1

Femma vzw, De Praktische School vzw Urbain Britsierslaan 5 1030 Brussel 02 246 51 11 www.femma.be – femma@femma.be

Aanbod 2016 GF

Hoe een burn-

out voorkomen? Infosessie 1 x 2u

Aanbod 2016

Lesgeversnota

2

Niets uit deze uitgave mag – noch geheel, noch gedeeltelijk - verveelvoudigd en/of openbaar

gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze ook, zonder

voorafgaande toestemming van de dienst Aanbod van het Algemeen Secretariaat van Femma.

Er mag niets uit deze nota te koop aangeboden worden, noch aan de deelnemers, noch aan

buitenstaande

3

VOORAF

- ‘Hoe een burn-out voorkomen?’ is een onderwerp uit de rubriek ‘lifestyle’. Het is een

activiteit van 1 x 2u.

- Bij deze nota hoort een Ppt-presentatie. Maak goede afspraken met de plaatselijke verantwoordelijk wie voor de beamer en laptop zorgt.

- Noteer bij een telefonische aanvraag door de plaatselijke verantwoordelijke van

Femma haar naam en telefoonnummer, de data en het uur waarop de lessen doorgaan en uiteraard het adres van het lokaal. Groepen kunnen ook digitaal een aanvraag doen. Je ontvangt een mailtje met een

reserveringsvraag – je logt in in het systeem en accepteert de vraag in je digitale

agenda of verwerpt ze. Daarna ontvang je een mail met een bevestigingsformulier.

De volledige uitleg over deze manier van werken vind je in de betreffende

handleiding. Neem zeker 2 tot 3 weken vóór de start van de cursus opnieuw contact

op met de plaatselijke verantwoordelijke en maak goede afspraken over de schikking

van het lokaal en het mee te brengen materiaal voor de deelnemers.

- Lees ook de aankondiging van dit thema en de praktische afspraken in bijlage of op

de Webwinkel via de website www.femma.be. Zo kun je de verwachtingen van de deelnemers inschatten.

- Indien je om één of andere reden je afspraak niet kunt nakomen, zorg je zelf voor een vervanger. Je kunt je de lesgeverslijsten raadplegen op onze website www.femma.be via de beveiligde toegang voor lesgevers. Alle bij Femma geregistreerde lesgevers hebben een eigen lesgeversnummer; wie dit nummer nog niet kent of wie het vergeten is, kan dit via mail (lesgevers@femma.be) aanvragen.

- Registreer je prestaties digitaal. Na het insturen van de ingevulde formulieren ontvang je de vergoeding, in overeenstemming met het statuut waarin je meewerkt.

- Voor deze activiteit voorzien we 2 uur, eventueel met een korte pauze. Na het

indienen van de formulieren worden je vergoeding en reiskostenvergoeding door het algemeen secretariaat overgeschreven op je bankrekening.

- Het onderwerp ‘Hoe een burn-out voorkomen?’ werd uitgewerkt door Marc Van den Herrewegen, psycholoog, waarvoor onze speciale dank.

Veel succes!

4

5

TEKST WEBWIJZER

HOE EEN BURN-OUT VOORKOMEN?

1 x 2u

Opgebrand, uitgeput en leeg? Opgepast je komt in de gevarenzone!

1 op 10 Belgische werknemers kampt met een burn-out, het aantal risicopatiënten is nog nooit zo hoog geweest.

Een burn-out komt niet plotseling uit de lucht vallen maar ontstaat geleidelijk, het is een langzaam en sluipend proces, waardoor je het niet altijd in de gaten hebt. Een burn-out is altijd werk gerelateerde overbelasting. Enthousiasme, betrokkenheid en ambitie slaan om in voortdurende stress, overbelasting en uitputting. Laat het zo ver niet komen en bewaak de balans tussen jezelf en je werksituatie. Burn-out is een maatschappelijk fenomeen geworden, dat best preventief wordt aangepakt!

‘We ontwikkelden deze activiteit met steun van CM’

6

PRAKTISCHE INFO

Hoe een burn-out voorkomen?

Sessie van 1 x 2 u

- Activiteit met lesgever.

