HSE World Event 2018 Gezonde medewerkers zijn uw troef!€¦ · “bescherming” tegen...

HSEWorld Event – 31 mei 2018

HSE World Event 2018Gezonde medewerkers zijnuw troef!

31 mei 2018

Stijn IndenhoekPreventieadviseur/HSE Consultant Wolters Kluwer

HSEWorld Event – 31 mei 2018 HSEWorld Event – 31 mei 2018

Inhoud sessie

Intro: Wat is gezondheid? Wettelijke handvaten? Uitdagingen

Indicatoren van gezondheid? Aanpak in de praktijk Final thoughts....


Gezonde medewerkers?

“Mens sana in corpore sano” (Juvenalis)

Mens = “1 en ondeelbaar”

Wisselwerkingen lichaam en geest

Stress – slapeloosheid

Stress – spier- en skeletklachten

Lichamelijke aandoeningen – stress

“Stress maakt mensen ziek” en “ziek zijn geeft mensen stress”

…

Holistische benadering nodig?

3


Gezonde medewerkers?

Veiligheid vs. Gezondheid?

What’s the difference?

4


Wat doen we in dit geval?

5


… en in dit geval?

6


Wat zegt de wet over gezondheid?

Lichamelijk: Een van de 7 welzijnsdomeinen – zeer algemeen Gezondheidstoezicht Boek “ergonomie” Bijzondere werknemerscategorieën: moeders, nacht- en ploegenarbeiders,

jongeren… Rookverbod Beroepsziekten

Geestelijk: Psychosociale risico’s Middelenmisbruik (cao 100)

7


Wat zegt de wet over gezondheid?

Insteek wetgeving: preventie werkgerelateerde risico’s voor de gezondheid

“bescherming” tegen werkgerelateerde risico’s voor de gezondheid

Voorkomen van beroepsziekten o.a. door chemische en fysische agentia

Is dit een totale benadering? Wat met gezondheid tout court? b.v. overgewicht, gebrek aan beweging, ongezonde voeding, roken,…

Wat met privé / externe psychosociale risico’s? b.v. echtscheiding, rouwproces, eenzaamheid,…

8


Waar zwijgt de wet over ?

Gezondheidsrisico’s: in de privésfeer of extern aan de werkomgeving

mét impact op het werk

Voorbeelden:

9

Ongezonde voedingGebrek aan bewegingOvergewicht/obesitasRoken Chronische ziekten / erfelijke aandoeningenOngezonde woonomgeving

RouwTraumatiserende gebeurtenissenEchtscheiding/relatieproblemen… PrivéconflictMiddelenmisbruik Mobiliteitsproblemen


Extra maatschappelijke uitdagingen Dienstensector enorm gegroeid, industrie daarentegen…

Van industriële risico’s naar “kantoorrisico’s”

Van beroepsziekten naar “arbeidsgerelateerde aandoeningen”

Van veiligheidsrisico’s naar gezondheidsrisico’s

Gezondheidsrisico’s: doorgaans langetermijnrisico’s b.v. “zitten is het nieuwe roken”… geen onmiddellijk gevaar! Quid sensibilisering?

10


Extra maatschappelijke uitdagingen

Van babyboomers naar omgekeerde bevolkingspiramide

Vergrijzing – werkbaar werk (cao 104)

“Burn-out? Zever! Dat bestond vroeger niet!!”

Van 1 naar 2 verdieners

Vrouwen: 2 jobs?

Work-life balance?

Digitalisering – social media (deconnectie)

Mobiliteitsproblematiek

11


Extra maatschappelijke uitdagingen

Jobinhoud: Van stabiele carrière in stabiele omgeving…

… naar voortdurende verandering!

“Jobhoppen”

Levenslang leren

Structuur van bedrijven/organisaties: Internationalisering

“voortdurende staat van herstructurering”

12


Uitdagingen vs. wetgeving

Is de wetgever mee? Codex/Welzijnswet/ARAB (!): Focus op veiligheidsrisico’s industrie Focus op strikt werkgerelateerde risico’s

Wetgever/overheid volgt, maar traag… Cao 72 – collectieve aanpak stress (1999) Psychosociale risico’s (2007-2014) Cao 100 – middelenmisbruik (2009) Cao 104 – werkbaar werk / 45+ (2012) Campagne inspectie TWW i.v.m. psychosociale risico’s (2017) Bedrijfscoaches Vlaamse overheid (2018) Deconnectie en digitale communicatiemiddelen (2018)

13


Gezondheidsindicatoren?

