Historische bronnen en WO II - Erwin van Loo

Nederlands Instituut voor Militaire HistorieErwin van Loo

Historische bronnen en WO-II'tips & tools'

Commando DienstenCentra2Historische bronnen en WO-II

Gasmaskerbus Franz Utmann


Militair-historisch onderzoek: kwestie van puzzelenHistorische context van belang voor archeologie en Wo-II

Kan een extra dimensie geven/voor historische sensatie zorgen

Historische context komt niet ‘aanwaaien’

Do’s & don’ts historisch onderzoek

Onderzoek = puzzelen

Begin is het moeilijkst


De pro’s en contra’s van internet

• Kan belangrijke aanknopingspunten opleveren

• Soms ook foutieve informatie

• Voor het ‘naadje van de kous’ is meer nodig


Rol plaatselijke historici• Heemkundige kringen en

geschiedverenigingen kunnen behulpzaam zijn.

• Kunnen eerste puzzelstukjes opleveren in de vorm van belangrijke detailinformatie

• Gaat vooral om aanwijzingen en minder om bewijs

• Geeft vaak een idee in welke richting te zoeken


Een goed boek is ook nooit weg


Belangrijke onderzoeksinstellingen en -websites in Nederland


Van belang: soort onderzoek

• (1) Onderzoek naar relikwie in het veld of object

• (2) Onderzoek naar een gebeurtenis

• (3) Onderzoek naar een persoon

• Vanzelfsprekend is een combinatie ook mogelijk


1. Onderzoek naar relikwie in het veld of object• Object: literatuur- en/of

archiefonderzoek én raadplegen collecties oorlogsmusea

• Relikwie in het veld: NA (2.13.167 Bunkerarchief) en NIMH (coll 575, Duitse verdedigingswerken en vestingwerken in bezet Nederland)

• Luchtfoto’s bij het Kadaster en NCAP


2. Onderzoek naar een gebeurtenis

Onder te verdelen in globaal drie categorieën:

• De oorlog in mei 1940

• De bezettingstijd

• De bevrijding van Nederland, 1944-45


De oorlog in mei 1940NIMH:

• Collectie gevechtsverslagen en – rapporten mei 1940 (coll. 409)

• Collectie Duitse Kriegstagebücher en gevechtsverslagen (coll. 401)

• Collectie Washington Papers (coll. 400)


Bezettingstijd• NIOD: groot aantal

collecties

• NIMH: coll. Washington Papers (coll. 400)

• Crashes:

• Database Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945


Voorbeeld crashregister


Bevrijding NederlandBevrijding Nederland.

• In Nederland aantal bronnen beperkt

• Veelal aangewezen op buitenlandse archieven

- National Archives, Londen- Library and Archives, Ottawa- National Archives,

Washington- Bundesarchiv/Militärarchiv,

Freiburg (versnipperd)

• Voordeel: veel war diaries eenheden zijn inmiddels digitaal


3. Onderzoek naar personen

• Nationaliteit van belang

• De oorlog overleefd of niet

• Geboortejaar kan ook uitmaken (dossiers van veel militairen uit WO-II komen pas in komende jaren ‘vrij’)

• Restricties door Wet Bescherming Persoonsgegevens


Nederlands/buitenlandsOnderzoek naar Nederlandse militairen biedt veel meer mogelijkheden.• Stamboeken in NA• Haat- en Nijdboekjes

officieren• Persoonsdossiers

marinepersoneel bij NIMH (geboren voor 1909)

• Collectie biografieën KLu-personeel bij NIMH

• Centraal Bureau voor Genealogie

Buitenlands personeel:

• Moeilijk verhaal.• Weinig tot geen ingangen


Informatie over gesneuvelde militairen• Oorlogsgravenstichting

(Nederlandse militairen en oorlogsslachtoffers)

• Commonwealth War Graves Commission (militairen uit Gemenebest)

• Find a grave/Fields of Honor (Amerikaanse militairen)

• Volksbund für Kriegsgräberfürsorge (Duitse militairen)


Zeer goede website voor onderzoek naar Amerikaanse militairen• Stichting Verenigde

Adoptanten Amerikaanse Oorlogsgraven

• Een aantal bruikbare onderzoekswebsites bij elkaar gezet inclusief een aantal zeer bruikbare tips

• Met onder voorbeeldbrieven om After Action Reports en MACR’s aan te vragen


Goed gebruik beschikbare bronnen, veel geduld én doorzettingsvermogen leiden in de meeste gevallen tot de oplossing van de puzzel


Vragen/Opmerkingen?

Historische bronnen en WO II - Erwin van Loo

Education

Transcript of Historische bronnen en WO II - Erwin van Loo