PRIJS�€2�,6�0JAARGANG�12NO.�11�3ALGEMEEN�HANDELSBLAD�(1828)�EN�NIEUWE�ROTTERDAMSE�COURANT�(1844) nrc.nl

D o n d e rd a g 27 juli 2 0 17

x(7B0BB4*QKKKNP( +&!%!z!#!_B�e�zo�r�g�i�n�f�o�r�m�a�t�i�e

Lees�nrc.next�ook�online

Zo�geregeldGa�naar�nrc.nl/activeer

n�rc�.�n�l�/s�e�r�v�i�c�e�of�088�572�0572ma�t/m�vr�08.00-19.45�uur,�za�11.00-16.30�uur

Inhoud

Opinie�16-17�|Familieberichten�E4�|Cultureel�Supplement�C1-11�|Economie�E1-9�|�Colofon�C15

I s l a m i t i sch eschool magtoch starten

UITSPRAAK�RAAD�VAN�STATE

Door�onze�redacteurMirjam�Remie

A�M�ST�E�R�DA�M�.�Hoe bewaak je de kwa-liteit van scholen zonder aan de vrij-heid van onderwijs te tornen? Dievraag is actueel door een uitspraakvan de Raad van State woensdag. De-missionair staatssecretaris SanderDekker (Onderwijs, VVD) had eennieuwe islamitische middelbareschool geen financiering mogen wei-geren, omdat zijn argumenten hier-voor niet kloppen, zegt de Raad vanState. Dekker moet zijn beslissingvoor 1 augustus herzien, zodat deschool komend schooljaar van startkan gaan, zegt de Raad van State.

„Ik vind het frustrerend dat dezeschool kan starten”, zegt Dekker ineen reactie. „Ik heb nog altijd weinigvertrouwen in het bestuur.” He tschoolbestuur, de Stichting Islami-tisch Onderwijs (SIO), heeft nog nietgereageerd op de uitspraak.

Dekker besloot uiteindelijk in 2016om het bestuur, dat in 2011 aanvraagdeed voor de oprichting van een mid-delbare school, geen geld te geven.Een van de bestuursleden – die eerdereen islamitische school runde diemoest sluiten wegens slecht onder-wijs – deed in 2014 een steunbetui-ging aan terreurgroep IslamitischeStaat. Het bestuur nam daar volgensDekker niet snel genoeg afstand van.Daardoor is hij er niet gerust op dat deschool goed burgerschapsonderwijskan geven – een wettelijk verplichtetaak. Dat SIO vervolgens niet mee-werkte aan een bezoek van de inspec-tie, versterkt die vrees.

Maar volgens de afdeling bestuurs-rechtspraak van de Raad van Statenam SIO wél snel genoeg afstand vande IS-steunbetuiging, zoals ondermeer in notulen van een bestuursver-gadering te lezen valt, die later aanDekker zijn verzonden. SIO toondezich uiteindelijk ook bereid mee te

De overheid heeft nauwelijks middelen omoprichting van een school tegen te houden.

werken aan een onderzoek van de in-spectie, indien daarvoor een wette-lijke basis zou bestaan – maar daaropreageerde de inspectie niet.

Over de vraag of Dekker in dit gevalüberhaupt financiering had mogenweigeren, laat de Raad zich niet hel-der uit. Volgens Paul Zoontjens, hoog-leraar onderwijsrecht aan TilburgUniversity, had Dekker dit niet mogendoen. Bij de vrijheid van onderwijs,artikel 23 van de grondwet, past eenterughoudende overheid.

Inspectie komt later langsOm een nieuwe school te starten moe-ten er voldoende leerlingen zijn en eenmaatschappelijk erkende richting. Deinspectie komt pas langs als de lessenal begonnen zijn. „De staatssecretarisheeft geprobeerd de komst van dezeschool op oneigenlijke gronden tegente houden”, vindt Zoontjens.

