvallen en proberen me rustig te krijgen. Je kunt zeggen dat het per- soonlijk is, maar je kunt er ook naar kijken als: dat is cultuur. Mijn moeder komt uit IJsland, daar heb ik gewoond tot ik 6 was. ‘Het grootste verschil tussen Neder- land en IJsland is de natuur. Die is in IJsland zo extreem dat het culturele gevolgen heeft. In Nederland kun je zien wat er is, zo ver als het oog reikt. Daarom zijn wij nuchter: ik zie het toch? In IJsland kan van de ene op de andere minuut door een sneeuw- storm de situatie zo veranderen dat je helemaal niets meer ziet. Het leidt tot mystiek. De een zegt: het is een manier om met de natuur om te gaan, de ander ziet het als iets spiritueels. ‘Het mooiste verhaal dat ik ken, komt uit de jaren zeventig. In IJsland wilden ze een snelweg bouwen, dwars door een rotssteen die belang- rijk was in het elfenrijk. De eerste dag werd de aanleg uitgesteld door een sneeuwstorm. Daarna werden alle bouwvakkers ziek. Uiteindelijk hebben ze de weg om die steen heen gebouwd. Over de elfen die daar zogenaamd leven, kun je denken wat je wilt, maar je moet er niet mee fucken – zoiets. In de kern is het dit: als mens sta je niet centraal. De fysieke wereld is niet het enige dat bestaat. ‘Omdat IJsland zo’n klein land is met zo weinig inwoners, kunnen er sneller veranderingen plaatsvinden. Eerst leefden de IJslanders in grote armoede, onder erbarmelijke omstandigheden, waarin ze een beetje vis probeerden te vangen om te overleven. Na de komst van een Amerikaanse legerbasis waren ze plotseling rijk. De extremen worden sneller opgezocht. Dat de wereld- wijde economische crisis begon met Icesave, was geen toeval. ‘IJslanders zijn progressief en open. IJsland heeft de grootste gelijkheid tussen mannen en vrouwen, en dat is heel snel gegaan. Maar ik heb ook een andere kant meegemaakt, die me beangstigde. Door de overlevings- modus gaat hun trots verder dan in Nederland. Een soort oergevoel: dit is ons land. Dat nationalisme kan omslaan in een betoog waarin ze beweren dat ze een superieur volk zijn.’ Kijk je door die buitenlandse jaren anders naar Nederland? ‘Ik heb geleerd dat alles een kwestie van perspectief is. Hoe je naar de wereld kijkt, is zo veranderlijk en afhankelijk van hoe en waar je bent opgegroeid en van welke verhalen je hebt gehoord. Wat jij hebt mee- gekregen, geeft je geen recht op de enige waarheid. ‘In Hongkong deelde ik een kamer met een jongen uit Tanzania. De oorlog in Irak brak uit en ik wilde protesten organiseren. Hij had geen interesse. Ik besefte dat idealisme een luxe is. Als ik de school daar verpestte, kon ik terugvallen op de sociale zeker- heid van Nederland. Hij kon zich niet permitteren geen goede cijfers te halen. Het was de enige mogelijkheid om zijn familie te onderhouden. ‘Ik kan me boos maken over het gebrek aan bereidheid ons te ver- plaatsen in een ander. De onwetend- heid in Nederland is soms genant. Onwetendheid kun je mooi dragen, in bescheidenheid. Maar de combina- tie van onwetendheid en arrogantie is zo lelijk.’ Land van afkomst Dankzij zijn jaren in het buitenland leerde acteur Vincent van der Valk (33) dat niemand recht heeft op de enige waarheid. ‘De onwetendheid in Nederland is soms genant.’ Door Robert Vuijsje Foto Casper Kofi Nederlands ‘Als ik grootsheid relativeer.’ IJslands ‘Muziek maken.’ Eten ‘Italiaans.’ Partner ‘Maria Kraakman, ze is ook actrice. Ik zie haar persoonlijk- heid niet verbonden aan een nationaliteit.’ Wit of blank ‘Simpel: ik zeg wit. Blank heeft een connota- tie met rein.’ ‘Als mens sta je niet centraal. De fysieke wereld is niet het enige dat bestaat’ INTERVIEW VINCENT VAN DER VALK 10 DE VOLKSKRANT DINSDAG 22 JANUARI 2019 Column I k wilde nog zo veel zeggen tijdens de columnis- tenmarathon in de Rode Hoed, maar ik had maar een minuut. Zo wilde ik dieper ingaan op de geruchtmakende clitorisspecial in de Volkskrant. Ook mannen hebben een kittelaar en die zit in de prostaat. Het melken van deze voorstanderklier veroorzaakt een bijzonder aangenaam gevoel, zonder de stigmatiserende toxic masculinity van de spuitende roede. De mannelijke Gräfenberg-plek dus. Mijn bijdrage in de Rode Hoed ging echter over een baby-egeltje. De bomvolle kerk had veel liever gehoord van welke columnist ik het meeste houd (Sheila Sitalsing), welke column ik nooit meer zou schrijven (die met het baby-egeltje), welke column ik het leukst vond om te schrijven (over mijn hon- den die een egel slopen) en wat mijn omgang is met de sociale media op de dag dat de column verschijnt (ik verspreid het cursiefje via Hyves). Ik had het publiek graag willen uitleggen hoe mijn column tot stand komt: zonder goddelijke inspiratie, want het is een puur ambachtelijke handeling die je zelfs een aap kunt aanleren. Omdat ik geen televisie kijk, kan ik nooit reage- ren op kwesties die de lezers bezighouden (DWDD, Pauw en Jinek). Daarom schrijf ik noodgedwongen over mijn moeder en mijn honden. Verder lieg ik al- les bij elkaar, want ik ben helemaal geen zielige, een- zame, obese sukkel met een doodswens. Wel waar is dat ik een vriendin heb, op gezette tijden comazuip en twee keer per maand krek rook met personen van kleur en kommersjele sekswerksters in Olhão. Laura de Jong, die de marathon organiseerde, dacht dat ik zou bibberen van de zenuwen omdat ik in een column had geschreven dat ik aan planken- koorts lijd. Ik stelde Laura gerust en verklapte haar dat ik tijdens een voordracht altijd fantaseer dat alle toehoorders in hun blote nakie zitten. Dat hielp enorm in de Rode Hoed. Ik had een paar straatarme kunstbroeders mee- genomen, die zich als hongerige wolven op het buf- fet en de drank voor de columnisten stortten. Laura en meneer Remarque zeiden er wijselijk niks van. Het deed mij denken aan Een lezing op het platte- land, in de bundel Tien vrolijke verhalen van Gerard Reve. Daarin wordt een vermogende kunstbescher- mer uitgevroten door een roedel bohemiens. Over mecenassen gesproken: tijdens de Meet & Greet kreeg ik diverse oneerbare voorstellen van lezeressen (van achteren lyceum, van voren museum) en kon ik in een uurtje meer verdienen dan met tien columns. En ik was niet eens over mijn kittelaar begonnen. Ik had het publiek van de columnistenmarathon het liefst verteld over de mannelijke g-spot. Kittelaar ARTHUR VAN AMERONGEN Illustratie Berto Martínez Illustratie Gabriël Kousbroek
Transcript of Illustratie Berto Martínez · de norm van de sociale hiërarchie op een middelbare school, met die...
Overlever
Vincent van der Valkwas 16 toen hij inzijn eentje voortwee jaar naarHongkong ver-huisde. ‘Ik wilde meniet verhouden tot
de norm van de sociale hiërarchie opeen middelbare school, met die gekkewetten van de jungle. Daar werd ikniet gelukkig van. Ik wilde stoppen ennaar de toneelschool gaan, maar ikwas nog te jong.‘De United World Colleges selec -
teren scholieren van over de hele wereld om culturen bij elkaar te brengen. Dat doen ze met beurzen,zodat de leerlingen ook echt uit allelanden kunnen komen. In Hongkongwoonde ik op een campus met zeven-tig nationaliteiten. Een norm bestonddaar niet. Wie zegt wat normaal is, alsje tussen zeventig nationaliteiten zit?Op die school gingen ze interessanterom met de vragen waar ik mee zat.Onderwijs hoeft niet alleen te bestaanuit sommetjes en woordjes leren.’Daarna vertrok Van der Valk voor
een jaar naar een toneelschool in NewYork. ‘Met de metro naar school, inNew York wonen was intens. Maar naeen jaar ging ik weg, ik was niet meerwelkom op die school. Ik vond het toneelonderwijs niet goed en bevraagde hun systeem, ook tijdensde lessen. Dat was irritant voor mijnmedeleerlingen.‘De docenten vonden dat ik aan-
dacht zocht. Ze zetten me op een stoelvoor de klas en zeiden: wat is jouwprobleem? Ik antwoordde dat het meverbaasde hoe weinig ruimte er bestond voor vragen. En dat ik somsniet eens zin had om naar school tekomen, terwijl toneelspelen mijngrootste passie is. Toen vroegen de leraren of ik dat probleem ook in bedhad.’
