“�Het�vinden�van�een�mooi�verhaal�begint�met�zoeken�naar�goede�gegevens”Een�onderzoek�naar�de�kracht�van�infographics,�toegepast�op�corporate�storytelling�

Maaike�Hamelynck

“�Het�vinden�van�een�mooi��verhaal�begint�met�zoeken��naar�goede�gegevens”

Scriptie�in�het�kader�van�de�EURIB-opleiding�tot�Master�of�Design�Management

Begeleider:�dr.�Rik�Riezebos

“�Het�vinden�van�een�mooi�verhaal�begint�met�zoeken�naar�goede�gegevens”Een onderzoek naar de kracht van infographics, toegepast op corporate storytelling

Maaike Hamelynck

III

IV

Omslagillustratie: Maaike Hamelynck, 1991.

Titel: “ Het vinden van een mooi verhaal begint met zoeken naar goede gegevens”

(Ruys, 2011).

Copyright © copyright @2016 Maaike Hamelynck

mail@maaikehamelynck.nl

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in

enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën,

opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de auteur.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a

retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical,

photocopying, recording or otherwise, without the prior written permission of the

author.

Voor pap en mam

VoorwoordIn een tijd dat een beeldverhaal nog werd afgedaan als oppervlakkig leesvoer, leidde

een onderzoek onder Nederlandse dagbladlezers tot een opmerkelijke conclusie: een

illustratie geeft een artikel meer diepgang.

Die steun in de rug konden beeldmakers, die elke vierkante centimeter op een pagina

moesten bevechten, goed gebruiken: lezers zien een infographic kennelijk niet als een

visueel stopmiddel om een redactioneel gat te vullen; het geeft hen het gevoel dat het

een serieus nieuwsverhaal betreft dat goed is gedocumenteerd.

Nu, nog geen zeven jaar later, is de verbazing over zo’n rapport moeilijk voor te stellen:

het huidige succes van social media leunt thans volledig op beeld. Berichten moeten

gepaard gaan met een foto (of video) willen ze gelezen - of op z’n minst aangeklikt -

worden. En moppen worden tegenwoordig ook nauwelijks meer doorverteld, maar

uitgebeeld. Zoals de befaamde internetmemes die men dagelijks onder elkaar verspreidt.

Toch bevestigt het huidige, populaire beeldgebruik dat er voor serieus toegepaste

illustraties nog een lange weg te gaan is. Het feit dat ‘geletterden’ eeuwenlang onderwijs

hebben gegeven, heeft er toe geleid dat er een grote kloof is ontstaan tussen schrijvers

en beeldmakers. Beiden zijn verhalenvertellers, maar daar waar de schrijver een

wetenschapper is, beschouwt men de beeldmaker toch vooral als kunstenaar.

Het onderzoek van Maaike toont aan dat die kloof overbrugd moet worden omdat

informatieve visualisaties op alle terreinen een belangrijke rol zijn gaan spelen, ook in

corporate storytelling. Want tegenwoordig heeft een bedrijf niet genoeg aan alleen een

mooi logo en een opvallende campagne. Duidelijkheid en transparantie is belangrijk in de

communicatie, en dan vormen verhelderende illustraties over een dienst of product een

uitstekend middel.

Niet alleen voor de externe communicatie, maar ook voor de interne cohesie: nog steeds

verbaas ik me over de positieve effecten van een visualisatietraject op de samenwerking

tussen de verschillende afdelingen in een bedrijf.

En dat is misschien ook de belangrijkste aanbeveling van het onderzoek van Maaike: er

ligt een belangrijke taak voor het onderwijs om ‘visueel geletterdheid’ te aanvaarden als

een alles overstijgende discipline.

Opdat een ‘voorbeeld’ als proloog straks net zo gebruikelijk is als een ‘voorwoord’.

Frédérik Ruys

Utrecht, juli 2016

V

VI

Inhoud

Hoofdstuk�1.�Probleemformulering� 111.1 Inleiding 111.2 Theorie 151.3 Probleemstelling 161.4 Structuur van de thesis 17

Hoofdstuk�2.�Theorieonderzoek� 192.1 Inleiding 192.2 Reputatiemanagement 192.3 Corporate storytelling 252.4 Visual storytelling 302.5 Infographics 322.6 De mentale verwerking van beeld versus tekst 412.7 Conceptueel model 452.8 Onderzoeksmodel en hypotheses 46

Hoofdstuk�3.�Praktijkonderzoek� 493.1 Inleiding 493.2 Methodologie 50 3.2.1 Meetinstrument 50 3.2.2 Design 51 3.2.3 Procedure 52 3.2.4 Subjecten 553.3 Analyse en resultaten 56 3.3.1 Betrouwbaarheid en validiteit 56 3.3.2 Analyse en resultaten van de gemeten variabelen 573.4 Discussie 62

Hoofdstuk�4.�Conclusies�en�aanbevelingen� 654.1 Inleiding 654.2 Conclusies 65 4.2.1 Kennis, houding, gedrag, begrip en retentie 66 4.2.2 De rol van betrokkenheid 684.3 Aanbevelingen 694.4 De betekenis van de resultaten voor de praktijk 714.5 Richtingen voor nader onderzoek 724.6 Wat er na dit onderzoek gebeurt 74

VII

VIII

Dankwoord� 77

Bijlagen� 79Bijlage 1 Stellingen 80Bijlage 2 Pilotonderzoek 81Bijlage 3 Materiaal OV-chipkaart 84Bijlage 4 Materiaal Freitag 86Bijlage 5 Materiaal Chanel 88Bijlage 6 Materiaal Dentaid 89Bijlage 7 Enquête conditie 1A (screenshots) 90Bijlage 8 Correspondentie over verzamelen respondenten (selectie) 91Bijlage 9 Correspondentie met collega’s en respondenten (selectie) 92Bijlage 10 Facebook en monitor 93Bijlage 11 Verdeling respondenten per conditie en per enquête 94Bijlage 12 Uitkomsten per effect 95 Uitkomsten per conditie 97Bijlage 13 Cronbach’s Alpha 98Bijlage 14 Variantie analyse 99Bijlage 15 Resultaten per merk en resultaten retentie 104

Referenties� 105Literatuur 105Materiaal praktijkonderzoek 111Beeldverantwoording 112Interviews 112Variantieanalyse 112

10

11

Hoofdstuk�1.�Probleemformulering1.1� Inleiding

Een oudere dame in de Verenigde Staten droogde altijd haar kleine hondje in de oven na

het wassen. Op een gegeven moment kocht zij een magnetron. Na de volgende wasbeurt

droogde zij haar hondje in die magnetron. Door de verhitting explodeerde het dier.

De vrouw klaagde vervolgens de fabrikant van de magnetron aan en die werd door de

rechter tot een hoge boete veroordeeld. Sindsdien staat op de gebruiksaanwijzing van

een magnetron in de VS dat je het apparaat niet mag gebruiken om er levende dieren in

te drogen.1

Van de hierboven beschreven gebeurtenis is niet bekend of deze ook daadwerkelijk

heeft plaatsgevonden. De gebeurtenis grijpt terug naar verhalen over huisdieren die in

gasovens kropen en dan soms overleden. Daarnaast waarschuwt het voorbeeld ervoor

voorzichtig om te gaan met nieuwe technologieën.2

Dergelijke verhalen kunnen volgens Pluijmaekers (z.j.) als waargebeurd overkomen,

afhankelijk van hoe ze verteld worden en door wie. Het verhaal over het hondje in de

magnetron wekt emotie op (arme hond/domme vrouw) en biedt een oplossing voor de

problematiek (de waarschuwing in de gebruiksaanwijzing). De vraag is interessant of het

verhaal over het hondje in de magnetron dezelfde emotie zou opwekken en een oplossing

voor de problematiek zou bieden, wanneer het verhaal gecombineerd zou worden

met een infographic of wanneer een infographic het verhaal zou vervangen. Door de

infographic kan je immers niet meer stellen dat de vrouw het niet kon weten.

Figuur 1.1 toont hoe deze infographic er uit zou kunnen zien.

Figuur 1.1 Fictieve infographic bij het verhaal over de The Microwaved Pet.3

1  Mikkelson, D. (2006, 25 juli). The Microwaved Pet. Geraadpleegd op 14 oktober 2014 van www.snopes.com/horrors/techno/microwavedpet.asp.

2  The Microwaved Pet (1970) is volgens Pluijmaekers (z.j.) één van de bekendste stadssagen in Nederland. Geraadplegd op 14 oktober 2014 van www.verhalenbank.nl/items/show/51258.

3  Hamelynck, M. (2016). Infographic samengesteld uit een infographic van Ikea Systems (2012) en een foto van Sanoma Media Netherlands groep (2010).

12

Een verhaal is een weergave van fictieve of non-fictieve gebeurtenissen. Het vertellen

ervan is waarschijnlijk één van de oudste vormen van vermaak die de mensheid kent.

Werden verhalen aanvankelijk voornamelijk mondeling overgebracht (informeel of

formeel, in een voorstelling of voordracht), inmiddels kunnen ze ook in geschreven,

gedrukte of digitale vorm worden verspreid. Tegenwoordig zijn verhalen nog altijd een

belangrijk communicatiemiddel.

Voordat het schrift werd uitgevonden, communiceerden mensen via beelden

(i.e. visualisatie). Tegenwoordig zijn er verschillende vormen van visualisatie

(Dobel, 2011). Visualisatie door middel van infographics varieert van eenvoudige

pictogrammen tot gebruiksaanwijzingen van complexe apparaten en interactieve en

bewegende infographics (Schilp, persoonlijke communicatie, 12 december, 2014).

De visualisatie van het weerbericht is volgens Platjouw (z.j.) waarschijnlijk één van de

meest bekende vormen van infographics (Figuur 1.2). Het zijn vereenvoudigde weergaven

van meteorologische satellietbeelden.4 In deze infographicvorm maken pictogrammen

in combinatie met cijfers en letters duidelijk wat de temperatuur wordt, waar eventueel

neerslag gaat vallen of waar juist de zon gaat schijnen, hoe hard het gaat waaien en

uit welke richting de wind dan komt. De informatie in het gesproken of geschreven

weerbericht en een infographic kunnen deels overlappen/verschillen. Als de informatie

in een gesproken of geschreven bericht en een infographic elkaar aanvullen, spreken we

in deze scriptie van incongruente informatie. Dit houdt in dat de infographic een andere

focus heeft dan het bericht zelf, maar daarmee niet bedoelt tegenstrijdig te zijn.

Als je een infographic naar tekst zou vertalen zou dit meer ruimte vergen en, volgens

onderzoek van Lane en Kosslyn (2009), minder snel zijn te begrijpen.

Figuur 1.2 Screenshot van de Weerplaza app (Weerplaza, z.j.).

4  Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (2016). Weerkaarten. Analyse en verwachting. Geraadpleegd op 26 december 2016 van www.knmi.nl/nederland-nu/weer/waarschuwingen-en-verwachtingen/weerkaarten.

13

Zowel het vertellen van verhalen (storytelling) als het visualiseren van informatie

(infographics) zijn manieren om te communiceren. En kunnen worden opgevat als

verschillende vormen van communicatie die elkaar mogelijk kunnen versterken.

Corporate storytellingStorytelling (letterlijk: verhalen vertellen) is het overbrengen van gebeurtenissen via

woorden en beelden. Verhalen worden in de meest uiteenlopende domeinen gebruikt

voor de overdracht van informatie; denk aan geschiedenis, entertainment, onderwijs

en morele waarden. Al sinds het ontstaan van de mensheid worden er verhalen verteld.

De oudst bekende verhalen werden met krijttekeningen op rotswanden aangebracht.

Later werden deze verhalen verteld in combinatie met muziek en dans. Na de uitvinding

van het schrift en (veel later) van het drukwerk werden verhalen over de hele wereld

verspreid. In 1895 gaf John Deere als eerste bedrijf een klantenmagazine uit:

‘The Furrow’.5 Met informatie over landbouw en het merk is dit blad, volgens Gardiner

(2013), de eerste vorm van contentmarketing. De eerste corporate stories stammen

volgens Delwel (2013) uit 1900. Tegenwoordig is de term ‘storytelling’ in de wereld van

contentmarketing niet meer weg te denken.

Corporate storytelling is volgens Brazeman (z.j.) een manier van communiceren die

mensen bij boodschappen betrekt en drempels wegneemt. Corporate storytelling brengt

de verhalen van merken (producten, diensten of organisaties) tot leven. De verhalen zijn

persoonlijk, geloofwaardig en overtuigend wanneer ze met toewijding worden gebracht.

Hendriks (2012) stelt dat waar feiten en cijfers informeren, storytelling medewerkers

laat ervaren wat het vertelde verhaal betekent en het kan zakelijke begrippen tot leven

brengen.

InfographicsEen infographic (of informatieve illustratie) is een (informatieve) weergave van

verschillende objecten door middel van een combinatie van tekst en beeld.

Een infographic legt volgens Ruys (persoonlijke communicatie, 30 september, 2014)

uit in beeld wat je niet (snel) in tekst kunt vertellen. Complexe onderwerpen, feiten en

cijfers worden inzichtelijk gemaakt. Infographics kunnen bijvoorbeeld onderdeel zijn van

een gebruiksaanwijzing voor het bedienen van een magnetron. Of de infographic is een

tabel met honderd getallen waarin iemand binnen een seconde het hoogste getal kan

aanwijzen. Volgens Studio Lakmoes (z.j.) communiceert een visuele gebruiksaanwijzing

evenals een staafdiagram met honderd staafjes de bedoelde boodschap sneller,

compacter en duidelijker dan alleen woorden. Daarnaast stelt Schilp (persoonlijke

communicatie, 12 december, 2014) dat bedrijven en organisaties infographics gebruiken

voor bijvoorbeeld interne communicatie, de introductie van nieuwe producten en voor de

ontwikkeling en implementatie van veranderingsprocessen.

5  Na het debuut groeit The Furrow uit tot één van de meest vooraanstaande magazine voor agrariërs. Geraadpleegd op 27 april 2016 van www.deere.com/en_US/corporate/our_company/about_us/history/timeline/timeline.page. 

14

De eerste bekende voorbeelden van infographics dateren van 42.000 jaar voor Christus.

Het betreft grotschilderingen die destijds niet bedoeld waren als versiering, maar een

soort boekhouding van de jacht vormden. In de Middeleeuwen ontstonden er vormen

van abstract grafisch denken. Een bekend voorbeeld hiervan is de muzieknotatie zoals wij

die ook nu nog kennen en gebruiken. De verbeelding van kwantitatieve informatie kwam

in de zeventiende en achttiende eeuw op gang. Constantijn Huygens (1629-1695) was

een pionier op het gebied van grafische verbeeldingen van natuurkundige verschijnselen.

Huygens ontwikkelde nieuwe grafische vormen om de wetmatigheden van de natuur

zichtbaar te maken.

Tegenwoordig worden infographics onder andere ingezet als aanvulling op

nieuwsberichten en het op een snelle en aantrekkelijke manier overbrengen van

informatie. Figuur 1.3 is een infographic uit de Volkskrant, die verbeeldt wat er op

11 september 2001 in New York gebeurd is, welke gevolgen dit had en op welke wijze

het nieuwe World Trade Center herbouwd wordt.

Figuur 1.3 World Trade Center, NYC (De Volkskrant, 2014).6

Bovenstaande onderwerpen vormen de basis voor het onderzoek in deze thesis.

De theorie waarop de onderzoeksvragen zijn geformuleerd wordt in de volgende

paragraaf ingeleid.

6  Balder, T., Meij, R. van der (2014). Infographic. World Trade Center. NYC. De Volkskrant, Sir Edmund 14 mei 2014, p.40. De Volkskrant, Amsterdam.

15

1.2� Theorie

De gepresenteerde theorie is gebaseerd op wat in hoofdlijnen bekend is over corporate

storytelling, visual storytelling, infographics en de mentale verwerking van beeld versus

tekst.

Corporate storytellingVolgens Rijnja en Van der Jagt (2004) kan het vertellen van verhalen een krachtige vorm

van communicatie zijn. Bij corporate storytelling worden verhalen gebruikt om mensen

te binden aan een organisatie, om een onderneming te positioneren, of om draagvlak

voor een reorganisatie te creëren. Maar ook om een boodschap meer betekenis te

geven, om mensen te overtuigen en te motiveren. Geloofwaardige verhalen kunnen een

marktwaarde en immateriële meerwaarde opleveren. Ze worden ingezet als schakel

tussen strategische positionering en onderscheidende profilering. Hendriks (2012) stelt

dat corporate stories boeien, inspireren en (anders abstracte) begrippen als ‘visie, missie,

strategieën en business cases’ tot leven kunnen wekken. Verhalen kunnen de bedrijfstrots

vergroten, veranderprocessen versnellen of verkoopresultaten verbeteren.

Corporate storytelling is volgens Van der Jagt (2004) één van de stappen in de richting

van de ontwikkeling van een ‘sterke’ reputatie. Theorie over reputatiemanagement

wordt in Hoofdstuk 2 aangestipt.

Visual storytellingWaar bedrijven infographics gebruiken als marketingtool, om de in- en externe

communicatie te verbeteren, of om inzicht te bieden en te verwerven, daar brengen

volgens Lankow, Ritchie en Crooks (2012) corporate stories de visie, missie en strategieën

van merk, organisatie en bedrijf tot leven en creëren daarmee draagvlak onder

stakeholders. Lankow et al. (2012) beschrijven visual storytelling als een vorm van

communicatie die door de combinatie van een verhaal en een visualisatie aantrekkelijk

is voor stakeholders, hen informeert en waar mogelijk vermaakt.