Dat de overheid te weinig middelenheeft om een school vóór oprichtingop kwaliteit te toetsen, constateerdede Onderwijsraad al in 2012. Er zou-den voor de financiering van nieuwescholen strengere eisen moeten ko-men, schreef de raad in een advies.Bijvoorbeeld dat het onderwijs moetpassen bij de uitgangspunten van derechtsstaat. Er zou ook ruimte moe-ten komen voor scholen met een be-paalde pedagogische visie.

Een voorstel van Dekker voor eenwet die dat mogelijk moet maken, ligtnu bij de Raad van State voor advies.In die wet staan ook mogelijkhedenom de kwaliteit van scholen al voor definanciering te controleren. In reactieop de uitspraak van woensdag zegtDekker ook andere mogelijkheden tewillen verkennen. Wat juridisch kanen mag voor de stichting van eenschool strookt in zijn ogen „niet metwat maatschappelijk gezien wense-lijk is”. De nieuwe islamitische schoolkan rekenen op een snel bezoek vande inspectie, verzekert Dekker.

Tate�ModernKunst uit hettijdperk van

Black PantherCultuur�C4-5

BiologieDe laatste zomervan de illegale,oranje petuniaIn�het�nieuws�9

2�0°�CD�o�n�d�e�rd�a�g�o�c�h�t�e�n�dwordt�het�al�sneldroog�bij�20�gradenen�af�en�toe�zon

International School Eerde

We make exclusive education personal

Meer informatie? www.eerde.nl Zie ook pagina 14

A�d�ve�r�t�e�n�t�i�e

Le�e�f�s�t�ra�a�tPicknicken en spelen

op straat – ten kostevan de auto’s

In�het�nieuws�1�0�-11

G�e�n�d�e�r�n�e�u�t�ra�a�lAmsterdam wilaf van ‘meneer ’en ‘mevrouw ’In�het�nieuws�4-5

Binnen een weekwaren alle meisjes in

de straat besnedenSahra�Muse�Somalische�-

Nederlandse

In�het�nieuws�7

nrcDONDERDAG�27�JULI�2�0�1710 In het nieuws

Voor meer informatie en om u in te schrijven gaat u naar nrcwebwinkel.nl/academie

Italië, Frankrijk en Spanje zijn zeer populaire vakantie bestemmingen die jaarlijks miljoenen Nederlandse toeristen trekken. En niet alleen voor zon, zee en strand, maar zeker ook voor cultuur en het lekkere eten. De gastronomische routes die deze landen volop bieden, wedijveren steeds meer met culturele beziens waardigheden om de gunst van de reiziger.

Hoe fijn zou het zijn om tijdens uw volgende reis in Italië, Frankrijk of Spanje, geen last te hebben van een taalbarrière? Stelt u zich eens voor dat u zich helder en accuraat kunt uitdrukken, dat u echt contact kunt maken met de lokale bevolking en dat u gemakkelijk de juiste informatie kunt verkrijgen tijdens uw vakantie (of zakenreis)? Wie een passie voor de Italiaanse, Franse of Spaanse taal heeft, kan zich nu inschrijven voor een hoogwaardige taalcursus bij NRC Academie.

Onze cursussen, die in verschillende Nederlandse steden worden aangeboden, zijn gericht op de zogenaamd “basis gebruikers” (niveaus A1 en A2 volgens Europees Referentiekader ERK) en worden verzorgd door het gerenommeerde taleninstituut Studiolingua. De ervaren gecertificeerde docenten hebben het Italiaans, het Frans of het Spaans als moedertaal, en leren u de taal snel en op een actieve manier te spreken, te lezen en te schrijven. Tijdens de colleges leert u aan de hand

van alledaagse situaties de taal op een actieve manier te beheersen. Uiteraard wordt ook uitgebreid stilgestaan bij de nodige grammatica. Dankzij onze kleine lesgroepen (maximaal 15 leerlingen) kunnen wij de cursisten veel persoonlijke aandacht bieden.

