Ict In De Zorg Volop In Beweging

EVisionsmagazineICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging!

Managementadvies - Gedreven door cultuurAugustus 2006, nummer 3, jaargang 4

Remko Hoekstra, NICTIZHet begint allemaal met afspraken maken

Erna Sluis (Vierstroom) en Patricia Giesbergen (Prevalent) Een landelijk Elektronisch Kind Dossier (EKD) per 1 januari 2007 is niet haalbaar

Bert van de Bovenkamp, Expanding VisionsHet Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) en het Waarneem Dossier Huisartsen (WDH): de vrijblijvendheid is ervan af

➔ ➔

Tony Rubino, ArcurisDe implementatie van een zorgdossier is geen ICT-traject!

➔

Claudia van Erven en Ingrid van Hoof, stichting De WeverZorgdossiers: “Gewoon beginnen, maar niet als een kip zonder kop”

➔

➔

4

8

11

15

18

pagina

Kijk op www.ev.nl voor de andereEVisionsmagazines:

- Van visie naar resultaat

- Organisatie van ICT

- Breedband en vraagbundeling

- Voice over IP routekaart

- Slim inkopen

- Informatiebeveiliging

- Flexibel werken en mobiliteit

- ICT in de zorg

- De organisatie van ICT

- ICT op school

- Breedbandpioniers

- Triple Play en zorgdiensten

- Breedband Nederland ligt op koers

- Shared Service Centre

ZappenOnderuitgezakt zitten ze daarEen hapje, een drankjeEn de afstandsbedieningBinnen handbereikEn maar knoppen drukkenVele kanalen worden bekekenMaar aan het eind van de avondEigenlijk niets opgepikt….Willekeurig scannenLevert veel informatie opDossiers, foto’s, verslagenMaar is het wel allesKun je met die informatieDe juiste diagnose stellenOf gebruikte jouw cliëntNog een ander medicijn….Alles wat je wilt wetenIs bekend en staat beschrevenHoe het moet worden gemaaktIs best uit te leggenMaar de laatste vertaalslagVan kant en klaar productNaar een geslaagde implementatieBalanceert vaak op het randjeVan Utopie of strakke planning….Voor het doen slagenVan zo’n complex projectHeb je mensen nodigDie vooruit kijkenDie weten waar ze het over hebbenDie de klus al geklaard hebbenVoordat je je zorgen gaat makenBij sommige bedrijvenZie je aan de naam alDat ze die visie hebben….

© 2006 Jan Struiving

Het begint allemaal met afspraken maken

Remko Hoekstra, programmamanager zorgtoepassingen bij NICTIZ, over

de samenhang tussen de verschillende zorgdossiers, voorwaarden voor

succesvolle implementatie en de veranderende rol van NICTIZ

Een landelijk Elektronisch Kind Dossier (EKD) per 1 januari 2007 is

niet haalbaar

Erna Sluis (Vierstroom) en Patricia Giesbergen (Prevalent) over de ont-

wikkelingen met betrekking tot het EKD en hun ervaringen tot nu toe

De implementatie van een zorgdossier is geen ICT-traject!

Tony Rubino, projectleider Arcuris, over de ervaringen tot nu toe

Zorgdossiers: “Gewoon beginnen, maar niet als een kip zonder

kop”

Claudia van Erven en Ingrid van Hoof van Stichting de Wever (V&V) in

Tilburg over hun ervaringen met betrekking tot de implementatie van een

Elektronisch Zorg Dossier

Het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) en het Waarneem Dos-

sier Huisartsen (WDH): de vrijblijvendheid is ervan af

Bert van de Bovenkamp, coach bij Expanding Visions over de meest

recente ontwikkelingen met betrekking tot het EMD en het WDH.

Colofon

EVisionsmagazine is het magazine van Expanding Visions B.V. over toekomstvaste bedrijfsvoering.Baarnsche Dijk 12-i, 3741 LS Baarn, Postbus 747 3740 AS Baarn

tel: +31 (0)35 5 488 388 / fax +31 (0)35 5 422 [email protected] / http://www.ev.nl

Expanding Visions is een managementadviesbureau voor toekomstvaste bedrijfsvoering. EV coached organisaties op het snijvlak van organisatie en ICT.

Aan deze editie werkten mee: Bert van de Bovenkamp, Jan van der Meulen (IDEM), Rogier van Viersen, Stijn Sprenkels, Maarten van Hout, Jan Loeffen, Richard Puyt.

ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging!

AbonnementsinformatieHet EVisionsmagazine dient als handvat voor ondernemers die op zoek zijn naar verbeterkansen. Grijp uw kans, neem een abonnement! http://www.ev.nl/aanmelden

Dit magazine bevat informatie die met de meeste zorgvuldigheid is samengesteld. Expanding Visions aanvaart geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

© 2006 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd door middel van fotokopie of welke andere methode dan ook, zonder schriftelijke toestemming van Expanding Visions.

EVisionsmagazine

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl

mailto:[email protected]

http://www.ev.nl

http://www.ev.nl/aanmelden

2maart 2003

Augustus 20063

Expanding Visions, managementadvies gedreven door cultuur

EVisionsmagazineZappenOnderuitgezakt zitten ze daarEen hapje, een drankjeEn de afstandsbedieningBinnen handbereikEn maar knoppen drukkenVele kanalen worden bekekenMaar aan het eind van de avondEigenlijk niets opgepikt….Willekeurig scannenLevert veel informatie opDossiers, foto’s, verslagenMaar is het wel allesKun je met die informatieDe juiste diagnose stellenOf gebruikte jouw cliëntNog een ander medicijn….Alles wat je wilt wetenIs bekend en staat beschrevenHoe het moet worden gemaaktIs best uit te leggenMaar de laatste vertaalslagVan kant en klaar productNaar een geslaagde implementatieBalanceert vaak op het randjeVan Utopie of strakke planning….Voor het doen slagenVan zo’n complex projectHeb je mensen nodigDie vooruit kijkenDie weten waar ze het over hebbenDie de klus al geklaard hebbenVoordat je je zorgen gaat makenBij sommige bedrijvenZie je aan de naam alDat ze die visie hebben….

© 2006 Jan Struiving

Beste Lezer,

Waarschijnlijk vertel ik u niets nieuws als ik stel dat het zorgveld meer dan ooit in beweging

is. Met de komst van de Zorgverzekeringswet, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de

wijzigingen zoals die zijn en worden doorgevoerd in de AWBZ, is het zorgstelsel in feite op z’n

kop gezet. Ineens zijn er allerlei nieuwe partijen die een rol gaan spelen in de zorg (denk aan

de gemeenten), komen er nieuwe aanbieders en doet concurrentie haar intrede in de zorg.

Zorginstellingen moeten zich in dit kader beraden op hun concurrentiepositie en zich opnieuw

positioneren.

Onder invloed van de veranderende marktverhoudingen komt er steeds meer aandacht voor

kwaliteit van de zorgverlening. De steeds mondiger wordende patiënt/cliënt, die steeds meer

keuzevrijheid krijgt, stelt namelijk steeds hogere eisen aan de kwaliteit van de dienstverlening.

Het feit dat er per jaar nog vele ziekenhuisopnamen zijn als gevolg van medicatiefouten, wordt

niet meer geaccepteerd. Ook niet door de beleidsmakers in Den Haag.

De inzet van ICT kan een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de zorgverlening.

Denk bijvoorbeeld aan de communicatie die nodig is in het kader van ketenintegratie; één van

de ontwikkelingen die in gang is gezet als gevolg van de toenemende mondigheid van patiën-

ten en veranderende marktverhoudingen.

Het belang van de inzet van ICT is onderkend door de centrale overheid. Vandaar dat een

aantal jaren geleden diverse initiatieven zijn opgestart: de ontwikkeling van een Elektronisch

Patiënten Dossier (EPD), met als voorlopers het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) en het

Waarneem Dossier Huisartsen (WDH), het zorgidentificatienummer (ZIN), de UZI-pas en het

Landelijk Schakel Punt (LSP). ICT-ontwikkelingen die de kwaliteit van de zorg ten goede moe-

ten komen.