Visual storytelling is volgens onderzoek van Todorova (2013) het communiceren van

een boodschap door middel van een infographic of datavisualisatie. Door op deze wijze

te communiceren krijgt een boodschap meer impact/zeggingskracht dan wanneer er

alleen woorden op een spreadsheet staan. Het kan de in- en externe communicatie

ondersteunen. Immers, stelt Todorova (2013), infographics visualiseren boodschappen,

feiten en cijfers compacter, sneller en duidelijker dan alleen tekst. Hierdoor zouden

infographics van toegevoegde waarde kunnen zijn voor corporate storytelling.

16

InfographicsInfographics worden, volgens Linsen (2015), op veel gebieden gebruikt om het effect

van boodschappen te versterken. Datavisualisatie neemt weliswaar toe, maar is er veel

meer mogelijk, stelt hij. Infographics worden gebruikt om een boodschap aan te vullen

(bijvoorbeeld door een verhaal te illustreren) of te vervangen (bijvoorbeeld door het

complete verhaal te visualiseren).

De meeste infographics zijn volgens Lubberink (2013) samenstellingen van tekeningen

en grafische elementen (zoals pijlen) in combinatie met tekst. Ten opzichte van tekst zijn

infographics aantrekkelijk en gemakkelijk te delen via de sociale media. Volgens Ruys

(persoonlijke communicatie, 30 september, 2014) brengen infographics het beste van

data en visualisatie samen om een verhaal te vertellen of om een boodschap over te

brengen.

Volgens Smiciklas (2012) kunnen infographics als intern en extern communicatiemiddel

ondersteunen bij het bouwen aan een merk. De waarde van een merk is mede gebonden

aan hoe stakeholders een merk ervaren. De manier van communiceren heeft invloed op

de markt. Volgens hem kan het publiceren van infographics helpen bij het creëren van

bewustzijn en betrokkenheid, maar ook bij het benadrukken van persoonlijkheid, kennis

en mogelijk thought leadership. Door de stakeholders meer te leren en inzicht te geven

over het merk kan geloofwaardigheid worden gecreëerd.

Naast theorie over corporate storytelling, visual storytelling, infographics en de mentale

verwerking van beeld versus tekst, worden in deze scriptie ook communicatie-effecten

op het gebied van kennis, houding en gedrag in ogenschouw genomen. Daarbij wordt

rekening gehouden met de rol van de betrokkenheid van de consument. Hiervoor wordt

literatuur gebruikt van Floor en Van Raaij (2010) en Lankow, Ritchie en Crooks (2012).

Gebaseerd op bovenstaande theorieën is hieronder de probleemstelling voor deze scriptie

uitgewerkt.

1.3� Probleemstelling

Wat zouden, in het kader van corporate storytelling, infographics kunnen bijdragen aan

het bouwen van een sterke reputatie? Als corporate storytelling merk, organisatie en

bedrijf tot leven kunnen wekken en visualisatie complexe onderwerpen inzichtelijk kan

maken, wat zou dan de invloed van infographics kunnen zijn op het effect van corporate

stories? Worden die verhalen sneller herkenbaar? Zijn ze eenvoudiger te begrijpen?

Komt de essentie ervan beter over? Zijn ze beter te onthouden? Zouden ze kunnen

worden ingezet als (aanvullend) marketinginstrument? Kortom: welke effecten kunnen

infographics op corporate stories hebben als het gaat om kennis, houding en gedrag?

17

De centrale vraagstelling van dit onderzoek luidt:

Leidt het gebruik van infographics in corporate stories tot effectievere communicatie?

Het doel van dit onderzoek is inzicht verwerven in hoe boodschappen zo effectief

mogelijk bij het publiek over te brengen.

Deelvragen die in dit onderzoek centraal staan zijn:

• Wat houdt visualisatie in de vorm van infographics in?

• Wat is corporate storytelling?

• Wat is effectieve communicatie?

• Kan design in de vorm van visualisatie waarde opleveren voor reputatiemanagement?

• Kunnen infographics worden ingezet als (aanvullend) marketinginstrument?

• Kan visualisatie in de vorm van infographics een corporate story tot leven wekken?

Grenzen van het onderzoekDe focus van dit onderzoek ligt op het visualiseren van corporate stories, niet op

visualisaties van het weerbericht, omzetcijfers, wayfinding, cartografie, gebruiks-

aanwijzingen en dergelijke. Deze visualisaties beperken zich tot infographics,

het zijn dus geen verfilmde of geanimeerde corporate stories. In Hoofdstuk 2 van deze

scriptie worden de verschillende typen infographics en corporate stories nader toegelicht.

1.4� Structuur�van�de�thesis

Deze thesis bestaat uit vier hoofdstukken. In dit hoofdstuk zijn de aanleiding,

het theoretische kader en de probleemstelling beschreven. In hoofdstuk 2 komt

het theorieonderzoek aan bod, en naar aanleiding daarvan wordt een conceptueel

model vormgegeven dat dient als basis voor een onderzoeksmodel. Hoofdstuk 3 is

een weerspiegeling van het praktijkonderzoek, waarin het onderzoeksmodel wordt

toegepast en de resultaten hiervan worden behandeld. Hoofdstuk 4 omvat de

conclusies, aanbevelingen en implicaties van het onderzoek.

18

19

Hoofdstuk�2.�Theorieonderzoek2.1� Inleiding

Door middel van literatuuronderzoek wordt in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de

centrale vraag: heeft visualisatie van een corporatie story door middel van infographics

invloed op kennis, houding en gedrag? Naast theorie over reputatiemanagement,

corporate storytelling, visual storytelling en infographics komt de mentale verwerking

van beeld versus tekst aan de orde. Uit de bestudeerde literatuur blijkt dat corporate

storytelling een instrument is dat bedrijven kan helpen bij het bouwen aan een reputatie.

En dat zowel corporate storytelling als infographics relevant kunnen zijn voor bedrijven

en instellingen. Er is onderzoek gedaan naar de verschillende communicatiedoelen.

Welke effecten hebben deze en welke invloed heeft de combinatie van corporate

storytelling en infographics op deze effecten?

2.2� Reputatiemanagement

Corporate storytelling is volgens Van der Jagt (2004) één van de stappen in de

ontwikkeling van een ‘sterke’ reputatie. Deze paragraaf gaat over wat reputatie-

management is, hoe deze discipline zich ontwikkeld heeft, op welke wijze bedrijven

kunnen bouwen aan hun reputatie en welke rol corporate storytelling hierbij zou

kunnen spelen.

Wat is reputatiemanagement?Reputatiemanagement omvat alle activiteiten van een organisatie om een gewenst beeld

op te roepen bij het publiek.7 Volgens Stamsnijder (2010) zijn deze activiteiten onder

te verdelen in het leggen, bouwen en onderhouden van relaties met alle stakeholders

van de organisatie. De dialoog met de stakeholders is een cruciaal instrument voor het

vormgeven van verandering en onmisbaar voor het creëren van draagvlak voor nieuwe

organisatievormen, (merk)strategieën en merkbeleid.

Waarom reputatiemanagement?In het huidige transparantietijdperk is corporate reputatiemanagement steeds

belangrijker geworden (Van der Jagt, 2004; Hillesum & Franssen, 2016). Consumenten

worden steeds belangstellender en kritischer en willen meer weten over de werkwijze

van producenten. Door het gebruik van internet, economische katernen en soms

verplichte transparantie (bijvoorbeeld van beursgegevens) hebben zowel de consument

7  Clipit Media Monitoring (2015, 18 juni).Reputatiemanagement. Wat is de definitie & betekenis. Geraadpleegd op 13 december 2015 van www.ensie.nl/clipit-media-monitoring/reputatiemanagement.

20

als producent toegang tot informatie. Floor en Van Raaij (2010) stellen dat naarmate

de verschillen tussen merken kleiner worden, reputatie een belangrijker rol gaat spelen.

De consument geeft vaak de voorkeur aan het product van de onderneming met

de beste reputatie. Volgens Hillesum en Franssen (2016) presteren merken met een

positieve reputatie beter in de markt, vinden zij sneller nieuwe klanten, medewerkers en

investeerders en houden zij deze ook makkelijker vast.

Volgens Stamsnijder (2010) zijn emoties bepalender voor het gedrag van mensen

dan feiten en argumenten. Gevoelsmatig gaat men op zoek naar betrouwbaarheid en

herkenbaarheid. Een organisatie die men vertrouwt geniet voorkeur bij haar stakeholders.

Klanten kopen haar producten en diensten, talent wil er werken en maatschappelijke

organisaties verbinden zich met het bedrijf.

Een belangrijk doel van reputatiemanagement is volgens Stamsnijder (2010) het

verbeteren van de cultuur van een organisatie, waardoor medewerkers de kernbelofte

beter in de gewenste klantervaring kunnen omzetten.

De fundamenten voor het bereiken van het doel van reputatiemanagement zijn

volgens Peters (2012):

• De mate van zichtbaar zijn voor de stakeholders.

• De positionering ten opzichte van andere organisaties.

• De geloofwaardigheid en oprechtheid: authenticiteit.

• De transparantie over beleid en werkwijze en de toegankelijkheid voor de stakeholders.

• Het consistent structureel afstemmen van alle acties en uitingen om daarmee een

herkenbaar beeld uit te dragen naar de stakeholders.

Volgens Cremers (2014) kan een crisis ernstige schade toebrengen aan de reputatie van

een organisatie. Een negatief beeld van een organisatie kan vervolgens leiden tot verlies

van klanten en dalende omzet. Reputatiemanagement heeft volgens haar mede tot doel

dat een organisatie op de juiste manier met een crisis omgaat en er op de juiste manier

over communiceert.

Recente voorbeelden van crises met (mogelijk) grote reputatieschade zijn de

‘sjoemelsoftware’ van Volkswagen8 en de ontploffende telefoons van Samsung9.

De ontwikkeling van corporate reputatiemanagementHet belang van reputatie komt mede voort uit de ontwikkeling van corporate branding.

Corporate branding ontwikkelde zich in grofweg drie ‘golven’ (Hatch & Schultz, 2008).

In de eerste golf probeerde marketing de relaties tussen producten en consumenten

te leggen. Men dacht dat corporate brands konden worden behandeld als omvangrijke

8  Nu.nl (2015, 23 september). Dit moet je weten over het dieselschandaal van Volkswagen. In NU.nl. Sanoma Digital The Netherlands B.V. NU. Geraadpleegd op 20 oktober 2016 van www.nu.nl/volkswagen-schandaal/4131514/moet-weten-dieselschandaal-van-volkswagen.html

9  Nagtegaal, B. (2016, 2 september). Samsung staakt verkoop Note7 om ontploffende accu’s. In NRC.nl. Geraadpleegd op 20 oktober 2016 van www.nrc.nl/nieuws/2016/09/02/samsung-staakt-verkoop-note-7-om-ontploffende-accus-a1519196

21

product brands, die gecreëerd en vernieuwd konden worden door reclamecampagnes.

Deze aanpak hield alleen rekening met het belang van branding voor consumenten en

negeerde de andere stakeholders.

De tweede golf maakte van branding een multifunctionele activiteit. Diverse bedrijfs-

onderdelen werkten samen met de marketingafdeling om het merk te managen.

Op die manier kwamen er nieuwe ideeën, modellen en methoden tot stand van buiten

de marketing, om een corporate brand te kunnen bestuderen en haar waarde te

vergroten. De verschillende organisatieonderdelen eisten hun deel van de branding-

puzzel op, waardoor intern chaos ontstond. Cross-functionele teams werden nodig

om zich bezig te houden met het positioneren en managen van de corporate brand te

midden van verschillende relaties met stakeholders.

In de derde golf wordt een corporate brand steeds meer de stem van de totale

onderneming, inclusief alle stakeholders. In die vorm is corporate branding een

strategisch middel. Het is van belang om op de hoogste niveaus naar alle stakeholders

te luisteren, om hen op die manier door middel van de corporate brand aan zich te

binden. Een corporate brand zal in toenemende mate gevormd worden door talloze

vormen van communicatie. De communicatie over het merk wordt steeds meer

tweerichtingsverkeer. Daarnaast gaat het niet meer alleen om wat de organisatie zelf

doet, maar veel meer om de totale context, inclusief de reputatie, waarin dit gebeurt

(Hatch & Schultz, 2008).

Bouwen aan vertrouwenReputatiemanagement gaat volgens Stamsnijder (2010) om het vertrouwen dat een

doelgroep heeft in een organisatie. In de zes stappen voor het bouwen aan vertrouwen

die Van der Jagt (2004) omschrijft, is het creëren van een identiteit de eerste stap.

Het is vaak belangrijker ‘wie’ het bedrijf is dan ‘wat’ het is. Een identiteit schept

vertrouwen bij het publiek en de medewerkers. De tweede stap is het helder positioneren

van de onderneming. Hierbij moeten de elementen naar voren komen die het publiek

onthoudt en waarmee de onderneming geassocieerd wil worden. De derde stap is het

verhaal van de onderneming. Een verhaal is een effectieve communicatievorm en kan

consistentie bieden in de boodschap die het bedrijf wil overdragen. In de vierde stap

moet het merk betekenis krijgen en daarmee voorkeur bij het publiek. Het merk moet

instrumentele waarden (zoals technische specificaties van een automerk) en affectieve

(emotionele) waarden bij zich dragen. Echter, zonder daadwerkelijke prestatie is geen

enkele reputatie duurzaam: de vijfde stap. Prestaties en gedrag hebben de grootste

invloed op de beeldvorming. De beloften moeten worden waargemaakt. Stap zes is

het organiseren van het reputatiemanagement, met andere woorden: het meten van

prestatie, communicatie en reputatie en kijken welke activiteiten op welke wijze effect

hebben op de reputatie (Van der Jagt, 2004). Door deze zes stappen te volgen kan een

organisatie bouwen aan een reputatie waaraan haar stakeholders de voorkeur geven en

waarin zij vertrouwen hebben.

22

Volgens Van Ruler (2012) zijn identiteit en authenticiteit (onderdeel van de organisatie

zelf) belangrijker geworden dan imago10 en reputatie (onderdeel van hoe de organisatie

gezien wordt). Om vertrouwen te winnen moet minder gestuurd worden op reputatie

en meer op legitimatie. Reputatie gaat volgens haar over het positief onderscheiden van

anderen; legitimatie over of de organisatie rechtvaardig en betrouwbaar wordt gevonden.

Volgens Aula en Heinonen (2016) wordt de reputatie van een organisatie bepaald door

factoren uit het verleden (goed of slechte nalatenschap), het heden (de activiteiten in het

hier en nu), en de verwachtingen voor de toekomst (waar het bedrijf zegt dat het naar

toe gaat en of anderen dit geloven). Reputatie zelf is altijd in het nu, een bedrijf zonder

reputatie bestaat niet. Aula en Heinonen (2016) stellen dat zelfs als het bedrijf nieuw is,

en geen geschiedenis heeft, het leent van de reputatie van de oprichter(s) of van andere,

vergelijkbare bedrijven. Bijvoorbeeld wanneer een bedrijf wordt opgericht door iemand

met een frauduleus verleden, zal het bedrijf veel moeite moeten doen om een betere

reputatie te vormen.

De manier waarop organisaties kunnen bouwen aan een reputatie en deze kunnen

onderhouden hangt af van het type bedrijf, bronnen en hoe lang een bedrijf al bestaat.

Bedrijven die al lang bestaan kunnen volgens Aula en Heinonen (2016) gebruik maken

van bronnen uit hun verleden om verhalen te vertellen. Klanten kunnen geïnteresseerd

worden gemaakt en vertrouwen hebben in de producten van organisaties omdat goede

verhalen uit het verleden die bedrijven geloofwaardig maken.

Een nieuw bedrijf kan geen gebruik maken van een geschiedenis. Het is afhankelijk van

de belofte en die is soms minder effectief in het winnen van klanten. Daar staat

tegenover dat oude bedrijven er last van kunnen hebben dat consumenten vinden dat

ze niet meegaan met hun tijd, een fenomeen waar starters geen last van hebben

(Aula & Heinonen, 2016).

Corporate identityCorporate identity heeft betrekking op het totaal aan uitingsvormen waarmee een

organisatie een persoonlijkheid uitdraagt: symboliek, communicatie en gedrag

(Birkigt & Stadler, 1986).

Met symboliek worden de beelden bedoeld die een organisatie gebruikt om

de handelingen op het gedrags- en communicatieniveau te bekrachtigen en te

ondersteunen. Deze beelden zijn vaak visualiseringen zoals logo’s en illustraties.

Door deze binnen een huisstijl eenduidig toe te passen wordt een coherent beeld

overgebracht en een bijdrage geleverd aan de vorming en instandhouding van de

corporate identity.

Met communicatie bedoelen Birkigt en Stadler het totaal van verbale en visuele

boodschappen van een onderneming. Dit instrument is snel en flexibel waarbij het

mogelijk is om abstractere signalen rechtstreeks aan doelgroepen over te brengen.

Een bedrijf kan op die manier bijvoorbeeld sneller communiceren dat het innovatief is

dan wanneer het dit alleen communiceert door middel van gedrag. Aan de andere kant

heeft communicatie geen zin wanneer het gecommuniceerde niet uit het gedrag van de

10  Het belangrijkste verschil tussen imago en reputatie is dat reputatie over feiten gaat en imago over het beeld dat men van het merk heeft (Hillesum & Franssen, 2016).

