HGK J30N1 MEI2017 PAGES 001 · 2017-09-27 · 22 Oktober Najaarsvergadering Huissense Gilden 25...

Foto’somslag:Voorzijde:BelegenOntzetvanHuissen1934

Achterzijde:Dodenherdenking2017,Foto:TjebbeKersten

COLOFON HUISSENSEGILDENKRONIEK DEREDACTIEISINHANDENVANDEARCHIEF,STUDIE,PR-COMMISSIE EINDREDACTIE: JANWANNET VORMGEVING: JANGIESEN FOTO’S DEHUISSENSEGILDEN REDACTIEADRES WIEKEN15 6852BRHUISSEN [email protected] SECRETARIAATGILDEN: HENRIHERMELING ZWEEPSLAG16 6852EDHUISSEN [email protected] MEERINFORMATIE: GildenHuissen.nl

http://gildenhuissen.nl

http://gildenhuissen.nl

REDACTIONEEL 04

GILDENNIEUWS HuissenseGildenkroniek30jaar 05 HuissenseGildengaanweerschietenopdevogelsendeklossen 06 … 07 BepdeGraafisBesteSchuAerSt.Joris 08 InvesFtuurNobeleOrdevandePapegayinDoornenburg 09 Agenda2017 10

ACTIVITEITEN BelokenPasen2017 11 LentecongresEuropeseGemeenschapHistorischeSchuAersgilden. 14

JEUGD HetAntoniusvendelklaarvoornieuweseizoen 15 SchoolbezoekDrieluik 16

HISTORIE JohannWassenberghendebeschrijvingvanhetBelegenOntzet 18 DedoodvaneenLaurenFuskoning 25 "FeesteninNederland”verhalenoverhetBelegenOntzetvanHuissen 28

INBEELD Dodenherdenking 30

DEHUISSENSEGILDENKRONIEK-MEI2017

Inhoudsopgave

Jaargang30,Nummer1,Mei2017

Huissense Gildenkroniek - Mei 2017 | �3

Vooru ligtalweerheteerstedeelvande30ste jaargangvandeHuissenseGildenkroniek.Al30

jaarlangkomtdeGuldenkroniekbijdeledenenvriendenvandeHuissenseGildenopdedeurmat

teliggen.

30 jaar is een hele Fjd, en dat heeZ enkel kunnen duren door de tomeloze inzet van de velevrijwilligers die aan de kroniek gewerkt hebben. Diegene die ik zekerwil noemen is de drijvendekrachtachterdeHuissenseGildenkroniekJanWannet.Hijiszekernu,endatishetenigewaarikoverkanspreken,dedrijvendekrachtachterditblad.

Ookinhaar30stejaargangzaldeGildenkroniekweer3keerverschijnen.IndezeediFeleesjeeentragisch verhaal over de dood van een LaurenFuskoning in de jaren ’30 van de vorige eeuw, eenverslagvanhetBelegenOntzetvanHuissenennatuurlijkhetlaatsteGildennieuws.

HetwasuwaarschijnlijkalopgevallendatopdekaZvandeGildenkronoekvoordeveranderinggeenactuelefotoprijkt.Tergelegenheidvanvande515everjaardagvanhetBelegenOntzetvanHuissenprijktereenarchieffotovandejaarlijksevieringopdevoorpagina.Defotokomtuit1934.1934komtdeekroniektrouwensnogeenaantalkeertersprake.

REDACTIONEEL

Jaargang30

Ookinhetnieuwejaarweeractueel JanGiesen


IndetweedehelKvandevijKigerjarenvandevorigeeeuwverscheendevoorlopervandehuidige

Gildenkroniek.HennyDerksen(+)schreefalsenigeredacteurveeloverdehistorievandegilden.

Helaasverscheenin1959diekroniekvoorhetlaatst.Welkwamernogeenextrauitgavein1971

tergelegenheidvandeopeningvanhetGildenkapel.

Tijdens de ledenvergadering van 11 november 1984 kwamPeterOtker (+)met het voorstel omdeGildenkroniekweernieuwleveninteblazen.SamenmetBertBouwmeister,WimHoppenreijs en ondergetekende zijn we ermee aan de slaggegaan. Na wat technische problemen overwonnen tehebben konden we aan de slag en de eerste uitgaveverscheenin1986.Daarbleefhetookbij.Detweedeuitgavevandatjaarwaseenspecialedruk,vanwegedefeestenrondhet 450 jaar bestaan van de Gilden. In 1987 verschenen erdrieuitgaven.Datiszogebleven,deGildenkroniekverschijntdriemaal per jaar, met historische achtergrond en actuelezaken. In de loop der jaren is de samenstelling van deredacFeraadvaakgewisseld.

Ondergetekendeiservanbeginafaanbijbetrokkengeweest.In de beginjaren ging het nog met een typemachine(computers waren zeldzaam) en werden er weinig foto’safgedrukt.Doordejarenheenzieje

de hele technische ontwikkeling. Maar ook de inhoudveranderde inde loopder jaren. Inhetbegin stondnogvaakhetjaarverslagvandesecretarisafgedrukt.

