ZORG maGaZine

8

De tablet doet meer en meer zijn

intrede bij oudere generaties. De

gebruiksvriendelijkheid en de

communicatiemogelijkheden zorgen

ervoor dat de tablet dé ideale tool zou

zijn om ook in te zetten bij preventie in

de gezondheidszorg. maar is de tablet

inderdaad het perfecte middel? Wat zijn de

voordelen en waar liggen de hindernissen?

ZORG magazine discussieert hierover

met Peter Burggraeve, opleidingshoofd

zorgtechnologie aan de ViVeS Hogeschool

en Bert Desmet, coördinator van OnLine

buurten waar tablets worden ingezet om

vereenzaming tegen te gaan en netwerken te

versterken of uit te bouwen.

Lost generation

Bert Desmet: “Vanuit ONLINE buurten

merken we dat de tablet voor velen

versterkend werkt. In sommige buurten

ontbreekt een goed netwerk en daar kan de

tablet een heel belangrijke rol spelen. Wat

we wel zien, is dat niemand van de doelgroep

er zelf om vraagt, ze zijn heel sceptisch en

denken dat alles wat digitaal is voor de jonge

generatie is en niet meer voor hen.”

Peter Burggraeve: “Ik denk dat het een

kwestie is van de tablet vroeg genoeg te

introduceren. 80-plussers bijvoorbeeld willen

er niet meer aan beginnen om te leren hoe

een tablet werkt, dat is een lost generation.

Volgens mij is 65 een ideale leeftijd. De

ouderen dienen echter wel geprikkeld te

worden om het te gebruiken. Laat hen

bijvoorbeeld kennis maken met Skype,

grootouders die zo met hun kleinkinderen

op reis kunnen communiceren, dat wekt de

aandacht en ze zien meteen de voordelen.

Het is alleszins een medium dat de

eenzaamheid kan doorbreken.”

Bert: “Ik ben niet akkoord met wat je zegt

over die lost generation van 80-plussers.

Naar aanleren toe is leeftijd echt geen

criterium. Onlangs was er nog een reportage

op BBC over een nieuwbakken 105-jarige

gedigitaliseerde oma. Vanuit beleidsoogpunt

kan je je natuurlijk afvragen of het nog de

moeite is om in die generatie te investeren,

zeker aangezien deze mensen tijdens hun

leven en loopbaan geen digitale tools

voorhanden hebben gehad. Maar mochten we

een Ministerie van Eenzaamheid hebben, zou

die meteen moeten investeren in 80-plussers.

Leeftijd is een parameter die heel weinig

verklaart, gezondheid is een veel belangrijker

criterium. Het is voor persoonlijk net een

Foto:

Iedereen dIgItaal met een tablet...…of toch maar niet?Bert Desmet (coördinator van OnLine buurten)

iCT & ZORGTeCHnOLOGie - ZORG maGaZine

9

meerwaarde om toch op die “lost generation” in te zetten.

Dat merken wij ook heel duidelijk bij Online Buurten aan

de positieve reacties. De drempel is inderdaad groter maar

ik denk dat dit een dankbare investering kan zijn.”

Peter: “Het grootste struikelblok is en blijft de kostprijs

natuurlijk. Ik denk niet dat ouderen willen betalen voor

een goede tablet. Maar binnen enkele jaren koop je

waarschijnlijk al een heel degelijk toestel voor 100 euro.”

Bert: “Bij ONLINE buurten geven we momenteel een

tablet gratis voor 1 jaar, tijdens die periode kunnen ze ook

leren werken met de verschillende applicaties via Cubigo.

Maar wat na dat jaar? Sommigen krijgen een tablet cadeau

van hun kinderen maar niet iedereen heeft dat geluk.

Voor hen zijn we nu een soort verhuursysteem aan het

uitdokteren. En ja, er bestaan veel goedkopere tablets

maar we zien toch dat de kwaliteit en het gebruiksgemak

heel belangrijk zijn en die eigenschappen heb je

momenteel enkel nog bij de iets duurdere toestellen.”