Praktische informatieDuur 16 wekelijkse colleges van 2 uur (totaal 32 lesuren)Prijs € 495 inclusief lesboek (t.w.v. € 30).Locaties Alkmaar, Amsterdam, Arnhem, Den Bosch, Den Haag, Eindhoven, Enschede,

Leeuwarden, Rotterdam, Utrecht en Zwolle.Niveau A.1 (absoluut beginner), A1.2, A2.1 en A2.2Start vanaf 18 september Vanaf 5 maart 2018 bieden we een nieuwe sessie aan zodat u eventueel door kunt gaan met het eerste volgende niveau. Zo kunt in een schooljaar twee cursussen afronden en uw niveau veel verder brengen. Wie zich nu alvast aanmeldt voor de vervolgcursus heeft recht op 50 euro korting voor de tweede cursus.

Actief taalonderwijs op hoog niveau exclusief bij NRC Academie

Schrijf u nu in

A�d�ve�r�t�e�n�t�i�e

Pionieren met straten zonder auto’sREPORTAGE�L�E�E�FST�R�AT�E�N

Het idee kwam uit Gent: auto’s eruit, spelende kinderen erin. De Utrechtse Concordiastraat is deze zomer een ‘l e e f s t ra a t ’.

Door�onze�medewerkerMaarten�Dallinga

N ormaal gesproken trekken debewoners van de UtrechtseConcordiastraat hun voordeurmeteen achter zich dicht – zo a l s

de meeste Nederlanders dat doen. Maarop deze zaterdagochtend in juli is allesanders. Nu even geen voorbijsjezende au-t o’s, en op straat zien de bewoners enkelbekende gezichten. En dus staan sommi-ge voordeuren wagenwijd open.

Voor het tweede jaar op rij is de smalles t r a at met 61 woningen in de Bloemen-buurt een zogeheten leefstraat. Drie we-ken lang is ongeveer de helft van de zij-straat van de drukke Amsterdamsestraat-weg afgesloten voor gemotoriseerd ver-keer, op initiatief van bewoners en metsteun van de gemeente.

Op de oude klinkers ligt tijdelijk eenkunstgrasmat, van vijftig meter lang envier meter breed. Midden op straat staateen lange tafel, met daaromheen een rat-jetoe van stoelen. Het is iets na tienen inde ochtend als zo’n vijftien bewonerswakker worden met koffie in een wit,plastic bekertje. De weekendplannenworden doorgenomen. Een bewoonster

roept naar een buurvrouw: „Kom je eenstukje taart eten, Ans?” Z e l f ge b a k ke n .Iets verderop gaan kinderen van een zelfgefabriceerde glijbaan, gemaakt van oudepallets en fruitkratten.

Langs de deurenVolgens Ivar Pel, net als vorig jaar initia-tiefnemer van de leefstraat, zijn de mees-te bewoners enthousiast. Een paar dageneerder ging hij nog langs alle deuren omde meningen te peilen. Zelf vindt hij deleefstraat vooral een uitkomst voor dekinderen in de straat – hij heeft er vier.„Het is fijn dat ze nu gewoon naar buitenkunnen, zonder dat ze gevaar lopen.”

Twintig parkeerplekken zijn voor deleefstraat tijdelijk opgeheven. Bewonerskunnen hun auto kwijt aan de randen vande straat, of anders een of twee stratenverderop. Door de vakantietijd zijn daarmeer plekken vrij.

Ton Bakker, die al ruim 35 jaar in deConcordiastraat woont, loopt achter eenrollator. Toch vindt hij het geen probleemom zijn auto nu wat verderop te moetenparkeren. „Dat de kinderen op hun ge-mak buiten kunnen spelen, zoals ik vroe-ger ook kon, is toch heerlijk?”

„Door de leefstraat leer ik mijn buren

beter kennen”, merkt Claudia Barneveldop. Zij vindt het daardoor makkelijker ge-worden om hen aan te spreken. „De drem-pel om elkaar te helpen is nu ook lager. Ikzal bijvoorbeeld sneller aan de buren vra-gen of ik een schuurmachine kan lenen.”

Naast de Concordiastraat is er deze zo-mer nog één andere leefstraat in Utrecht.Een derde en een vierde plan, voor leef-straten in de Vogelenbuurt, stranddenuiteindelijk na protest van omwonenden.Die vreesden problemen met de bereik-baarheid van de wijk.

