Het effect van een verandering in minimumloon

op zowel werkloosheid als economische groei

Roos Baas

367671

Bachelor scriptie

Dr. Adema

Erasmus Universiteit Rotterdam

Juli 2015

Samenvatting

Er bestaan veel verschillende theorieën over de vraag wat het effect is van de

hoogte van het minimumloon op economische groei. Uit veel onderzoek blijkt dat

een minimumloonverhoging leidt tot hogere werkloosheid. Er bestaan echter

verschillende theorieën die onderbouwen dat een verhoging van het

minimumloon kan leiden tot een hogere economische groei via

aanpassingsmechanismes. Een hoger minimumloon kan bijvoorbeeld zorgen

voor een hogere vraag naar producten zoals auto's, omdat de lagere

sociaaleconomische klasse meer te besteden heeft. In deze paper worden nog

meer mechanismes genoemd.

Deze paper richt zich op de vraag of, ondanks het negatieve effect van hogere

werkloosheid, een minimumloon toch een positief effect kan hebben op

economische groei. Er is zoals verwacht gevonden dat een hoger minimumloon

leidt tot hogere werkloosheid. De aanpassingsmechanismes zijn niet afdoende

om een positief effect op de economische groei te realiseren. Uit dit onderzoek

blijkt dat er een klein doch significant negatief verband bestaat tussen

minimumloonverhogingen en economische groei.

2

Inhoudsopgave

I. Introductie........................................................................................................................................... 4

II. Theoretisch raamwerk en literatuuroverzicht..................................................................7

III. Data................................................................................................................................................... 16

IV. Methodologie................................................................................................................................19

V. Resultaten........................................................................................................................................21

VI. Conclusie........................................................................................................................................ 26

VII. Appendix....................................................................................................................................... 28

VIII. Bibliografie................................................................................................................................. 31

3

I. Introductie

Het debat over minimumlonen laait weer op. In Nederland gaat de discussie over

de verhoging van het jeugdminimumloon. In de VS is het minimumloon ook een

punt van aandacht. In juni 2014 besloot Seattle bijvoorbeeld om haar

minimumloon van 9.47 dollar per uur eerst te verhogen naar 11 dollar per 1

april en vervolgens naar 15 dollar in 2017 (Rogers, 2015). De verhoging van het

minimumloon naar 15 dollar per uur, kan de armoede van 13.6% naar 9.4%

verlagen als de werkloosheid en het aantal gewerkte uren niet veranderen

(Klawitter, Long, & Plotnick, 2014). Tegenstanders van de verhoging van het

minimumloon zijn bang dat de verhoging zal resulteren in een hogere

werkloosheid onder laag opgeleide werknemers. In de Verenigde Staten hebben

veel staten in de jaren 80 hun minimumloon hoger gezet dan het federale

minimumloon. Onderzoek suggereert dat deze verhogingen van het

minimumloon een verhoging van de lange termijn werkloosheid tot gevolg

hebben (Partridge & Partridge, 1999).

Het neoklassieke model over het effect van een verhoging van het minimumloon

is als volgt: bedrijven reageren op de verhoging door de werkgelegenheid te

verlagen en van laagopgeleid naar hoog-opleid werk te substitueren (Frank,

2010). De productiefactor arbeid wordt immers duurder. De groep voor wie de

verhoging van het loon bedoeld was, de lager opgeleiden, draagt dan alsnog de

nadelen van de verhoging (Giuliano, 2013). Uit andere modellen blijkt echter dat

ook laagopgeleide werknemers kunnen profiteren van de hogere minimumlonen.

Een lage vraag naar laagopgeleiden kan namelijk een prikkel geven aan

werknemers om door te leren (Cahuc & Michel, 1996). Door de accumulatie van

menselijk kapitaal en de hogere lonen voor de initieel lager-opgeleiden die nu

doorgeleerd hebben, kan de werkloosheidsgroei tegengegaan worden. Een

andere interessante theorie komt van Nick Hanauer: "When employers stop

thinking about employees as costs to cut, but instead as customers, they see it is in

their self interest to raise the minimum wage. We need to change their concept of

self interest" (Hanauer, z.d.). Hanauer stelt dat werkgevers werknemers moeten

zien als hun eigen klanten in plaats van als kostenposten. Volgens Hanauer moet

4

er meer geld naar de lagere sociaaleconomische klasse, omdat er een bepaald

niveau van inkomen is, waarbij je verzadigd bent. Terwijl huishoudens met

minimumlooninkomens dit extra geld uitgeven aan bijvoorbeeld auto's die ze

anders niet zouden kopen (Aaronson, Agarwal, & French, 2009). Op deze manier

breid je de vraagzijde van de markt uit. Als de vraag stijgt, zal het aanbod zich

daaraan aanpassen en op die manier kan economische groei gestimuleerd

worden.

Er bestaan dus meerdere theorieën over het effect van de verhoging van het

minimumloon. Uit de meeste literatuur blijkt dat de verhoging van het

minimumloon hogere werkloosheid tot gevolg heeft. Uit andere literatuur blijkt

echter dat de verhoging ook positieve effecten kan hebben, zoals een hogere

economische groei. Dit onderzoek zal zich daarom richten op zowel het effect

van een verandering in minimumlonen op werkloosheid als het effect op

economische groei. Het doel is om te onderzoeken of er een positief effect kan

zijn van het verhogen van het minimumloon op economische groei, ondanks de

stijging van de werkloosheid.

Er is eerder dit jaar voor het eerst onderzoek gedaan naar het effect van

minimumlonen op het bruto binnenlands product (BBP), hierbij werd gebruik

gemaakt van een difference-in-difference methode (Sabia, 2015). Dit onderzoek

concludeert dat een stijging van het minimumloon met 10 procent een korte

termijn daling van 1 tot 2 procent van het BBP tot gevolg heeft. Sabia richt zich

echter niet op het effect van werkloosheid, in zijn paper worden verschillende

onderzoeken aangehaald die een negatief effect laten zien van een

minimumloonverhoging op werkloosheid en daarmee neemt hij aan dat het

negatieve effect ook bestaat in zijn onderzoeksperiode en gebied. Het onderzoek

van dit paper onderscheidt zich, door zowel een regressie te draaien op BBP als

werkloosheid.

Dit onderzoek zal zich richten op de Verenigde Staten, omdat de minimumlonen

per staat erg verschillen. Er is veel data beschikbaar over de verschillende staten

5

en de verschillende staten zijn makkelijker te vergelijken met elkaar dan

verschillende landen, omdat er ook een federaal beleid is.

In sectie II worden de relevante theorieën en studies besproken die iets kunnen

zeggen over de richting van het effect van minimumloonveranderingen op BBP

en werkloosheid. De herkomst en de aanpassingen van de data staan beschreven

in sectie III. Sectie IV gaat verder in op de verwerking van de data met behulp

van een fixed-effects panel regressie. De uitkomsten van deze regressie staan in

de sectie resultaten. Tot slot zullen in sectie VI een korte samenvatting, conclusie,

tekortkomingen en mogelijke aanbevelingen voor vervolgonderzoek besproken

worden.

6

II. Theoretisch raamwerk en literatuuroverzicht

Dit onderzoek bestaat uit twee delen, aan de ene kant het onderzoek naar het

effect van een minimumloonverandering op werkloosheid en aan de andere kant

het effect van een minimumloonverandering op economische groei. Hieronder

zal uiteen worden gezet wat de mogelijke effecten van een

minimumloonverandering kunnen zijn op werkloosheid en economische groei.

Dit wordt uitgelegd aan de hand van de vraag en aanbod theorie en het Solow

model.

