HOUTBEWERKINGond.vvkso-ict.com/leerplannen/doc/Houtbewerking-2011-044.pdfHoutbewerking 7 3de graad...

HOUTBEWERKINGDERDE GRAAD BSO

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

VVKSO – BRUSSEL D/2011/7841/044 (vervangt leerplan D/2009/7841/013 vanaf 1 september 2011)

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair OnderwijsGuimardstraat 1, 1040 Brussel

2 Houtbewerking D/2011/7841/044 3de graad bso

Inhoud

Lessentabel .........................................................................................................................4

1 Uitgangspunten .......................................................................................................5

1.1 Relatie met het leren op school en het werkplekleren ........................................................................5 1.2 Relatie met de geïntegreerde proef (GIP)...........................................................................................6 1.3 Relatie met de stage ...........................................................................................................................6 1.4 Relatie met het beroepsprofiel ............................................................................................................6 1.5 Relatie met de technische evolutie .....................................................................................................6 1.6 Relatie met wetgeving, specificaties, normen, veiligheidsreglementeringen en inhouden van het VCA7 1.7 Relatie met een later zelfstandig beroep.............................................................................................7 1.8 Relatie met andere vakken .................................................................................................................7

2 Studierichtingsprofiel ...............................................................................................8

2.1 Vorming vertrekkend van een christelijk mensbeeld...........................................................................8 2.2 Situering ..............................................................................................................................................8 2.3 Profiel van de leerling die instroomt ....................................................................................................8 2.4 Algemene doelstellingen .....................................................................................................................8 2.5 Wat na de derde graad Houtbewerking? ............................................................................................9

3 Verticale leerlijn.....................................................................................................10

3.1 Logisch curriculum bso studiegebied hout........................................................................................10 3.2 Beginsituatie: reeds bereikte algemene competenties in de 2de graad Hout....................................10 3.3 Algemene doelstellingen ...................................................................................................................11

4 Horizontale samenhang ........................................................................................12

4.1 Bij parallelle klassen in dezelfde studierichting.................................................................................12 4.2 Horizontale samenhang met aanverwante studierichtingen .............................................................12

5 Open en geïntegreerd ...........................................................................................13

5.1 Een open leerplan .............................................................................................................................13 5.2 Een geïntegreerd leerplan.................................................................................................................13

6 Leerplandoelstellingen en leerinhouden................................................................14

6.1 Profiel van het lerarenteam ...............................................................................................................14 6.2 Kader waarbinnen de doelstellingen en leerinhouden zijn geschreven............................................14 6.3 Begrippenkader .................................................................................................................................15 6.4 Algemene doelstellingen, leerplandoelstellingen, leerinhouden en pedagogisch-didactische wenken

“Houtbewerking”. ...............................................................................................................................17

7 Algemene pedagogisch-didactische wenken ........................................................49

7.1 Geïntegreerde aanpak ......................................................................................................................49 7.2 Werkvormen ......................................................................................................................................50 7.3 Pedagogisch-didactische wenken voor het lerarenteam ..................................................................50

Houtbewerking 3 3de graad bso D/2011/7841/044

8 Evaluatie ...............................................................................................................51

8.1 Procesevaluatie.................................................................................................................................51 8.2 Productevaluatie................................................................................................................................52 8.3 Evalueren van attitudes.....................................................................................................................52 8.4 Advies naar rapportering voor de cluster Houtbewerking.................................................................53

9 Minimale materiële vereisten.................................................................................55

9.1 Veiligheidsvoorzieningen ..................................................................................................................55 9.2 Vaklokalen en vakmediatheek ..........................................................................................................56 9.3 Kleedruimte met wasgelegenheid .....................................................................................................56 9.4 Tekengerei en handgereedschappen ...............................................................................................57 9.5 Houtvoorraadmagazijn met optimale stockering...............................................................................58 9.6 Ingerichte werkplaats (met opslagmogelijkheid) en machinezaal.....................................................58 9.7 Stofafzuiginstallatie ...........................................................................................................................58 9.8 Persluchtinstallatie ............................................................................................................................59 9.9 Ingericht gereedschappenmagazijn ..................................................................................................59 9.10 Ingericht(e) lok(a)al(en) voor toegepaste elektriciteit, sanitair, mechanica.......................................59 9.11 Explosie-, brand-, vorst- en lekvrije opslagruimte voor afwerkingproducten ....................................60 9.12 Afwerkingslokaal (spuitlokaal) met afzuiging ....................................................................................60

10 Nuttige adressen ...................................................................................................61

11 Bibliografie ............................................................................................................65


Lessentabel

Zie website VVKSO bij lessentabellen.


1 Uitgangspunten

• Een studierichting derde graad Houtbewerking wordt gekenmerkt door haar polyvalent karakter. Om de doelstellingen van het leerplan haalbaar te maken zijn alleen de competenties van de hedendaagse bin-nenschrijnwerker, buitenschrijnwerker en meubelmaker opgenomen, gebaseerd op de beroepsprofielen. Dit betekent dat de nieuwste technieken, de huidige constructies en gebruikte materialen van toepassing zijn. Competenties van het beroepsprofiel daktimmerman komen niet als basis voor.

• Sommige doelstellingen kunnen door de leerlingen worden bereikt via teamwork. In team leren samenwer-ken aan grote projecten is een belangrijke beroepsgerichte attitude.

• De verticale samenhang met het leerplan van de tweede graad Hout zorgt voor de logische leerlijn.

• Voor het uitvoeren van “een meubel” is er afstemming op wat de leerling in de tweede graad reeds project-matig heeft gerealiseerd. Afhankelijk van deze inhoud realiseert de leerling in de derde graad een meubel uit ofwel overwegend massief ofwel plaatmaterialen ofwel een combinatie van de twee.

• De vakgebonden toegepaste wetenschappen zijn geïntegreerd in TV en PV Houtbewerking.

• Verplichte stage blijft behouden. In het eerste leerjaar moet er geen stage worden ingericht, maar het mag. In het tweede leerjaar is minimum 2 uur stage verplicht.

• Actualisering van nieuwe materialen, technieken en technologieën, nieuwe normen en voorschriften, nieuwe inzichten.

• Door de wijze van formuleren dienen de leerplandoelstellingen, in combinatie met de algemene doelstellin-gen en de leerinhouden, het verwachte beheersingsniveau (elementair, basis, uitbreiding, verdieping) aan te geven. Complexe en moeilijk hanteerbare taxonomieën worden vermeden.

• In de leerplandoelstellingen en leerinhouden zijn theorie en praktijk geïntegreerd.

• Onder het begrippenkader (zie 6.3) is duidelijk de afbakening van de begrippen ‘Begeleid-zelfstandig’, ‘Conventionele machines’, ‘Geïntegreerde leerplandoelstellingen’, ‘Machines bedienen’, ‘Machines instellen’, ‘Meubel’, ‘Portfolio’, ‘Uitbreiding’, ‘Uitsmetten’, ‘Vergaren’, ’Hedendaagse volwaardige uit-voering’, ‘Vorm geven’, ‘Werkpost’ en ‘Werktekening’ geschetst.

• Het minimum lestijdenpakket van de basisvorming en het specifiek gedeelte blijft 30 uur. De school kan maximum 6 uur complementair invullen.

• Voor de basisvorming bevelen we 4 uur project algemene vakken aan.

• De hoofdstukken 1, 2, 10 en 11 geven de bronnen weer waarop het leerplan is gebaseerd.

• De hoofdstukken 3 tot en met 9 dienen als wegwijzer voor de leraar waar de te bereiken doelstellingen en de visie van het leerplan omschreven zijn.

1.1 Relatie met het leren op school en het werkplekleren

Een deel van de leerplandoelstellingen en leerinhouden (Hoofdstuk 6) worden op school geïntegreerd aange-leerd.

Sommige bedrijven bieden leraren de mogelijkheid om industriegerichte competenties (omvat in de leerplandoel-stellingen en leerinhouden) aan de leerlingen aan te leren. Op een pedagogisch-didactische manier worden leer-lingen in het bedrijf geconfronteerd met moderne machines, nieuwe materialen, productiemethoden en heden-daagse technieken. Deze worden aangeleerd ofwel in een aparte didactische ruimte los van het productieproces, ofwel aan een werkpost gekoppeld aan het productieproces. De begeleiding gebeurt door een leraar en iemand van het bedrijf.


1.2 Relatie met de geïntegreerde proef (GIP)

De leerplandoelstellingen en leerinhouden (zie Hoofdstuk 6) vormen de basis van geïntegreerde projecten (proe-ven). De betrokkenheid van de interne en externe juryleden en de integratie van algemene vakken vormen een belangrijke meerwaarde bij de geïntegreerde proef.

Zie ook www.vvkso.be onder lessentabellen > 3de graad > bso > 1ste en 2de leerjaar > Houtbewerking. Aan deze lessentabel is een document i.v.m. de GIP gekoppeld.

1.3 Relatie met de stage

Eveneens is een groot deel van de leerplandoelstellingen en de leerinhouden (zie Hoofdstuk 6) realiseerbaar op de stageplaats. Ervaring op de werkvloer vormt een belangrijke component. Een goede keuze van de stage-plaats zorgt voor een nauwe aansluiting bij de opleiding.

De vigerende reglementering is terug te vinden, bij het departement Onderwijs, door te surfen naar http://edulex.vlaanderen.be/ en achtereenvolgens te klikken op ‘rubriek omzendbrieven’, ‘Secundair onderwijs’ en ‘Stages’. En bij het VVKSO, in de Mededelingen van het VVKSO: M-VVKSO-2003-104.

De afdeling tso/bso van de VLOR heeft een advies betreffende de leerlingenstages in het voltijds secundair on-derwijs uitgebracht. Deze informatie is te verkrijgen via: http://www.vlor.be/ en te klikken op ‘Adviezen’, vervol-gens op ‘Archief’. U vindt het ‘Advies leerlingenstages in het voltijds tso en bso’ onder ‘Raad Secundair Onder-wijs’, vervolgens ‘Klik hier voor het volledig advies’.

1.4 Relatie met het beroepsprofiel

Ieder leerplan berust op één of meerdere beroepsprofielen. In de 2de graad zijn de beroepsprofielen “Machi-naal houtbewerker” en “Werkplaatsschrijnwerker” reeds verworven. Het leerplan derde graad Houtbewerking is gebaseerd op activiteiten, kennis, inzichten, attituden en vaardigheden opgenomen in de beroepsprofielen “Binnenschrijnwerker”, “Buitenschrijnwerker” en “Meubelmaker”.