Laterook interviewsmetGildenbroeders, inderubriekWie iswie? Maarook“Edon”eenpseudoniemvaneenschrijverdiedearFkelen“voordeHemelpoort“schreef.RegelmaFgzijnergastschrijvers, zowel van historische kringen, federaFes ofandere instanFes die gilden gerelateerd zijn. Denk aan hetGelders Erfgoed. Ook daar is de kroniek in de archievenaanwezig. Alle gildenkronieken zijn in het gildenarchiefaanwezig,ookdeeersteuitgavenuitdejarenvijZig.

Opditmoment zijnwedruk bezig omeen inhoudsopgave temaken van de afgelopen 30 jaar. Het is een schat aaninformaFegeworden.

GILDENIEUWS

HuissenseGildenkroniek30jaar

Kroniekviertfeest JanWannet



VERVOLG:

HuissenseGildenkroniek30jaar

HuissenseGildenkroniek2006t/m2011HuissenseGildenkroniekt/m2006

HuissenseGildenkroniek2016totheden.Voorheteerstisersprakevaneenwisselendeka`.Elkeediaestaatereenanderefotovooropenachterop

OpdederdezondagnaPasenkomendeGildenbroedersbijeenomtestemmenofzeditjaargaan

schietenopdevogelsendeklossen.Het iseenoudgebruikdatdegildenbroedersopdederde

zondag na Pasen bijeenkomen. Vroeger gebeurde dit in de stadsschool, tegenwoordig in hun

gildengebouw.Sinds1946 isernietnega]efgestemd.Voor1940gebeurdedatnogweleens.De

reden was de grote crises, zo staat in de gildeboeken. Als de stemming posi]ef is gaan de

tamboersdoorhetcentrumvanHuissen.Samenmetdestadsomroeperwordtdanmedegedeeld

daterweervoorkoningwordtgeschoten.Ditjaarop25juni.

Maarnietalleendoordetamboerswordthetrondverteld.Opdemolenweidestaatdegildenmast.Bij een posiFeve stemming gaat de gildevlag in de mast. Dan kan iedereen zien dat degildenbroeders weer gaan strijden voor de koningsFtel. Daar zal hij blijven hangen tot na hetkoningschieten.Opafrekeningsdag(tweewekennakoningschieten)wordtdevlagweeruitdemastgehaaldenaandenieuwekoningaangeboden.Dezezalhemdanook“nat”maken.

Gebruikelijk isdaterkoningwordtgeschotenopeenvogel.BijdeHuissensegildengebeurtdatopeenklos.DitkomtomdatHuissentot1815eenKleefseenclaveisgeweest.DoorerfopvolgingkwamKleefbijdeKeurvorstvonBrandenburg.Hijhadsoldatennodigdierechtvooruitkondenschietenenniet inde lucht.Devogelwerdeenklosen inde loopvandeFjdgingdeklosweeropeenpaal.Vogelschieteniserook,maardatisprijsschietenvooriedereen.Omvoorkoningteschietenmoetjelidzijnvanhetgildeenjezelfhiervooropgeven.Destemmingwas:

Voor: 24 Tegen: 4 Ongeldig: 1Dus gaan we dit jaar (gelukkig) weer schieten op de vogels en klossen en kunnen we ons weeropmakenvooreengeweldigezondagFjdensonsgildeweekend.

GILDENNIEUWS

HuissenseGildengaanweerschietenopvogelsendeklossen

Gildenbroedersstemmenoferwelofnietgeschotenzalwordenop25juni


Op zondag 30 april 2017 heeK Kruisboogvendel St. Joris haar jaarlijkse wedstrijd om de Beste

Schu`ervanSt.Jorisverschoten.Eennormalekruisboogwedstrijdgaatover20schoten,maardit

soortwedstrijdenwordenal]jdverschotenover50schoten.Dezewedstrijdduurt zonderpauze

ruim3uur.Ditvergtdatdeschu`er3uurlanggeconcentreerddientteblijven.

NegenschuAershebbenaandezewedstrijddeelgenomen.BepdeGraafwistdezewedstrijdvoorde tweedekeer tewinnen.Gezienhaarpuntenhetlaatstejaarwashetgeenverrassing dat ze dewedstrijd zouwinnen,maar jemoetdesondanks wel je gemiddelde schieten Fjdens zo’nwedstrijd.

Na25 schotenwerdduidelijkdatde strijd tussenBepdeGraaf en Tjebbe Kersten zou gaan. Na een pauze zeAenBep de Graaf echter een geweldige serie schoten neer,Tjebbe kon dit echter niet bewerkstelligen. Bovendienmoest hij nog 3 punten achterstand goedmaken na 25schoten.

BepdeGraafwistuiteindelijk491puntenteschieten.TjebbeKersteneindigdemet480punten2eenBenStegemanmet459punten3e.

GILDENNIEUWS

BepdegraafisBesteSchutterSt.Joris

Schutterverdedigttitelmetsucces


ADVERTENTIE

Elkjaarinnovemberwordtdeplech]geinves]tuurvandeNobeleOrdegehouden.Totvoorkort

was dat al]jd in het Rubenshuis te Antwerpen. Vorig jaar, 2016, werd de 42ste inves]tuur

gehouden in Gent België. Dit jaar zal de 42ste inves]tuur gehouden worden in Doornenburg,

gastheerisschu`erijGijsbrechtvanAemsteltotHonderdmorgen.