Peter: “De grootste struikelblokken vandaag de dag om

de tablet te implementeren bij senioren zijn inderdaad

de financiële toegankelijkheid en de beschikbaarheid

van wifi. We spreken over een generatie voor wie zelfs

het in huis hebben van een vast telefoontoestel geen

evidentie was. De gsm is al redelijk ingewikkeld voor hen

en bovendien zitten ze vaak met motorische en sensoriële

beperkingen. Voice recognition kan hierbij helpen maar

als je bijvoorbeeld naar de Siri-applicatie kijkt, die maakt

het leven niet meteen gemakkelijker, zoals de applicatie

eigenlijk zou moeten doen, integendeel.”

Bert: “Het is inderdaad een generatie die niet is

opgegroeid met digitale tools. We merken dan ook

dat voor hen een tablet laagdrempeliger is in gebruik

dan een vaste computer met een muis. Bovendien

heeft de multi-inzetbaarheid van een tablet (muziek,

foto’s, mailen, beeldbellen, spelletjes spelen,…) een

groot gebruiksgemak. Bij een tablet zit je ook niet met

motorische beperkingen, je kan hem eender waar in huis

gebruiken. In verband met de beschikbaarheid van wifi,

daar zou de overheid een rol moeten spelen maar dan

moeten we op zoek naar een beleidskader hieromtrent

en dat is nieuw. Op dit vlak verricht het Vlaams

Kenniscentrum Mediawijsheid heel mooi werk, denk maar

aan haar white paper omtrent duurzaam e-inclusiebeleid.”

iedereen digitaal

Peter: “Daar ben ik het volledig mee eens. Er wordt nog

te weinig rekening gehouden met het economische

aspect. Een goede inzet van technologie op afstand

kan bijvoorbeeld ziekenhuisopnames vermijden.

Als je dan de prijs van de tablet of een smartphone

terugbetaalt, en kijkt naar wat je als overheid kan

uitsparen, dan is dat peanuts. Ik denk dat je echt naar

een terugbetalingssysteem moet gaan. En natuurlijk

is dat mogelijk. Als je kijkt naar wat mutualiteiten nu

al terugbetalen, dan zou preventie daar toch zeker bij

Foto:

Peter Burggraeve: (Opleidingshoofd Zorgtechnologie

aan de ViVeS Hogeschool)

bert desmet: " mutualiteiten kunnen niet achterblijven en zouden de tablet moeten terugbetalen. "

ZORG maGaZine

10 ZORG maGaZine - iCT & ZORGTeCHnOLOGie

10

moeten horen? Hier liggen heel wat kansen

voor verzekeringen en mutualiteiten om zich

op de markt te profileren.”

Bert: “Mutualiteiten gaan niet kunnen

achterblijven en zullen de aankoop van

een tablet in de nabije toekomst zeker

terugbetalen. De samenleving digitaliseert,

ook in de zorg, al is het daar maar met

mondjesmaat. Je moet er immers voor

zorgen dat je iedereen de mogelijkheid biedt

om zijn eigen elektronische dossier op te

volgen. Nu gaat de overheid nog te veel uit

van het feit dat iedereen überhaupt maar

gedigitaliseerd moet zijn. Willen we vanuit

de cliënt werken en bijvoorbeeld ook alle

voorschriftjes digitaal maken, dan moeten we

die cliënt centraal zetten. Een mantelzorger

kan bijvoorbeeld wel helpen door een tablet

mee te brengen om bepaalde bankzaken

te verrichten maar ouderen voelen zich erg

kwetsbaar als ze zulke zaken uit handen

moeten geven en dat kan dan ook weer niet

de bedoeling zijn.”

Peter: “We hinken in België sowieso achterop

en dat om de doodeenvoudige reden dat

de meerwaarde van zorgverstrekkers en

artsen niet gezien wordt in het ganse

verhaal. In Nederland bijvoorbeeld

worden er overeenkomsten afgesloten

metzorgverzekeraars, actief binnen bepaalde

regio's. Mensen die zorg op afstand nodig

hebben, zitten in een soort van contract. Zij

worden 2-3 keer per dag opgebeld door een

zorgcentrale die daarvoor betaald wordt,

die geeft tevens ook thuiszorg en zorg op

afstand, dat zit in een structuur ingebed.

In Vlaanderen bestaat dat simpelweg

niet. Je merkt wel dat het Wit-Gele Kruis

bijvoorbeeld hier meer en meer in investeert.

