Houtverbruik huishoudens WoON-onderzoek 2012

CBS Centraal Bureau voor de Statistiek | Houtverbruik huishoudens WoON-onderzoek 2012 1

Webartikel 2013

Reinoud Segers20-12-2013 gepubliceerd op cbs.nl

Houtverbruik huishoudens WoON-onderzoek 2012


Inhoud

1. Inleiding 3

2. HoutstookinEnergiemoduleWoON-onderzoek2012:methode 32.1 Respons 42.2 Gedragsenquête 42.3 Woninginspectie 4

3. HoutstookinEnergiemoduleWoON-onderzoek2012:uitkomsten 53.1 Aantalhoutgestookteinstallaties 53.2 Stookdagen 63.3 Dichtheidencalorischewaarde 73.4 Houtverbruik:volumeenmassa 103.5 Houtverbruikinjoule 12

4. Aanbodvanhout 124.1 HerkomsthoutuitenergiemoduleWoON-onderzoek 124.2 Aanbodvanhoutuitandereonderzoeken 13

5. Discussie 145.1 BetrouwbaarheiduitkomstenhoutverbruikWoON-onderzoek2012 145.2 Confrontatievraagenaanbodvanhout 165.3 Besparingopaardgasverbruik 16

6. Conclusiesenvervolg 16

7. Dankwoord 17

8. Referenties 17

9. Bijlagen 19

I: Onnauwkeurigheden 19II: Zonne-energieinhetWoON-onderzoekvergelekenmetanderebronnen 20III: Verschilaardgasverbruikbasismoduleenenergiemodule 21IV: ExtraanalysesWoON-onderzoek 22V: Vuurkorven 23IV: Kostenvanhout 24


1. Inleiding

HoutverbruikdoorhuishoudensishetonderdeelvandeStatistiekhernieuwbareenergiemetdegrootsteonzekerheid.HetCBSschatdezeop50procentvanhettotalehoutverbruikdoorhuishoudens(CBS,2013).Hethoutverbruikvanhuishoudensin2012wasgelijkaan13PJ.Datkomtovereenmet13procentvanhettotaleeindverbruikvanhernieuwbareenergie.IndeEU-verordeningvoorenergiestatistiekenstaatdatlandenkwalitatiefgoedeenergiestatistiekenmoetenmaken.Maarwateenkwalitatiefgoedestatistiekis,wordtverdernietuitgewerkt.Datmaakthetheellastigomtebeoordelenwelkeinspanningredelijkis.Omvoorhoutverbruikdoorhuishoudenshelderheidtescheppenhebbendelidstatenonderlingeenkwaliteitsstandaard(CA-RES,2012)opgestelddiealsvrijwilligeleidraadgebruiktkanworden.Dezekwaliteitsstandaardbevatookstandaardfactorenomvolume,massaenenergieomterekenen.Hetisheellastighethoutverbruikteschattenviahetaanbod,omdatdehoutmarktvooreengrootdeeleeninformelemarktis.Inveelgevalleniserzelfsgeensprakevaneenmarkt,omdathuishoudenszelfhoutverzamelenofkrijgen.CA-RES(2012)raadtdaaromaanomhethoutverbruikinkaarttebrengenviaeensteekproefonderhuishoudens.CBSvolgtditadvies.UitefficiencyoverwegingenishetonderzoeknaarhoutverbruikvanhuishoudensgeïntegreerdindeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoekvanhetMinisterievanBinnenlandseZaken,datinprincipeelkezesjaarwordtuitgevoerd.In2012isdeEnergiemoduleweeruitgevoerd.Ditdocumentbeschrijftdeanalysevandedatavoordevariabelendiegerelateerdzijnaanhethoutverbruik.Houtverbruikdoorhuishoudensisnietalleenrelevantvoorenergiestatistieken,maarookvoorstatistiekenoverdeemissiesvanschadelijkestoffenenstatistiekenoverhetaanbodenverbruikvanhout.BijdeuitvoeringvanhetonderzoekheefthetCBSdaaromooksamengewerktmetdesamenstellersvandezestatistieken,TNOenProbos.Hoofdstuk2vanditrapportgeefteenmethodebeschrijvingvanhetonderzoeknaarhoutverbruikindeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoek.Hoofdstuk3beschrijftdeuitkomsten.Hoofdstuk4beschrijfthetaanbodvanhout,afgeleiduithetWoON-onderzoekenuitandereonderzoeken.Hoofdstuk5isdediscussieenhoofdstuk6bevatdeconclusiesengeeftaanhoeermetderesultatenomzalwordengegaan.

2. Houtstook in Energiemodule WoON-onderzoek 2012: methode

DeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoekbestaatuittweeonderdelen:− gedragsenquête(internet/telefonisch)− inspectiewoning


Hetisvoorhuishoudensvaaklastigomtekwantificerenhoeveelhoutzegebruiken.Vragenoverhethoutverbruikzijndaaromopdriemanierengesteld,zowelindegedragsenquêtealsbijdewoninginspectie.BeideonderdelenzijnuitgevoerddoorInspectrumBV.Alleenwoningendieaanbeideonderdelenhebbenmeegedaan,zijnmeegenomenbijdeanalyse.Daarnaastzijnvoordeanalysegegevensuitdiverseadministratiesbeschikbaar.DebenaderdehuishoudensvoordeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoekzijngehaalduitderespondentenvandebasismodulevanhetWoON-onderzoekdiehebbenaangegevenbereidtezijnommeetewerkenaanhetWoON-onderzoek.

2.1 Respons

VoordebasismodulevanhetWoON-onderzoekzijn74duizendhuishoudensbenaderd.Daarvanhebbener41duizendmeegedaaneneenbruikbareresponsopgeleverdvan59procent(Janssenetal.,2012).54procentvandezehuishoudenswasbereidengeschiktommeetewerkenaandeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoek(Gopaletal.,2013).Uiteindelijkzijnvoorhetonderzoek13duizendhuishoudensbenaderd,4790huishoudenshebbenuiteindelijkmeegedaan.Datiseenresponsvan36procent.Houtstookvindtvooralplaatsineengezinskoopwoningen.Indezecategoriewasderesponsongeveer40procent(Gopaletal.,2013).

2.2 Gedragsenquête

Indegedragsenquêteisgevraagdnaareengrootaantalvariabelendietemakenhebbenmethetenergieverbruik.Voorhethoutverbruikgaathetomvragenoverdevolgendeonderwerpen:− typeenleeftijdhoutgestookteinstallatie− aantalstookdagen− houtverbruikinkubiekemeter− herkomsthout− droogtijdhout− vuurkorven.

2.3 Woninginspectie

TijdensdewoninginspectieheefteeninspecteurvanInspectrumallerleienergieaspectenvaneenwoningbekeken.Voorhethoutverbruikginghetomdevolgendeonderwerpen:− wegenvaneendoordebewoneraangegevenhoeveelheidhoutovereenkomendmetéénstookdag− houtvoorraadintuin/schuur(afmetingen,gebruiksduur,soortenhoutenfoto).

Debijdragevandesoortenhoutindehoutvoorraadisvisueelterplekkebepaald.VoorhetbeoordelenvandesoortrondhouthebbendeinspecteursvanInspectrumeencursusgevolgdbijStichtingHoutResearchWageningen.Deervaringleerdedathetbepalenvanhetsoorthoutlastigis,vooralalshethoutaleentijdgelegenheeft.


3. Houtstook in Energiemodule WoON-onderzoek 2012: uitkomsten

3.1 Aantal hout gestookte installaties

Uitdegedragsenquêteisafteleideninhoeveelwoningeneenhoutgestookteinstallatiestaat.Daarbijkanonderscheidgemaaktwordentussengebruikteennietgebruikteinstallaties(tabel3.1.1).IndezetabelzijndeuitkomstenpertypeinstallatievergelekenmethetvorigeWoON-onderzoekendemodelberekeningenvanTNO(JansenenDröge,2011).Ditparkmodelberekenthetaantalkachelsenopenhaardenopbasisvanaannamesoverdeverkochteinstallatiesendelevensduur.Hetmodelisgeijktmetuitkomstenuiteerderesteekproefonderzoekennaarhethoutverbruikbijhuishoudens.