Arbeidsongevallen: “eenvoudig” Aantal aangiftes – erkenningen (o.a. maandverslag) Fg, Eg,… moet worden berekend (o.a. jaarverslag) Oorzaak moet tot in detail worden aangegeven, onderzocht, “bekend” gemaakt Gevolgen gekend:

Dagen ongeschiktheid Medische kosten (verzekering) Ververvanginkomen Zoeken vervanger Duur van herstel/revalidatie – begin werkhervatting …

Evolutie / verbetering “gemakkelijk” te meten!!

14



Maar… wat met gezondheidsschade door ziekte, burn-out, enz.?

Oorzaak? Medisch geheim

Werk of privé? Of beide?

Lichamelijk of psychisch? Of beide?

Duur? Moeilijk in te schatten (verlengingen)

Gevolgen? Employability / geschiktheid?

Demotie / degradatie?

Evolutie???

15



Wel beschikbaar:

Globale

Ruwe

Gedeeltelijk gegevens

B.v. Securex 2017:

“afwezigheden > 1 jaar hebben als voornaamste oorzaak spier- en skeletklachten en psychische aandoeningen”

“Aantal langdurige afwezigheden x3 in 15 jaar”

16


Aanpak – wat kunnen we doen?

Verschillende sporen: Psychosociale risico’s – geestelijke gezondheid

Lichamelijke gezondheid incl. ergonomie

Mobiliteit: de beide

Bij elk spoor:

Indien mogelijk: nulmeting

Indicatoren identificeren

Indien toepasbaar: (kwantitatieve) doelstellingen

17



Identificeer (mogelijk) “verborgen” maar bestaande maatregelen met positieve gevolgen voor: Psychosociaal welzijn/work-life balance: b.v. thuiswerk, glijtijden, extra

aanwervingen… (5A’s)

Gezondheid: b.v. bedrijfsrestaurant, sportevenementen, weghalen frisdrankautomaat,…

Mobiliteit: b.v. aanwezigheid douche, beveiligde fietsenstalling, lease/bedrijfsfietsen

… en neem deze op in je plan!! Begin niet van 0!

18



Identificeer “verborgen” maar bestaande maatregelen

19


Aanpak – psychosociaal

1. Wettelijk verplichte instrumenten – must haves Meten van beginsituatie: Psychosociale risicoanalyse / maatregelen incl. “art. I.3-4” (CPBW) Verplicht sinds 2014 Goede praktijk herhalen om de 3 jaar – best zelfde methode Zet ook positieve punten in de verf! Hoe? Knipperlichtenmethode FOD WASO, EDPBW…

Psychosociaal actieplan: Duidelijke communicatie! We know – we care – we do Denk aan “verborgen”, bestaande maatregelen! - think out of the box!

20

http://www.werk.belgie.be/publicationDefault.aspx?id=44167



1. Wettelijk verplichte instrumenten – must haves Procedures:

Pesten / OSG / geweld / stress arbeidsreglement

(Externe) hulpverlening:

PA-Psy

PA-AG

Cao 100 middelenmisbruik (fase 1 - privésector)

“No brainer!”

Vraag voorbeelden aan sociaal secretariaat of EDPBW

21



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten Vertrouwenspersonen: Niet verplicht maar… … kleine investering, significant signaal Laagdrempelig inzetten! Zorgvuldige selectie Betrekken bij ontwikkelen en opvolgen van preventiebeleid!

Aanbod EDPBW Consultatie, extra begeleiding… Ook voor niet-werkgerelateerde zaken! B.v. suicide, rouw, traumatische

ervaringen…

22



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten Eenvoudig model Karasek & Theorell als gids

Voorbeeld Wolters Kluwer: “Future Proof Working”

Plaats- en tijdsonafhankelijk werken

Verregaande autonomie

Coachend i.p.v. controlerend leiding geven

23



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten

Verfraaiing van de werkplek

Groen

Kleuren

Inrichting: b.v. “cosy corners”, brainstormruimte…

Stille ruimtes

Variatie!

24



3. Evaluatie? Herhaling risicoanalyse (3 j)

Cijfers ziekteverzuim omwille van psychische problemen?

Rapport EDPW i.f.v. jaarverslag IDPBW

Rapportage vertrouwenspersonen, b.v.:

Aantal gesprekken

Aantal medewerkers

Werkgerelateerd/privé?

Verdere stappen?

25


Aanpak – lichamelijke gezondheid

1. Wettelijk verplichte instrumenten – must haves

Risicoanalyse / maatregelen ergonomie: Beeldschermen (combinatie met PSR mogelijk “arbeidsomstandigheden”) Manuele handelingen Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen

Risicoanalyse / maatregelen bijzondere werknemerscategorieën (i.s.m. PA-AG): Moederschapsbescherming Jongeren / stagiairs Nacht- en ploegenarbeid

Gezondheidstoezicht: Werkhervatting periodiek …

26




Ergonomie: Informeren, adviseren Ergonomisch meubilair (verstelbaar, zit/sta-tafels…) Sedentair gedrag tegengaan / zitcultuur doorbreken

Bevorderen gezonde levensstijl: Beweging – sport Gezonde voeding Slaaphygiëne Rookstop …

27



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten Middelen?