- Te plannen vanaf januari 2015.

- Lesgevers gebruiken een PowerPoint presentatie bij deze activiteit. Spreek duidelijk af met de lesgever wie voor het nodige materiaal zorgt. Voor het gebruik van een eigen beamer kunnen de lesgevers een kleine vergoeding vragen.

- We ontwikkelden deze activiteit met steun van CM. De financiële steun is heel belangrijk voor ons. Gelieve hun logo een plaatsje te geven op je uitnodiging, samen met de vermelding ‘Met ondersteuning van CM’.

- Hou ermee rekening dat de lesgever voor deze activiteit een kleine bijdrage mag aanrekenen voor kopies.

7

Burnout: Marc Van den Herrewegen

Psycholoog

www.marcvandenh.be

Inhoud:

1. Symptomen waaraan je een burn-out herkent

2. Verschillende fazen die je mogelijks doorloopt

3. Diverse gevolgen van een burn-out

4. Oorzaken

5. Mogelijke oplossingen en benaderingen curatief en

preventief.

6. Cijfers in verband met burn-out

7. Tips

8. Verschillen met depressie en cvs en bore-out

9. Lectuur

8

1. Symptomen waaraan je een burn-out herkent :

Slapeloosheid: Moeilijk inslapen of midden in de nacht wakker worden zijn de twee

meest voorkomende slaapproblemen. Het is steeds verstandig om voldoende snel stil

te staan bij deze signalen en zichzelf na verloop van tijd ook de vraag te stellen of er

geen burn-out op komst is.

Futloos: weinig fut hebben is niet hetzelfde als geen energie hebben, het is meer

geen drive of enthousiasme hebben.

Geen energie: wie dagdagelijks geen energie heeft een behoorlijke kans om een

burn-out te hebben.

Soms spierpijnen en andere lichamelijke ongemakken: het lichaam is een geheel,

alles heeft verband met alles, wie in een werksituatie voor om het even welke reden

regelmatig zijn reserves heeft moeten aanspreken zal daar ook lichamelijk signalen

van krijgen: de spieren doen pijn en lijken te zeggen: “ Ik wil het rustiger aan doen”

Algemene maleise: Opgebrand zijn, steeds uitgeput en moe zijn gaat uiteraard

gepaard met een algemeen gevoel zich niet goed te voelen en ziek zijn.

Verminderd zelfvertrouwen en twijfelen aan eigenwaarde: Wie geen energie meer

heeft, zich uitgeblust en ziek voelt, slecht slaapt kan moeilijk bruisen van

zelfvertrouwen! In deze maatschappij is presteren en actief zijn een uitgesproken

waarde, het is dan ook te begrijpen dat wie niet meer mee kan al gauw een

verminderd gevoel van eigenwaarde ervaart.

Onzekerheid: Zonder energie is het bijzonder moeilijk om je dagelijkse

verantwoordelijkheden op te nemen, laat staan om eens iets extra te doen. Dat alles

geeft een onzeker gevoel, men kan niet voort, de energie is verdwenen om het leven

moedig en krachtig aan te pakken.

Prikkelbaarheid: De machteloosheid en hulpeloosheid die men elke dag weer ervaart

zorgt tevens voor ontgoocheling en prikkelbaarheid.

Gejaagdheid: Al heeft men zeer weinig energie, men voelt zich toch regelmatig

gejaagd van binnen. Er moet immers nog zo veel gebeuren en het gaat maar niet

vooruit…

Niet meer kunnen genieten: Ook voor te kunnen genieten heeft een mens energie

nodig! Bovendien is het dikwijls moeilijk te genieten als men zijn

verantwoordelijkheden niet heeft kunnen volbrengen, men voelt zich dan dikwijls

schuldig en onrustig. En wie niet kan genieten wordt al gauw ongenietbaar…(

prikkelbaar).

Soms neiging naar uitzichtloosheid en depressie. Zolang men de zin en de bedoeling

van een burn-out niet begrijpt en bovendien niet concreet begrijpt wat men moet

leren en doen vervalt men dikwijls in een uitzichtloze toestand. Depressie loert dan

meestal om de hoek.