HettotaleaantalingebruikzijndehoutgestookteinstallatiesuitWoON2012isvergelijkbaarmet2006/2007.Hetaantalopenhaardenneemtafenhetaantalvrijstaandekachelsneemttoe.DezetrendkomtookterugindemodelberekeningenvanTNOenwasookalaanwezigvoor2006/2007(Segers,2010).Hettotaleaantalinstallatiesislager.Datbetekentdathetaantalnietgebruikteinstallatieslagermoetzijn.Hetgaatdanvooralomnietgebruikteopenhaarden.Vermoedelijkzijnerveelnietgebruikteopenhaardenafgebroken.Eengedeeltevanhetverschilkomtwellichtookvoortuiteenverschilinwaarnemingsmethode.In2006/2007isnamelijkzowelviadegedragsenquêtealsviadewoninginspectiegekekennaardeaanwezigheidvanhoutgestookteinstallaties.Indieninheteneonderzoekwelenhetanderegeenhoutgestookteinstallatieswaswaargenomen,isaangenomendatdezeerwelwas.In2012isalleenviadegedragsenquêtenaardeaanwezigheidvaneenhoutgestookteinstallatiegekeken.Hetzoukunnendateengedeeltevandenietgebruikteopenhaardennunietisopgegeven.Omdeontwikkelingenvanhetaantalhoutkachelstestavenenominzichttekrijgenindesnelheidwaarmeenieuwere,efficiëntereenschonereinstallatiesgeïntroduceerdworden,isookgevraagdnaardeleeftijdvandehoutgestookteinstallaties.

3.1.1 Aantalwoningenmethoutgestookteinstallatie

Type

Totaal In gebruik

WoON2006/2007 WoON2012 WoON2006/2007 WoON2012 TNOmodel2006 TNOmodel2012

1 000 woningen

Openhaarden 645 495 433 371 411 370

Inzethaarden 213 196 183 167 215 177

Vrijstaandekachels 439 481 335 453 326 386

Totaal 1297 1172 951 991 952 933

Bron:CBSuitWoON2012.


Vooralvrijstaandekachelseninzethaardenzijndelaatstejarengeplaatst.Desterketoenamevanhetaantalvrijstaandekachelsintabel3.1.1spoortmethetrelatiefgroteaantaljongevrijstaandekachels.Echter,bijdeinzethaardenishetbeeldnietzomooi.Volgenscombinatievantabel3.1.1entabel3.1.2zoudener50duizendnieuweinzethaardenzijngeplaatstdelaatstevijfjaar.Hettotaleaantalisvolgenstabel3.1.1echterongeveergelijkgebleven.Datzou(gedeeltelijk)verklaardkunnenwordendoorhetuitgebruiknemenvaninzethaarden.Zekervoordeinzethaardenishetechterlastigomhelehardeuitsprakentedoen,omdathetaantalvrijkleinisendesteekproeffoutdaardoorrelatiefgroot(BijlageA),zekervoordeuitsplitsingnaarleeftijd.

3.2 Stookdagen

IndegedragsenquêtevanWoON2012isookgevraagdnaarhetaantalstookdagen.InWoON2005/2007isnoggevraagdnaarstookuren.Daardoorisvergelijkingtussenbeideonderzoekennietmogelijk.Redenvandeveranderingwasdateenvraagoverstookurenlastigertebeantwoordenisdaneenvraagnaarstookdagen.

Openhaardenwordenhetminstvakerdan20dagengebruiktenvrijstaandekachelshetmeest.Datkomtovereenmetuitkomstenuiteerdereonderzoeken(Segers,2010).

3.1.2 Leeftijdhoutgestookteinstallatie

Open haard Inzet haard Vrijstaande kachel

WoON2012 WoON2006/2007 WoON2012 WoON2006/2007 WoON2012

%

0totenmet 5jaar 5 12 31 17 37

6totenmet15jaar 20 14 34 22 28

16totenmet25jaar 21 23 19 12 14

Ouderdan25jaar 46 4 7 11 13

Weetniet 8 47 10 37 8

Totaal 100 100 100 100 100

Bron:CBSuitWoOn2012.

3.2.1 Stookdagenpertypehoutgestookteinstallatiein2012

Open Haard Inzethaard Vrijstaand Totaal

1 000 woningen

Stookdagen

0dagen 124 29 28 181

1totenmet 5dagen 99 27 33 160

6totenmet20dagen 146 44 90 280

Meerdan20dagen 126 96 330 552

Totaal 495 196 481 1172



Hetmeestrelevantvoorhettotalehoutverbruikzijndehuishoudensdiehuninstallatiemeerdan20dagengebruiken,omdathetgemiddeldaantalstookdagenendusookhethoutverbruikindezegrotegroepveelgroterisdaninhuishoudensdiehuninstallatieweiniggebruiken.Dezegroepisdaaromgevraagdomperseizoenaantegevenhoevaakzedehoutgestookteinstallatiegemiddeldperweekgebruiken.

Opvallendisdatveelhuishoudensindeherfstenwinterhunhoutgestookteinstallatieelkedaggebruiken.Erlijkenslechtsweinigweekendstokerstezijndiehuninstallatieéénoftweekeerperweekgebruiken.Viacombinatievangegevensuittabel3.2.1entabel3.2.2isookhetgemiddeldaantalstookdagenpertypeinstallatieuitgerekend.Daarbijisaangenomendatindeklasse‘1totenmet5dagen’gemiddeld3dagenwordtgestooktendatindeklasse‘6totenmet20dagen’gemiddeld13dagenwordtgestookt.Bijopenhaardeneninzethaardenishetgemiddeldevoor‘alleinstallaties’eenstuklagerdanvoorde‘gebruikteinstallaties’,omdatervrijveelnietgebruikteinstallatieszijnmet0stookdagen.Vrijstaandekachelswordengemiddeldgenomenbijnadehelftvandedageninhetjaargebruikt.Inhetstookseizoendusmeerdandehelftvandedagen.

3.3 Dichtheidencalorischewaarde

Uiteindelijkgaathetindeenergiestatistiekenomhethoutverbruikinjoules.Echter,devragennaarhoutverbruikzijngesteldinvolume(kubiekemeter)ofmassa(kg).Voorhetomrekenenvanvolumenaarmassaenenergieisinformatienodigoverdedichtheidencalorische

3.2.2 Stookdagenvanrespondentendiemeerdan20dagenperjaarhoutstokenin2012

Herfst Winter Lente Herfst Winter Lente

Gemiddeldaantalstookdagenperweek Aantal respondenten Opgehoogd aantal woningen (x 1 000)

1dag 15 4 52 25 5 70

2dagen 11 4 34 15 6 49

3dagen 53 19 59 73 29 88

4dagen 63 48 70 84 65 103

5dagen 65 45 62 97 63 91

6dagen 64 80 39 98 114 55

7dagen 101 174 55 149 261 83

Totaal 372 374 371 541 543 539


3.2.3 Gemiddeld aantal stookdagen 2012

Alle installaties Gebruikte installaties

OpenHaard 43 57

Inzethaard 99 117

Vrijstaand 148 157



waardevanhethout.Eencomplicatiedaarbijisdathetvolumevanhout,endaarmeeookdedichtheid,opverschillendemanierengedefinieerdkanworden.Inhetvervolgwordendevolgdetweedichtheidsbegrippengehanteerd:− vastedichtheid:ditisdemassavanhoutgedeelddoorhetvolumezonderhetmeerekenenvanhetluchtvolumeineenhoutstapel.− stapeldichtheid:ditisdemassavanhoutgedeelddoorhetvolumemethetmeerekenenvanhetluchtvolumeineenhoutstapel.

Beidebegrippenzijnnodigvoordeanalyse.Devastedichtheidendestapeldichtheidzijninelkaaromterekenenmetbehulpvandevolumefractiehoutvaneenhoutstapel.Devolumefractiehoutisdefractievanhetvolumevaneenhoutstapeldatuithoutbestaatennietuitlucht.

Stapeldichtheid = vaste dichtheid × volumefractie hout.

Allereerstwordtingegaanopdebepalingvandevastedichtheid,daarnaopdevolumefractiehoutendestapeldichtheid.