Ook zorginstellingen spelen op de ontwikkelingen in door de inzet van ICT ter ondersteuning

van het primaire zorgproces. Diverse AWBZ-instellingen hebben inmiddels een elektronisch

zorgdossier geïmplementeerd of zijn hiermee gestart, GGD’en en consultatiebureaus zijn bezig

met de implementatie van het Elektronisch Kind Dossier (EKD), huisartsen werken met een

Huisartsen Informatie Systeem (HIS) en ziekenhuizen richten naast het ZIS een EPD in.

Kortom: ook op het gebied van ICT gebeurt er het nodige in de zorg!

In een serie van drie magazines willen wij schetsen wat er komt kijken bij de ontwikkeling van

een elektronisch zorg- of patiëntendossier en bij de implementatie van het instrumentarium

zoals dat door NICTIZ is ontwikkeld.

In dit magazine vertellen enkele medewerkers van zorginstellingen over de ervaringen die zij

tot nu toe hebben opgedaan met de implementatie van een elektronisch dossier.

In het tweede magazine uit de reeks gaan wij in op een specifiek onderwerp, waarover nage-

dacht dient te worden bij de implementatie van een elektronisch dossier, te weten registratie bij

de bron met behulp van mobiele toepassingen.

In het derde magazine gaan wij in op het vraagstuk informatiebeveiliging.

Ik wens u voor nu en straks veel leesplezier.

Frits Pfeiffer, managing partner


Vragen: E: [email protected] 2003

Augustus 2006

Meer weten?: www.ev.nl

4

EVisionsmagazine

Wij hebben in het kader van ons magazine

interviews gehouden met diverse typen

zorginstellingen: een verpleeghuis, een

thuiszorginstelling, een instelling voor

gehandicaptenzorg, een instelling voor

maatschappelijke opvang en een consul-

tatiebureau/GGD. De één is bezig met de

inrichting van een elektronisch zorgdossier,

de ander met een elektronisch kinddossier

en NICTIZ brengt het elektronisch medica-

tiedossier en het waarneemdossier huis-

artsen aan de man. Hoe verhouden al deze

ontwikkelingen zich tot elkaar?

Ongeveer 4 jaar geleden heeft het zorgveld

geconstateerd dat ketenzorg steeds belangrij-

ker wordt. In dat kader moeten de verschillende

zorginstellingen steeds meer patiënteninforma-

tie met elkaar uitwisselen. Daarbij is de patiënt

nu vaak nog de drager van informatie of infor-

matie ontbreekt domweg. Zo blijkt bijvoorbeeld

uit een recente rapportage van het Erasmus

MC, die is opgesteld in opdracht van CVZ, dat

per jaar gemiddeld 12.000 vermijdbare zieken-

huisopnames plaatsvinden doordat medica-

Elektronisch Medicatie Dossier (EMD),

Elektronisch Patiënten Dossier (EPD), Elektro-

nisch Zorg Dossier (EZD), Electronisch Waar-

neemdossier Huisartsen (WDH),

Elektronisch Kind Dossier (EKD). Allemaal ont-

wikkelingen die bijdragen aan het digitaliseren

van de patiëntgerelateerde informatie. Maar hoe

hangen die ontwikkelingen met elkaar samen?

Bert van de Bovenkamp en Richard Puyt van

Expanding Visions vroegen Remko Hoekstra,

programmamanager Zorgtoepassingen bij het

Nationaal ICT Instituut in de Zorg (NICTIZ),

om een toelichting. Daarbij kwam ook de ver-

anderende rol van NICTIZ kort aan de orde.

Het begint allemaal

met afspraken maken

Remko Hoekstra



http://www.ev.nl

➔

2maart 2003

Augustus 20065



EVisionsmagazine

tie-informatie niet beschikbaar is. Gezien de

onnodige kosten en soms zelfs sterfgevallen

die dit met zich meebrengt, moet er dus iets

veranderen.

Conform de Wet op de Geneeskundige Behan-

deling Overeenkomst (WGBO) zijn de zorgver-

leners verantwoordelijk voor dossiervorming.

De verschillende zorgverleners richten in dat

kader ieder hun eigen dossier in dat is afge-

stemd op hun informatiebehoefte. De V&V-

instellingen en de thuiszorginstellingen richten

een EZD in, de GGD’en consultatiebureaus een

EKD, de huisartsen het Huisartsen Informatie

Systeem (HIS) etc. Een deel van de informa-

tie dat wordt opgeslagen is puur voor eigen

gebruik/interne bedrijfsvoering bedoeld en een

deel (steeds meer) van de informatie dient ook

voor andere zorgverleners toegankelijk te zijn.

Om de gewenste verbeteringen in het kader

van de ketenzorg door te voeren moet je als

zorgverlener weten wat je met elkaar wilt delen.

In samenwerking met de zorgverleners in de

keten kunnen daar afspraken over worden

gemaakt. Vervolgens moet je daar bij de inrich-

ting van je systemen rekening mee houden.

Om een voorbeeld te noemen: op het moment

dat een kind vanuit het consultatiebureau wordt

doorverwezen naar de huisarts, wil de huisarts

weten wat de bevindingen van de jeugdarts zijn.

Je moet dan met elkaar afspreken welke gege-

vens je exact met elkaar wilt uitwisselen en

aan welke standaarden die gegevens moeten

voldoen.

Voor wat betreft het maken van afspraken over

uit te wisselen informatie zijn we vanuit NIC-

TIZ begonnen bij het EMD en het elektronisch

WDH. Hiervoor zijn op landelijk niveau afspra-

ken gemaakt ten aanzien van de informatie die

zorginstellingen met elkaar gaan uitwisselen en

de te hanteren standaarden.

Voor het EKD zijn inmiddels ook dergelijke

afspraken gemaakt en de bedoeling is om

hierna bijvoorbeeld aan de slag te gaan met

het opvragen van laboratoriumuitslagen en een

dossier spoedeisende hulp.

Met Arcares zijn we op dit moment in gesprek

over de uitwisseling van gegevens met betrek-

king tot de verplegings en verzorgings- sector.

Het EMD, het waarneemdossier, het dossier

spoedeisende hulp etc. vormen samen uitein-

delijk het zogenaamde elektronische patiënten

dossier, dat dus meerdere hoofdstukken zal

kennen

Is er al een tijdpad uitgestippeld voor de

doorontwikkeling van het EPD? Zo ja, hoe

ziet dit eruit?

De uitrol van het EMD en het elektronisch WDH

zijn voorzien vanaf 2007. Parallel hieraan vindt

besluitvorming plaats ten aanzien van de ont-

wikkeling van nieuwe toepassingen. Voorbeeld

hiervan is de ontsluiting van de labuitslagen.

Ander voorbeelden zijn: het diabetesdossier,

het CVA-dossier en het spoeddossier. Opzet

is telkens dat eerst een businesscase gede-

finieerd wordt en dat vervolgens inhoudelijke

afspraken gemaakt worden.

Waarom afspraken maken op landelijk

niveau en bijvoorbeeld niet op regionaal

niveau? Immers, informatie-uitwisseling

vindt toch primair op regionaal niveau

plaats?

De landelijke afspraken zijn nodig omdat er ook

patiënten zijn die bovenregionale zorg nodig

hebben. Denk bijvoorbeeld aan iemand uit Val-

kenburg die in Friesland op vakantie is of aan

een patiënt die supergespecialiseerde zorg

nodig heeft .

De landelijke afspraken worden vervolgens

wel regionaal geïmplementeerd. Neem bijvoor-

beeld het WDH. Ten aanzien van de benodigde

informatie zijn landelijke afspraken gemaakt

door het Nederlands Huisartsen Genootschap

(NHG). Vervolgens wordt er op regionaal

niveau geïmplementeerd. Hierbij wordt gebruik

Het begint allemaal met

afspraken maken

Het kantoor van NICTIZ in Leidschendam

2maart 2003

Augustus 2006 6

EVisionsmagazine

Vragen: E: [email protected] weten: www.ev.nl

ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging!Het begint allemaal met

afspraken maken

gemaakt van de landelijke voorzieningen zoals

de UZI-pas, landelijke eisen waaraan systemen

moeten voldoen (de goed beheerde zorgsy-

steem (GBZ) eisen) en het Landelijk Schakel-

Punt (LSP).