Minimumloon & werkloosheid

De traditionele theorie voorspelt dat een hoger minimumloon leidt tot hogere

werkloosheid, omdat vraag en aanbod verstoord worden. Hieronder wordt het

standaard neo-klassieke model besproken (Burda & Wyplosz, 2013) (Brown,

1988) (Brown, 1999).

De ratio van het invoeren van minimumlonen is het beschermen van

laagopgeleide werknemers tegen werkgevers met grote marktmacht en het

beschermen tegen uitbuiting van jonge werknemers (Burda & Wyplosz, 2013).

Het stellen van een minimumloon dient alleen deze doelen, als het minimumloon

hoger ligt dan het evenwichtsloon. Het evenwichtsloon is het loon waarvoor het

aanbod van en de vraag naar arbeid gelijk zijn in de markt. Door het instellen van

een minimumloon wat hoger ligt dan het evenwichtsloon, wordt de vraag naar

arbeid verkleind. In Figuur 1 is te zien dat als het loon verschuift van het

evenwichtsloon (w) naar het minimumloon (w), de vraag verschuift van punt A

naar punt B. Het primaire economische effect van het instellen of verhogen van

minimumlonen is het minder aantrekkelijk maken voor werkgevers om

werknemers aan te nemen met een lage marginale productiviteit (Burda &

Wyplosz, 2013). In een neoklassiek evenwichtsmodel met rationele

verwachtingen en volledig flexibele lonen en prijzen, wordt een werknemer

aangenomen als zijn productiviteit hoger is dan zijn loon. Alleen dan heeft de

werknemer toegevoegde waarde voor het bedrijf. Als het minimumloon

verhoogd wordt, moet de werknemer dus een hogere productiviteit hebben wil

7

hij van waarde zijn voor het bedrijf (Hamilton, 1988). Door een

minimumloonsverhoging kan het dus zijn dat laagopgeleide werknemers niet

meer aangenomen worden, omdat ze simpelweg meer kosten dan dat ze

opleveren voor het bedrijf. Uit een meta-analyse blijkt dat laagopgeleiden

inderdaad het grootste aandeel van de stijgende werkloosheid dragen als

minimumlonen verhoogd worden (Neumark & Wascher, 2006).

Niet alleen de vraag naar arbeid daalt, ook het aanbod van arbeid stijgt. Door het

hogere loon wordt het namelijk aantrekkelijker voor werknemers om zich aan te

bieden op de arbeidsmarkt. Ieder mens heeft een bepaald loon waarvoor hij wil

werken, het reserveringsloon, als het aangeboden loon stijgt, zullen er dus meer

mensen bereid zijn om te werken (Hamilton, 1988). Door de daling van de vraag

en de stijging van het aanbod neemt de werkloosheid toe. Dit is in Figuur 1

(Burda & Wyplosz, 2013) het verschil tussen Ls en L.

Figuur 1: vraag en aanbod

(Burda & Wyplosz, 2013)

De grootte van het effect hangt af van de elasticiteit van de vraag naar arbeid. Als

de vraag inelastisch is, neemt het inkomen van laagopgeleiden als groep toe en

als de vraag elastisch is, neemt het inkomen als groep af (Brown, 1988). Dit

model is een versimpelde weergave van de werkelijkheid. Het is belangrijk om in

te zien dat dit model ceteris paribus aanneemt.

Het model neemt alleen het effect van een minimumloon verhoging op

laagopgeleiden mee, maar een verhoging van het minimumloon heeft meer

veranderingen in de markt tot gevolg. Voor werkgevers wordt het aantrekkelijk

8

om te substitueren naar hoger opgeleiden, als deze hoger opgeleiden substituten

zijn voor de nu duurdere lager opgeleiden. Dit kan tot gevolg hebben dat de

werkgelegenheid voor hoger opgeleiden toeneemt (Brown, 1988).

Ander onderzoek waarschuwt voor de mogelijke publicatie bias door dit sterk

aangehangen theoretische model. Uitgevers zullen eerder onderzoeken

publiceren die zich aansluiten bij de bestaande theorie en onderzoekers zullen

empirische specificaties kiezen die leiden tot een significant negatief

werkgelegenheidseffect (Card & Krueger, 1995). Deze onderzoekers hebben een

meta-analyse gedaan naar eerder onderzoek over het effect van minimumlonen

op werkgelegenheid en vonden hierbij een groot effect van publicatie bias.

Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van een minimumloonverhoging op

werkloosheid. Onderzoekers zijn nog niet tot consensus gekomen, uit

verschillende onderzoeken blijkt een negatief effect, ook blijkt er uit enkele

onderzoeken dat er geen effect is (Card, 1992) en er zijn onderzoeken die

uitwijzen dat er een positief effect bestaat.

De traditionele kijk is dat een hoger minimumloon zorgt voor hogere

werkloosheid. In 1999 zette Brown onderzoeken op een rijtje naar het effect van

minimumlonen op tienerwerkgelegenheid. Uit 22 studies naar dit effect bleek dat

het verhogen van het minimumloon met 10% een verlaging van

werkgelegenheid voor jongeren van 1 tot 3% met zich mee bracht (Brown,

1999). Uit een meta-analyse blijkt dat de meest betrouwbare onderzoeken een

negatief effect laten zien en dat er weinig overtuigende studies gedaan zijn die

een positief effect laten zien voor de gehele industrie. Studies naar specifieke

industrieën laten wel vaker een positief effect zien. Bovendien laten de studies

die zich toespitsen op het effect op laagopgeleiden een grotere

werkloosheidsgroei zien, dit zijn vaak de mensen die direct te maken hebben

met de minimumloon verandering (Neumark & Wascher, 2006). Uit onderzoek

naar minimumloon verhoging in de Verenigde Staten tijdens de recessie blijkt

dat er een negatief werkgelegenheidseffect bestaat voor de staten die het hardste

werden getroffen door de recessie (Addison, Blackburn, & Cotti, 2013).

Vooral studies naar specifieke industrieën laten een positiever effect zien. Zo

werd er een positief werkgelegenheidseffect gevonden in de fastfood sector bij

9

de verhoging van het federale minimumloon in de Verenigde Staten in 1991

(Katz & Krueger, 1992). Ook in de detailhandel is er geen negatief effect

gevonden op werkloosheid, dit onderzoek voegde specifieke trends voor

geografische factoren toe (Addison, Blackburn, & Cotti, 2009). Dit verschil in

effect tussen industrieën zou kunnen komen door de zogenaamde

aanpassingsmechanismes. Deze werken niet in elke industrie hetzelfde.

Door bepaalde aanpassingsmechanismes kan er gecompenseerd worden voor

het negatieve effect van werkloosheid, waardoor dit effect bijna verwaarloosbaar

wordt (Schmitt, 2013). Werkgevers kunnen bijvoorbeeld het aantal uren per

werknemer verlagen in plaats van werknemers ontslaan. Door het verhogen van

het minimumloon worden de kosten van een werknemer immers niet hoger,

maar de kosten per uur voor het werk wat de werknemer uitvoert worden hoger.

Ook kunnen werkgevers de secundaire arbeidsvoorwaarden minder genereus

maken en minder uitgeven aan trainingen van het personeel om kosten te

drukken. Dit laatste kan wel een negatief effect hebben op de productiviteit.