IndevolgendeuitgavezalermeerinformaFezijnhierover,enuiteraardookopdewebsitevandeorde:Nobeleordepapegay.com

GILDENNIEUWS

InvestituurNobeleOrdevandePapegayinDoornenburg

Subtitel


Naast de Huissense ac]viteiten zijn er ook concoursen en gebeurtenissen van de Brabantse en

Limburgsefedera]es.Al]jdleukomookdiedageneenstebezoeken,enmeerteontdekkenvan

hetgildeenschuèrswezeninNederland.Ookophetinternetisveeltevindenoverdegildenen

schuèrijen.

AgendaHuissenseGilden

11 Juni KringdagRijkvanNijmegendeBetuwe BeekUbbergen18 Juni HuissenseUmdracht24 Juni BelegenontzetvanHuissen25 Juni HuissensKoningschieten09 Juli AfrekeningsdagfuncFesBelegenontzetvanHuissen01Augustus HuissensedagmetverkoopHuissensekalender06Augustus SintLaurenFusdag27Augustus Kerkwijding03September FederaFevegildenenschuAersdagOLVgilde Varsselder-Veldhunten21September Vleiskeuren22Oktober NajaarsvergaderingHuissenseGilden25November InvesFtuurNobeleOrdePapegay Doornenburg09December Huissenbijkaarslicht

AgendaGeldersefedera]eSintHubertus

28 Mei KringdagAchterhoek Gendringen11 Juni KringdagRijkvanNijmegendeBetuwe BeekUbbergen24,25Juni LandjuweelGelderland Oud-Dijk14 Oktober Bielemantreffen Pannerden29 Oktober Marketensterstreffen Duiven

AgendaNoord-BrabantseFedera]evanSchuèrsgildenenlimburg

21Mei VrijGildefeestSint-Joris Oirschot Juni Pausmis DenHaag11 Juni KringdagPeelland Sint-JorisSomeren2 Juli OudLimburgsschuAersfeestOLS9 Juli KringdagBaronieenMarkiezaat Sint-AmbrosiusTeteringen3 September LandjuweelGrootGaesbeekergilde Soest

Internet

SchuAerijStartkabel SchuAerij.startkabel.netHuissenseGilden GildenHuissen.nlGeldersefederaFeschuAersgildenSintHubertus SchuAersnet.nlNoordBrabantsefederaFevanschuAersgilden SchuAersgilden.nlHuub! Huubkroniek.nl

GILDENNIEUWS

Agenda2017

Nieuwjaar,nieuweactiviteiten


Zoals elk jaar vieren we Beloken Pasen, onze eerste verplichte optrekdag in het jaar. Tijdens

BelokenPasenherdenkenwijdeoprich]ngin1536vanhetSintGangulphusgilde.Tevenshuldigen

wijopdezedagonzejubilarissen.

Zoals elke verplichteoptrekdag vande gilden, begintdezedagmet eeneucharisFeviering inonzestadskerk. Hiervoor verzamelen wij, bij ons “gildenhuis” aan de Kardinaal de Jongstraat. Op hetfluitsignaalvanonzeGeneraalslaandetamboersaf,waarnawemetduidelijkhoorbaretromrichFngHuissengaan.

NademiskomenweterugbijhetRijnstedegebouwalwaarervancommandantwordtgewisseld.Detamboersenvendeliersmakenzichdirectgereedvoordevendelhulde.DezevendelhuldeisspeciaalbedoeldvooronzebeidejubilarissenJanWannetenHenkLippmann.

Nadevendelhuldegaanwemetzijnallenaarbinnenengenietensamenvanhetbuffetmetkoffieenbroodjekroket.

Tijdens de laatste LaurenFusvergadering is Nick nijenhuis gestemd tot volwaardig lid en kreeg tehorendathiereenspeldjebijhoorde.BerryheeZtoentekennengegevendathijnooiteenspeldjeheeZgekregen.BeidenieuwelaurenFanenhebbenvandaaghet lidmaatschapsspeldjeinontvangstmogennemen.

ACTIVITEITEN

BelokenPasen2017

2Jubilarisseneneennieuwlid


ArchieffotovanJanWannet

Na al het lekkers begint het ceremoniële deel, namelijk het huldigen van de jubilarissen en onzevoorziAerbegintmetHenkLippmann.Henkisal25jaarlidenalmeerderemalenkoningbinnenhetGangulphusgilde geweest. In 2008 schiet hij voor de derde keer achter elkaar koning en wordtdaarmee keizer voor het leven. De Gangulphus koning Albert Jansen heeZ de eer om Henk zijnjubileumspeldoptemogenstekenendoetditdanookmetverve.

JanWannet is vandaag40 jaar lidenwordtdoor SjoerdWannet, JanZweersenTomLeurs inhetzonnetjegezetmetleuke,mooieenontroerendewoorden.NietalleendoorhetfeitdatJanal40jaarlidis,maarzekerookdoorzijninzetenvelefuncFesbinnenenbuitenonzegildenwordteroverJanveelgezegd.MetveeltrotswordthetspeldjedoordekoningvanhetLaurenFusgildeopgespeld.

