SAMENSTELLING & REDACTIE: ESTHER SCHAAREMAN ILLUSTRATIE: LENNIE STEENBEEK

:::I :z

•

81 KUNSTZONE

ALGEMEEN

c Q) "0 C co L C

"0 OJ o (')

==========~----------------------------------.------------------------------------------------------------ conceptvisie gepubliceerd. Daarin is veel van de feedback verwerkt. De tekst is nu leesbaarder en samenhangender, de gehanteerde terminologie is aangescherpt en consequenter toegepast. Het is een dappere poging om een leergebied dat gekenmerkt wordt door cross-overs, hybriditeit en interdisciplinariteit, compleet en samenhangend te beschrijven.

beschrijven van wat leerlingen vanuit het perspectiefvan het leergebied nodig hebben om de wereld te kunnen begrijpen (kennis) en om in die wereld adequaat te kunnen handelen (vaardigheden)'. Het ontwikkelteam destilleerde twee kernen voor het leergebied: 'leerlingen leren [ten eerste] vanuit sociaal-culturele context kunst te maken en [ten tweede] kunst en cultuur mee te maken '.

Dat het schrijven van een visie een hachelijke zaak is, blijkt uit de zeer uiteenlopende reacties. Wat voor de één helder verwoord is, is voor de ander nog lang niet voldoende uitgewerkt. Er heerste begripsverwarring over artistiek-creatief vermogen, men vond dat de intrinsieke en ethische waarde van kunst ontbrak, evenals een helder theoretisch kader. Ook vroeg men zich af of een leergebied dat gebaat is bij diversiteit, wel een gemeenschappelijke taal kan spreken. Begin juni is de bijgestelde

VAN VISIE NAAR DE GROTE OPDRACHTEN

OP DE CONCEPTVISIE VAN HET LEERGEBIED KUNST EN CULTUUR. MAART 2018. VERSCHENEN RUIM ZESTIG GEBUNDELDE REACTIES. BEGIN JUNI WERD DE EERSTE VERSIE VAN DE GROTE OPDRACHTEN GEPUBLICEERD.

Het tweede tussenproduct van het ontwikkelteam verscheen ook begin juni: de uitwerking van de zogenoemde grote opdrachten. Het ging er om 'de essentie te

Tien van de vijftien grote opdrachten, eerder te lezen als thema's of onderwerpen, zijn

Leraren- en masteropleidingen, universitaire onderzoeksgroepen, vakverenigingen, culturele

instellingen en secties va en po bogen zich over de tekst van de conceptvisie. Tot zover is de missie

geslaagd: er kwam feedback uit het hele land, en de stem van de docent is ruim vertegenwoordigd.

KUNSTZONE 19

ALGEMEEN

10/ KUNSTZONE

geformuleerd. De lijst is dus nog Voor de kern meemaken zijn meer In hoeverre de grote opdrachten moeten worden. En hij vond dat onder handen te nemen: de snijdt zo aan twee kanten.

niet compleet en ook de uitwerking beschouwende thema's bedacht als werkbare thema's zijn, hoe de we dat best goed doen. je realiseert ateliers, een projectstrook in het Maar ze is ook kritisch: 'Op

van de tien geformuleerde grote Cultuur geeft betekenis aan sporen afzonderlijke kunstdisciplines met je dan weer even waar je het rooster van alle leerlingen in de mijn school zijn de kunst- en

opdrachten bevindt zich in de uit het verleden, waarin het belang elkaar verbonden kunnen worden, allemaal voor doet. Dat is heel onderbouw.' cultuurvakken goed geborgd,

ontwerpfase. Onder de kern van erfgoed beschreven wordt en zowel horizontaal als verticaal, en stimulerend! ' Als je voor de kunst en maar op veel scholen zijn er

maken zien we bijvoorbeeld Kunst Kunst is de spiegel van de wereld, op welke manier Kunst en Cultuur cultuurstroom kiest, neem je minder uren beschikbaar en

kleurt je verhalen, waarin het dat verwijst naar het engagement de verbindende factor kan zijn De vraag is natuurlijk hoe het binnen de ateliers deel aan de kwalificatie 'vak achter de