Andere mogelijkheden zijn het aannemen van hoger opgeleiden of juist het

bevriezen of verlagen van de lonen van hoger opgeleiden om zo geld vrij te

maken voor de hogere lonen aan de lager opgeleiden. Bovendien kan de

werkgever proberen de efficiëntie te verhogen. Tevens voorspelt de efficiënte

loontheorie dat werknemers harder gaan werken doordat hun loon boven het

evenwichtsloon ligt. Bedrijven kunnen de hogere kosten (deels) afwentelen op

consumenten of lagere winsten accepteren. Als een economie in een recessie zit,

kan een minimumloonverhoging de vraag naar goederen verhogen, waardoor

bedrijven meer omzet draaien. Tot slot maakt een hoger minimumloon het

makkelijker voor bedrijven om werknemers te vinden en te behouden, waardoor

de kosten voor rekruteren en inwerken bijvoorbeeld verlaagd worden.

Uit de bestaande literatuur blijkt dus dat er nog geen consensus is over het

precieze effect van een minimumloonverandering op werkloosheid. Dit

onderzoek zal voor zoveel mogelijk variabelen uit het rapport van Schmitt

(2013) controleren, om een zo betrouwbaar mogelijke uitkomst te genereren.

10

Minimumloon & economische groei

De verhoging van het minimumloon kan aan de ene kant een positief effect

hebben op economische groei door het leereffect en hogere koopkracht of een

negatief effect door hogere werkloosheid, hogere prijzen en lagere winsten.

Exogeen groei model

Het neoklassieke Solow model is een exogeen groei model dat de lange-termijn

economische groei probeert uit te leggen (Solow, 1956). Bronnen van groei zijn

kapitaal accumulatie, arbeids- of bevolkingsgroei en technologische

ontwikkelingen (productiviteit). Het model voorspelt dat economische groei op

de lange-termijn gelijk zal zijn aan de groeivoet van de technologische

ontwikkeling. Output is in dit model het reële inkomen, een deel hiervan wordt

geconsumeerd en de rest wordt gespaard of geïnvesteerd. Output wordt

geproduceerd met behulp van arbeid, kapitaal en technologische

ontwikkelingen.

Figuur 2: het Solow model

(Burda & Wyplosz, 2013)

Huishoudens en bedrijven sparen een deel van hun inkomen, dit geld zetten ze

op de bank. Investeerders kunnen dit geld dan lenen van de bank om

investeringen mee te doen. Door de investeringen groeit het aanwezige kapitaal,

maar de hoeveelheid kapitaal neemt ook weer af door afschrijvingen. Machines

die al lang in een fabriek staan worden over tijd bijvoorbeeld minder waard.

11

Kapitaal per effectieve werknemer blijft constant als de investeringen gelijk zijn

aan de afschrijvingen, dit is het geval in punt k* in Figuur 2 (Burda & Wyplosz,

2013). Als de economie zich in punt k1 bevindt, zijn investeringen groter dan

afschrijvingen, waardoor het kapitaal per effectieve werknemer stijgt en punt k*

weer benaderd wordt. Bevindt de economie zich in punt k2, dan gebeurt het

tegenovergestelde. De economie komt dus altijd in zijn lange termijn evenwicht

k* terecht, dit wordt ook wel de steady state genoemd. Als een land meer spaart,

investeert het land ook meer. De steady-state kapitaal per effectieve werknemer

is dan hoger en de output per effectieve werknemer is dan dus ook hoger.

Landen die meer sparen en investeren hebben dus op de lange-termijn een hoger

inkomen per capita (Burda & Wyplosz, 2013). Dit heeft echter geen permanent

effect op de groeivoet. Als er meer gespaard wordt, komt er meer kapitaal vrij,

maar er moet dan ook meer afgeschreven worden. De afschrijvingen blijven

proportioneel met de kapitaalaccumulatie, maar als er meer gespaard wordt

heeft dit een steeds kleiner effect op het reële inkomen. Dit komt door

afnemende meeropbrengsten van investeringen.

De beroepsbevolking groeit, doordat de bevolking met een bepaalde groeivoet

groeit. Als de beroepsbevolking groeit, daalt het kapitaal per effectieve

werknemer en de output per effectieve werknemer.

Technologische groei is een onderdeel van de productiefunctie. Als de

technologische ontwikkelingen groeien, verschuift de productiefunctie omhoog.

De output per effectieve werknemer neemt dan toe. Ook de investeringslijn

verschuift omhoog door technologische ontwikkeling. De kapitaalaccumulatie

heeft even de tijd nodig om zich aan te passen naar het nieuwe steady state

niveau van kapitaal per effectieve werknemer, maar zal langzaam groeien

richting dit punt. Door technologische ontwikkelingen is het dus mogelijk om een

hogere steady state te bereiken.

Economische groei is een heel breed begrip. Het is lastig om vast te stellen dat er

een zuiver effect is van een verandering van het minimumloon op economische

groei. Bij onderzoek naar economische groei is het belangrijk om controle

variabelen toe te voegen. Als je deze niet toevoegt, zit het effect van deze

variabelen in de coëfficiënt van het minimumloon zitten, terwijl deze variabelen

12

op zichzelf een verklarende kracht hebben. Uit het Solow model blijkt dat de

omvang van bevolking een effect heeft op het kapitaal en de output per effectieve

werknemer. Het is daarom belangrijk om de variabele bevolkingsgroei te te

voegen (Barro, 2003). Ook als mensen langer leven heeft dit invloed op de

bevolkingsomvang. Uit onderzoek is gebleken dat publieke uitgaven aan de

gezondheidszorg een significante rol spelen voor levensverwachting. Hoe groter

het aandeel van gezondheidsuitgaven in het BBP zijn, hoe kleiner het effect van

publieke uitgaven aan zorg wordt op levensverwachting (Aísa, Clemente, &

Pueyo, 2014). Om dit effect mee te nemen wordt daarom de ratio van

zorguitgaven als percentage van het BBP gebruikt. Uit het Solow model blijkt

tevens dat het van belang is om investeringen mee te nemen bij een onderzoek

naar economische groei. In dit onderzoek worden investeringen niet

meegenomen wegens een gebrek aan data.

Technologische ontwikkeling bepaalt dus de economische groei volgens het

Solow model. Uit dit model blijkt echter niet waardoor de technologische

ontwikkeling bepaald wordt. Uit de analyse van Barro (2003) blijkt dat er nog

een aantal variabelen van belang zijn bij onderzoek naar economische groei. Als

een overheid meer uitgeeft, spaart ze minder. De uitgaven van de overheid in

percentage van het BBP heeft daarom ook effect op kapitaal en output per

effectieve werknemer. Als de overheid meer investeert stijgt het kapitaal per

effectieve werknemer. Consumptie door de overheid is niet productief in het

Solow model, maar investeringen wel. Het meenemen van deze variabele is dus

van belang (Barro, 2003). De hoeveelheid menselijk kapitaal en de kwaliteit van

het onderwijs vertellen iets over de productiviteit van de arbeiders. Deze

factoren kunnen dus invloed hebben op het niveau van de steady-state en

moeten meegenomen worden in het model (Barro, 2003). Bij een hogere

kwaliteit van onderwijs wordt een hoger niveau van technologische

ontwikkelingen verwacht. Uit onderzoek is gebleken dat er een positieve relatie

bestaat tussen kwaliteit van het onderwijs en het BBP per capita (Faruq &

Taylor, 2011). Het is echter lastig om data te vinden per staat over de kwaliteit

van het onderwijs. De uitgaven aan het onderwijs worden daarom bij gebrek aan

beter als indicatie van de kwaliteit gebruikt.