Wat zien zorginstellingen/zorgverleners die

met een EZD, EKD, EMD of waarneemdos-

sier huisartsen gaan werken allemaal op

zich afkomen? Met andere woorden: wat

moeten zij allemaal geregeld hebben voor-

dat zij tot implementatie kunnen overgaan?

Het begint met afspraken maken met elkaar

zodat een deel van de informatie die je gaat

verzamelen uitwisselbaar is met andere zorgin-

stellingen en zorgverleners. Vervolgens moet

je met koplopers toetsen of datgene wat je hebt

bedacht implementeerbaar is. Daarna kan je

breder uitrollen.

Om het waarneemdossier huisartsen als voor-

beeld te nemen: dat betekent voor de individu-

ele huisarts dat zijn/haar dossiers op de goede

manier moeten zijn ingericht, dat systemen aan

de GBZ-eisen moeten voldoen, dat hij/zij moet

gaan werken met de UZI-pas en dat het burger-

servicenummer moet zijn ingepast. Allemaal

hulpmiddelen die ook weer op landelijk niveau

ontwikkeld zijn en worden getest met koplopers.

Is er in dit kader ondersteuning voor zorg-

verleners nodig?

In feite verandert er niet eens zo heel veel. De

huisarts werkt bijvoorbeeld al met een Huisarts

Informatie Systeem (HIS). Hij/zij krijgt straks

een upgrade van software van zijn/haar leve-

rancier, moet een UZI-pas aanvragen en moet

een aansluiting realiseren op het (LSP). Eventu-

eel moeten procedures worden aangepast.

Voor de implementatie van het WDH is bijvoor-

beeld de richtlijn ADEMD ontwikkeld door het

Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG).

De richtlijn geeft aan hoe een zorgverlener een

dossier moet inrichten om de uitwisseling van

informatie mogelijk te maken.


http://www.ev.nl

Zorgverleners en zorginstellingen zijn zelf ver-

antwoordelijk voor de implementatie van het

EMD en het WDH. Overigens is er wel een wet

op het EPD in voorbereiding, waardoor één en

ander verplicht wordt. Deze wet gaat naar ver-

wachting einde dit jaar/ begin volgend jaar naar

de kamer.

Het feit dat het EPD verplicht wordt, heeft o.a.

te maken met de verwachtingen van patiënten.

Uit onderzoek blijkt dat 80% van de patiënten

verwacht dat informatie beschikbaar is op de

huisartsenpost. Dit is echter in werkelijkheid

slechts in 10% van de gevallen zo.

In publicaties van de afgelopen periode

staat dat de rol van NICTIZ gaat veranderen.

NICTIZ zou een soort makelaar voor toepas-

singen moeten worden en aan de ontwikkel-

activiteiten zou een einde komen. Als ik het

jaarverslag 2005 van NICTIZ lees, zijn jullie

nu ook al actief als makelaar voor toepas-

singen. Dus verandert er nu eigenlijk veel?

De afgelopen 5 jaar is het vooral pionieren

geweest. En niet zonder succes. De landelijke

infrastructuur staat nu in de steigers, waardoor

we een nieuwe fase ingaan. Daar hoort ook een

andere rol en een andere taakstelling bij. NIC-

TIZ zal zich gaan bezighouden met de agenda-

voorbereiding: welke vervolgdossiers moeten

opgepakt worden?

Na besluitvorming van het Ministerie van

VWS en betrokken zorgkoepels zal NICTIZ in

opdracht van het ministerie en het veld stan-

2maart 2003

Augustus 20067


EVisionsmagazineICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging!

daarden ontwikkelen en deze in de praktijk

toetsen. Wat er bij komt, is het beheer van

bijvoorbeeld het LSP en de specificaties en de

standaarden van de basisinfrastructuur.

Daarnaast krijgt NICTIZ een onafhankelijke

kennis- en adviestaak. Binnen deze taak geven

we onder andere actief advies aan het minis-

terie van VWS en de zorgsector over welke

belangrijke (internationale) ontwikkelingen bin-

nen ICT in de zorg om een landelijke aanpak

vragen.

Welke boodschap wil je meegeven aan

een zorginstelling die nog geen plannen

heeft gemaakt met betrekking tot de

implementatie van het EMD in 2007?

Zorg dat je jouw eisen richting je leverancier

scherp maakt. Er liggen bestekken en checklis-

ten klaar. Deze zijn allemaal terug te vinden op

de site van NICTIZ. Daarbij is het van belang

goed te verwijzen naar alle eisen zoals die lan-

delijk geformuleerd zijn.

Het begint allemaal met

afspraken maken

Een onderwerp dat op dit moment volop in de belangstelling staat is het Elek-

tronisch Kind Dossier (EKD). Mede als gevolg van een aantal gezinsdrama’s

die de pers haalden, en waarbij naar voren kwam dat diverse instellingen die

zich bezig houden met de jeugdzorg, nog niet optimaal samenwerken. Staats-

secretaris Ross heeft in dat kader gesteld dat er per 1 januari 2007 een EKD

moet zijn voor alle 0-19 jarigen. Maar wat komt er allemaal kijken bij de imple-

mentatie van een EKD en is die termijn van 1 januari 2007 niet te kort dag?

Bert van de Bovenkamp en Richard Puyt van Expanding Visions spraken hier-

over met Erna Sluijs, verpleegkundige bij Vierstroom in Bodegraven, en Patricia

Giesbergen, tot 1 januari j.l. werkzaam bij de GGD Midden Holland en sinds-

dien werkzaam bij Prevalent (leverancier van het gelijknamige softwarepakket).

Beiden zijn ervaringsdeskundige, aangezien Vierstroom en de GGD Midden

Holland als koploper sinds maart 2004 in een pilotomgeving werken met een EKD.

2maart 2003

Augustus 2006


8


EVisionsmagazine

Vragen: E: [email protected]

Een landelijk Elektronisch Kind Dossier (EKD) per 1 januari 2007 is niet haalbaar

Erna Sluis

http://www.ev.nl


Wat was de aanleiding voor Vierstroom en

de GGD Midden Holland om met een EKD te

gaan werken?

Erna: “De GGD Midden Holland en Vierstroom

zijn op zeker moment met elkaar gaan samen-

werken. Onder andere om echt invulling te

kunnen geven aan integrale jeugdgezondheids-

zorg.

Patricia: “We hebben in dat kader meerdere

projecten opgestart, waarvan de implementatie

van een EKD er één was”.

Waar staan jullie nu met de implementatie

van het EKD?

Erna: “We zijn in maart 2004 gestart met een

soort proeftuin van 1 dag. We wilden kijken hoe

het is om volledig elektronisch te werken. Hoe

zou het zijn voor de kinderen, voor hun ouders

en voor onszelf?

De reacties waren positief. Vooral de ouders

vonden dat één en ander veel professioneler

overkomt. Mede omdat zij gewend zijn dat hun

huisarts inmiddels ook met een PC werkt.

Op basis van de uitkomsten van de proeftuin

zijn wij uiteindelijk in maart 2005 gestart met

een bredere pilot op onze locatie in Bodegra-

ven. Aan de pilot nemen vanuit Vierstroom 1

CB arts, 2 CB assistenten, 3 vaste wijkver-

pleegkundigen en 2 plaatsvervangend wijkver-

pleegkundigen deel. Vanuit de GGD Midden

Holland een arts en een verpleegkundige.

Zij maken vanaf 1 maart 2005 voor alle nieuw-

geborenen direct een volledig elektronisch

dossier aan. Van de overige kinderen wordt

sindsdien een elektronisch dossier bijgehouden

vanaf het eerstvolgende consult. Het bestaande

dossier wordt zodoende voor deze kinderen

niet verwerkt in het EKD.

