8/8/2019 hyrje ne biokimi

1/30

BIOKIMIA

Molecular bases of medicine(biokimi)

Molecular medicine(biokimi klinike)

8/8/2019 hyrje ne biokimi

2/30

Biokimia sht pjes e shkencs pr jetn. Detyra e sajsht q me metoda kimike t hulumtoj fenomenet jetsore.Para se gjithash na njofton me strukturn kimike t

prbrsve qelizor.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

3/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

4/30

Kimia organike sintetike sht zhvilluar pas sintezs s ures

nga Wlleri, n fillim ngadal e pastaj vrullshm kshtu q

koh pas kohe sht zvogluar marrja me bashk-dyzime

natyrore. N dekadn e fundit interesimi pr bashk-dyzimet

makromolekulare sht gjithnj e m i madh. Prcaktimi i

strukturs s proteinave tash sht detyr parsore e biokimis

deskriptive.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

5/30

Prshkrimi i thjesht i materieve kimike do t jeptevetm pasqyrn statike, filmimin momental t qelizss gjall( ose t ndonj organizmi t gjall) dhe me tnuk do ti kontribuohej hulumtimit t fenomenevejetsore.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

6/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

7/30

Sot dihet se gati t gjitha materiet, nga t cilat sht

ndrtuar qeliza, gjenden n shndrrim t vazhdueshm.Jeta karakterizohet me fleksibilitet kimik dhe krejt ajo qm par sht konsideruar form statike, vrtet sht endrlidhur me proceset kimike dhe lvizjen.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

8/30

Kshtu q biokimia moderne s pari sht biokimidinamike.

Me kt, para se gjithash, mendohet n fenomenin e

metabolizmit( shndrrimin e materieve), sintezn dhe

zbrthimin e bashk-dyzimeve natyrore me qllim fitimi

t energjis kimike dhe n ndrtimin e substratit t

qelizave vetjake.

Kto reaksione kimike i prshpejtojn enzimat, prandaj

studimi i tyre prfshin nj lmi t gjer t biokimis.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

9/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

10/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

11/30

Kshtu q biokimia mund ti sqarojproceset fiziologjike.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

12/30

Me analiz ajo mund t deprtoj shum m

thell se sa me rrugt e mundshme t fiziologjis.Nga Starlingu pason thnia se do problem

fiziologjik prfundimisht mund t kaloj n problem

biokimik.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

13/30

Jo vetm problemet klasike fiziologjike, por edhe

manifestimet fundamentale jetsore, sot mund tprqendrohen n proceset biokimike dhe tinterpretohen n mnyr biokimike.Nj nga shembujt sht natyra kimike dhe mnyra e

veprimit t faktorve trashgues. Kjo sht lmi q sotquhet biologji moklekulare.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

14/30

Nj nga shembujt sht natyra kimike dhe mnyra e

veprimit t faktorve trashgues(gjenetika) . Kjo shtlmi q sot quhet biologji moklekulare.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

15/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

16/30

Metodika kimike , me t ciln shrbehet biokimia, na

njofton me proceset esenciale t qelizs. Por kjonjkohsisht edhe na kufizon. Nse hulumtojm memetoda kimike, mund t presim prgjigje vetm nsfern e njohurive dhe prvojave kimike.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

17/30

Fenomenet jetsore, t cilat hyjn n lmenjt tjera, psh.

Fenomenet bio-elektrike , reaksionet n ngacmime,

mnyra e marrdhnieve t ndrsjella nuk mund t

prfshihen me metoda kimike. Pr kt jan t nevojshmemetoda t tjera t hulumtimit. Disa fenomene, si sht

vetdija njerzore, tash pr tash nuk mund t prfshihen n

analizat shkencore- natyrore.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

18/30

Meq biokimia merret me hulumtime t llojllojshme,rezultatet e saj aplikohen n shum shkenca t ngjashme.

Disa probleme themelore t biologjis, psh. esenca dhemnyra e veprimit t faktorve trashgues, fituan trsishtaspekte t reja n baz t njohurive biokimike . Shumsmundje i kemi kuptuar si pengesa n metabolizm ose

anomali t proceseve biokimike.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

19/30

Pra Biokimia prfshin fusha t mdha t

biologjis s qelizs, t biologjismolekulare dhe t gjenetiksmolekulare(Robert K. Murray, MD, PhD).

8/8/2019 hyrje ne biokimi

20/30

N fakt t gjitha ilaet si materie kimike ndikojn n

proceset biokimike.