Vaste dichtheidDevastedichtheidhangtafvandesoorthoutenhetvochtgehalte.Vanallehoutvoorradenbijwoningenhebbenisdesamenstellingvisueelbepaald(tabel3.3.1).Hetblijktdateenzesdevanhethoutindehoutstapelsafvalhoutis.Vaakgaathetomsloophout.Echter,uitdegemaaktefoto’svandehoutstapelsvolgtdaterookenkelerespondentenwarenmetflinkevoorradenschoonresthout,afkomstigvanpalletsvooreenmaliggebruik.ECNvondbeginjarennegentigookaldatnaarschattingeenzesdevanhetdoorhuishoudensverstooktehoutbestonduitafvalhout(Okkenetal.,1992).Hetrondehoutbestaatvooreenkleindeeluitnaaldhoutenvooreengrootdeeluitloofhout.Eikenkomthetmeestevoor.Eenflinkdeelisgekenmerktalsoverig.Vermoedelijkbevatdezepostookeendeelnietherkenbaarhout.

Hetvochtgehaltewasnietgoeddirecttemeten,omdathetonderzoekplaatsvondronddezomer.Inplaatsdaarvanisindegedragsenquêtegevraagdnaardematevandrogenvanhet

3.3.1 Soorthoutinvoorraad

Percentage, gewogen met stookdagen

Afvalhouttotaal 16

geverfd 0

nietgeverfd 16

Rondhouttotaal 84

naald 9

elzen 3

fruit 6

eiken 31

beuken 10

overig 25

Totaal 100



ontvangenhout.Respondentendieaangavendathetontvangenhoutsomsofmeestalnietdroogwas,isgevraagdomaantegevenhoelangzehethoutnaontvangenhebbenlatenliggen.

Uitderesultatenvolgtdatongeveerdehelftvanhetontvangenhoutnaardemeningvanderespondentenalgoeddroogis.Deoverigerespondentenlatenhetnognadrogennaontvangst,maardedroogtijdisveelalkorterdantweejaar.VolgensCA-RES(2012)ishetvochtgehaltevanversbrandhout55procent,vanbrandhoutdat1jaarbewaardis30procent,vanbrandhoutdatmeerdan2jaarbewaardis20procentenvanafvalhout10procent.HetlijkteropdathetbrandhoutinNederlandoverhetalgemeenredelijkgoedgedroogdwordt,maardatnietaltijdde2jaarwordtgehaald.Voorrondhoutwordtdaaromuitgegaanvaneenvochtgehaltevan25procent.VoorafvalhoutwordtdewaardeuitCA-RES(2012)overgenomen.CA-RES(2012)geeftstandaardwaardenvoordevastedichtheidvanhoutbijstandaardvochtgehalten.DezestandaardwaardenzijnomgerekendnaardedichtheidmetNederlandsevochtgehalten.Hetresultaatstaatintabel3.3.3.Uitsamenstellingvanhethoutisvervolgenshetgemiddeldevochtgehalteendichtheidafgeleid.Deresulterendegemiddeldevastedichtheidisongeveer700kgperkuub.

CalorischewaardeCA-RES(2012)geeftookaanhoedecalorischewaardeberekendkanwordenuitgaandevandesoorthoutenhetvochtgehalte.Inovereenstemmingmetinternationaleconventieswordt

3.3.2 Matevandrogenvanhout,gewogenmetstookdagen

Goed droog bij ontvangst Soms droog bij ontvangst Niet droog bij ontvangst

%

Droogtijd na ontvangst

Minderdanhalfjaar 2 0

Halfjaartotjaar 6 6

Eentot2jaar 11 13

Meerdan2jaar 2 10

Totaal 50 22 29


3.3.3 Vochtgehalte,vastedichtheidencalorischewaarde

Aandeel Vochtgehalte Dichtheid, vastCalorische waarde (op onderwaarde)

% kg/m3 MJ/kg

Rondhout,loof 71 25 779 12,9

Rondhout,naaldhout 13 25 533 13,6

Afvalhout 16 10 600 16,7

Totaal 100 22,6 718 13,6

Bron:CBSuitWoON2012enCA-RES(2012).


daarbijuitgegaanvandecalorischewaardeoponderwaarde.Datbetekentdatdewarmtediegebruiktwordtvoorhetverdampenvanhetwaterinhethoutnietmeetelt.Hetvaltopdatderesulterendegemiddeldecalorischewaarde(13,6MJ/kg)eenstuklagerisdande15,5MJ/kgdietotnutoewordtgebruiktindestatistiekhernieuwbareenergie.Deherkomstvandeze15,5MJ/kgisechteronduidelijk.De13,6MJ/kguitWoON2012lijktbeteronderbouwd.

Volumefractie houtZoalsgezegdkandestapeldichtheidwordenafgeleiduitdevastedichtheidendevolumefractiehout.UitdeCA-RES(2012)kandevolumefractiehoutvoorverschillendetypenhoutstapelswordenafgeleid.Nietgezaagdhout(1-meterstukken)bestaatdaarbijvoor70procentuithout.Losgestapeld(loosely poured)gezaagdhoutvoor50procentencompactgestapeldhout(30-cm-stukken)voor85procent.IndegedragsenquêtevanhetWoON-onderzoekisbijdevraagnaarhethoutverbruikperjaargevraagdnaardestapelwijzevandeopgegevenkuubs.Daarbijkondenrespondentenaangevenwelkestapelwijzehoordebijdeopgegevenkuubs.Driestapelwijzenwarendaarbijmogelijk(‘nietgezaagd’,‘losgestapeld’en‘compactgestapeld’).InhetWoON-onderzoek2012zijnookfoto’sgemaaktvandehoutstapels.Daaruitkomtnaarvorendatveelstapelswelredelijknetjeszijn,maarnietsuperstrak.Bijstrakgestapeldisdaaromuitgegaanvan75volumeprocenthoutinplaatsvan85procent.Degedragsenquêtekomtopdezewijzeberekenduitop68procent.VanelkegefotografeerdehoutstapelheefthetCBSvisueel,vanafdefoto,devolumefractiehoutgeschat(inplaatsvandeopgavevandestapelwijzedoorderespondent).Hetgemiddeldevandezevisueleschatting,gewogenmetdeomvangvandehoutstapel,leverteenvolumefractiehoutopvan70procent.Datkomtdusgoedovereenmetde68procentuitdegedragsenquête.

StapeldichtheidDedichtheidvaneenhoutstapelisdevolumefractiehoutineenhoutstapel(70procent)maaldedichtheidvanvasthout(718kg/m3).Resultaatvandezevermenigvuldigingis500kgperm3.Datisbeduidendmeerdan300kgperm3waarinhetvorigeWoON-onderzoekvanuitwerdgegaan.Deze300kgperm3isgebaseerdopeenexpertschattingvanTNOuitdejarentachtig,waarbijervanuitwerdgegaandathuishoudensbijeenkuubhoutrefererenaaneenlosgestortekuubhout.Bijverkoopvanhoutislosgestorteenveelgebruiktemaat.InWoON2012iservoorheteerstexplicietgevaagdnaardestapelwijzediehuishoudensinhunhoofdhebbenbijeenvolumehoutenhetblijktdathuishoudensdaarbijmeestalnietuitgaanvanlosgestorthoutmaarvangestapeldhout(ziehierboven).

3.4 Houtverbruik: volume en massa

Hethoutverbruikisopdriemanierenbepaald:− viaeenvraagnaarhetvolumeindegedragsenquête,− viahetwegenvaneenhetgemiddeldehoutverbruikperstookdagincombinatiemeteenvraagnaarhetaantalstookdagen,− viahetopmetenvandehoutvoorraadincombinatiemeteenvraagnaardegebruiksduurvandevoorraad.

Voordevergelijkingvandedriemethodenishethoutverbruikuitgedruktinverbruikperstookdag.Doortevermenigvuldigenmetdestookdagenpertypeinstallatiekandeze


vergelijkingookuitgevoerdintermenvanhoutverbruikperjaar.Voordeanalysevandeverschillentussendemethodenmaaktdatnietuit.

Houtverbruik via gedragsenquêteIndegedragsenquêteisaande375respondentenmetmeerdan20stookdagenookgevraagdofzewistenhoeveelm3perjaarzeverstokenen,zoja,hoeveeldatdanis.229respondentenkwamenmeteenplausibeleschatting(meerdan1kgperstookdagenminderdan50kgperstookdag).Dezem3zijnomgerekendnaarkgmetbehulpvandevraagoverstapelwijze(zieparagraaf3.3).Viadelendoorhetaantalstookdagen(tabel3.2.3)ishetgemiddeldhoutverbruikperstookdagberekendworden.Ditkomtuitopongeveer11kg.

