h`Q -ilKq nM. : PPS-521 PwrsI / aurdU Bytw Ab ul &zl bhIkIlibrary.gndu.ac.in/pdf/ppsumss.pdf ·...
Transcript of h`Q -ilKq nM. : PPS-521 PwrsI / aurdU Bytw Ab ul &zl bhIkIlibrary.gndu.ac.in/pdf/ppsumss.pdf ·...
1
h`Q-ilKq nM. : PPS-521
ilpI : PwrsI / aurdU
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : Bytw
lyKk : Abul &zl bhIkI
auqwrwkwr : rUp cMd DMdU
isrlyK : imkwqIby Abul Pzl
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : 1893 sMmq, 27 vYswK
rcnw ilKx dw smW : solvHIN sdI eIsvI
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 444 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : fbIdwr dohrI surK lkIr
Awkwr : 21 X 11 sYNtImItr ilKq : 16 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd[ puSqw mzbUq sIqw hoieAw[ surKIAw surK iebwrq isAwh, iSkSqw Aqy nswK dohW ilpIAW dw myl[ auqwrwkwr ny loV Anuswr hwSIey qoN bwhr vI iSkSqw ivc iliKAw hY[
2
ilKq dw ivSw Awid : rUp cMd nwmI auqwrwkwr ny gulwm kwdr vwsqy ieh auqwrw do dPqrW dw kIqw[ muF ivc ies dI PrhMg (muSkl Sbdw dy ArQ) vI drj hn jo auqwrwkwr ny Abjd muqwibk drj kIqy hn sB Alphabetically nkl hn[ ies nusKy ivc SihnSwh Akbr vloN Swh Abw`s, jvwnbKq bIrbr (bIrbl), bYrmKwn, bYrmKwn dy pu`qr KwnyKwn, Abul Pqih mIlwnI, AzmIKwn kokw vld SmSIr dIn muhMmd, AwimlW, kwrdwrW, ShbwzKwn, mnHw zkwq, rwjw AlIKwn, Ahmd ngr dy nwizm nzwmul mulk, SwhruK imrzw, Sy^ mubwirk (kwbl), rwjw mwn isMG, SmsudIn Abul Pqih, mIrSrI& Awiml, i^zrKwn Awid ƒ ilKy, Purmwn, icTIAW drj hn[ qvwrIKI pihlU qoN nkl mhqvpUrn hY ikauik ies ivc ivAwiKAw Aqy SbdwvlI vI drj hY[ kwiqb ny Awpxy vloN iSAr vI drj kIqy hn jo Aw^rI pMinAW auqy drj hn ausdy Awpxy ilKy iSArW ƒ hPqnwmw kih skdy hW jo ausny ihMdI bolI ivc ilKy hn[
AwrMB : rbul KYr/ biesm Alh Alrhmwn rhIm v qumm bw AlKYr[ PrhMm nusKw imkwqIby Alwmw Abul Pzl bwjubw zwhm, Awvurdn ivdrwk hrUPy luSwq iegwSqw Sudh Awdwbul nPs APwk AswqIn Anslk Asd AsqeI&w iesqhswn AlYAw ienbswq AYlwn Abqlw iemqlw AlqbwA qwleIk iesiqmwl Aliqswm AeInkw Abhq Amwlq Alhwm Al`kw mweI Aihrwz…
AMq : qum qum qmwp Sud nusKw AbulPzl do dPqr bw dsqKq rUp cMd aurP DMdU mY dIzhw bw dsqy mKdUmI muAzmw hwjI swihb mIAw gulwm kwdr vw bAzybAzy vrk bwdsq kocyd bIs qo hPqm mwh vYswK roiz Sbw sMmq 1893 vkq sY phrI qihrIr XwPq qum qum qmwm Sud nvIsqw bswnMd isAwh sPyd nvIsMdh rw nysq Prdw aumyd[
h`Q-ilKq nM. : PPS-522
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG ny lwlw ikSorI lwl, ipMf jMifAwlI ijlw luiDAwxw qoN 07/08/1963 ƒ pRwpq kIqI[
kImq : drj nhIN
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : ikSorI lwl
3
isrlyK : Bjn
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : 07/08/1963
ilKx dw sQwn : ipMf jMifAwlI (luiDAwxw)
p`qry : byqrqIby ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 15 sYNtImItr ilKq : 18 X 12 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 17 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd[ puSqw sIqw[ iebwrq surKI rihq isAwh- bhuq swry pMny KwlI Cf ky dubwrw nIlI isAwhI dI ilKq[ kuJ sIimq pMny do kwlmI fbIdwr hwSIey ivc ilKI qihrIr[
ilKq dw ivSw Awid : Bjn, AwrqIAW, sqoqr ies poQI ivc drj hn[ lyKk ny romn AMkW dI vrqoN kIqI hY[ iesy ivc aurdU, gzlW, dohy, qulsI rwmwiex dy coxvyN bMd bynqIAW sqoqr, poQI dy AwKrI pMinAW auqy dyvnwgrI AKrW ivc dysI bUtIAW dvwvW dy nwm vznW smyq drj hn[ auhnW dvwvW ƒ Kwx dy FMg vI drj hn jo 6 siPAW dy hn[ ivcly hvwilAW qoN jwihr huMdw hY ik ieh pusqk 17/11/34 ƒ ilKxI SurU hoeI Aqy 07/08/1963 qk nkwl ies ivc AwpxIAW pRwpqIAW drj krdw irhw[
AwrMB : Bjn nMbr 1 ieh qW JUTw jgq qmwsw nw Bul jwvI bMidAW[ (tyk) bRhmw bixAw eyk mdwrI kIqI Kyl jgq kI inAwrI[ idn qy rwq qmwSw jwrI nw Bul jwvIN bMidAw[ suMdr qn jobn Br nwrI mUrK krdI CurI ipAwrI[ dyvy AMq kwl duK BwrI nw Bul jwvI bMidAw[ krky suq imq mIq ipAwry mUrK rb dw nwm ivswry- AwKr jwxw nrk duAwry nw Bul jwvI bMidAw[
AMq : bw mkwm Kws jMifAwlI—izlHw luiDAwxw, fwkKwnw rwmgVH pws- Bgq ikSorI lwl ky
h`Q-ilKq nM. : PPS-523
4
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : iqMn rupey drj hn
lyKk : gulwm rsUl Awlm purI
auqwrwkwr :
isrlyK : rUhaul qnzIl
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : 1385 ihjrI
rcnw ilKx dw smW : 1868 eI.
ilKx dw sQwn : huiSAwrpur pMjwb
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 22 X 16 sYNtImItr ilKq : 17 X 13 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10 AOsqn
vyrvw : nswK ilpI ivc-kwZz kdIm: zrd puSqw auKiVAw bwAd ivc sIqw hoieAw[ ikqwbq pRo. swihb duAwrw soDI hoeI[ iebwrq isAwh[ ArbI hrUP vKrI ilpI AYrwb smyq[
ilKq dw ivSw Awid : ieslwm dy Kws Kws AkIidAW qy SbdW dy audwrx dI ivDI lyKk kvI ny msnvI CMd ivc ilKI hY[ surKIAW isAwh pr PwrsI ivc vrqIAW hn[ muSkl ieslwmI SbdW dy aucwrx ƒ shI pVn dw FMg lyKk ny sPlqw pUrvk ibAwinAw hY[
AwrMB : ibsimlh Alrhmwn AlrhIm hmd ielwhI dwiem qYƒ Sukr qyry AihswnW[ qUM kurAwn bwhk nbI ƒ bKiSAw bhuq ^zwnw[ bihSq drUd slwm nbI qy hr hr hwl mudwmI[ ^wsul^ws suMnqI cUM rswiel Az AW vwh AwmI[ kwl AlnbI sly AOlIAw AlYhU ^Yrkum imn qAlm kurAwn AlYhU
5
AMq : iqMn drvwzy SwhnSwhW hrdm Arz duAweI ^qm krIN bw KYru lAkrm imqNn klsI nwl ruhwvIN qumq—Sud ielwhI hr AW ks ik eI Kq nivSq[ A&U kun munwhAS Aqw kun bihSq[ huiSAwrpur[
h`Q-ilKq nM. : PPS-524
ilpI : sDukVI / bRjI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : BUpq
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : Bwgvq mhwpurwx dsvW skMD-nwmuMkml
kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl
ilKq dy ivSy dw smW : ATwrvIN sdI
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : do kwlmI
Awkwr : 32 X 22 sYNtImItr ilKq : 27 X 10 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 19 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd/ nukrW qoN BuirAw[ ikrm Kurdh muFly ds ku pMinAW auqy do kwlmW ivc ilK nswK Aqy hwSIAw surK[ ieko surKI surK[ bwkI pMny hwSIAw bgYr muFly pMny fbIdwr dohrI lweIn dw surK hwSIAw
ilKq dw ivSw Awid : suKdyv BUpq ricq Bwgvq mhwpurwx dw dsvW skMD sRI ikSn dy cirqr ibAwndy hn[ nwmuMkml KrVw rcnw kwl dI BwSw Aqy swihq rcnwkwrI dI lihr ƒ swimAk sMdrB ivc ibAwndw hY[
6
AwrMB : … so Ab birj BwKwsy khI[ pUrn isK ky swQ ilK hI[ jo icq dI inq sMq sunwvy[ pUrn pRym Bgq pd pwvy[ suno sMq inq ijq dI lIlw prm punIq[ kb nw hI Awey nhIN kweI prym pRIq[ Ab hUM gur kI mihmw khUM[ crnw my qo inq pd rhUM[ ijn ko Bgq isAwm suB nwm[ ismrq sMq hovq ibsrwm prm prymI punIq gusweIN[ Bgq rIq br kInI sb khwnI[
AMq : KolI jwn kd mn mq rwnI[ isrI rwDw qumhy nmskwrI[ mylI mohn dI suK hr kwrI[ rwDw kMvr ____ bzmwrI sB ienhI khr sq auT Bwmn rukmn rwDw pwhIN lwgn bs hI imlhq ik hr BUK syj sjwhI coKw cUk[
h`Q-ilKq nM. : PPS-525
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : AhmdXwr (nw muMkml)
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : ik`sw kwmrUp
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : aunIvIN sdI eI.