JanenHenkwarenvandaagnietdeenigedieinhetzonnetjezijngezet.BertBouwmeisterenWimvandeJagtwerdennamelijkonderscheidenmetdezilverenmedaillevanverdienstevanKringRijkvanNijmegenendeBetuwe.

BertvoorzijnlangestaatvanverdienstenalssecretarisenbestuurslidvandegildenenWimvoorzijntomelozeinzetachterdeschermenvandegildenwaarbijhijdemotorisbijvelegildenacFviteiten.

Naafloopkrijgtiedereendekansomallejubilarissenpersoonlijktefeliciteren.


VERVOLG:

BelokenPasen2017

ArchieffotovanHenkLippmann

AlskersverseriddervandeEuropeseordevertrokikvoorhetlentecongresnaarRoermond.Leudal

was dit jaar gastheer voor het Lentecongres van de Europese Gemeenschap van Historische

Schuèrsgilden(EGS).Opvrijdag21enzaterdag22april2017werdenzo’n500Europeseschuèrs

inNeerverwacht.HetcongresstaatinhettekenvanhetEuropeesSchuèrsTreffendatin2018in

Leudalgehoudenwordt.

Op vrijdag 21 april ontving het gemeentebestuur van Leudal Prins Charles Louis de Merode, devoorziAer van het EGS-bestuur en de koninklijke en keizerlijke hoogheid, aartshertog Karl vonHabsburg,dieBeschermheervanhetEGSis.DehuidigeEuropeseschuAerskoning,JosephLohningeren de Europees schuAersprins, Dirk Nicolajzcak zijn eveneens aanwezig. Ook geven zo’n 500afgevaardigdenvandiverseschuAersfederaFesuitverschillendeEuropeselandenactedeprésence.

HetLentecongresstarAeopvrijdag21aprilom15.00uurinsportzaalDeKwiebusmeteenontvangstdoorhetgemeentebestuurvanLeudal.Aansluitend ginghet gezelschapondermuzikale begeleiding vandiverse schuAerijenuit Leudal inoptocht naar de R.K. St.MarFnuskerkwaar om17.00 uur eenHeilige InvesFtuursmis plaatsvond.TijdensdezeplechFgemiswordenenkelevoorgedragenschuAerstotriddergeslagenenopgenomenindeEuropeseOrdevandeHeiligeSebasFanus.AansluitendwerdereenvendeldemonstraFegegevenengingmenondermuzikalebegeleiding inoptocht terugnaargemeenschapshuisdeHaammaeker.DaarwasdegraFs toegankelijkeEuropeseSchuAersfeestavond.

Opzaterdag22aprilwerdereentweetalvergadersessiesgehouden indeOranjerie teRoermond.Verschillendezakenwerdenerbesproken,ookwerddeRomereisnogeenkeertoegelicht.Erwerdbekendgemaaktwaarde volgendeEuropese schuAerstreffen zullenplaatsvinden. Zoalsbekend in2018inLeudal.In2021Deinzeen2024 inMondsee,Oostenrijk Eengezamenlijke lunch sloothet lentecongresaf.Hetnajaarscongresisop18en19augustusinMönchengladbach.

ACTIVITEITEN

LentecongresEuropeseGemeenschapHis.Schuttersgilden.

LentecongresinRoermond JanWannet


Ophetpleinhetfeliciterenvandenieuweridders.

HetSintAntoniusvendel isdehetnieuwstevendelbinnendegilden.Dezeisspeciaalbedoeldvoorjeugdleden tot 18 jaar. Vorig jaar werd dit vendel officieel in het gildeboek ingeschreven. En deeerstenieuweledenhebbenzichalaangemeld,waaronderookeenmeisje.NaeeuwenishetgildenuooktoegankelijkvoormeidenOpdinsdagavondoefenendetamboersenvendeliersinhetRijnstedegebouw.Mochtjeeensmeerwillenwetenofzelfmeteenechtgildevlagvendelenoftamboeren,komgerusteenskijken.

JEUGD

SintAntoniusvendelisklaarvoornieuweseizoen

Jeugdledenzijnelkeweekvolopaanhetoefenen


DeTamboersluisterenaandachagnaarinstructeurWilliamSaat

Ninaisgoedbezigmethetoefenen

Opdinsdag17enwoensdag18januariwarendegildenopbezoekbijbasisschoolhetDrieluik.Tweedagenwerdaandekinderenverteldoverhetoudegilde,maarookhetgildetegenwoordig.Naeendagvan“theorie”werdhetgeenwatgeleerdwasinprakFjkgebracht.

Populair was natuurlijk het vendelen. Ondanks de restanten sneeuw verliep het vendelenvoorspoedig.Ook het gildenzilvermaakte indruk en sommigenmaakte hun eigen “koningsschild”.Zelfsdejufwaszoenthousiastdatzeeengildenkostuumaantrok.

Hetwaseengeslaagdedag,zowelvoordekinderenalsvoordegildebroeders.

JEUGD

SchoolbezoekDrieluik

TweedagenvanHuissensehistorieopbasisschool


Zelfsdejufhadeengildenkostuumaan.

