- ARTISANALE HOUTBEWERKING

SCULPTEUR-ORNAMENTIST l MET VOORLIEFDE VOOR LUIKSE REGENCE-STIII

De aloude kunst van het houtsnijden is niet

dood. In Maaseik houdt de 33-jarige

Patrick Damiaens dit eeuwenoude ambacht

in stand. Het fraaie houtsniiwerk dat hii

maakt doet niet onder voor het authentieke

sniiwerk uit de Luikse ~é~ence-periode. Hi' is dan ook de enige 1 ull-

time houtsniider in Vlaanderen in deze

specialisatie. Vakmanschap en liefde

voor het vak maken zijn sniiwerk stuk voor

stuk tot unieke Patrick Damiaens werk het liefst met harde houtsoorten als Franse eik of het duurdere notenhout

'kantwerkies', want zo wordt het verfiinde Luikse houtsniiwerk vaak omschreven. LUIKS MEUBEL

Bii Patrick Damiaens (33) ontstond de liefde voor de houtsniikunst toen hij nog een kind was. Bii de zonda se museum- en kasteel a ezoeken met ziin ouders, richtte hii toen al zijn oog o de 1 8de eeuwse meubelen in B e Luikse Régencesti jl, die voorzien waren van meesterliike sculpturen. Zijn latere studiekeuze lag dan ook voor de hand. Hij volgde de meubelmakersopleiding van zes jaar in Maaseik, een aansluitend jaar basis-houtsnijwerk en daarna drie iaar opleiding tot houtsculpteur in het

Een trapbalustrade die Patrick Damiaens bewerkte in opdracht van een trappenmaker uit Geel

toonaangevende Luikse Don Bosco- instituut. Hii mag zich vandaag de enige full-time houtsculpteur- ornamentist in Vlaanderen noemen die gespecialiseerd is in de Luikse Régence. Nog steeds gaat zijn voorkeur uit naar het Luikse meubel, dat gekenmerkt wordt door de tegenstelling tussen zwaarheid en ele ante versierselen. Beha B ve meubels bewerkt hii ook schouwmantels, houten wandpanelen, lambrizeringen en binnen- en buitendeuren. Damiaens werkt uitsluitend in o dracht. Dat maakt ieder stuk unie I: , maar dat leidt ook wel eens tot moeilijke compromissen. "Zo drong een klant er op aan dat ik een vitrinekast zou maken in kersenhout", illustreert Damiaens. "Maar eigenlijk leent kersenhout zich niet voor houtsniiwerk. Het resultaat is dan ook minder goed dan de stukken die ik maak in Franse eik, na het dure notenhout

mijn meest geliefkoosde houtsoort." Damiaens signeert al zijn houtsniiwerken, en zorgt er ook steevast voor dat ziin handelsmerk, de libelle, ergens in het houtsniiwerk terug te vinden is. De deuren en meubels maakt Damiaens niet zelf, maar die worden door een meubelmaker gemaakt. De gesculpteerde panelen worden dan bij de meubelmaker in de meubelstukken ezet en ook de afwerking gebeurt

Ei' de meubelmaker. De koperen SC b arnieren en sloten laat Damiaens met de hand vervaardigen naar oud model. Het recept van de patine waarmee hij de meubels afwerkt, blijft een goed bewaard geheim.

UITSTERVEIVD BEROEP Volgens Patrick Damiaens kun ie niet tegeliikertiid een goede meubelmaker en een goede houtsculpteur zijn. Vandaar dat van de mensen die samen met hem

ARTISANALE HOUTBEWERKING afstudeerden als houtsculpteur, er nog slechts heel weinigen het vak uitoefenen. "Als ie voor het houtsculpteren kiest, dan moet je kwaliteit kunnen afleveren en er je tijd voor kunnen nemen. Op een beurs zag ik ooit een commercieel ingestelde Luikse sculpteur reclame maken voor zijn werk, met het argument dat hij 250 verschillende bloemen in één werk kon sculpteren. Welnu, daar is niets moeilijks aan. De echte uitdaging voor een sculpteur is juist twee geliike bloemen te maken." Toen Damiaens de voor veel mensen onlogische keuze maakte om zich uitsluitend op het sculpteren te gaan toeie gen, kreeg hij zowat overal J ezelfde reactie: sculpteur is een uitstervend beroep. "Door toch resoluut voor het sculpteren te kiezen, wou ik hei ongelijk van die mensen bewijzen. Trouwens, om een goede