Het gebeurt dat de beroepsprofielen geüpdatet worden. In dit geval wordt vanuit het VVKSO gewezen op de wijzigingen en wordt van het betrokken lerarenteam verwacht om de nieuwe inhouden van de betrokken beroepsprofielen op te nemen in de jaarplanning, zodat de afgestudeerde steeds voldoet aan de door de sector of overheid opgelegde eisen en normen. Alle beroepsprofielen zijn te downloaden van de website van de SERV (Sociaal Economische Raad van Vlaanderen)

http://www.serv.be/ onder SERV-familie/Beroepsprofielen/Informatiebank

1.5 Relatie met de technische evolutie

Hedendaagse schrijnwerkerijen en meubelmakerijen hebben zich aangepast aan de vraag van de klant en aan de huidige economische productiemogelijkheden. Dit kent zijn impact op zowel de gebruikte technieken, con-structies en materialen als op de vormgeving. Het lerarenteam, dat verantwoordelijk is voor de invulling van de projecten, waakt erover om de uitvoeringen af te stemmen op de huidige trends.


1.6 Relatie met wetgeving, specificaties, normen, veiligheidsreglementeringen en inhouden van het VCA

Er wordt van alle leraren, die betrokken zijn bij het realiseren van dit leerplan, verwacht dat alle doelstellingen op een professionele manier worden gerealiseerd. Het valt voor dat bepaalde uitvoeringen, kennis, inzichten techni-sche aspecten, methoden, administratie … gebaseerd zijn op wettelijk bepaalde, Koninklijke Besluiten, Vlaamse of gewestelijke decreten, gemeentelijke regelgevingen ... Deze kunnen verwijzen naar normen, richtlijnen, af-spraken, de STS-specificaties, voorlichtingsnota’s van het Wetenschappelijk Technisch Centrum voor de Bouw, NBN-normen, EP-normen, Energieprestatieregelgeving, bouwwetgeving, het Algemeen reglement ARAB, het AREI …. Tijdens het realiseren van de doelstellingen dienen deze in acht genomen te worden. Bij wijzigingen wordt vanuit het VVKSO gewezen op de aanpassingen en wordt van het betrokken lerarenteam verwacht om de nieuwe inhouden op te nemen in de jaarplanning, zodat de afgestudeerde steeds voldoet aan de opgelegde re-glementeringen, eisen en normen.

1.7 Relatie met een later zelfstandig beroep

Indien je de leerlingen wilt voorbereiden om later een zelfstandig schrijnwerker, meubelmaker, daktimmerman … te worden dan moeten ze het attest Bedrijfsbeheer halen. Daarbij moeten alle inhouden van de bijhorende checklist worden gezien. Hierbij verwijzen we ook naar het KB van 29 januari 2007 betreffende de beroepsbe-kwaamheid voor de uitoefening van zelfstandige activiteiten van het bouwvak en van de elektrotechnieken alsook van de algemene aanneming. (Publicatie 2007-02-27)

1.8 Relatie met andere vakken

Bepaalde leerinhouden hebben een vakoverschrijdend karakter, bijvoorbeeld “communicatieve vaardigheden”. Dergelijke leerinhouden, al dan niet in relatie met de geschreven doelstellingen, kunnen ingeleid worden in een les van leraren met een andere vakspecialiteit, bijvoorbeeld tijdens de les Project algemene vakken. Dit heeft als gevolg dat deze doelstellingen kwalitatief makkelijker worden bereikt. Deze leraren kunnen ook ondersteunende medewerking bieden bij de geïntegreerde proef bij het samenstellen van het dossier of het maken van stagever-slagen.


2 Studierichtingsprofiel

2.1 Vorming vertrekkend van een christelijk mensbeeld

Ons onderwijs streeft de vorming van de totale persoon na waarbij het christelijk mensbeeld centraal staat. On-derstaande waarden zijn dan ook steeds na te streven tijdens alle handelingen.

• Respect voor de medemens

• Solidariteit

• Zorg voor milieu en leven

• Vanuit eigen geloof respectvol omgaan met anders gelovigen en niet-gelovigen

• Vanuit eigen spiritualiteit omgaan met ethische problemen

• Respectvol omgaan met eigen lichaam (seksualiteit, gezondheid, sport …)

2.2 Situering

Houtbewerking is een polyvalente beroepsgerichte vorming die leidt, binnen de erkende beroepenstructuur, tot de beroepen van binnenschrijnwerker, buitenschrijnwerker en meubelmaker.

2.3 Profiel van de leerling die instroomt

Constructief-technisch inzicht en praktische aanleg zijn vereist. In de tweede graad Hout is reeds gewerkt rond realisatiegerichte competenties.

Toepassingsmogelijkheden en technische kennis van houtsoorten, aanverwante materialen, constructiemetho-den, lijm- en vergaartechnieken is minimaal vereist. Eveneens is het veilig kunnen instellen van basis houtbe-werkingsmachines minimaal vereist.

Algemene kennis en toepassingservaring van specifieke schrijnwerkuitvoeringen en meubelen is niet vereist.

Aangezien de beroepen “binnenschrijnwerker”, “buitenschrijnwerker” en “meubelmaker” geen leidinggevende en geen coördinerende invulling kennen, beperken de communicatieve vaardigheden zich tot het bespreken van de realisatiegebonden opdrachten met de opdrachtgever. In dit opzicht is een basis van communicatievaardigheden vereist.

2.4 Algemene doelstellingen

In de derde graad Houtbewerking krijgen leerlingen een algemene vorming die hen in staat moet stellen te inte-greren in de hedendaagse maatschappij.

Eveneens worden deze leerlingen geconfronteerd met technieken, constructies, materialen, machines en vorm-geving die momenteel van toepassing zijn binnen de schrijnwerkerij en meubelmakerij.

Leerlingen die afstuderen uit de studierichting Houtbewerking moeten in staat zijn om onder beperkte begelei-ding of zelfstandig:

• hun werkomgeving veilig te organiseren en regelgevingen toe te passen;


• de duidelijk omschreven opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering te ontleden in overleg met de opdrachtgever;

• de opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering procesmatig voor te bereiden;

• de opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering volgens de gepaste methode te realiseren, af te werken en eventueel te plaatsen;

• beroepsgerichte attituden toe te passen met het oog op maximale tewerkstellingskansen;

• kwaliteitscontroles toe te passen, zichzelf evalueren en waar nodig bij te sturen.

2.5 Wat na de derde graad Houtbewerking?

Na het succesvol beëindigen van de derde graad Houtbewerking kan hij met de kwalificaties van binnenschrijn-werker, buitenschrijnwerker en meubelmaker in de eerste plaats terecht als polyvalent houtbewerker in de ”schrijnwerkerij” en “meubelmakerij”.

Na enige ervaring behoort een meestergastfunctie tot de mogelijkheden. Indien hij/zij in het bezit is van het attest bedrijfsbeheer dan kan hij/zij als zelfstandig houtbewerker vestigen.

Een aanrader is na de derde graad kiezen voor een specialisatiejaar zoals: Industriële houtbewerking, Restaura-tie van schrijnwerk, Bijzondere schrijnwerkconstructies, Interieurinrichting, Restauratie van meubelen, Meubel-garneren, Stijl- en designmeubelen, Modelmakerij of Dakwerken.


3 Verticale leerlijn

3.1 Logisch curriculum bso studiegebied hout

BSO

3de graad

3de leerjaar

Res

taur

atie

van

sch

rijnw

erk

Inte

rieur

inric

htin

g

Bijz

onde

re s

chrij

nwer

kcon

stru

ctie

s

Indu

strië

le h

outb

ewer

king

Res

taur

atie

van

meu

bele

n

Mod

elm

aker

ij

Stij

l- en

des

ignm

eube

len

Meu

belg

arne

ren

3de graad

1ste en 2de

Leerjaar Houtbewerking Houtbewerking-snijwerk

2de graad

1ste en 2de

Leerjaar Hout

3.2 Beginsituatie: reeds bereikte algemene competenties in de 2de graad Hout

In het 1ste en 2de leerjaar van de 2de graad Hout hebben de leerlingen onder begeleiding en binnen een duide-lijk omschreven opdracht en/of project, de volgende competenties ontwikkeld:

• De veilig georganiseerde werkomgeving van een eenvoudig proces leren ontleden.

• Een eenvoudige uitvoering leren faseren.

• Een eenvoudige uitvoering leren voorbereiden (tekenen, keuzes maken, werkmethode …).

• Elementair machinegebruik leren voorbereiden en linken met enkele basismechanismen.

• Een eenvoudige uitvoering vakkundig leren realiseren.

• Een eenvoudige uitvoering vakkundig leren afwerken.

• Kwaliteitscontroles leren toepassen en zichzelf evalueren, op advies de vaststellingen leren bijsturen.


3.3 Algemene doelstellingen

Het studierichtingsprofiel werd vertaald in zes algemene doelstellingen die verfijnd worden in leerplandoelstel-lingen en leerinhouden. Deze worden begeleid-zelfstandig aangeleerd. (Zie hoofdstuk 6)

3.3.1 Hun werkomgeving veilig organiseren en vigerende regelgevingen toepassen in functie van een he-dendaagse volwaardige uitvoering (vanaf doelstelling 1). Opmerking: deze doelstellingen vinden hun toepassing tijdens het realiseren van tal van onderstaande doelen. Alle aspecten van veiligheid worden meegenomen als rode draad doorheen het leerpan.

3.3.2 Ontleden van de duidelijk omschreven opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering in over-leg met de leraar/opdrachtgever (vanaf doelstelling 10).

3.3.3 De opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering procesmatig voorbereiden (vanaf doelstel-ling 24).

3.3.4 De opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering volgens de gepaste methode realiseren, afwerken en eventueel plaatsen (vanaf doelstelling 35).

3.3.5 Beroepsgerichte attituden toepassen met het oog op maximale tewerkstellingskansen (vanaf doelstel-ling 81),

3.3.6 Kwaliteitscontroles toepassen, zichzelf evalueren en waar nodig bijsturen (vanaf doelstelling 82).


4 Horizontale samenhang

4.1 Bij parallelle klassen in dezelfde studierichting

Het komt voor dat een grote klas gesplitst wordt in kleinere groepen. Overleg binnen het lerarenteam is hier van primordiaal belang. Zorg dat de doelstellingen evenwichtig in de groepen worden aangeleerd. Differentiëren vol-gens de interessegebieden van de leerling is hier mogelijk. Gezamenlijk opstellen van een jaarplanning en een goede spreiding van de leerplandoelstellingen moeten ervoor zorgen dat de horizontale samenhang gegaran-deerd blijft.