Prandaj njohja e biokimis nga kuadrot e drejtimeve

mjeksore t ndryshme sht me rndsi t veant.Kjo sepse njohja e ndryshimeve biokimike dhe

interpretimi i tyre mundson diagnozn e hershme dhe

ofron mundsin e mjekimit adekuat t pacientve.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

21/30

Ose thn ndryshe - biokimia paraqet baznme t ciln smundja mund t kuptohet nnivel molekular, siguron njohuri n t cilat dot bazohej diagnoza, mjekimi dhe mjekimime ilae t reja.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

22/30

Proteinat-aminoacidet(metabolizmi) Enzimat, ndrtimi-klasifikimi, funfksioni,kinetika,rregullimi. Koenzimat-vitaminat

Materiali gjenetik (purinat , pirimidinat , DNA,RNA) Metabolimzi i karbohidrateve Vragu respirator_fosfolirimi Hormonet(mekanizmi i veprimit) Lipidet, metabolizmi

Regullimi acido bazik-uji Makr o dhe mikroelemente-keletrolitet Koagulimi i gjakut Funksioni biokimik I disa organeve(muskujve etj)

Kollokviume: 2 n semestrin dimror + 2 semestrin veror

20% + 80% testi prfundimtar

8/8/2019 hyrje ne biokimi

23/30

Ky modul prfshin: Bazn e strukturs kimike t proteinavedhe faktort q ndikojn n te. Funksioni katalizues ienzimave. Metabolizmi baz, n veanti roli i ATP dhe rrugte lidhura me transdukcionin ( shndrrimin) e tij.

Metabolizmin e polisaharideve, lipideve dhe amino acideve.Parimet baz t kontrollit dhe integrimit t metabolizmit.Struktura dhe funksioni i DNA, replikimi (kopja) e DNA.Struktura, mekanizmi transkriptues( kopje-shnues) dhefunksioni i RNA. Mekanizmi i sintezs s proteinave.

Kontrolli i ekspresionit t gjeneve. Mutagjeneza tesmundjet humane q paraqiten me ekspresionin e gabuart gjeneve.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

24/30

8/8/2019 hyrje ne biokimi

25/30

Aspiratat e modulit jan q t japin nj vshtrim tstrukturs dhe funksionit t molekulave trndsishme biologjike n qelizat e njeriut dhe tproceseve t rndsishme metabolike q ndodhinbrenda qelizave. Kjo prfshin kuptimin e struktursdhe funksionin e materialit ton gjenetik. sht erndsishme q studentt ta realizojn njohjen edomosdoshme e t detajuar t procesit normal qelizor

me qllim q t kuptojn se far gabimesh ndodhin tesmundjet e njeriut.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

26/30

Njohurit dhe shtjet q duhet t kuptohen

Studentt do t: njohin bazn e strukturs kimike t proteinave dhe si mund t ndikojn faktort e

jashtm n t.

kuptojn se si proteinat, si enzima, mund t luajn rol dhe t kontrollojnreaksionet n qeliz me pH 7 dhe n 37 0C.

jen t aft t prshkruajn rrugn e pjesmarrjes n metabolizmin qelizor, nveanti rrugt t cilat prfshijn shndrrimin e energjis nga ushqimi n drejtim tformimit t ATP.

ken njohuri t prgjithshme t rrugve t biosintezs s polisaharideve, lipidevedhe aminoacideve.

johin se si hormonet mund t ndikojn n rrugt metabolike n mnyra tndryshme n prputhshmri me specifikat dhe strukturn e tyre kimike.

jen t aft t prshkruajn si ndryshon metabolizmi n qeliz t indeve tndryshme dhe si harmonizohet kontrolli i metabolizmit.

jen t aft t zbatojn kt njohuri n rrethanat klinike . T kuptojn proceset endryshme q formojn informacionet e bartura n qeliza; psh. struktura dhefunksioni i DNA, RNA dhe proteins.

jen t aft t prshkruajn se si kodi gjenetik prcakton strukturn e nj proteinenga sekuenca gjenetike.

kuptojn se si kto procese jan t kontrolluara n qelizat normale; t jen t aftt shpjegojn se si funksionojn mutagjenet, dhe cilat jan pasojat kryesore tmutacioneve n shndetin e njeriut.

jen t aft q n detaje t prshkruajn se si disa smundje t njeriut jan sirezultat i gabimeve t ekspresionit t gjeneve.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

27/30

Shkathtsit intelektuale

Shfrytzimi i duhur i burimeve pr t

ndihmuar n kuptimin e prmbajtjes ktijmoduli.

Aftsimi pr t diskutuar shkakun dhe pasojate smundjeve t njeriut q rrjedhin ngarregullimet e proceseve normale metabolikedhe gjenetike.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

28/30

Shkathtsit praktike profesionale

Studentt duhet t jen t aft t mojnliteraturn dhe t paraqesin informacionet n

mnyr t kuptueshme dhe bindse. Studentt duhet t jen t aft ti prpunojn

t dhnat eksperimentale bazike dhe t

prdorin rezultatet pr sqarimin e problemeveq kan lidhje t prbashkt me smundjet enjeriut.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

29/30

Shkathtsit pr transferimin e njohurive

Prdorimi i burimeve si jan biblotekat dhe IT

facilities. Paraqitja e e puns t nj grupi n mnyr t

qart.

Arsyetimi nga vet ata i studimit t tyre.

8/8/2019 hyrje ne biokimi

30/30

Qndrimet dhe sjelljet

Studentt do t msojn:

Rndsin e ndjekjes s ligjratave dheseminareve.

T tregojn respekt pr ekipin dhe prstudentt tjer duke mbajtur qetsi nligjrata dhe seminare prderisa t mos kenpyetje.