Patricia: “Wat natuurlijk niet optimaal is. Wan-

neer een kind verhuist wordt nu bijvoorbeeld

een uitdraai gemaakt van het EKD en aan het

papieren dossier toegevoegd. Omzetten van

de papieren dossiers naar het EKD was echter

veel te tijdsintensief. En vanwege de interpreta-

ties die aan notities gegeven moeten worden,

is het een activiteit die ook lastig uit te besteden

is”.

Welke voorbereidingen hebben jullie moe-

ten treffen om de pilot mogelijk te maken?

Erna: “Er moest een gezamenlijke database

worden ingericht, er moesten nieuwe PC’s

worden aangeschaft, het interne netwerk en de

verbindingen moesten worden aangepast, en

de medewerk(st)ers moesten worden opgeleid”.

Patricia: “Al met al heeft een jaar geduurd voor-

dat we aan de slag konden”.

Erna: “Waar we echt tegenaan zijn gelopen is

dat KPN de verbindingen niet op tijd kon leve-

ren. Dit werd steeds uitgesteld en heeft veel

vertraging opgeleverd”.

➔

2maart 2003

Augustus 20069



EVisionsmagazine Elektronisch Kind Dossier

Patricia Giesbergen


Augustus 2006


10



De pilot loopt nog steeds. Wat zijn de ver-

dere plannen?

Erna: “Het plan was om na de zomer het

EKD breder te gaan uitrollen. Ondertussen is

Prevalent in het verlengde van landelijke ont-

wikkelingen begonnen met de bouw van een

nieuwe applicatie. De nieuwe applicatie wordt

zo anders dan de huidige applicatie, dat wij

hebben besloten de uitrol uit te stellen. Onder-

tussen loopt de pilot wel door. De voordelen zijn

namelijk groot en eigenlijk is er na een jaar voor

ons ook geen weg meer terug”.

Wat zijn die voordelen dan?

Erna:”Ten eerste de eerdergenoemde profes-

sionele uitstraling. Andere voordelen zijn het

feit dat we verlost zijn van de slecht leesbare

handschriften”.

Patricia: “Wat voor de GGD een belangrijk

voordeel is, is dat de mogelijkheden voor het

genereren van statistieken toenemen. En ook

het oproepen van kinderen verloopt veel soepe-

ler. Werd er eerst gewerkt met lijstjes en schrif-

ten, nu is het een kwestie van een druk op de

knop en de uitnodigingen worden geprint en de

afspraken worden gepland in de agenda’s. Ook

de rapportages aan de gemeentes zijn nu veel

makkelijker samen te stellen.”

Staan hier ook nadelen tegenover?

Erna: “We zijn simpelweg meer tijd kwijt voor

een consult. Duurde dat eerst 15 minuten, nu

kost het ons 20 minuten.

Patricia: “Voor de GGD-arts ligt dat anders.

Daar duurt het consult even lang als voorheen.

Vaak voer je de gegevens in op het moment dat

een kind zich aankleedt na het onderzoek”.

Erna: “Iets anders is, dat het in het begin lastig

is om het gesprek gaande te houden. Terwijl

je met kind en (meestal) de moeder zit te pra-

ten, moet je ook gegevens invoeren. Er zijn

dan andere gesprekstechnieken nodig om het

gesprek goed te laten verlopen. We hebben

in dat kader ook een interactieve videotraining

gevolgd, waarbij je geconfronteerd werd met

je eigen handelen. Wat ik daar onder andere

geleerd heb is dat je gewoon aan ouders kunt

vragen of ze even willen wachten, omdat jij een

aantal zaken wilt noteren. Ook stellen we de

beeldschermen zo op dat ouders mee kunnen

kijken op het moment dat wij gegevens invoe-

ren. Ze kunnen dan direct aangeven of ze het

eens zijn met wat we invoeren.

En wat jammer blijft is dat we nog steeds geen

laptop kunnen meenemen op locatie.

Patricia: “Reden dat we in eerste instantie op

de locatie in Bodegraven zijn begonnen, is dat

alle consulten daar ter plekke worden gedaan.

Je zit dan niet met je verbindingen. Toen we

1,5 jaar geleden begonnen hebben we voor het

werken op scholen bijvoorbeeld gekeken naar

UMTS-verbindingen. De kosten waren toen nog

€ 80,- per persoon per maand. Als je dan kijkt

naar de GGD met 16 artsen en 16 verpleegkun-

digen, die ieder hun eigen verbinding en een

laptop moeten hebben, dan loopt het aardig in

de cijfers.

Doordat de nieuwe applicatie waar we vanuit

Prevalent aan werken webbased is, en de prij-

zen voor UMTS inmiddels gekelderd zijn, zou

je inmiddels toekunnen met een UMTS abon-

nement van € 35,- tot € 40,- per persoon per

maand.

Erna: “Bovendien zijn er veel scholen die over

een ADSL-verbinding beschikken”.

Patricia: “Inderdaad. We hebben dit nagevraagd

en het blijkt dat 90-95% van de scholen over

een dergelijke verbinding beschikt. Vervolgens

is het natuurlijk wel de vraag of die ook beschik-

baar is in de sportzaal, waar je als schoolarts

vaak zit. Er is in dit kader ook wel eens over

gesproken om aan scholen de eis te stellen dat

er een goede internetverbinding aanwezig is”.

En per saldo is er sprake van een positieve

businesscase?

Patricia: “De winst zit hem uiteindelijk in de

administratieve afhandeling van één en ander.

Dit wordt veel eenvoudiger. Bij de zuigelin-


http://www.ev.nl

2maart 2003

Augustus 200611




Ik denk dat 1 januari 2008 niet eens

haalbaar is”.

Patricia: “Ik merk dat al onze klanten ook

gewoon doorgaan op de ingeslagen weg. Mede

omdat het ministerie heeft aangegeven dat

degenen die hebben geïnvesteerd en vervol-

gens over moeten naar een ander applicatie,

hiervoor gecompenseerd zullen worden".

gen neemt het consult inderdaad meer tijd in

beslag.

Eén en ander is ook meegenomen in het uit-

rolscenario. Plan was om dit stukje bij beetje te

doen vanaf september. Maar nu heeft staats-

secretaris Ross dus gesteld dat ieder kind per 1

januari 2007 een EKD moet hebben”.

Erna: “Tegelijkertijd is niet duidelijk waar men

landelijk gezien heen wil. Ook dit was voor ons

overigens aanleiding om de uitrol uit te stellen”.

Wat betekent het advies van Het Expertise

Centrum om te kiezen voor één landelijk

EKD voor jullie?

Patricia: “De meningen lopen uiteen wat wordt

bedoeld met één systeem. Heb je het dan over

een broncode die iedere leverancier in zijn

applicatie moet verwerken? Of wordt het echt

één applicatie? Aangezien er nu wordt gespro-

ken over een Europese aanbesteding, lijkt het

laatste overigens het meest waarschijnlijk”.

Vierstroom en GGD Midden Holland lopen

dus het risico dat ze straks over moeten

naar een andere leverancier?

Erna: "Klopt, maar de overgang naar een

andere leverancier is minder ingrijpend dan de

overgang van volledig analoog naar volledig

digitaal werken. Wij gaan dus gewoon door

met Prevalent. Hun applicatie voldoet aan de

NICTIZ standaarden, en een eventuele nieuwe

applicatie zal daar ook aan moeten voldoen. Nu

stoppen zou een achteruitgang zijn. Wellicht dat

we dan over 2 tot 3 jaar over moeten naar een

andere applicatie – want eerder zie ik het niet

gebeuren – maar dat is dan maar zo".

1 januari 2007, zoals staatssecretaris Ross

heeft gesteld, is dus niet haalbaar?

Patricia: “De aanbesteding is dan nog niet eens

afgerond”.

Erna: “En voordat je dan kunt overgaan tot bre-

de implementatie, ben je zo een jaar verder. Je

moest eens weten hoeveel regio’s nu bijvoor-

beeld hun planning nog handmatig doen.