ADVERTENTIE


VERVOLG:

SchoolbezoekDrieluik

Hetvendelenbuiten.Metveelenthousiasmedoordekinderen.Erzatenwel“natuurtalenten”bij.

Op 22 oktober 1474 trad JohannWassenberch toe tot de Johannieter orde in Duisburg en werdkapelaanvandeMariakerkaldaar.Tussen1474en1517hieldhijeenkroniekbijwaarinhijallerleiwetenswaardighedenomtrentDuisburgnoteerde.MaardaarnaasthaddezegeestelijkeookoogvoorgebeurtenissendieindehertogdommenKleef-Mark,Geluk-BergenGelreplaatsvonden.Daarnaastbesteedde hij ook aandacht aan zaken die in zijn Fjd het Heilige Roomse Rijk, ja zelfs Europaberoerden. Het is dan ook niet verwonderlijk, datWassenbergh ook de gebeurtenissen rond hetBeleg en Ontzet van Huissen in 1502 uitgebreid in zijn kroniek noteerde. Hoewel er al vaak isverwezennaardezekroniek, is er inMededelingen nognooit aandachtaanbesteed.DoormiddelvanditarFkelwordtdaarinveranderinggebracht.Aan de linkerzijde staat de originele tekst met rechts de vertaling. Bij de vertalingen is gebruikgemaakt van demoderne Duitse vertaling, die door de bewerker van de kroniek is gemaakt. DenummersbovendepassageszijndoorschrijverdezesaangebrachtomdaarbijdetoelichFngnaartekunnenverwijzen.TensloAewordtdetekstvanWassenberchvergelekenmetdetekstvanhet liedBelegvanHuussen.

HISTORIE

JohannWassenberghendebeschrijvingvanhetBelegen

OntzetvanHuissen

JanZweers


AnnodominiMCCCCCendeIIIndenjairwartgemackteynbestantdoerden

doerluchagenalrekyrstelikenconinckLoduwichvanFranckricktusschendenedelenwaelgebarenhartochJohanvanCleueende

greuevanderMarckendehartochKarellvanGelre,willickbestantKarelvanGelreheitgebraickenopXXV.dachyndenMeymyt

naemenopsentVrbanusdach,dowasopdesheiligenSacramentzavont.DessondachdairbevorenhaddehielathentoNymmegentoArnhem,toZuytphynetc.roepenvanallenkyrcken,nymantensouldeschedigendieCleueschenvytgeynenhoicken,dathe

verreytlichgebrakenheh

“OpsentVrbanusdachhehheHalderenende

Myllingengebrant,Wairomdatyngot

Seluerheitgeschant.ItemopdenXXVIIIdach

YndenMeyHehhesickvurHussengelacht,

Darumbynallongeluckhehbracht.

InhetjaarOnzesHeren1502In dit jaarwerddankzij de bemiddeling doorde aller christelijkste koning Lodewijk vanFrankrijk een bestand gesloten tussen deedelewelgeboren hertog Johan van Kleef engraafvanderMarkenhertogKarelvanGelre.Dit bestand werd door Karel van Gelregebroken op 25 mei, te weten op St.Urbanusdag, de dag voor Sacramentsdag.Nog op de zondag daarvoor (22mei jz) hadKarel in alle kerken in Nijmegen, Arnhem,Zutphen etc. laten alondigen, dat niemandde Kleefsen enige schademocht berokkenen.Tochhee`hijditwoordverraderlijkgebroken.

“Op St. Urbanusdag hee` hij Millingen enHaldern in brand gestoken. Daarvoor hee`Godhembestra`.

Toen op de 28e mei hee` hij het beleggeslagenvoorHuissenendathee`hemgrootongelukgebracht.

1

2


VERVOLG:

Titelvanhetartikel

OpJohannesenPaulusdag(26junijz)ishij’smorgensvroegnaarWestervoortgevarenmet1500geworvenmanvoetvolk.Daar

gingendeKleefsentegenvechten.

DeKleefsenbehieldendeovermachtDeGeldersenkozenhethazenpad

500voetknechtenwerdengevangengenomen.DerestvandeGelderse

manschappentrokkenhunschoenenenbroekenuitenwildennaarArnhem

ontkomen.

AldeandereGeldersendievoorHuissengelegerdlagensloegenhaasagopdevlucht.JullieGeldersenzijngrootsinpochen.Jullie

zijnaljulliekanonnen,wijn,bierenproviandvoorHuissenvergeten.

VierzwarekanonnenblevenachterGehetenVerneborch,Pluckroisken,Breekt

murenenPlump.Nogvierzwarekanonnen,elflichtere

kanonnen,kanonnenmetlangelopenenmuskemenwerdendoordeKleefsenajdens

eenstormaanvalbuitgemaakt.

DievanWeselvoirdenDatgelrescheveynkenmytyn,

DievanEmerickDeshartogenvanGelresynpert.

EnysderbonterkoeDairwailgelongen,Dengelreschenvarr

Brachtsyyngroetverdreyt.

OpJohannesenPaulusdag(26junijz)ishij’smorgens vroeg naar Westervoort gevarenmet 1500 geworven man voetvolk. DaargingendeKleefsentegenvechten.