gaat om de identiteitsvorming van kunstenaars en hun vermogen voor andere leergebieden zal moe- Montessori Lyceum de visie, de vakoverstijgende, interdisciplinaire streep' bestaat helaas ook nog

vanuit spel, fantasie en emoties maatschappelijke thema's als ten blijken uit de producten die de grote opdrachten en uiteindelijk projecten die de volle breedte steeds.' Of de output van Cur-

van de leerling. Bij Kunst maken gender, duurzaamheid en religie ontwikkelscholen gaan ontwerpen. de bouwstenen van curriculum.nu van het leergebied bestrijken. riculum.nu daarin verandering

is een andere manier van leren vorm te geven. Of de grote Op basis van die ervaringen gaat testen. 'Dat programma is jaren geleden brengt, is de vraag. Zolang er

gaat het om het artistiek-creatief opdrachten dekkend zijn voor het en de feedback op de grote 'Het was verleidelijk om meteen ontwikkeld, maar er verandert geen richtlijnen zijn voor een

vermogen van de leerling. Het hele leergebied en of het basis opdrachten zal in oktober 2018 iets nieuws te bedenken, een festi- weI eens wat. Soms onbewust, urentabel, vreest ze, versterkt

leren met hoofd, hart en handen, en voortgezet onderwijs ermee het meest concrete product van val ofzo, als testcase. Dankzij SLO- soms bewust. Dit biedt ons nu is deze operatie het kunst- en

experimenteren en denken door uit de voeten kunnen, is nog niet de ontwikkelteams verschijnen: begeleiding realiseerden we ons een prachtige gelegenheid om de cultuuronderwijs waar het al

doen worden hier in stelling te zeggen. Maar dat ze diverser, de bouwstenen, ofwel de kennis dat we daarmee niet het hart van uitgangpunten te doordenken en op orde is en zet het te weinig

gebracht, evenals de aandacht inspirerender en specifieker zijn en vaardigheden die het nieuwe ons onderwijs raakten. We besloten de invulling te actualiseren.' zoden aan de dijk waar het

voor intuïtie, improvisatie en dan de huidige kerndoelen is pure wettelijk kader van het leergebied daarom het fundament Ingeborg is enthousiast over de juist nodig is.

procesmatig leren. winst. Kunst en Cultuur bepalen. van ons montessorionderwijs aanpak op haar school, het mes

GOUD IN HANDEN WINST BEHALEN VOOR DE KUNSTVAKKEN BEELD VAN EEN ONTWIKKELSCHOOL

THEO DOUMA, VOORZITTER ONDER DE INDRUK VAN DE ONTWIKKELTEAMS.

VAN CURRICULUM.NU, IS ENERGIE EN TOEWIJDING

LYCEUM IN GRONINGEN IS ONTWIKKELSCHOOL VO KUNST EN CULTUUR. INGEBORG ABRAHAMSE, KUNST ALGEMEEN, MELDDE ZICH AAN EN KOMT

REGELMATIG MET EEN DWARSDOORSNEDE VAN DE KUNSTSECTIE DE PRODUCTEN VAN HET ONTWIKKELTEAM ONDER DE LOEP

HET MONTESSORI VOOR HET LEERGEBIED DOCENT KUBV, CKV EN NU BIJEEN OM TE NEMEN.

VAN DE

'Het lag voor de hand dat we ons je sowieso met elkaar zou moeten over de conceptvisie aan het Hij is overtuigd van de hoge kwali- 2019 ingelast. Maar dat het nieuwe horen, creativiteit, reflecteren

zouden aanmelden,' zegt Ingeborg. bespreken, maar wat er in de waan leerlingparlement gesteld. Ze teit van het uiteindelijke resultaat: leerplan in april bij de minister en onderzoeken, worden

'Binnen het Montessori-gedach- van de dag soms bij inschiet.' juist legden de conceptvisie ook aan 'We hebben het eigenaarschap ligt, staat vast.' herkenbaarder in de volle

tengoed is sowieso veel aandacht omdat de conceptvisie is geschre- ouders voor. Eén van de reacties van de docent gemaximaliseerd. breedte van het onderwijs.'

