Hoek van Holland, milieukwaliteit en gezondheid

Marcel Koeleman & Miriam Weber, Expertisecentrum DCMRTiny Habets, GGD Rotterdam

01-10-2009

2

• Een goede leefplek: Milieu/Lokatie/Mens

Wat speelt daarbij een rol:

• Milieukwaliteit (wettelijke normen)

• Leefomgevingskwaliteit (mix van kwaliteit en welbevinden)

• Gezondheid (dosis-effect, bevolkingsonderzoek)

Introductie

3 Leefomgevingskwaliteit

Lucht en geluid heel belangrijk

Overige factoren:Woning (grootte en kwaliteit)Sociale bindingSociale veiligheidSchoon en heelMate van rustGroenBereikbaarheid(Speel)ruimteFietspaden, wandelpadenAanwezigheid voorzieningen

4 Leefomgevingskwaliteit: KLOK-methode

Achterkant- Meer kwaliteit- Betere leefbaarheid- Beter als wettelijke norm/gezondheidD.m.v. compensatieof maatregelen

BinnenGeluidnormLuchtnorm(anders dan besluit luchtkwaliteit)

Gevelbelastingsnormen

Milieubelaste kant- minimum is wettelijke norm

5 Van norm naar waarden

2. Onderzoeken of het nuttig en/of noodzakelijk is om kwetsbare bestemmingen op een bepaalde plek op de locatie te ontwikkelen.

3b. Als dit niet kan, dan kwaliteitsverbetering op andere gezondheidsbevorderende aspecten

3a. als dit niet kan, dan kwaliteitsverbetering elders in het gebied binnen in hetzelfde gezondheidsaspect

4. Als dit niet kan, dan kwaliteitsverbetering in een ander aspect van omgevingskwaliteit

1. Zo ontwerpen dat ruime afstand wordt gehouden van grenswaarden (lucht, geluid) en/of maatregelen aan de bron

Omgevingskwaliteit

Wettelijke grenswaarden

LuchtkwaliteitHoek van Holland

Marcel Koeleman

7 Meetpunt Berghaven

• Sinds 1 juli 2007

• Stikstofoxiden, fijn stof (PM10), zwaveldioxide, ozon, zwarte rook

• Analyse over 12 maanden

• Vergelijking met Maassluis

8 Grenswaarden luchtkwaliteit

• NO2: 40 µg/m3 (jaargemiddelde)

• PM10: 40 µg/m3 (jaargemiddelde)

• PM10: 50 µg/m3 (24-uur gem.; max. 35 overschrijdingen per jaar)

• Benzeen: 5 µg/m3 (jaargemiddelde)

• SO2: 125 µg/m3 (24-uur gem.; max. 3 overschrijdingen per jaar)

• Lood: 0.5 µg/m3 (jaargemiddelde)

9 Meetresultaten

1/7/07-30/6/08

Jaar 2008 Jaar 2009

Norm HvH MSL HvH MSL HvH MSL NO2 40 32,4 35,9 34,1 35,7 31,2 35,3 PM10 40 28,3 27,5 27,1 26,1 24,3 23,6 PM10 (#>50) 35 15 14 13 10 10 11 SO2 12,1 7,6 12,9 8,1 12,2 11,1 benzeen 5 1,76 1,77 1,55

10 Analyse PM10-metingen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1-jul 20-aug 9-okt 28-nov 17-jan 7-mrt 26-apr 15-jun

Co

nce

ntr

atie

[µg

/m3]

PM10

Grensw aarde PM10

11 Analyse PM10-metingen

0

10

20

30

40

50

0:00 6:00 12:00 18:00 0:00

Co

nce

ntr

atie

[µg

/m3]

PM10_Berghaven

PM10_Maassluis

0

10

20

30

40

50

0:00 6:00 12:00 18:00 0:00

Da

gev

erl

oo

p in

[µg

/m3

]

PM10_Berghaven

PM10_Maassluis

12 Analyse PM10-metingen

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

NOORD

OOST

ZUID

WESTPM10_Berghaven

PM10_Maassluis

13

• Geen overschrijding grenswaarden

• Geen verschillen met Maassluis

• Achtergrond heeft grotere invloed dan lokale bronnen

• (PM2.5 metingen vanaf 2010)

Conclusie PM10-metingen

14

weekend

Analyse NO2-metingen

0

10

20

30

40

50

0:00 6:00 12:00 18:00 0:00

Co

nce

ntr

atie

[µg

/m3]

NO2_Berghaven

NO2_Maassluis

0

10

20

30

40

50

0:00 6:00 12:00 18:00 0:00

Dag

ever

loo

p in

[µg

/m3]