Waarom kwam je na die jarenterug naar Nederland?‘In New York had ik gepraat met mensen die zeiden dat ik gek was alsik niet naar de toneelschool in Maas-tricht ging. In Amerika zou je eenmasteropleiding moeten doen aanColumbia of Yale om in de buurt tekomen van het niveau op een Neder-landse toneelschool. Ik kwam terugom artistiek-inhoudelijke redenen.
Mijn hang naar avontuur in het buitenland werd ondergeschikt aande inhoud: een acteur, schrijver enkunstenaar worden.’
Voel je je een Nederlander?‘Ja, maar voor de helft niet. Ik denkdat ik een grotere intensiteit heb. Alsik met passie praat en het vuur inmijn ogen komt, merk ik dat anderensoms stilvallen en proberen me rustigte krijgen. Je kunt zeggen dat het per-soonlijk is, maar je kunt er ook naarkijken als: dat is cultuur. Mijn moederkomt uit IJsland, daar heb ik gewoond tot ik 6 was.‘Het grootste verschil tussen Neder-
land en IJsland is de natuur. Die is in
IJsland zo extreem dat het culturelegevolgen heeft. In Nederland kun jezien wat er is, zo ver als het oog reikt.Daarom zijn wij nuchter: ik zie hettoch? In IJsland kan van de ene op deandere minuut door een sneeuw-storm de situatie zo veranderen dat jehelemaal niets meer ziet. Het leidt totmystiek. De een zegt: het is een manier om met de natuur om tegaan, de ander ziet het als iets spiritueels.‘Het mooiste verhaal dat ik ken,
komt uit de jaren zeventig. In IJslandwilden ze een snelweg bouwen,dwars door een rotssteen die belang-rijk was in het elfenrijk. De eerste dagwerd de aanleg uitgesteld door eensneeuwstorm. Daarna werden allebouwvakkers ziek. Uiteindelijk hebben ze de weg om die steen heengebouwd. Over de elfen die daar zogenaamd leven, kun je denken wat
je wilt, maar je moet er niet mee fucken – zoiets. In de kern is het dit:als mens sta je niet centraal. De fysieke wereld is niet het enige dat bestaat.‘Omdat IJsland zo’n klein land is
met zo weinig inwoners, kunnen ersneller veranderingen plaatsvinden.Eerst leefden de IJslanders in grote armoede, onder erbarmelijke omstandigheden, waarin ze eenbeetje vis probeerden te vangen omte overleven. Na de komst van eenAmerikaanse legerbasis waren zeplotseling rijk. De extremen wordensneller opgezocht. Dat de wereld-wijde economische crisis begon metIcesave, was geen toeval.‘IJslanders zijn progressief en open.
IJsland heeft de grootste gelijkheidtussen mannen en vrouwen, en dat isheel snel gegaan. Maar ik heb ook eenandere kant meegemaakt, die me beangstigde. Door de overlevings -modus gaat hun trots verder dan inNederland. Een soort oergevoel: dit isons land. Dat nationalisme kan omslaan in een betoog waarin ze beweren dat ze een superieur volkzijn.’
Kijk je door die buitenlandsejaren anders naar Nederland?‘Ik heb geleerd dat alles een kwestievan perspectief is. Hoe je naar de wereld kijkt, is zo veranderlijk en afhankelijk van hoe en waar je bentopgegroeid en van welke verhalen jehebt gehoord. Wat jij hebt mee -gekregen, geeft je geen recht op deenige waarheid.‘In Hongkong deelde ik een kamer
met een jongen uit Tanzania. De oorlog in Irak brak uit en ik wilde protesten organiseren. Hij had geeninteresse. Ik besefte dat idealisme eenluxe is. Als ik de school daar verpestte,kon ik terugvallen op de sociale zeker-heid van Nederland. Hij kon zich nietpermitteren geen goede cijfers te halen. Het was de enige mogelijkheidom zijn familie te onderhouden.‘Ik kan me boos maken over het
gebrek aan bereidheid ons te ver-plaatsen in een ander. De onwetend-heid in Nederland is soms genant. Onwetendheid kun je mooi dragen,in bescheidenheid. Maar de combina-tie van onwetendheid en arrogantieis zo lelijk.’
Land van afkomst
Dankzij zijn jaren in het buitenland leerdeacteur Vincent van der Valk (33) dat niemand
recht heeft op de enige waarheid. ‘Deonwetendheid in Nederland is soms genant.’
Door Robert Vuijsje Foto Casper Kofi
Nederlands‘Als ik
grootsheidrelativeer.’
IJslands‘Muziek maken.’