23

onderneming blijkt. De handelingen, of het gedrag, van een onderneming zijn uiteindelijk

datgene waarop de stakeholders haar zullen beoordelen. Bepaalde gedragsaspecten

zijn door middel van communicatie en/of symboliek te onderstrepen, waarmee de

beeldvorming in de gewenste richting gestuurd kan worden (Birkigt & Stadler, 1986).

Volgens Ollis (2002) is corporate identity belangrijk omdat tegenwoordig producten en

service meer op elkaar gaan lijken, waardoor consumenten vaker aankoopbeslissingen

nemen op basis van emotionele dan op rationele gronden.

De rol die infographics, waarin communicatie en symboliek samen worden gebracht,

hierbij spelen wordt in paragraaf 2.5 nader beschreven.

Communicatie-uitingen van reputatiemanagementReputaties zijn volgens Fombrun en Van Riel (2004) belangrijk omdat ze intrinsiek

samenhangen met de strategische positionering van het bedrijf als geheel.

Als stakeholders bevalt wat ze horen en zien, geven ze het bedrijf hun steun.

Een eerste vereiste voor het opbouwen van een, volgens Fombrun en Van Riel, ‘sterke’

reputatie is het creëren van een typisch eigen reputatieplatform. Bedrijven met

een dergelijke reputatie richten consistente communicatie-uitingen rondom een

reputatieplatform niet alleen op consumenten, maar op alle stakeholders. Een instrument

om zich wat betreft reputatieplatform te onderscheiden is corporate storytelling.

Het ontwikkelen van een reputatieplatform en het baseren van alle communicatie-

uitingen op een als gemeenschappelijk ervaren corporate story is gunstig voor het

opbouwen van een reputatie. Stakeholders zullen eerder ontvankelijk zijn voor de

uitlatingen van een bedrijf, wanneer ze merken dat de inhoud samenhang vertoont.

Hierdoor ervaren zij een bedrijf als consistent in zijn gedrag - en daarmee geloofwaardig

in wat het zegt (Fombrun & Van Riel, 2004).

Volgens Van Ruler (2012) kunnen organisaties zich niet meer veroorloven te denken dat

zij de initiator van berichtgeving zijn. Stakeholders staan niet in de luisterstand, maar

praten zelf en willen gehoord worden. Verder is, volgens haar, niet meer duidelijk wie

de stakeholders zijn. Dat betekent dat organisaties veel meer moeten gaan luisteren in

plaats van te zenden. Conversatie wordt daarom de centrale communicatiestijl, aldus

Van Ruler (2012).

Stamsnijder (2010) benoemt vijf succesfactoren waaraan een organisatie moet voldoen,

wil er sprake zijn van een ‘sterke’ reputatie:

• De beeldvorming is leidend bij het ontwikkelen van gedrag, beleid en communicatie

en geen kostenpost maar een investering.

• Dialoog met de meest uiteenlopende doelgroepen: multistakeholder-oriëntatie.

• Medewerkers zijn ambassadeurs: ze worden actief betrokken bij het formuleren van

de visie en missie en het benoemen van de eigen identiteit, waarden en kernbeloften.

• De corporate story is het kompas: het positioneringsdocument voor het handelen van

de organisatie.

• Leidinggevenden tonen voorbeeldgedrag.

24

Organisaties moeten, volgens Van Ruler (2013), stakeholders het gevoel geven dat er

echt naar ze geluisterd wordt. Zij stelt: “Neem de ander serieus, neem mensen mee in je

proces, bespreek ook de risico’s en je afwegingen, vertel het ook als je ergens niets mee

doet.”11

Online reputatiemanagementIn het transparantietijdperk (Van der Jagt, 2004; Hillesum & Franssen, 2016) verwachten

consumenten van merken dat ze oprecht, authentiek, toegankelijk en transparant zijn.

Consumenten kunnen via social media, vergelijkingssites, fora en reviews van alles over

een merk en zijn diensten of producten te weten komen. Negatieve berichten op internet

kunnen gemakkelijk tot reputatieschade leiden. Bij online reputatiemanagement gaat

het volgens Hillesum en Franssen (2016) om het beïnvloeden van de beeldvorming van

het merk via bijvoorbeeld social media. De grootste uitdagingen voor merken bij het

opbouwen van een goede online reputatie zijn het luisteren naar consumenten, het

opbouwen van een relatie, het herwinnen van vertrouwen en het geloofwaardig worden.

Karagos (2013) stelt dat online reputatie niet over techniek maar over communiceren met

mensen en hun behoeftes gaat. Volgens hem moet een organisatie de focus leggen op:

• Luisteren: bepaal wie de klanten zijn, identificeer beïnvloeders, voorstanders en

tegenstanders, en leer het herkennen van het ontstaan van een crisis.

• Controle op wat er in zoekresultaten te zien is, stem de content af op de gebruiker.

• Creëren van unieke ervaringen: consumenten zijn bereid deze te delen.

• Heldere communicatie bij klachten, snel reageren met hoe deze klacht in de toekomst

kan worden voorkomen.

• Trek voorspraak aan en breng verbindingen tot stand met belangenbehartigers en

bouw aan nieuwe verbindingen.

• Positioneer, identificeer de waarden en USP’s van de organisatie en het publiek en blijf

consistent.

Volgens Van Leeuwen (2016) bevat content op sociale media meningen, die kunnen

dienen als materiaal voor het bepalen van de online reputatie. Omdat de consument

veel tijd online doorbrengt en veel organisaties online zichtbaar zijn, is het managen

van de online reputatie een essentieel aspect voor vrijwel elke organisatie.

Van Leeuwen (2016) signaleert zes trends die van invloed zijn op de ontwikkeling van

online reputatiemanagement.

1 Door de toename van visuele content en audiofragmenten worden beeld en geluid

steeds belangrijker. Mede door de toename van het aantal ‘eigen’ online videokanalen

of radiostations. Volgens Meadows en Meadows (2016) kunnen opvallende berichten

van een bedrijf op YouTube haar reputatie beïnvloeden.

2 Door het afsluiten van data wordt luisteren en meepraten lastiger. De afgelopen tien

jaar hebben bedrijven op social media met de consument mee kunnen luisteren over

alles wat er over een merk, product of concurrent is gezegd. Ook kunnen bedrijven via

11  Van Ruler, in Timmerman en Mies (2013). p. 40.

25

eigen kanalen communiceren met hun klant. Echter bepaalt bijvoorbeeld Facebook

sinds 2013 op basis van het zoekgedrag van de consument welke berichten belangrijk

zijn. En LinkedIn schermt steeds meer informatie af.

3 Door het omvangrijke bereik van sommige websites of blogs kunnen berichten over

bedrijven en organisaties gevolgen hebben voor de onlinereputatie.

4 Door live streaming kan een organisatie alles wat zij opneemt overal ter wereld

live bekijken. Dit kan voordelen, maar ook nadelen opleveren. Een organisatie kan

bijvoorbeeld onverwacht en onvoorbereid in beeld komen.

5 Adblockers kunnen online advertenties uitschakelen. Dat is voor de consument

rustiger, hij wordt niet gestoord door ongewenste advertenties. Hierdoor verschuiven

bedrijven hun advertenties naar branded content en zal de consument bewuster

worden dat het stuk dat hij leest betaald wordt door een adverteerder. Het al dan niet

vermelden of de content betaald is kan invloed hebben op de online reputatie van het

medium en de adverteerder. De consument zou hierdoor de content onbetrouwbaar

kunnen vinden.

6 Doordat consumenten hun ervaringen in open platformen delen krijgen bedrijven

steeds meer inzicht in de motivatie van aankoopbeslissingen. De consument betalen

voor het uiten van deze ervaringen is volgens Van Leeuwen (2016) in ontwikkeling.

Reputatiemanagement vraagt volgens Rijnja en Van der Jagt (2004) om eenduidigheid

in de boodschap. Het juist toepassen van een sustainable (duurzame) corporate story is

daar bij uitstek geschikt voor. Volgens Gill (2011) is corporate storytelling een waardevolle

strategie voor het vergroten van de interne betrokkenheid en loyaliteit, die uiteindelijk

kan bijdragen aan het verbeteren van de interne en externe reputatie. In de volgende

paragraaf wordt dieper ingegaan op corporate storytelling.

2.3� Corporate�storytelling

Om de centrale vraag van dit onderzoek te beantwoorden is in de voorgaande paragraaf

literatuur over reputatiemanagement geraadpleegd.

Uit dat theoretisch kader komt naar voren dat corporate storytelling een geschikt

instrument zou kunnen zijn voor eenduidigheid in de boodschap van een organisatie

en op die manier bijdraagt aan de gewenste reputatie. Deze paragraaf gaat dieper in

op wat er in de literatuur gevonden is over corporate storytelling. Er wordt omschreven

wat corporate storytelling is, hoe dit instrument zich ontwikkeld heeft en op welke wijze

bedrijven dit kunnen inzetten ten behoeve van de in- en externe communicatie.

Wat is corporate storytelling?Storytelling is volgens Van der Wijk (2007) een andere manier van communiceren:

informatievoorziening van feiten, tekst en cijfers door middel van een verhaal.

Een corporate story omschrijft Van Riel (2010) als een beschrijving van de kernpunten

van een onderneming in de vorm van een beknopt verhaal. Het is opgesteld om de

26

identificatie van medewerkers met de organisatie te vergroten en om het bedrijf

succesvol te positioneren ten opzichte van andere organisaties. Een corporate story is

daarmee een management- en communicatie-instrument (Van Riel, 2010).

Waarom corporate storytelling?Organisaties moeten volgens Van Riel (2010) actief communiceren over de aard van

hun activiteiten, hun commerciële en maatschappelijke prioriteiten en hun resultaten.

Corporate storytelling gaat volgens Rijnja en Van der Jagt (2004) en Van Riel (2010) over

de kracht van verhalen om invulling en context te kunnen geven aan de vaak algemene

en makkelijk te kopiëren kernwaarden en mission statements van organisaties. Met een

corporate story kan een organisatie zich positioneren. Het verhaal wordt gebruikt voor de

in- en externe communicatie gericht op bekendmaking, bewustwording of beïnvloeding.

Storytelling is volgens Smith (2012) tijdloos. Iedereen kan verhalen vertellen, iedereen

luistert graag naar verhalen, onafhankelijk van leeftijd, afkomst of geslacht.

Smith (2012, p. 11) stelt dat volgens onderzoek van Bruner “feiten tot twintig maal

beter worden onthouden wanneer ze onderdeel uitmaken van een verhaal”. Verhalen

inspireren, PowerPoint-presentaties meestal niet.12

Hendriks en Schutte (2007) stellen dat de bedoeling van een corporate story is dat

het verhaal wordt doorverteld en een rol gaat spelen in het doen en laten van de

onderneming. Zij suggereren dat verhalen worden doorverteld, in tegenstelling tot de

meeste abstracte bedrijfsinformatie.

Verhalen worden volgens Weilch (2013) in alle culturen gedeeld als middel van

entertainment, onderwijs, cultuurbehoud en/of het bijbrengen van morele waarden.

Verhalen vertellen (storytelling) verbindt emoties. Corporate stories worden geschreven

en verteld om duidelijk te maken wie de organisatie is, waar ze voor staat en waar ze

voor gaat (Hendriks, 2012). Ze helpen om visie, missie en waarden tot leven te wekken.

Ze brengen volgens Hendriks en Schutte (2007) de klant beter in beeld. Corporate stories

kunnen instrumenten zijn om organisaties bij een verandertraject in beweging te krijgen

en kunnen helpen bij het implementeren van een visie voor de toekomst (Smith, 2012).

Een ‘goed’ verhaal laat zich volgens Rijnja en Van der Jagt (2004) verder verspreiden,

binnen en buiten de organisatie. Het vormt een prikkelend element in de

arbeidsmarktcommunicatie, het geeft een warm welkom aan nieuwe medewerkers.

Een belangrijke functie van een corporate story is het versterken van de band van het

personeel onderling en met de organisatie. Volgens Rijnja en Van der Jagt (2004) is het

‘nog mooier’ als zo’n story ook aansluit bij het beeld dat de omgeving van de organisatie

heeft. Als de story gebruikt wordt in corporate uitingen en speeches, wint niet alleen het

12  Volgens Kamstra (2007) zijn er vier soorten tekst te onderscheiden: Informatieve teksten (een nieuwsbericht, de tekst in een encyclopedie). Hierin staan vooral feiten. Opiniërende teksten (een column, een recensie) geven de mening van de schrijver weer, zonder de lezer te overtuigen van zijn eigen gelijk. Persuasieve teksten (een advertentietekst, een verkoopbrief). De schrijver neemt een duidelijk standpunt in en wil de lezer overhalen die mening te gaan delen. Amuserende teksten (een roman, een kort verhaal) bevatten geen zakelijke informatie, maar vertellen een verhaal. Men leest ze voornamelijk voor eigen plezier.  

27

beeld van een luisterende organisatie aan kracht. Ook de communicatie wordt concreet

en begrijpelijk (Rijnja & Van der Jagt, 2004).

Volgens Spear (2015) kan storytelling een rol spelen bij co-creatie met werknemers

van een corporate identity, omdat verhalen de merkwaarden kunnen versterken en de

emotionele betrokkenheid verhogen. Echter, bij sommige verhalen kunnen de gevoelens

van werknemers hun mening over het merk negatief beïnvloeden en op die manier

schadelijke betekenissen toewijzen aan het merk (Spear, 2015).

Verhalen zijn volgens Smith (2012) geschikt voor informeel leren.13 Zeventig procent van

nieuwe vaardigheden, informatie en deskundigheid op de werkplek wordt verworven

door informeel leren. Het fundament van informeel leren is storytelling. Voor verhalen

staan luisteraars meer open, ze zijn meer geïnteresseerd in de informatie die wordt

gegeven (Smith, 2012).

De ontwikkeling van corporate storytellingOm de communicatie met consumenten over een product of merk een meer consistent

karakter te geven, introduceerden designspecialisten (zo rond 1930) huisstijlhandboeken

(Van Riel, 2010). In de jaren vijftig ontwikkelden marketingspecialisten modellen, zoals

het MECCAS-model14 (Reynolds & Gutman, 1984), die bedrijven konden gebruiken om

boodschappen vanuit een identiek creatief concept vorm te geven. Vervolgens (vanaf de

jaren negentig) gingen ondernemingen de totale communicatie regisseren aan de hand

van woorden die de kernwaarden van een organisatie samenvatten (gemeenschappelijke

vertrekpunten). Een verzameling woorden blijkt in de praktijk niet voldoende.

Bedrijven hebben de neiging elkaar te kopiëren en een verzameling woorden kan leiden

tot verschillende interpretaties. Woorden worden volgens Van Riel (2010) pas relevant als

ze in de context van een zin worden geplaatst, of nog beter binnen de context van een

echt verhaal. Je zou kunnen zeggen: woorden moeten worden ondersteund door daden.

Daden die in een verhaal kunnen worden beschreven.

De elementen van storytellingDe elementen van een klassiek opgebouwd verhaal zijn, zo stelt Van der Wijk (2007),

vrijwel altijd: boodschap, conflict, spelers en plot.

Bij corporate storytelling kan één van de merkwaarden van een organisatie worden

gebruikt om de boodschap te formuleren. Met ‘veiligheid’ als merkwaarde in haar

kernverhaal creëert Volvo een emotionele band met de consument.15

13  In elke groep mensen zal volgens Smith (2012) ongeveer veertig procent visueel leren, veertig procent auditief leren en de overige twintig procent kinesthetisch leren). Visuele leerlingen genieten van de beelden die verhalen bij hen oproepen. Auditieve leerlingen richten zich op de woorden en de stem van de verteller. Kinesthetische leerlingen herinneren zich de emotionele banden en gevoelens uit het verhaal. 

14  Means-End Conceptualization of Components for Advertising Strategy. Dit model heeft tot doel om de effectiviteit van een (advertentie)strategie te bevorderen. Het is een soort handleiding die gebruikt kan worden om de essentie van een creatief concept te kunnen bepalen.

15  Ons verhaal. Scandinavische trots. Geraadpleegd op 1 mei 2016 van www.volvocars.com/nl/over-volvo/onze-organisatie/dit-is-volvo

28

Conflict is de motor voor een goed verhaal. Met zijn conflicterende film

‘An Inconvenient Truth’ overdreef Al Gore (Guggenheim, 2006) bewust om het

verhaal over klimaatverandering de wereld in te helpen. Hij gebruikte infographics

waarvan de data overdreven waren en met de computer bewerkte beelden,

waardoor de klimaatverandering ernstiger overkwam dan deze in werkelijkheid is.

De spelers zijn naast een held met een doel voor ogen, ook altijd een tegenspeler, en een

groter goed om voor te vechten. Zonder tegenspelers geen conflict, zonder conflict geen

boeiend verhaal, zonder boeiend verhaal geen boodschap.

Een klassiek opgebouwd verhaal heeft een begin, midden en eind. Maar ‘hoe gaan we het

doen’ (het plot) is essentieel om mensen in beweging te krijgen (Van der Wijk, 2007).

Zaltman (2013) stelt dat alle merken een verhaal hebben, een verhaal dat consumenten

zelf vertellen wanneer ze een product willen of daadwerkelijk kopen. Dit verhaal zal

een onderbewust verhaal zijn als de persoon in kwestie al een trouwe koper is of een

bewust verhaal als de koper iets nieuws probeert. Naast deze mond-tot-mondverhalen

en aankoopverhalen hebben merken ontstaansverhalen zoals het verhaal van Nokia,

opgericht in 1865 in het stadje Nokia, dat start met een molen voor houtpulp, uitbreidt

met het maken van rubberproducten en later de eerste mobiele telefoons produceert.