DeKleefsenbehieldendeovermachtDeGeldersenkozenhethazenpad500 voetknechten werden gevangengenomen. De rest van de Geldersemanschappen trokken hun schoenen enbroeken uit en wilden naar Arnhemontkomen.

Al de andere Geldersen die voor Huissengelegerd lagen sloegenhaasagopde vlucht.Jullie Geldersen zijn groots in pochen. Julliezijnal julliekanonnen,wijn,bierenproviandvoorHuissenvergeten.

VierzwarekanonnenblevenachterGeheten Verneborch, Pluckroisken, BreektmurenenPlump.Nog vier zware kanonnen, elf lichterekanonnen, kanonnen met lange lopen enmuskemen werden door de Kleefsen ajdenseenstormaanvalbuitgemaakt.

Die van Wezel veroverden het Geldersevaandel.DievanEmmerikhetpaardvandehertogvanGelre.

HetisdeBonteKoegoedgeluktomdeGeldersesaerveelverdriettedoen.

3

4

5

6

7

8


VERVOLG:

Titelvanhetartikel

IIIslangensyntmedeToWeselgespronghen,

DesenkondendieGelreschenGekerennyet

HartochKarlmytuwenedelenneueVanCeuequaymtzdytomachen,

GaffvValkenburchEndeSneytwintdesenrait?

HamemendedieElborchHebdybynnenhusengeschaten,

Alvopsait,dieisquait.

GymochtwailwiederNaCampenloippen,

Dairsijtgywaelbekant,EndemeysterGerijtvanVeuw

Meyrbussenaffkoippen,EndesemenymZuytphinvureynpant.”

DrielichtekanonnenwerdennaarWezelgebrachtzonderdatdeGeldersendattegenkondenhouden.

Hertog Karel hebben uw slechte adviseursValkenburch en Sneytwint u overgehaald omuwKleefseneefzoslechttebehandelen?Je hebt je eigen stedenHamemen ElburgopHuissenafgeschotenAlleswaarjeaanbegint,mislukt.

UkuntnuweernaarKampengaan lopen. Indiestadbentugoedbekend.Daarkuntubijmeester Gerijt van Veuw nieuwe kanonnenkopen en hem in ruil daarvoor de stadZutphenverpanden.”

9

10

11

Toelich]ng

Bij het schrijven van dit gedeelte van zijn kroniek heeZ Johann Wassenberch zich sterk lateninspirerendoorhet liedHetbelegvanHuussendatoverdegebeurtenissen in1502werdgemaaktdooreenanoniemeauteur.Hetlaatstgenoemdeliedwerdin1948voorheteerstgepubliceerddoorB.van’tHooZ.Hijdenkt,datdetekstinHuissenzelfkanzijngemaaktdooreenvandeooggetuigen

Fragmentvaneenkaartuit1573vanChrisaaansGrooten,inhetbezitvanKBBteBrussel


VERVOLG:

Titelvanhetartikel

Strofe1

Karel vanGelrewas vanaf 1492, het jaarwaarin hij door de Staten vanGelrewas aangesteld tothertogtotaanzijndoodin1538gewikkeldineenstrijdmetdeHabsburgers.DeBourgondischehertogKareldeStoutehadin1473GelreingenomenmetsteunvanhertogJohanII (1481-1521) van Kleef. Na de dood van Karel de Stoute in 1477 probeerden Maximilian vanOostenrijk,diegetrouwdwasmetMariavanBourgondië;dedochtervanKareldeStoute,GelretebehoudenvoorhunzoonFilipsdeSchone.DeStatenvanGelrekozen,zoalsgezegdin1492KarelvanEgmond–eenafstammelingvandevroegereGeldersevorsten-totnieuwehertogenditbetekendedeaanvangvaneenperiodevanstrijdtussenKarelvanGelreendeHabsburgersdiezoudurentotaandedoodvanKarelvanGelrein1538.GelrekreegindezestrijdsteunvandeFransekoningen,diezich fel verzeAen tegen de almaar groeiende macht van de Habsburgers terwijl Maximilian vanOostenrijkaanvankelijkkonrekenenopdesteunvandeJohann IIvanKleef. In1494namFilipsdeSchone (1478-1506) de regering over van zijn vader en in 1497 kwam het tot verbijstering vanMaximiliantoteenovereenkomsttussenFilipsenhertogKarel.DevijandschaptussenGelreenKleefbleef echter bestaan. In 1501 werd dankzij de bemiddeling van de Franse koning Lodewijk XII(1498-1515)eenverdraggeslotentussenJohanIIenKarelvanGelre.Ditverdragliepafinapril1502.Niemand had echter verwacht, dat het opnieuw tot vijandelijkheden tussen Gelre en Kleef zoukomen.Aandieveronderstellingdroeghetfeitbij,datKarelvanGelreop22mei1502,driedagenvoordathijzijnaanvalbegon,nogindekerkenvanArnhemenNijmegenhadlatenavondigen,datmendebeziwngenvandeKleefsengeenschademochtberokkenen.