Het hanteren van een uniform evaluatie-instrument zorgt dat ongelijkheden worden weggewerkt. De leerlingen kunnen op een identieke manier permanent worden geëvalueerd en bijgestuurd.

4.2 Horizontale samenhang met aanverwante studierichtingen

Binnen de 3de graad bso zijn het vooral de attitude- (gedrag, houding) en de evaluatiegerichte doelstellingen die overeenkomsten vertonen. Deze horizontale samenhang is bijvoorbeeld terug te vinden bij:

• Begeleid zelfstandig leerfragmenten uitbouwen

• Probleemoplossend handelen

• Verantwoordelijkheid dragen

• Situaties inschatten, evalueren, rapporteren, bijsturen

• Op een bewuste veilige manier handelen

• Milieubewust

• Teamwerk

• Planmatig of stapsgewijs handelen

• Beroepsgerichte attitudes toepassen

• Vaardigheden toepassen


5 Open en geïntegreerd

5.1 Een open leerplan

De scholen hebben een grote vrijheid voor wat betreft het implementeren en realiseren van de doelstellingen in samenhang met de leerinhouden. De doelstellingen zijn geschreven binnen een algemeen kader. Specifieke vormen of modellen zijn niet opgelegd. Hier ligt de keuze volledig bij het lerarenteam dat het leerplan moet reali-seren. De mogelijkheden om de doelstellingen en leerinhouden te combineren en te vertalen in projecten zijn onbeperkt.

5.2 Een geïntegreerd leerplan

In de leerplannen van de 2de graad bso en tso van het studiegebied hout, wordt de integratie van de technische vakken (TV) en praktijk (PV) vooropgesteld. Ook in de 3de graad vormt de integratie een fundamentele vertrek-basis.

Een geïntegreerd leerplan houdt in dat er in de opbouw geen onderverdeling is volgens vakken. Dit betekent dus geen afzonderlijk leerplanonderdeel voor tekenen, technologie en praktijk. De leerplandoelstellingen en leerin-houden worden zodanig aangeboden dat de praktijk en de theorie als een geheel wordt ervaren, waardoor de afstemming van de theorie op de praktijk optimaal wordt. Dit is voor bso-leerlingen herkenbaarder.

Het is vanuit pedagogisch-didactisch standpunt absoluut noodzakelijk om degelijke samenhang te brengen tus-sen praktijk en theorie. Een eerste stap om op dit vlak goede resultaten te bereiken is vertrekken vanuit een ge-integreerd leerplan. Het onderscheid tussen PV en TV is louter omwille van administratieve redenen behouden.

De versnippering in vakken van enkele uren is niet efficiënt, het is in veel gevallen interessanter om op bepaalde ogenblikken pakketten als geheel aan te bieden. Door versnippering gaat de samenhang verloren en ontstaan tal van overlappingen. Door de leerplandoelstellingen en leerinhouden te groeperen ontstaat er een duidelijker refe-rentiekader om doelgericht projectmatig te werken.

De leerplandoelstellingen en leerinhouden dienen door het lerarenteam, in overleg met de technisch adviseur(s) (coördinator), gepland en gespreid te worden. Permanent opvolgen via teamvergaderingen is noodzakelijk.


6 Leerplandoelstellingen en leerinhouden

6.1 Profiel van het lerarenteam

Dit leerplan wordt gerealiseerd door een team leraren dat voldoende onderlegd is in technieken of technologieën van de schrijnwerkerij en de meubelmakerij. Het is een must dat dit team regelmatig in overleg gaat om de jaar-planningen af te stemmen, om de leerlijn uit te zetten en om de knelpunten voor het bereiken van de doelstellin-gen en inhouden te evalueren. In het kader van levenslang leren is het noodzakelijk dat alle leraren van het team zich regelmatig na- en bijscholen.

Doelen en inhouden worden op een professionele, pedagogisch-didactische manier en binnen de leefwereld van onze leerlingen, onderwezen.

Er wordt van iedere leraar van het team verwacht dat de vigerende wetgevingen gerespecteerd en toegepast worden.

6.2 Kader waarbinnen de doelstellingen en leerinhouden zijn geschreven

Binnen het geïntegreerd werken maken de doelstellingen en leerinhouden deel uit van projecten en/of opdrach-ten. Deze van de 3de graad Houtbewerking zijn gebaseerd op hedendaagse volwaardige uitvoeringen en ka-deren binnen het technologisch proces (zie 7.1), dat gekenmerkt wordt door: de opdrachtomschrijving, het opdoen van relevante (voor-) kennis, de voorbereiding en het realiseren, waarbij telkens het evalueren een belangrijke plaats inneemt.

De hieronder opgesomde aspecten bereikt iedere leerling als basis:

• conventionele machines en een gestuurde machine instellen en bedienen;

• theoretisch-technische achtergrond van de binnenschrijnwerkerij (trappen, binnendeuren), buitenschrijnwer-kerij (ramen, deuren) en meubelmakerij (meubelen, interieurelementen);

• het volledige technologisch proces van een houten buitenraam geproduceerd met hedendaagse constructie-technieken met de plaatsing van een raam;

• het volledige technologisch proces van een houten buitendeur of houten binnendeur geproduceerd met he-dendaagse constructietechnieken met de plaatsing van een deur;

• het volledige technologisch proces van een eenvoudige trap zonder de plaatsing;

• het volledige technologisch proces van een hedendaags meubel volgens de omschrijving onder 6.3;

De keuze van uitvoering (massief of plaatmaterialen of combinatie van de twee) hangt af van eerder geziene meubelprojecten of projecten van interieurelementen in de 2de graad.

− Als een leerling in de 2de graad reeds massieve houtconstructies in een eenvoudig volwaardig meubel heeft toegepast, dan kan hij/zij in de 3de graad kiezen voor een plaatmaterialen meubel of een combi-natie van massief en plaatmaterialen.

− Indien een leerling in de 2de graad geen massieve houtconstructies in een eenvoudig volwaardig meu-bel heeft toegepast, dan maakt hij/zij in de 3de graad een overwegend massief meubel en een plaatma-terialen meubel of een combinatie van massief en plaatmaterialen.

Bij doelstellingen 23 en 35 onder “Kiezen uit één van de volgende doelstellingen in functie van de omschrij-ving geformuleerd in het kader (zie 6.2)” stem je af volgens het curriculum van de leerling.

• elementaire plaatsings- of bevestigingstechnieken van meubelelementen opzoeken en toelichten;

• eenvoudige toepassingen van elektriciteit, sanitair …(in didactische proefopstellingen) waarmee de houtbe-werker geconfronteerd wordt tijdens plaatsingen van bijvoorbeeld een keuken.


Opmerking: leerlingen kunnen bepaalde uitvoeringsdoelstellingen individueel of via teamwerk bereiken.

6.3 Begrippenkader

Begeleid-zelfstandig

Bij de algemene doelstellingen worden de woorden ‘begeleid-zelfstandig’ gebruikt. Dit is een duidelijke verwijzing naar het niveau waarbinnen de doelstellingen zich afspelen. Veelal kunnen doelstellingen bij bso-leerlingen slechts bereikt worden als de werkvormen en de leermethoden kaderen binnen een gestructureerde en soms intensieve begeleiding. Het kan gebeuren dat leerlingen van een tweede leerjaar van de derde graad bepaalde doelen zelfstandig bereiken in combinatie met een goede begeleiding.

Conventionele machines

Dit zijn de traditionele houtbewerkingsmachines. De gestuurde en CNC-machines vallen niet onder de conventi-onele machines. In de tweede graad hebben de leerlingen reeds conventionele houtbewerkingsmachines leren instellen en bedienen, zoals de lintzaagmachine, de horizontale paneelzaagmachine, de vlakschaaf, de vandik-tebank, de langgatboormachines, de eenassige freesmachine, de gecombineerde machine, de pennenbank, de bandschuurmachine, de vandikteschuurmachine, machines voor het aanbrengen van hang- en sluitwerk …

In de derde graad maken de leerlingen kennis met bijkomende conventionele machines.

Geïntegreerde leerplandoelstellingen

De leerplandoelstellingen en de leerinhouden zijn gekaderd binnen de algemene doelstelling. De leerinhou-den staan in relatie met de leerplandoelstelling en de algemene doelstelling. Ze zijn deels geïntegreerd en bevatten theoretische en praktijkgerichte elementen.

Hedendaagse volwaardige uitvoering

Hiermee bedoelen we geïntegreerde projecten die een volwaardige plaats krijgen in interieurs en exterieurs (zie 6.2). Hedendaagse volwaardige uitvoeringen worden geconstrueerd en gerealiseerd met hedendaagse construc-ties en materialen.

Machines bedienen

Onder bedienen wordt het opstarten, het aan- of inbrengen van de werkstukken, de controle tijdens de bewer-king en het afsluiten van de machine verstaan.

Machines instellen

Hiermee bedoelen we het aanbrengen en fijnstellen van de snijgereedschappen, de geleidingen, de veiligheden, de opspansystemen.

Meubel

Dit is een element dienend voor het inrichten van een interieur. Ieder meubel is een interieurelement (synoniem) en heeft meestal een duidelijke functie. Zo kan een meubel of een interieurelement een zit-, slaap-, berg-, eet-, werk-, versierfunctie hebben. Aan de meest gekende meubelen zoals kast, stoel, tafel, keuken … kunnen andere interieurelementen toegevoegd worden. Hedendaagse technieken, constructies, materialen en de functie bepa-len voor een stuk de vormgeving van interieurelementen. Het pure massief meubel heeft een minderheidspositie ingenomen in het hedendaags interieur.

Portfolio

Het portfolio van een leerling is een overzicht van de behaalde getuigschriften en diploma’s aangevuld met een opsomming van de bereikte competenties op vlak van kennis, vaardigheden, inzichten, attituden en ervaringen.