Wegen van het gemiddelde houtverbruik per stookdagAandebewonerisdetijdensdewoninginspectiegevraagdomeenstapeltemakenmetdehoeveelheidhoutdiehijofzijgemiddeldgenomenopeendagverstookt.Dezestapelisvervolgensgewogenmeeteenveerunster.Bij412woningenleverdeeendergelijkemetingeenplausibelresultaatop(meerdan1enminderdan50kgperdag).UitdezemetingeniseengemiddeldverbruikperstookdaguitgerekendwaarbijgewogenismetdeophoogfactorenvanhetWoON-onderzoekenmethetaantalstookdagen.Hetgemiddeldhoutverbruikperstookdagvolgensdezemethodekomtuitopeenkleine13kg.

MetenvandehoutvoorraadincombinatiemetschattinggebruiksduurvoorraadVeelhuishoudensdiehoutstokenhebbeneenhoutvoorraad.Vandezevoorraadishetvolumegemetentijdensdewoninginspectie.Tevensisaandebewonergevraagdhoelanghijdoetmetdevoorraad.Van383huishoudenskonopdezewijzehetjaarlijksehoutverbruikinkuubperjaaruitgerekendworden.Vandemeestehoutstapelszijnfoto’sgenomenenaldezefoto’szijndoorhetCBSbekeken.Inverrewegdemeestegevallengavendefoto’sgeenaanleidingomtetwijfelenaandeopgegevenvolumesvandehoutstapels.

Vervolgensisperhuishoudenmeteenhoutvoorraadhetverbruikinkuubperjaaromgerekendnaarkgperdagmetdegemiddeldevolumefractiehoutuitparagraaf3.3enstookdagen(tabel3.2.3).Van45huishoudenswerdhetresulterendehoutverbruikperdagalsnietplausibelbeoordeeldennietverdermeegenomen,omdathetverbruikbovende50ofonderde1kgperstookdaguitkwam.Degemiddeldehoeveelhedeninkgperdagzijn

3.4.1 Houtverbruikdoorhuishoudensmetgebruiktehoutgestookteinstallatie

Aantal huishoudens met gebruikte installatie

Aantal stookdagen per jaar van gebruikte installaties Houtverbruik per stookdag

Houtverbruik per jaar per huishouden met gebruikte installatie

Totaal houtverbruik per jaar

WoON2006/2007

WoON2012gedrag

WoON2012gedrag

WoON2012gedrag

WoON2012inspectie,wegen

WoON2012inspectie,

viavoorraadWoON

2006/2007WoON2012

gedragWoON

2006/2007WoON2012

gedrag

1 000 stuks kg mln kg

OpenHaard 433 369 57 9,3 9,3 8,1 515 529 223 195

Inzethaard 183 165 117 12,4 12,9 9,8 747 1455 137 240

Vrijstaand 335 442 156 11,7 13,6 12,2 1244 1820 417 804

Totaal 951 976 11,3 12,6 11,0 777 1240



vervolgensbepaaldviawegingmetstookdagen.Hetgemiddeldhoutverbruikvolgensdezemethodekomtuitop11kgperdag.

Resultaat: houtverbruik in kg per dag en per jaarDedriewijzenvanhetbepalenvanhethoutverbruikperdagkennenbehoorlijkeonzekerheden.Dedriemethodenhebbeneenaantalzakengemeenschappelijk,maarinenkeleopzichtenzijnzeuniek.Daardoorkunnenzetochgebruiktwordenomelkaargedeeltelijktetoetsen.Deverschilleninhoutverbruikperstookdagzijnbeperktgezienalleonzekerhedendieerzijn.Inhoofdstuk5wordtuitgebreidingegaanopdebetrouwbaarheidvandeuitkomsten.HettotalehoutverbruikuitWoON2012berekenduitdegedragsenquêteis1240mlnkgenisdaarmeeeenstukhogerdan800mlnkguithetvorigeWoON-onderzoek.Debelangrijksteverklaringvanhetverschilzitindedichtheidvandehoutstapels.Inhetvorigeonderzoekwerduitgegaanvan300kg/m3.InWoON2012isuitgegaanvan500kg/m3.Alsbijhetvorigeonderzoekookwasuitgegaanvan500kg/m3,danzouhettotalehoutverbruikongeveerhetzelfdegeweestzijnalsin2012.Daarnaastishetaantalvrijstaandekachels,dieveelgebruiktworden,toegenomenenishetaantalopenhaarden,dieweiniggebruiktworden,afgenomen.Daardoorishetwaarschijnlijkdathetdaadwerkelijkehoutverbruikin2012ookhogerwasdanin2006/2007.

3.5 Houtverbruik in joule

HettotalehoutverbruikuitWoON2012komtuitop1240miljoenkg.Meteenstookwaardevan13,6MJ/kg(tabel3.3.3)komtdatneerop17PJ,ruim4PJmeerdandehuidigewaardeuitdestatistiekhernieuwbareenergie.

4. Aanbod van hout

Hethoutverbruikdoorhuishoudenskanookinkaartwordengebrachtdoorschattingentemakenvanhetaanbodvanhout.Schattingenviadezemethodeleidenmeestaltoteenveellagerhoutverbruikdanschattingenviaeensteekproefonderhuishoudens(Segers,2010).OmdezeverschillennaderteonderzoekenisinhetWoON-onderzoek2012ookgekekennaardesamenstellingenherkomstvanhethout.

4.1 Herkomst hout uit energiemodule WoON-onderzoek

Huishoudensisgevraagdnaardeherkomstvanhethout.Ervanuitgaandedathuishoudensdeherkomstnietpreciesweten,isdezevraagkwalitatiefgesteld.Bijhetberekenenvantotalenisgewogenmethetaantalstookdagen.Huishoudensdieveelstokentellenzozwaardermee.Deresultaten(tabel4.1.1)latenziendatbosentuinendebelangrijkstehoutbronnenzijn.Bij‘altijd’en‘meestal’vertegenwoordigenzeallebeiongeveereenderdevanderespondentenals‘uitdewinkel’buitenbeschouwingwordtgelaten,omdatdewinkelnietdeuiteindelijkeherkomstvanhethoutweergeeft.Vooraldegrotebijdragevantuinenisopmerkelijk.Debijdragewordtbevestigddoordefoto’svanhoutstapelswaarinregelmatigpolsdikrondhout


tevindenis.Hetverzamelenentransporterenvanrelatiefdunhoutisbewerkelijkenhetiswaarschijnlijkdathetdunnehoutvandichtbijkomt.Ooklandbouwbedrijvenenopenbaargroenlevereneensubstantiëlebijdrage.Devraagstellingzouoverigenswelpreciezerkunnen,omdathoutuitdewinkelookuithetboskankomen.Daarnaastkanhetookzijndateenhuishoudensbij‘bos’aanietsandersdenktdandedefinitievanbosindeofficiëlebosstatistieken.Hetblijftdaarmeelastigomviaeenvraagaanhuishoudensdeherkomstvanhethoutpreciestebepalen.Kopen,krijgenenzelfverzamelenzijnrelevanteverkrijgingswijzenvanhout(tabel4.1.2)waarbijkopennogwatbelangrijkerisdankrijgen,watweerwatbelangrijkerisdanzelfverzamelen.