9

Emoties en gevoelens gedempt, soms gevoelloosheid: Dit zijn eigenlijk dikwijls

begeleidende fenomenen van depressie.

Bij depressie zijn de symptomen soms dezelfde maar hebben dan andere oorzaken (

wat meer in de privésfeer, het relationele, emotionele in plaats van het

beroepsmatige)

2. Verschillende fasen die je mogelijks doorloopt

In de beginfase heb je voldoende energie

Je geeft teveel (dit kan verschillende oorzaken hebben)

Je vermindert je ontspanning en je hobby’s.

Je bent s’avonds enkel nog instaat om uitgeput te zappen.

Je hebt het gevoel dat je zoveel moet of het voelt althans zo aan!

Je klachten vermeerderen!

Je negeer het, je minimaliseert de symptomen!

Je eigenwaarde vermindert.

Je hebt meer angsten.

Je slaapt slechter.

Je bent uitgeblust en futloos.

Je staat er niet bij stil, luistert niet naar je lichaam en je gevoelens, je trek geen

conclusies

Je hebt meer neerslachtige gevoelens, depressieve neigingen.

Je ervaart alles zinlozer.

Je hebt een totale burn-out!

3. Diverse gevolgen van een burn-out

Op werkvlak:

Men heeft het gevoel dat het allemaal teveel is en het leven uitzichtloos lijkt, men

geniet niet meer. Wat vroeger als van zelfsprekend leek wordt nu een zware last. In

een verder stadium lukt het niet meer om te gaan werken. Dit alles zorgt er voor dat

je je nog onzekerder voelt en ook ernstig begint te twijfelen of dit wel bij je past.

10

Soms zijn er ook grote spanningen op je werk omdat je niet meer normaal

functioneert of presteert.

Op relatievlak:

Dikwijls begrijpt je partner niet wat er met jou aan de hand is ( voor zover dat je

jezelf al begrijpt). Dat geeft regelmatig extra conflicten en spanningen. Je hebt

immers nauwelijks energie, noch voor de leuke ontspanningsactiviteiten, noch voor

huishoudelijke verantwoordelijkheden. Je bent neerslachtiger, prikkelbaarder en ook

op seksueel vlak is je libido een heel stuk minder. Je voelt je schuldig of minstens

enorm verward. Het wordt al gauw een vicieuze cirkel…

Op emotioneel vlak:

Zoals we bij de kenmerken van burn-out beschreven hebben ontstaat er onzekerheid,

minderwaardigheidsgevoelens, sterke zelftwijfel, angsten, schuldgevoelens,

ontgoocheling, onbegrip, irritaties, hulpeloosheid en machteloosheid enz…Je begrijpt

meteen dat depressieve gevoelens meestal ook deel van het ziektebeeld vormen.

Na burn-out is er dikwijls een loopbaan-omslag:

Dit kan alle richtingen uit. Men ziet het niet meer zitten in die commerciële

veeleisende baan, of men wil met mensen gaan werken, men wil mensen helpen,

men wil in de zachte sector, of men wil zelfstandig werken, eindelijk zijn droom

realiseren, of men wil de tijdsdruk niet meer of de conflicten. Meestal zijn deze

besluiten goed doordacht en dus een zinvolle vooruitgang. In uitzonderlijke gevallen

zijn ze een vlucht voor een schrijnend tekort aan assertiviteit en conflicthantering. De

realiteit toont meestal snel het onderscheid!

Op gedragsvlak

o Men maakt meer fouten: Wie voortdurend moe is en opgebrand kan zich

nauwelijks nog concentreren. Wie geen focus meer heeft maakt sneller

fouten. Wie voortdurend fouten maakt krijgt kritiek of zelfkritiek wat dan

weer knaagt aan het gevoel van eigenwaarde. De cirkel draait opnieuw rond!

o De motivatie is verdwenen: Wie zich uitzichtloos moe voelt heeft maar voor

één ding een stevige en juiste motivatie nl voor te rusten en te herbronnen. Al

de rest wordt al snel een kalvarieberg en terecht. Dit heeft een reden: Indien

een mens gemotiveerd zou blijven terwijl hij op diverse terreinen over zijn

energiegrens gaat dan zou hij waarschijnlijk niet overleven.

o Meer verslavende middelen: roken, alcohol, drugs: Wie rookt zal

waarschijnlijk meer gaan roken omdat hij meer spanning en stress ervaart.