Eveneens bevat het portfolio de gemaakte geïntegreerde projecten met de bijhorende projectenrapporten aan-gevuld met de sterke punten, de kwaliteiten, talenten, interesses en ambities van de leerling. Het portfolio schetst het curriculum van de leerling en is gedocumenteerd met foto’s. Het is een ideaal instrument dat gehanteerd wordt bij sollicitaties.

Uitbreiding (U)

Uitbreidingsdoelstellingen zijn een aanvulling op de basisvorming vanuit een andere of een bijkomende invals-hoek. Uitbreiding is niet een hoger niveau. Op zich kan uitbreiding uitgewerkt worden op verschillende beheer-singsniveaus.

Dit leerplan heeft zich voornamelijk beperkt tot de basisdoelstellingen. De leerinhouden bakenen de doelstel-ling af. Hier en daar zijn uitbreidingsdoelstellingen en -leerinhouden (U) aangegeven. Met het oog op het gron-dig verwerven van bepaalde basisdoelstellingen bevelen we aan om via zelf gekozen leerinhouden (aan-gepast aan de eigenheid van de school) en alternatieve projecten of opdrachten (als uitbreiding) hieraan te werken. De opgesomde leerinhouden zijn dus niet beperkend. Indien nodig en mogelijk kunnen ze worden aan-gevuld.

Uitsmetten

Dit is het ruw aftekenen van de stukken op het massieve hout om nadien uit te zagen.

Vergaren

Bijeenbrengen of samenbrengen van de onderdelen tot een geheel.

Vorm geven

De leerlingen maken geen ontwerpen. Afhankelijk van de omstandigheden, tijdens de voorbereiding, het realise-ren of het plaatsen kan het voorvallen dat de vorm van bepaalde onderdelen nader bepaald moet worden. Het vorm geven van onderdelen moet ergonomisch, esthetisch, constructief en economisch verantwoord gebeuren.

Werkpost

De werkpost is de werkomgeving (in de werkplaats, aan de machine, op stage, op de werf…) zowel tijdens de voorbereiding, de realisatie als tijdens de plaatsing of presentatie.

Werktekening

Om een volwaardige uitvoering in de praktijk te kunnen realiseren moet men beschikken over een werktekening. Dit is een tekening met een minimum aan noodzakelijke gegevens om de uitvoering te kunnen maken. Een werk-tekening kan op ware grootte of op schaal getekend zijn. De uitvoerder doet beroep op zijn werktekening om werkstukken af te schrijven, om afmetingen en constructies te bepalen, om machines in te stellen ...


6.4 Algemene doelstellingen, leerplandoelstellingen, leerinhouden en pedago-gisch-didactische wenken “Houtbewerking”.

Begeleid-zelfstandig de werkomgeving veilig organiseren en de regelgevingen toepassen

in functie van een hedendaagse volwaardige uitvoering (Algemene doelstelling 3.3.1)

Pedagogisch-didactische wenken (doelen 1-9)

• Veiligheid, duurzaam wonen en integrale kwaliteitszorg starten bij het ontwerp en lopen als rode draden doorheen het leerplan. Breng de leerlingen de nodige attitudes bij in verband met deze aspecten.

• De leerlingen moeten zich ervan bewust zijn dat de regelgeving rond veiligheid gemakkelijk te achterhalen en dwingend is.

• Het schoolreglement en het werkplaatsenreglement verwijzen eveneens naar veiligheid, gezondheid, attitu-den.

• Wijs op de afspraken die van toepassing zijn in de school, op de werf, op de stageplaats, in het bedrijf.

• Bepaalde leerinhouden verwijzen naar het VCA-attest.

• Let op dat elke leerling, vooraleer hij/zij een machine opstart voldoende geïnformeerd is over de veiligheids-voorschriften, de gebruiksaanwijzingen, het werken met en de gevaren van de machine. Aan de hand van een evaluatie kan je aantonen dat de leerlingen deze inhouden voldoende beheersen.

• Verwijs naar de impact op het milieu bij winning, productie, verwerking, gebruik en verwerking na gebruik van materialen.

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 1 De werkpost volgens de veiligheidsvoorschriften

en de productie-eisen organiseren.

• De veiligheidsvoorschriften, eigen aan de werkpost, toepassen bij iedere fase van de opdrachten.

• Persoonlijke beschermingsmiddelen dragen.

• Oog hebben voor de veiligheidsrisico’s in

de omgeving van de eigen werkpost.

• Veiligheidsattitude aannemen.

• Veiligheidsrisico’s signaleren. • De maatregelen, die men moet treffen bij

een ongeval, kennen.

1.1 Veiligheidsaspecten als rode draad

− Werkplaatsreglement

− Evacuatieplan, brandveiligheid

− Veiligheidsvoorschriften

− Veiligheidsinstructiekaarten

− Machinefiches, gebruiksaanwijzingen

− Technische fiches van producten

− Milieuzorg, milieubewustzijn

− Ergonomische werkhouding

− Goede verlichting, verluchting en verwarming

− Risicoanalyses, risicobeheersing

− Preventieve maatregelen

− Kort aanhalen van de bestaande regelgeving: Codex, ARAB, AREI, KB welzijn op het werk …

− VCA-basisveiligheid en specifieke veiligheid

− Rechten en plichten rond veiligheid en


gezondheid

− Persoonlijke beschermingsmiddelen

− Signalisatie

− EHBO-kit

1.2 Afspraken hiërarchische lijn

− De preventieadviseur

− De veiligheidscoördinator

1.3 Veiligheidsbewust handelen: de zorg voor gereedschappen, orde, netheid, structuur, opbergprincipes …

1.4 Werkpostorganisatie

1.5 Machineorganisatie: machinerichtlijn en arbeidsmiddelenrichtlijn …

1.6 Maatregelen bij een ongeval

2 Tijdens het gebruik van elektrisch gereedschap of machines aandacht hebben voor praktische problemen of mankementen. • Op basis van waarnemingen de mogelijke

problemen verwoorden.

• De verantwoordelijke informeren over de problemen.

2.1 Problemen of mankementen

− Losse elektriciteitsdraden − Loshangende stukken − Gebroken of gebarsten onderdelen − Blokkeringen bij overbrengingsmecha-

nismen, aanvoersystemen, opspanme-chanismen, pneumatische onderdelen

− Storingen − Foutmeldingen − Onzuiver resultaat − …

2.2 Zintuiglijk waarnemen

2.3 Meldingsplicht

3 Weten dat er opgelegde elementaire regelgevingen, normen, richtlijnen, afspraken … zijn, eigen aan de beroepsactiviteiten van de houtbewerker.

• Veiligheidsreglementeringen, eigen aan

de beroepsactiviteiten van de houtbewerker, toepassen.

3.1 In aanmerking komende regelgevingen, normen, richtlijnen, afspraken … (ref.: Koninklijke besluiten, Vlaamse decreten, Gewestelijke decreten, Gemeentelijke regelgevingen, Belgisch Instituut voor Normalisatie …)

− CE-markering (ramen, deuren, machi-nes, materialen …)

− EN (Europese norm) − EPR (Energieprestatieregelgeving) − IKZ (Integrale kwaliteitszorg) − NBN (Belgische norm) − Reglementeringen opgenomen in het

VCA − STS (Technische Specificaties) − Veiligheidsreglementeringen die van

toepassing zijn voor de houtbewerker: aan machines, bij plaatsingen, tijdens afwerkingen, bij gebruik van gereed-schappen, eigen aan materialen, bij de


werkomgeving, tijdens de werkmethode en het transport …

− Verwijzen naar o ARAB (Algemeen Reglement voor

de Arbeidsbescherming) o AREI (Algemeen Reglement op

Elektrische Installaties) (U) o de Codex o de ICS-classificatie (Internationaal

classificatiesysteem) o ISO o TV of TVN (voorlichtingsnota’s van

het WTCB) o Welzijn op het werk

− BENOR (U) − Bouwwetgeving die van toepassing is

voor de schrijnwerker (U) − ETA (Europese Technische goedkeurin-

gen) (U) − prEN (Europese norm voor producten)

(U) − …

4 Duurzame keuzes maken binnen de uitvoeringsopdrachten.

• Notie hebben van de implicaties op het

milieu. • Een attitude aanleren om duurzame con-

structies uit te voeren.

4.1 Duurzaam wonen als rode draad

4.2 Duurzame ontwikkeling

− Wat − Waarom − Doel

4.3 Duurzame keuzes

− Materiaal: thermisch, akoestisch … − Gedrag − Verplaatsing − …

4.4 Implicaties op het milieu

4.5 Milieukeurmerken, labels, milieuproductinformatie

4.6 Milieugebruiksfuncties (U)

− Aard en omvang uitputting (a)biotische grondstoffen

− Impact op ‘groene diensten’ (preventie ziekten en plagen, recreatie en toerisme, waterzuivering, waterbeheer)

− Impact op klimaatsverandering (CO2) − Maatregelen om effecten te verhinderen

of te voorkomen − Duurzame oplossingen en preventie


5 Oordeelkundig leren omgaan met afvalmaterialen.

• Leren afval sorteren.

5.1 Afvalmaterialen

− Resten kunststofmaterialen − Resten plaatmaterialen − Resten massief − Spaanders − Schuurstof − Verpakkingsmaterialen − Glas − Afwerkingsproducten − Metalen

6 Kennis hebben van het veilig omgaan met schadelijke stoffen die van toepassing zijn voor de houtbewerker.

• De tekst en symbolen op het label of het

etiket van producten bespreken.

6.1 Schadelijke emissies

o Materiaalkeuze Formaldehyde (plaatmate-

riaal) Teerhoudende producten Vluchtige organische stof-

fen, solventen (verf, lijm …)

Fijn stof, elektromagneti-sche velden, schimmels (bouwmaterialen)

o Controle omgeving Asbest, lood … Houtimpregnatie (uitlo-

ging)

6.2 Gezond binnenklimaat

o Schadelijke emissies vermijden o Gezond materiaalgebruik o Natuurlijk daglicht o Correcte kamertemperatuur (18-24

°C) o Zonwering (oververhitting zomer) o Dampdicht – luchtdichtheid o Koudebruggen & tocht vermijden o Binnenklimaat: relatieve vochtig-

heid 30-70 % o Geluidsisolatie en gunstig akoes-

tisch klimaat 6.3 Veiligheid

o Brandveiligheid o Inbraakpreventie o Veilige drempels, trappen, leuning-

hoogte


7 Kennis hebben van elementaire aspecten bij duurzaam bouwen.

7.1 Elementaire aspecten

− Energieprestatieregelgeving − Oriëntatie − Passiefhuis, laagenergiewoningen − Zonwering − Koudebrug − Isolatiemogelijkheden en afwerking − Dak-, buitenmuur- en vloerisolatie − Glas − Warmtelekken − Luchtdichtheid − Ventilatie − Windenergie (U) − Zonne-energie (U) − Thermowood (U) − …

8 Hout en aanverwante materialen kaderen binnen duurzaam bouwen.

8.1 Hout en aanverwante materialen

− Duurzaamheidsklassen − Sterkteklassen − FSC-label (Forest Stewardship Council,

verantwoord en duurzaam bosbeheer) 8.2 Verduurzaming en onderhoud

− Keuze oppervlaktebehandeling of ver-duurzaming afgestemd op toepassing

− Watergedragen verven met lage VOS–emissie (Vluchtige Organische Stoffen: solventen, oplosmiddelen)

− Natuurverven − Chemische houtverduurzamingsmiddelen

9 Zorg voor kwaliteit toepassen.

• De bedoelingen van de zorg voor kwali-teit ontdekken.