4.2 Aanbod van hout uit andere onderzoeken

Proboskomtineenrecentestudie(Oldenburger2012)uitopeenhaardhoutverbruikuitNederlandsebossenvan114mlnkgdrogestof.Meteenvochtgehaltevan25procentkomtdatneeropongeveer150mlnkgophetmomentvanstoken,zoalsintabel3.4.1.UitWoON2012(tabel4.1.1)zouvolgendatruwwegeenderdevanhethaardhoutuitNederlandsebossenkomt.Datkomtneeropzo’n400mlnkg.BijnadriekeerzoveelalsProbosdus.HetresultaatvanProbosisgebaseerdopeenstudievanhetLEI(LuijtenVoskuilen,2012)naardebedrijfseconomischeopbrengstenvandebosbouweneenhoutoogstpotentieelstudievanKuiperenLint(2008).DestudievanhetLEIbaseertzichopformeelverkochthout.Het

4.1.1 Herkomsthout.‘Waarkomthethoutdatugebruiktvandaan?’

Altijd Meestal Soms Zelden Nooit Weet niet Totaal

% respondenten, gewogen met stookdagen

Uithetbos 12 15 14 4 50 5 100

Uiteigentuinofuitdetuinvananderen 11 16 22 7 42 3 100

Vanlandbouwbedrijven 4 5 10 4 72 4 100

Uitopenbaargroen 4 4 9 3 75 5 100

Hetissloophoutvanoudepallets,meubels,etc. 4 8 15 9 61 4 100

Uitdewinkel 7 5 5 4 76 4 100


4.1.2 Kopen,krijgenofzelfverzamelen.‘Hoeverkrijgtuhethoutmeestal?’

Percentage respondenten gewogen met stookdagen

Kopen,krijgenenzelfverzamelen 5

Kopenenkrijgen 10

Kopenenzelfverzamelen 2

Alleenkopen 33

Krijgenenzelfverzamelen 10

Alleenkrijgen 22

Alleenzelfverzamelen 17

Totaal 100



isnietondenkbaardaterookhoutinformeelverkochtofweggevenwordt,omdathetpuureconomischgeziennietaltijdveeloplevert(SilvisenVolskuilen,2013).KuiperenLint(2008)baserenzichvoordeoogstvanhaardhoutvooralopgegevensvanStaatsbosbeheerdatjaarlijks100duizendm3haardhoutverkoopt.Ditgegevenisvervolgensgeëxtrapoleerdnaar250.000m3voorheelNederlandopbasisvanhetgegevendatStaatsbosbeheereenderdevanhetNederlandsebosareaalinbezitheeftenrelatiefveelhaardhoutzouleveren.KuiperenLint(2008)gaanuitvan500kgdrogestofperkuubhout.Meteenvochtgehaltevan25procent(ophetmomentvanstoken)komtdatneeropongeveer160mlnkg.Als2/3vanhethaardhoutafkomstigisvanbuitendebossen,zouvolgenshetWoON-onderzoekzo’n800mlnkguitvanbuitenhetbosafkomstigzijn.Hetgaatdanvooralomhoutuiteigentuinen,maarookomopenbaargroen,houtvanlandbouwbedrijvenenafvalhout.IndestudievanProboswordtookgekekennaardeleveringvanhaardhoutvanbuitendebossen.DaarbijmaaktProbosonderscheidtussenhaardhoutuitlandschap,haardhoutuitdebebouwdeomgevingenafval-enresthout.VoorhethoutuithetlandschapneemtProbosdeschattingvanKuiperenLintovervan150duizendm3,watovereenkomtmetongeveer100mlnkgophetmomentvanstoken.UitdebebouwdeomgevingkomtvolgenseenschattingvanProbos125mlnkgophetmomentvanstoken.Daarkomtdannogeenongeveer100mlnkgafval-enresthoutbij.Detotalehoeveelheidhoutvoorhuishoudenskomtdaarmeevolgensdeanalysevandeaanbodzijdeuitopeenkleine500mlnkg(metgewichtophetstookmoment).Datisbeduidendminderdan1200mlnkguitWoON2012.

TotophedenisdeaannamebijdevergelijkingentussenstatistiekenoverhetaanbodendevraagnaarbrandhoutvooropenhaardendatallehaardhoutuitNederlandkomt.Erwordtechterookhaardhoutgeïmporteerdengeëxporteerd.ProbosheeftuitdeCBSstatistiekenoverinternationalehandelafgeleidomhoeveelhetgaat.In2011ginghetomeenimportvan10duizendm3eneenexportvan25duizendm3.Dezehoeveelhedenzijnzeergeringtenopzichtevanhettotaleverbruikenspelendusgeenrolinhetverklarenvanhetverschiltussenaanbodenverbruik.

5. Discussie

5.1 BetrouwbaarheiduitkomstenhoutverbruikWoON-onderzoek2012

Hieronderwordtgetrachtomdeonzekerheidinhethoutverbruiktekwantificeren.Bijhetanalyserenvandebetrouwbaarheidvansteekproefonderzoekkunnendriesoortenfoutenonderscheidenworden(bijlageA):− toevalligesteekproeffout− foutdoorselectiviteitvanrespons− foutdooronjuisteantwoorden

Toevallige steekproeffoutHethoutverbruikzitvooralbijhuishoudensdieveelstoken.Omdetoevalligefoutinhethoutverbruikteschatten,isaangenomendathuishoudensdieminder20dagenstokeneenverwaarloosbarebijdragehebbenaandeschattingvandefoutendathuishoudensdiemeer


dan20dagenstokenallemaalevenveelstoken.8procentvandehuishoudensheeftmeerdan20stookdagen(tabel3.2.1).Datresulteertineen95-procentbetrouwbaarheidsintervalvan10procent(bijlageA).Inwerkelijkheidzaldezefoutnogwatgroterzijnomdathethoutverbruikbinnendegroephuishoudensmetmeerdan20stookdagenscheefverdeeldis.Voorhetvervolgisdaaromuitgegaanvaneenbetrouwbaarheidsmargevan15procent.Hetismogelijkomdetoevalligesteekproeffoutpreciezeruitterekenen.Voorhettotalebeeldvandebetrouwbaarheidzoudatweinigtoevoegenomdaterookanderefoutenzijndieminstensevengrootzijnennietexacttebepalenzijn.

Effect van selectiviteit van de responsHetonderzoekiseengetraptesteekproefwaarbijopdrieplaatsenselectieveresponszoukunnenoptreden:deelnameaandebasismodule,getoondebereidheidengeschiktheidomdeeltenemenaandeenergiemodule,endaadwerkelijkedeelnameaandeenergiemodule.Viaeenzorgvuldigetrekkingvandesteekproefenhetgebruikvanhulpinformatieisdaarzoveelmogelijkvoorgecorrigeerd,maarhetisnietuittesluitendathuishoudensmetveelhoutverbruikmeerdangemiddeldeinteressehebbenommeetedoenaanhetonderzoek.Hetislastigomheteffectvandeselectiviteitvanderesponstekwantificeren.Tweeonderzoekenzijnuitgevoerdomertochietsovertekunnenzeggen.TeneersteishetgasverbruikuitdebasismodulevanhetWoON-onderzoek(meteenresponsvan60procenten40duizendrespondenten)vergelekenmethetgasverbruikuitdeenergiemodule(bijlageC).Hetblijktdatvoordemeestewoningtypenhetgasverbruikminderdan1procentverschilt.Bijvrijstaandewoningenishetgasverbruikindebasismodule4procenthoger.Ditzouverklaardkunnenwordendoordatenergiebewustehuishoudenseerdermeedoen.Heelgrootisditeffectechternietennaderonderzoekisnodigomtebepalenofhetstatistischsignificantis.Tentweedeisdeaanwezigheidvaninstallatiesvoordebenuttingvanzonne-energievergelekenmetandereinformatiebronnen(BijlageB).DeconclusievandezevergelijkingisdatdetoevalligesteekproeffoutinhetWoON-onderzoekvoordezeweinigvoorkomendeinstallatiesrelatiefgrootisendatookandereinformatiebronnennietheelnauwkeurigzijn.DaardoorisnietmogelijkomopbasisvandezevergelijkingietstezeggenoverhetaldannietoptredenvanselectiviteitvanderesponsinhetWoON-onderzoek.Deconclusieisdatergeenconcretehandvatenzijnomdemogelijkebiasdoorselectieveresponstekwantificeren.Eenzeerintuïtieveschattingvandeauteurvanditartikelisdatdezebias25procentzoukunnenuitmaken.

EffectvanonjuisteantwoordenInheteerdereWoON-onderzoekuit2006/2007wasertwijfeloverdejuistheidvandeopgegevenvolumesenstookduurdoorhuishoudens(Segers,2010).Hetblijftvoorhuishoudensuiteraardlastigomhethoutverbruiktekwantificeren.Echter,inhetWoON-onderzoek2012isnaarhethoutverbruikopdrieverschillendemanierengevraagdenalledriedemanierengevenopgeaggregeerdniveauongeveerdezelfdeuitkomsten.Deverschillenliggenindeordevangroottevan15procent(tabel3.4.1).Ditisbeduidendminderdanhetrelatieveverschilmetstatistiekenoverhetaanbodvanhout.

Totale onzekerheidErvanuitgaandedatdezeonzekerhedengeencorrelatiehebbenmetelkaarennormaalverdeeldzijn,kandetotaleonzekerheidgeschatwordendoordeworteltenemenvandesomvandekwadraten.Datresulteertineentotaleonzekerheidvan35procent.Dezemargeisnietheelhard,omdatdezevooreendeelgebaseerdisopintuïtieveaannames.DezemargegeeftaandathetCBSschatdatbijvervolgonderzoekenhethoutverbruiknietmeerdan35procentzalwordenaangepast.