Wie regelmatig alcohol gebruikt om te ontspannen kan ook meer naar de fles

grijpen in de hoop de opkomende neerslachtigheid en moeheid te verdrijven.

Het gevolg is dat men steeds vermoeider wordt. Wie regelmatig drugs

11

gebruikt zal wellicht ook even de roes gaan opzoeken om te ontsnappen aan

de naderende depressieve gevoelens. Dit alles gaat geleidelijk aan, men

beseft niet dat men wegglijdt in een steeds uitzichtlozere toestand.

o Soms meer slaapmiddelen: De onrust, stress en vertwijfeling doen mensen

ook eerder naar slaappillen grijpen. Men heeft dan dikwijls het gevoel er een

probleem bij te hebben, wat het zelfvertrouwen verder neerhaalt. “Het is al

niet genoeg dat ik moe ben en niet kan werken, zelfs slapen lukt niet meer op

een normale manier” zeggen ze moedeloos.

4. Oorzaken:

Te mannelijk bezig: Even een woordje uitleg hierbij zodat er geen misverstanden zijn:

We hebben allen een vrouwelijke hersenhelft en een mannelijke, een irrationele en

een rationele. Wie steeds wil presteren, rationeel en logisch denken, structuur

houden en te weinig aandacht schenkt aan zijn innerlijke vrouwelijke waarden, aan

zijn gevoel, lichaam en ontspanning zal signalen krijgen die hem verplichten te

ontspannen, te rusten ( de vrouwelijke zijde van ons bestaan) Twee zeer boeiende

vragen zijn: Wat verplicht de burnout je te doen( die je anders niet zou doen) en wat

belet je burnout je te doen die je anders teveel zou doen. Evenwicht is het

gezondheidsprincipe en het leven heeft een zelfregulerend mechanisme in zich.

Niet assertief genoeg: Wie in een werksituatie niet voldoende assertief is loopt

dikwijls vast in onopgeloste conflicten. Men zwijgt teveel voor de valse rust. Want

van binnen woedt de oorlog verder, het ligt op de maag of op de lever of het moet

van mijn hart! Maar hoe zal het van je hart geraken als je niet regelmatig assertief

onderhandelt. ‘Wat binnen is moet ook buiten zijn’ zegt de spreuk, wat wil zeggen

dat je je hart moet luchten op een volwassen assertieve manier. Wie zijn gevoelens

van onvrede of kwaadheid onderdrukt wordt waarschijnlijk ziek. In mijn boek “Ruzie

maken kan je leren” wijd ik een volledig hoofdstuk aan het effect van onopgeloste

conflicten op onze gezondheid.

Te perfectionistisch: Wie in zijn kinderjaren een te strenge ouder heeft gehad kan

toen de reflex gemaakt hebben: “ Als ik alles perfect doe dan krijg ik geen kritiek, dan

zullen ze me misschien graag zien”: een gevaarlijk overlevingsmechanisme dat tot

uitputting leidt. Wie alles perfect wil doen zit voortdurend in stress en kan ook heel

moeilijk om met falen. Wie echter nieuwe dingen wil uitproberen moet eerst door

12

een lange fase van veel fouten maken, iets wat de angstige perfectionist haat als de

pest!

Geen introspectie genoeg: Introspectie wil zeggen naar binnen gaan in je hart, je ziel,

je verlangens, je gevoelens. Wie een opgebrand gevoel heeft neemt meestal te

weinig tijd om naar binnen te gaan, stil te staan bij het gevoelsleven van de innerlijke

vrouw van ons bestaan. Een belangrijk deel van ons gevoelsleven blijft dan in de kou

staan. Dat breekt zuur op, we worden ziek!