13

Leer-effect

Aan de ene kant kan een verhoging van het minimumloon werkloosheid tot

gevolg hebben, maar aan de andere kant kan dit een prikkel opleveren voor

laagopgeleiden om door te leren. Als de prijs voor laagopgeleid werk relatief

hoog is door het minimumloon, substitueren bedrijven van laagopgeleide naar

hoogopgeleide werknemers. De vraag naar hoogopgeleide werknemers zal dan

toenemen. Door deze hogere vraag en de hoge werkloosheid onder

laagopgeleiden is het voor laagopgeleiden aantrekkelijk om door te leren (Cahuc

& Michel, 1996). Op de korte termijn zal dit een negatief effect hebben op de

groei, maar op de lange termijn zal het aandeel van hoogopgeleiden hoger zijn.

Dit kan een positief effect hebben op de economie op de lange termijn.

Koopkracht

In de introductie is al genoemd dat het verhogen van inkomens van werknemers

met een relatief laag inkomen een positief effect kan hebben op de economie,

omdat deze werknemers hun geld zullen uitgeven aan producten die ze nodig

hebben in het dagelijkse leven. Uit de permanente inkomens hypothese van

Milton Friedman blijkt echter, dat het effect van een stijging van het inkomen nu

maar relatief klein is op de uitgaven nu. Deze hypothese stelt dat uitgaven vooral

afhangen van het permanente inkomen, het inkomen wat je verwacht over een

langere tijd te verdienen. De verandering van het inkomen nu heeft volgens

Friedman dus een veel kleinere proportionele verandering van de uitgaven nu

als gevolg (Frank, 2010). Uit empirisch onderzoek blijkt echter dat het effect van

de verandering van het loon juist een proportioneel groter effect heeft op de

uitgaven. Als het minimumloon stijgt met 1$, nemen de uitgaven per kwartaal

toe met 800$, terwijl de inkomsten maar stijgen met 300$. Dit komt doordat

deze huishoudens meer gaan lenen (Aaronson, Agarwal, & French, 2009). De

verhoging van het minimumloon in San Francisco van 6.75$ per uur naar 8.50$

per uur, heeft naar schatting tot gevolg dat er 45 miljoen dollar meer uitgegeven

wordt aan eten, kleding, reparaties en persoonlijke services bij winkels en

bedrijven in de buurt (Lantsberg, 2003). De hogere loonkosten voor lokale

bedrijven worden dus enigszins gecompenseerd door de hogere uitgaven. Ook

14

op nationaal niveau kan een verhoging van het federale minimumloon met 1.75$

leiden tot een verhoging van de geaggregeerde uitgaven van huishoudens van 48

miljard dollar in het jaar na de verhoging (Aaronson & French, 2013).

De extra consumptie die ontstaat door de leningen stimuleert de economische

groei, maar te hoge leningen vormen weer een risico voor de gezondheid van de

economie (Cecchetti, Mohanty, & Zampolli, 2011). Bovendien moet men zich

realiseren dat sommige huishoudens hogere inkomsten krijgen door de

verhoging van het minimumloon, maar andere huishoudens een verlaging

doordat de werkloosheid toeneemt.

Prijzen en winsten

Als arbeid duurder wordt passen bedrijven hun strategie aan. Bedrijven kunnen

de hogere kosten afwentelen op de consumenten door het verhogen van de

prijzen of de hogere kosten kunnen drukken op de winsten. Uit een studie in

Groot-Brittannië blijkt dat de winsten van bedrijven significant afnamen als het

minimumloon verhoogd werd (Draca, Machin, & van Reenen, 2008). Deze lagere

winsten hebben geen positief effect op de economische groei, want bedrijven

houden minder over om te investeren. Bedrijven kunnen de hogere kosten ook

afwentelen op consumenten. In de horeca branche wordt dit bijvoorbeeld

gedaan, het kwartaal waarin het minimumloon verhoogd wordt, stijgen de

prijzen in restaurants (Aaronson, 2001; Aaronson, French, & MacDonald, 2007).

Buiten de horeca-branche is er weinig onderzoek gedaan naar prijsstijgingen.

Uit verschillende theorieën en onderzoeken blijkt dat het effect van

minimumloon op economische groei twee kanten op kan gaan. Aan de ene kant

kan een hoger minimumloon zorgen voor een hogere koopkracht van de lagere

sociaaleconomische klasse. Bovendien zou het hogere minimumloon kunnen

stimuleren om door te leren. Aan de andere kant kan een hoger minimumloon

ook hogere werkloosheid, hogere consumentenprijzen en lagere bedrijfswinsten

tot gevolg hebben. Dit kan leiden tot een lagere economische groei. Daarom zal

dit paper onderzoeken of er ondanks de negatieve effecten door een hogere

15

werkloosheid en ondanks de lagere winsten en hogere prijzen toch een positief

effect van hogere minimumlonen kan bestaan op de economische groei.

III. Data

In de Verenigde Staten is sinds 2009 het federale minimumloon 7.25 dollar per

uur. Het merendeel van de staten heeft een minimumloon wat hoger ligt dan de

federale eis en veel staten zijn van plan verhogingen in de toekomst door te

voeren (National Conference of State Legislatures, 2015). Op 1 januari 2015

waren er 29 staten met een minimumloon hoger dan het federale minimumloon

(United States Department of Labor, 2015). Als het federale- en

staatsminimumloon verschillen, heeft een werknemer recht op het hoogste

minimumloon. Daarom zal in de data nooit het staatsminimumloon worden

gebruikt als deze lager ligt dan het federale minimumloon.

Het is belangrijk om een groot aantal jaren te gebruiken. Zoals de tegenstanders

van de verhoging van het minimumloon stellen, kan er een effect zijn op de

werkloosheid. Werkloosheid kan de economische groei verlagen. De verandering

in de werkloosheid is echter een lange termijn proces (Meer & West, 2013). Ook

het positieve effect van de accumulatie van menselijk kapitaal heeft tijd nodig

(Cahuc & Michel, 1996). Daarom wordt een zo lang mogelijke tijdsreeks

genomen, dit is 1976-2013 voor de werkloosheidsregressie en 1969-2008 voor

de economische groei regressie.

Het federale minimumloon is te vinden op de website van the United States

Department of Labor, deze data gaat terug tot 1938 (United Sates Department of

Labor). Ook de minimumlonen per uur per zijn hier te vinden, deze gaan terug

tot 1968 (United States Department of Labor).

Voor het meten van economische groei wordt het reële bruto binnenlands

product (BBP) per capita per staat gebruikt. Data over het nominale BBP wordt

verzameld door het Bureau of Economic Analysis. Het BBP per staat wordt

gemeten door de som te nemen van alle aandelen aan het BBP van alle

industrieën in een staat. De data van 1963-1997 is volgens het Standard

16

Industrial Classification system (SIC) genoteerd en van 1997 tot nu volgens

NAICS standaarden (Bureau of Economic Analysis). De NAICS methode volgt de

maatstaven van het BBP, terwijl de SIC methode de maatstaven van het bruto

binnenlands inkomen (BBI) volgt. In de SIC methode worden onderzoeks- &

ontwikkelingsuitgaven niet meegenomen als kapitaal. Ook de manier waarop de

getallen geschat zijn en waar de data vandaan komt verschilt per methode. Door

het gebruik van period fixed effects, wordt het effect van de nieuwe methode

grotendeels weggenomen. Om uit het nominale BBP het reële BBP te verkrijgen

wordt het nominale BBP gedeeld door de BBP deflator. Het basisjaar van de

deflator is 2009. Het reële BBP wordt vervolgens gedeeld door de populatie per

staat om uit te komen op het reële BBP per capita (The United States Census

Bureau, 2015). De economische groei wordt van het reële BBP per capita afgeleid

door de volgende formule:

economische groei=BBP1−BBP0BBP0

×100%

Het Bureau of Labor Statistics verzamelt informatie over werkloosheid. Hier

staan alle werkloosheidsratio's per staat en per jaar genoteerd van 1976-2014

(Bureau of Labor Statistics, 2015). De totale publieke uitgaven, de uitgaven aan

zorg en de uitgaven aan educatie per staat voor 1968-2008 zijn verzameld door

het United States Census Bureau (The United States Census Bureau, 2015). Deze

bedragen worden gedeeld door het BBP. Hier is ook de data over populatie

grootte te vinden. De data over geboorteratio's voor 1990-2009 is vergaard door

het U.S. Department of Health and Human Services (U.S. Department of Health

and Human Services, 2014). De geboorteratio bestaat uit het aantal levend

geborene per 1000 vrouwen. Data voor inflatie per staat is helaas niet

beschikbaar. De beschrijving van de data staat in (zie Appendix 1). De maximale

economische groei is 33 procent, terwijl de gemiddelde groei maar 2% is. Dit is

een hoge uitschieter. Het verschil tussen de hoogste en laagste ratio van publieke

uitgaven in BBP is ook groot, respectievelijk 0,31 en 0,05.