rcnw ilKx dw smW : aunIvIN sdI
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 38 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 12 sYNtImItr ilKq : 16 X 6 sYNtImItr
7
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 15 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm[ puSqw auKiVAw hoieAw[ Agly pMinAW ivc kuJ dw isrw PitAw hoieAw nsqwlIk PwrsI ilpI ivc nkl ADUrw ik`sw[ ieko kwlm ivc brwbr dIAW sqrW ivc nkl[
ilKq dw ivSw Awid : bMdW ivc AhmdXwr dw nwm AwauNdw hY AMdrUnI gvwhI dy hvwly nmqy ivSy dy AwDwr auqy ieh hQ ilKq AhmdXwr dy nwm drj hY[ ieh iksw pMjwbI lok swihq dI romWitk lok gwQw kwmrUp ibAwndI kwiv bD rcnw hY[
AwrMB : muFly pMny Pty hoey hn jo nwl nQI nhIN[ Swmq kdm myrI idlI jwkI jscwkW qI bUey jy aus nbI ilKnw hovy ivcI idlI AMdySw quirAw mYN iek qrP ijvyN dI eIvyN hI muV AwXw[ iek bDw aus QW gwzI mYƒ nzrI AwXw[ bdn hoS sB cwk myrw iGMnw qslIAw[ ikQo AbU rKI vsyN bwvjhy zwq is&wqW[
AMq : dyvI qyrI pUrI pweI kih rwxI ƒ jwky[ aus sunyhw idqw mYƒ kihMdw Aml jwh Aw ky[ myry Agy dyvI rwqIN AwKx lgI bolI[ kwm qusWfw rog vMjwrw jyhIAW BrsW JolI[ rwq vrqINdI eys AOKy rwqIN QW guzwrI[ dyvI dvwr dy vl muKbrI kIqI kUc iqAwrI[ rwjw Cqr pqI KuS hoXw suxsux ieh khwxI nwly dyvI rog vMjwXw nwly sdI rwxI[
h`Q-ilKq nM. : PPS-526
ilpI : PwrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : Abdul rhmwn jwmI nkSbMdI
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : XUs& zulYKW
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : solvHIN sdI
8
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 119 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : do kwlmI ilKq ibn hwSIAw
Awkwr : 30 X 16 sYNtImItr ilKq : 29 X 14 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 17 AOsqn
vyrvw : nsqwlIk &wrsI ilpI ivc drj ies hQ ilKq dI hwlq kwgz zrd Gux KwDw Aqy hr pqw irpyAr kIqw hoieAw hY ipT auKVI hoeI[ kwZzI izld bynkS hY[
ilKq dw ivSw Awid : mOlwnw jwmI ny rcnw audyS ipCoN, rsUl is&q kIqI hY iPr imA rwjy nbI dI Gtnw ƒ kwiv bMd kIqw hY[ auprMq Kvwjw Abdulw Ahrwr dI isPq ivc bMd ilKy Aqy sulqwn husYn dI isPq bwAd XUs& zulYKw dw ik`sw kwiv bDI kIqw hY[
AwrMB : ielwhI guMcwey aumId ibkuSw gul Az zulPhw jwvYd ibkuSw[ bKMdwn Az lb Awn guMcwey bwZm[ vzIn gul ieqr prvr kun idmwgm[ vjI jMnq srwey by mvwsw[ bw inAmqhw KvISm kun Snwsw[ zmIrmrw spws AMdySw grdwn[ zbwnmrw sqwieS pySw grdwn[ z nkdm iKrd hw rozIAm b^S] br AklImy suKn &IrozIAm b^S] v bydwrI iz gOhr gMj hr gMj[ iz gMjy idl zbwn rw kun gOhr mMj]
AMq : ^wqmw Alqbie- mYmn iPrwvwn vw spws by pwXNwny bwhj rqy swin Abyimswl dm bdzey bihmwl musqjwb mubwdw ik Az qwlI&y SrI& v qdvIn mnI& sXwh pYdwey hkIkq sbwh bwhr qrIkq bw hr &I cwr sU bw suKndwnIey jOhrI bwzwn ik muqrhy qjlIAwqy ielwhI mOrdy iPaUz nw muqMhweI mOlwnw nUrudIn Abdul rhmwn jwmI…
h`Q-ilKq nM. : PPS-527 a sMgRih
ilpI : pMjwbI SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : hwSm Swh
9
auqwrwkwr : kwhn cMd
isrlyK : ik`sw s`sI punMU
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : aunHIvI sdI muF
rcnw ilKx dw smW : aunHIvI sdI eIsvI AwKr
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 40 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : qIhrI lweIn fbIdwr
Awkwr : 16 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 6 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd qy nIlw rilAw imilAw[ iek-iek pMnw Aksr nIly kwgz aupr ilKky mUl kwgz nwl cspW hY[puSqw sIqw pr Ksqw hwl[
ilKq dw ivSw Awid : bloicsqwn isMD dI pRIqkQw jo pMjwb ivc pRcilq hY hwSm dI klm qoN dohiVAW dI sUrq ivc cwr cwr sqrW dw bMd Aqy bMd dI AKIrlI quk ivc hwSm dw nwm l`gw hY[ilpI nsqwlIk vrqI hY[
AwrMB : biesimAlh Alrhmwn AlrhIm ihkmq Es KudwvMd vwlI mwlk mulk mlk dw lwK kroV krn cqurweI koeI pCwx n skdw ihkmq nwl rhy srgrdwn dwiem crK Plkdw[ hwSm KUb hoeI gulkwrI &rS &nwh Klkdw ihkmq nwl hkIm Azl dy nkS ingwr bnwieAw hr Arvwh AsIr ivSkdw kYd ijsm ivc pwieAw jo mKlUB nw bwhr iemlI Arz smwA ivc AwieAw hwSm joS buKwr ieSkdy hr iek Swn vtwieAw[
AMq : KulH geI gor ipAw ivc kbrI Pyr imly idljwnI Kwqr ieSk geI rul KwkI sUrq husn jvwnI hwSm ieSk bloc ssI dw jg ivc rhgu khwnI iksw ssI vw punUM bKwqry jvwnbKq sAwdqmMd kwhn cMd zYb qihrIr Xw&q[
10
h`Q-ilKq nM. : PPS-527 A
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : hwSm Swh
auqwrwkwr : kwhn cMd
isrlyK : ik`sw SIrI &rhwd
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : aunHIvI sdI eI. muF
rcnw ilKx dw smW : aunHIvI sdI
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 77 pr byqrqIby ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : fbIdwr qIhrI lweIn
Awkwr : 16 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 6 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13 sqrW AOsqn
vyrvw : kwgz zrd qy iek iek pMnw nIlw kdIm[surKIAW surK qy isAwh rlIAW imlIAW[nsqwlIk ilpI dI vrqoN[puSqw sIqw hoieAw pr mMdw hwl[iek iek pMnw nIlw s&yd aupr cspW hY[
ilKq dw ivSw Awid : CyvI sdI eIsvI dI ivGitq eIrwnI pRym kQw Kusro SIrI ivcoN hwSm ny SIrI dy Prhwd dw pRym sMbMDW nUM kwiv ivSy vjoN cuixAw[ do do sqrW dw qurMq myl msnvI CMd dI vrqoN kIqI hY[
AwrMB : biesimAlh Alrhmwn AlrhIm[swihb rb krI kr AzlI- kdro Apr Apwrw[hr hr dy ivc nUr Esdw iPr auh Awp inAwrw[ iek dwqw sB jgq iBKwrI sB reIAq dw vwlI[ kx kx irzk pRcwvy sBnW koeI n rihMdw KwlI[mgrmC kuMmI jlhorI[ jl ivc rihx hmySw[ qwzw irzk pucwvy EhnW n auh krn AMdySw[
11
AMq : AwSk qy mASUk auhnW nUM nzr iqQweIN Awey[ kwiml isdk puCy rb Kwlk XwrW Xwr imlwey[ iksy C`f dlIlI hwSm n kr eyf pswrI[ qy kI is&q auhnW dI krsNY jy rb Awp svwrI qmwm ik`sw SIrIN Prhwd pws Kwiqr brKurdwr sAwdq ieqvwr iekbwlmMd kwhn cMd qhrIr XwPq
h`Q-ilKq nM. : PPS-528 a sMgRih
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : mIAw AwiSk
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : dr&jIlqy rozy AwSUrw vw Srwieqy AwSUrw
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : cwr (4) ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : nhIN