• Een attitude voor het integraal zorgen voor kwaliteit aannemen.

9.1 IKZ als rode draad

9.2 De filosofiegedachte van IKZ d.w.z. het principe en de bedoelingen

9.3 Toepassingen

9.4 Attitudes

Begeleid-zelfstandig de duidelijk omschreven opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering ontleden

in overleg met de leraar/opdrachtgever (Algemene doelstelling 3.3.2)


• Stem de uit te voeren projecten af op het geschetste kader (zie 6.2).

• Het geïntegreerd gebruik van de computer is een aanrader. Het tekenen gebeurt ook met behulp van CAD.


De link met de uitvoering via CAM moet mogelijk zijn.

• Technisch tekenen is de taal van de houtbewerker. Deze communicatievorm draagt bij tot het verduidelijken van opdrachten/of projectonderdelen. Bij technisch tekenen maakt men veelal het onderscheid tussen schetsen, traditioneel tekenen en CAD.

• Het vorm geven van onderdelen moet ergonomisch, esthetisch, constructief en economisch verantwoord gebeuren. Laat de leerlingen kennis maken met goede voorbeelden.

• Onvolledige tekeningen die worden vervolledigd door de leerlingen, kunnen het komen tot inzicht bevorde-ren. Dit kan als aanleermethode worden gebruikt.

• In het kader van bouwen meubelkunst is het niet de bedoeling dat de leerlingen theorieën (data, typische kenmerken … ) moeten instuderen. Laat de leerlingen het waardevolle van onze culturele en geschiedkun-dige achtergrond van ons vakdomein leren ontdekken. Opzoeken van meubelstijlen, bekijken en schetsen van pootvormen, panelen, lijsten, ornamenten, constructies … zouden ertoe moeten leiden dat de leerlingen respect en waardering voor het authentieke krijgen en zich een bepaalde vorm van beroepsfierheid eigen maken.

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN

10 Bestuderen van de projectopdrachten in functie van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

• Tekeningen en bouwkundige plannen le-

zen, de delen situeren en ontleden.

10.1 Cf. kader voor de 3de graad Houtbewerking (6.2)

10.2 Cf. begrippenkader (6.3)

10.3 De opdracht analyseren

− Opdrachtomschrijving − Basisgegevens ordenen, het gevraagde − Kwaliteitseisen: bouwfysische eigen-

schappen (brandvertragend, inbraakver-tragend, akoestiek) afwerkingseisen …

− Is de opdracht voldoende duidelijk? − Hoe de opdracht aanpakken?

10.4 Mogelijke elementen van een opdracht

− Duidelijke omschrijving: gegeven-gevraagde

− Voorbeelden − Foto’s − Bestaande toestand − Schetsmatige voorstelling, tekening − Relevante elementen uit het lastenboek − Bouwkundig plan

10.5 Normen

11 Technisch overleggen en problemen bespreken met …, advies vragen aan leraren, medeleerlingen, begeleiders op de stage, opdrachtgevers, juryleden (GIP) … in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

11.1 Communicatieve attituden

− Contacten leggen − Relaties opbouwen − Problemen bespreekbaar maken

(luisterbereidheid, weerbaarheid, omgaan met kritiek …)

− Afspraken maken met derden − Resultaatgericht


12 Elementen opmeten en schetsen om op basis hiervan hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking voor te bereiden.

• Vastleggen bestaande toestand. • Correcte verhoudingen toepassen.

• Traditionele meetmiddelen gebruiken.

• Laserapparatuur gebruiken.

12.1 Schets als waarnemingstekenen

12.2 Schets als communicatiemiddel

12.3 Meet- en schetsgerei

12.4 Opmetingstechnieken

− Willekeurige hoeken opmeten en uitzet-ten.

− De haaksheid van elementen opmeten − Niveauverschillen opmeten − Met afwijkingen rekening houden − Loodrechtheid bepalen − …

12.5 Opmeten van

− Dagmaten buitenraam − Dagmaten buitendeur − Dagmaten binnendeur − Trapopening − Meubel

12.6 Bestaande toestand

− Situatie − Opmeten − Foto’s nemen − Nutsvoorzieningen − Niveaus − …

12.7 Juiste verhoudingen

13 Technische documentatie raadplegen, kritisch selecteren, interpreteren, en ordenen in functie van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

13.1 Zoekstrategieën: cursusmateriaal, boeken, tijdschriften, lastenboek, catalogi, xylotheek, brochures, digitaal (cd-rom, internet, tabellen …)

13.2 ICT en multimedia

13.3 Hoofdzaak-bijzaak

13.4 Algemeen-essentieel

14 Hedendaagse constructies, materialen en toepassingen van volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking kennen en bespreken.

14.1 Constructies bij

− Massief meubilair − Plaatmaterialen meubilair − Houten buitenschrijnwerk: raam, buiten-

deur − Houten binnenschrijnwerk: trap, binnen-

deur − Eenvoudig daktimmerwerk (U) − Dakgoten (U)


14.2 Hedendaagse of frequent gebruikte

materialen

− Massieve houtsoorten − Houtderivaten, plaatmaterialen − Kunststoffen − Aluminium (U) − Glas (U) − …

14.3 Toepassingen

14.4 Communicatieve vaardigheden

15 Trapvormen kennen, bespreken en schetsen. • Soorten trapconstructies kennen en

schetsen.

• Onderdelen van een trap kennen.

• Begrippen van trappen kennen.

• Afmetingen en verhoudingen van een rechte steektrap kennen en berekenen.

• Afmetingen en verhoudingen van een

bordestrap kennen en berekenen.

• Materialen van trappen kennen.

• Een verdrijvingsmethode kennen, be-spreken en schetsen. (U)

15.1 Trapvormen

− Rechte steektrap − Bordestrap − Verdreven trap (U) − Scheluwtrap (U) − …

15.2 Soorten trapconstructies van de vermelde trapsoorten

15.3 Onderdelen van de vermelde trapsoorten

15.4 Begrippen

− Optrede − Aantrede − Val of sprong − Welstuk − Leuning − Spijlen − …

15.5 Afmetingen, verhoudingen, berekeningen

15.6 Materialen bij trappen


16 Buitenraam- en -deurtypes kennen en bespreken.

• De doorsneden van een vast raam schet-

sen. • De doorsneden van een enkelvoudige

raam schetsen. • De doorsneden van een samengesteld

buitenraam schetsen. (U) • De doorsneden van een buitendeur

schetsen. • Schematische voorstelling van de buiten-

raam- en -deurtypes kennen en schetsen.

16.1 Link met duurzaam bouwen

16.2 Buitenraamtypes

− Vast raam − Enkelvoudige ramen − Samengestelde ramen − Ramen met rolluik: manueel, elektrisch − Ramen zonder rolluik

16.3 Buitendeurtypes

− Buitendeur met glas − Buitendeur met beplanking


• Onderdelen van buitenramen en -deuren kennen.

• Begrippen van buitenramen en -deuren

kennen.

• Raamfrezenset kennen en bespreken.

• Functie van de profileringen kennen en bespreken.

• Buitenraam- en -deuropening meten.

• Houtsecties van buitenramen en -deuren

kennen in functie van het raamfrezenset.

• Materialen van buitenramen en -deuren kennen.

− Buitendeur met panelen − Duetdeuren

16.4 Raamfrezenset

16.5 Profileringen

− Doelen − Begrippen

16.6 Schematische voorstelling

16.7 Buitenraam- en -deurconstructies

16.8 Onderdelen van buitenramen en -deuren

16.9 Begrippen van buitenramen en -deuren

16.10 Functie profileringen

16.11 Buitenraam- en -deuropening meten

16.12 Houtsecties

16.13 Materialen bij buitenramen en –deuren

− Houtsoorten − Pvc (U) − Aluminium (U)


17 Aandacht en respect voor esthetische details van kunststijlen stimuleren. • Esthetische details van kunststijlen op-

zoeken en benoemen. • Esthetische details van hedendaags

meubilair opzoeken en benoemen.

• Kunstgevoelig maken door de opgezoch-te informatie, tekeningen, foto’s te be-spreken.

• Oog leren hebben voor goede vormge-

ving bij kunstmeubelen en –interieurs. • Oog leren hebben voor goede vormge-

ving bij hedendaagse meubelen en inte-rieurs.

• Esthetische details van kunststijlen te-

kenen of schetsen. (U) • Esthetische details van hedendaags

meubilair tekenen of schetsen. (U)

17.1 Ornamenten, versieringen

17.2 Boogvormen

17.3 Lijstvormen

17.4 Pootvormen

17.5 Paneelvormen

17.6 Lijnen, volumes, verhoudingen


18 Enkele kenmerken van hedendaags meubilair opzoeken en bespreken. • Karakteristieken van hedendaags meubi-

lair herkennen.

• Enkele hoofdkenmerken van kunstmeu-belen opzoeken en bespreken.

• De stijl van kunstmeubelen en interieurs herkennen. (U)

• Bepalen uit welke periode de stijl van het meubel dateert. (U)

18.1 Hedendaags meubilair (21ste eeuw)

18.2 Karakteristieken van hedendaags meubilair

18.3 Meubelen en interieurs van volgende kunststijlen

− Egyptische kunst − Griekse kunst − Romeinse kunst − Romaanse stijl − Gotische stijl − Renaissance − Barok − Rococo − Neoklassiek − Empire − Art Nouveau − 20ste eeuw: Art Deco …

18.4 Typische kenmerken van het meubel

− Algemene vorm − Functie − Constructie − Materiaalgebruik − Pootvorm − Rugvorm − Armleuning − Zitbekleding − Ornamenten

18.5 Data stijlperioden (U)


19 De courante maatverhoudingen van meubilair en schrijnwerk opzoeken, kennen en bespreken. • Het meubel ergonomisch benaderen.