Alles snel doen: Wie traagheid en rust niet respecteert verspeelt te veel energie en

kan zijn batterijen niet tijdig opladen. Zelfs de meest actieve snelle topsporter moet

voortdurend perioden inlassen van rust en herbronning anders loopt hij op de

toppen van zijn tenen met kans op een zware dip of blessures.

Overvolle agenda’s en to do lijstjes: “Alles met een “te” een deugd niet” zegt de

volksmond. We leven niet om te werken maar we werken om te leven. Als je

sommige mensen bezig ziet of hoort krijg je het gevoel dat ze niet eens meer weten

waarom ze leven. Ze hollen van het ene agendapunt naar het andere op weg naar de

dichtstbijzijnde burnout!

Geen evenwicht tussen ontspanning en inspanning: Dit hebben we daarnet al

uitvoerig besproken. Het is belangrijk voor vrouwen die een drukke job hebben en

daarbuiten teveel verantwoordelijkheid opnemen voor het huishouden en de

kinderen om zich tijdig te bezinnen. Het is niet eenvoudig maar wel haalbaar en

noodzakelijk om evenwicht te houden tussen inspanning en ontspanning. Hier is

uiteraard assertiviteit en bewustzijn voor nodig anders zal men wegzakken in het

moeras van werken en overmatige plichten.

Allerhande stressfactoren: Teveel stress gedurende een langere periode is nefast

voor onze gezondheid. Over de soorten stressfactoren is al heel wat gepraat en

geschreven. Stressfactoren op het werk zijn bijvoorbeeld: werkdruk, deadlines,

conflicten, geen inspraak, geen respect, geroddel, ellenlange dagelijkse files,

overuren, vernieuwing op het werk, tekort aan begeleiding, te weinig personeel, te

weinig creativiteit en uitdaging enz…De lijst aan mogelijkheden is lang. Maar het

leven is niet alleen stress op het werk, ook de stressfactoren in het dagelijkse leven

kunnen aardig wat roet in het eten gooien: onopgeloste ernstige relatieconflicten,

problemen met de ouders of kinderen, financiële problemen enz kunnen de emmer

echt doen overlopen, de energie is op, alle reserves zijn verdwenen en men weet

echt niet meer hoe het verder moet…hoogtijd voor herziening en herbronning.

13

5. Mogelijke oplossingen en benaderingen curatief en

preventief:

Curatief: Wat kan men doen eens men een burn-out heeft?

o Ontspanning: Het heeft geen zin om je verder te forceren, meestal is er al teveel

inspanning aan vooraf gegaan, rust en bezinning is nu het levensthema. Dat lukt

niet zomaar aangezien men meestal al geruime tijd op volle toeren draait.

Sommige mensen moeten leren ontspannen en genieten zonder

schuldgevoelens. Soms heeft men immers ouders gehad die steeds bezig waren

waar nooit rust of kalmte aanwezig was en dat draagt men mee… tot de bom

barst!

o Aanvaarding en begrip: Aanvaarding wil zeggen dat je begrijpt dat je leven toe

is aan herbronning en dat die burn-out een signaal is dat de tijd rijp is om al die

stress en spanningen achter jou te laten. Het is alsof het leven je een duwtje in

de rug geeft omdat je anders altijd maar verder zou hollen. Ik begrijp dat dit

inzicht en begrip soms wat op zich laat wachten en dat er dus eerst protest en

kwaadheid is voor het ziek zijn. Dit is uiteraard menselijk en te begrijpen,

mensen willen niet ziek zijn of van koers veranderen. Verandering kost immers

energie! Soms zeggen mensen na een paar jaar tegen mij: Die burn-out was

eigenlijk het beste wat me in mijn leven overkomen is, alles is veranderd, ik heb

leren genieten en ontspannen en veel meer praten en luisteren naar mijn

gevoel, het was hard maar zeer leerrijk!”

o Luisteren naar het gevoel: Wie een burn-out heeft wordt onbewust belet om

actief te zijn en heeft plots heel veel tijd letterlijk en figuurlijk om stil te staan bij

zijn gevoelsleven. Allerlei vragen spoken plots door je hoofd: “Hoe voel ik me

eigenlijk?”, “ Welke gevoelens wegen er al een tijdje zwaar op mij?”, “Doe ik dit

werk echt wel graag?”, “Hoe zijn mijn relaties op het werk?”, “Waarom ben ik

kwaad”? Gevoelens en emoties moeten gerespecteerd worden anders gaan ze

een eigen leven gaan leiden en zeer veel energie kosten. “ Volg je gevoel en

gebruik daarbij je verstand” zegt een wijze spreuk! Hoe kan je leren naar je

gevoel te luisteren?