Awkwr : 23 X 15 sYNtImItr ilKq : 20 X 12 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd pwisAW qoN BuirAw hY[ do kwlm bnw ky nsqwlIn ilpI dI vrqoN kIqI hY[AKrW dw Awkwr iek swr[ klm iekswr[
ilKq dw ivSw Awid : ieslwmI dIn Anuswr AwSUrw dy rojy rKx dy lwB lyKk ny dInI idRStIkox qoN kwivbD kIqy hn Aqy msnvI CMd dI vrqoN kIqI hY[
12
AwrMB : biesimAlh Alrhmwn AlrhIm[dr &zIlqy rozy AwSrU vw Srwieqy AwSrUw drjw suixau momno-rozy AwSUrW dw[ iesnUM bihSqIAw dw nw idqw &zly Kudw[ eysy idn ivc rbI ny kIqw Awdmjwn[ hzrq hoXw Awieq idn pYdw hoey jhwn[ kursIey ArS jhwn qoN loh klm Awswn[ sbsy brs dI bMdmI imly vkq imAwn[ rozy AwSUrw jo rKy rozw lhy svwb zmIn Asmwn rUhy bihSq Pyr ieh sB zwb[
AMq : grk hoeI iek kYd dI AMdr idMhu qy rwq[ rwzk jwxn ksb nUM quq moey bd jwq[ ^wsI krdI kYd jo nhI qvkl nwl[ kwr kmwvn ksb dI AMdr ksb smwl[ sB ksbW ivc kMmIAW AwSk Xwd Kudw[ AMdr KuSIAW AYs dI AwiSk rhn sdw[
h`Q-ilKq nM. : PPS-528 A
ilpI : SwhmuKI / pMjwbI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : mIAW muAzmdIn nwbInw
auqwrwkwr : jmwludIn
isrlyK : imnjwq pYZbry ieslwm
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : hoiSAwrpur
p`qry : nO pqry ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : do pwsI
13
Awkwr : 23 X 15 sYNtImItr ilKq : 19 X 12 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd[ ikrm ^urdw[ lyKk ny ArbI hrPW nUM AYrweI smyq pMjwbI dy aucwrn leI iesqymwl kIqw hY[ kU&I &wrsI hr& vrqy hn[
ilKq dw ivSw Awid : lyKk ArbI zbwn ivc rsUly muhMmd dI isPq krdw hY Aqy iPr ausy mwAny nUM pMjwbI ivc ibAwnx leI koiSS krdw hY[
AwrMB : biesimAlh Alrhmwn AlrhIm vqumm b AlKYr[ Avl hmd snw Ailhw Alh iPr ibsimlw mY bAd drUd muhMmd nUM lwkuvqivlwiblwm mY XwrI mn ik rb dI pwsoN AwKW KWils illw mY[ khW slwq slwm hmySW hzrq ibn Abdulw nUM Xw rb Byj drUd hzwrW Ahlwd slvwq illw nUM muKqwr hbIb muhMmd swihb kYsw rb qbwr khY rhmqy Awlm isPqI aunHw dI aus vjUd mubwrk nUM[
AMq : bw jmwl idn qihrIr Xw&q dr msjdy hwiPz jwnI[ Az kwm XwPq swikn mOzw hoiSAwrpur---------hrik Kvwnd duAwey qmA dwrm jwn ik mn bMdh munhkwrm nivSqw bmwnd isAwh brs&yd nivsMdr rw nIsq Prdw aumyd[
h`Q-ilKq nM. : PPS-529
ilpI : pMjwbI / SwhmuKI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : APzl
auqwrwkwr : hwiPz hsn Aws
isrlyK : dsqUrul kur
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
14
rcnw ilKx dw smW : 1747 eI.
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 23 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : ibnW hwSIAw
Awkwr : 21 X 14 sYNtImItr ilKq : 19 X 9 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14 AOsqn
vyrvw : kU&I &wrsI ilpI dI vrqoN kIqI hY[ kwgz zrd, ^uSKq dovyN pwsy hwSIAw CifAw igAw hY[ ArbI dIAW tukW nUM bwkwiedw AYrwb lw ky surK isAwhI ivc iliKAw hY[
ilKq dw ivSw Awid : lyKk-A&zl ny kurwny pwk pVnH dIAW brkqW ieslwmI dInI zwvIey qoN klmbD kIqIAW hn[ kurwn pwT dy lwB ibAwny hn[ vK vK sUr dw nwm vI drj kIqw hY[ msnvI CMd vriqAw hY[
AwrMB : Xw &qwhU biesmAlh-Alrhmwn AlrhIm Avl hmd khW aus Kwlk jo hY scw sweIN[ ausQI phuMcI ilK kr ivrd vrUd muhMmd qweI[ Pyr drUd khW AOlwdW Pyr Ashwb qmwm[ Pyr khW jmIh AlmoimnW hr hr vkq mudwmI[ ivsQIN phuMcy mksd eyhI suMn qoN myry PweIey[ APzl kul iebwdq ivcoN pVHn kurwn ielwhIey[ jo nwl muhbq koeI AwXq pwk kurwn[ ausdw Aj nykUeI jwxI bwJ Kwlk rhmwn[ pVHnw &rz kurwn hY Adw hrUPw nwl[ hY krnw Adw hrU&W muSkl byausqwd qmwm[
AMq : hor AYmwl nwmw dy ivcoN ieqnIAW bdIAW dUr krweIN[hornW nwl &zl Apny dy b^SI ivc bihSqW jweIN igAwrW sY hor sqw brs ivc eyh irswlw kIqw[ sux sI Ahd muhMmd SwhI rUey ihswboN sIqw[ ^udwXw hr Awnks ik eInrw nivSq[ A&Ukun gunwhAS Aqw kun bihSq[
h`Q-ilKq nM. : PPS-530
ilpI : pMjwbI SwhmuKI/ArbI/&wrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
15
lyKk : mIrbKS
auqwrwkwr : mIrbKS
isrlyK : sIhr&I mIrb^S
kI h`Q-ilKq/nkl hY : mUl hY
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 8 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : hwSIAw rihq
Awkwr : 20 X 13 sYNtImItr ilKq : 19 X 12.5 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 15 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd[ lyKk ny iSksqw PwrsI Aqy ivc ivc kU&I ilpI dI vrqoN kIqI hY[l&zW dw Awkwr vI v`fw Cotw hY[
ilKq dw ivSw Awid : SIAw i&rky dIAW mnOqW nwl sMbMDq hY[ lyKk hzrq AlI dw mkwm aulyK krn leI jdv`l vI bxweI hY[ auh kurwnI isiKAwvW pRsquq krdw hY[ Aw^rI sIhrPI pMjwbI SwhmuKI ivc klmbD kIqI geI hY[
AwrMB : biesimAlh Alrhmwn AlrhIm[ Alwhum Albmn hnI vlm Ahmd ik AbUhU sbq AnhU mwkOl lw ielhw iel Alh Pwqmw ikl v Alh bw seId Al husYnI bw ruSd Alh AlI v lI zw Alwih vwislwhU bw rsUlu Alh bw ivsmAlh Alrhmwn AlrhIm Avl bwied SrIAqAsq-eIn sq kI ibKvwn dy Alhmd illw AlribAwilmIn v doiem-------qrIkqsq[
AMq : qm qm qmwmSud kwh mn nzwmSud
h`Q-ilKq nM. : PPS-531
ilpI : pMjwbI (SwhmuKI)
16
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : Abdul krIm
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : inzwqul moimnIn msnvI
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : aunINvI sdI AwiKr
rcnw ilKx dw smW : aunINvI sdI AwiKr
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : Cy kyvl (6) ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl rMg hwSIAw ADimitAw
Awkwr : 22 X 13 sYNtImItr ilKq : 16 X 10 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12 AOsqn
vyrvw : ieslwmI &rzW dy nwm lwl rMg ivc idqy hn[ kwgz Ksqw zrd puTw PitAw hoieAw[ kU&I &wrsI ilpI dI vrqoN kIqI geI hY pr Aksr hr& ArbI rUp dy vrqy hn[
ilKq dw ivSw Awid : Abdul krIm ny nmwz qy musl dI ieslwmI psmMjr ivc mh`qqw kwiv b`D kIqI hY[ msnvI CMd vriqAw hY[ AgoN s&y Pty hn[
AwrMB : vqdW ivc qnUk nUM hrIEu dw ipau’ hor cup kr hyN mukqdI qbA Aqmwm hoeI[ sjdw krn iqlwvqI qkbIrW BI vIdwPl qkbIr rkUA do eId BI sjdw shvw Bl ijhoN dI jo dhyN vwjbI icAwmI mq Dl[ ieQIN KwsI AvlIN bwJo icA^Ir[ cp kMnoN qw shv qk ic AKIr kIr[ vwjb jho dI ihk jI nukswn QIAw nmwz[ qwlU XswrI jI DI sjdw shv bswz[
AMq : &rz mswiel dIn dI ihMdvI iPr qwlIm[ kwrn mrdW au~mIAW jorI Abdul krIm[bihSq ilkw &zl idh doz^ kno Amwn[
h`Q-ilKq nM. : PPS-532
17
ilpI : pMjwbI (SwhmuKI)