HertogKarelvanGelre HertogJohanIIvanKleef


VERVOLG:

Titelvanhetartikel

Strofe4De vergelijking die Wassenberch maakt met hazen komt ookvoor in het lied. Daarin staat: Die Cleifschen halden dieaverhant, Die Gelderschen quamen in dat hasenpant. Deschrijvervanhetliedmerktezelfsop,dathetgoedwasomdeleeuweninhetGeldersewapentevervangendoortweehazen!Dezepassage heeZWassenberchnietovergenomen.WaaromdeGeldersen schoenen en broeken uiArokken terwijlmen opdevluchtsloegisnietduidelijk.Hetzouhooguitkunnenzijnomzwemmend over de IJssel te kunnen ontkomen. Volgens detoelichFngbijhetliedwordtmeteenhaseeensoortlangekousbedoeld.Hetlijktaannemelijker,datheteenverbasteringisvanhetDuitsewoordHosen(broek).Strofe7Deze strofe komt niet voor in het lied. Het geeZaan,dathertogKareleenzeersmadelijkenederlaagleedalshijzelfszijnvaandelenpaardverloor.DeveroveringvanhetpaardvandeGeldersehertogdoorEmmerikwordtookinanderebronnengenoemd.DitarFkelverschijnteveneensinMededelingenvandeHistorischeKringHuessen.

Geraadpleegdeliteratuur.- Wilhelm Janssen, De geschiedenis van Gelre tot het Tractaat van Venlo in 1543. In: JohannesSFnner en Karl-Heinz Tekath, Gelre – Geldern – Gelderland. Geschiedenis en cultuur van hethertogdomGelre.Geldern,2001,blz.12-25.- Arend Mihm, Die Chronik des Johann Wassenberch.Aufzeichnungen eines Duisburgers Geistlichen überlokalen und weltweite Ereignisse vor 500 Jahren.Duisburg,1981,blz.7-9;32-34.-B.van ’tHooZ,Honderd jaarGelderschegeschiedenisinhistorieliederen.Arnhem,1948,blz.67-78.- Lied over het ontzet van Huissen in 1502. In:Med.H.K.H. jrg. 27 (2002), blz. 52-55 (de tekst vanbovenstaandlied).- E. Smit,De slag bij Angeroyen. In :Med.H.K.H. jrg. 31977/1978blz.8-13.(met dank aan dr. E.J.Th.A.M.A. Smit voor het kriFschdoorlezenvanditarFkel)

MaximilianvanOostenrijk

LodewijkXII

huessensche poortoptiek

Uw zicht- en hoorspecialist

Langestraat 64, Huissen(026) 325 19 74

[email protected]

Uw veelzijdige vakman

voor al uw klussen:

Tegelwerk

De Klussenier Theo PeekBeukenstraat 7 6851 HH HuissenTel. 026-325 00 51 Mob. 06 - 42 10 08 [email protected] www.klussenier.nl

Uw veelzijdige vakman voor al uw klussen:

Theo Peek Beukenstraat 7 6851 HH Huissen Tel. 026 - 325 00 51, Mob. 06 - 42 10 08 81 [email protected], www.klussenier.nl

Tegelwerk - Onderhoud - Timmerwerk Metselwerk - Badkamers - Renovatie

ADVERTENTIE

In 1936 werd het St. Lauren]usgilde opgeschrikt door heKig nieuws. De koning van het St.

Lauren]usgilde Victor Helmich was op 29 juni 1936 om 20.45 op 23-jarige leeKijd overleden.

Helmichhadzichnogmaarnettotkoninggeschotentoenhijeenauto/motor-ongelukkreeg.Zijn

doodheeKtoeneengeweldigeimpactgehadbijhetgilde.Victorisookmetbijzonderegildeneer

begraven, en bijgezet op het oude kerkhof in een familiegraf. Victor Helmichwas de zoon van

burgemeesterHelmich.

Dit tragische verhaal van Victor Helmich komt nu weer aan het licht dankzij Hans Hoen. Hijoverhandigde de gilden laatst enkele krantenknipsels en foto’s die hij op zijn beurt weer hadgekregenvanmevr.L.P.M.Helder-Helmich,familievanVictorHelmich.Dezefoto’senkrantenknipselswaren nog niet in het archief aanwezig. Tijdens de Tweede-wereldoorlog is er een deel van hetgildenarchief verloren gegaan. Doormiddel van deze krantenknipsels en foto’s wordt ons mooiearchiefweerwatcompleterenwordthetweereenbetereweerspiegelingvandegildenhunlangeenbewogenhistorie.Lauren]usdag1936

Éen van de krantenknipsels uit het archief van Mevrouw Helder-Helmich verhaald over het St.LaurenFusgildedatzijnpatroonstagviertin1936.Hetiseenuitgebreidverslag.DetoespraakvandekoningM.Hendrikswerdafgedrukt.DaarinmemoreerdehijdatburgemeesterHelmichhier18jarengeledenzijnzilverenambtsjubileummochtvierenalsburgemeestervanHuissen.HijhoopteookdatburgemeesterHelmichookzijngoudenjubileumhiermochtvieren,maarGodhadandersbeschikt.ook zijn zoon (Victor Helmich) die als broeder bij het gilde was werd op droevige wijze van onsweggerukt.