19.1 Maatverhoudingen meubilair in functie van:

− Slapen (bed …) − Zitten (stoel …) − Staan (bar …) − Eten (tafel …) − Werken (tafel, keukenblad …) − …

19.2 Maatverhoudingen meubilair − Hoogte plint − Hoogte hangkast − Kasthoogte − Breedte werkvlak − Deurkrukhoogte − Standaardmaten (inbouwtoestellen …) − Aanpassingen voor rolstoelpatiënten en


andersvaliden (U) − …

19.3 Maatverhoudingen schrijnwerk

− Standaardmaten (buitendeuren, binnen-deuren …)

− Aanpassingen voor rolstoelpatiënten en andersvaliden (U)

19.4 Ergonomie bij meubilair

− Aangepast zitten − Aangepast bewegen − Goede houding − …


20 De courante maatverhoudingen van een woonruimte opzoeken, kennen en bespreken.

20.1 Maatverhoudingen woonruimte

− Plinthoogte − Plafondhoogte − Deuropening − Neg (sponning) raamopening − Verdiepingshoogte − Standaardmaten − …


21 Dakvormen kennen en schetsen. (U) • Soorten dakconstructies kennen en

schetsen. (U)

• Onderdelen van een dakconstructie ken-nen. (U)

• Onderdelen van een samengesteld dak

kennen. (U) • Dakgootconstructies schetsen. (U)

• Toegepaste materialen bij dakconstruc-

ties opsommen. (U)

21.1 Dakvormen

− Zadeldak − Schilddak − Mansardedak − Samengesteld dak − …

21.2 Soorten dakconstructies

− Spantendak − Gebinten − Gelamelleerde constructies − …

21.3 Onderdelen van een dakconstructie

21.4 Onderdelen van een samengesteld dak

− Dakgootlijn − Kilgootlijn − Noklijn − Noordboomlijn − …

21.5 Dakgootconstructies


− Hanggoot − Bakgoot

21.6 Materialen

− Hout − Zink − Pvc − Koper

22 Isolatiemethoden (-technieken) van ramen en deuren kennen.

• Isolatiemethoden (-technieken) van daken

kennen. (U)

• Inzicht hebben in het ontstaan van con-densatie bij houtbewerkingsconstructies.

• Houtbewerkingsconstructies ventileren.

• Eigenschappen van de toegepaste isola-tiematerialen bij houtbewerkingsconstruc-ties opzoeken en begrijpen.

22.1 Isolatiemethoden (-technieken)

− Thermisch − Akoestisch − Brandwerend − Vochtwerend − Geluid

22.2 Condensatie

22.3 Koude bruggen

22.4 Ventilatie

22.5 Eigenschappen van de toegepaste isolatiematerialen

23 De tekening van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking maken.

• Constructiemethoden bepalen. • Rekening houden met vorm geven. • Aansluiting met de bestaande structuren

bepalen. (U) • Beslag kiezen.

• Materiaalkeuze bepalen. • Op een verantwoorde (economische, eco-

logische …) manier omgaan met materia-len.

• Noodzakelijke isolatiematerialen en venti-latiemogelijkheden opnemen in de teke-ning.

• De gemaakte keuzes (vorm, beslag, con-

structies, materialen) toelichten.

• Tekening bepalen aan de hand van de beschikbare snijgereedschappen.

• De werktekening van een houten buiten-

raam maken.

• De werktekening van een houten buiten-deur of binnendeur maken.

• De werktekening van een trap maken.

23.1 Volgens de opdracht en/of ontwerp

23.2 Volgens de opmetingen en schetsen

23.3 Tekenmiddelen: computer, CAD-programma, tekenen schetsgerei …

23.4 Vorm geven: verhoudingen, lay-out, indelingen, functiegerichtheid, kleur, economische aspecten, structuur …

23.5 Bibliotheekelementen

23.6 Te tekenen hedendaagse volwaardige uitvoeringen

− Houten buitenraam − Houten binnendeur − Houten buitendeur − Houten rechte steektrap of bordestrap − Overwegend massief meubel − Plaatmaterialen meubel − Combinatie massief en plaatmaterialen

meubel − Zitmeubel

23.7 Te tekenen werktekeningen

− Houten buitenraam − Houten buitendeur of binnendeur − Een trap Afhankelijk van het curriculum van de leerling


Kiezen uit één van de volgende doelstellin-gen in functie van de omschrijving geformu-leerd in het kader (zie 6.2).

• Ofwel de werktekening van een overwe-

gend massief meubel maken. • Ofwel de werktekening van een plaatma-

terialen meubel maken. • Ofwel de werktekening van een meubel

(combinatie massief en plaatmaterialen) maken.

kiezen uit (zie 6.2) − Ofwel een overwegend massief meubel − Ofwel een plaatmaterialen meubel − Ofwel een meubel uit massief en plaat-

materialen

23.8 Relatie tekening en:

− eisen van de klant: prijs, materialenkeu-ze, isolatiemogelijkheden, ventilatiemo-gelijkheden, afwerkingseisen …

− functionaliteit: plaats van de onderdelen − ergonomie: maat van de mens, ge-

bruiksafmetingen, − bouwfysische eigenschappen − omgeving: bestaande toestand, gebre-

ken, nutsvoorzieningen ... − kwaliteitsnormen − milieu, ecologie, recyclage − industriële productiemogelijkheden − beslagmogelijkheden − bevestigingstechnieken − demonteerbaarheid − vindingrijkheid, innovatie (U) − creativiteit (U) − eigenheid, persoonlijkheid (U) − optimalisatie (U) − CAM-proces

23.9 Mogelijke elementen van de technische tekening: bladschikking, delen, construc–ties, componenten, details, aanzichten, doorsneden, minimale bemating, minimale materiaalaanduiding, normen …

23.10 Vorm van de mallen bepalen

23.11 Presentatie: kleurenschets, perspectief, 3D-voorstelling … (U)

Begeleid-zelfstandig de opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering procesmatig voorbereiden

(Algemene doelstelling 3.3.3)


• Leerlingen moeten een duidelijk zicht krijgen op de bewerkingsvolgordes.

• Maak gebruik van actuele prijzen om de kostprijs van een project te berekenen. Laat de leerlingen de prijzen zelf opzoeken of via aanvraag van prijsoffertes.

• Beperk het aanleren van de gestandaardiseerde ISO-codes (DIN 66025). Alleen de belangrijkste codes die


bij de meeste sturingen van toepassing zijn.

• Tijdens de praktische realisatie maken de leerlingen gebruik van hun werktekening en de werkmethode.

• Sommige vaste meubelen worden tijdens het schooljaar geplaatst, andere losse meubelen worden voor de jury van de geïntegreerde proef of tijdens de opendeurdagen presentabel tentoongesteld. In beide gevallen is hier voor de leerling een belangrijke verantwoordelijkheid weggelegd. Tegen een bepaalde deadline moet de leerling in staat zijn om zijn meubelproject ordentelijk te plaatsen of te presenteren of tentoon te stellen.


24 De werkmethode van een houten buitenraam voorbereiden en opstellen.

• De werkmethode van een houten buiten-

deur of binnendeur voorbereiden en op-stellen.

• De werkmethode van een trap voorberei-den en opstellen.

• De werkmethode van een meubel voorbe-reiden en opstellen.

• De plaatsing van een buitenraam voorbe-

reiden.

• De plaatsing van een buitendeur of bin-nendeur voorbereiden.

• De plaatsing van een trap voorbereiden.

(U)

• Een ruwe planning maken. • Aanleggen van een dossier over een he-

dendaagse volwaardige uitvoering binnen de houtbewerking.

• Gegevens verzamelen en ordenen.

• De kostprijs van de te gebruiken materialen

berekenen. • Weten wat de toegepaste uurloonkosten

en de bewerkingskosten van de machines zijn.

• Eenvoudige informaticavaardigheden

(tekstverwerking, rekenblad) toepassen bij het opstellen van het dossier.

24.1 Opdracht verder analyseren

24.2 Volgens criteria en afspraken

24.3 Beeldvorming van het eindresutaat

24.4 Volgens de veiligheidsaspecten

24.5 Volgens duurzaam wonen en bouwen

24.6 Volgens integrale kwaliteitszorg

24.7 Voor te bereiden en op te stellen werkmethoden van een

− houten buitenraam − houten buitendeur of binnendeur − trap − meubel (keuze zie 6.2)

24.8 Voor te bereiden plaatsing van een

− buitenraam − buitendeur of binnendeur − trap (U)

24.9 Ruwe planning

24.10 Dossier en stageschrift/werkmethode

− Inhoudstabel − Opdrachtomschrijving − Voorstudie, tekeningen, essentiële do-

cumentatie, eventueel foto’s − Materialenstaat, uitsmettingsplan, zaag-

planning − Technische materialenfiches − Prijsoffertes, bestelbon − Voorcalculatie: vaste en variabele kos-

ten, verliesfactor, eenheidsprijzen … − Alle aspecten voor het bepalen van de

kostprijs (RSZ, bedrijfsvoorheffing …). Maak link met de inhouden van bedrijfs-beheer (U)

− Vereenvoudigde nacalculatie (materiaal-verbruik)

− Werkmethode en planning (taakverde-


ling, veiligheid, aspect tijd …) − Zelfevaluatie, bevindingen noteren,

werkverslag, stageverslag, werkopvol-ging

− Stagedocumenten

24.11 ICT (Informatie en Communicatie Technologieën)/Informatica vaardigheden:

− Tekstverwerking − Rekenblad − CAD/CAM − Specifieke programma's (U)

25 De werkmethoden en het dossier toelichten, motiveren en in relatie brengen met de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

25.1 Volgens de werkmethode en planning

25.2 Volgens het dossier

25.3 Communicatie vaardigheden

26 De gekozen materialen selecteren in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

• De selectie verantwoorden.