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : ibSn dws
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : (PitAw) bwrW mwh
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : aunINvI sdI dw pihlw Bwg
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : do kyvl ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : do pwsI hwSIAw
Awkwr : 23 X 16 sYNtImItr ilKq : 17 X 11 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 16
vyrvw : kwgz zrd pr puT juVI hoeI[ iks kwpI qoN Pty do pqrIAW dw juz pihly pMny auqy vI gurmuKI ivc iek 12 mwh dw isrlyK idqw hY[ lyKk dy mhIinAW dy ibkrmI sMn vwly nwm vrqy hn[
ilKq dw ivSw Awid : pMjwbI bwrW mwisAW vWg rcnw dw ivSw pRymjudweI qy sMXog sumyl hY[ kvI ny ibkrmI sMmq dw qyrHvW mhInw loNdauqy vI bMd Swiml kIqw hY[
AwrMB : ccw-cyqsuhwxw dw suK sunihrI ru`K[ ipAws jo lwgI pIau kI pIrw nYn duhIN duK[ cIq AwbUSn suKIcwh cyqr Boj BvweI[ idn rYn mo ko iqRpq bIbI jwnkt Awvn vweI Awvn kI idn bIq AnI DIr Ko ky DrUM ibSn dws pSRIqm ipAwrI bwlm soc suK qrUM[
18
AMq : loNdh lwl lwvMd bVHwn kI-ikrpw khI gopwl[ mn ieCw pUrn krI sB buD krI inhwl[ loNd AwXw sun sKI lIlw khUM nMd lwl kI[ kwn dy kr suno bwro pIr ktn ijsm pMdhwl kI[ jIvn js my suPl aunkw nwm hr ko BwieAw ikrpw ko rMno kI sI nbwXwS drs qyrW mwsy[
h`Q-ilKq nM. : PPS-533
ilpI : pMjwbI (SwhmuKI)
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : mIAW Pqih muhMmd psrUrI
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : irswlw iKrwieqy mrgUb AlkwrI
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : 1127 ihjrI
ilKx dw sQwn : psrUr
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 14 sYNtImItr ilKq : 18 X 9 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 15 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd[ surKIAW sur^ qhrIr isAwh ArbI dy jumly AYrwbW smyq drj kIqy hn do bYqI msnvI CMd vriqAw hY[
19
ilKq dw ivSw Awid : lyKk ny kurwny pwk dy pwT krn dI ivDI smJweI hY[ ^ws ^ws juumilAW dy aucwrx dI ivDI zmIrW, AYrwbW (sMXojk Aqy lgwmwqrW) DunIAW nUM shI bolx pVnH dIAW qrkIbW smJweIAW hn qW jo kwrI vwsqy iqlwvq krn ivc suD aucwrx sOKw hovy[
AwrMB : b iesimAlh Alrhmwn rhIm AwKW hmd Kudwie nUM zrw, kul ipkdwr[ SrA bxwey kuhqrI kurnmih svwr[ kurwn jo qjvId nwl buJs Ahmd nUM[ auh prDwn ikrw qIAW lugq ihjwjI ijauN[ lK hzwrW rihmqW AKW Ahmd nUM[ AYpr Awl Ashwb bI Aihly kurwnW nUM[ qYQIN puCI AwKdw ikqny bYq ibAwn[ muKrj isPq hrUPdI ivc pMjwb zbwn[ hwi&z bMdw rbdw muhmMd Akrm nwauN
AMq : slwmqI b^S eImwn dI eys AwsI dy Bwau[ iPr ho sI &zl Kudwiedw mY bMdI dy Pwau[ rozy mhSr dI drbIqI ijq jwie[ hYr nI vwlhun klmw iek sunwie[ qw brkq klmy pwkdI jumil----- bKSy cwie qumq qmwm Sud imnkum nzwm sUd irswlw ikrwXq[ mrgUbu lkwrI bwdsqKqy gulwm Alnhkr lw ielwhw ielw Alh muhMmdun rsUl Alh[
h`Q-ilKq nM. : PPS-534
ilpI : aurdU
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : pMifq swilg rwmkOl
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : msnvI ssIpunUM
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : 25 Agsq 1890 eI.
rcnw ilKx dw smW :
ilKx dw sQwn : drj nhIN
20
p`qry : 105 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : surK nIly dohrI lweIn
Awkwr : 26 X 18 sYNtImItr ilKq : 21 X 12 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : pMdrW AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm[ bwhr nIlw hwSIAw fbIdwr do kwlmW ivc iliKq[ iebwrq Aqy surKIAW vI kwlIAW ilpI nsqwlIk PwrsI[ bwijld[
ilKq dw ivSw Awid : qOhId, Akl dI qArIP bwAd kvI ky mhwrwjw rwijMdr isMG pitAwlw dI isPq kIqI[ EuprMq ssI punUM dI pRIq kQw nUM kwiv bD kIqw hY[ msnvI CMd vriqAw hY[ iksy dy AKIr ivc zwilm rwjw dI bdKoeI ivc kivqw Aqy ikRSn jI dI isPq ivc vI kivqw drj hY[
AwrMB : ilKwAY Kwmw qo sb sy pihly vo nwm[ ik jo hr nwm my hY Kws AOr Awm[ do Kws AlKws hY AOr Awm my Awm[ ik ijs ky ieSk sy hY idl ko Awrwm[ vhI qwilb hY hr qwilb kw mqlUb[ vhI mqlUb hY mqlUbw mhbUb[ ausI kw Awirzy ^Ubw my hY nUr[ ausI kw AwiS`k my BI hY mzkUr[ husIno ko nrm hY ausIny bnwXw[ buqoN ko s^q kr ausny idKwXw[ klm myrw ik iek pwsy KVw hY[ ausI ky nwm kI rwh my pVw hY[
AMq : auDr mwdr hy duKqr kI idlwlw[ auDr Kvwhr hY Kvwhr kI idlwlw[ zno SOhr my aul&q kuC nhI Awh[ hr idn ko ZYr sy hY cwh kI rwh[ jo dwnw hYN voN hYN by Awb by dwnw[ imly imtI my jXoN by Awb by dwnw[ Arz muSikl hY AOr muSikl bnI hY[ kro iemdwdy vkq jwn knI hY[ qmwmSud kwrymn- nzwm Sud[
h`Q-ilKq nM. : PPS-535
ilpI : aurdU/nsw^
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : ipAwry lwl AwnMd KMnvI
21
auqwrwkwr : ^ud
isrlyK : zzbwqy AwnMd
kI h`Q-ilKq/nkl hY : mUl h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : 1959 eI.
rcnw ilKx dw smW : 1959 eI. qk
ilKx dw sQwn : KMnw (pMjwb)
p`qry : drj nhIN ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 33 X 20 sYNtImItr ilKq : 20 X 14 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 25 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm[ lweInW rUlW bZYr korw[ kwlI isAwhI dI vrqoN[ moty kwgz dI ijld[ puSqw sIqw hoieAw[ lyKk ny AwpxI qrPoN pRYs kwpI iqAwr kIqI[ ieko pwsy kwZz qy ilKq[
ilKq dw ivSw Awid : lyKk dIAW v`K-v`K iviSAW auqy ilKIAW gzlW qy kivqwvW dw sMgRih hY[ muF ivc ibSMbr pRswd snobr lKnvI dw quAwr& (jwx pCwx) dIbwcw hY[ kivqwvW lyKk ny v`K v`K surKIAW hyT idqIAW hn[ AKIr kvI ny Awpxy puqr ikRSn kumwr dI imRqU dw mrsIAw drj kIqw hY[ jo 1940 eI. ivc hoeI[
AwrMB : aus quAwrP, ipAwry lwl AwnMd KMnvI aus vkq sy imhrbwn hY jb 1913 eI. my mYny vwild mwijd dI v&wq ky Ahudw ey &rwivzy dInvI kw boJ sMBwlw Qw[ vo muJy Apnw Cotw BweI smJ kr myry swQ hmySw ibrwdrwnw muhbq krqy Qy[ Agr myry bVy BweI munSI rwm SMkr pRSwd jo vwild swihb sy Cy mwh pySqr jvwn mrgI kw iSkwr huey vo izMdw hoqy qo aunkI aumr BI AwnMd swihb ky brwbr hoqI[ ies lIey mY BI AwnMd swihb ko Awpnw bVw BweI smJqw igAw[
AMq : Qy Kws hsrqy AwnMd kI KuSI kw sbb[ vo qyz Akl vo rOSn idmwg ikRSn kumwr[ iqldS mumilky Adm my BI Ab nhI mhkI[ nw dy gey koeI Apnw surwZ ikRSn kumwr[ hY swly rwm kI munvr qumhy munwisb i&kr ilKo ik cl dIey Ab dy ky dwg ikRSn kumwr 1940 eI.