Aanbod bedrijfsrestaurant – fruitmanden… Mogelijkheid tot sport (in groep) Sensibilisering, informatie, workshops… Gezondheid check-up Rookstopbegeleiding …

Begeleiding opzetten beleid? Gezond Leven: https://www.gezondleven.be/sectoren/gezond-werken (voormalig

VIGeZ) “bedrijfscoaches” i.f.v. opzetten beleid EDPBW

Intern: ambassadeurs nodig!

28

https://www.gezondleven.be/sectoren/gezond-werken



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten Tip: haak in op bestaande acties rond gezondheid – “Werelddagen” VN

(link met actualiteit!) 4 februari: tegen kanker 20 maart: hapiness day 7 april: gezondheid 28 april: veiligheid en gezondheid op het werk vandaag 31 mei: tegen tabak 10 oktober: geestelijke gezondheid 3e zondag november: verkeersslachtoffers … zie https://www.unric.org/nl/vn-dagen

Andere: 16-22 september: week van de mobiliteit / Car free day 10 000 stappen clash / stappentellers Campagnes i.v.m. gebruik trappen

Opgelet: acties moeten passen in jouw “format”

29

https://www.unric.org/nl/vn-dagen



3. Evaluatie? Cijfers ziekteverzuim omwille van aandoeningen gerelateerd aan

levensstijl?

Aantallen deelnemers aan acties

Bevraging deelnemers

30


Aanpak – mobiliteit

1. Wettelijk verplichte instrumenten – must haves Brussel: “bedrijfsvervoersplan” verplicht (diagnose + maatregelen)

Veiligheid, gezondheid, psychosociale aspecten (WW): “alle risico’s” voor werknemers analyseren… maar niet concreet in dit geval

Nochtans: (lang) pendelen heeft negatieve gevolgen voor gezondheid (diverse studies)

Files: nemen elk jaar toe in duur (tijd) en lengte (afstand) – zie b.v. “Vlaamse Verkeersindicatoren”

31



2. (Wettelijk) mogelijke instrumenten Nulmeting & advies voor eigen mobiliteitsbeleid:

“Mobiscan” van uw Provinciaal Mobiliteitspunt (Vlaanderen)

Financiële steun Pendelfonds mogelijk Mogelijke maatregelen:

Stimuleren fietsgebruik –zeker bij <10 km woon-werkafstand Denk aan douches, lockers, veilige stalling…

Mobiliteitsbudget i.p.v. leasebudget Stimuleer tijds- en plaatsonafhankelijk werken / thuiswerk… 100 % vergoeding OV …

32




Mogelijke maatregelen:

Inhaken op bestaande initiatieven:

7 km club

Bike to work

Week van de mobiliteit

Mobiele maandag

Aanpassing fiscaliteit (b.v. Cash for car) – sociaal secretariaat/leasemaatschappij

33



3. Evaluatie? Cijfers ziekteverzuim?

Aantallen fietsers, gebruik OV, wagen… monitoren

Bevraging werknemers / deelnemers i.v.m. ervaring pendelen, work-life balance

34


Final thoughts…

Zet door! Ondanks:

Onduidelijkheid over “ROI” of uiteindelijke (kwantificeerbare) resultaten

Frustratie over niet kunnen voorkomen van leed

Slechts gedeeltelijke impact

Onvolledig (of ontoereikend) wettelijk kader

Traagheid: cultuur opbouweninzake gezondheid vraagt (veel) tijd en inspanning

35


Final thoughts…

Do’s: Vergeet ROI! ROI maakt abstractie van menselijk leed en welbevinden

denk “kamerplant” of “huisdier”

Leid het paard naar het water in de wetenschap dat

het mogelijk niet wil drinken

Denk aan “what’s in it for me?”

36


Final thoughts…

Do’s: Marketingaanpak loont! Schakel uw marketeers in…

“punctuele acties”; niet alles tegelijk!

“alle affiches laten hangen” gewenning!

actie extra draagvlak voor volgende actie

Geïntegreerde aanpak: alles onder 1 vlag (logo) (versterking)

Visuele prikkels!

Positief, met humor communiceren, niet verbieden of betuttelen

37


Bedankt voor uw aandacht!

[email protected]

38

mailto:[email protected]

HSE World Event 2018 Gezonde medewerkers zijn uw troef!€¦ · “bescherming” tegen...

Documents

Transcript of HSE World Event 2018 Gezonde medewerkers zijn uw troef!€¦ · “bescherming” tegen...