Sommige merken hebben een eigen verhaal met individuen als hoofdrolspelers.

Zaltman (2013) noemt dit ‘heldenverhalen’. Zoals het verhaal van Gabrielle ‘Coco’ Chanel,

zij richtte in 1913 het modehuis Chanel op. Ze werd wereldberoemd door simpele,

praktische kleding voor vrouwen vaak geïnspireerd op mannenkleding, voor die tijd een

primeur.

Volgens Hillesum en Franssen (2016) is de beste vorm van verhalen vertellen via film

en video. Door de toename van de internetsnelheid is onlinevideo volgens hen een

groeiende trend. Naast heldenverhalen en ontstaansverhalen, zijn experimentverhalen,

snackverhalen, meedoenverhalen en antwoordverhalen manieren om relevante

videocontent te maken. Experimentverhalen zijn verhalen die over een merk of product

vertellen door middel van een indrukwekkend experiment. Een voorbeeld hiervan is

‘The Hook’ van Volvo Trucks, waarin de CEO van dit merk op twintig meter hoogte op een

Volvo truck staat, die is bevestigd aan een hijskraan, om zo te demonsteren hoe sterk de

trekhaak is. Snackverhalen zijn korte verhalen die de consument snel kan ‘snacken’.

Een voorbeeld dat Hillesum en Franssen (2016) geven is de vijftien-seconden-kookshow

van het merk Fish Tales. Bij meedoenverhalen heeft de kijker direct invloed op het verhaal,

zoals bijvoorbeeld ‘Le Club Perrier’ waarbij het aantal YouTube-kijkers bepaalde hoe het

verhaal zich ontwikkelde. Antwoordverhalen is een verhaalvorm waarbij de vragen van

het publiek sturend zijn. In ‘Our Food. Your Questions’ van McDonald’s stelt het publiek

vragen en maakt McDonald’s antwoordvideo’s.

29

Kenmerken van een corporate storyEen effectieve corporate story toont volgens Stamsnijder (2010) de essentie aan waar het

in een organisatie om gaat. Bedrijven hebben een authentiek, samenhangend verhaal

nodig als basis voor hun in- en externe communicatie. Kenmerkend voor een corporate

story is volgens Huiting (2013) dat de story:

• zich makkelijk laat navertellen;

• emotie oproept;

• herkend wordt door de doelgroepen;

• erkenning geeft aan de verteller;

• autoriteit en betekenis verleent aan de organisatie;

• voor ordening van gebeurtenissen zorgt en deze in een kader zet;

• mensen verbindt.

Een sustainable corporate story moet, zo stelt Van Riel (2010), gebaseerd zijn op

kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder interne en externe stakeholders.

Vervolgens kan de story succesvol en effectief zijn, wanneer deze volgens Stamsnijder

(2010) voldoet aan vijf criteria:

• Relevantie: de story is relevant voor de doelgroep.

• Richting: de story geeft vanuit een kernbelofte helderheid over de ontwikkeling van de

organisatie en over haar ambities voor de toekomst.

• Rechtvaardiging: de story schetst mijlpalen, wapenfeiten en anekdotes uit het

verleden van de organisatie.

• Reflectie: de story reflecteert de waarden waarvoor een organisatie staat.

• Realisatie: de story komt tot leven door het handelen van de personages.

Een waarachtige corporate story, stelt Stamsnijder (2010), komt pas tot leven in

symbolen, visualisatie en andere uitingen.

Van Riel (2010) voegt hier twee criteria aan toe:

• Responsive: openstaand voor visies van verschillende soorten stakeholders.

• Sustainable: op de lange termijn tegemoetkomend aan de eisen van alle stakeholders.

Van Riel (2010) stelt dat een (sustainable) corporate story geen garantie is voor het

succesvol positioneren van een organisatie. Het is een hulpmiddel om meer begrip te

creëren tussen de organisatie en haar stakeholders en om de kwaliteit van de corporate

communicatie te verbeteren.

30

Volgens Mathlener (2013) luistert men graag naar boeiende en liefst persoonlijke

verhalen, die de band met de verteller versterken en de luisteraar de ogen opent voor de

boodschap die erin zit. Hiermee lukt het om mensen enthousiast te maken, bijvoorbeeld

om te werken aan het gemeenschappelijke doel. Medewerkers voelen zich betrokken

en werken met groot plezier. Met het vertellen van verhalen kunnen volgens Sarem

(2015) de competenties en capaciteiten van medewerkers worden uitgedaagd en kan dit

bijdragen aan bijvoorbeeld de persoonlijke ontwikkeling. Klanten zien en waarderen dit,

waardoor ze vaker terugkomen (Mathlener, 2013).

Hendriks en Schutte (2007) stellen dat de juiste vormgeving de kracht van een verhaal

aanzienlijk kan versterken bijvoorbeeld door het gebruik van beelden. Volgens Peters

(2015) zijn moderne media zoals sociale media zeer geschikt voor het presenteren van het

verhaal omdat ze de mogelijkheid bieden tot het gebruik van beeld, wat een effectieve

ondersteuning is in het vertellen van een verhaal. Welke invloed visualisatie in de vorm

van infographics op de effecten van corporate communicatie zou kunnen hebben is de

centrale vraag van deze scriptie.

Volgens Van Ruler (2012) is visuele informatieoverdracht in opkomst: meer infographics

in de krant, meer video’s op internet en meer nieuwsapps die tekst ondergeschikt maken,

zoals de NOS app. Het nieuws is meer voor de ontspanning. Infotainment sluit daar het

best bij aan. Beeld is bovendien een eenvoudige manier om informatie over te brengen.

Ongeveer de helft van al het dataverkeer is inmiddels videocontent. De maatschappij

raakt steeds visueler ingesteld: het belang van beeld spreekt volgens Van Ruler (2012)

dan ook voor zich.

Door problemen te visualiseren en te presenteren zijn volgens Roam (2009) concepten

sneller geïntroduceerd dan ooit had gekund met woorden alleen. Plaatjes maken

concepten gemakkelijk om te zien, te begrijpen en te onthouden. Bij het toepassen van

beeld, zowel met als zonder tekst, om een verhaal te vertellen wordt door Walter en

Gioglio (2014) gesproken over visual storytelling.

2.4� Visual�storytelling

Volgens Floor en Van Raaij (2010) worden beelden beter onthouden dan tekst en kunnen

deze snel veel informatie overbrengen. Om de centrale vraag van dit onderzoek te kunnen

beantwoorden, gaan we in deze paragraaf in op de theorie over visual storytelling.

Wat is visual storytelling?Visual storytelling wordt volgens Walter en Gioglio (2014) gedefinieerd als het gebruik

van tekst in combinatie met afbeeldingen, video’s, infographics, presentaties en andere

visuals om (vaak online) een verhaal te vertellen over de belangrijke merkwaarden en het

aanbod van een organisatie (Walter & Gioglio, 2014).

31

Waarom visual storytelling?Volgens Walter en Gioglio (2014) toont onderzoek aan dat er bewijzen zijn dat mensen

sterker en sneller op visuals reageren dan op alleen tekst. Toch houden volgens hen

veel bedrijven vast aan tekstuele inhoud in hun in- en externe communicatie. Inzicht in

wat het merk is, waar het voor staat en welke doelen het probeert te bereiken, kunnen

worden bereikt door een visuele vertelling, zeker als er samenhang is met wat de klanten

in het merk zoeken. In een tijd waarin social media en blogs naar schatting 80% van de

actieve internetgebruikers van de VS bereiken, kan visual storytelling bedrijven helpen

door de berg aan online informatie heen te breken. Bedrijven die content creëren en

online delen door visual storytelling toe te passen zijn in opkomst als leiders en worden

beloond met betrokkenheid, doorverwijzingen en delen door anderen, en stijgende

verkopen (Walter & Gioglio, 2014).

Van de Ketterij (2013) stelt dat de grootste kracht van visual storytelling zit in de

combinatie van tekst en beeld, niet in het vervangen van tekst door beeld. De combinatie

van tekst en beeld (foto’s, illustraties, video’s) maakt het verhaal krachtiger, komt beter

over en raakt mensen. Tegelijkertijd levert het toevoegen van visuele content ook meer

clicks, likes, retweets en reacties op. Zij noemt het toepassen van visual storytelling een

mogelijkheid voor organisaties om zich onderscheiden van anderen die dit nog niet doen.

Het verhaal van de organisatie wordt niet alleen zichtbaarder, maar ook persoonlijker.

De inhoud van de boodschap krijgt meer lading en consumenten beleven het merk door

de persoonlijke en authentieke verhalen waarin zij zichzelf herkennen.

Het gebruik van beeld in social-mediaberichten levert 180% meer engagement op dan

een bericht dat alleen uit tekst bestaat. Consumenten die een video van een product

zien, zijn 85 procent meer geneigd om het product aan te schaffen in vergelijking met

consumenten die alleen een tekst over dat product lezen (Van de Ketterij, 2015a).

De hoofdvraag van dit onderzoek is of deze effecten ook gelden voor visualisatie in de

vorm van infographics, wanneer dit toegepast wordt op corporate storytelling.

De juiste visualsVolgens Hainje (2015) blijkt uit eerdere onderzoeken van Houts, Doak, Doak en Loscalzo

(2006) en Levie en Lentz (1982) dat het afhankelijk is van het type afbeeldingen dat

gebruikt wordt of een tekst met afbeeldingen wel of niet beter begrepen wordt.

Afbeeldingen moeten relevant en simpel zijn en weergeven wat in de tekst wordt

beschreven. Uit de manieren waarop mensen informatie verwerken, blijkt dat een

multimediaboodschap de verwerking van informatie kan bevorderen, maar ook tegen kan

gaan. Dit is sterk afhankelijk van het ontwerp van de boodschap (Hainje, 2015).

Om een boodschap over te kunnen brengen moeten volgens Walter en Gioglio (2014) de

visuals aansluiten bij de doelgroep waarmee gecommuniceerd wordt. Zij spreken over

de juiste visuals wanneer deze op emotioneel en onderbewust niveau overtuigend zijn,

herkenbaar zijn, en invloed uitoefenen op beslissingen. De juiste visuals in een post

32

over een bepaald onderwerp trekken direct de belangstelling. Deze worden vervolgens

gedeeld, veroorzaken traffic en genereren leads. Volgens Walter en Gioglio (2014) zijn

bedrijven in de afgelopen jaren begonnen met het vergroten van het aandeel visuele

content in hun content- en marketingstrategieën. De waardering van het gebruik van

visueel relevante content neemt toe: van een hulpmiddel om gegevens van potentiële

klanten te verzamelen en klanten aan zich te binden, naar een tool voor het vergroten

van deskundigheid en thought leadership.

Volgens Sviokla (2009) biedt visualisatie, bijvoorbeeld door middel van infographics,

de mogelijkheid om gegevens en nieuwe inzichten snel en duidelijk te communiceren.

Zouden infographics vergelijkbare effecten op de corporate communicatie kunnen

opleveren? In paragraaf 2.5 wordt hier verder op ingegaan.

2.5� Infographics

Bedrijven kunnen volgens Walter en Gioglio (2014) met visual storytelling positieve

ervaringen opbouwen bij hun stakeholders, waarmee ze werken aan bewustzijn, loyaliteit

en betrokkenheid. Hetgeen doet vermoeden dat dit kan bijdragen aan het bouwen aan

een volgens Stamsnijder (2010) ‘sterke’ reputatie. In deze paragraaf wordt omschreven

wat in de literatuur gevonden is over infographics. Wat infographics zijn, hoe deze vorm

van visualisatie zich ontwikkeld heeft en op welke wijze bedrijven hiervan gebruik zouden

kunnen maken.

Wat zijn infographics?Een infographic combineert volgens Smiciklas (2012) informatie met design om visueel

met een publiek te communiceren. Bedrijven en merken gebruiken infographics om

bepaalde effecten te bereiken:

• Kennis, ideeën en concepten delen en de strategie van een organisatie benadrukken

(thought leadership).

• Bewustzijn over en bekendheid met het bedrijf of merk creëren.

• Het bezoek aan de bedrijfswebsite en hieraan gerelateerde webpagina’s stimuleren

(traffic).

• Het voor werknemers eenvoudiger maken om de bedrijfsinformatie te begrijpen

(communicatie).

• De stakeholders vermaken en de bedrijfscultuur en persoonlijkheid op een

aantrekkelijke manier tonen (Smiciklas, 2012).

Om bovenstaande effecten te bereiken moet volgens Lankow et al. (2012) het design

van de infographic aansluiten bij de informatie die deze verbeeldt. Het ontwerp moet

duidelijk begrepen kunnen worden en de kijker in staat stellen er betekenis aan te

geven. Ook moet het ontwerp aantrekkelijk zijn, zodat het de aandacht van de kijker

trekt en deze voorziet van een prettige visuele ervaring. En ten slotte moet de informatie

onthouden kunnen worden.

33

Smiciklas (2012) verdeelt de informatie, die in de vorm van een infographic

gecommuniceerd kan worden, in de volgende groepen:

• statistieken: verkoop, inkomsten, marktonderzoek en enquêtes.

• ideeën: concepten, theorieën, thought leadership, ideologie.

• proces: fabricage, klantenservice, verkoop, leads genereren.

• chronologie: geschiedenis, volgorde van gebeurtenissen, tijdlijnen.

• geografie: locatie, eenheden per regio.

• anatomie: ingrediënten, componenten, lijsten.

• hiërarchie: organisatiestructuur, behoeften.

• relaties: intern, extern, mensen, producten/diensten.

• persoonlijkheid: merkhumanisering, organisatiecultuur.

Het is altijd aan de organisatie om te bepalen welke informatie zij door middel van

infographics precies wil overbrengen.

Waarom infographics en waarop te letten bij het maken?Lankow et al. (2012) veronderstellen dat door de toename van de productie en

consumptie van informatie het steeds moeilijker wordt om de aandacht van de kijker

te krijgen. Volgens hen wordt vormgeving steeds belangrijker voor een merk om

zich te kunnen onderscheiden. Ogen worden getrokken naar efficiënte, boeiende en

onderhoudende formats. Zelfs wanneer het doel alleen informeren is, en niet het

aanzetten tot actie, zal de aandacht van de kijker opgewekt moeten worden.

Volgens Smiciklas (2012) zetten bedrijven infographics in om belangrijke informatie

over te brengen, in- en extern.

Infographics zijn volgens Weilch (2013) het meest effectieve instrument om data om te

zetten in heldere informatie en visuele verhalen. Volgens Weilch zijn infographics visueel

aantrekkelijk en verfrissend kort, ze zijn meer haiku dan episch gedicht, meer stripboek

dan graphic novel: infographics zijn feitelijk het storytelling medium voor corporate

storytelling.

Daarbij is wel een kleine kanttekening op haar plaats. Een infographic is net zo sterk als

de data die het representeert (Tufte, 1983). Een infographic kan er nog zo aantrekkelijk

uitzien, als het een slecht verhaal vertelt is het niet meer dan ‘chartjunk’. Met de term

chartjunk refereert Tufte aan alle visuele elementen in infographics die de informatie

niet ondersteunen en de kijker zelfs kunnen afleiden. Als de inhoud niet klopt, is ook

een infographic feitelijk niets waard.

Volgens Van Gestel (2011) is het van belang goed te kijken naar alle aspecten van het

communicatiedoel alvorens een medium in te zetten. De juiste context kan helpen de

boodschap positief te beïnvloeden. Een foute context kan de boodschap juist negatief

beïnvloeden en een averechts effect opleveren.

34

Van der Burg (2013) adviseert om geen infographic te ontwikkelen wanneer er geen

betrouwbare data zijn, de informatie of data geen samenhang vertonen, er geen verhaal

of kernboodschap is. Wanneer de wens is om voornamelijk een mooi plaatje (dat geen

boodschap hoeft over te brengen) te ontwikkelen, kan men volgens haar beter kiezen

voor een illustratie.

Volgens Smiciklas (2012) is een van de grootste risico’s bij het communiceren met

infographics dat de gegevens niet begrepen worden. Hierbij kan het publiek mogelijk

verkeerd geïnformeerd worden. Op de lange termijn kunnen onnauwkeurigheid van

gegevens en een onjuiste voorstelling van zaken leiden tot wantrouwen bij het publiek

en een merk beschadigen.

Daarnaast kan publiek bewust verkeerd worden geïnformeerd (Berlijn, Daru & Van der

Waarde, 1996). Sommige combinaties van gegevens in een infographic suggereren

relaties tussen gegevens die in werkelijkheid niet voorkomen. Gegevens kunnen worden

weggelaten, of opzettelijk vertekend worden weergegeven. Ook kan onbelangrijke

en irrelevante informatie benadrukt worden zodat de relevante informatie op de

achtergrond blijft. Berlijn et al. (1996) noemen dit manipulatie.

In één infographic kunnen volgens Cooler (z.j.) niet altijd twee onderwerpen met elkaar

worden verenigd. Overdadige informatie kan de infographic onduidelijk maken. Het zou

dan beter kunnen zijn om een tweede (of derde) infographic te ontwikkelen met een

nieuw onderwerp. Het succes van een infographic hangt volgens Berlijn et al. (1996) voor

het grootste gedeelte af van de kijker. Voor het in één blik kunnen overzien en het kunnen

begrijpen van infographics is kijkvaardigheid16 vereist. De vraag is in hoeverre mensen

over die kijkvaardigheid beschikken.