Door vb dagelijks je emoties op te schrijven: angsten, kwaadheid,

verdriet en schuldgevoelens. Maar ook je positieve gevoelens en je

verlangens

14

Door een brief te schrijven naar de persoon waar je kwaad op bent

en die je niet te versturen maar regelmatig eens te lezen tot de

emoties verminderen.

Door een conflict daadwerkelijk uit te praten tot je je opgelucht

voelt.

o Assertief zijn

Stoppen met je weg te cijferen: Zichzelf wegcijferen is zeer lange tijd

een valkuil geweest van miljoenen vrouwen. Eerst voor “Jan en

Alleman” zorgen om uiteindelijk te constateren dat niemand echt voor

jou zorgt, ook jij niet, zelfs jij niet! Dus leren tijd, geld, respect en

aandacht voor jezelf opeisen! Hoe leer je jezelf niet weg te cijferen?

Op de eerste plaats door je niet schuldig te voelen; Hoe leer je je niet

schuldig te voelen? Door je assertieve rechten goed te beseffen! Vb :“

Ik heb het recht op voldoende tijd, aandacht en respect”

Leren neen zeggen: Wie regelmatig ja zegt als hij neen bedoelt, zal

geen gezond, geslaagd of gelukkig leven hebben! Er zijn honderden

boeken geschreven over leren neen zeggen zonder schuldgevoelens.

Wie een burn-out heeft, wordt zelfs door zijn lichamelijke toestand

verplicht om neen te zeggen! Het is nodig om een paar

assertiviteitsboeken in huis te hebben ( en ze ook regelmatig te lezen

en te herlezen) want de onderdanigheid zit er bij de meesten diep in

geworteld. Tracht ook elke dag een paar keer neen te zeggen en hou

er een dagboekje van bij, het zal je kracht en moed geven!

Grenzen trekken en verdedigen: Wie een burn-out heeft is over zijn

persoonlijke grenzen gegaan, niet één keer maar zeer regelmatig! Dat

tekort aan grensbewustzijn en respect vraagt een zware tol! Ook op

het werk zijn er grenzen aan onze verantwoordelijkheid voor het

bedrijf. Het is dus nodig je grenzen bewust te worden, ze te

installeren, ze te bewaren en als het nodig is(en het zal nodig zijn!) ze

te verdedigen. Om dit efficiënt aan te leren is het goed om in therapie

te gaan of een grondige cursus assertiviteit te volgen. Ook in mijn

boeken: ”Liefde” en ”Ruzie maken kan je leren” heb ik het uitvoerig

over grenzen leren trekken.

Opkomen voor tijd, ruimte en ontspanning: Al eerder sprak ik over

drie assertieve rechten. Maar wie een burn-out heeft moet eigenlijk

zijn schade een beetje (veel) inhalen en heeft dus nog meer tijd,

ruimte en ontspanning nodig. Er is geen andere weg, je hebt dringend

aandacht voor jezelf nodig!

Een goede en gezonde werkplanning: Zonder een haalbare structuur

kan je niet gezond werken; maar…als je een burn-out hebt ben je

15

voorlopig even niet toe aan werken, het is tijd om te herbronnen, stil

te staan! Eens de burn-out wegtrekt is de tijd pas rijp om een

werkplanning aan te houden die echt bij je past, niet steeds weer over

je grenzen gaan!