2maart 2003

Augustus 2006


12


EVisionsmagazine

Vragen: E: [email protected]

Arcuris Maatschappelijke Opvang is een

welzijnsorganisatie die opvang, huisvesting,

zorg, begeleiding, dagbesteding en werk biedt

aan kwetsbare mensen die door een combinatie

van problemen de thuissituatie verlaten hebben

en (tijdelijk) niet in staat zijn zich op eigen

kracht in de samenleving te handhaven. Arcuris

(www.arcuris.nl) is al meer dan een eeuw actief

in de zorg aan deze doelgroep en beschikt

daarvoor over een gedifferentieerd aanbod

van voorzieningen in een drietal regio’s.

Arcuris heeft inmiddels een zorgdossier

geïmplementeerd op basis van Clever: een

applicatie die eigendom is van het Leger des

Heils, geleverd wordt door Ordina, en op dit

moment wordt ingevoerd bij alle instellingen

die zijn aangesloten bij de Federatie opvang

(www.opvang.nl), het samenwerkingsverband

van de maatschappelijke zorg in Nederland.

Richard Puyt en Jan Loeffen van Expanding

Visions spraken op het Centraal Bureau van

Arcuris in Beekbergen met projectleider

Tony Rubino over de ervaringen tot nu toe.

De implementatie van een zorgdossier is geen ICT-traject!

Na lange tijd - zo’n 15 jaar - als ICT-er

gewerkt te hebben heeft Tony Rubino zijn

carrière een andere richting gegeven en is

als hulpverlener aan het werk gegaan. Dat

wetende, was de eerste vraag aan Tony is

ook onmiddellijk hoe hij verleid was toch

een ICT-project te gaan trekken.

“Bij een andere werkgever was ik hulpverlener

in opleiding en ik kende Clever uit de praktijk.

Via via kwam ik bij Arcuris waar ik de invoering

van Clever als eerste taak kreeg, maar ook hier

ben ik inmiddels als hulpverlener aan het werk.

En in de hulpverlening ligt mijn hart.”

Er was al een afspraak om Clever te gaan

gebruiken en er werd over nagedacht hoe dat

te implementeren. Arcuris is een fusie-instel-

ling, dus op allerlei plaatsen werd in meer en

mindere mate een zorgdossier bijgehouden.

Dat varieerde van het kladblok tot op DOS ge-

baseerde toepassingen die op locaties werden

gebruikt. De zorg aan cliënten was gebaseerd

op het zg. 8-fasenmodel.

Maar Clever paste niet één op één bij het 8-fa-

senmodel. Met een projectteam hebben we een

match gerealiseerd. In dat projectteam zat een

Tony Rubino

http://www.ev.nl


www.arcuris.nl

www.opvang.nl

➔

2maart 2003

Augustus 200613



EVisionsmagazine De implementatie van

een zorgdossier

lid van het MT, de directeur bedrijfsvoering, een

regiodirecteur, enkele clustermanagers, een

beleidsmedewerker en een ICT-er.

We wilden vijf regionale servers inrichten die

dan onderling van tijd tot tijd dienden te syn-

chroniseren. We zijn daar echter van afgestapt.

Dat was niet handig en op het gebied van de

infrastructuur was er inmiddels ook het nodige

aan de gang. Maar daar weet Jan Loeffen meer

van.”

Jan Loeffen: “Ik had van Arcuris de opdracht

gekregen als interimmanager de ICT nieuw

van de grond af op te zetten. Op basis van

een voorliggend advies van EV moest dat een

centrale serveromgeving worden en werkplek-

ken op basis van thin cliënt. Maar wel over zo’n

vijftien locaties en ook nog geschikt voor Voice

over IP (VoIP). Met Michel ten Broeke en later

ook Albert Durinck zijn we daar flink mee aan

de slag geweest. Een centrale serverruimte

werd ingericht en er werden verbindingen be-

steld met alle locaties. Lokaal bleken veel extra

werkzaamheden nodig voor de werkplekaan-

sluitingen. Die hebben nog al wat tijd gevergd.

We hebben op alle locaties nieuwe werkplek-

ken gerealiseerd, we namen een emailsysteem

in gebruik, we stelden overal applicaties ter

beschikking waaronder inderdaad ook Clever,

dat centraal kon worden ingericht en via de

thin cliënts op elke gewenste plek beschikbaar

kwam. En als laatste hebben we telefonie mid-

dels VoIP ingericht over alle locaties. Het brengt

Arcuris de nodige flexibiliteit en beperkt de

beheerskosten. Voor zo’n kleine 450 gebruikers

zijn nu twee ICT-beheerders actief.”

Tony: “We konden ons nu richten op een cen-

trale omgeving. De ICT-infrastructuur kruiste

de vertraging in de oplevering van de nieuwe

versie van Clever. Die kwam uiteindelijk in ok-

tober 2005 ter beschikking. Ik had alleen een

demoversie. Die ik heb aangepast en daarmee

ben ik zo snel de eerste locaties beschikbaar

waren aan de slag gegaan. In hechte samen-

werking met de clustermanagers zijn we de pilot

gestart en met succes. Inmiddels is de transitie

naar breed gebruik nog gaande. Het idee was

overigens dat we klaar zouden zijn als de im-

plementatie was afgerond, maar eigenlijk begint

het nu pas. Het IT-label moet er af. Nu moeten

we zien dat we de managementinformatie en

andere rapportagemogelijkheden kunnen be-

nutten en ze op elk gewenst moment actueel

kunnen opleveren. Rapportages aan derden

(overheden en anderen), maar ook interne infor-

matie moet dan dagelijks actueel beschikbaar

zijn. De gezamenlijke verantwoordelijkheid voor

de juistheid van de gegevens krijgt nu des te

meer inhoud. Gebruikers moeten ook professio-

neler gaan rapporteren.”

“Hoe staat het met de opleidingen?

“Daar ben ik nog niet helemaal tevreden over.

In de pilot is dat door leverancier zeer uitge-

breid verzorgd, maar het rendement is te laag.

Nu doe ik het zelf, één à anderhalve dag per

week. Maar dat moet een structureel karakter

krijgen.”

“En de koppeling met de zorgkantoren?

“Op basis van de indicatie gaan we aan de slag.

Het 8-fasenmodel is daarbij het uitgangspunt.

Clever is daar nu voor ingericht. Technisch klopt

het. We kunnen de indicatie ophalen en melden

dat we actief zijn voor die cliënt. We werken niet

met PGB’s (Persoons Gebonden Budgetten),

maar met de regelingen van de AWBZ.

Zorgplanning is dus een voorwaarde. En dat is

nieuw in de maatschappelijke zorg. We zetten

begeleidingsplannen in Clever met de bijbe-

horende acties. Dat is de planbare zorg. We

melden nu nog handmatig terug aan zorgkan-

toren. We zitten dus in een overgangssituatie

en dat geeft aan dat de maatschappelijke zorg

nog flinke stappen heeft te zetten. De voorkant,

de indicatie, klopt nu. Het einde, de rapportage,

ook. Nu de rest nog, de tussenstappen.”


Augustus 2006


14


EVisionsmagazine

naast heb je een kernteam nodig van een func-

tioneel en een technisch applicatiebeheerder.

Die twee functies moet je goed onderscheiden

en ze tegelijk bij elkaar zetten. Verder zijn de

clustermanagers van groot belang. Je moet

zo’n project ook niet brengen als een ICT-pro-

ject. Maar ik vond het alles bij elkaar een GAAF

project.”

“Wil je ook een certificatie?

Ja, dat zit er in, dus we kunnen dat te zijner tijd

regelen.”

“Heb je nog adviezen aan anderen?

“In dit traject heb ik veel petten op gehad. Ik

kende zowel het pakket als de hulpverlening.

Kennis van de werkprocessen is cruciaal. Daar-

8-fasenmodel

We onderscheiden de volgende fasen waarbij elke fase een eigen doel, werkwijze en

bijbehorende instrumenten heeft.