De ontwikkeling van infographicsRajamanickam (2005) noemt prehistorische grottekeningen de eerste bekende vormen

van non-verbale communicatie. Latere, meer geavanceerde pictogrammen zoals de

Egyptische hiëroglyfen, vormen de basis van het huidige, taalkundige schrift. Beeld en

tekst bleven lang met elkaar vermengd, totdat de techniek van het letterzetten deze

combinatie technisch praktisch onmogelijk maakte. Met de komst van desktop publishing

en information design, eind jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw, keerde het

gebruik van infographics terug.

16  Kijkvaardigheid is het vermogen om visuele informatie te zien, te begrijpen en daar conclusies uit te trekken (Berlijn et al., 1996).

35

Rajamanickam (2005) noemt in de onderstaande opsomming de volgens hem

belangrijkste invloeden op de vorm en toepassing van de huidige infographics:

• William Playfair publiceerde in 1786 als eerste de staaf- en cirkeldiagram, in plaats

van de tot dan toe gebruikelijke grafieken.

• Charles Minard bracht in 1861 op grafische wijze de statistische gegevens van de

noodlottige acties van het leger van Napoleon in beeld.

• Otto Neurath bedacht in 1920 een systeem van symbolen waarmee kwantitatieve

informatie werd gevisualiseerd.17

• Henry Beck ontwierp in 1933 de kaart van de London Underground. Deze kaart die

geografisch onjuist is, bleek een begrijpelijk overzicht voor een complex systeem.

• George Rorick visualiseerde in 1982 moeilijk te begrijpen weersinformatie door kleur,

tabellen, symbolen en teksten met elkaar te combineren.

De inzet van infographics kan verschillende doelen dienen. Gaat het om het overbrengen

van feitelijke informatie, zijn de infographics nodig om een commerciële boodschap te

versterken of worden zij gebruikt om journalistieke inhoud te begeleiden? In de volgende

paragraaf worden de bevindingen van Lankow et al., 2012 hierover samengevat.

Visualisatiedoelen van infographicsWanneer een infographic bedoeld is om informatie op een zo helder mogelijke

en ondubbelzinnige wijze te communiceren, moet deze volgens Lankow et al.

(2012) begrijpelijk zijn, te onthouden zijn en de aandacht trekken, in juist deze

volgorde van prioriteit. Dit geldt vooral voor academische, wetenschappelijke

en beslissingsondersteunende, informatieve toepassingen. In deze gevallen is

aantrekkelijkheid minder belangrijk, omdat de kijker de informatie nodig heeft en hier

actief naar zoekt. Aantrekkelijkheid is nuttig wanneer de aandacht van de kijker moet

worden vastgehouden om op die manier begrijpelijker te zijn. Bij deze infographics is

het onthouden van de informatie minder belangrijk, aangezien de bron telkens opnieuw

geraadpleegd kan worden (Lankow et al., 2012).

Bij infographics met een commercieel doel liggen de prioriteiten volgens Lankow et

al. (2012) als volgt: aantrekkingskracht, onthouden en begrijpen. Merken zoeken naar

de aandacht van kijkers om deze tot het kopen van het product over te laten gaan.

Zij willen een blijvende indruk achterlaten, waarbij het begrijpen van het product het

minst belangrijk is. Uitzondering hierop zijn infographics die meer gericht zijn op de

beschrijving van een product of dienst (hoge betrokkenheid), wanneer dit product of deze

dienst onderdeel is van de waardepropositie van een bedrijf. Echter, aantrekkelijkheid voor

mogelijke toekomstige klanten heeft altijd de eerste prioriteit (Lankow et al., 2012).

17  ISOTOPE (International System Of Typographic Picture Education). Dit systeem vormt de basis voor de huidige verkeerstekens en universele symbolen (Rajamanickam, 2005).

36

Bij redactionele infographics (gebruikt om journalistieke inhoud te begeleiden, onder

andere toegepast in contentmarketing) is de volgorde van de prioriteiten volgens

Lankow et al. (2012): aantrekkingskracht, begrijpen en onthouden. De informatie moet

de aandacht trekken om gelezen te worden. De inhoud en graphics moeten van een

constante, hoge kwaliteit zijn om een sterke indruk op de lezer te maken en om begrepen

te worden. Of de lezer de gecommuniceerde inhoud begrijpt hangt af van de kwaliteit

van de infographic. Of de lezer een week later hetzelfde begripsniveau kan reproduceren,

is hier minder belangrijk (Lankow et al., 2012).

Infographics en interne communicatieDoelstellingen van interne communicatie zijn volgens Floor en Van Raaij (2010) het

creëren van een communicatiestructuur, informatievoorziening, vertalen van beleid,

verbeteren van interne beeldvorming, verbeteren van identificatie met de organisatie en

het ontwikkelen van individuele communicatievaardigheden.

De immateriële voordelen die Smiciklas (2012) in verband brengt met het gebruik van

infographics als intern communicatie-instrument zijn:

• Communicatie: infographics maken communicatie met medewerkers over problemen,

ideeën, concepten en processen eenvoudiger, waardoor verspreiding van informatie

en overdracht van kennis efficiënter verlopen.

• Corporate trots: als een infographic populair wordt en gedeeld wordt via de social

media, kan dit de trots van medewerkers op hun organisatie vergroten.

• Besluitvorming: infographics versnellen het verwerken en begrijpen van informatie

en daardoor ook de besluitvorming.

• Leren: infographics maken complexe informatie gemakkelijker te begrijpen,

zodoende helpen ze bij de opleiding van werknemers (Smiciklas, 2012).

Infographics en externe communicatieDe waarde van een merk komt volgens Smiciklas (2012) voort uit de ervaringen van

het publiek met een merk, bijvoorbeeld op het gebied van communicatie. Infographics

kunnen volgens hem onderdeel uitmaken van de communicatiemix en een effectieve

marketingtool zijn, omdat informatie in korte tijd opgenomen en verwerkt wordt.

Daarnaast kan een aantrekkelijk vormgegeven infographic het publiek aanzetten langer

naar de inhoud te kijken.

De immateriële voordelen die Smiciklas (2012) in verband brengt met het gebruik van

infographics als extern communicatie-instrument zijn:

• Relaties opbouwen: het proces van publiceren en promoten van infographics biedt

mogelijkheden om relaties met personen, media en organisaties te ontwikkelen.

• Geloofwaardigheid: relevante en nuttige infographics positioneren een organisatie

als thought leader binnen hun sector, ze maken de organisatie geloofwaardig bij het

publiek.

• Ervaring met het merk: infographics vergemakkelijken het opbouwen van positieve

ervaringen met de organisatie (Smiciklas, 2012).

37

Begrijpen, onthouden en herinnerenVolgens Lankow et al. (2012) komt een illustratieve benadering van design het herinneren

van informatie ten goede. Het is volgens hen niet genoeg om informatie visueel te maken,

ze moet er ook visueel aantrekkelijk uitzien.

Uit onderzoek van Bateman, Mandryk, Gutwin, Genest, McDine en Brooks (2010) van de

University of Saskatchewan bleek dat de onderzoeksgroep die verschillende illustratieve

infographics had gezien, zich de informatie beter herinnerde dan de onderzoeksgroep

die alleen standaard grafieken had gezien. Na twee tot drie weken hadden zij de

onderwerpen, categorieën, ontwikkelingen en waarden uit de illustratieve infographics

beter onthouden. Figuur 2.1 toont één van de infographics van Holmes (1986) uit dit

onderzoek. Mogelijke verklaringen voor deze resultaten zijn volgens Bateman et al.

dat de verschillenden beelden verschillende herinneringen oproepen, variatie in beeld

makkelijker onthouden wordt dan gelijkvormige standaard grafieken en de illustraties

verschillende emoties opwekken.

Figuur 2.1 Infographic (links) van Holmes (1986).

Berlijn et al. (1996) beschrijven dat Holmes (1986) suggereert dat het toevoegen van

een symbolische illustratie18 noodzakelijk is om de lezer te helpen. Dergelijke illustraties

versterken volgens Holmes de inhoud en helpen met het vertellen van een verhaal.

Tufte (1983) daarentegen is volgens Berlijn et al. (1996) ervan overtuigd dat de gegevens

op zichzelf interessant genoeg zijn en dat het niet nodig is er iets aan toe te voegen.

Lankow et al. (2012) benadrukken dat een illustratie de aandacht niet afleidt van dat

wat er gecommuniceerd moet worden en volgens hen wel kan worden toegevoegd.

Als categorieën voor illustratief design noemen zij:

• Visuele metaforen: een beeld vertegenwoordigt de betekenis van het onderwerp.

• Symbolen en iconen: beide zijn verbeeldingen van een begrip.

• Decoratief framen: het gebruik van designelementen die een bepaalde doelgroep

aanspreken, hun interesse opwekken en emotioneel verbinden, waardoor de

informatie beter onthouden wordt (Lankow et al., 2012).

18  Een symbolische illustratie verbeeldt een ding, dier of bloem dat door jarenlange traditie of afspraak een speciale betekenis heeft. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van www.encyclo.nl/begrip/Symbolisch.

38

Van belang bij elk van deze categorieën is volgens Walter en Gioglio (2014) dat de

boodschap niet verkeerd begrepen moet worden. Het publiek moet de illustratieve

elementen begrijpen, hetgeen sterk afhangt van de culturele context. De Nederlandse

cultuur is anders dan de Chinese, maar ook anders dan de Duitse, Belgische of Arubaanse

cultuur. De vraag is in hoeverre hiermee voldoende rekening wordt gehouden.

Visuele metaforenVolgens Smiciklas (2012) kunnen visuele metaforen een emotionele laag aan de inhoud

toevoegen, hetgeen tekst alleen (zonder tekstuele metaforen) minder goed kan.

Een metafoor (beeldspraak) wordt vaak gebruikt voor het verduidelijken van abstracte of

complexe begrippen (EURIB, 2015). Visuele metaforen werken volgens Smiciklas (2012)

op een vergelijkbare manier met behulp van symbolen, vormen of afbeeldingen die

een idee of concept vertegenwoordigen. Het gebruik van metaforen kan helpen om het

publiek de boodschap te laten begrijpen en onthouden.

Zaltman (2013) concludeert dat het samengaan van herinnering, metaforen en

verhalen de consument in staat stelt om rondom een bedrijf of merk betekenis te

creëren of er persoonlijke relevantie in te zien. De sterke oma van Mr. Proper19 zal meer

associatie met kracht en traditie oproepen dan een opsomming van de voordelen van de

schoonmaakmiddelen (Zaltman, 2013).

Interpreteren en beklijvenMcLuhan (1967) maakt ten aanzien van media een onderscheid in ‘hot’ en ‘cool’

media. Hot media bieden veel en gedetailleerde informatie, waardoor het publiek

hoogstwaarschijnlijk de boodschap vooral passief consumeert. De informatie die wordt

aangeboden in hot media laat weinig ruimte over voor fantasie, zoals bij radio, film en

fotografie. Film is volgens McLuhan een hot medium, omdat film de kijker doordrenkt

met informatie. Als de kijker wordt blootgesteld aan een hot medium, dan beperkt dat

zijn behoefte om zelf actief deel te nemen in de communicatie. Hierdoor staat de kijker

meer open voor de boodschap.

Bij cool media wordt minder complete informatie gegeven en moet het publiek actief

de boodschap analyseren en interpreteren om te kunnen begrijpen wat ze ziet of hoort,

zoals bij televisie, stripboeken en telefoon. De informatiedichtheid is bij cool media veel

geringer dan bij hot media, waardoor het publiek bepaalde leegtes zelf in moet vullen om

zo een compleet beeld te creëren en daarmee actief deel te nemen in de ervaringen die

dergelijke media oproepen.20

Daarnaast stelt Louter (2013) dat creativiteit nodig is om met een nieuwe blik naar een

onderwerp te kijken. En verbeeldingskracht21 is daarvoor de belangrijkste vaardigheid.

19  Lekker in het leven (z.j.). Mr. Proper: nu eindelijk in Nederland! Geraadpleegd op 24 juli 2015 van www.lekkerinhetleven.nl/tag/mr-proper?gclid=CLP5u8_l88YCFYjLtAod68IFxg

20  Open Universiteit (2016). Nieuwe media. Concepten van programmeertalen. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van emurgency.eu/web/concepten-van-programmeertalen/nieuwe-media.

21  Byttebier (2011): “Verbeelding is het vermogen om een voorstelling in de geest te maken van iets dat op dit moment niet fysiek waarneembaar is. Dat vermogen wordt ook wel beelddenken genoemd. Het gaat daarbij niet alleen om visuele beelden, maar evengoed over geluiden, geuren, smaken, tastzin, alsook abstractie begrippen: ideeën, concepten, enzovoort.”

39

Volgens Louter (2013) kan geen enkele creatieve oplossing worden bedacht, vormgegeven

en gerealiseerd zonder verbeelding.

Volgens Sviokla (2009) hebben infographics voornamelijk tot doel om informatie snel en

duidelijk te communiceren, hetgeen doet vermoeden dat ze minder geschikt zijn voor

communicatie waarbij het doel is dat het publiek de informatie actief interpreteert.

Zou de communicatie met infographics minder goed beklijven (Driessen, 2015) dan met

storytelling omdat ze minder aan de verbeeldingskracht overlaten?

Welke rol zouden infographics bij de communicatie over een merk kunnen spelen?

Hierop wordt hieronder verder ingegaan.

Infographics en merkenLankow et al. (2012) beschrijven dat de kwaliteit van het toepassen van infographics

grotendeels wordt bepaald door de mate waarin deze de doelgroep weten te bereiken.

Hoe redactioneler de inhoud, hoe breder de doelgroep. Hoe meer het merk centraal staat

in de inhoud, hoe meer de informatie gericht is op een specifieke doelgroep. Hieronder

worden redactionele en brand-centric infographics en waarvoor zij worden ingezet

beschreven.

Redactionele infographicsVolgens Lankow et al. (2012) worden redactionele infographics ontworpen om een massa

aan te spreken. De inhoud kan zowel over de producent (het merk) gaan, als een bron van

informatie binnen de industrie of een specifiek onderwerp zijn. Redactionele infographics

kunnen de lezer informeren of vermaken. De mensen delen de beste online, waardoor

het merk of onderwerp nog meer onder de aandacht wordt gebracht. De data en het

design moeten volgens hen in lijn zijn met de ervaring die een merk wil meegeven aan

bestaande en potentiële klanten. Redactionele infographics die een niet geïnteresseerd

publiek moeten aanspreken lijken volgens hen op advertenties. Bij de juiste aanpak levert

de infographic bruikbare informatie en/of entertainment, de zichtbaarheid van het merk

blijft beperkt tot een klein logo (Lankow et al., 2012).

Smiciklas (2012) signaleert dat bedrijven het integreren van infographics in hun

marketingmix steeds meer waarderen. Met contentmarketing wil een bedrijf nieuwe

en bestaande klanten bereiken. Merken hebben baat bij klanten die hen als deskundig

binnen hun bedrijfstak beschouwen. Om een breed publiek tot klant te maken is het

creëren van betrokkenheid één van de belangrijkste stappen, volgens Lankow et al. (2012).

De betrokken klant zal positief naar het merk kijken wanneer hij de inhoud aantrekkelijk,

interessant en nuttig vindt. Zelfs als de klant niet overgaat tot het kopen van het product,

zit er intrinsieke waarde in het bouwen aan een fanclub van niet-klanten, die positief

over het merk spreken. Doordat redactionele infographics een groot publiek aanspreken,

kunnen ze bijdragen aan het effect van contentmarketing (Lankow et al., 2012).

40

Brand-centric infographicsMet brand-centric infographics willen bedrijven specifieke ideeën, de missie en details

over producten en diensten van het bedrijf communiceren (Lankow et al., 2012).

Ze worden vaak geplaatst op de ‘over-ons’ pagina of in een intern rapport voor

stakeholders. Ook worden ze toegepast in productinstructies om deze er net zo

aantrekkelijk uit te laten zien als het product zelf. Daarnaast kunnen volgens Alphenaar

(2011) infographics aan persberichten worden toegevoegd om helder weer te geven wat

er in het artikel staat en exposure genereren.

Lankow et al. (2012) vinden brand-centric infographics geschikt om data en kernwaarden

van een bedrijf te presenteren. Ze geven bijvoorbeeld aandeelhouders inzicht in de

resultaten van een bedrijf, worden gebruikt in bedrijfspresentaties. Infographics kunnen

de tekst doorbreken en de aandacht vestigen op punten die voor de lezer (in dit geval de

bedoelde aandeelhouders) belangrijk zijn, zoals de geboekte winst.

Door de chronologie vorm te geven in een tijdlijn kan een bedrijf volgens Smiciklas (2012)

communiceren over haar geschiedenis en mijlpalen. Echter, in hoeverre dit de gemiddelde

lezer aanspreekt, hangt volgens Lankow et al. (2012) af van zijn bekendheid met het merk

en de mate waarin de lezer onder de indruk is van de prestaties van het merk. Tijdlijnen

worden ook intern gebruikt om de geschiedenis van het bedrijf en waar het naartoe wil te

communiceren.

De toekomst van infographicsEr zijn aanwijzingen dat infographics in de toekomst steeds belangrijker zullen worden.

Het gegeven dat steeds meer online wordt gecommuniceerd speelt daarbij een rol.

Lankow et al. (2012) spreken over ‘infographic thinking’. Mensen willen geïnformeerd

en vermaakt worden, individuen worden steeds behendiger in het begrijpen van

data. Zo gebruiken mobiele apps datavisualisaties22 die mensen aanzetten tot meer

bewegen. Infographics worden tentoongesteld als kunst en sportuitzendingen zonder

datavisualisaties zijn ondenkbaar geworden. Infographics worden volgens Ruys

(2013) steeds vaker in de media ingezet om informatie duidelijk en aantrekkelijk over

het voetlicht te brengen. Een actueel voorbeeld hiervan op televisie is de VPRO-serie

Nederland van Boven.23

Wat onderscheidt een infographic van een taartdiagram? Volgens Weilch (2013)

verduidelijken beide complexe data door middel van herkenbare patronen en vormen.