Het sculpteerwerk van Damiaens is niet goedkoop. Er kruipen al vlug enkele maanden werk in een gesculpteerde kast en dat weerspiegelt zich uiteraard in het prijskaartje. Toch blijft de prijs van een replica van een antiek meubel ! aanzienlijk onder de prijs van het i

"HET IS GEEN KUNST OM 250

origineel. Het aantal Een Luiks dressoir (Bahut) met invloed van Maastricht. Opmerkelijk is hier, dat het bi n nen komende bestel l i ngen is dan middendeel bestaat uit lades, terwijl hier normaal een deur voorzien is ook groot genoeg voor Damiaens, die resoluut weigert een tweede man in te schakelen in zijn kleine verscheidenheid aan beitels is atelier. "Ik vertrouw alleen mezelf WERKWIJZE groot. Een 160-tal verschillende op het vlak van kwaliteit", aldus Het sculpteerwerk komt tot stand in types zor en ervoor dat de Damiaens. "Tijdens de avondlessen overleg met de opdrachtgever of scul teur i j ieder verborgen houtsnijden die ik vroeger gaf,

fl de klant. Na een gesprek over de hoeke van het werkstuk raakt en

stoorde ik me zelfs al aan de gewenste versierin en, maakt B de fijnste bladnerfies probleemloos onvolmaaktheden van het werk van Patrick Damiaens e tekening op kan wegsnijden. Damiaens haalt de beainnende cursisten, maar ik deed ;r alles aan om he'n zo professioneel mogeli ik de kneepies te leren. Ik heb nu een zeker niveau bereikt en eis van mezelf

Een 160-tal verschillende beitels zorgen ervoor dat iedere vierkante millimeter minutieus kan worden uitgewerkt

Patrick Damiaens helpt zelf mee aan de ontwikkeling van nieuwe beiteltypes

meubelmaker te zijn heb ik ook te veel angst voor de machines uit de meubelmakeri"', grapt Damiaens. "Iemand verte I de me ooit dat tijdens een schooldemonstratie een freeskop van een toupie werd geslingerd, en zich centimeters diep in de muur boorde." Door de kwaliteit van zijn houtsniiwerk krii t Patrick stilaan ook een aanzien 9 iike naam bekendheid. "Hier ondervond ik een soort kettingreactie", zo verklaart Damiaens. "Doordat je een zekere bekendheid verwerft, krijg je meer werk, en door meer te werken word ie beter, waardoor ie bekendheid dan weer stijgt."

I schaal. Na de nodige zijn beitels zelf uit Zwitserland, bij

i aanpassingen maakt hij een schets de firma Pfeil, waar hij een ' in rood potlood. Op diezelfde geprivilegieerde klant is. "Ik werk'

r schets brengt hij dan in zwarte stift mee aan de bijzondere de definitieve liinen aan. Daarna publiciteitsstrateaie van Pfeil", legt tekent hij boven' een lichtbak de tekening over op kalkpapier. Met dat kalkpapier en een onderli gend vel carbonpapier brengt f ij de uiteindeli'ke tekening over op het hout. Dan I, an het eigenlijke houtsnijwerk beginnen. Met een bovenfrees wordt al het hout rondom de tekening weggefreesd, zodat deze op een verhoog komt te liggen. Daarna wordt met de beitels de fiine tekening uitgesneden. De

~amiaens uit. "h ieder land Zoent Pfeil een ambachtsman als ikzelf, die op zijn manier publiciteit maakt voor de beitels. Bi' ieder bezoek dat ik bren aan e firma, meld ik a d mijn bevin ingen over het materiaal en de eventuele tekortkomingen. Op die manier wordt de productie bijgestuurd. Zo komt er binnenkort voor het allerfijnste sculpteerwerk een beitel met een snijvlak van slechts 0,5 mm." O

Eigen creaties als dit paneel in Lodewijk XV- stijl behoren ook tot de mogelijkheden

dat ik die kwaliteit blijf afleveren. Wanneer ik alleen aan het werk ben in mijn kleine atelier, met wat klassieke muziek op de achtergrond, voel ik me het meest in mijn element."