NO2_Berghaven

NO2_Maassluis

15

• Geen overschrijding grenswaarden

• Meer invloed wegverkeer in Maassluis

Conclusie NO2-metingen

16 Benzeenconcentraties Maassluis

Jaargemiddelden Benzeen Station Maassluis

0

1

2

3

4

5

6

2005 2006 2007 2008 2009

Jaar

gem

idd

eld

e co

nce

ntr

atie

s in

µg

/m3

Grenswaarde jaargemiddelde

17 Uurgemiddelden benzeen 2009

Benzeenconcentraties Station Maassluis 2009

0

20

40

60

80

100

120

140

1-01

-09

29-0

1-09

26-0

2-09

26-0

3-09

23-0

4-09

21-0

5-09

18-0

6-09

16-0

7-09

13-0

8-09

10-0

9-09

8-10

-09

5-11

-09

3-12

-09

31-1

2-09

Uu

rgem

idd

eld

e co

nce

ntr

atie

in

µg

/m3

18 Uurgemiddelden benzeen 2008

Benzeenconcentraties Station Maassluis 2008

0

20

40

60

80

100

120

140

1-0

1-08

29-0

1-0

8

26-0

2-0

8

25-0

3-0

8

22-0

4-0

8

20-0

5-0

8

17-0

6-0

8

15-0

7-0

8

12-0

8-0

8

9-0

9-08

7-1

0-08

4-1

1-08

2-1

2-08

30-1

2-0

8

Uu

rgem

idd

eld

e c

on

cen

tra

tie

in µ

g/m

3

19 Nadere informatie

WWW.DCMR.NL/LUCHTWWW.DCMR.NL/LUCHT

marcel.koeleman@dcmr.nlmarcel.koeleman@dcmr.nl

Geluidbelasting en -belevingHoek van Holland

Miriam Weber

21 Geluid: wetgeving en beleid

22 Geluid: wetgeving en beleid

23 Geluid: wetgeving en beleid

Preferred level (dB)

Threshold for sanitation (dB in 1986)

Maximum dispensation level for new dwellings (dB)

Maximum dispensation level for existing infrastructure (dB)

Maximum dispensation level for new infrastructure (dB)

Highway 48 60 63 68 58 Railroad 55 65 68 71 68

Bron: Wgh / Nijland, 2008

24 Hinder: dosis-effectcurve

25 Slaapverstoring: dosis-effectcurve

26 Geluidbeleving: hinder

Bron: Planbureau voor de Leefomgeving, 2010

27 Geluidbeleving: hinder (stand 2009)

• 41% van respondenten ervaart hinder van verkeer (vlieg-, spoorweg- en/of wegverkeer)

• Toename wegverkeer tussen 1990 en 2009 met ong. 36%

• Toename railverkeer tussen 1987 en 2007 met ong. 35%

• Niet evenredige toename hinder door toepassing bronbeleid en overdrachtsmaatregelen

28 Geluidbelasting HvH: wegverkeer

29 Geluidbelasting HvH: spoorwegen

30 Geluidbelasting HvH: industrie

31 Geluidbelasting HvH: cumulatief

32 Hinder: berekend (cf END)

• Obv geluidklasse (5 dB klassen) formules voor berekening percentage gehinderden per geluidklasse – Bijv. wegverkeer % gehinderden = 1,795*10-4 Lden(-

37)3 + 2,110*10-2 Lden(-37)2 + 0,5353 Lden(-37)

• % gehinderden * aantal woningen in die geluidklasse * 2.3 inwoners per woning

• Per postcodegebied aantal inwoners per km2 opgesplitst in geluidklassen met bijbehorende gehinderdenpercentages

33 Geluidgehinderden HvH: wegverkeer

Geluidbron: Wegverkeer Periode: Etmaal (Lden) Jaar 2006 Geluidgevoeilge bestemming: Woningen Rekenmethode SKM-2006 Tellingen voor <55 55-60 60-65 65-70 70-99 Totaal Woningen 2796 624 701 10 0 4131 Inwoners 6431 1435 1612 23 0 9501 Dosis-effectrelatie gehinderden Gehinderden (%) 21% 30% 41% 54% 8.4% Ernstig gehinderden (%) 8% 13% 20% 30% 3.5%

Gehinderden (n) 301 484 9 0 795 Ernstig gehinderden (n) 115 210 5 0 329

34 Geluidgehinderden HvH: spoorwegen

Geluidbron: Railverkeer Periode: Etmaal (Lden) Jaar 2006 Geluidgevoeilge bestemming: Woningen Rekenmethode SKM-2006 Tellingen voor <55 55-60 60-65 65-70 70-99 Totaal Woningen 4126 1 3 1 0 4131 Inwoners 9490 2 7 2 0 9501 Dosis-effectrelatie gehinderden Gehinderden (%) 21% 30% 41% 54% 0.0% Ernstig gehinderden (%) 8% 13% 20% 30% 0.0%