Bij een infographic wordt hieraan passie toegevoegd. Wat Google Earth is voor een

gedrukte landkaart, is een infographic voor een taartdiagram. Beide zijn, zo stelt Weilch

(2013), bruikbaar, maar informeren op een andere manier. Infographics zijn volgens

22  Datavisualisatie is het visueel weergeven van gegevens. Dit vakgebied is interdisciplinair tussen grafische vormgeving, informatica en kennistheorie. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van www.encyclo.nl/begrip/datavisualisatie.

23  Nederland van boven is een documentaireserie van de Nederlandse omroep VPRO uit 2011. Met beelden die gefilmd zijn vanuit helikopters, luchtballonnen, vliegtuigen en satellieten, interviews op de grond, datavisualisatie (infographics) en commentaar wordt een beeld geschetst van Nederland, zijn inwoners en hun activiteiten. www.vpro.nl/nederland-van-boven/over.html (geraadpleegd op 1 augustus 2015).

41

hem meer to-the-point, kleurrijk expressief, soms humoristisch en meer inventief dan

een taartdiagram. En doordat infographics voornamelijk visueel zijn, kunnen ze een

internationaal publiek aanspreken. Bij vrijwel alle onderwerpen en trends overschaduwen

infographics de traditionele posts op de sociale media (Weilch, 2013).

Volgens Ruys (2011) is duidelijk dat beeld, bijvoorbeeld infographics, gecombineerd

met tekst van toegevoegde waarde kan zijn. Maar bij sommige infographics lijkt de

vormgeving belangrijker te worden dan de inhoud. Soms zijn ze hierdoor zo ingewikkeld

dat het publiek ze niet meer begrijpt. Een infographic moet volgens Ruys (2011) een

informatief beeldverhaal zijn, dat aansluit bij de doelgroep.

Welk effect het gebruik van infographics heeft op de communicatie wanneer ze worden

toegepast op corporate storytelling zal nader worden onderzocht in het praktijkonderzoek

van deze scriptie. Welke rol de mentale verwerking van beeld versus tekst hierbij zou

kunnen spelen wordt in paragraaf 2.6 besproken.

2.6� De�mentale�verwerking�van�beeld�versus�tekst

In de voorgaande paragrafen is literatuur geraadpleegd over reputatiemanagement en

één van de instrumenten hiervan: corporate storytelling. Vervolgens zijn theorieën over

visual storytelling en infographics besproken. Het theoretisch kader over hoe de mentale

verwerking van beeld versus tekst een rol kan spelen in het beantwoorden van de

onderzoeksvraag van deze scriptie wordt in deze paragraaf behandeld.

De mentale verwerking van beeld versus tekstOnderzoek van Walter en Gioglio (2014) toont aan dat de meeste mensen visueel zijn

ingesteld. Het menselijk brein verwerkt beelden tot 60.000 maal sneller dan tekst.

90% van alle informatie die naar de hersenen wordt getransporteerd bestaat uit

beelden. Web posts met visualisaties leiden tot 80% meer betrokkenheid dan web posts

zonder visualisaties. Kijkers besteden 100% meer tijd aan webpagina’s met video’s, dan

webpagina’s met alleen tekst.

Het brein en visualisatieEen reden waarom de mens beelden sneller verwerkt dan tekst is de manier waarop het

brein informatie verwerkt: gegevens uit foto’s gelijktijdig, tekst lineair (Lane & Kosslyn,

2009). Vergelijk bijvoorbeeld het kijken naar een klok maar eens met het lezen van de

tekst ‘het is bijna vijf minuten voor twaalf uur’. Het gebruik van visualisatie maakt het

volgens Smiciklas (2012) fysiek eenvoudiger het publiek te betrekken bij en te verbinden

met de informatie.

42

Figuur 2.2 ‘Terror Subterra’, Shepard (1974).

De geest kan volgens Zaltman (2013) verhalen genereren op basis van slechts een paar

aanwijzingen. Na het zien van de twee gedaantes uit Figuur 2.2 geven verschillende

kijkers vergelijkbare omschrijvingen van de scene: het grote boze monster achtervolgt

het angstige, opgejaagde kleine. In werkelijkheid zijn beide gedaantes volkomen identiek,

zelfs qua grootte. De menselijke geest heeft volgens Zaltman (2013) het vermogen om

emotionele betekenis toe te kennen aan relaties tussen gedaantes in een bepaalde scène

en die relaties te definiëren. De mens gebruikt onbewust verschillende aanwijzingen om

een verhaal te vertellen.

Volgens Roam (2009) is er een verschil tussen kijken en zien. Terwijl ‘kijken’ draait om het

verzamelen van ruwe visuele informatie (zoals kleur, vorm, contouren en beweging) draait

‘zien’ om het interpreren, selecteren en organiseren van wat belangrijk is (bijvoorbeeld:

is deze visuele informatie gevaarlijk). Wat kunnen we zien:

• objecten: het wie en het wat;

• kwantiteiten: het hoeveel;

• positie in de ruimte: het waar;

• positie in de tijd: het wanneer;

• invloed en oorzaak/gevolg: het hoe;

• dit alles komt samen, hierdoor ‘weten’ we iets over wat we zien: het waarom

(Roam, 2009).

Door objecten te zien, hun attributen en aantallen te meten, hun posities en groottes

te bepalen, de talloze veranderingen in de tijd te volgen en de interacties daartussen te

ontdekken, komen we volgens Roam (2009) iets te weten over onze wereld: het visueel

denken. Visueel denken zorgt ervoor dat het complexe begrijpelijk wordt door het visueel

te maken, niet door het simpel te maken (Roam, 2009).

43

Beeld en tekstVolgens onderzoek van Lankow et al. (2012) is de kans groot dat mensen informatie

voornamelijk visueel consumeren. Hierdoor is de waarde van het gebruik van beeld in

communicatie, in plaats van alleen tekst, hoog. Men is in staat zich meer informatie

eigen te maken door alleen te kijken dan door alle zintuigen gecombineerd te gebruiken.

Verandering van bijvoorbeeld kleur wordt bijna direct herkend. Alle visualisaties bevatten

attributen zoals kleur, vorm, locatie en beweging en zijn, wanneer ze goed worden

toegepast, de sleutel tot visuele communicatie (Lankow et al., 2012).

Volgens Floor en Van Raaij (2010) worden beelden beter onthouden dan tekst en kunnen

beelden sneller veel informatie overbrengen. Dit is wel afhankelijk van de mate van

betrokkenheid bij de informatie van de consument. Bij een lage betrokkenheid zijn

afbeeldingen in het algemeen effectiever dan teksten. Bij hoge betrokkenheid kunnen

teksten effectiever zijn. De consument moet een tekst als het ware omzetten in een

geheugenbeeld. Dit kost tijd en moeite en wordt daarom alleen opgebracht door hoog-

betrokken consumenten (Floor & Van Raaij, 2010).

De effecten van communicatieBij hoge betrokkenheid vindt de consument volgens Floor en Van Raaij (2010) een

aankoop zo belangrijk dat ze er veel aandacht en tijd aan besteedt. Een consument

verwerkt dan informatie, vormt op basis hiervan een oordeel en gaat dan eventueel

tot aankoop over. Bij hoge betrokkenheid doorloopt de consument drie fasen:

merkbekendheid en merkkennis (kennis, cognitie), attitude en preferentie (houding,

affect) en intentie en aankoop (gedrag, conatie). Elke fase is een voorwaarde voor de

volgende (zie ook Figuur 2.3).

Vermeiren (2002) omschrijft de bijbehorende communicatiedoelen als: van onbekend

naar bekend, van begrip naar overtuiging en van overtuiging naar actie.

kennis

houding

gedrag

leren

begrijpen

onthouden

geloofwaardigheid

reputatie

trots

besluitvorming

aankoopintentie

Figuur 2.3 De drie fasen bij hoge betrokkenheid.

44

De mate van betrokkenheid heeft volgens Floor en Van Raaij (2010) gevolgen voor de

wijze waarop de boodschap het best kan worden aangeboden. De hoog-betrokken

consument vindt de aankoop zo belangrijk dat hij er veel tijd en aandacht aan besteedt.

Hij is bereid om de op cognitie gerichte informatie te verwerken.

De minder betrokken consument besteedt volgens Nederstigt en Poiesz (2010) weinig

of geen aandacht aan de inhoudelijke aspecten van de boodschap, maar wordt in plaats

daarvan beïnvloed door aspecten zoals kleur, muziek en beelden. Hij is niet bereid om de

op cognitie gerichte informatie te verwerken, maar wel de op affectie gerichte informatie.

Volgens Floor en Van Raaij (2010) is een belangrijke factor in het keuzeproces de mate

waarin cognitieve (kennis) of affectieve (gevoel) elementen domineren. Bij sommige

producten treden vooral cognitieve elementen op de voorgrond tijdens de scanningsfase,

bijvoorbeeld bij levensmiddelen en huishoudelijke producten. Bij andere producten staan

affectieve elementen voorop, zoals bij snoep, frisdrank en sigaren (Floor & Van Raaij,

2010).

Begrijpen, onthouden en herinnerenVolgens Lankow et al. (2012) helpen visualisaties in communicatie, naast sneller en

beter begrijpen, bij het onthouden en herinneren van informatie. Het menselijk brein

kan symbolen, scènes en patronen onthouden, wat het mogelijk maakt om een snelle

verbinding te maken met de reeds opgeslagen informatie en snel te begrijpen wat we

zien. Er zijn meerdere soorten herinnering die gerelateerd zijn aan het gebruik van beeld.

Het iconisch geheugen is niet meer dan een momentopname, de informatie wordt

slechts een paar seconden opgeslagen. In het langetermijngeheugen wordt informatie

voor langere tijd opgeslagen. Hierop kan aanspraak gemaakt worden om nieuwe

informatie te verwerken. Het meest essentieel voor het verwerken van visuele informatie

is het visuele werkgeheugen. Zodra een object onze aandacht trekt, verplaatst het

iconisch geheugen zich naar het visuele werkgeheugen. Vervolgens spreekt het visuele

werkgeheugen het semantisch geheugen aan om de betekenis hiervan te begrijpen,

waarna deze informatie wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen (Lankow et al.,

2012).

Volgens Roam (2009) helpen bij lage betrokkenheid simpele, eenvoudige infographics

(staafdiagram, tijdlijn) een boodschap over te brengen. Is de betrokkenheid hoog, dan

kunnen complexere infographics (gedetailleerde kaarten, waardeketens) substantiële

inzichten overbrengen, gesprekken op gang brengen en belangrijke besluitvorming

ondersteunen (Roam, 2009).

In de voorgaande paragrafen zijn theorieën besproken over visualisatie in de vorm van

infographics en corporate storytelling. Deze vormen de basis voor een conceptueel

onderzoeksmodel, waar in paragraaf 2.7 verder op wordt ingegaan.

45

2.7� Conceptueel�model

Uit dit theorieonderzoek is naar voren gekomen dat corporate storytelling kan bijdragen

aan een volgens Stamsnijder (2010) ‘sterke’ reputatie. En dat visual storytelling waarin

infographics worden gebruikt de communicatie-effecten van corporate stories mogelijk

kunnen vergroten. Er is onderzoek gedaan naar de verschillende communicatiedoelen

en -effecten hiervan en welke invloed de combinatie van corporate storytelling en

infographics op deze effecten heeft. Tevens is in dit hoofdstuk onderzoek naar onthouden,

herinneren, leren, affectie en gedragsverandering aan de orde geweest.

Door middel van de gevonden theorie is geprobeerd antwoord te geven op de centrale

vraagstelling. Naast theorie over reputatiemanagement, corporate storytelling, visual

storytelling en infographics is de mentale verwerking van beeld versus tekst aan de orde

gekomen.

In dit hoofdstuk is gekeken naar de functies en effecten van infographics en corporate

storytelling en de combinatie van deze twee op het communiceren van informatie. In de

theorie over visual storytelling wordt voornamelijk over online toepassingen gesproken,

waarbij de visualisaties niet altijd infographics zijn, maar ook afbeeldingen, video’s,

presentaties en andere visuals. Dit onderzoek richt zich op visual storytelling waarbij

infographics worden toegepast die samen een corporate verhaal vertellen of dit verhaal

zelfs vervangen.24

Het conceptueel model gebaseerd op de theorie is weergegeven in Figuur 2.4.

Figuur 2.4 Het conceptueel model.

24  The Hoffman Agency (2010, 28 juni). Geraadpleegd op 18 januari 2015 van www.ishmaelscorner.com/visual-storytelling-via-the-infographic/

fantasie

relevantie

betrokkenheid

tekst

verteller

redactioneel

brand-centered

corporate storyeffectieve

communicatie

kennis

houding

gedrag

leren

begrijpen

onthouden

geloofwaardigheid

reputatie

trots

besluitvorming

aankoopintentie

tekst vs beeld

merk

beeld

online

metafoor

infographics

animatie

verbeeldings-kracht

46

2.8� Onderzoeksmodel�en�hypotheses

Als visualisatie complexe onderwerpen inzichtelijk kan maken en corporate storytelling

merk, organisatie en bedrijf mogelijk tot leven kan wekken, wat zou dan de invloed van

infographics kunnen zijn op het effect van corporate stories? Worden de verhalen sneller

herkenbaar? Zijn zij eenvoudiger te begrijpen? Komt de essentie ervan beter over?

Zijn ze beter te onthouden? In welke mate heeft de betrokkenheid van de consument hier

invloed op?

De onderzoeksvraag luidt of visualisatie van een corporate story door middel van

infographics invloed heeft op kennis, houding en gedrag. Leidt een visualisatie van

een corporate story door middel van infographics tot effectievere communicatie?

Welke effecten hebben het toepassen van infographics in corporate storytelling op de

communicatie: kennis, houding en gedrag?

HypothesesOm te kunnen onderzoeken hoe de concepten uit de literatuur samenhangen met de

praktijk zijn de volgende zes hypotheses gedefinieerd.

1 Visualisatie van een corporate story door middel van infographics in communicatie

heeft een positief effect op kennis, houding en gedrag.

2 De combinatie tekst en beeld is eenvoudiger te begrijpen dan tekst of beeld

afzonderlijk.

3 De waardering van het gebruik van infographics in communicatie in plaats van

alleen tekst, is hoog.

4 Infographics zonder verhaal laten meer ruimte over voor de eigen fantasie van de

ontvanger.

5 De informatie in een infographic wordt beter onthouden dan informatie uit een

tekst of opsomming alleen.

6 Bij infographics en corporate stories oefent persoonlijke relevantie of bekendheid

met het merk invloed uit op de effectiviteit van de communicatie.

OnderzoeksmodelEen bestudering van verschillende theorieën over reputatiemanagement, corporate

storytelling, visual storytelling, infographics en consument-betrokkenheid, alsmede

een pilotonderzoek, levert een lijst met achtergronden op waarmee de effecten (op het

gebied van kennis, houding, gedrag, begrip en retentie) worden geïnventariseerd over het

gebruik van infographics in corporate stories. Een vergelijking van de resultaten van de

analyses resulteert in aanbevelingen voor het gebruik van infographics ter verbetering

van de effectiviteit van communiceren met corporate stories.

47

Het onderzoeksmodel ziet er als volgt uit:

corporate story

infographics

effectieve communicatie

kennis

houding

gedrag

leren

begrijpen

onthouden

geloofwaardigheid

reputatie

trots

besluitvorming

aankoopintentie

Figuur 2.5 Het onderzoeksmodel.

48

49

Hoofdstuk�3.�Praktijkonderzoek3.1� Inleiding

In de bestudeerde literatuur wordt duidelijk gemaakt dat visualisatie complexe

onderwerpen inzichtelijk kan maken. Corporate storytelling kan merken, organisaties

en bedrijven ‘tot leven’ wekken. In deze thesis ligt de nadruk op de vraag wat de invloed

van infographics kan zijn op het effect van corporate stories. Worden verhalen sneller

herkenbaar? Zijn ze gemakkelijker te begrijpen? Komt de essentie ervan beter over?

Worden ze beter onthouden? Daarbij is een aanvullende vraag wel op zijn plaats: wat is

de invloed van bekendheid en betrokkenheid (van consumenten) met een merk op het

beantwoorden van de eerder gestelde vragen? In dit praktijkonderzoek wordt getracht

antwoord op de volgende onderzoeksvraag te geven:

Leidt het gebruik van infographics in corporate stories tot effectievere communicatie?

Hierbij wordt gekeken in hoeverre de bekendheid met het merk en de relevantie hiervan

bij de respondent invloed op deze effecten (kennis, houding, gedrag en begrip) hebben.

Daarnaast wordt gekeken naar het verschil in deze effecten wanneer de boodschap van

de infographics wel of niet gelijk (congruent) is aan die van de corporate story.

En ten slotte naar wat de effecten zijn op het beklijven van de informatie (retentie).

Weliswaar leveren infographics vermoedelijk sneller informatie, maar zij laten

tegelijkertijd minder aan de verbeelding van consumenten over.

Het praktijkonderzoek wordt in onderstaande, afzonderlijke paragrafen besproken.