1. Aanmeldingsfase, het eerste contact tussen de cliënt en iemand van de instelling.

2. Intakefase, een nadere kennismaking tussen de cliënt en de instelling.

3. Opnamefase, de opbouwfase van de hulpverlening aan de cliënt.

4. Analysefase, analyse van het functioneren van de cliënt op de acht verschillende leefgebieden.

5. Planningsfase, het opstellen van een begeleidingsplan.

6. Uitvoeringsfase, de uitvoering van het begeleidingsplan.

7. Evaluatiefase, een terugblik op de uitvoeringsfase.

8. Uitstroomfase, de afronding van de hulpverlening.

In het 8-fasenmodel onderscheiden we acht leefgebieden.

De leefgebieden komen in bijna elke fase van het model terug. Ze staan dus steeds centraal

in het begeleidingstraject.

1. Huisvesting: huidige woonsituatie van de cliënt.

2. Financiën: financiële situatie van de cliënt (zoals inkomsten, uitgaven, schulden) en bestedings-

patroon.

3. Sociaal functioneren: relatie tussen de cliënt en zijn omgeving (waaronder zijn gezin, familie,

hulpverleners), inclusief zijn maatschappelijk gedrag (relatie en justitie).

4. Psychisch functioneren: het ‘welbevinden’ van de cliënt, inclusief eventueel psychiatrisch

ziektebeeld en verslavingsgedrag.

5. Zingeving: datgene wat de cliënt motiveert om te leven (bijvoorbeeld een levens- of

geloofsovertuiging).

6. Lichamelijk functioneren: fysieke gesteldheid van de cliënt en zelfzorg.

7. Praktisch functioneren: huishoudelijke en technische vaardigheden, taalvaardigheden.

8. Dagbesteding: daginvulling van de cliënt (werk, hobby’s, studie, activiteiten).

De implementatie van

een zorgdossier


http://www.ev.nl

➔

2maart 2003

Augustus 200615



EVisionsmagazine

Zorgdossiers: “Gewoon beginnen, maar niet als een kip zonder kop!”

Een aanzienlijk aantal AWBZ-instellingen werkt

inmiddels met een elektronisch zorgdossier of

is druk doende met de implementatie daarvan.

Zo ook stichting De Wever in Tilburg. Deze

organisatie heeft inmiddels een leverancier

voor het zorgdossier geselecteerd en staat nu

aan de vooravond van een implementatie.

Stichting De Wever biedt ouderenzorg. Er

werken 1500 medewerkers (ruim 800fte) en ruim

600 vrijwilligers voor 1100 cliënten op zeven

locaties: één verpleeghuis en zes zorgcentra,

deels gecombineerd met een verpleegafdeling.

In het verpleeghuis De Hazelaar troffen

Richard Puyt en Jan Loeffen van Expanding

Visions hun gesprekspartners Claudia van

Erven en Ingrid van Hoof (respectievelijk

staffunctionaris beleid en innovatie en

applicatiebeheerder elektronisch zorgdossier)

en vroegen hen naar hun ervaringen tot nu toe.

Jullie staan aan de vooravond van de

implementatie van een elektronische zorg-

dossiers. Kunnen jullie iets van de voorge-

schiedenis aangeven?

Claudia: “De Wever heeft tegenwoordig zeven

locaties die voorheen allemaal een eigen aan-

pak hadden met betrekking tot het papieren

zorgdossier.

We zijn begonnen met een brede groep van

deelnemers die allemaal meepraatten. We

meenden dat we alle mogelijke problemen

en knelpunten van te voren moesten oplos-

sen voordat we met de implementatie konden

beginnen. De kern van het probleem zat ‘m in

verschil van mening over de taken en verant-

woordelijkheden van de gebruikers van het

zorgdossier. We hadden zelf ook nog geen

goed eenduidig beeld. We wilden eerst, vooraf,

consensus en de meeste problemen opgelost

hebben. En dat bleek geen constructieve werk-

wijze.

Met ondersteuning van Jos de Bruin, proces-

manager van Expanding Visions, hebben we

toen besloten in een kleinere groep als project-

groep verder te gaan. Stap voor stap.”

Claudia van Erven en Ingrid van Hoof

Ingrid: “We zijn toen doorgegaan met die klei-

nere groep en een gefaseerde aanpak. De

eerste opdracht was het opstellen van een pro-

gramma van eisen en zoeken naar een leveran-

cier die aan die eisen kon voldoen.“

Claudia: “Bepaalde sleutelfunctionarissen in

het zorgproces moesten in ieder geval mee

doen. De beroepsgroep V&V (verpleging en

verzorging) moest als grootste gebruiker van

het zorgdossier ook vertegenwoordigd zijn in de

projectgroep. We hebben “go/no go” momenten

ingebouwd en de pilots laten plaatsvinden op

een afdeling waar veel cliënten worden opge-

nomen en ontslagen en een waar bewoners

langer verblijven. Een MT-lid werd gevraagd

als kartrekker en projectleider. De projectgroep

werd samengesteld met een aantal direct

betrokken functionarissen en kreeg ook een

beter mandaat. Het project werd opgeknipt in

fasen.”

Ingrid: “Er is overeenstemming over de uit-

gangspunten, alle rapportages zijn inzichtelijk,

de mogelijkheid om gegevens extra af te scher-

men is er wel, maar die wordt in de praktijk

weinig gebruikt behalve door therapeuten. De

projectgroep heeft de autorisaties uitgewerkt.

Inhoudelijk ligt alles nog steeds bij de vakgroe-

pen en vanuit applicatiebeheer ondersteunen

we meer in technische zin. Maar we zitten nog

wel in de overgangsfase. Nog niet alles zit er

in, gaandeweg bouwen we op, maar als we de

mogelijkheden aangeven komt dat vanzelf.”

Claudia: “Er is ook een beoordelingscommis-

sie ingericht. Als iemand iets wil, wordt hem of

haar gevraagd dat via de lijn met collega’s op

de afdeling te bespreken en via die commissie

in te brengen.”

Geldt dat alleen voor de zorgapplicatie?

Claudia: “Nee, ook bijvoorbeeld op het gebied

van roostering en planning hebben de planners

wel degelijk inspraak als het gaat om de plan-

ningapplicatie. Maar het is voor het eerst dat we

dat zo stevig wegzetten. Er is een stuurgroep

ICT op directieniveau en er zijn projectgroepen.

Die van het zorgdossier is er daar één van.

In de stuurgroep worden ook bijvoorbeeld de

landelijke ontwikkelingen meegenomen en de

invloed daarvan op het ICT-beleid.“

Wat staat er nog op de rol?

Ingrid: “Scholing en het implementeren van

het zorgdossier op de rest van de locaties.

De scholing voor het elektronisch zorgdossier

valt uiteen in een aantal onderdelen, namelijk

een basistraining voor computervaardigheden

voor wie dat nodig was, een scholing voor aan-

dachtsfunctionarissen, een algemene scholing

voor alle gebruikers van het zorgdossier en een

specifieke scholing voor de zorgcoördinatoren

met betrekking tot het zorgplan. Aansluitend

op de scholing kunnen we dan op een afdeling

gaan implementeren.

En het zorgdossier ontwikkelt zich ook verder.

Er kan bijvoorbeeld andere informatie nodig

zijn. Het zorgplan is lastig en vraagt veel aan-

dacht, met name voor wat betreft de scholing.”

Wie werken er nu het meest intensief mee?

Ingrid: “Natuurlijk de V&V-ers, die doen dat 24

uur per dag. Voor het zorgplan zijn dat verder

de zorgcoördinatoren en de artsen. In het ver-

pleeghuis is de eindverantwoordelijkheid voor

het zorgplan gelegd bij de verpleeghuisarts. In

de verzorgingshuizen ligt de verantwoordelijk-

heid voor het zorgplan meer in de lijn.”


Augustus 2006


16


EVisionsmagazine “Gewoon beginnen, maar niet als

een kip zonder kop!”

Projectgroepoverleg met sleutelfunctionarissen


http://www.ev.nl

Welke externe factoren spelen een rol?

Claudia: “Door de keuze om gaandeweg

de zaken aan te pakken, moeten we steeds

opnieuw bekijken wat we doen. Bijvoorbeeld

met betrekking tot zorgzwaartemetingen en de

mate waarin we de geleverde zorg gaan regi-

streren.”