17

De Verenigde Staten heeft 50 verschillende staten. In het onderzoek zullen de

volgende staten niet mee genomen worden, omdat de data over het

minimumloon niet beschikbaar is: Alabama, Arizona, Florida, Iowa, Louisiana,

Mississippi, Missouri, South Carolina en Tennessee. Er worden dus 41 staten

onderzocht.

De data moet gecontroleerd worden op stationariteit. Een regressie met niet-

stationaire data levert misleidende uitkomsten op en is daardoor niet geschikt

om regressies op te draaien. Om hiervoor te controleren kan de data

getransformeerd worden in een natuurlijk logaritme of het eerste verschil kan

worden genomen. Met de unit root test wordt gecontroleerd voor stationariteit.

Het minimumloon, het reële BBP en de zorg uitgaven als percentage van het BBP

zijn niet-stationair (zie Appendix 2). Het minimumloon en het reële BBP

ondergaan daarom een log transformatie en van de zorguitgaven wordt het

eerste verschil genomen; van elke waarde wordt de waarde van het

voorafgaande jaar afgetrokken.

18

IV. Methodologie

Een fixed-effects panel regressie model lijkt het meest geschikt. De

minimumlonen per staat zijn over de tijdspanne veel veranderd. De fixed-effects

van elke staat moeten in het model worden opgenomen, omdat structurele

verschillen tussen staten anders de uitkomst beïnvloeden. De F-test is een goed

middel om te controleren of het model met fixed effects daadwerkelijk meer

geschikt is dan het model zonder deze fixed effects. De volgende formule wordt

hiervoor gebruikt.

F=SS1SS2

Voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag moeten twee regressies

gedraaid worden. De eerste regressie laat het effect van het minimumloon op

werkloosheid zien. De afhankelijke variabele is de werkloosheidsratio en de

onafhankelijke variabele is het minimumloon. Het minimumloon ondergaat een

log transformatie om deze variabele stationair te maken. Als

robuustheidscontrole worden verschillende specificaties van het model getest.

De vertraagde waardes van het minimumloon worden toegevoegd om te

corrigeren voor een langzame aanpassing aan beleidsveranderingen (Sabia,

2015). In 1979 heeft de tweede oliecrisis plaatsgevonden in de Verenigde Staten,

dit had een groot effect of inflatie en werkloosheid. Halverwege de jaren '80 was

de olieprijs weer hersteld (Graefe, 2013). Daarom wordt er ter controle ook een

regressie geschat voor de jaren 1985-2013. In eerdere onderzoeken werd als

controlevariabele vaak het reële BBP per staat toegevoegd (Baker, Benjaming, &

Stanger, 1999). Deze standaard controle variabele zal ook hier worden

toegevoegd.

De tweede regressie laat het effect zien van het minimumloon op economische

groei. Het minimumloon is wederom de onafhankelijke variabele en

economische groei is de afhankelijke variabele. Het minimumloon ondergaat hier

ook een log transformatie en het minimumloon wordt vervangen voor haar

vertraagde waardes. De oliecrisis had ook een groot effect op de economische

19

groei door de extreem hoge inflatie, ook hier wordt dus een regressie gedraaid

voor de jaren 1985-2008. Uit het theoretisch raamwerk vloeit voort dat de

volgende controle variabelen moeten worden toegevoegd:

- De geboorteratio, omdat dit een effect heeft op populatiegroei wat weer een

negatief effect heeft op de ratio kapitaal per werknemer (Barro, 2003), dit

impliceert een negatief effect van bevolkingsgroei op economische groei.

- De publieke uitgaven aan zorg als percentage van het BBP als indicatie van de

levensverwachting en gezondheid van de bevolking. Ook hier geldt weer dat een

grotere bevolking een negatief effect heeft op de economische groei.

- De publieke uitgaven in procenten van het BBP, een hogere ratio zorgt voor een

lagere output per werknemer en dus voor een lagere groei.

- De publieke uitgaven aan onderwijs als percentage van het BBP, als indicatie

voor de kwaliteit van het onderwijs. De verwachting is dat hogere uitgaven aan

onderwijs een hoger niveau van technologische ontwikkeling tot gevolg heeft. Dit

hogere niveau van ontwikkeling zou dan resulteren in een hoger niveau van de

steady-state en dus een hogere economische groei.

Er moet bovendien gecontroleerd worden op multicollineariteit en

heteroskedasticiteit. Als twee verklarende variabelen in een regressie sterk met

elkaar gecorreleerd zijn is multicollineariteit aan de orde. Dit maakt de

coëfficiënten minder betrouwbaar, omdat het dan niet duidelijk is welk deel van

de coëfficiënt ook daadwerkelijk door die variabele wordt verklaard. Om

hiervoor te controleren wordt een correlatietabel gemaakt voor alle variabelen,

als de correlatie tussen bepaalde variabelen erg hoog is, moet overwogen

worden of een van die variabelen verwijderd moet worden. In Appendix 3 staan

de correlatietabellen. Wat vooral opvalt is de hoge correlatie tussen publieke- en

onderwijsuitgaven.

Heteroskedasticiteit vormt een probleem, omdat de variantie van de

storingstermen dan niet gelijk is. Daardoor hebben de verschillende observaties

een andere mate van onzekerheid. Om te corrigeren voor heteroskedasticiteit

wordt de White diagonale correctie gebruikt. Hierbij corrigeer je voor zowel de

heteroskedasticiteit van de fouttermen tussen de cross-secties als over de tijd.

20

V. Resultaten

In deze sectie worden eerst de basis modellen geschat, vervolgens worden

verschillende specificaties van deze modellen besproken om uiteindelijk op een

zo goed mogelijk model uit te komen.