Meer delegeren naar partner en/of kinderen: “Wat ik zelf doe doe ik

goed” is een uiterst gevaarlijke perfectionistische slogan die veel

vrouwen naar een burn-out leiden. Ook in 2015 zijn er nog steeds veel

pubers die als koningen leven in het grote paleis van mama doet het

al! De emancipatie heeft al heel wat bereikt maar als je een burn-out

hebt is het goed om de huishoudelijke taken en

verantwoordelijkheden eens grondig te herzien! Het spreekt voor zich

dat het ook noodzakelijk is om meer dan voldoende te delegeren. Wie

het werk van een ander doet zal teveel energie spenderen en zich

bovendien ergeren!

Meer overgangstijd nemen: Elke dag zie ik in mijn therapieën mensen

overhaast en te laat aankomen, ze nemen geen overgangstijd tussen

hun activiteiten. Ze zijn nuttigheidsverslaafd, willen geen tijd verliezen.

Ik ga gauw nog dit doen, of gauw nog even in die winkel

binnenspringen of dat telefoontje doen en ze moeten zich opjagen,

komen te laat…zijn vroeg of laat opgebrand. Als we een activiteit

gedaan hebben heeft ons onderbewustzijn tijd nodig om dat te

verwerken, te voelen te denken, te herschikken. Als we die tijd niet

nemen raken we hopeloos verward. Wie reeds een burn-out heeft

moet nog meer overgangstijd nemen want hij heeft herstel en rust

nodig.

Je assertieve rechten leren beseffen: Je hebt recht op tijd, ruimte,

ontspanning, tijd, hulp, aandacht, neen zeggen, je eigen mening, je

eigen gevoel, je grenzen, je verlangens, je spiritualiteit, je rust, respect

enz…

o Energiegevers vermeerderen: Het leven bestaat uit activiteiten die ons energie

geven of ontnemen, gevers of vreters. Het is raadzaam een lijst bij te houden

van energiegevers. Dat is uiteraard verschillend per persoon en per situatie.

Voorbeelden van mogelijke energiegevers zijn yoga, wandelen, een goed

gesprek, de natuur, een leuke film, gezonde sobere voeding, muziek beluisteren,

een passend boek lezen, een cursus assertiviteit volgen, in begeleiding gaan,

meditatie, naar een tentoonstelling gaan, in een dagboek schrijven, naar de

sauna, een verkwikkende massage, dans, stilte enz… de mogelijkheden zijn

ontelbaar, maar het is wel nodig er voor te kiezen en te blijven kiezen!

16

o Energievreters verminderen: Te veel vreters zorgen ervoor dat onze energie

drastisch vermindert! Voorbeelden van mogelijke energievreters zijn:

destructieve ruzies, teveel huishoudelijk werk, administratie en papierenbergen,

lawaai, geldproblemen, teveel prikkels, werk dat niet echt bij je past, foute

collega’s, autoritaire baas, relatieproblemen, alcohol (behalve in zeer geringe

hoeveelheden), tekort aan contacten, teveel suiker of vet eten, je opgesloten

voelen, geen vrijheid, geen hulp enz…

Vreters elimeneren of verminderen is niet steeds eenvoudig, maar als je er alle

dagen aan verder werkt zal je succes boeken!

o De oplossing of bevrijding kan in sommige gevallen ook een destructieve

relatie (pijnrelatie) loslaten of verbeteren zijn. Dit kan zowel in het privéleven

als in het beroepsleven zijn. Soms echter kan men de relatie niet verbeteren

door allerlei factoren en kan men het soms ook niet gemakkelijk loslaten. Men

stelt de belangrijke stap nog wat uit tot alle stoppen doorslaan…De schade is

dan aanzienlijk groter, net als het herstel, de weg terug!

o Relatie met ouders gezonder afstellen: Veel van de attitudes die men op het

werk gebruikt heeft men in de kinderjaren geleerd zoals geen neen kunnen

zeggen, perfectionisme, werkverslaving, onderdanigheid, geen conflicten

oplossen enz. Ook op latere leeftijd is de relatie met de ouders soms nog steeds

verziekt en op totaal onvolwassen princiepen gebaseerd. Daar werk van maken

zal een bevrijding teweeg brengen en de gezondheid ten goede komen. Dikwijls

is een tijdje therapie en begeleiding aangewezen aangezien die problematiek

met de ouders vrij complex kan zijn.