In ‘Methodologie’ (paragraaf 3.2) worden het meetinstrument, het design, de procedure

en de subjecten beschreven. De resultaten uit het praktijkonderzoek worden in ‘Analyse

en resultaten’ (paragraaf 3.3) getoetst op betrouwbaarheid en validiteit. Op basis daarvan

worden de gemeten effecten geanalyseerd. In de ‘Discussie’ (paragraaf 3.4) wordt het

onderzoek kritisch bekeken.

50

3.2� Methodologie

Het effect van infographics in corporate stories is onderzocht door middel van een (veld-)

experiment. Hierin werden vier condities onderscheiden (onafhankelijke variabelen)

waarbij door middel van een enquête de invloed op diverse afhankelijke variabelen werd

vastgesteld.

3.2.1 Meetinstrument

Volgens Floor en Van Raaij (2010) verwerkt een hoog-betrokken consument informatie

(kennis), vormen op basis hiervan een oordeel (houding) en gaan dan eventueel tot

aankoop over (gedrag). Voor het verzamelen van data over kennis, houdingen en

meningen is volgens Baarda et al. (2014) een interview of een enquête de beste methode.

In dit praktijkonderzoek is gekozen voor een schriftelijke enquête in de vorm van een

online vragenlijst onder studenten van de opleiding Vormgeving van Academie Minerva25,

omdat:

• Met een schriftelijke enquête een meting onder alle studenten, van alle studiejaren,

mogelijk is. Het gaat om circa 300 studenten.

• De belasting van de respondenten beperkt moet blijven. Immers, deze meting maakt

geen deel uit van het onderwijsprogramma. Een schriftelijke enquête vergt van

respondenten veel minder tijd dan een mondeling interview.

• De online-enquêtevorm het sociaal wenselijk gedrag bij respondenten beperkt (Baarda

et al., 2014). Dit is in deze meting extra relevant, aangezien de onderzoeker zelf docent

is aan de opleiding. Veel van de respondenten kennen de onderzoeker persoonlijk.

De enquêteVoor het onderzoek naar infographics is een enquête opgesteld die is opgebouwd uit vijf

variabelen: kennis, houding, gedrag, begrip26 en retentie (onthouden, herinneren). Voor de

variabelen ‘kennis’, ‘houding’, ‘gedrag’ en ‘begrip’ zijn in totaal 13 stellingen geformuleerd

die alle zijn gemeten op een vijfpunts-Likertschaal27.

Bij de variabele ‘retentie’ is gekozen voor een gesloten vraag, waarbij respondenten

meerdere onderwerpen uit een lijst van twaalf kunnen aankruisen (het gaat hier niet om

een mening, maar om herinnering). Van deze lijst kwamen slechts zes onderwerpen in de

gemanipuleerde onafhankelijke variabelen voor. Bij een perfecte herinnering zou

25  Academie Minerva is een van de zeventien schools binnen de Hanzehogeschool Groningen. Academie Minerva bestaat uit de drie onderdelen: Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV), Frank Mohr Institute en Minerva Academie voor Popcultuur. www.hanze.nl/nld/onderwijs/kunst/academie-minerva (geraadpleegd op 12 januari 2016).

26  Omdat een afhankelijke variabele een ‘effect’ is, is de variabele ‘effectiviteit’ in de presentatie van de resultaten ‘begrip’ genoemd. In de bijlagen wordt nog wel gesproken over ‘effectiviteit’.

27  Per conditie worden de constructen in stellingen vertaald, waarbij de antwoorden een vijfpuntsschaal (Likertschaal) vormen (1 = helemaal oneens, 5 = helemaal eens) (Baarda et al., 2014).

51

een respondent dus juist deze zes moeten aankruisen. De andere zes onderwerpen

dienden ter afleiding en om te controleren of respondenten niet ‘op de gok’ dachten zich

onderwerpen te herinneren.

Omdat het in dit onderzoek draait om de meningen van de respondenten was het van

belang om de subjectieve begrippen helder te omschrijven. De stellingen zijn terug te

vinden in bijlage 1.

3.2.2 Design

De afhankelijke variabelen in dit onderzoek zijn:

• kennis van de merken in het onderzoek;

• aantrekkingskracht van deze merken (houding);

• gedrag (intentie) met betrekking tot de gebruikte merken;

• het begrip van de geboden informatie over de merken;

• de mate waarin de communicatie over de merken onthouden wordt door

respondenten (retentie).

De gebruikte afhankelijke variabelen zijn gemeten in een voor- en nameting, waartussen

een ingreep plaatsvond (onafhankelijke variabele). Deze ingreep is uitgewerkt naar vier

verschillende condities:

1 alleen infographics;

2 alleen storytelling;

3 storytelling in combinatie met congruente infographics;

4 storytelling in combinatie met incongruente infographics.

Met ‘congruent’ wordt bedoeld dat de informatie uit de story overeenkomt met de

informatie uit de infographic. ‘Incongruent’ wil zeggen dat de informatie uit de story en

de infographic verschilt; de informatie heeft dan een andere focus, waarbij de inhoud

aanvullend is, niet tegenstrijdig. Bij retentie wordt alleen gefocust op informatie uit de

story en niet op informatie uit de (in)congruente infographic.

Om niet te merkafhankelijk te meten, zijn per conditie vier enquêtes opgesteld, waarbij

het merk waarop de story/infographic betrekking had, varieerde. Op grond van de

resultaten van het uitgevoerde pilotonderzoek zijn voor de respondenten twee relevante

(zie paragraaf 3.2.3 Procedure) merken geselecteerd en in het uiteindelijke onderzoek

meegenomen (hieronder aangegeven met ‘Enquête A’) en twee minder relevante merken

(‘Enquête B’). Daarbinnen is op basis van de resultaten van het pilotonderzoek gekozen

voor een voor de respondenten bekend en onbekend merk. In Tabel 3.1 is het design

samengevat.

52

Tabel�3.1 Condities van het empirisch onderzoek.

Conditie 1 alleen storytelling

Enquête A merk V merk W

Enquête B merk X merk Y

Conditie 2 alleen infographics

Enquête A merk V merk W

Enquête B merk X merk Y

Conditie 3 storytelling + infographics congruent

Enquête A merk V merk W

Enquête B merk X merk Y

Conditie 4 storytelling + infographics incongruent

Enquête A merk V merk W

Enquête B merk X merk Y

Omdat de onafhankelijke variabelen worden gemanipuleerd in verschillende condities,

worden bij de analyse van de resultaten de effecten ‘between subjects’ getoetst. Hiervoor

wordt de totale groep subjecten verdeeld in vier groepen. Vervolgens is gekeken welke

condities het meest effectief zijn.

De enquêtes bestaan uit drie delen:

1 Vragen over de variabelen kennis, houding en gedrag met betrekking tot de eerder

beschreven condities;

2 Vragen over hoe de respondenten de effectiviteit van de vorm van communiceren

(de variabele begrip) beoordelen;

3 Een vraag waarin de variabele retentie centraal staat.

3.2.3 Procedure

Selectie van de vier merkenBij het bepalen van de merken is gekeken naar de leeftijd van de respondenten

(grotendeels tussen de 17 en 25 jaar) en hun dagelijkse activiteiten (studeren).

Vermoedelijk is deze groep ( jonge mensen) niet geïnteresseerd in pensioenfondsen

(onbekend en irrelevant), maar wel in studiefinanciering en OV-chipkaart (bekend en

relevant). Ze kennen Chanel wel (bekend), maar zijn financieel waarschijnlijk nog niet in

staat producten van dit merk daadwerkelijk aan te schaffen (irrelevant).

Om te kunnen onderzoeken welke invloed de bekendheid met en de relevantie van een

merk op de communicatie-effecten kennis, houding, gedrag, begrip en retentie hebben

bij de respondenten, is door middel van een pilotonderzoek28 gemeten welke merken bij

de studenten Vormgeving bekend en/of relevant zijn. Dit pilotonderzoek is op 3 februari

2016 uitgezet onder 52 eerstejaars studenten Vormgeving van Academie Minerva.

Alle 52 namen deel (geen non-respons).

28  De data uit dit pilotonderzoek zijn opgenomen in bijlage 2 van deze scriptie.

LegendaMerk V = bekend en relevant Merk W = minder bekend, maar wel relevant Merk X = bekend en irrelevantMerk Y = minder bekend en irrelevant

53

Het pilotonderzoek bestond uit een schriftelijke enquête in twee delen. In het eerste deel

werd gevraagd welke merken uit een lijst van 56 merken29 de studenten kenden. In het

tweede deel werd de studenten gevraagd aan te geven welke drie van deze merken zij de

belangrijkste en welke drie zij de minst belangrijke vonden.

Voor wat betreft bekendheid resulteerde dit in de volgende percentages:

• McDonald’s, Samsung, Albert Heijn, Rabobank, Nike, Apple, Nokia, Philips, Coca-Cola,

H&M, OV-chipkaart en Starbucks: 100%;

• Gibson, Chanel, Delta Lloyd, Zendium en Zwitserleven: 37% tot 50%;

• Prolease, Loyalis, Freitag, Club Med en Dentaid: 4 tot 12%.

Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat de drie belangrijkste merken voor deze

respondenten zijn: Apple (60%), Studiefinanciering (35%) en OV-chipkaart (27%). De drie

minst belangrijke merken voor de respondenten zijn: Pampers (31%), Chanel (23%) en

Geox (17%). De bij de respondenten onbekende merken Prolease en Dentaid zijn zowel

0% belangrijk als 0% onbelangrijk. Freitag is voor 0% van de respondenten belangrijk,

onbelangrijk is het merk bij 4%.

Op grond van het pilotonderzoek zijn de merken gekozen om te gebruiken voor voor

het hoofdonderzoek. Bij enquête A kregen de respondenten vragen over OV-chipkaart

(bekend en relevant) en Freitag (minder bekend, maar wel relevant). Bij enquête B krijgen

de respondenten vragen over Chanel (bekend en irrelevant) en Dentaid (minder bekend en

irrelevant).

Materiaalverzameling per merkNa het vaststellen van de methode, de condities en het selecteren van de merken zijn

infographics en verhalen verzameld. Hiervoor is het internet geraadpleegd.

Hieronder staan de infographics en de verhalen beschreven:

• De infographic van OV-chipkaart verbeeldt hoe je goedkoper kunt reizen met twee

exemplaren van deze kaart. In de congruente conditie (infographic sluit aan op

de tekst) wordt deze procedure opgesomd. De incongruente tekst gaat over de

ontwikkeling van Smart-OV (zie bijlage 3).

• De infographic van Freitag (bewerkt voor de enquête) laat zien hoe producten van

dit merk worden gemaakt. In de congruente tekst worden deze stappen die in

de infographic getoond worden uitgelegd. De incongruente tekst vertelt over de

ontstaansgeschiedenis van Freitag (zie bijlage 4).

• De infographic van Chanel verbeeldt het leven van de belangrijkste hoofdrolspeler, het

individu, in combinatie met de chronologie van het merk. De congruente tekst vertelt

hetzelfde verhaal. In de incongruente tekst staat alleen het leven van Coco Chanel

centraal (zie bijlage 5).

29  De merken van dit pilotonderzoek zijn geselecteerd uit het boek Positioneren (Riezebos & Van der Grinten, 2011) en uit de geraadpleegde literatuur en bronnen van dit onderzoek.

54

• De infographic van Dentaid laat zien op welke wijze voedsel kan bijdragen aan

gebitsverzorging. De congruente tekst legt de getoonde stappen uit. De incongruente

tekst vertelt over de strijd van Dentaid voor gezonde tanden wereldwijd (zie bijlage 6).

Aangezien het onderwijs op Academie Minerva voor een groot deel Engelstalig wordt

aangeboden zijn alle teksten en infographics waar nodig naar het Engels vertaald.

Een aantal van de teksten is ingekort. In de bijlagen 3 tot en met 6 zijn de originele en

bewerkte corporate stories en de infographics opgenomen.

In de enquête wordt eerst een story, infographic of story met infographic van één merk

voorgelegd waarna vragen over kennis, houding en gedrag werden gesteld. Hierna wordt

een ander merk voorgelegd opgevolgd door eenzelfde reeks vragen. Vervolgens worden de

vragen over begrip en uiteindelijk de vraag over retentie gesteld.

Conform het design uit Tabel 3.1 zijn acht enquêtes (Engelstalig) opgesteld en

afgenomen. Deze zijn in Google Forms vormgegeven (zie bijlage 7). Hierna is per mail

(zie bijlage 8) een overzicht opgevraagd van de mailadressen van alle studenten van de

opleiding Vormgeving. De respondenten kregen twaalf dagen de tijd om de enquête in te

vullen, het moment waarop en waar ze dit deden bepaalden ze zelf.

Om mogelijke non-respons tot het minimum te beperken, zijn de volgende acties

uitgevoerd (zie bijlage 9 en 10):

• Per email benaderen van alle docenten Vormgeving aan Academie Minerva met het

verzoek om aandacht te besteden aan de enquête in hun lessen;

• Dezelfde docenten vragen om waar mogelijk vooraankondigingen van de enquête op

Facebook-groepen met Minerva-studenten te plaatsen;

• Plaatsen van een vooraankondiging op de Facebook-pagina van Academie Minerva,

waarin de studenten werden opgeroepen om mee te doen aan de enquête;

• Een vooraankondiging per email versturen aan de studenten;

• Versturen per email van de daadwerkelijke uitnodiging om deel te nemen aan de

enquête, met daarin de link naar het bedoelde onderzoek;

• Inbouwen van een ‘incentive’ om de studenten te verleiden de enquête in te vullen;

• Herinneringen sturen per email naar de studenten en berichten op Facebook plaatsen

om hen aan te sporen de enquête in te vullen;

• Berichten plaatsen op de mededelingenmonitor in de entree van Minerva.

55

Het proces is opgestart met het versturen van de email aan de docenten op 13 maart

2016. De link voor de enquête is verstuurd op 30 maart 2016 en op 10 april 2016 is deze

link van het web gehaald.

3.2.4 Subjecten

De subjecten zijn allen student van de opleiding Vormgeving van Academie Minerva.

In totaal zijn dit 306 studenten, variërend in leeftijd van 17-33 jaar. De subjecten

zijn tussen de vier condities in gelijke verhoudingen van eerste-, tweede, derde- en

vierdejaarsstudenten verdeeld. Dit komt neer op 72 studenten per conditie, en 38 per

enquête.

SteekproefomvangMinerva-studenten Vormgeving zijn niet representatief voor alle studenten

Vormgeving van Nederland. Het aantal studenten Vormgeving van Minerva, deze

onderzoekspopulatie, bedraagt 30630. Dit zijn minder dan 10.000 mensen, voor

het berekenen van de benodigde steekproefomvang is daarom de ‘gecorrigeerde

steekproefomvang’ gehanteerd. Om de kans op afwijkende uitkomsten als gevolg

van afwijkende meningen te beperken, is voor de betrouwbaarheid van dit onderzoek

gekozen voor een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Hierbij hoort de z-waarde = 1,96.

Voor de foutmarge is 5% (e%) acceptabel.

De uitkomst van het onderzoek was niet van tevoren in te schatten, daarom werd voor

de nauwkeurigheidsmarge zowel het percentage van de gespecificeerde categorie (p%)

als van de niet gespecificeerde categorie (q%) op 50% gezet. Hiermee komt de minimale

steekproefomvang op n= 385 en de gecorrigeerde steekproefomvang bij een populatie

van 306 op n’ = 171.

Het uiteindelijke aantal terug ontvangen enquêtes bedroeg 125, waardoor het totaal

aantal respondenten op 125 kwam, een respons van 40,85%.31 Dit is lager dan volgens de

gecorrigeerde steekproefomvang berekening nodig is om representatief te zijn (n’ = 171).

Hierdoor kunnen geen representatieve uitspraken worden gedaan voor alle Academie

Minerva-studenten Vormgeving. Echter, het onderzoek geeft wel inzicht in welke conditie

het beste (niet naar een grotere doelgroep generaliseerbaar) resultaat oplevert.

De resultaten voortkomend uit de gevonden waarden zijn dan ook indicatief.

30  Door de Hanzehogeschool werden geen contactgegevens van alle studenten van Minerva beschikbaar gesteld. Dit vanwege privacy en omdat studenten veel mailtjes als spam ervaren en daarom afhaken op hun studiemail. De contactgegevens van de studenten van de opleiding Vormgeving werden wel beschikbaar gesteld, maar waren voor de onderzoeker toegankelijk vanwege haar functie als docent van Academie Minerva opleiding Vormgeving.

31  Zie bijlage 11 voor een overzicht van het aantal respondenten per conditie en per enquête.

56

Tabel�3.2 Populatie-cijfers Academie Minerva (studiejaar 2015-2016).

Studentenaantallen Academie Minerva

Totaal 1015

Verhouding man/vrouw 410 (40%) man 605 (60%) vrouw

Opleiding Vormgeving 306

Verhouding man/vrouw 83 (26%) man 242 (74%) vrouw

Leeftijd studenten opleiding Vormgeving

Gemiddelde leeftijd 23 jaar

Oudste/jongste student 33 jaar (oudste) 17 jaar ( jongste)

3.3� Analyse�en�resultaten

Bij de analyse van de uitkomsten van de enquête32 is in eerste instantie gekeken naar

de betrouwbaarheid en validiteit. De uitkomsten hiervan staan beschreven in paragraaf

3.3.1.

De analyse en de resultaten van de gemeten variabelen worden gepresenteerd

in paragraaf 3.3.2. In deze paragraaf wordt gekeken naar de gemiddelden en de

standaarddeviaties van vier van de vijf afhankelijke variabelen (kennis, houding, gedrag

en begrip). De vijfde afhankelijke variabele (retentie) komt kort aan de orde: hoeveel is er

blijven hangen van de boodschappen in de diverse condities?