Minimumloon & werkloosheid

Tabel 1: Output regressie van het effect van minimumloon op werkloosheid

  Zonder fixed effects

Met fixed effects

Vertraagde waarde

Reëel BBP 1985-2013

Constante0,064*** 0,007*** 0,037*** 0,285*** 0,354***

(0,002) (0,007) (0,007) (0,000) (-0,000)

Ln_minimumloon-0,003* 0,005

     (0,002) (0,005)

Ln_minimumloon(-1)    0,016*** 0,017*** 0,023***

(-0,005) (-0,000) (0,000)

Ln_reëel BBP      -0,012*** -0,016***

(0,000) (-0,000)

R-kwadraat 0,003 0,736 0,737 0,742 0,751

*P-waarde <0,10 **P-waarde <0,05 ***P-waarde<0,01(standaardfout)

Uit de F-test blijkt dat het model met fixed effects het meest geschikt is voor de

gebruikte data (zie Appendix 4). Uit de tweede kolom in Tabel 1 blijkt dat de

coëfficiënt van minimumloon een waarde heeft van 0,005. Dit betekent dat als

het minimumloon stijgt met 1%, de werkloosheidsratio toeneemt met 0,00005

procent punt. Deze coëfficiënt is echter niet significant. Uit eerder onderzoek

blijkt dat het effect van een minimumloonverandering enige tijd op zich laat

wachten. Als een vertraagde waarde van het minimumloon wordt vervangen

voor de gewone waarde is de coëfficiënt wel significant (zie Tabel 1 kolom 3). Als

het minimumloon een jaar eerder verhoogd wordt met 1% neemt de

werkloosheidsratio toe met 0,00016 procent punt. Dit effect lijkt klein, maar het

minimumloon wordt vaak met een groot aantal procenten verhoogd. In 2008

werd het federale minimumloon bijvoorbeeld verhoogd van $5,15 naar $5,85. Dit

is een toename van 13,6%. Dit zou dan een toename van de werkloosheidsratio

van 0,002 procent punt een jaar later met zich meebrengen. De toevoeging van

21

het reële BBP verbetert het model nog meer. Het effect van minimumloon wordt

significanter en bovendien heeft het reële BBP een significant effect op de

werkloosheid. Als het reële BBP toeneemt met 1%, neemt de werkloosheidsratio

af met 0,00012 procent punt.

Uit het onderzoek van Partridge & Partridge (1999) blijkt dat er een lange

termijn effect bestaat van een minimumloonverhoging op werkloosheid. Het is

daarom van belang om een zo lang mogelijke tijdsperiode te onderzoeken. Het

kan echter zo zijn dat er in deze lange periode verschillende schokken zitten die

veel invloed hebben gehad op de economie. Hierdoor wordt het effect van het

minimumloon op de economische groei minder zuiver. In 1985 was de Verenigde

Staten weer hersteld van de oliecrisis van 1979, als de periode van 1985 tot

2013 wordt genomen veranderen de resultaten. Het effect van minimumloon

wordt groter en is meer significant. Doordat de periode verkort is, moet er wel

met extra voorzichtigheid overgegaan worden tot conclusies.

Uit de modellen met de vertraagde waardes van minimumloon blijkt dat een

hoger minimumloon leidt tot hogere werkloosheid.

22

Minimumloon & economische groeiHet model met fixed effects is het meest geschikt (zie Appendix A5). Als het

minimumloon verhoogd wordt met 1% neemt de economische groei af met -

0,00024 procent punt (zie Tabel 2 kolom 1).

Tabel 2: Output regressie van het effect van minimumloon op economische groei

Variabele 1 2 3 4 5

Tijdsperiode 1969-2008 1969-2008 1969-2008 1969-2008 1969-2008

Constante0,051** 0,167*** 0,166*** 0,161*** 0,067***

(0,020) (0,022) (0,022) (0,021) (0,025)

Ln_minimumloon-0,024 -0,033** -0,034** -0,044*** -0,028*

(0,016) (0,014) (0,014) (0,013) (0,015)

Publiek  -0,928*** -0,898*** -1,402***  

  (0,150) (0,150) (0,229)  

Zorg    -7,387*** -6,059*** -8,589***

    (2,005) (1,944) (2,215)

Onderwijs(-1)      2,048*** 0,258

      (0,415) (0,374)

Publiek (-1)        -0,169

        (0,177)

Fixed effects? Ja Ja Ja Ja Ja

R-kwadraat 0,295 0,368 0,384 0,422 0,317

*P-waarde <0,10 **P-waarde <0,05 ***P-waarde<0,01(standaardfout)

De coëfficiënt is echter niet significant. Het vervangen het minimumloon voor de

vertraagde waardes van het minimumloon lost dit probleem ook niet op (zie

Appendix 6.2). Wanneer de publieke uitgaven als percentage van het BBP aan

het model wordt toegevoegd, is het effect van minimumloon op economische

groei wel significant (zie Tabel 2 kolom 2). Wanneer de publieke uitgaven

worden verhoogd met 1 procentpunt neemt de economische groei af met

0,00928 procent punt. Niet alleen de totale publieke uitgaven, maar ook de

uitgaven aan zorg als percentage van het BBP heeft een invloed op economische

groei (zie Tabel 2 kolom 3). De zorguitgaven zijn niet stationair, daarom wordt

het eerste verschil gebruikt. De coëfficiënt moet dan geïnterpreteerd worden als

de zorguitgaven/BBP van dit jaar minus de zorguitgaven/BBP van het jaar

ervoor. De coëfficiënt geeft dus het verschil ten opzichte van het vorige jaar aan.

Het toevoegen van onderwijsuitgaven levert geen significante coëfficiënt op (zie

23

Appendix 6.3). Dit zou kunnen komen door de al eerder aangehaalde hoge

correlatie tussen onderwijs en publieke uitgaven (zie Appendix 5). Het probleem

van multicollineariteit kan dan ontstaan. Als zowel onderwijs als publieke

uitgaven worden toegevoegd, is het niet meer duidelijk welk deel van de

coëfficiënt daadwerkelijk de variabele verklaart. Als alleen onderwijsuitgaven

worden toegevoegd aan model 2, is het effect van onderwijsuitgaven wel

significant (zie Appendix 6.4). Als de vertraagde waarde van de

onderwijsuitgaven wordt toegevoegd aan het volledige model levert dit echter

wel een significant effect op (zie Tabel 2 kolom 4). De coëfficiënt moet dan

geïnterpreteerd worden als de gevoeligheid van de afhankelijke variabele, de

economische groei, voor de onafhankelijke variabele, de onderwijsuitgaven van

een jaar geleden. Het model met publieke uitgaven, zorguitgaven en de

vertraagde waarde van onderwijsuitgaven levert het beste model op. Dit model

heeft tevens de hoogste R2 en dus de grootste verklarende kracht.

Uit het Solow model blijkt dat ook de geboorteratio een effect kan hebben op

economische groei. De data over de geboorteratio per staat is alleen beschikbaar

voor de jaren 1990-2008. Model 5 in Appendix 6 is het model met publieke

uitgaven, zorguitgaven en de vertraagde waarde van onderwijsuitgaven over de

tijdsperiode 1990-2008. Dit model kan dan vergeleken worden met model 6,

hetzelfde model, maar dan met toevoeging van de geboorteratio (zie Appendix

6.6). Er moet wederom voorzichtig omgegaan worden met het trekken van

conclusies. De tijdsperiode is hier zelfs nog korter dan bij de regressie van

minimumloon op werkloosheid. Het toevoegen van de geboorteratio levert geen

significant effect op. Het zou echter mogelijk kunnen zijn dat deze ratio wel een

effect heeft als het over een langere tijdsspanne kon worden toegevoegd.

Om te corrigeren voor de ingrijpende gevolgen van de oliecrisis wordt model 7

geschat (zie Appendix 6.7). Ook hier is er weer sprake van een korte tijdsspanne.

Over deze korte tijdsspanne is de coëfficiënt van zorguitgaven niet meer

significant. De andere coëfficiënten zijn nog steeds significant.

Uit de verschillende modellen blijkt dat er een negatief effect van

minimumloonsverhogingen op economische groei bestaat. In bijna alle modellen

is dit negatieve effect significant. Er moet echter met voorzichtigheid

24

geconcludeerd worden. Niet alle controlevariabelen die toegevoegd hadden

moeten worden, konden worden toegevoegd.