Zorgkantoren ontwikkelen zich tot make-

laars in zorg. Er kunnen dus verschillende

tarieven gelden. Hoe heeft dat zijn invloed?

Claudia: “In de nabije toekomst heeft dit zeker

invloed. Cliënten gaan straks met een indicatie

in de vorm van een zorgzwaartepakket met ons

in onderhandeling over welke zorg zij willen

afnemen. Maar daarna komt het verantwoorden

van de geleverde zorg zowel naar de cliënt als

naar het zorgkantoor. De wijze waarop deze

verantwoording moet plaatsvinden is nog niet

bekend.

Welke ontwikkelingen zijn er verder nog?

Ingrid: “We willen straks kunnen zien wat de

zorg kost op het niveau van de cliënt en welk

tarief er tegenover staat. Daarbij hebben we

ook nog te maken met het onderscheid tus-

sen intra- en extramuraal. Extramurale zorg

wordt nu al gegeven, voornamelijk in de aan-

leunwoningen van onze zorgcomplexen. Op

dit moment is hierbij de indicatie veel meer

leidend, maar daar zal de registratie nog beter

moeten. Er komen ontwikkelingen aan met

PDA’s. Maar als je goed met een EPD wilt wer-

ken heb je een fatsoenlijk werkstation nodig.

We werken nu al veel draadloos met laptops.

De vraag is of dat ook allemaal met een PDA

kan.”

Wat zou je anderen willen adviseren?

Claudia: “Om bij voorkeur met een kleine groep

mensen te werken die mandaat krijgt om zaken

uit te werken en adviezen voor te bereiden.

Regelmatig moet er natuurlijk teruggekoppeld

worden aan het MT over hoe de zaken worden

aangepakt en ingericht. Verder blijkt dat het

geven van opleidingen door eigen applicatiebe-

heerders goed heeft gewerkt. Er waren korte

afstanden en een laagdrempelige toegang tot

de applicatiebeheerders. En de vreemde ogen,

in dit geval van Jos de Bruin van EV, dwongen

ons ook fasegewijs beslissingen te nemen.

MT-leden waren in het begin nauwelijks ICT-

minded. Onder invloed van het project en van

Jos is dat veranderd. Hij heeft ons ook gesti-

muleerd deel te nemen in landelijke netwerken.

Vakjargon, de ICT-taal spreken, bleek niet

noodzakelijk. En alles vastleggen in dossiers

bleek niet zaligmakend; je moet je steeds weer

afvragen in welke mate dat nodig is.”

Ingrid: “De projectgroep kreeg niet alleen man-

daat maar ook faciliteiten, qua mensen, uren en

middelen. Dat was een heel belangrijk aspect:

het was ook te doen doordat er sprake was

van vlotte besluitvorming en de bereidheid om

te investeren. Het MT vond het heel belangrijk

en dat straalde ook door. Je ziet dan ook de

resultaten komen. En de weerstand viel uitein-

delijk erg mee, mensen vroegen zelfs waar we

bleven.”

Claudia: “Het was belangrijk snel de meer-

waarde van het elektronisch zorgdossier ten

opzichte van de oude werkwijze duidelijk te

maken. En dan heb ik het niet alleen over snel-

ler of efficiënter werken, maar eerder over het

beschikken over altijd bijgewerkte dossiers,

een eenduidige werkwijze op alle locaties en

een verbetering van de kwaliteit van de zorg-

plannen. En dat is gelukt, het project heeft een

vliegwieleffect, dat blijkt ook uit de afstemming

tussen indicatie, zorgplan en de communicatie

met de cliënt en de verhoogde aandacht voor

systematisch en methodisch handelen. De fase

van een eenduidig papieren zorgdossier heb-

ben we daarmee dus overgeslagen.

De toegang voor huisartsen tot het zorgdossier

vormt nog een probleem. Buiten dat is er nog

veel te doen. Maar tegelijk is het een kwestie

geweest van gewoon beginnen, natuurlijk niet

als een kip zonder kop, maar wel aanpakken,

regelmatig terugkoppelen en doorgaan.“

2maart 2003

Augustus 200617



EVisionsmagazine “Gewoon beginnen, maar niet als

een kip zonder kop!”


Augustus 2006


18


EVisionsmagazine

Het Elektronisch

Medicatie Dossier en

het Waarneemdossier

Huisartsen: de

vrijblijvendheid is er vanaf.

Het Nederlands ICT Instituut voor de zorg (NICTIZ) heeft de afgelopen jaren

samen met vertegenwoordigers uit het zorgveld hard gewerkt aan de

voorbereidingen voor de implementatie van een Elektronisch Patiënten

Dossier (EPD), met als voorlopers het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD)

en het Waarneemdossier Huisartsen (WDH). Tot voor kort hoorde je in veel

zorginstellingen dat men niet zozeer geloofde in de plannen zoals die er lagen en

dat het nog wel jaren kon duren voordat de AORTA-infrastructuur, het EMD en het

WDH gerealiseerd zouden zijn. En hoewel de planningen nog steeds doorschuiven,

komt daadwerkelijke realisatie van het EMD, het WDH en de bijbehorende landelijke

communicatie-infrastructuur steeds dichter bij. Instellingen die de boot niet willen

missen en willen voorkomen dat zij in een onmogelijke tijdsklem komen, zullen

snel in beweging moeten komen. Anders zullen zij de termijnen die door VWS

worden nagestreefd, en wellicht zelfs worden afgedwongen, straks niet kunnen

halen. Bert van de Bovenkamp, coach bij Expanding Visions, ligt één en ander toe.

Bert van de Bovenkamp


http://www.ev.nl

➔

2maart 2003

Augustus 200619



EVisionsmagazine Het Elektronisch Medicatie

Dossier en het Waarneemdossier.

Onomkeerbaar proces

Minister Hoogervorst lijkt vastberaden de

geplande landelijke uitrol van het EMD, het

WDH en bijbehorende voorzieningen als het

Landelijk Schakelpunt (LSP), de UZI-pas en de

Sectorale berichtenvoorziening zorg (SBV-z)

door te drukken. Hij kan ook haast niet anders,

want de politieke druk is groot. De verschillende

fracties in de kamer willen nu namelijk eindelijk

wel eens resultaten zien en bestoken Hoo-

gervorst voortdurend met kritische vragen ten

aanzien van de voortgang. Mede als gevolg van

diverse publicaties waaruit blijkt dat er jaarlijks

vele duizenden onnodige ziekenhuisopnamen

en zelfs sterfgevallen zijn als gevolg van het

ontbreken van adequate medicatiegegevens.

Met als meest recent voorbeeld een rapportage

van het Erasmus Medisch Centrum, uitgevoerd

in opdracht van het CVZ .

De politiek voelt blijkbaar de hete adem van de

kritische patiënten (lees: kiezers) in haar nek!

De recente val van het kabinet, het rapport

Scheepbouwer en het “verzet” van een deel

van de leveranciers van ICT-toepassingen voor

de zorg zullen hier waarschijnlijk weinig aan

kunnen veranderen. Eenzelfde ontwikkeling

zien we overigens ten aanzien van het EKD.

Onder invloed van een aantal gezinsdrama’s,

dat breed uitgemeten zijn in de pers, heeft

staatssecretaris Ross gesteld dat er per 1

januari 2007 een EKD voor elke 0-19 jarige in

Nederland moet zijn. Ten aanzien van de haal-

baarheid van die termijn verwijs ik hier naar het

interview met Erna Sluis (Vierstroom) en Patri-

cia Giesbergen (Prevalent) in dit magazine.

Planning

Op hoofdlijnen ziet de planning voor de lande-

lijke uitrol van het EMD en het WDH er als volgt

uit (bron: brief van minister Hoogervorst aan de

Voorzitter van de Tweede Kamer, kenmerk TK,

2005-2006, 25529, nr 22, onderwerp Voort-

gang ICT in de Zorg):

WDH:

Q3 2006 : pilot

Q4 2006 : uitrol koplopers

Q1 2007 en verder : landelijke uitrol

EMD:

1e helft Q4 2006 : pilot

2e helft Q4 2006 en Q1 2007 : uitrol koplopers

Q2 2007 en verder : landelijke uitrol

De zogenaamde Proof of Concept die hier-

aan vooraf gaat, waaraan 11 leveranciers van

informatiesystemen meedoen en waarbij de

aangepaste informatiesystemen getest worden

in onderlinge samenhang met het LSP, de SBV-

z, het BSN en de UZI-pas, dient voor die tijd te

zijn afgerond.