voor kunst en cultuur. Bovendien ven met de intentie compleet te sloeg wat haar betreft de spijker op We wisten van tevoren, door goed Niet eerder werd het curriculum

zijn we een Cultuurprofielschool zijn, kwam er diepgang in de dis- de kop: 'Met alle aandacht die het te kijken bij voorlopers op het van het po en vo tegelijkertijd Douma hoopt dat

en we hebben meegewerkt aan het cussie. 'je merkt ook meteen wie Montessori Lyceum al schenkt aan gebied van leerplanontwikkeling systematisch aangepakt. Douma samenwerking tussen

project Cultuur in de Spiegel.' de echt kritische collega's zijn.' de afzonderlijke creatieve vakken, (scholen in onder anderen Canada, denkt dat er veel winst te halen leergebieden de overladenheid de kunst- en cultuurstroom, het Noorwegen en Schotland), dat dit is voor het leergebied Kunst en van het huidige programma

'Tot nu toe zijn we vooral bezig Over de conceptvisie zegt ze: 'Ik nieuwe e-Jab en natuurlijk de model zou werken. Er is een heel Cultuur. 'De niveauverschillen kan reduceren. 'Er ontstaan

geweest met de conceptvisie voor was blij dat we onszelf erin konden cultuurmarathon heeft de school stelsel van veiligheidskleppen in het land zijn enorm. juist op mooie dingen wanneer

het leergebied Kunst en Cultuur. herkennen: leren met hoofd, hart goud in handen. Wat beter zou ingebouwd, we halen de expertise de scholen waar de status en docenten elkaars taal

De vertaling van grote opdrachten en handen typeert montessori- kunnen is het verbinden van overal vandaan. Naast de perma- omvang van de kunstvakken aan leren spreken. Als je een

naar concrete lessen en projecten onderwijs, maar ik vraag me af hoe deze vakken en activiteiten met nente landelijke feedbackloops, is de magere kant zijn, wordt het ontwerpopdracht zowel

gaat pas volgend schooljaar het is voor scholen met een minder de andere leergebieden en dit er een onafhankelijke check van de makkelijker om het belang ervan vanuit een natuur- als een

gebeuren; het duurt best lang voor op cultuur gerichte signatuur. Het vervolgens actief uitdragen: van tussenproducten door wetenschap- te laten zien. Over een aantal jaren kunstperspectief benadert,

je echt aan de slag kan.' is een visie waarmee je het onmo- docenten aan leerlingen en van de pers en onderwijsdeskundigen.' zal een leerling geen knip meer ziet een leerling dat je het in

Ingeborg vindt het waardevol dat gelijk oneens kan zijn, maar waarin school als geheel naar buiten.' ervaren tussen de basisschool principe over dezelfde dingen

ze met een selecte groep betrok- geen stelling wordt genomen: het 'De respons was veel positiever Hij erkent dat het een complexe en de middelbare school, dat is hebt.' ken collega's en de begeleiding van mist helderheid en focus. Maar dan we van tevoren hadden operatie is, naarmate er meer af- bij de kunstvakken nu vaak wel Zo, hoopt Douma, ontstaat SLO het grondig over de inhoud misschien moeten we meer geduld gedacht. Eén leerling had zich er zonderlijke vakken betrokken zijn zo. Kunst en Cultuur kan zich voor leerlingen interessanter, van de kunstvakken kan heb- hebben.' enorm in verdiept en stelde bij een leergebied duurt het proces helderder profileren als autonoom actueler en betekenisvoller ben. 'Wat bindt ons eigenlijk? En Ingeborg en haar collega's dat creatieve leerlingen lastig zijn langer. 'Daarom hebben we een leergebied, maar ook de brede onderwijs - en daar is het al-

welke keuzes maken we? Iets wat hebben een aantal vragen en dus permanent uitgedaagd extra ontwikkelsessie in januari vaardigheden die er van nature bij lemaal om begonnen. •

s VOLG CURRICULUM.NU: • https://curriculum.nu/ • http://montessorilyceum groningen.nl/index.html

KUNSTZON E / 11