22
h`Q-ilKq nM. : PPS-536
ilpI : pRwikRq
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : mohn lwl
auqwrwkwr : ^ud
isrlyK : mMqr
kI h`Q-ilKq/nkl hY : mUl h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 3½ ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 30 X 28 sYNtImItr ilKq : 16 X 24 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : vD qoN vD cOdw[
vyrvw : poQI ijld rihq[ kwgz kdIm, puSqW koeI nhIN isAwhI kwlI surKIAW isAwh[ &rkdwr[
ilKq dw ivSw Awid : ihMdU Drm dy mMqr pihly pMny auqy drj hn[ Agly pMinAW auqy lyKk ny Awpxy Gr dIAW vrqIAW jwx vwlIAW vsqW dI qrqIb Aqy mul qwrIKvwr ilKy hn[
AwrMB : hrI Em nmy iSv idb rUp hy nmoN prqkS dyvI Bwsgrv nmo nmh Em jI nmskwrI jI krqbI dunI jnmwnqI hmyS sdw iSv dwldrMg[
AMq : qwn sY jwqI AnUp inrukq SMkw kw rUp bwr dwr idl kUt..
23
h`Q-ilKq nM. : PPS-537
ilpI : &wrsI-nsw^
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : nzwmI gMjvI inzwmudIn
auqwrwkwr : gopI cMd vld rUp cMd kOm KqrI
isrlyK : iskMdr nwmw
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : 1904 eI.
rcnw ilKx dw smW : CyvI sdI ihjrI igAwrvI sdI eI.
ilKx dw sQwn : c`ko ky
p`qry : kRmWk drj nhIN ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : fbIdwr surK do kwlmI
Awkwr : 25 X 19 sYNtImItr ilKq : 14 X 95 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 15 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd hwSIey fbIdwr surK do kwlmI surKIAW surK hwSIey qoN bwhr loV mUjb hrP ilKy hn[ puSq sIqw mzbUq ijld motw kpVw sUqI[ ilKq iekswr[ keI l&z C`fy hn jo mUl qoN kwiqb pVH nhI sikAw[
ilKq dw ivSw Awid : qOsIP snw, mnwjwq, nAq rsUl sbb qsnIP iskMdr mhwn dIAW ij`qW qy jIvn dy mhqvpUrn vwikAw kwiv bD kIqy hn rcnw mhmUd gznvI dy dOr igAwhrvI sdI dI ilKq hY[
24
AwrMB : hU Alh/Xw &qwh rib syry-ibsimAlh Alr hmwin AlrhIm v qumm bw KYr Agr ksI svwl kund ik hr&y iKrd Av`l ic-aUh-dr ikqwb kudsI qmwm iKrd hr kujw gMjy Awvurd pdId[ iz nwmy ^udw swzd Awnrw kulId[ Kdwey iKrd bKs bw iKrd invwz[ hmw nw iKrd mMdrW cwrh swz[ irhweI dhI bsqwgwny su^n[vwnw kuny nw qvwny kudn[ inhwn AwiSkwrw drMUno brUn[ iKrd rw bdrgwh aU rhnmUn[
AMq : KudwXw jhwnrw bdIn gMj b^S[ br iv&roz cUM dIdhrw Az dr^s[&lkrw bw hukmAs igrwXMdw vwr[ brvdv dIn hr dvw nIdh vwr[ nzwmI cu ^us dIzrW guPqw eI[ hmwdury nw suPqwrw suPqweI[ qmq qmwm Sud bwievny eIzd bycUMn nsKwey muqbrkw iskMdr nwmw bhrIv brI[imn qsnIPy SrI& hzrq nzwmdIn gMjvI kudsw sr`hU bwdsqKq gopI cMd v ld rUp cMd kOm KqrI aur& iQMd swkn ckoky 1904 bIsq vw chwrm mwh swvn bwqhrIr XwPq[ nivsqw bmwnd isAwhbr sPyd[ nvIsMdh rw nIsq &rdw aumyd[
h`Q-ilKq nM. : PPS-538
ilpI : PwrsI (nsqwlIk)
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : nw mwlUm
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : bhwry su^n (Bwg dUjw)- muhwvirAW dI ifkSnrI
kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
25
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : hwSIAw rihq
Awkwr : 32 X 21 sYNtImItr ilKq : 25 X 14 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : AOsqn 19 sqrW
vyrvw : kwgz kdIm, zrd[ sur^IAW surK[ mUl isAwh rMg n`kwl ny bwhrI hwSIey ivc loV pYx auqy Aqy hyTW vI sqrW ilKIAW hn[ Aw^rI pMinAW auqy sur^IAW isAwh hn[pihly pMny dIAW hyToN iqMn sqrW ADIAW PtIAW hn[
ilKq dw ivSw Awid : PwrsI dI ieh ifkSnrI (luZq) ivc lyKk ny hrP vI qoN hr& hy qk SurU hox vwly muhwvirAW dy ArQ kIqy hn[ ibAwn nUM Asrdwr bxwaux vwsqy lyKk ny imswl Aqy sQwipq PwrsI kvIAW dy bYNq vrqy hn[ sbd dy aucwrx FMg nUM vI lyKk ny sp`St kIqw hY[
AwrMB : bwb Al AKbwr AlmjmUAw Ail& ^wiqm bw AlPqih POkwnI v ksr rmwn AMguSqr ik dr dsq kunMd vw PusAw AlAjm nkA ivsqy mwl kunMd qw bw ksr br mukr qw ^qm iekbwl dr AguSq nkU rvMd br ^smy qo sud gyqI jUn hlkw hwqm ik nw XwbI kw&IAW ksIdw br dm drm mwinMd-Awnsq v hmcunIn drIn bYq Sy^ SIrwz[PrIdu rw sr Awmd bwdSwhI sulymwn rwrPq Aj dsq Kwnm v bAj Albsqw dhwny AmSUk bsUey kunMd ^wiqm jmSYd SyK SIrwj dr guilsqwn[
AMq : Xk kwzI vw dh mu&qI-Xk lMmr v sd skwb-Xk murkb vw sd ipAwdw[ Xk AwhU vsd muSk[ Xk syb rw do pwrh krdw[ Xk bwr AwmdI KYrI nw dwrm v do bwr AwmdI ^YrI nw dwrm[ cwSnw Kvwr such[ Xk bzUdmI rvMd[ Xk br do mu&q[ Xk cSmw rw dwr E sq-Pkq qumq bw^Yr[
h`Q-ilKq nM. : PPS-539
ilpI : ihMdI/&wrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
26
kImq : drj nhIN
lyKk : dsONDI rwm
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : rwmwiex (ADUrI) (do Bwg)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq dI h`Q ilKq nkl hY
ilKq dy ivSy dw smW :
rcnw ilKx dw smW : 8-10-1963 qo pihlW
ilKx dw sQwn : ipMf mwjrw fwkKwnw rhIm, KMnw (luiDAwxw)
p`qry : kRmwk drj nhI ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 21 X 15 sYNtImItr ilKq : 28 X 14 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm[ puSqw mzbUq islweIdwr[ ilpI nsqwlIk surKIAW isAwh mUl ig iqn dy Awkwr nwlo v`fy[ bMd nMbr PwrsI dy bRYktW ivc pwey hoey[klm motI[
ilKq dw ivSw Awid : pRo. swihb ny ieh poQI pMfq lyK rwm qoN hwisl kIqI jo dsoNDI rwm lyKk dw puqr sI[ ly^k skUl mwstr sI[ pusqk dw ivSw rwmwiex hY iesdy pihly 26 bMd Pty Aqy pusqk dy nwl nhIN[ rwgW, rwgnIAW, dohy Awid CMdW ivc ilKI ieh rcnw qwVkw vD qoN SurU hY Aqy Aglyrw pMnw Krwb siQqI ivc hox kwrn pVHnw duSvwr bwkI pMinAW dI qihrIr mhIh hY[ rwvn jMg qk khwxI ies ivc drj hY[ iesy msOdy dw dUsrw Bwg ADUrw 27 x 21 kwgz Aqy 25 x 19 qihrIr AOsqn 17 sqrW pRqI pMnw v`fy AKrW ivc hY ijs ivc lyKk ny surKIAW surK rKIAW hn[ aus Bwg ivc 53 qoN 144 pMny drj hn[ prs rwm sMvwd qoN Agsq munI dw ibRqWq drj hY[ SYlI kwivmeI hY[
27
AwrMB : SRI rwm cMdr jI – DnuSbwn kWDy lIau DrUpd sr hwQI] dy prIiKAw crn lgy cln munI ky swQ] cln munI ky swQ sMg lCmn Cotw BweI] clo clny bn ko cly Awgy rGurweI] jo jo … rwks dy nw hmyN bqwey] lCmn bIr ……… mkqwl lCmn cMd kr rhy inSwnw] bno mIn… drSq Kwnw] gey inj Gbrwey jg aunkw grvwnw (27) ibSvw im`qr ies bn my eyk qwVnw hY rUpibkrwl[ rwm lCmn, qum doey rKo qIr sMBwl]
AMq : Brq BweI lCmn irsiqEN ko Ko iks qrh htwnw] bwilk hY Gt bwl lCmn sIs mhlI Kwnw] mkqwl irsI mwr mukqI myN hW inrCoVy l`gy – qwAnw bwlk hY bnmy………
h`Q-ilKq nM. : PPS-540
ilpI : aurdU
sroq : pRo. pRIqm isMG ny pMifq lyK rwm qoN hwsl kIqI, jo dsONDI rwm lyKk dw pu`qr sI[
kImq :
lyKk : dsONDI rwm
auqwrwkwr :
isrlyK : rwmwiex ADUrI
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq dI h`Q ilKq nkl hY
ilKq dy ivSy dw smW :
rcnw ilKx dw smW : 8-10-1963 qo pihlW
ilKx dw sQwn : ipMf mwjrw fwkKwnw rhIm, KMnw (luiDAwxw)
p`qry : 53-144 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : p`qirAW dy cwry pwsy bhuq izAwdw iP`kIAW do do lkIrW
Awkwr : 27 X 21 sYNtImItr ilKq : 25 X 19 sYNtImItr
28