5.2 Confrontatie vraag en aanbod van hout

Destatistiekenoverhetaanbodvanbrandhoutvoorhuishoudens(4.2)resulterenineenmeerdantweekeerzolagehoeveelheiddandeenergiemodulevanhetWoON-onderzoek.Ditwasinonderzoekenineerderejarenookalzo(Segers,2010).Zoweldestatistiekenoverhetaanbodalsoverdevraagnaarhoutbevattendenodigeonzekerheden.InhetlaatsteWoON-onderzoeklijktdeonzekerheidindejuistheidvandeantwoordenvanhuishoudensafgenomendoordatopmeerderemanierennaarhethoutverbruikisgevraagd.Deselectiviteitvanderesponsblijftechtereenpuntvanzorg.Statistiekenoverhetaanbodvanhoutzijnvooreengrootdeelgebaseerdopexpertschattingen.DeempirischebasisvanhetWoON-onderzoeklijktsterker.HetCBSblijftdaaromvooralsnogvasthoudenaandecijfersoverhethoutverbruikzoalsafgeleiduiteensteekproefonderhuishoudens.

5.3 Besparing op aardgasverbruik

Veelhoutwordtgestooktinvrijstaandekachelsdiebehoorlijkwatwarmteleveren,wateenbesparingopzoukunnenleverenvanhetaardgasverbruik.Eengebruiktevrijstaandekachelgebruiktjaarlijksgemiddeld1800kghout,watmeteenstookwaardevan13,6M/kg(tabel7)eneenrendementvan70procent(CBS,2012)overeenkomtmeteenwarmteproductievan17GJ.Hetgemiddeldaardgasverbruikvaneenvrijstaandewoning,waardemeestekachelsmetveelhoutstookstaan,is2500m3(bijlageD).Meteenrendementvan95procent(AgentschapNL,2010)komtdatovereenmeteenwarmteproductievan75GJ.Datbetekentdathuishoudensmetveelhoutstookineenvrijstaandekacheliniedergevalintheorieenkeletientallenprocentenminderaardgasverbruiken.Ofdatechtzois,hangtafvanhetstookgedrag.

6. Conclusies en vervolg

HethoutverbruikzoalsafgeleiduitdeenergiemoduleWoON-onderzoek2012komtuitop1,2miljoentonen17PJ.Datisduidelijkmeerdande0,8miljoenkgen13PJuitdebestaandecijfersindeStatistiekhernieuwbareenergie,welkevooralgebaseerdzijnopdeenergiemodulevanWoON-onderzoek2006/2007.Redenvoordetoenameisvooraleenverbeterdinzichtindedichtheidvandeopgegevenvolumeshout.

Cijfersoverhethoutverbruikdoorhuishoudensblijvenonzeker.HetCBSschatdeonzekerheidop35procent.Omdeonzekerheidteverminderenisonderzoeknodignaardemogelijkeselectiviteitvanderesponsennaarverschillenmetstatistiekenoverhetaanbodvanhout.Houtwordtvooralgestooktvoorsfeer.Echter,veelgebruiktevrijstaandekachelsproducerenookeenaanzienlijkehoeveelheidwarmte.Ditzoukunnenleidentoteenlageraardgasverbruik.HetgasverbruikhangtooksamenmetveleanderekenmerkenvandewoningwaarvanervelegemetenzijninhetWoON-onderzoek.Hetzouinteressantzijnomteonderzoekenofhoutverbruikleidttoteenstatistischsignificantlagergasverbruik.

DitnieuweinzichtuithetWoON-onderzoekzalnietmeteenverwerktwordenindeStatistiekhernieuwbareenergie.Redenisdathetmeenemendaarvanaanleidingzalzijntoteenrevisie


vandeheletijdreeks.Eenrevisiebetekenthetaanpassenvancijfersdiereedsalsdefinitiefzijnaangemerktdoorverbeterdeinzichtenen/ofmethodes.CBSbundeltnieuweinzichtenvoorrevisies,omdecijfersvoorjarendiereeksdefinitiefzijnzoveelmogelijkstabieltelatenzijn.Deeerstekomenderevisieisgeplandin2014nadeupdatevanhetProtocolMonitoringHernieuwbareEnergie.VoorhethoutverbruikvanhuishoudenszalhetCBSblijvensamenwerkenmetdeEmissieregistratiewaarinTNOverantwoordelijkisvoordeberekeningvanhethoutverbruikvanhuishoudens.DatbetekentdatTNOdenieuwecijferszalverwerkeninhetbestaandemodelvoorhethoutverbruikendathetCBSdeuitkomstenvanhetmodelweerzalovernemenindeenergiestatistiek.

7. Dankwoord

Ditrapportistotstandgekomenmethulpvandiverseorganisaties.HetCBSdankthenvoordehulp:− hetMinisterievanBinnenlandseZakenvoorhetbiedenvanruimteindeenergiemodulevanhetWoON-onderzoekvoorhetopnemenvanextravragenoverhethoutverbruik.− Probos,ProcedéBiomass,TNO,hetMinisterievanBinnenlandseZakenenInspectrumvoorhetmeedenkenoverdevraagstelling.− AgentschapNLendeEmmissieregistratievooreenfinanciëlebijdrage− InspectrumBVvoorhetuitvoerenvanhetveldwerk− StichtingHoutResearchWageningenvoorhetgevenvaneencursushoutherkenning.− Probos,AgentschapNLenTNOvoorhetgevenvanfeedbackopeenconceptvanditrapport.

8. Referenties

AgentschapNL(2010),Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie, update 2010.2DENB1013.AgentschapNL,Utrecht.

CA-RES(2012)Quality standard for statistics on wood fuel consumption of households.ConcertedActionontheImplementationoftheRenewableEnergySourcesDirective.

CBS(2013)Hernieuwbare Energie in Nederland 2012,CBSaugustus2013.

Cochran,W.G.(1977)Sampling Techniques,3rdEdition,Wiley,NewYork.

Gopal,K.Marchal,B.enPikoleit,K.(2013)DataprocessingWoONEnergie2012Onderzoeksdocumentatie.ABFResearch

Jansen,B.I.,enDröge,R.(2011),Emissiemodelhoutkachels,TNO-060-UT-2011-00314.


Janssen,B,;Vosmer,N,vanBerkel,K.(2012)WoON 2012 - Woningmarktmodule Onderzoeksverantwoording Dataverzameling.CBS.

KuiperenLint(2008)Binnenlands Biomassapotentieel, biomassa uit natuur, bos en landschap, stedelijk groen en houtketen.Ecofys.

Oldenburger,J.;deGroot,C.enWinterink,A.(2012)Nederlandse houtstromen in beeld.Probos.

Luijt,J.enVoskuilen,M.J.(2012)Bedrijfsuitkomsten in de Nederlandse particuliere bosbouw over 2010.LEI

Okken,P.A.,vandenAkker,H.J.A.,Bais,J.M.,vanDoorn,J.,Kant,A.D.(1992).Houtkachels in Nederland. Bijdrage aan energievoorziening en milieubelasting.ECN-C-92-021.

Segers,R.,2010.Houtgebruik bij huishoudens.CentraalbureauvoordeStatistiek,DenHaag/Heerlen,22p.

Silvis,H.J.enVoskuilen,M.J.(2013)Bedrijfsuitkomsten in de Nederlandse particuliere bosbouw over 2011.LEI


9. Bijlagen

I: Onnauwkeurigheden

HetWoON-onderzoekiseensteekproef.Datgeeftonzekerheden.Enerzijdsiserdetoevalligesteekproeffout,diekleinerwordtnaarmatehetaantalwaarnemingengroterwordt.Anderzijdszijnerfoutendoordeselectiviteitvanderespons.Dezewordtoverhetalgemeenkleinernaarmatehetresponspercentagehogeris.

Totslotkunnendevragenookonjuistbeantwoordworden.Bijeengrootaantalwaarnemingenzaleengedeeltevandeonjuisteantwoordenelkaaropheffen.Echter,erzullenookonjuisteantwoordenzijndiegemiddeldgenomenniettegenelkaarwegvallen.