West-Vlaanderen heeft een alarmcentrale

die 24/24 bereikbaar is. Beeldbellen met een

tablet zou in dat verhaal heel interessant

kunnen zijn. We moeten ons meer de vraag

stellen hoe we nieuwe technologie kunnen

inzetten om de communicatie met de

zorgvrager te optimaliseren. In België mag

de zorg echter niets kosten. Integendeel,

een arts overtuigen om een bepaalde app te

gebruiken, verloopt heel stroef. Die denkt

nog te veel “what’s in it for me?”. Als het

antwoord daarop “niets” is, dan heeft hij

geen interesse.”

Bert: “En deze digitalisering speelt

tegelijkertijd een belangrijke rol in

empowerment en zelfzorg. Door een groep

digitaal te ontsluiten, geef je hen de tools

in handen om een netwerk te onderhouden,

activiteiten in de buurt op te zoeken, uit

te dokteren welke zorg er mogelijk is,

een wachtdienst te consulteren,… In deze

domeinen moét je je gewoon bewegen

om tegenwoordig mee te zijn in de

samenleving.”

intergenerationeel werken

Bert: “Het grootste leerpunt dat we ervaren

binnen Online Buurten, is het belang van

een cursus op maat. Ieder individu is anders

en heeft andere digitale noden. De snelheid

waarmee personen het digitale aspect

aanleren, maakt dat het leerproces echt

wel heel sterk op maat moet zijn. Dat is en

blijft een uitdaging. Het is de bedoeling

om gedifferentieerd les te geven, zowel

tijdens de uren als nadien. Maar je kan je wel

inbeelden dat een dergelijke begeleiding

erg arbeidsintensief is en dus een grote

uitdaging vormt naar betaalbaarheid

om deze duurzaam in te bedden in je

organisatie.”

Peter: “Voor mij zou het dan bijvoorbeeld een

goede oplossing zijn om intergenerationeel

te gaan werken en studenten in te zetten

om bij ouderen thuis de toepassingen

van een tablet uit te leggen. Organiseer

bijvoorbeeld ontmoetingsmomenten tussen

ouderen een jongeren zodat ze samen

kunnen experimenteren, dat gebeurt nog

Peter burggraeve

" De technologie bestaat maar de wil ontbreekt, bij de mensen maar zeker ook bij de overheid. "

veel te weinig. En we praten hier nu de hele tijd over

een tablet maar een smart tv is volgens mij nog een

heel goed alternatief. De televisie is en blijft het meest

toegankelijke medium. Heel wat bedrijven focussen op

die smart tv maar richten zich dan vooral naar jongeren

en vergeten die ene – zeer belangrijke – doelgroep, de

oudere generatie die de smart tv zou kunnen gebruiken

voor preventie en dergelijke. De technologie bestaat echt

al wel, maar de wil ontbreekt, bij de mensen zelf maar

zeker ook bij de overheid.”

personeelsplanning | ti jdregistratie | toegangscontrole

www.get .be | in fo@get .be

Een zorg minder dankzij GET

De gebruiksvriendelijke oplossingen van GET brengen eenvoud in de complexe structuur van uw zorginstelling.

ad Zorgmagazine 2016 (210x148,50).qxp 9/03/16 22:10 Pagina 1

onlIne buurten

VIVes: zorgtechnologIe

ONLINE buurten wil als zorgproeftuin de randvoorwaarden van buurtgerichte zorg onderzoeken via

innovatieve experimenten met bijzondere aandacht voor de centrale plaats van de oudere, de kracht van

samenwerking en de ondersteunende functie van technologie.

VIVES Hogeschool startte in september 2015 met de opleiding Zorgtechnologie om tegemoet te komen aan

de huidige uitdagingen in de gezondheidszorg en de welzijnssector. Studenten leren de noden van individuele

zorgvragers in kaart brengen en oplossingen op maat creëren om de levenskwaliteit van de zorgvrager te

verhogen en de arbeidsomstandigheden van de mensen die in de zorg werken te verbeteren. Studenten leren

tevens om technologie en zorg op elkaar af te stemmen, zowel in een bedrijf als in een zorgvoorziening.

Meer info: www.onlinebuurten.be

Meer info: www.vives.be