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 17
vyrvw : poQI ijld rihq[ isAwhI iP`kI[ p`qry iknwirAW qoN Bury hoey[ SYlI kwivmeI hY[
ilKq dw ivSw Awid : ihMdU mq dw gRMQ hY[ ijs ivc prsrwm sMvwd qoN Agsq munI dw ibRqWq drj hY[
AwrMB : (145) prs rwm jwny sB jg smJyN prsrwm kw nwm qU khW sy pYdw huAw AOr dUsrw rwm……
AMq : rwm cMdr jI qum Awsn ko jwvo suno bcn irKI rwie pMcbtI ky bIc my Awsn idau lgwie kryN inq gMgw myN ieSnwn kBI hmwry Awsn koeI gCC CyVy Awn[ sbI bwq Xy jwie pVygI Kud gvx ky kwn…
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 sMgRih
ilpI : PwrsI/iSkSqw
sroq : pRo: pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : hkIkq rwey BUpq
isrlyK : gIqwswr (qrjmw)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmwk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl lkIr fbIdwr
29
Awkwr : 15 X 10 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14 AOsqn lytvIAW
vyrvw : kwgz kdmI zrd rMg[ lwl fbIdwr hwSIAw lkIr ivc pihly pMny qoN ielwvw Agly pMny lytvIAW ilKIAW hoeIAW hn[
ilKq dw ivSw Awid : pOrwixk kQwvW dw &wrsI Anuvwd hY jo klwsIkl BwrqI swihq bwry AigAwq lokW nUM jwxkwrI pRsquq krdw hY[ lyKk ny nsr ivc qrjmw kIqw hY[
AwrMB : hr dOr dsq bw rb bsqw pyS suKdyv kbIr mu&q Az myhrbwnI ik qU bw Xky nIsq[ pyS nbIrh Alqmws pYdw Awmdh cUMik pySy bMdh dr suKlwq bydhw purwnh vw slokhw burhwny Kud guPqw AMd Az SunIdny idl iqrwvq mhk mIgrdd v qwrIkIey AMdrUn mwinMdy juzA rOSn sI srdd v ^rwbIhw qr& sudh………
AMq : svwb brzmIn hr ik drIn swilh hr ic qvwnd AMdk v byS drAsl Awrd svwb AzIm hwisl KvwihdSud Az krmy… Kvwihd Sud[ Az gunwhW pwk Sudh dr bihSq Kvwihd ibrPq v kwrhwey aU hmw nyk Kvwihd SUd qum qmwm Sud[
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 A
ilpI : ihMdI/iSkSqw &wrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : hkIkq rwey BUpq
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : Bwgvq gIqw(BgvMq gIqw)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW :
rcnw ilKx dw smW : bwdSwh muhMmd SwhI 8vW jlUs iSvwl ATvIN
30
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmwk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl lkIr fbIdwr
Awkwr : 15 X 10 sYNtImItr ilKq : 13 X 7 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : AOsqn 13
vyrvw : kwgz kdIm zrd rcnw dy AKIr ivc lwlshwey hkIkq rwey dI muhr l`gI hY jo (Reverse) dSw ivc Bwv kwlI muhr ivc sPYd AKr hn Aqy nwl hI 14 AMk iliKAw hY[ Agly pMny Pty surKIAW surK[
ilKq dw ivSw Awid : SRI md Bgvq gIqw dI kQw nUM lyKk ny BgvMq gIqw dy nwm hyT ilpI bD kIqw hY[ ilKweI pihlI klm vwlI hI hY[
AwrMB : jog AOr ihk eISrh srv BUmw mwlk srv BUq shMsrk Aqy nwm msqk dono eyk………
AMq : SRI ikRSn Awrjn ismwrI SRI Swsqr nrYn moK Drm[ jo ko nwm Asqwr isv Dwm SRI ikRSn Arjn AzIn Asq kQw sMpUrn gIqw sMpUrn hueI bTwrI 23 dsm sihr Sv`wl 8, muhMmd swhI jlUsy vwlw bwdSwh muMhmd Swh dsqKq hkIkq rwey BUpq[
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 e
ilpI : pMjwbI/mDkwlI/iSksqw
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : gur Arjn
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : suKmnI
kI h`Q-ilKq/nkl hY :
31
ilKq dy ivSy dw smW : ATwhrvI/aunIvI sdI
rcnw ilKx dw smW : aukq
ilKx dw sQwn : hkIkq rwey BUpq
p`qry : kRmwk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl fbIdwr lkIr iekhrI
Awkwr : 15 X 10 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 15 AOsqn
vyrvw : do kwlmI iebwrq[kwgz kdIm zrd puSqw bJw prKsqw kwgz AOrwk swlm hwSIey qoN bwhr vI hrUP nkl kIqy hn jo kwiqb ky loV mUjb drj kIqy[
ilKq dw ivSw Awid : gurU Arjn dyv dI aukq rcnw dy nwl nwl kwiqb dy smyN dy pMjwbI siBAwcwr mul vI pRsqq krdI h`Q ilKq hY dohry mh`qv vwlI ieh poQI iSksqw vI nkl kIqI hY[
AwrMB : SRI gnySwey nmh nwnk Swh byprvwh sqgur pRswd rwg gauVI pUrbI suKmnI mhlw pMjvW gurU Arjn jIau E gur nmh jugwd nmh SRI sqgur dyvwey nmh AstpqI Avl ismro ismr ismr suK pwieau kl klys qn mih imtwieE ismrhu jws ibsMbr eyky nwm jpq Agnq Anyky byd purwn ismriq suDwKr khqy rwm nwm iek AwKr iknkw eyk ijs jIE bswvY qw kI mhmw gnI nw jwvy[
AMq : hr ikau khI n pIAw kI bhdI kho kwh nhI sUK Xwvn kOn audm kI Dwhw idl Swm kQw lK lK suKI nMd nMd ko myrI bWh ikqwbq Awh iqQw Avr bYn khI rhn QohI iqmhnw kwrhu jm nwQw… nrwien khU[
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 s
ilpI : sDukVI/iSksqw &wrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
32
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : hkIkq rwey BUpq
isrlyK : igAwn sost bwbw nwnk
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : ATvw jlUs bhwdrSwhI
rcnw ilKx dw smW :
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 5 ½ ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : fbIdwr iekhrI lweIn surK
Awkwr : 10 X 15 sYNtImItr ilKq : 13 X 7 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14 AOsqn
vyrvw : iSkSqw ilpI ivc drj[ surKIAW surK, kwgz zrd kdIm kuJ pMny tyFy vI ilKy hn[ iebwrq qwrIk[
ilKq dw ivSw Awid : AiDAwqmvwd nwl sMbMiDq ies pusqk ivc svwl jvwb drj hn[ AKrW dw Awkwr pMny Anuswr vfw Cotw hY[
AwrMB : Em SRI gnyswie nmh[ nmoSt bwbw nwnk[ nmo nmo gurdyeI idqw sdw bilhwr bilhwr ic pRsq inrml heI ksb Awqm hmpujwr swmI qo myrI kon rUP kOn Awsrw mwn ko Alhsq kOn hY Drmw quo sdw rYn mwns rUp Awqm Awsr mwn khw Asqq inrbhwqm DrmW sweI qo myrI – kOn dyh kOn dhwnw kOn binqw kOn khwnw[
AMq : sdw hrI kauN ismrq BeI AMq mhW hwrI hd nhI mws kOn jyhI kOn ho ry hwrI auqr brs khw sm bwq hm inj rhw aUnm dhwn ieiq SRI ilvlbw prkwS sMpUrn suB Asq[
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 h
33
ilpI : &wrsI/iSksqw
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : Bgvq purwx dsm grMQ
kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : hkIkq rwey BUpq
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : hwSIey rihq
Awkwr : 15 X 10 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12 AOsqn
vyrvw : kwgz kdIm zrd puSqw Ksqw hwl pr sIqw hoieAw iSkSqw ilpI iekw dukw QwvW auqy KwlI QW auqy sIimq Sbd ilKy hn[&wrsI vwrqk dI vrqoN[
ilKq dw ivSw Awid : dsm skMD Bwgvq purwx dw PwrsI ivc kIqw ieh Anuvwd BwrqI siBAwcwr Aqy ieiqhws dI sYmyitk DrmW dy lokW nUM jwxU krwaux dw Xqn hY[ ilKq AgoN pUrI pr ipCly pMny ADUry[
AwrMB : rwmq Awgwz ikqwby dsm AskMd Az SRI Bwgvq zbwnI mIkund vcUM bAd Az rwjw ciDsqr dr hsqnwpur rwjw pRISq ipsry bhmn nbIrwey Arjn br qKqy SwhI inSmq v qrIkw ey Adlv ienswP bw drjw dy kmwl br swnd rozy rwjw rxjIq bw iSkwr dr shrw r&q v Az lSkrIAW judw Sudh drwn vkq rwj pRISq Az iqSngI byzwr Sudh bwvw syqwey Awb………
34