Duizend euro van de gemeenteVorig jaar experimenteerde de gemeentevoor het eerst met leefstraten. Bewonersmoeten aantonen dat er voldoende steunis in de buurt en vervolgens helpt de ge-meente met het afsluiten van de weg eneventueel met budget. Zo kreeg de Con-cordiastraat vorig jaar 2.500 euro en ditjaar 1.000 euro.

Wethouder Lot van Hooijdonk (Verkeeren Milieu, GroenLinks) hoopt zo mensenaan het denken te zetten over de rol vanm o b i l ite it : „Het is volgens mij goed als weonszelf afvragen of we diep in ons hartzoveel ruimte kwijt willen zijn aan ver-ke e r.” Als het aan haar ligt, worden meer

straten permanent autoloos of autoluw.Dat levert volgens de wethouder een ho-gere levenskwaliteit op. Daarmee zijn deleefstraten ook een uithangbord voor delokale verkeersvisie.

De Duifstraat in de Vogelenbuurt wasafgelopen zomer de eerste Utrechtse leef-straat. Parkeren deden bewoners tijdensdie zeven weken in een vlakbij gelegenparkeergarage. Daar was genoeg plekover. Volgens initiatiefnemer José Besse-link zijn veel mensen in de Duifstraat nubewuster bezig met autogebruik: „Zo zijnmeer buren gaan autodelen.”

Behalve in Utrecht zijn er dit jaar ookleefstraten in Amsterdam, Rotterdam enHaarlem. Maar de bakermat ligt in Gent,waar de gemeente in 2012 aan haar inwo-ners vroeg om na te denken over initiatie-ven op het gebied van duurzaamheid enmobiliteit. Daarop werd de stichting Labvan Troje opgericht, en een jaar later warende eerste twee leefstraten een feit. Inmid-dels staat de teller op 51. Ongeveer de helftvan de straten deed meerdere keren mee.

Een belangrijke inspiratiebron was deopzet van vakantieparken, vertelt DriesGysels, een van de geestelijke vaders. „Wewilden onderzoeken of parkeren op af-stand ook zou werken in normale straten

Door deleefstraat leerik mijn burenbeter kennen

Claudia�BarneveldbewonerCo�n�co�rd�i�a�s�t�ra�a�t

nrcDONDERDAG�27�JULI�2�0�17 In het nieuws 11

en wat dit zou doen met de sfeer.”Bewoners van verschillende oud-

leefstraten maken volgens Gyselsplannen om permanent autoluw te wor-den. Sommige mensen parkeren hun au-to nog steeds verderop, ook al is hunstraat allang geen leefstraat meer.

Parkeren bij de supermarktParkeren deden de bewoners van de Gent-se leefstraten de afgelopen jaren bijvoor-beeld bij supermarkten of op lege school-pleinen. Omliggende straten werden zomin mogelijk belast, zegt Gysels: „Andersheb je ruzie nog voordat het begonnen is.”Een supermarktketen sponsorde elektri-sche fietsen, zodat de bewoners daarmeenaar hun auto konden rijden.

Door het verbannen van de auto ont-stond ruimte voor ontmoeting: „O u d e re nwerden achter hun raam weggetrokken,schuchtere mensen ontdooiden en ooknieuwkomers maakten kennis met hunb u re n”, vertelt Gysels enthousiast. Ie -mand vertelde hem dat zijn thuis veelgroter was geworden: daar hoorde nu ookde straat bij.

Ook volgens socioloog Yves De Weerdt,gespecialiseerd in duurzame stadsont-wikkeling en verbonden aan het Vlaamseonderzoeksinstituut VITO, hebben leef-straten een positief effect op de socialecohesie. In opdracht van de gemeenteGent deed hij in 2015 onderzoek naar deleefstraten. „Het begint ermee dat bewo-ners samen beslissen over de inrichtingvan hun leefstraat en het meeste zelfmoeten regelen”, zegt De Weerdt. Daar-door raken mensen volgens hem al snelmet elkaar in gesprek.