VerderinhetarFkelwerddefeestdagbeschrevenenuitzonderlijkookallefuncFesvandeofficierenmet naam en toenaam werden genoemd. Ook werd medegedeeld dat 31 augustus de reis naarOegstgeest waar de gilden met een deputaFe de koninginnefeesten zullen opluisteren. In dieperiodewerdkoninginnedaggevierdop31augustus,deverjaardagvanKoninginWilhelmina.

Gildenfeesten1934

ÉenvandeanderearFkelengingoverHuissense folklore:BelegenOntzetenhetKoningsschietenvan1934.OpmerkelijkisdekopbovenhetarFkel: 'Leroiestmort,viveleroi!'(Dekoningisdood,leve de koning). "Wie Huissen van de vrolijke kant wil zienmoet de schuAersfeestenmaar eensmeemaken. Niet ten onrechte heeZ het grijze stadje de reputaFe goed te kunnen feesten.”, is telezeninhetarFkel.VerdermeldhetdatVictorHelmichzichtotkoninggeschotenheeZvanhetSt.LaurenFusgildeendatA.JansenkoningvanhetGangulphusgildeisgeworden.

Ookdetweededagwordtuitvoerigbeschreven.Huissenhoudt“blauwemaandag”Daarmeewordthet Beleg en Ontzet van Huissen bedoeld.. De Wildeman speelt hier ook al een rol, hier wordtbeschrevendat hij eendemonwas, die doorde gildewerd vastgebondenen trots aande gehelebevolkingwerdgetoond.Hetvuurvechtenwordtnogdezelfdewijzegehoudenalstegenwoordig.

HISTORIE

DedoodvaneenLaurentiuskoning

VictorHelmich(1913-1936),burgemeesterszoonengildekoning.


Specialedankaanmevr.L.Helder-Helmichdiedezekrantenenfoto’sgeschonkenheeZaandegilden.HetarFkelismedeaangevuldmetinformaFeuit“HerinneringenaanhetvooroorlogseHuessen"vanLouisFrequinuit1983


VERVOLG:


BegrafenisstoetVictorHelmich

Gildenkoningenmetvendeliers.Zijwarendeenigebijdegildendiegeüniformeerdwaren.


VERVOLG:


Inhetboek“FeesteninNederland”komenweweereenverhaaltegenoverhetBelegenOntzet

vanHuissen.Deinhoudvanhetboekgaatvoornamelijkoverallerleifolkloris]schefeesten,zoals

Pasen,oogskeesten,ringrijden,vogelschieten,watgeassocieerdwordtmetgildenenschu`erijen,

en historische feesten. Bij dit laatste wordt vermeld dat er in Nederland weinig jaarlijks

terugkerendehistorischefeestenzijn.AlleenhetLeidensontzet,(3oktober)deinnemingvanDen

Briel(1april)enhetGroningsontzet(28augustus)wordengenoemd.

DeschrijverheeZwaarschijnlijknietverdergezocht,erzijnnogtalvanjaarlijks terugkerendehistorische feesten.NeemhetBelegenOntzetvan Huissen. Als sinds mensenheugenis wordt dit op verschillendemanieren herdacht. Opmerkelijk is wel dat het Beleg en Ontzetwelwordtomschrevenmettalvanfoto’s.Deomschrijvingisalsvolgt:“InhetGelderseplaatsjeHuissenvierendebeideschuAersgildenelkjaar hun gildefeest op eenbijzonderemanier. Zij doendat door eenspiegelgevecht op te voeren, dat zijn oorsprong vindt in eenhistorischegebeurtenis:hetafslaanvandeaanvaldiehertogKarelvanGelrein1502opHuissendeed.”Ookopmerkelijkisdatertweefoto’sbijstaanvanvoor1940.Boek:FeesteninNederland,doorTondeJoode.HetboekwerduitgegeventergelegenheidvanhetvijZigjarigbestaan

vandeNederlandseMiddenstandsbanknv,1977

HISTORIE

"FeesteninNederland”verhalenoverhetBelegenOntzet

Jaarlijksfeestoverhethoofdgezien JanWannet


Hetvuurgevechtenomstreeks1934


VERVOLG:

"FeesteninNederland”verhalenoverhetBelegenOntzet

Dewildeman,WimPauwelsen,opachtergrondlinksToonHendriks,rechtsJohanTimmermans,Bielemanisnietbekend.

INBEELD

Dodenherdenking

Eenmomentvanstilte


DEVOLGENDEGILDENKRONIEKVERSCHIJNTOMSTREEKSSEPTEMBER2017 METONDERMEER -UITSLAGVANHETKONINGSCHIETEN -UITGEBREIDVERSLAGBELEGENONTZET2017

HEEFTUTIPS,OP/AANMERKINGEN,VERHALENOFFOTO’S? [email protected]

©GildenvanSt.GangulphusenSt.LaurenausbinnendestadhuissenAllerechtenvoorbehouden

HGK J30N1 MEI2017 PAGES 001 · 2017-09-27 · 22 Oktober Najaarsvergadering Huissense Gilden 25...

Documents

Transcript of HGK J30N1 MEI2017 PAGES 001 · 2017-09-27 · 22 Oktober Najaarsvergadering Huissense Gilden 25...