Houd het écht leuk!

BijZijn-XL

12 >

Tekst: Dr. Pieternel Dijkstra, psycholoog, schrijfster, onderzoekster en docent. Zie ook www.pieterneldijkstra.nl.

Houd hetnr. 07 - 2013COMMUNICEREN

Beeld: LOX Creative Experts

Humor helpt relativeren en relaties verbeteren. Maar humor kan relaties ook ondermijnen. Het effect van humor is afhankelijk van de soort humor die je gebruikt: sociale humor, agressieve humor of stress verminderende humor. Wil je weten welke humor jij veel gebruikt, let dan eens op de reactie van je om geving op de grappen die je maakt. Met die informatie kun je komen tot een gezonder gevoel voor humor.

COMMUNICEREN MET RESULTAAT

écht leuk!

BijZijn-XL

13 >nr. 07 - 2013COMMUNICEREN

Niet iedereen heeft evenveel gevoel voor humor. Gelukkig kun je humor heel goed aanleren. Met de volgende tips kom je een heel eind.

Tip 1. OBSERVEER. Kijk eens goed hoe anderen grapjes maken die

worden gewaardeerd. Wat zegt iemand waar

mensen om moeten lachen? Vaak zijn het kleine

dingetjes waarvan je denkt ‘Ach laat maar’ die

op andermans lachspieren werken.

Tip 2. WEES JEZELF. Denk vooral niet dat je grappig moet zijn. Dan lukt

het juist niet. Wees liever jezelf. Durf je gewoon

ontspannen jezelf te zijn bij anderen, dan is de

kans veel groter dat je grappig uit de hoek komt.

Kortom, accepteer je (afwezige) gevoel voor humor,

en ontwikkel je van daaruit verder.

Tip 3. HEB OOG VOOR DETAILS. Zit je vast in een file? Vreet jezelf dan niet op van

ergernis maar heb oog voor grappige dingen om je

heen. Zoals de koeien in het weiland die allemaal

met hun kont tegen de regen instaan om het zo

droog mogelijk te houden. Lach er hartelijk om.

Je komt er niet sneller de file mee door, maar

wel een stuk relaxter.

Tip 4. WEES OPTIMISTISCH. Durf te vertrouwen op je veerkracht. Denk bijvoor-

beeld: Ik heb wel ergere dingen meegemaakt. Houd

ook vertrouwen in een goede afloop. Ben je

optimistisch, dan is het een stuk makkelijker om

de humor van dingen in te zien en erom te lachen.

Tip 5. LACH ALLEEN ALS JE HET MEENT. Maken anderen cynische of kwet-

sende grapjes? Lach er dan niet om, ook al doen

anderen dat wel. Anders werk je mee aan een sfeer

waarin pesterijen en roddel kan gedijen.

Humor is belangrijk. Samen lachen

schept een band. En niets helpt

problemen zo goed relativeren als een

goede grap. Maar humor kan relaties ook

ondermijnen. Een grap kan mensen, onbedoeld,

kwetsen of onzeker maken. Onder het mom van

een gekkigheidje kunnen mensen elkaar boven-

dien ook expres flinke steken onder water geven

of ‘afzeiken’. Kortom, humor kan relaties zowel

verbeteren als verslechteren. Welk effect humor

precies heeft, hangt af van de soort humor die je

gebruikt.

In grote lijnen zijn er drie soorten humor. De

eerste is sociale humor. Sociale humor slaat op

de grapjes die mensen gebruiken om het

anderen naar de zin te maken en aan het lachen

te krijgen. Je maakt bijvoorbeeld een woord-

grapje of beeldt iets grappigs uit. Je doet

bijvoorbeeld op een grappige manier je puber-

zoon na die net de baard in de keel krijgt of je

vertelt een mop die je op televisie hebt gehoord.

Met sociale humor maak je de sfeer luchtiger en

leuker, waardoor de communicatie met anderen

soepeler verloopt.

De tweede vorm van humor is agressieve humor.

Dit zijn grappen waarmee mensen iemand

onderuit halen, onzeker maken of het negatieve

aan een situatie benadrukken. Een cynische

opmerking over de intelligentie van je leiding-

gevende, bijvoorbeeld, is bedoeld als lollig maar

in feite amper leuk. Door de ander naar beneden

te halen of te pesten, krijgt de agressieve

grappenmaker een beter gevoel over zichzelf.

Het is zijn manier om met negatieve gevoelens

en stress om te gaan: hij reageert ze af via

vervelende grappen. Het mag duidelijk zijn dat

agressieve humor de sfeer geen goed doet en

relaties met anderen verslechtert.