Toevallige steekproeffoutDetoevalligesteekproeffoutkanmetwiskundigetechniekengeschatworden.Voorvariabelendieinklassenwordenuitgedrukt(ja/neeinhetsimpelstegeval)kan,alsdepopulatieveelgroterisdandesteekproef,metdevolgendeformuledestandaardfoutwordengeschat(Cochran,1977):

√______

f*(1–f)/n

Hierinisfdewaargenomenfractieenndesteekproefgrootte.Het95-procentbetrouwbaarheidsintervalisongeveergelijkaantweemaaldestandaardfout.InhetWoON-onderzoekwordtgewerktmetweegfactoren.Hetmeenemenvandezefactorenkandeformulewatnauwkeurigermaken,maarzalhetbeeldnietdramatischveranderen.Vooreenaantalfractiesisbovenstaandeformuleuitgewerktinonderstaandetabel:

Detabellaatziendatvoorvariabelendieweinigvoorkomenderelatievefoutgrootis.

Effect van selectiviteit van responsVoornon-responsiszogoedmogelijkgecorrigeerddooroptehogenmeteengrootaantalhulpvariabelenzoalstypewoning,bouwjaarvandewoning,inkomenenaantalpersonen

I.1 95%SteekproefbetrouwbaarheidWoON2012voorcategorischevariabelen

Totaal aantal

woningenWaargenomen aantal

woningenWaargenomen

fractie f95% betrouwbaar-

heids-interval f Opgehoogd aantal

95% betrouwbaar-heidsinterval

opgehoogd aantal

95% betrouwbaar-heidsinterval

opgehoogd %

7140758 4792 0,01 0,003 71408 20527 29

7140758 4792 0,02 0,004 142815 28883 20

7140758 4792 0,03 0,005 214223 35193 16

7140758 4792 0,05 0,006 357038 44964 13

7140758 4792 0,1 0,009 714076 61892 9

7140758 4792 0,15 0,010 1071114 73667 7

7140758 4792 0,2 0,012 1428152 82523 6

7140758 4792 0,3 0,013 2142227 94542 4

7140758 4792 0,4 0,014 2856303 101070 4

7140758 4792 0,5 0,014 3570379 103154 3

Bron:CBS.


perhuishouden(Gopaletal,2013).Daarmeeisheteffectvanselectieve(non)-responsopdeuitkomstentebeperken,maarnietuittesluiten.HetisnietondenkbaardathuishoudensmetveelhoutverbruikvakerzullenmeedoenaanhetWoON-onderzoekomdatzebelangstellinghebbenvoorenergieverbruikinwoningen.Omditeffectteonderzoekenzijnderesultatenvanzonne-energietechniekenbekekenenvergelekenmetinformatieuitanderebronnen(bijlageA).DemargesinhetWoON-onderzoekendeandereinformatiebronnenblekenzogroot,datheellastigisomhardeuitsprakentedoenoverhetaldannietoptredenvaneenbias.Debiaskanwordenonderzochtdoorhetonderzoekteherhalenineenkaderwaarineenhogereresponshaalbaaris.DatzoukunnenindebasismodulevanhetWoON-onderzoekin2016.

EffectvanonjuisteantwoordenHoutverbruikwordtdoorgaansnietgemeten.Deantwoordenophethoutverbruikzijndusinderegelschattingenvanrespondenten.Omdenauwkeurigheidvandezeschattingentebeoordelen,isnaarhethoutverbruikopdriemanierengevraagd:− doordirecttevragennaarhetjaarlijkseverstooktevolumehout(inkuub)− doortevragennaarhetaantalstookdagenincombinatiemethetwegenvaneenstapelhoutdieovereenkomtmeteendoorderespondentgeschatgemiddeldehoutverbruikperstookdag− doorhetopmetenvanhetvolumevandehelehoutvoorraadincombinatiemetdestookperiodevandehoutvoorraad.

II: Zonne-energieinhetWoON-onderzoekvergelekenmetanderebronnen

Hetisnietondenkbaardathuishoudensdiebewustmetenergieomgaan,vakerhernieuwbareenergiegebruikenenooksnellermeezullendoenaandeEnergiemodulevanhetWoON-onderzoek.DitzoukunnenleidentoteenbiasindeuitkomstenvanhetWoON-onderzoekvoorhout.Omdezehypotheseteonderzoekenzijnookdeuitkomstenvanzonne-energiesystemengeanalyseerdenvergelekenmetanderebronnen.

UithetWoON-onderzoekblijktdatongeveer2procentvandehuishoudensgebruikmaaktvanzonnestroomofzonnewarmte.Datkomtovereenmet140duizendhuishoudens.Opditgetalziteensteekproefmargevanongeveer30duizend(tabel1).Daarnaastisinhetineenaantalgevallennietmogelijkgeblekendeaanwezigheidvaneenzonne-energiesysteem

II.1 Zonne-energieWoON-onderzoek2012

Aantal respondenten

Opgehoogd aantal woningen

Opgehoogd percentage woningen

Metpvpanelen 105 142478 2,0

Zonderpvpanelen 4654 6943293 97,2

PVonbekend 33 54987 0,8

Metzonneboiler 95 138859 1,9

Zonderzonneboiler 4664 6941875 97,2

Zonneboileronbekend 33 60023 0,8

Totaal 4792 7140758 100



vasttestellen.Vermoedelijkishetredelijkomteveronderstellendatindemeestevandezesituatiesergeenzonne-energiesysteemaanwezigwas.UitdeCBSStatistiekhernieuwbareenergievolgtdatereind2011125duizendzonneboilersystemenwaren.Ditisgebaseerdopverkoopdatavandeleverancierseneenschattingvandelevensduur.HetverschiltussendeschattinguitverkoopdataenWoON2012valtbinnendesteekproefmarge.VoorzonnestroomsystemenisuitdeStatistiekhernieuwbareenergiegeeninformatiebeschikbaaroverdeaantallenhuishoudensmeteendergelijksysteem.Hetenigedatwordtwaargenomenzijndevermogens.Eind2011haddenhuishoudensongeveer86MWzonnestroompanelenophetdak.Deze86MWisafgeleidalsrestpostvanhettotalezonnestroomvermogenminushetzonnestroomvermogendatbijbedrijveneninstellingenstaat.Daardoorisdeze86MWnietheelexact.

Viaeenschattingvandesysteemgrootteperhuishoudenzouhetaantalhuishoudensmetzonnestroomgeschatkunnenworden.Inde2003washetgebruikelijkomvierpanelenaanteschaffenwaarmeedan10procentvanheteigenstroomverbruikgeproduceerdkonworden.Datzoudanneerkomenopsystemenvan0,5kW.Inrecentejarenneemtdesysteemgroottewaarschijnlijktoe.Met0,75kWperhuishoudenzoudennietmeerdan115duizendhuishoudenseind2011eenzonnestroomsysteemhebben.TentijdevanhetWoON-onderzoek(mei–sept.2012)zaldatnogmeergeweestzijn.AgentschapNLheefteendatabaseopgezetmetzonnestroomsystemen.Dezedatabasedekteengrootgedeelte,maarnietallezonnestroomsystemen.Volgensdezedatabasewarenereind201137duizendadressenmetintotaal120MWaanzonnepanelen.OokNetbeheerNederlandheefteendatabasemetzonnestroompanelen.Dezebevatteeindfebruari201352duizendaansluitingenmetzonnestroom,maarisnognietcompleet.DeverschilleninhetaantalwoningenmetzonnestroomsystementussenhetWoON-onderzoekenerzijdsendeandereonderzoekenanderzijdsvallenbinnende(grote)onzekerheidsmarges.

Deconclusieisdatdevergelijkingvoorzonne-energietussendeuitkomstenvanhetWoON-onderzoekenandereinformatiebronnennietleidentotdeconclusiedatereensterkebiasismetbetrekkingtothernieuwbareenergie.DeonzekerheidsmargesindeandereonderzoekenenookinWoONzijnechterzogroot,datnietuitgeslotenkanwordendatertocheensubstantiëlebiasis.