AMq : svwr Sudh mwn dMd gvwlnIAw eInhwl rw dIdh Az drUny Awb pwrcw hwey Kud rw qlbIdMd eISwn guPqMd ikdr hzUry mw Awmdh bgIrMd[ Awnwn dr Awb eIsqwd hy[ Xky Az Awnhw guPq ik drIn hwl ik nzry imhr nIsq v KUny Sumw eIn cunIn hwlm nw SudheId mgr rwjw gnyS……
h`Q-ilKq nM. : PPS-541 k
ilpI : &wrsI qy bRj
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : drj nhIN
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : jpjI bwbw nwnk(kcI bwxI)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl mUl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : hkIkq rwey BUpq
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl lkIr fbIdwr
Awkwr : 15 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 6 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14
vyrvw : kwgz zrd kdIm[puSqw Ksqw hwl lwl fbIdwr hwSIAw iekihrI lweIn[ ikqy ikqy hrUP hwSIey qoN bwhr vI inkly hn[
35
ilKq dw ivSw Awid : gurU nwnk bwbw nwm nwl juVI kcI bwxI hY jo puKqw sRoq pRsquq krdI hY ik gurU gRMQ ivc kdI bwxI joVn dIAW koiSSW hoeIAW Apxy swimAk sMdrB ivc h`Q ilKq mhqvpUrn hY[
AwrMB : jpujI bwbw nwnk[ nmo nmo gurdyv dq rU AMqr[ hir rwj mhwbq nr hrI kI pUrn hr sB kwj[ nmo nmo gurdyv dq jn gun[ kIjY sMswr kwl ik vlI bhyN Gq aUcw bRhm bIcwr[ nmo nmo gur Sbd bRhm ijn sBI… dhyN pRwpq[ hovI kI suK hmwqm rhIkwn[ nmo nmo gurdyv ko rKy Awnsy[
AMq : AwBMg iqqsq kQw qkmwsy ikSn[ BKy dyq iekwds ABMg SukrvwrI[ qwm ko qrws mIq iqn nwm[ pMdrh Kud AwvhIN jpujI[
h`Q-ilKq nM. : PPS-542 sMigRh
ilpI : &wrsI qy nswK
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : Abdulw
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : au~my ikrw: (qrjmw)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : lwl fbIdwr iekihrI lweIn
Awkwr : 30 X 22 sYNtImItr ilKq : 21 X 14 sYNtImItr
36
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 28
vyrvw : kwgz kdIm zrd ikrm Kurdh, puSqw tuitAw hoieAw[ lwl rMg fbIdwr hwSIAw[ keI pMny murMmq kIqy hoey hn[ nswK PwrsI ilpI[ surKIAw surK[ kwiqb ny loV mUjb hwSIey qoN bwhr vI keI QwvW qy iliKAw hY[
ilKq dw ivSw Awid : kurwn mjId dy muSkl SbdW nUM sMdrB vwr qrqIbvwr ibAwn kIqw hY[ ipCoN KrVw mukMml pr Agly pMinAW qoN ADUrw hY[ AwKrI pMny auqy Swh Agwm dI muhr qy iqMn AMgUTy Cwp lgy hn[ hwlq ^sqw hY[
AwrMB : AinAmq AlYhU ienAwm krdh br eISwn bw inAmq nbvq vw rswlq vw vlwieq v sd inAmq … v slwhIAq Xwrh bmw ik … rb… bw kmwl (inAmq zwihr ik kbUlI Aqy Asq v bw kmwly inAmq bwqn ik iezlwA br Asrwr hkIkq eISwn rw… rU mukrm sw^qw-ZYr mZzUb AlYhum… dr rwhy ienkswrI ik KSm igirPqw br eISwn XwnI ikbl Az vjUd bw mrzy gzb qoN drd Awmdh AMd v ibdwn[
AMq : q&sIrS jAl Alh rwXwqy dOlq jI AlmnsUr v rwXwq KSqw AwlI shwie& AlAXwm mkqUbw bw qmwm Awn rubwie hu`rh Adrm Abdulw nzry rhmq Almurhmq bwmkwm a~usy ikrw[
h`Q-ilKq nM. : PPS-542 A
ilpI : aurdU
sroq : drj nhIN
kImq : drj nhIN
lyKk : Abdul rhmwn Kwn
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : PYslw-nmwz
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : 9 Pgx, 1994
rcnw ilKx dw smW : drj nhIN
37
ilKx dw sQwn : smwnw
p`qry : iek ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 32 X 21 sYNtImItr ilKq : 24 X 16 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 18 sqrW
vyrvw : kwgz purwxw pIlw[ mUl iqMn pwsy aupr qy sjy QW KwlI CfI hY[ vKrw not hyTW drj kIqw hY[ nsqwlIk PwrsI hrUP vrqy gey hn[
ilKq dw ivSw Awid : Abdul rhmwn Kwn vloN swmwnw dy lokW nUM qwkId kIqI geI ik mhwrwjw pitAwlw bImwr hn qy Sihr pitAwlw qy swmwnw dIAW eIdgwhW ivc ausdI ishqXwbI nmwzw pVHIAW jwx[
AwrMB : cUMik dwierw ey dOlq, mrkzy hSmq isrI 108 mhwrwjwey rwjgwn ihz hweInYs mhwrwjw swihb vwlIey pitAwlw prjw pwlk Atl prqwpI kI Alwmq qbey mubwirk kI ieqlwA hY qmwm irAwieAw brwXw hYN – iezqrwb AOr bycyNnI PYl rhI hY ies lIey Awj mulsmwnw ny ksbw swmwnw ny zyry ieMqzwmy AMjumn ieslwhy muslmIn swmwnw eIdgwh my jmA hokr Apny muhsn Awkw Aor Awidl &rmwn irvw kI ishqy Awijlw Aor KYrIAq kwiblw ky lIey drgwhy rbul iezq sy dyr qk duAw kryN[ AOr bwlwqPwk krwr pwXw ik qw ishqy kwiml hrroz pMjrwnw nmwzomy sB mrd AOrq[
AMq : Kudro klW inhwieq AwjzI AOr ienkswrI ky swQ AOr KuSUA AOr KuzUA sy……… muzqr klUb ko rozwnw ieqlwA bKS ky muqmeIn PurmwXw jwqw hY[
h`Q-ilKq nM. : PPS-542 e
ilpI : aurdU
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : drj nhIN
lyKk : drj nhIN
38
auqwrwkwr : drj nhIN
isrlyK : mubwihsw
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : aunIvI sdI AwiKr
rcnw ilKx dw smW : aunIvI sdI
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : pMdrW (kRmWk rihq) ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 26 X 18 sYNtImItr ilKq : 18 X 11 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 11 AOsqn
vyrvw : purwxw pIlw pY c`ukw[ kUPI hr&W dI vrqoN kIqI geI[ isrlyK qy mUl isAwh rMg[ pihly pMny kyvl mubwihsw dI surKI lgI bwkI bgYr surKI[
ilKq dw ivSw Awid : eIsweIAq Aqy musilm DrmW dy ivcwrW dI qulnw jo AmrIkI imSnrIAW ny vIhvIN sdI dy muF ivc vrqweI[ kolmYn Aqy ivsvws mulhdIn do pwqrW dI bihs ieslwm qy eIsweIAq dy AMqr drswauNdI hY[
AwrMB : mubwihsw ivsvws mulhdIn bqOr svwl Aihly ieslwm dI qr& muKwiqb ho kr ijsko AwieMdw Akvwl mYn ky nwm sy Xwd kIAw jweygw[ hm soc rhy hY ik sB juml AwilmIn jo hmwrI nzr AOr i^Awl ky iehwqwmy hY ikAw SYA hY………
AMq : qo aus sy bihs nw kry Agr kry qo phly ausko Xw imsl sunwdy ik pwlqU kuqw ACw hY ik Apnw koeI Awkw ^Yr Kvwr qo rKqw hY Awvwrw kuqw jhW jwqw hY fyfw Kwqw hY[
h`Q-ilKq nM. : PPS-543
ilpI : ArbI
39
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : koeI nhIN
lyKk : AigAwq
auqwrwkwr : AigAwq
isrlyK : nkl kurwn mjId (ADUrI)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : drj nhIN
rcnw ilKx dw smW : AigAwq
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : kRmWk rihq ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : kuJ p`qry hwSIAdwr kwlmI
Awkwr : 20 X 11 sYNtImItr ilKq : 15 X 6 / 17 X 8sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8 sqrW
vyrvw :
ilKq dw ivSw Awid : ArbI BwSw Aqy kU&I ilpI ivc nklkwr dI koiSS kurwn mjId dI nkl krn dI sI sUrie kYAP Aqy muFly pMny nkl kIqy hn kuJ pqry kwlmI ifzweIndwr hn Aqy kuJ bZYr hwSIAw[ kwgz kdIm Kurd[ kuJ pMinAW auqy AYrwb dI vrqoN kIqI hY[ hwSIAw rihq pMinAW ivc AYrwb dI vrqoN Gt kIqI hY[ surKIAW surK iebwrq isAwh[
AwrMB : ibsm Alh Alrhmwin rhIm[ AlhmdU illwh AlYih mw mzw v Alhmd illw AlY mw ibkw v Alswilk AlY muhMmd heIs AlAdI[
AMq : hrIm ruaU& rhIm huvwd Anw krImun AlYihm qbIbw ^qIb imnhU[
40
h`Q-ilKq nM. : PPS-544
ilpI : PwrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : nw mwlUm
lyKk : Sy^ SwAdI msilhudIn
auqwrwkwr : nw mwlUm
isrlyK : guilsqwn (nwmuMkml)
kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq
ilKq dy ivSy dw smW : qyhrvI sdI eI.