26.1 Volgens de tekening

26.2 Volgens de werkmethode

26.3 Volgens eigenschappen en bestemming

26.4 Bestelbon en leveringsbon vergelijken

26.5 Selectiecriteria:

− Handelsafmetingen − Gebreken − Kwartier, dosse − Kwaliteit − …

26.6 Materialen: houtsoorten, multiplex, triplex, spaanplaten, OSB, HPL (volkern), folies, massiefhoutplaten, MDF, HDF, fineer, glas, metalen, kunststof, natuursteen, isolatiematerialen …

26.7 Zorgzaam opbergen van de materialen


27 Oordeelkundig uitsmetten van massief hout en opdelen van andere materialen, in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

27.1 Uitsmettingsprincipes

27.2 Optimaliseren

27.3 Coderen van de stukken (productgegevens)

28 Conventionele, gestuurde en CNC-machines (met toebehoren) en gereedschappen, met veiligheidsapparatuur kunnen kiezen en de keuze verantwoorden in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

• Een CAD/CNC-toepassing opbouwen in

functie van de hedendaagse volwaardige



28.3 Meetinstrumenten

28.4 Conventionele, gestuurde en CNC- machines

28.5 Gereedschappen: traditioneel en


uitvoeringen binnen de houtbewerking. • Een CAD/CAM/CNC-toepassing opbou-

wen in functie van de hedendaagse vol-waardige uitvoeringen binnen de houtbe-werking.

pneumatisch

28.6 CAD/CNC toepassing

28.7 CAD/CAM/CNC toepassing

− CAD − CAM − CNC-programma − Simuleren − Importeren en exporteren bestanden − Digitale bibliotheek


29 Verspaningsmiddelen bij conventionele, gestuurde en CNC-machines kennen, kunnen kiezen en de keuze verantwoorden in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.



29.3 Volgens de gebruikte materialen

29.4 Verspaningsmiddelen

− Frezen − Boren − Zagen − Man en Mec

29.5 Verspaningstechnieken

29.6 Gereedschapswisselaar en gereedschappenbeheer


30 Opspansystemen bij gestuurde en CNC-machines kennen, kunnen kiezen en de keuze verantwoorden in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.



30.3 Volgens de tekening

30.4 Opspansystemen

− Vacuüm − Mal met snelspanners − …


31 De toegepaste afwerkingstechnieken en pro-ducten kennen, kiezen en de keuze verant-woorden in functie van de hedendaagse vol-waardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.


31.2 Volgens de milieunormen


31.4 Toegepaste afwerkingstechnieken


31.5 Aandachtspunten

− Afzuigsystemen − Persoonlijke bescherming − Gevaarlijke stoffen en producten − Omgaan met gevaarlijke producten − Veiligheidsfiches − Milieubewust


32 In functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking de conventionele, gestuurde en CNC-machines (met toebehoren), gereedschappen, veiligheidsapparatuur en verspaningsmiddelen volgens de gebruiksaanwijzing en de veiligheidsvoorschriften instellen, bedienen en de werkstukken correct hanteren.


32.2 Volgens de organisatie van de werkomgeving

32.3 Instellen conventionele machines

− Snijgereedschappen − Meten en controleren − Aanvoerapparaten − Veiligheidsapparatuur − Afzuiging − Toerental − Afwerkingsgraad bepalen

32.4 Instellen CNC-machines

− Nulpuntsbepaling − Werkstukhoogte − Positioneren − Gereedschappenlijst − Freeskaliber aanbrengen − Snijgereedschappen − Opspansystemen, mallen en hulpstuk-

ken − Afzuiging − Speed en Food − Simuleren van het programma − CNC-programma proefdraaien − CNC-machine startklaar maken

32.5 Aanvoerprincipes

− Meeloop en tegenloop − Inloop en uitloop − Wijzerzin en tegenwijzerzin − Radiuscompensatie

32.6 Hanteertechnieken

32.7 Proefmodellen


33 Afwerkingsapparatuur (met toebehoren) volgens de gebruiksaanwijzing en de veiligheidsvoorschriften instellen, bedienen en hanteren in functie van de hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

33.1 Volgens de veiligheidsvoorschriften

33.2 Volgens de organisatie van de werkomgeving

33.3 Voorbereiden van de materialen

33.4 Voorbereiden van de producten

33.5 Persoonlijke beschermingsmiddelen

33.6 Schuurtechnieken

33.7 Afwerkingstechnieken

33.8 Stapeltechnieken

33.9 Droogtechnieken

33.10 Afwerkingseisen

33.11 Afwerkingskenmerken

33.12 Afwerkingsfouten

34 Conventionele, gestuurde en CNC-machines (met toebehoren), gereedschappen, veiligheidsapparatuur en verspaningsmiddelen elementair onderhouden.

34.1 Volgens de veiligheidsvoorschriften

34.2 Volgens de onderhoudsinstructies van de machine

34.3 Slijpen en afwetten van persoonlijke gereedschappen, wegwerpmessen vervangen, snijgereedschappen voor slijpdienst …

34.4 Smeren, oliën bewegende delen

34.5 Verwisselen onderdelen:

− Snijgereedschappen − Filters (U) − Riemen (U) − Tandwielen (U) − …

34.6 Onderhoudskaart

34.7 Onderhoudsafspraken

34.8 Frequentie: periodisch onderhoud

Begeleid-zelfstandig de opdracht van een hedendaagse volwaardige uitvoering volgens de gepaste methode

realiseren en afwerken (Algemene doelstelling 3.3.4)



• Veiligheid staat altijd centraal.

• Vooraleer leerlingen overgaan tot praktische uitvoeringen van een project, zijn ze voldoende geïnformeerd over de gevaren van de machines, de veiligheidsvoorschriften, de technische en constructieve aspecten van de uitvoering …

• Integreer theoretische aspecten en praktijk maximaal.

• De werktekening en de bewerkingsvolgorde zijn steeds voor handen.

• Binnen het werkplekleren zijn de mogelijkheden, die de leraar toebedeeld krijgt, zeer ruim. Leerlingen kun-nen hun competenties ontwikkelen in een realiteitsgebonden werkomgeving. Indien de leerlingen door ie-mand van het bedrijf tijdelijk ondersteuning en begeleiding krijgen, kan de leraar zijn competenties bijwerken en verruimen. De synergie tussen de productontwikkeling binnen het bedrijf en de doelstellingen van het leerplan, bereikt op deze manier haar maximale effect.

• Bij het realiseren van een trap wordt de voorkeur toch gegeven om deze op schaal 1/1 te maken. Dit kan ook een trap zijn bestaande uit een viertal treden. De breedte van de trap kan ook beperkt worden.


35 Hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking realiseren.

• Een houten buitenraam realiseren. • Een houten buitendeur of binnendeur re-

aliseren. • Een pvc/aluminium buitenraam of -deur

realiseren. (U)

• Een trap (schaal: 1/1 of 1/2) realiseren.

Kiezen uit één van de volgende doelstellin-gen in functie van de omschrijving geformu-leerd in het kader (zie 6.2).

• Ofwel een overwegend massief meubel

realiseren. • Ofwel een plaatmaterialen meubel realise-

ren. • Ofwel van een meubel (combinatie mas-

sief en plaatmaterialen) realiseren.


35.2 Volgens de werkplaatsorganisatie


35.4 Volgens de uitvoeringstekening

35.5 Volgens de detailtekeningen

35.6 Volgens de taakverdeling: zelfstandig, teamgericht …

35.7 Volgens de evaluatiemethode: validiteit, betrouwbaarheid, efficiëntie, objectiviteit, transparantie en normering

35.8 Dossier als scenario

35.9 Belang attituden

35.10 Belang veiligheidsaspecten

35.11 Belang veiligheidsinstructiekaarten

35.12 Belang machinefiches

35.13 Belang checklisten bij machines

35.14 Hef- en tiltechnieken

35.15 Ergonomisch werken

35.16 Te realiseren hedendaagse volwaardige uitvoeringen

− Een houten buitenraam − Een houten buitendeur of binnendeur − Een pvc buitenraam of –deur (U) − Een trap Afhankelijk van het curriculum van de leerling kiezen uit (zie 6.2) − Ofwel een overwegend massief meubel − Ofwel een plaatmaterialen meubel


− Ofwel een meubel uit massief en plaat-materialen

36 Materialen kwalitatief- en inzichtgericht verwerken, in functie van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.



36.3 Volgens de voorschriften van de fabrikant


36.5 Evaluatie-instrument als kwaliteitsbewaker

36.6 CNC-technieken

36.7 CAD/CAM-technieken

36.8 Afschrijfmethoden

36.9 Uitvoerings- en verspaningstechnieken

36.10 Verbindingstechnieken

36.11 Bevestigingstechnieken

36.12 Buigtechnieken

36.13 Vergaartechnieken

36.14 Lijmtechnieken

36.15 Opspantechnieken

36.16 Isolatietechnieken

36.17 Ventilatietechnieken

36.18 Mallen

36.19 Monteren en demonteren

36.20 Omstandigheden: temperatuur, lucht- en materiaalvochtigheid

36.21 Montagevoorschriften

36.22 Plaatsingsvoorschriften

36.23 Coderen van de delen (productgegevens)

36.24 Zorgzaam stockeren en verwerken van materialen

37 Constructiemethoden kwalitatief- en inzichtgericht toepassen, in functie van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.

37.1 Volgens de veiligheisaspecten

37.2 Volgens de constructiemethoden (zie doelstellingen 14, 15, 16, 21, 22, 23)



38 Hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking vergaren.


38.2 Volgens de vergaarmethoden




39 Beslag van een buitendeur of binnendeur oordeelkundig aanbrengen.




39.4 Technische documentatie

39.5 Maatvoering van het beslag


40 Beslag van een meubel oordeelkundig aanbrengen.




40.4 Technische documentatie

40.5 Maatvoering van het beslag


41 De afwerkingstechniek uitvoeren, in functie van hedendaagse volwaardige uitvoeringen binnen de houtbewerking.




41.4 Gepaste schuurtechniek

41.5 Gepaste oppervlaktebehandeling

41.6 Gepaste afwerkingstechnieken

41.7 Spuitinstallatie regelen en hanteren (U)


42 Transport- en stapelmiddelen doeltreffend gebruiken.


42.2 Hefkarretje

42.3 Platenwagen

42.4 Platendrager

42.5 Verpakkingsmiddelen

42.6 Transportbanden (U)

42.7 Stapelaars (U)

43 Voorzorgen en maatregelen nemen vóór de plaatsingswerken. (U)


43.2 Relatie met duurzaam bouwen

43.3 Plaatsingswerken

− Wegnemen bestaand schrijnwerk − Wegnemen bestaand interieurelement

43.4 Voorzorgen en maatregelen

− Nutsvoorzieningen lokaliseren − Afsluiting watertoevoer − Indien bevoegd: afsluiten van gas en

elektriciteit. − Indien bevoegd: afkoppelen toestellen


− Persoonlijke beschermingsmiddelen − Gevaarlijke materialen (bv.: asbest,

rotswol …) − Omgeving beschermen − …

44 Een raam plaatsen.

• Een deur plaatsen.