III: Verschilaardgasverbruikbasismoduleenenergiemodule

ZowelindebasismodulealsindeenergiemodulevanhetWoONisaanelkewoninghetaardgasverbruikgekoppeld.Ditaardgasverbruikisafkomstiguitbestandenvannetbeheerders.Hetgaatdanomhetzogenaamdestandaardjaarverbruik:ditishetaardgasverbruikgecorrigeerdvoorweersinvloeden.Nietinallegevallenluktehetomdekoppelingtemaken.Indiegevalleniseenaardgasverbruikgeïmputeerd.Bijstadsverwarmingiseenequivalentaardgasverbruikberekend.Indebasismoduleendeenergiemoduleishetzelfdeaardgasverbruikaanwezig.Indienenergiebewustehuishoudensvakermeezoudendoenaandeenergiemodule,danzouhetaardgasverbruikindeenergiemodulelagermoetenzijndanhetaardgasverbruikindebasismodule.Hetblijktdatditverschilmeevalt.Voordemeestewoningtypenishetberekendgasverbruikindebeidemodulesnagenoeggelijk.Alleenvoordevrijstaandewoningenendeoverigeeengezinswoningenisereenwat


groterverschil.Bijdeoverigewoningenzalstatistischeruiseenbelangrijkerolspelen,geziendebeperkteaantallen.Bijvrijstaandewoningenisaantalwoningengroter.Erisechterookveelspreidinginhetgasverbruikvaneengezinswoning.Naderonderzoekisnodigomtebepalenofhetverschilsignificantis.

IV: ExtraanalysesWoON-onderzoek

HettotalehoutverbruikinNederlandwordtvooralbepaalddoorwoningenmetveelhoutstook.Daaromisvoordewoningenmetmeerdan20dagenhoutstooknaderbekekeninwelkesituatiesdatveelvoorkomt.

RelatiemettypeverwarmingHettoepassenvanveelhoutstookzouveroorzaaktkunnenwordendoorhetontbrekenvaneenmoderneCV-systeem.Uitonderstaandetabelblijktdatechterniethetgeval.Sterkernog,HR-ketelskomeninwoningenmetveelhoutstookzelfsvakervoordangemiddeld.

III.1 Vergelijkinggemiddeldgasverbruikperwoningtypeuitbasismoduleenenergiemodule WoON-onderzoek 2012

Type woning Standaard jaarverbruik gas met imputaties

Aantal woningen

Energiemodule Basismodule

m3

Eengezinswoning,vrijstaand 2484 2573 879159

Eengezinswoning,2-onder-1-kap 1978 1992 892687

Eengezinswoning,hoekwoning 1816 1811 946255

Eengezinswoning,tussenwoning 1532 1544 1994317

Eengezinswoning,overig 2162 2282 119586

Meergezinswoning 1132 1133 2308752

Bron:CBSuitWoON.

IV.1 Verdelingvantypeverwarmingbij woningenmetindividueleverwarming

Type VerwarmingWoningen met

> 20 dagen houtstook Alle woningen

%

Lokaalolie/gas/hout 2 3

CR/moederhaard 2 2

VRwaakvlam 3 4

VRelectronisch 4 8

HR100 9 7

HR104 1 1

HR107 78 73

Elektrischewarmtepomp 0 1

Overig 2 0

Totaal 100 100



RelatiemettypewoningHettoepassenvanhoutstookgaatmakkelijkeralserruimteisvooropslagvanhout.Datislastigbijappartementenenmakkelijkerbijvrijstaandewoningen.VanallewoningeninNederlandisruim10procentvrijstaand.Bijdefrequentstokendehuishoudensishetaandeelvrijstaandewoningenechterveelgroter:40procent.Ook2-onder-1-kap-woningenkomenrelatiefvaakvoorbijfrequentestokers.

Relatie met stedelijkheid gemeenteErisookeenrelatiemetdestedelijkheidvandegemeente.Instedelijkegemeentenzittenrelatiefweinigfrequentestokerseninnietstedelijkegemeentenzittenrelatiefveelfrequentestokers.Uiteraardiserookafhankelijkheidtussentypewoningenstedelijkheidgemeenten.

V: Vuurkorven

Huishoudensstokennietalleenbinnenshuis,maarookbuitenhethuis.Hetgaatdanvaakomvuurkorven.Houtstookbuitenhethuisteltnietalsenergieverbruik,omdathetnietalsenergetischetoepassingwordtgezien.Hetisechterwelrelevantomteietstewetenoverde

IV.2 Houtstookpertypewoning

Woningen met > 20 dagen houtstook Alle woningen

%

Vrijstaand 39 12

Twee-onder-een-kap 22 13

Hoek 13 13

Tussen 20 28

Overig 4 2

Etagewoning 2 32

Totaal 100 100


IV.3 Houtstooknaargraadvanstedelijkheid gemeente

Graad van stedelijkheidWoningen met > 20

dagen houtstook Alle woningen

%

1(stedelijk) 7 22

2 22 29

3 20 19

4 34 19

5(niet-stedelijk) 17 10

Totaal 100 100



omvangvanwegederelatiemetdehoutbalansenmetdeemissies.InhetWoON-onderzoek2012isdaaromookgevraagdnaarhetgebruikvanvuurkorven.Bij1,4miljoenwoningenstaateenvuurkorf.Datisongeveer20procentvandewoningen.Demeestevuurkorvenwordenminderdanvijfdagengebruikt.HetgemiddeldevuurkorfgebruikoverallewoningeninNederland(inclusiefdewoningenzondervuurkorf)is0,9dagperjaar.InhetWoON-onderzoekisnietgevraagdnaardehoeveelhedenhoutdieinvuurkorvenwordenverbrand.Steldaterperstookdag5kghoutineenvuurkorfgaat,danishettotalehoutverbruikinvuurkorvenongeveer30miljoenkg.Datvaltruimbinnendeonzekerheidsmargesvanhettotalehoutverbruik,maarzouwelrelevantkunnenzijnvoordeemissiesvantoxischestoffen,omdatdeverbandinginvuurkorvenmindervolledigis.

IV: Kostenvanhout

InhetBudgetonderzoekheefthetCBSindeperiode2005–2010aanjaarlijksbij1500huishoudensalleuitgavengedurendeeenhalvemaandverzameld.Brandhoutwordtdooreenbeperktaantalgezinnennietregelmatiggekocht.Hetaantalwaarnemingenisduskleinendespreidingdaarmeegroot.Degemiddeldejaarlijkseuitgavenvoorbrandhoutperhuishoudenlagindezeperiodetussende1,50euroen4,10eurometeengemiddeldevan2,60euro.Hetaantalhuishoudensindezeperiodewasongeveer7,2miljoen.

Degemiddeldetotaleuitgavenaanbrandhoutkomendaarmeeop19miljoeneuro.Zoalshierbovengeschetstwordtveelhoutnietofnietformeelgekocht.Daarmeezaldeprijswaarnemingnaastdesteekproeffoutooknogwaarneemfoutenkunnenbevatten.Ookishetlastigomeengemiddeldehoutprijsvoorconsumententeschattenomzoterugtekunnenrekenenvandeuitgavennaardehoutvolumes.

V.1 Bezitengebruikvuurkorvendoor huishoudens in 2012

Aantal woningenGemiddeld aantal

dagen gebruik

1 000

Geenvuurkorf 5785 0

Nietgebruiktevuurkorf 265 0

1totenmet5dagen 798 3



Meerdan20dagen 48 37

Totaal 7141 0,9



Verklaring van tekens

. Gegevensontbreken * Voorlopigcijfer ** Nadervoorlopigcijfer x Geheim – Nihil – (Indienvoorkomendtussentweegetallen)totenmet 0(0,0) Hetgetaliskleinerdandehelftvandegekozeneenheid Niets(blank) Eencijferkanoplogischegrondennietvoorkomen 2012–2013 2012totenmet2013 2012/2013 Hetgemiddeldeoverdejaren2012totenmet2013 2012/’13 Oogstjaar,boekjaar,schooljaarenz.,beginnendin2012eneindigendin20132010/’11–2012/’13 Oogstjaar,boekjaar,enz.,2010/’11totenmet2012/’13 Ingevalvanafrondingkanhetvoorkomendathetweergegeven

totaalnietovereenstemtmetdesomvandegetallen.

Colofon

UitgeverCentraalBureauvoordeStatistiekHenriFaasdreef312,2492JPDenHaagwww.cbs.nl

InlichtingenTel.0885707070,fax0703375994Viacontactformulier:www.cbs.nl/infoservice

©CentraalBureauvoordeStatistiek,DenHaag/Heerlen,2013.Verveelvoudigenistoegestaan,mitshetCBSalsbronwordtvermeld.

Houtverbruik huishoudens WoON-onderzoek 2012

Documents

Transcript of Houtverbruik huishoudens WoON-onderzoek 2012