rcnw ilKx dw smW : nkl smW nw mwlUm
ilKx dw sQwn : drj
p`qry : 18-174 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 21 X 13 sYNtImItr ilKq : 18 X 9 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13
vyrvw :
ilKq dw ivSw Awid : nswK ilpI PwrsI BwSw[ kwgz zrd kdIm surKIAW surK[ imqn isAwh[ dohrI lweIn dw fbIdwr lwl hwSIAw lgwieAw[ kwiv sqr dy AMq auqy vI nklkwr lwl icMnH nwl sqrW inKyVdw hY[
AwrMB : bw XkI Az dosqW ieq&wk nIsq au&qwd mOzwey kuS ^urm v drKqwn vw idlks v drhm qU kUey Kurdh bnwbr[
AMq : qw qurw hwlI nwbwSd hmcUn hwl mw bwSd qurw APswnw pyS soz mw bw dIgrwn pYdw mkq nmk brdsqy mw br AjUeyryS[ kwzI hmdwnrw ihkwXq kunMd ik bw nwl bMd bwsry KuSdwSq[
41
h`Q-ilKq nM. : PPS-940
ilpI : PwrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : Bytw
lyKk : idlwrwm
auqwrwkwr : idlwrwm
isrlyK : drz nhIN
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : drz nhIN
rcnw ilKx dw smW : drz nhIN
ilKx dw sQwn : drj nhIN
p`qry : 30 ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 15 X 12 sYNtImItr ilKq : 12 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8 AOsqn
vyrvw : kwgz pIlw zrd[ s&w 23 qk nwl dohrw hwSIAw, duhrI lkIr[s&w 24 qoN 26 do kwlm lwl hwSIAw, 27 qoN 28 dohrw kwlm hwSIAw rihq[s&w 29-30 inrMqr[
ilKq dw ivSw Awid : pusqk dw ivSw &wrsI qoN ihMdI dy Aksr SbdW dy ArQ kIqy hn, jo msnvI rUp kivqw iv`c hn[s&w 29 au`qy AMgryzI kYlMfr mhIinAW dy nwm krmvwr drz hn[AwKrI pMny au`pr nwp qol dy pYmwny hn, ijvyN mwsw, pwau [
42
AwrMB : Kwlk bwrI isrjnhwr vwihd eyk bVw krqwr rsUl pYgMbr jwn bsIq Xwr dosq jo boeI mIq iesmyN Alh ^udw kw nwauN ikrnW Dup swieAw CwauN rwhy qrIk sbIl pCwx ArQ qhU kw mwrg jwn Sis mwh vw munIr KurSId Kwlw aujlw isAwh s&yd nIlw pIlw zrd kpUd qwn bwn iqnyhw pUd…
AMq : ihswb mwm eyk mw sky moh ijn… sau jwV kI bd kIAw jvwb huAw jvwb[
h`Q-ilKq nM. : PPS-941 sMgRih
ilpI : PwrsI (pMjwbI)
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : Bytw
lyKk : mukbl
auqwrwkwr : PYjulwKwn rsUlpurIAw
isrlyK : jMgnwmw mukbl
kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl
ilKq dy ivSy dw smW : 1917 ibkrmI
rcnw ilKx dw smW : drz nhIN
43
ilKx dw sQwn : Pjulwpur
p`qry : 35, lYmInytf ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 13 sYNtImItr ilKq : 16 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 17 AOsqn
vyrvw : kwgz pIlw kdIm lYmInytf, kwlI isAwhI, ilKq nsqwlIk hrU&[
ilKq dw ivSw Awid : i^lw&q dI jMg ivc hzrq iemwm husYn Aqy bwXjId dI jMg[Kwqmy dIAW sqrW nkwl &wrsI ivc ilKIAW hn[
AwrMB : ibsimlwh Alrhmwn rhIm LK lK Sukr Kudwie ƒ ijsdw kul jhwn krn iebwdq ausƒ ihMdU muslmwn KwlI sB juhwq QIN jdo jihd bybwk Alh bwkI bwk hY bMdw KwkI Kwk rozI dyNdw kul ƒ nyAmq ausdI jwn ieko jyhw ausƒ vYrI mIq qmwm
AMq : zUdbw Pqih vw nusrq bwXzId ienSw Alh qAwny bw doSqIey hzrq rsUl Alh AOlIAw vslm nodvw nYnwm bwrI muAzm vw mukrm eIn Asq
h`Q-ilKq nM. : PPS-941 A
ilpI : PwrsI (pMjwbI)
sroq : pRo. pRIqm isMG
kImq : Bytw
lyKk : hwSm Swh
44
auqwrwkwr : PYjulw Kwn
isrlyK : drz nhIN
kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl
ilKq dy ivSy dw smW : drz nhIN
rcnw ilKx dw smW : drz nhIN
ilKx dw sQwn : rsUlpur
p`qry : 12, lYmInytf ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 13 sYNtImItr ilKq : 16 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 16 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm, lYmInytf, isAwhI isAwh, ilKq nsqwlIk ilpI &wrsI iekhrw kwlm[
ilKq dw ivSw Awid : sohxI mhIvwl ricq hwSm dI ADUrI kwpI hY, jo msnvI iv`c ilKI geI hY[kRmWk drz nhIN kIqy pr pr kQwnk p`KoN ieh ADUrI msnvI hY[
AwrMB : hwSm KUb hoeI ausqwdIsusqwkwr GumwroN idl iv`c SoNk hoieAw auh rbw nOmkwn bKwny qulw nwm shI…pIqw aus ihqkwny sohxI nzr peI aus QwauN mwrI hw dihkwny kyhw ieSk qmwcw hwSm mirAw vWg dIvwny
AMq : DweI jwn pieAw pr Drky jwie peI jg qwrU sUlW duK hoey rl krdI mOq mcwXw mwrU hwhwkwr hoeI ivc jldI An jorI pwrU hwSm &iqh nsIb ieSk dI Akl hmySw hwrU[
h`Q-ilKq nM. : PPS-941 e
ilpI
: ArbI - PwrsI
sroq : pRo. pRIqm isMG
45
kImq : Bytw
lyKk : &Yjulw Kwn rsUlpurIAw
auqwrwkwr : PYjulw Kwn rsUlpurIAw
isrlyK : iPkrnwmw
kI h`Q-ilKq/nkl hY : Asl
ilKq dy ivSy dw smW : 1977 ibkrmI
rcnw ilKx dw smW : Aukq
ilKx dw sQwn : rsUlpur
p`qry : 7, lYmInytf ic`qr : koeI nhIN
hwSIey : koeI nhIN
Awkwr : 20 X 13 sYNtImItr ilKq : 13 X 8 sYNtImItr
sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13 AOsqn
vyrvw : kwgz zrd kdIm, lYmInytf, isAwhI isAwh[ ilpI nsqwlIk Aqy kU&I rlI imlI[ kwiqb ny iqMn pRkwr dy FMg vrqy hn[(iesy bsqy ivc do pqry lYmInytf &utkl hn, ijHnW ivc rsUl muhMmd swihb dy s&wqI nwm drz hn)
ilKq dw ivSw Awid : ieslwmI Drm bwry svwl jvwb lyKk ArbI dy hvwilAW nwl isD krn dI koiSS krdw hY[
AwrMB : Xw &qih Bw iesimAlh Alrhmwn rhIm Alhmd illih Alhb AwlmIn v AlAwkb Almu seIn, vw slwm AlYAlvhI muhMmd AlI AlYih vw AshwbwAlzmeIn rsUly ^udw…
AMq : zwihr dr mwh Pwhn 1977 noSqw grdIdh dsqKq &Yjul^wn A&gwn rsUlpurIAw cmdr roz dr mOzy mzkur iekwmq AKiqAwr krdh bUd qihrIr XwPq[
46
47