Gehinderden (n) 0 2 1 0 3 Ernstig gehinderden (n) 0 1 0 0 2

35 Geluidgehinderden HvH: industrie

Geluidbron: Industrie Periode: Etmaal (Lden) Jaar 2006 Geluidgevoelige bestemming: Woningen Rekenmethode IL-2006 Tellingen voor <55 55-60 60-65 65-70 70-99 Totaal Woningen 3600 531 0 0 0 4131 Inwoners 8280 1221 0 0 0 9501 Dosis-effectrelatie gehinderden Gehinderden (%) 21% 30% 41% 54% 2.7% Ernstig gehinderden (%) 8% 13% 20% 30% 1.0%

Gehinderden (n) 256 0 0 0 256 Ernstig gehinderden (n) 98 0 0 0 98

36 Beleving: (non-)akoestische factoren

• Persoonlijke evaluatie van blootstelling aan geluid:– Positief, negatief of neutraal– Slechts voor 30% bepaald door geluid (dB,

frequentie, duur etc.)– Niet voor iedereen gelijk (persoonlijkheid,

stress, attitudes, waarden)– Niet constant (context-afhankelijk)

37 Beleving: (non-)akoestische factoren

• Persoonlijkheid– Geluidgevoeligheid– Angst

• Contextuele stress– Dagelijkse druk, belasting

• Onveilige buurt, weinig groen, werkloos of ziekte

– (waargenomen) controle– Verstoring van gewenste activiteit

38 Beleving: (non-)akoestische factoren

• Attituden– Overtuigingen, meningen, voorkeuren– Ervaringen en lessen uit verleden– Verwachtingen voor toekomst

• Sociale verhoudingen– Respect– Controle

39 Nadere informatie

WWW.DCMR.NLWWW.DCMR.NL

miriam.weber@dcmr.nlmiriam.weber@dcmr.nl

Milieu en gezondheidHoek van Holland

Tiny Habets

41 Windroos SO2 metingen

0

5

10

15

20

25

30

35

NOORD

OOST

ZUID

WESTSO2_Berghaven

SO2_Maassluis

42

• Geen overschrijding grenswaarden

• Hogere concentraties dan Maassluis

• Duidelijke invloed scheepvaart

Conclusie SO2-metingen

43 Beleving: soundscape voorbeeld

Tranquilit

y

Bron: Dubois and Guastavino, 2008

Parken

65-68

Cafés64-66

67-73Markten

Verkeer

65-69

44 “Andere” benadering: soundscape

Bron: Yang en Kang, 2005, Sheffield UK

45 “Andere” benadering: stille gebieden

• END (2002): overheden dienen akoestische kwaliteit te beschermen op plekken waar deze goed is. Voor steden worden in de WG AEN position paper getalsmatige criteria gegeven voor o.a. parken, speelpaatsen, picknickplaatsen e.d.

46 “Andere” benadering: stille gebieden

• Advies Gezondheidsraad (2006): “Geluid is, naast o.a. groen, ruimte, luchtkwaliteit en veiligheid, één van de factoren die de kwaliteit van de leefomgeving bepalen. Verblijf in een gebied zonder lawaai draagt bij aan compensatie of herstel van negatieve gezondheidseffecten van lawaai. En afwezigheid van lawaai versterkt de positieve gezondheidseffecten van verblijf in een groene omgeving. De Gezondheidsraad pleit voor meer aandacht voor het belang van (kleine) stille gebieden in de directe woonomgeving waardoor voor veel meer mensen mogelijkheden ontstaan om momenten van stilte en rust in hun dagelijks leven in te bedden.”

47

Kwaliteit van leven

Conceptueel model leefomgeving

persoonskenmerken

woning

leefstijl

Ruimtelijke kenmerken

leefbaarheid

leefomgevingskwaliteit gezondheidstoestand

ervaren gezondheid

milieukwaliteit

sociale kwaliteit

Rechts- en bestaanszekerheid,(familie)relaties, werk,

activiteiten, consumptie e.d.

dagelijkse leefomgeving gezondheid

fysieke omgeving

sociale omgeving

48 HvH: Maasvlakte 1 en 2

• HvH ligt buiten zone van MV2 (zonegrens ligt ongeveer midden over Noorderpier en westelijk deel van de splitsingsdam)

• Contouren zijn in 2020 grootste, daarna afname van geluidbelasting (door voortschrijding techniek, zonebeheer en vergunningverlening)

• Belangrijkste toename van geluidbelastingen in HvH veroorzaakt door toename van activiteiten op MV1; MV2 voegt hier slechts beperkt aan toe– toename door MV1 bedraagt circa 3 dB, ofwel een

verdubbeling ten opzichte van de huidige geluidbelasting– toename door MV2 bedraagt <1 dB extra.

49 HvH: Maasvlakte 1 en 2

50 “Geluidbeleving”: berekenen vs veldonderzoek

Bron: EEA, 2002