Tenslotte is er stressverminderende humor. Deze

vorm van humor gebruiken mensen vooral in de

relatie met zichzelf, bijvoorbeeld in de vorm van

een binnenpretje. Met stressverminderende

humor kunnen mensen een andere draai geven

aan stressvolle situaties: ze zien weer een

lichtpuntje en dat helpt relativeren.

Het moge duidelijk zijn dat je met sociale en

stressverminderende grappen prima bezig bent.

Agressieve humor kun je beter achterwege laten.

Te veel flauwe, cynische en pijnlijke grappen

waarderen mensen niet. Klinkt logisch, maar wie

agressieve humor gebruikt, heeft dat vaak zelf

niet door. Om je bewust te worden van je gevoel

voor humor en de soort die je vaak gebruikt, kan

het helpen om eens goed om je heen te kijken

als je een grap maakt. Wordt er oprecht en

zorgeloos om gelachen? Of lacht men als een

boer met kiespijn of misschien wel helemaal

niet? Gebruik deze informatie om te komen tot

een gezonder gevoel voor humor!

Tips voor een gezond gevoel voor humor

od

>

BijZijn-XL


AGRESSIEVE HUMOR SOCIALE EN STRESS- VERMINDERENDE HUMOR

In onderstaand gesprek gebruikt Paula agressieve humor om met stress en andere mensen om te gaan,

zonder zich bewust te zijn van de negatieve gevolgen daarvan.


Paula is vandaag te laat opgestaan. Slaperig zit ze

in de auto op weg naar haar werk. Tot overmaat

van ramp is er op de snelweg ook nog een ongeluk

gebeurd. Sarcastisch zegt ze tegen haar carpool-

partner: ‘Hadden ze niet ergens anders kunnen

verongelukken? Dit kost veel te veel tijd!’

Haar bijrijder knikt instemmend: ‘Ja, op tijd komen

zit er nu helemaal niet meer in…Pff, alsof we al

niet veel te laat waren!’

Op het werk is het een drukke dag. Op een gegeven

moment moet Paula plassen en gaat ze naar de

wc. De twee wc’s zijn beide bezet en zij en collega

Loes moeten wachten. Uit een van de wc’s komt

hun leidinggevende. Later zegt Paula tegen Loes

hier het volgende over: ‘Zelfs op de wc moet ik naar

het gezeik van die troela luisteren!’ Paula moet

hartelijk lachen om haar eigen grap. Loes denkt er

het hare van. Zij mag haar leidinggevende ook niet

zo, maar vindt de opmerking desondanks niet zo

gepast. Maar ja, ze kent Paula langer dan vandaag.

Paula is nu eenmaal een beetje verbitterd, dat weet

iedereen. Ze heeft het ook niet altijd

gemakkelijk gehad…

Later op die dag hoort Loes Paula praten met een

patiënt. ‘Uw bezoek was nogal luidruchtig, de

andere patiënten klaagden erover. U had het mis-

schien nog niet door, maar dit is een ziekenhuis,

geen kroeg!’ De patiënt reageert wat bedremmeld.

Loes vindt dat Paula toch wel iets respectvoller

tegen de patiënt kan praten. Als Paula even later

druk aan de telefoon zit te babbelen, zegt Loes een

beetje grimmig tegen haar: ‘Inderdaad, het is hier

net een kroeg met al dat gebabbel...’ Paula hangt

beledigd op. ‘Waar slaat dat nou op?’, zegt ze. Loes:

‘Tsja, wie de bal kaatst, kan hem terug verwachten.’


RESULTAAT IS DAT:• Paula de sfeer negatief maakt door het plaatsen

van cynische opmerkingen;• Anderen zich gekwetst kunnen voelen door haar

kleine pesterijtjes (‘Het is hier geen kroeg!’); • Paula bij anderen negatieve reacties uitlokt.

In onderstaand gesprek gebruikt Paula sociale en stressverminderende humor

in het contact met andere mensen.

RESULTAAT IS DAT:• Paula aan vervelende situaties een positieve

draai geeft, zoals aan de vertraging door het auto-ongeluk en het gebrek aan vrije dagen;

• Paula door humor dingen van anderen gedaan krijgt op een manier die voor zowel haarzelf als de ander prettig is;

• Paula bij anderen positieve reacties uitlokt.

Paula is vandaag te laat opgestaan. Slaperig zit ze

in de auto op weg naar haar werk. Tot overmaat

van ramp is er op de snelweg ook nog een ongeluk

gebeurd. Gekscherend zegt ze tegen haar carpool-

partner: ‘Nou ja, dit tempo past in ieder geval beter

bij mijn psychische toestand. Ik ben nog lang

niet wakker!’