De Weerdt zag een groot onderling ver-trouwen: „Ik vond het fascinerend om temerken dat bewoners hun straat steedsmeer als hun privéruimte begonnen tebeschouwen. Ze lieten hun laptop of tele-foon steeds vaker onbeheerd achter.”Conflicten tussen buren, die eerder ach-ter de gevels bleven broeien, werden inde leefstraten opgelost: „De noodzaakwas groter geworden.” Een bewoonstermaakte van haar garage, waar altijd haarauto stond, een ontmoetingsruimte voorde mensen uit de buurt. Ook zag DeWeerdt in verschillende leefstraten eendeeleconomie ontstaan, om bijvoorbeeldgereedschap te uit te wisselen.

Radicale veranderingTerug naar de Utrechtse Concordiastraat.In een achtertuin zit een man die lieveranoniem wil blijven en deze ochtend ze-ker géén taartje gaat halen bij zijn buren.Naast hem ligt een map met correspon-dentie tussen hem en de gemeente. Netals vorig jaar heeft hij bezwaar gemaakt te-gen de leefstraat. De bewoner benadruktdat hij voor maatregelen tegen doorgaandverkeer is. „Maar de leefstraat vondenmijn vrouw en ik meteen een slecht idee.De gemeente heeft de auto liever niet in destad, maar gebruikt hem wel als melkkoe.We betalen voor een parkeervergunningen ook nog eens wegenbelasting. Daaromwillen we zeker weten dat we onze autovoor de deur kunnen zetten.”

In de praktijk kan hij zijn auto gewoonvoor zijn huis parkeren: net als vorig jaaris rekening gehouden met zijn bezwaren.„Maar geheid dat ze straks zeggen dat deleefstraat een groot succes was en datvolgend jaar de hele straat op slot gaat.”

De man voelt zich niet gehoord door degemeente en heeft „het gevoel dat eenpaar mensen in de straat de boel aan hetovernemen zijn”. In april verspreidde ini-tiatiefnemer Ivar Pel onder de 61 huishou-dens in de straat een enquête. Belangrijk-ste vraag: willen jullie opnieuw een leef-

straat? Hierop kwamen slechts zestien re-acties, waarvan veertien positief. „Dat isdus helemaal niet representatief”, zegt debewoner. „Maar de boodschap aan de ge-meente was: de straat is overwegend po-sitief. Dat voelt onrechtvaardig.”

De woordvoerder van wethouder Va nHooijdonk benadrukt dat de bewoners inmei nogmaals een brief kregen, met daar-in de uitslag van de enquête. Hierna kon-den bewoners ook nog hun mening ge -

ven. Initiatiefnemer Pel zegt desgevraagddat hij achteraf gezien meer moeite hadmoeten doen om het draagvlak te meten.

Het is een leerzame casus, vindt DriesGysels uit Gent. Want wil een leefstraateen succes worden, dan moet je volgenshem iedereen meekrijgen. „Dit projectgaat over vertrouwen in de overheid en ine l k a a r.” Gemeenten moeten volgens hemvoldoende menskracht hebben om initia-tieven te begeleiden. „Initiatief nemers

moeten op hun beurt naar iedereen luis-teren en niets door de strot drukken.”Leefstraten gaan over een radicale veran-dering van de openbare ruimte: „Het isniet zomaar een leuk projectje.”

In Gent zijn er dit jaar geen leefstraten;de pioniers van Lab van Troje richten zichnu op de rest van Europa. „We helpenmomenteel met de organisatie van leef-straten in het Verenigd Koninkrijk, Frank-rijk, Italië en Kroatië”, zegt Gysels.

De�UtrechtseCo�n�c�o�r�d�i�a�s�t�ra�a�tis�drie�weken�eenspeelveld�voor�kin-deren.�„Geheid�datze�straks�zeggendat�het�een�succeswa�s�.�”FOTO�’S�JORIS�VAN

GENNIP

Domkerk

UTRECHTUTRECHT

Malie

baan

Oudegracht

Utrecht CS

500 m

Kersstraat

UTRECHTUTRECHTDomkerk

Utrecht CS

Concordiastraat

500 mNRC 2

60717 /

PV

E

ONDIEP