o Volg een tiental sessies therapie waarbij je alles wat stress en overbelasting

betreft eens op een rijtje zet: Beperk je echter niet alleen tot oeverloos praten,

werk echt naar oplossingen toe, de stressfactoren moeten drastisch

verminderen, anders is er geen hoop.

o Recente studies raden aan niet te lang thuis te blijven maar de geleerde nieuwe

inzichten toe te passen met succes. Dit is echter niet steeds de oplossing want

soms biedt het actuele werk geen oplossing en moet men herbronnen en

veranderen. Soms is men zo ziek dat men geruime tijd nodig heeft om te

herstellen. Gezond evenwicht tussen snelheid en traagheid is hier ook een

gouden raad!

o Verander van rolgedrag: stop met de redder en helper te spelen. De statistieken

zeggen duidelijk dat beroepen zoals dokters en tandartsen één van de hoogste

percentages burn-out hebben! Steeds klaar staan, zeer weinig vrije tijd nemen,

17

altijd je uiterste best doen, perfectionisme en soms eerzucht kunnen er voor

zorgen dat je jezelf “leeg geeft”! Als je bij jezelf bemerkt dat je een helper of een

redder bent is het opletten geblazen, want dit is een diep verankerde gewoonte

die je in je comfortzone houdt maar…je uitput!

o Leer prioriteiten te stellen: Wat maakt je echt gezonder en gelukkiger?

o Leer over je stress en problemen te praten. Zwijg niet en krop het niet op.

o Lees een paar goede boeken over assertiviteit en stress.

Preventief

o Sneller ingrijpen bij vermoeidheid: Blijf niet rondlopen met vermoeidheid, het is

een signaal!

o Assertiever zijn naar energievreters: Wat zijn jouw energievreters?

o Meer luisteren naar je innerlijke stem, je gevoel en je lichaam! In contact en in

voeling zijn met hen! Respect en aandacht voor hen zal wonderen doen!

o Niet uitstellen om je energie bij te sturen.

o Veel van de tips die in het vorige deel: ”Hoe een burn-out oplossen?” werden

geschreven zijn ook hier van toepassing!

6. Cijfers

Ongeveer 10% van de bevolking.

40% van de dokters! Ook veel gezondheidszorgers en tandartsen. (risicoberoepen)

Best cliënten zo snel mogelijk terug aan het werk, niet zoals vroeger 2 à 3 maand

thuis zetten. (maar wel assertiever en bewuster uiteraard).

Vrouwen eerder dan mannen ( omdat ze meer in een risicoberoep werken, maar ook

door het huishouden, problemen van de kinderen, ouders enz)

18

7. Tips

Wees steeds alert, wees er tijdig bij om bij te sturen (assertief zijn), rust te nemen.

Wees je bewust hoeveel stress je hebt en grijp voortdurend in!

Engageer je niet roekeloos voor te veel stress en te lange stress vb verbouwen én

eerste kindje én van werk veranderen enz…

8. Verschillen met depressie, cvs en bore-out

Depressie: is een stemmingsziekte

CVS: Je bent voortdurend moe.

Burn-out: is een energieprobleem werk gerelateerd

Bore-out (onderbelasting ipv overbelasting)

o vb. teveel tijd en te weinig werk

o vb. geen uitdaging meer in het werk, relatie, hobby’s enz.

Je begrijpt dat er heel wat overlappingen zijn.

9. Lectuur in verband met burn-out

Deze tekst werd gebaseerd op mijn 30-jarige ervaring als psychotherapeut, psycholoog en

spreker. In mijn twee boeken ‘Liefde en Ruzie maken kan je leren’ heb ik heel wat van deze

ideeën grondig neer geschreven.

Ik ben er echter van overtuigd dat er tevens ook zeer degelijke specifieke boeken over Burn-

out op de markt zijn.

Ik wens jullie veel succes en groeikansen op je levenspad!

Marc Van den Herrewegen

Doornstraat 51

9940 Evergem-Belzele

09.253.20.87

www.marcvandenh.be

marcvandenh@telenet.be