Haar bijrijder knikt instemmend: ‘Ja, zo is dat. Aan

dit soort dingen doe je toch niks. Daar valt niet

tegen aan te haasten.’

Op het werk is het een drukke dag. Op een gegeven

moment moet Paula plassen en gaat ze naar de wc.

De twee wc’s zijn beide bezet en zij en collega Loes

moeten wachten. Uit een van de wc’s komt hun

leidinggevende. Later zegt Paula tegen Loes hier

het volgende over: ‘Jeetje, wat duurde dat lang op

de wc. Ik dacht dat ik een blaasbreuk kreeg. Nou

ja, dan zouden ze me meteen kunnen opnemen. Het

is toch niet zo gek, als je in een ziekenhuis werkt.’

Loes doet er nog een schepje bovenop: ‘Ja en dan

kom ik jou verplegen, en laat ik expres de kraan

heel lang lopen!’ Ze lachen er samen hartelijk om.

Later op die dag hoort Loes Paula praten met een

patiënt. ‘Zou u de volgende keer uw bezoek kunnen

vragen om iets rustiger te zijn? Straks denken an-

dere patiënten nog dat het hier feest is en willen ze

hier ook komen liggen.’ De patiënt gniffelt en stemt

in. Loes moet glimlachen als ze het hoort: dat weet

Paula toch goed te brengen.

Als Paula even later druk aan de telefoon zit te bab-

belen, zegt Loes tegen haar: ‘Ben jij ook een feestje

aan het bouwen?’ Paula zegt knipogend: ‘Nee

hoor, een doodserieus gesprek over het aantal vrije

dagen dat ik nog heb.’ Loes: ‘Nou, zijn dat dan geen

feestjes?’ Paula: ‘Als ze niet op waren wel, ja!’

Ik zie snel de absurditeit van gebeurtenissen in.

Als iemand een fout maakt, ben ik geneigd daar een pesterijtje van te maken.

Ik hoef er weinig moeite voor te doen om anderen aan het lachen te krijgen.

Mijn humor helpt me om met dagelijkse stress om te gaan.

Soms vind ik iets zo grappig dat ik het eruit flap, ook al is het niet gepast.

In het contact met anderen ben ik spontaan en gezellig.

Ook als ik me niet goed voel, zie ik vaak nog wel de humor ergens van in.

Ik kan het niet laten om af en toe een cynische opmerking te maken.

Ik vind het leuk om mensen aan het lachen te maken.

1 2 3 4 5

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

Z

A

S

Z

A

S

Z

A

S

Hoe leuk is jouw humor? Geef van elke stelling aan hoe vaak deze op jou van toepassing is. Doe dat door steeds het cijfer te omcirkelen dat jouw mening het beste weergeeft.

TEST

1

1

1

1

2

2

2

2

3

3

3

3

4

4

4

4

5

5

5

5

Hoogste score op

de Z-stellingen?

Dan gebruik jij humor vooral om, voor

jezelf, stressvolle omstandigheden te

relativeren. Op die manier geef jij jezelf

wat meer lucht. Heb je 9 punten of

minder op de Z-stellingen? Dan kan

je gevoel voor stressverminderende

maar ook sociale humor nog wel wat

versterking gebruiken. Lees de tips in

het kader (Tips voor een gezond gevoel

voor humor).

Hoogste score op

de S-stellingen?

Dan gebruik jij humor vooral om gezel-

ligheid te brengen in het contact met

anderen. Je maakt je relaties er leuker

en luchtiger door. Heb je 9 punten

of minder op de S-stellingen? Dan

kan je gevoel voor sociale maar ook

stressverminderende humor nog wel

wat versterking gebruiken. Lees de tips

in het kader (Tips voor een

gezond gevoel voor humor).

Hoogste score op de

S-stellingen?

Oeps, jij gebruikt humor vooral op een

agressieve manier. Je hebt de neiging

om pessimistische of kwetsende grap-

pen te maken. Dat geldt vooral als je

score hoger is dan 9. Vraag je af of jij

zo wilt zijn en ontwikkel wat meer je

stressverminderende en sociale humor.

Lees de tips in het kader

(Tips voor een gezond gevoel

voor humor).

Tel nu de cijfers bij elkaar op, apart voor de stellingen met een Z, een A en een S ervoor. Je hebt dus 3 scores. Kijk welke score het hoogste is en lees de uitslag die hoort bij deze score.

BijZijn-XL


STERK MEE ONEENS STERK MEE EENS

od

<

Houd het écht leuk!

Documents

Transcript of Houd het écht leuk!