• Bij renovatie, de te vervangen construc-ties verwijderen. (U)

• Treffen van de voorbereidingen bij plaat-singen.

• Plaatsingsapparatuur gebruiken.

• Een trap plaatsen. (U)



44.3 Dossier


44.5 Plaatsings- en bevestigingstechnieken aanleren volgens de gestelde eisen en rekening houdend met bouwfysische elementen

44.6 Plaatsingsapparatuur

− Lasertoestel − Waterpas − Montage- en bevestigingsgereedschap − …

44.7 Mogelijkheden bij muur-, vloer- en

plafondaansluitingen (U)

45 Elementaire plaatsings- of bevestigingstechnieken van meubelelementen opzoeken en toelichten.

45.1 Relatie met veiligheid


45.3 Plaatsings- en bevestigingstechnieken

45.4 Plaatsingsapparatuur

− Lasertoestel − Waterpas − Montage en bevestigingsgereedschap − …

46 Aansluitingen van een buitenraam of -deur of binnendeur met de bestaande toestand (ruwbouw) kwalitatief- en inzichtgericht afwerken, in functie van de opleveringsvoorschriften. • Plaatsen en afwerken van binnenkasten.

• Plaatsen en afwerken van gordijnkasten.

(U)

• Plaatsen en afwerken van een rolluikkast en rolluik. (U)

46.1 Volgens de veiligheisaspecten


46.3 Aansluitingen buitenraam of -deur of binnendeur

46.4 Plaatsen en afwerken

− Binnenkasten − Gordijnkast (U) − Rolluikkast en rolluik (U) − Zonwering (U)


• Plaatsen en afwerken van zonnewering.

(U)

46.5 Dossier


47 Een daktimmerwerk kunnen plaatsen. (U)

• Bij renovatie, de te vervangen construc-ties verwijderen. (U)

• Treffen van de voorbereidingen. (U) • Aansluitingen van het dak met de be-

staande toestand (ruwbouw) kwalitatief- en inzichtgericht uitvoeren, in functie van de opleveringsvoorschriften. (U)

• Een dakvlakraam kunnen plaatsen (U)



47.3 Dossier


47.5 Plaatsings- en bevestigingstechnieken aanleren volgens de gestelde eisen en rekening houdend met bouwfysische elementen

47.6 Hedendaagse hulpmiddelen efficiënt gebruiken: bijvoorbeeld lasertoestel

47.7 Mogelijkheden bij muur-, vloer- en plafondaansluitingen

48 Een rolstelling plaatsen volgens de voorschriften. (U) • Een eenvoudige stelling plaatsen volgens

de voorschriften. (U)

• Aandachtspunten van een veilige stelling kennen en toepassen. (U)

• Op de hoogte zijn van de beschikbare

valbeveiliging. (U) • De geschikte valbeveiliging gebruiken. (U)

48.1 Veiligheidsmaatregelen

48.2 Onderdelen rolstelling en stelling

48.3 Plaatsing rolstelling

48.4 Plaatsen eenvoudige stelling

48.5 Aandachtspunten

48.6 Soorten valbeveiliging

48.7 Valbeveiliging gebruiken (U)


• Maak de leerlingen duidelijk dat ze later in contact kunnen komen met eenvoudige elektriciteitswerken tij-dens bijvoorbeeld het vervangen van een oude keuken en het plaatsen van een nieuwe. Adviseer hen dat ze hiervoor best beroep doen op een elektricien, tenzij ze voor deze werken in het bezit zijn van de nodige vakkennis en attesten. De kennis van enkele schakelingen is toch een zeer grote hulp voor de meubelmaker en de schrijnwerker bij plaatsingen. Kleine defecten kunnen ze eventueel zelf oplossen.

• Door middel van praktische opstellingen en proefondervindelijk kunnen de leerlingen de onderstaande doel-stellingen en leerinhouden aanleren. Maak voornamelijk gebruik van toepassingen uit de leefwereld van de leerlingen en het domein van de houtbewerker. Laat de leerlingen veel zelf uitvoeren, werk voornamelijk er-varingsgericht.

• De korte theoretische beschouwingen worden ondersteund met realistische voorbeelden, computersimula-ties of filmbeelden uit de praktijk van de houtbewerking.

• Op de bouwwerf heeft de meubelmaker en schrijnwerker aandacht voor veilige machines, veilige kabels en veilige werfkasten. Stel een model van een bekabelde verdeelkast of werfkast ter beschikking als didactisch materiaal. Wijs op de gevolgen van slechte elektrische contacten en op de gevaren van elektriciteit.

• Beklemtoon dat kabelhaspels steeds volledig afgerold dienen te worden bij gebruik.


• Een goede en veilige meetmethode aanleren is belangrijk.

• Leer ze elementen van pneumatica, hydraulica en mechanica linken aan concrete situaties in de werkplaats.

• Zorg dat de leerlingen tot inzichten komen door bijvoorbeeld situaties voor te leggen. Onderstaande doelen breng je op een praktische manier aan.

49 Het symbool, de grootheid en de eenheid weergeven van de elektrische stroom.

49.1 Stroomsterkte (I)

49.2 Ampère (A)

50 De onderdelen van en hun functie in een stroomkring onderscheiden.

50.1 Bron, smeltveiligheid, leidingen, schakelaar en verbruiker.

51 Het onderscheid maken tussen een open en een gesloten stroomkring met behulp van schema’s.

51.1 Stroomkringen

− Open stroomkring − Gesloten stroomkring

52 Een gesloten stroomkring opbouwen op een didactisch bord met behulp van een schema.


52.2 Opbouwen van een gesloten stroomkring

53 De symbolen herkennen en plaatsen in een stroomkring. • Op een plan/schema de symbolen herken-

nen van schakelaars, stopcontacten, licht-punten en verbruikstoestellen.

53.1 De elementaire symbolen: bron, de geleiders, aarding, verlichtingspunten, schakelaars, stopcontacten, verbruiker

53.2 Symbolen op

− de elektriciteitsplannen van een een-voudige woning

− het elektrisch schema voor de aanslui-ting van een rolluik

54 Het symbool, de grootheid en de eenheid weergeven van elektrische spanning.

54.1 Spanning (U)

54.2 Volt (V)

55 Wisselspanning en gelijkspanning onder-scheiden.

• Enkelfasig net beschrijven. • Driefasig net beschrijven.

55.1 Wisselspanning (AC)

55.2 Gelijkspanning (DC)

55.3 Enkelfasig

55.4 Driefasig

56 Het begrip elektrische weerstand omschrij-ven. (U) • Het symbool, de grootheid en de eenheid

weergeven van weerstand. (U)

• Het onderscheid kennen tussen de elek-trische weerstand van goede en slechte geleiders. (U)

• Proefondervindelijk het verband herkennen

tussen de spanning en de stroomsterkte. (U)

• Proefondervindelijk het verband herkennen

tussen de weerstand en de stroomsterk-te. (U)

56.1 Elektrische weerstand (R)

56.2 Ohm (Ω)

56.3 Goede geleiders

56.4 Slechte geleiders

56.5 Isolatiestoffen

56.6 Verhouding tussen spanning en stroomsterkte: 1 Ω = 1 V : 1 A

56.7 Verband tussen spanning en stroom bij een vaste weerstandswaarde: I = U : R

56.8 Verband tussen weerstand en stroom bij een vaste spanning: U = I.R


57 Aantonen dat de lengte, de doorsnede en het soort materiaal van een geleider de weerstand van die geleider beïnvloedt. (U)

57.1 Hoe groter de lengte, hoe groter de weerstand

57.2 Hoe groter de doorsnede, hoe kleiner de weerstand

57.3 Enkele materialen

58 Energie omschrijven (U) • Soorten energie omschrijven (U)

58.1 Energie

58.2 Soorten energie

− Mechanische energie − Thermische energie − Chemische energie − Elektrische energie − Lichtenergie − …

59 Elektrisch vermogen van een houtbewer-kingsmachine (verbruiker) aflezen.

• Het identificatieplaatje van een houtbe-

werkingsmachine lezen en begrijpen. • Het identificatieplaatje van een kabelhas-

pel lezen en begrijpen.

59.1 Elektrisch vermogen (P)

59.2 Watt (W)

59.3 Kilowatt (kW) en Megawatt (Mw)

59.4 Bepalen elektrisch vermogen van een verbruiker: P = U.I

59.5 Identificatieplaatje houtbewerkingsmachine

59.6 Identificatieplaatje kabelhaspel

60 De basisgereedschappen van de elektricien kennen.

60.1 Basisgereedschap

− Meest gebruikte soorten schroeven-draaiers

− Meest gebruikte soorten tangen − Multimeter

61 Een digitale multimeter gebruiken bij metingen aan een didactische opstelling van een houtbe-werkingsmachine/verbruiker. • Bij een didactische proefopstelling van een

houtbewerkingsmachine de elektrische spanning, stroomsterkte en de elektri-sche weerstand meten.

61.1 Digitale multimeter

61.2 Toegepaste symbolen

61.3 Digitale multimeter toepassen bij het meten van

− de elektrische spanning − de stroomsterkte − de elektrische weerstand

62 Het doel van smeltveiligheden toelichten. • Het doel van de verliesstroomschakelaar

toelichten.

• Het belang van een goede aarding verkla-ren.

• Bij een proefopstelling op een didactisch bord de aarding van een houtbewer-kingsmachine/verbruikstoestel aanbren-gen volgens de voorschriften.

• Soo

HOUTBEWERKINGond.vvkso-ict.com/leerplannen/doc/Houtbewerking-2011-044.pdfHoutbewerking 7 3de graad...

Documents

Transcript of HOUTBEWERKINGond.vvkso-ict.com/leerplannen/doc/Houtbewerking-2011-044.pdfHoutbewerking 7 3de graad...