Eten‘Italiaans.’
Partner‘Maria
Kraakman, zeis ook actrice.
Ik zie haarpersoonlijk-
heid niet verbonden
aan een nationaliteit.’Wit of blank
‘Simpel: ikzeg wit.
Blank heefteen connota-
tie met rein.’
‘Als mens sta je nietcentraal. De fysieke
wereld is niet het enigedat bestaat’
INTERVIEW VINCENT VAN DER VALK
10DE VOLKSKRANTDINSDAG 22 JANUARI 2019
Column
Ik wilde nog zo veel zeggen tijdens de columnis-tenmarathon in de Rode Hoed, maar ik hadmaar een minuut. Zo wilde ik dieper ingaan op
de geruchtmakende clitorisspecial in de Volkskrant.Ook mannen hebben een kittelaar en die zit in deprostaat. Het melken van deze voorstanderklier veroorzaakt een bijzonder aangenaam gevoel, zonder de stigmatiserende toxic masculinityvan despuitende roede. De mannelijke Gräfenberg-plek dus.Mijn bijdrage in de Rode Hoed ging echter over
een baby-egeltje. De bomvolle kerk had veel lievergehoord van welke columnist ik het meeste houd(Sheila Sitalsing), welke column ik nooit meer zouschrijven (die met het baby-egeltje), welke columnik het leukst vond om te schrijven (over mijn hon-den die een egel slopen) en wat mijn omgang is metde sociale media op de dag dat de column verschijnt(ik verspreid het cursiefje via Hyves).Ik had het publiek graag willen uitleggen hoe
mijn column tot stand komt: zonder goddelijke inspiratie, want het is een puur ambachtelijke handeling die je zelfs een aap kunt aanleren.
Omdat ik geen televisie kijk, kan ik nooit reage-ren op kwesties die de lezers bezighouden (DWDD,Pauwen Jinek). Daarom schrijf ik noodgedwongenover mijn moeder en mijn honden. Verder lieg ik al-les bij elkaar, want ik ben helemaal geen zielige, een-zame, obese sukkel met een doodswens. Wel waar isdat ik een vriendin heb, op gezette tijden comazuipen twee keer per maand krek rook met personenvan kleur en kommersjele sekswerksters in Olhão.Laura de Jong, die de marathon organiseerde,
dacht dat ik zou bibberen van de zenuwen omdat ikin een column had geschreven dat ik aan planken-koorts lijd. Ik stelde Laura gerust en verklapte haardat ik tijdens een voordracht altijd fantaseer dat alletoehoorders in hun blote nakie zitten. Dat hielp enorm in de Rode Hoed.
Ik had een paar straatarmekunstbroeders mee-genomen, die zich als hongerige wolven op het buf-fet en de drank voor de columnisten stortten. Lauraen meneer Remarque zeiden er wijselijk niks van.Het deed mij denken aan Een lezing op het platte-
land, in de bundel Tien vrolijke verhalenvan GerardReve. Daarin wordt een vermogende kunstbescher-mer uitgevroten door een roedel bohemiens. Over mecenassen gesproken: tijdens de Meet &
Greet kreeg ik diverse oneerbare voorstellen van lezeressen (van achteren lyceum, van voren museum) en kon ik in een uurtje meer verdienendan met tien columns. En ik was niet eens over mijnkittelaar begonnen.
Ik had het publiek van decolumnistenmarathon het liefstverteld over de mannelijke g-spot.
Kittelaar
ARTHUR VAN AMERONGEN
Illustratie Berto Martínez
Illustratie Gabriël Kousbroek
Vincent van derValk (Neder-land, 1985)speelde in de tv-serie Klem en isvanaf 17/3 tezien in denieuwe tv-serieZeven kleine cri-minelen (Zapp).Hij speelt dehoofdrol in defilm Nocturne,die op 28/1 ophet InternationalFilm FestivalRotterdam inpremière gaaten vanaf halfapril in de bios-coop te zien is.Ook speelt hij dehoofdrol in hettoneelstuk Cali-gula van TheaterUtrecht (tour-nee vanaf 26/1)en is hij vanaf14/6 op Oerol tezien in denieuwe solo-voorstelling Immens.
DE VOLKSKRANTDINSDAG 22 JANUARI 2019 11
In gesprekSchrijver Robert Vuijsje (Alleen maar nette
mensen, Beste vriend) interviewt voor V Nederlanders over de rol die afkomst speelt
in hun leven. Hij spreekt onder anderen nog metzangeres Carolina Dijkhuizen (Colombiaans) en
acteur André Dongelmans (Ghanees).