Het is ook belangrijk om te bedenken dat er sprake kan zijn van omgekeerde

causaliteit. Het negatieve effect van publieke uitgaven op economische groei kan

veroorzaakt worden door de ontwikkeling van de economische groei. Het kan

zijn dat de publieke uitgaven verhoogd worden als het economisch minder goed

gaat, omdat de staat dan meer uitkeringen moet betalen en minder belastingen

binnen krijgt. Als de vertraagde waarde van publieke uitgaven wordt vervangen

in het model in plaats van de gewone publieke uitgaven, is deze coëfficiënt niet

langer significant (zie Tabel 2 kolom 5). Dit betekent dat het zo zou kunnen zijn

dat er een probleem van omgekeerde causaliteit bestaat. De coëfficiënt van het

minimumloon is in dit model pas significant bij een significantieniveau van 10

procent. Er kan dus niet met zekerheid geconcludeerd worden dat een hoger

minimumloon leidt tot lagere economische groei. Door het toepassen van

verschillende specificaties is het resultaat redelijk robuust. Uit de meeste

modellen blijkt een significant negatief effect van een minimumloonverhoging op

economische groei.

25

VI. Conclusie

Er is nog geen consensus bereikt over het effect van minimumloon. Dit paper

onderzocht daarom of er ondanks de negatieve effecten door een hogere

werkloosheid, lagere winsten en hogere prijzen toch een positief effect van een

hoger minimumloon op economische groei kan bestaan. Uit dit onderzoek blijkt

dat een hoger minimumloon leidt tot hogere werkloosheid in de Verenigde

Staten. Volgens Schmitt (2013) zijn er echter aanpassingsmechanismes

waardoor dit negatieve effect van minimumloon op werkloosheid niet per se

hoeft te betekenen dat er ook een negatief effect bestaat op de economische

groei. Uit dit onderzoek is echter niet gebleken dat deze mechanismes afdoende

functioneren om een positief effect van minimumloon op economische groei te

realiseren. Er is namelijk een klein negatief effect gevonden van een

minimumloonverhoging op economische groei.

Naar het effect van minimumloon op werkloosheid is veel onderzoek gedaan,

naar het effect op economische groei nog niet. Dit onderzoek heeft meerdere

beperkingen. Het zou interessant zijn om vervolg onderzoek naar deze nog maar

weinig onderzochte relatie te doen. In dit onderzoek wordt er allereerst geen

rekening gehouden met spill over effecten (Falk, Fehr, & Zehnder, 2006). Het is

binnen de Verenigde Staten relatief eenvoudig om in een andere staat te gaan

werken of naar een andere staat te verhuizen, je blijft immers binnen hetzelfde

land. Als het minimumloon in een bepaalde staat verhoogd wordt, kan dit

laagopgeleiden aantrekken, waardoor het effect van het minimumloon niet meer

zuiver is. Het arbeidsaanbod neemt namelijk toe. Bovendien worden er veel

controlevariabelen toegevoegd waarvan het bekend is dat deze op landelijk

niveau toegevoegd moeten worden bij onderzoek naar economische groei. Er is

echter weinig literatuur beschikbaar waarin wordt onderbouwd of dezelfde

controlevariabelen op staten niveau gebruikt moeten worden. Ten derde is de

tijdsspanne niet heel lang. Zeker voor de controle variabele geboorteratio zou

het waardevol zijn om deze data over meerdere jaren te verzamelen. Bovendien

zijn niet alle controlevariabelen toegevoegd die voor de hand liggen wegens een

gebrek aan data. Het gemiddelde loon per staat had bijvoorbeeld in de eerste

26

regressie toegevoegd moeten worden. Dit bedrag kan namelijk aanbod en vraag

factoren reflecteren die in het algemeen zorgen voor verschillen in het

loonniveau tussen staten (Addison, Blackburn, & Cotti, 2008). Bovendien konden

niet alle staten in het onderzoek meegenomen worden wegens een gebrek aan

data. Bij de weggelaten staten zaten echter veel van de armste staten van

Verenigde Staten, dit zou de uitkomst kunnen beïnvloeden.

27

VII. Appendix

1. Beschrijving van data

Gemiddelde Mediaan Maximum Minimum Std. Dev.

Ln_minimumloon 1.34288 1.44692 2.23216 0.47000 0.48549

Werkloosheid 0.05952 0.056 0.178 0 0.02052

Economische groei 0.02057 0.02127 0.33621 -1 0.04656

Educatie/BBP 0.03646 0.03515 0.08682 0.01211 0.00980

Geboorteratio 0.14184 0.14 0.216 0.098 0.01892

Publiek/BBP 0.11154 0.10752 0.31105 0.04934 0.02878

D_Zorg/BBP 6.69E-05 6.03E-05 0.00529 -0.00671 0.00074

Ln_reeel BBP 206783 206682 237451 181661 116642

2. Unit root test

Variabele Waarde Stationair?

Minimumloon 4,860 Nee

Ln_minimumloon -4,582 Ja

Economische groei -14,214 Ja

Werkloosheidsratio -8,491 Ja

Educatie/BBP -3,902 Ja

Geboorteratio -8,228 Ja

Publiek/BBP -5,864 Ja

Zorg/BBP -1,549 Nee

D_Zorg/BBP -21,335 Ja

Reëel BBP 5,405 Nee

Ln_Reëel BBP -5,027 Ja

28

3. Correlaties

Ln_minimumloon Reëel BBP Werkloosheid

Ln_minimumloon 1 0,200 -0,048

Reëel BBP 0,200 1 0,145

Werkloosheid -0,048 0,145 1

  Publiek EducatieLn_minimumloon

Geboorte D_zorg

Publiek  1,000  0,680  0,177 -0,173  0,070

Educatie  0,680  1,000  0,083 -0,010  0,075

Ln_minimumloon  0,177  0,083  1,000 -0,345 0,000

Geboorte -0,173 -0,010 -0,345  1,000  0,062

D_zorg  0,070  0,075 0,000  0,062  1,000

4. F-test

F=0,6839590,181158

=3,775483

kritieke waarde (1600;1600) = 1,08574580

De kritieke waarde is kleiner dan de F-waarde dus het model met fixed effects is

meer geschikt.

5. F-test

F=2,5952821,831174

=1,417278

Kritieke waarde (1646;1646) = 1,08448884

De kritieke waarde is kleiner dan de F-waarde dus het model met fixed effects is

beter dan het model zonder fixed effects.

29

6. Output regressie minimumloon & economische groei

Variabele 1 2 3 4 5 6 7

Tijdsperiode 1969-2008

1969-2008

1969-2008

1969-2008

1990-2008

1990-2008

1985-2008

Constante0,023*** 0,070** 0,166*** 0,100*** 0,161*** 0,200*** 0,195***

(0,003) (0,034) (0,022) (0,021) (0,033) (0,052) (0,029)

Ln_minimumloon

-0,002   -0,034** -0,018 -0,033** -0,040*** -0,051***

(0,002)   (0,013) (0,016) (0,013) (0,039) (0,013)

Ln_minimumloon (-1)

  -0,040          

  (0,028)          

Publiek    -0,895***   -1,136*** -1,142*** -1,317***

    (0,216)   (0,297) (0,293) (0,293)

Zorg    -7,387***   -3,623** -3,571** -2,900

    (2,006)   (1,580) (1,573) (2,365)

Onderwijs    -0,001 -1,518***      

    (0,345) (0,230)      

Onderwijs(-1)        1,364*** 1,321*** 1,624***

        (0,432) (0,441) (0,437)

Geboorte          -0,189  

          (0,253)  

Fixed effects? Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja

R-kwadraat 0,000 0,295 0,384 0,328 0,400 0,399 0,339

VIII. Bibliografie

30

Artikelen & BoekenAaronson, D. (2001). Price pass-through and the minimum wage. The review of

economics and statistics , 83 (1), 158-169.