Volgens de laatste brief van de minister aan de

Tweede Kamer, d.d. 31 mei jl. staat deze plan-

ning nog steeds. Concreet betekent dit dat in

principe alle huisartsen aan het einde van dit

jaar klaar moeten staan en alle ziekenhuizen en

apotheken aan het einde van Q1 2007.

Wat komt erbij kijken?

Voor die tijd moet er het nodige gebeuren:

1 De informatiesystemen moeten worden aan-

gepast aan de landelijk gedefinieerde stan-

daarden en het programma van eisen voor

een Goed Beheerd Zorgsysteem (GBZ). Een

zorgverlener die werkt met een systeem dat

niet aan dit programma van eisen voldoet,

kan bijvoorbeeld niet aansluiten op de Zorg

Informatie Makelaar en het LSP

De GBZ stelt eisen aan de gebruikersfunc-

ties, berichtenuitwisseling, connectiviteit,

beveiliging, beschikbaarheid, responsetij-

den, capaciteit, betrouwbaarheid, actualiteit

en beheer. Om een aantal voorbeelden te

noemen: ten aanzien van beveiliging geldt

bijvoorbeeld de eis dat men uitsluitend

toegang tot het systeem moet kunnen ver-

krijgen via een UZI-pas. Ten aanzien van


Augustus 2006


20


EVisionsmagazine Het Elektronisch Medicatie

Dossier en het Waarneemdossier.

beschikbaarheid geldt de eis dat systemen

7 x 24 uur beschikbaar moeten zijn en dat

storingen binnen korte tijd verholpen moeten

worden (bron: Programma van eisen voor

een Goed Beheerd Zorgsysteem ).

2 Er moet een Zorg Service Provider worden

geselecteerd die verbindingen naar het

LSP kan verzorgen. KPN heeft in dit kader

onlangs een nieuwe marktpropositie speci-

fiek voor de zorg gelanceerd, maar er zijn

meer aanbieders.

3 De UZI-pas moet worden aangeschaft en

geïmplementeerd.

Schaalvoordelen door samenwerking

Als het gaat om het aanpassen van de infor-

matiesystemen op zich: de diverse leveranciers

zijn hier al hard mee bezig. Aandachtspunt hier-

bij is overigens dat een groot aantal leveran-

ciers via een brandbrief van de Vereniging van

Organisaties voor ICT in de Zorg (OIZ) heeft

laten weten dat men niet meekan in de planning

zoals die er nu ligt. Men geeft aan meer tijd

nodig te hebben om de systemen aan te pas-

sen aan de geformuleerde eisen.

Zorgverleners en zorginstellingen zullen echter

ook zelf actie moeten ondernemen. Om terug

te komen op bijvoorbeeld de eisen die de GBZ

stelt ten aanzien van de beschikbaarheid van

systemen: dit betekent al snel dat systemen

redundant uitgevoerd moeten worden, net als

de dataverbindingen. Bij hoeveel huisartsen-

praktijken en apothekers is dit nu het geval? Wil

je dit betaalbaar houden, dan is het raadzaam

je als zorgverleners te verenigen. Het liefst op

regionaal niveau. Dit kan zowel binnen één

discipline (bijvoorbeeld huisartsen die samen-

werking zoeken) als sectoraal (ziekenhuizen,

huisartsen, apothekers en eventuele andere

zorginstellingen samen). En zowel door vraag-

bundeling alsook door de inrichting van een

zogenaamd Shared Service Centre (SSC). Op

die manier kunnen belangrijke schaalvoordelen

gerealiseerd worden.

Gisteren beginnen

Vergis u niet in de impact van de ontwikkelin-

gen zoals die hiervoor zijn geschetst. Heeft

u er bijvoorbeeld al over nagedacht hoe u de

support op systemen in het kader van de 7 x 24

uurs beschikbaarheid wilt vormgeven?

De genoemde ontwikkelingen raken namelijk

niet alleen uw informatie-infrastructuur (appli-

caties en gegevensstructuur) en uw technische

infrastructuur (hardware en verbindingen), maar

ook uw organisatie-infrastructuur (ICT-beheer-

organisatie).

Om grip te houden op de ontwikkelingen en

op tijd klaar te staan is het van belang op korte

termijn een integraal plan te ontwikkelen, dat

al deze lagen uit het hiërarchisch model voor

de informatie infrastructuur (zie figuur) omvat.

Zeker wanneer u inderdaad besluit één en

ander niet alleen op te pakken, maar de samen-

werking te zoeken met collega-zorgverleners.

Ontwikkelingen inde omgeving

Bedrijfsdoelstellingen

Functioneleinfrastructuur

Technischeinfrastructuur

Organisatie-infrastructuur


http://www.ev.nl

15

j a a r e x p a n d i n

gvi s

i on

s

2maart 2003

Augustus 200621



EVisionsmagazine

Aan- en afmeldenU abonnement op EVisionsmagazine is kostenloos en vrijblijvend. U kunt zich aan- of afmelden via http://www.ev.nl/aanmelden

EU-aanbesteden en EVEU-aanbestedingen die EV begeleidt worden doorgaans op www.ev.nl/aanbesteden gepubliceerd. U kunt automatisch op de hoogte blijven van deze aanbestedingen. Als er een project of informatie gepubliceerd wordt, dan ontvangt u hierover een e-mailbericht. Deze service is gratis voor abonnees van EVisionsmagazine. In uw my-profiel http://www.ev.nl/aanmelden kunt u naar keuze uw abonnement op deze e-mailservice activeren.

De website van EV en RSS is een toepassing van de internetmetataal XML. Een RSS-feed wordt op de EV-website gebruikt om geïnteresseerden een automatische melding toe te sturen over wijzigingen op de EV-website. Deze melding wordt gepresenteerd in een RSS-feed of nieuwsreader. Hiervan zijn verschillende varianten, al dan niet gratis, van verkrijgbaar. Wij verwijzen u naar FeedReader, een eenvoudige maar zeer bruikbare en gratis applicatie die u op uw computer kunt installeren.

Wat betekent de afkorting RSS? Er bestaat geen eenduidige verklaring voor de betekenis van de letters RSS. De volgende varianten worden gebruikt: RDF Site Summary , Rich Site Summary, Really Simple Syndication

Wat kan de RRS-feed van EV voor u betekenen? Via een RSS nieuws-reader ‘abonneert’ u zich op de RSS feeds van EV. Het programma verzamelt automatisch de headlines van onze website en eventueel intro’s en geeft deze in één opsomming weer in de reader of in uw browser. Op het moment dat wij een artikel plaatsen ontvangt u automatisch een signalering dat er nieuwe content beschikbaar is op onze website. Wilt u een artikel lezen dan klikt u op de headline en gaat u direct naar het artikel. EV’s RRS-feed: http://www.ev.nl/rss/

Heeft u vragen hierover mail dan naar [email protected].

Expanding Visions is een managementadviesbureau voor toekomstvaste bedrijfsvoering. EV coached organisaties op het snijvlak management en ict. De missie is 'Het identificeren van kansen uit ontwikkelingen op het snijvlak van management en ICT en die te vertalen naar resultaten voor organisaties'.

Expanding Visions B.V.Baarnsche Dijk 12-i, 3741 LS BAARNPostbus 747, 3740 AS BAARNT: 31+(35) 5 488 388F: 31+ (35) 5 422 953http://www.ev.nlE: [email protected]


http://www.ev.nl/aanbesteden


http://www.feedreader.com/

http://blogspace.com/rss/readers

http://www.ev.nl/rss/


http://www.ev.nl


Ict In De Zorg Volop In Beweging

Documents

Transcript of Ict In De Zorg Volop In Beweging