Aaronson, D., & French, E. (2013). How does a federal minimum wage hike affect

aggregate household spending? Chicago Fed Letter, No. 313.

Aaronson, D., Agarwal, S., & French, E. (2009). The spending and debt response

to minimum wage hikes. American Economic Review, 102 (7), 3111-3139.

Aaronson, D., French, E., & MacDonald, J. (2007). The minimum wage, restaurant

prices, and labor market structure. Federal reserve bank of Chicago, Working

Paper No. 2004-21.

Addison, J. T., Blackburn, M. L., & Cotti, C. D. (2013). Minimum wage increases in

a recessionary environment. Labour Economics , 23, 30-39.

Addison, J. T., Blackburn, M. L., & Cotti, C. D. (2008). The effect of minimum wages

on wages and employment: county-level estimates for the United States. The

Institute for the Study of Labor, Discussie Paper No. 3300.

Addison, J., Blackburn, M. L., & Cotti, C. D. (2009). Do minimum wages raise

employment? Evidence from the US retail-trade sector. Labour Economics , 16

(4), 397-408.

Aísa, R., Clemente, J., & Pueyo, F. (2014). The influence of (public) health

expenditure on longevity. International Journal of Public Health , 59 (5), 867-875.

Baker, M., Benjaming, D., & Stanger, S. (1999). The highs and lows of the

minimum wage effect: a time-series corss-section study of the Canadian Law.

Journal of Labor Economics , 17 (2), 318-350.

Barro, R. (2003). Determinants of economic growth in a panel of countries.

Annals of economics and finance , 4, 231-274.

Brown, C. (1988). Minimum wage laws: are they overrated? The journal of

economic perspectives , 2 (3), 133-145.

31

Brown, C. (1999). Minimum wages, employment, and the distribution of income.

In O. Ashenfelter, & D. Card, Handbook of labor economics (1 ed., Vol. 3, pp. 2101-

2163). Elsevier.

Brown, C., Gilroy, C., & Kohen, A. (1982). The effect of minimum wage on

employment and unemployment. Journal of economic literature, 20 (2), 487-528.

Burda, M., & Wyplosz, C. (6de ed.). (2013). Macroeconomics a European text.

Oxford: Oxford university press.

Cahuc, P., & Michel, P. (1996). Minimum wage unemployment and growth.

European economic review, 40 (7), 1463-1482.

Card, D. (1992). Using regional variation in wages to measure the effects of the

federal minimum wage. Industrial and labor relations review, 46 (1), 22-37.

Card, D., & Krueger, A. B. (1995). Time-series minimum-wage studies: a meta-

analysis. The american economic review , 85 (2), 238-243.

Cecchetti, S., Mohanty, M., & Zampolli, F. (2011). The real effects of debt. BIS

Working Paper No. 352.

Draca, M., Machin, S., & van Reenen, J. (2008). Minimum wages and firm

profitability. American Economic Journal: Applied Economics, 3 (1), 129-151.

Falk, A., Fehr, E., & Zehnder, C. (2006). Fairness perceptions and reservation

wage: the behavioral effects of minimum wage laws. Quarterly Journal of

Economics , 121 (4), 1347-1381.

Faruq, H. A., & Taylor, A. C. (2011). Quality of education, economic performance

and institutional environment. International Advances in Economic Research , 17

(2), 224-235.

Frank, R. H. (8ste ed.). (2010). Micro-economics and behavior. China: McGraw-Hill

Irwin.

32

Giuliano, L. (2013). Minimum wage effects on employment, substitution and the

teenage labor supply: evidence form personnel data. Journal of Labor Economics,

31 (1), 155-194.

Hamilton, J. D. (1988). A neoclassical model of unemployment and the business

cycle. Journal of policital economy, 96 (3), 593-617.

Katz, L. F., & Krueger, A. B. (1992). The effect of the minimum wage on the fast-

food industry. Industrial and labor relations review, 46 (1), 6-21.

Klawitter, M. M., Long, M. C., & Plotnick, R. D. (2014). Who would be affected by an

increase in Seatlle's minimum wage? Income Inequality Advisory Committee,

Seattle.

Lantsberg, A. (2003). Assessing the distribution of wage increases and answering

public policy questions regarding a San Fransisco minimum wage. UC Berkeley

Labor Center.

Meer, J., & West, J. (2013). Effects of the minimum wage on employment

dynamics. National bureau of economic research, Working Paper No. 19262.

Neumark, D., & Wascher, W. (2006). Minimum wages and employment: a review

of evidence from the new minimum wage research. National bureau of economic

research, Working Paper No. 12663.

Partridge, M., & Partridge, J. (1999). Do minimum wage hikes raise US long term

unemployment? Evidence using state minimum wage rates. Journal of the

Regional Studies Association , 33 (8), 713-726.

Sabia, J. J. (2015). Minimum wages and gross domestic product. Contemporary

economic policy, doi: 10.1111/coep. 12099.

Schmitt, J. (2013). Why does the minimum wage have no discernible effect on

employment? Washington: Center for economic and policy research.

33

Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The

quarterly journal of economics, 70 (1), 65-94.

WebsitesBureau of Economic Analysis. (zd). Regional Data. Geraadpleegd op 27 maart

2015, van http://www.bea.gov/iTable/iTable.cfm?

reqid=70&step=1&isuri=1&acrdn=1#reqid=70&step=4&isuri=1&7003=200&70

01=1200&7002=1&7090=70

Bureau of Labor Statistics. (2015, 27 maart). Local Area Unemployment Statistics.

Geraadpleegd op 21 april 2015 van http://www.bls.gov/lau/rdscnp16.htm#data

Graefe, L. (2013, 22 november). Oil Shock of 1978-79. Geraadpleegd op 2 juni

2015 van http://www.federalreservehistory.org/Events/DetailView/40

Hanauer, N. (zd). Entrepreneur, venture capitalist, author, civic activist,

philantropist. Geraadpleegd op 27 maart 2015 van www.nick-hanauer.com

National conference of state legislatures. (2015, 2 februari) State minimum wage,

2015 minimum wage by state. Geraadpleegd op 27 maart 2015 van

http://www.ncsl.org/research/labor-and-employment/state-minimum-wage-

chart.aspx

Rogers, K. (2015, 17 maart). How Seattle franchisees are fighting the $15

minimum wage. Geraadgpleegd op 27 maart 2015 van

http://www.cnbc.com/id/102509512

Tax Policy Center. (2015, 12 januari). State and Local General Expenditures.

Geraadpleegd op 12 mei 2015 van

http://www.taxpolicycenter.org/taxfacts/displayafact.cfm?Docid=521

The United States Census Bureau. (2015, 7 april). Geraadpleegd op 22 mei 2015

van http://www2.census.gov/pub/outgoing/govs/special60/

U.S. Department of Health and Human Services. (2014, 27 februari). VitalStats.

Geraadpleegd op 15 mei 2015 van http://www.cdc.gov/nchs/VitalStats.htm

34

United Sates Department of Labor. (zd). Wage and Hour Division. Geraadpleegd

op 27 maart 2015 van http://www.dol.gov/whd/minwage/chart.htm

United States Department of Labor. (sd). Wage and Hour Division. Geraadpleegd

op 27 maart 2015 van http://www.dol.gov/whd/state/stateMinWageHis.htm

United States Department of Labor. (2015, 1 januari). Minimum wage laws in the

States. Geraadpleegd op 27 maart 2015 van

http://www.dol.gov/whd/minwage/america.htm

35