3.3.1 Betrouwbaarheid en validiteit

De betrouwbaarheid van dit onderzoek is bepaald door de homogeniteit tussen de

gebruikte stellingen vast te stellen: betrouwbaarheid op basis van interne consistentie.

Per variabele zijn meerdere stellingen geformuleerd. Elke enquête bestond uit 13

stellingen.33 Omdat de variabele ‘retentie’ met slechts één gesloten vraag is gemeten,

leent deze zich er niet voor de betrouwbaarheid vast te stellen met behulp van Cronbach’s

Alpha.34 De Cronbach’s Alpha van de 12 stellingen van de variabelen kennis, houding,

gedrag en begrip is gemiddeld 0,83, hetgeen betekent dat ze voldoende samenhangen.35

De validiteit kan worden vastgesteld door na te gaan of daadwerkelijk gemeten is wat

gemeten moest worden. Van belang voor de constructvaliditeit van dit onderzoek is

de notie van Floor en Van Raaij (2010) dat de effecten van communicatie in drie fasen

plaatsvinden:

32  De uitkomsten van de enquêtes, per conditie, zijn terug te vinden in bijlage 12.33  De variabele ‘kennis’ is gemeten aan de hand van vier stellingen. ‘Houding’ en ‘gedrag’ is gemeten met twee 

stellingen. Per enquête worden deze variabelen tweemaal gemeten; één keer per merk. Voor ‘begrip’ zijn vier stellingen toegepast, die per enquête eenmaal deze variabele meten.  

34  De Cronbach’s Alpha berekeningen zijn terug te vinden in bijlage 13.35  De variantie analyses zijn terug te vinden in bijlage 14.

57

• merkbekendheid en merkkennis (kennis, cognitie);

• attitude en preferentie (affect);

• intentie en aankoop (gedrag, conatie).

Elke fase is een voorwaarde voor de volgende. De variabelen worden gemeten aan de

hand van stellingen die voortkomen uit deze drie fasen.

In dit onderzoek is visualisatie in de vorm van infographics toegepast op communicatie.

Lankow et al. (2012) en Smiciklas (2012) stellen dat het toepassen van visualisatie effect

heeft op communicatie, hetgeen een indicatie vormt voor de constructvaliditeit van deze

meting (Baarda et al., 2014).

3.3.2 Analyse en resultaten van de gemeten variabelen

Voor het verwerken van de verzamelde data zijn per conditie de scores met elkaar

vergeleken.

Analyse en resultaten per variabeleIn Tabel 3.3 zijn de gemiddelden en standaarddeviaties van de afhankelijke variabelen

vermeld. Hierbij valt op dat onder elke conditie de variabele kennis gemiddeld hoger

scoort dan houding, en houding gemiddeld hoger scoort dan gedrag. Tevens neemt

in dezelfde volgorde de gemiddelde standaarddeviatie af en tonen de data minder

onderlinge verschillen.

Voor de gemiddelden van zowel kennis, houding, gedrag als begrip geldt dat de conditie

waarbij visualisatie in de vorm van een infographic wordt toegepast op een incongruent

verhaal (conditie 4) het hoogst scoort. De condities waarbij alleen met een verhaal

wordt gecommuniceerd (conditie 1) scoort gemiddeld het laagst. Conditie 2 (alleen een

infographic) en conditie 3 (een infographic met een congruent verhaal) laten vrijwel

identieke scores zien. Tabel 3.3 geeft de gemiddelde resultaten per variabele weer.

In Figuur 3.1 zijn deze waarden in grafiekvorm weergegeven.

Tabel�3.3 Gemiddelden en standaarddeviaties per variabele over vier condities.

variabele

conditie 1(alleen story)

conditie 2(alleen infographic)

conditie 3(combinatie congruent)

conditie 4(combinatie incongruent)

gemiddelde per variabele

kennis 3,08 (1,42) 3,32 (1,42) 3,31 (1,42) 3,39 (1,53) 3,27 (1,45)

houding 2,44 (1,34) 2,47 (1,34) 2,49 (1,28) 2,94 (1,44) 2,59 (1,35)

gedrag 1,83 (1,00) 1,80 (1,07) 1,94 (1,07) 2,17 (1,21) 1,94 (1,09)

begrip 2,71 (1,16) 3,41 (1,15) 3,20 (1,26) 3,54 (1,18) 3,21 (1,19)

gemiddelde per conditie

2,51 (1,23) 2,75 (1,25) 2,74 (1,26) 3,01 (1,34)

58

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

kennishoudinggedragbegrip

1 2 3 4condities

scores

Figuur 3.1 Plot van de scores van de variabelen over vier condities.

De gevonden verschillen tussen conditie 1 en 4 zijn per variabele groot en consistent

genoeg om te kunnen stellen dat de kans klein is dat ze puur aan toeval toegeschreven

kunnen worden. Om na te gaan of er reële verschillen bestaan tussen de vier condities

is voor iedere variabele een variantieanalyse uitgevoerd. Niet alleen is bekeken of het

verschil statistisch significant is, maar ook is nagegaan of een statistisch significant

verschil substantieel is door het percentage verklaarde variantie (eta-kwadraat

(ε2)) en het onderscheidend vermogen (de power (ß)) te berekenen. Voor de interpretatie

van de eta-kwadraat is een waarde van 5% aangehouden en voor de power is dat de

waarde 0,9.

Aanvullend is door middel van een post-hoc analyse nagegaan tussen welke condities

verschillen bestaan. Hoewel deze analyseresultaten pas beoordeeld mogen worden als

blijkt dat er voor het hoofdeffect (dus tussen alle condities) verschillen bestaan, zijn deze

post-hoc resultaten toch bekeken, want mogelijk zijn ze wel steekhoudend en indicatief.

Deze procedure is toegepast op de afhankelijke variabelen kennis, houding, gedrag en

begrip.

De resultaten voor kennis, houding, gedrag, begrip en retentie zien er als volgt uit:36

KennisIn conditie 4 zijn de scores het hoogst, in conditie 1 het laagst.

Er is geen statistisch significant verschil geconstateerd voor de variabele kennis (F (3,

645) = 1,859; p = 0,135, ε2 = 0,9%, ß = 0,483) tussen de vier condities. De variantie tussen

de scores wordt voor 0,9% bepaald door de verschillen tussen de groepen en dat is lager

dan de gehanteerde 5%. Het onderscheidend vermogen is ook veel lager dan 0,9. Uit de

paarsgewijze vergelijkingen komt naar voren dat alleen de gemiddelden tussen conditie

1 en 4 verschillen. Bij conditie 1 is het gemiddelde het laagst (M = 3,08; SD = 1,42), bij

conditie 4 het hoogst (M = 3,39; SD = 1,53). Dit verschil is significant (Mverschil = -0,310,

p = 0,040).

36  Zie Tabel 3.3 voor de exacte cijfers per afhankelijke variabele.

59

HoudingIn het onderzoek is vervolgens gekeken naar het effect op de ‘houding’ van de

respondenten ten opzichte van de merken. Zij gaven aan dat zij in conditie 4 het merk

het meest aantrekkelijk vinden en in conditie 3 het meest belangrijk. Gemiddeld zijn de

resultaten in conditie 4 het hoogst.

Voor de variabele houding komt uit de variantieanalyse naar voren dat er statistisch

significant onvoldoende verschil is (F (3, 321) = 3,704; p = 0,12, ε2 = 3,3%, ß = 0,803)

tussen de vier condities. De variantie tussen de scores wordt voor 3,3% bepaald door

de verschillen tussen de groepen en is lager dan de gehanteerde 5%. Er is ook geen

voldoende onderscheidend vermogen gevonden.

Uit de post-hoc uitgevoerde paarsgewijze vergelijkingen blijken de gemiddelden tussen

conditie 1, 2 en 3 van conditie 4 te verschillen. De gemiddelden van de condities 1, 2 en

3 zijn respectievelijk 2,44 (SD = 1,34), 2,47 (SD = 1,34) en 2,49 (SD = 1,28), en deze wijken

statisch significant af van het gemiddelde bij conditie 4: 2,94 (SD = 1,44).

GedragIn het volgende onderdeel van dit praktijkonderzoek werden de effecten gemeten op de

variabele ‘gedrag’. De respondenten geven aan dat in conditie 4 de kans het grootst is dat

ze het merk binnen twee weken gaan kopen en van plan zijn het merk aan te bevelen aan

familie en vrienden.

Met betrekking tot de variabele gedrag komt uit de variantieanalyse naar voren dat er

statistisch significant onvoldoende verschil is (F (3, 321) = 2,799; p = 0,40, ε2 = 2,5%, ß =

0,672). De variantie tussen de scores wordt voor 2,5% bepaald door de verschillen tussen

de groepen, maar is lager dan de gehanteerde norm van 5%. Ook is er niet voldoende

onderscheidend vermogen tussen de condities gevonden.

De paarsgewijze vergelijkingen tonen aan dat de gemiddelden van de condities 1, 2 en 3

van conditie 4 verschillen. Voor de variabele gedrag blijkt uit deze post-hoc analyse dat

met name conditie 2 significant verschilt van conditie 4. Het gemiddelde van conditie 2 is

het laagst (M = 1,80, SD = 1,07) en bij conditie 4 is het gemiddelde het hoogst (M = 2,17,

SD = 1,21).

BegripOm de variabele begrip te onderzoeken is respondenten gevraagd hun mening te

geven over de communicatievorm. Hierbij werd gevraagd of de communicatievorm

voldoende ruimte voor de eigen fantasie overliet. In welke mate moest de boodschap

actief geanalyseerd en geïnterpreteerd worden om deze te kunnen begrijpen? Was de

informatie moeilijk te begrijpen?

60

Uit de resultaten komt naar voren dat conditie 4 het hoogst scoort. Conditie 1 scoort het

laagst. De respondenten zijn van mening conditie 1 het minst effectief is (4,2% volledig

mee eens). Conditie 4 vinden ze het meest effectief (33,3% volledig mee eens). Conditie

2 scoort ook hoog (46,7% mee eens). In Tabel 3.4 staan de gemiddelde percentages

weergegeven.

Tabel�3.4 Gemiddelde percentages van de mening over ‘de effectiviteit van de communicatievorm’.

Vraag: I feel this kind of communication to be effective (%)

totally disagree disagree undecided agree totally agree

conditie 1(alleen story)

20,8 20,8 37,5 16,7 4,2

conditie 2(alleen infographic)

6,7 10,0 13,3 46,7 23,3

conditie 3(combinatie congruent)

10,0 16,7 20,0 30,0 23,3

conditie 4(combinatie incongruent)

5,5 5,6 16,7 38,933,3

In condities 2, 3 en 4 wordt de ruimte voor fantasie vergelijkbaar gewaardeerd.

Conditie 1 laat het minst ruimte over voor de eigen fantasie (12,5% volledig mee eens).

De respondenten zijn van mening dat conditie 3 de meeste ruimte voor verbeeldings-

kracht mogelijk maakt (20% volledig mee eens), maar ook de minste ruimte (20% volledig

mee oneens). Opvallend is dat conditie 2 het eigenlijk het best blijkt te doen onder deze

studenten, wanneer de score ‘mee eens’ en ‘volledig mee eens’ worden opgeteld (53,3%).

In Tabel 3.5 staan de gemiddelde scores van de meningen over de ruimte voor fantasie.

Tabel�3.5 Gemiddelden voor ‘ruimte voor eigen fantasie’.

Vraag: There is enough room for my personal imagination (%)

totally disagree disagree undecided agree totally agree

conditie 1(alleen story)

8,3 12,5 54,2 12,5 12,5

conditie 2(alleen infographic)

6,7 13,3 26,7 40,0 13,3

conditie 3(combinatie congruent)

20,0 6,7 30,0 23,3 20,0

conditie 4(combinatie incongruent)

5,5 13,9 33,3 30,6 16,7

61

De respondenten gaven aan dat zij in conditie 3 het minst actief de informatie moesten

analyseren en interpreteren om deze te kunnen begrijpen (6,7% volledig mee eens).

In Tabel 3.6 staan de gemiddelde scores.

Tabel�3.6 Gemiddelden voor ‘actief analyseren en interpreteren van de boodschap’.

Vraag: I had to actively analyse and interpret the message to be able to understand it (%)

totally disagree disagree undecided agree totally agree

conditie 1(alleen story)

8,3 12,5 37,5 33,3 8,4

conditie 2(alleen infographic)

10,0 16,7 30,0 30,0 13,3

conditie 3(combinatie congruent)

13,2 26,7 36,7 16,7 6,7

conditie 4(combinatie incongruent)

8,3 16,7 36,1 27,8 11,1

Over het algemeen ervaren de respondenten het communiceren onder alle condities als

gemakkelijk (gemiddeld 40,3%), waarbij ze de informatie in conditie 2 het gemakkelijkst

te begrijpen vinden (46,6%). In Tabel 3.7 staan de gemiddelden.

Tabel�3.7 Gemiddelden voor ‘de moeite voor het begrijpen van de informatie’.

Vraag: I find it difficult to understand the information (%)

totally disagree disagree undecided agree totally agree

conditie 1(alleen story)

41,7 33,3 16,7 8,3 0

conditie 2(alleen infographic)

46,6 30,0 16,7 6,7 0

conditie 3(combinatie congruent)

36,6 30,0 16,7 10,0 6,7

conditie 4(combinatie incongruent)

36,1 33,3 16,7 8,3 5,6

Voor de variabele begrip is een statistisch significant verschil geconstateerd (F (3, 285) =

10,124; p = 0,000, ε2 = 9,6% ß = 0,998). Bij conditie 1 is het gemiddelde het laagst (M =

2,71, SD = 1,16) en bij conditie 4 het hoogst (M = 3,54, SD = 1,18). De variantie tussen de

scores wordt voor 9,6% bepaald door de verschillen tussen de condities. Er is voldoende

onderscheidend vermogen tussen de condities gevonden.

62

Uit de paarsgewijze vergelijkingen komt naar voren dat de gemiddelden tussen met

name conditie 1 en 4 verschillen. Uit de post-hoc analyse blijkt dat voor de variabele

begrip de verschillen tussen conditie 1 en de condities 2 (Mverschil = -0,698, p = 0,000),

3 (Mverschil = -0,490, p = 0,002) en 4 (Mverschil = -0,833, p = 0,000) significant zijn.

RetentieDe communicatie werd in de ene conditie niet beter onthouden dan in de andere

condities. Er werden voor alle condities meer goede dan foute antwoorden gegeven.

Uit het pilotonderzoek kwam naar voren dat de respondenten de merken Chanel en

OV-Chipkaart al kenden en Dentaid en Freitag niet. Vervolgens bleek uit dit onderzoek

dat de respondenten de onderwerpen uit de informatie over Chanel en Dentaid beter

hadden onthouden (gemiddeld 96,7% goede antwoorden) dan uit de informatie over

OV-Chipkaart en Freitag (gemiddeld 80% goede antwoorden). In bijlage 15 zijn te

resultaten van de variabelen terug te vinden.37

Op basis van het bovenstaande lijkt het erop dat de bekendheid vooraf van het merk geen

rol van betekenis speelde bij het onthouden van de informatie die in de diverse condities

aangeboden werd.

3.4� Discussie

Vanwege de omvang van de steekproef kunnen de data niet gegeneraliseerd worden naar

andere populaties. Hoewel getracht is om een dwarsdoorsnede van de studenten van

de Hanzehogeschool te benaderen, betreft dit praktijkonderzoek slechts een steekproef

binnen de opleiding Vormgeving van Academie Minerva. Deze studenten Vormgeving

zijn niet representatief voor alle studenten van Academie Minerva, de Hanzehogeschool

Groningen of alle hbo-studenten van Nederland. Het onderzoek geeft echter wel inzicht

in welke conditie de beste resultaten oplevert.

Infographics moeten volgens Lankow et al. (2012) begrijpelijk zijn, te onthouden zijn en

de aandacht trekken. Zowel het verhaal als de visuals moeten aansluiten bij de doelgroep

(Walter & Gioglio, 2014). In dit onderzoek is gebruik gemaakt van bestaande materialen.

Deze verschillen qua vormgeving, stijl en inhoud. Welke invloed die verschillen op

de onderzoeksresultaten hebben is niet vastgesteld. Om te kunnen bekijken of de

respondenten de informatie begrijpen, waarderen en onthouden die ze moeten

begrijpen, waarderen en onthouden (Tufte, 1983), zouden voor een volgend, vergelijkbaar,

onderzoek materialen vervaardigd kunnen worden die wel aansluiten bij de doelgroep.

Deze materialen zouden wel consistent moeten zijn voor wat betreft eerder benoemde

vormgeving, stijl en inhoud.

37  De resultaten van de variabelen per merk zijn in bijlage 15 terug te vinden.

63

De inhoud, de stijl en de vormgeving van de infographic en het verhaal kunnen ook van

invloed zijn op de resultaten. Moet aan de infographic bijvoorbeeld symbolische illustratie

(Holmes, 1968) worden toegevoegd of juist niet? Wanneer de tekst meer een opsomming

is dan een verhaal, zijn in dit onderzoek de resultaten lager, maar het wordt niet duidelijk

of kortere opsommingen beter werken dan een lang verhaal.

De infographic in de vorm van een chronologie levert in dit onderzoek betere resultaten

op dan de andere infographic-vormen, maar onduidelijk is of dit ook iets zegt over de

kwaliteit van de andere infographics.

Onderzoek onder een grotere doelgroep bleek in de praktijk helaas onhaalbaar.

Het afnemen van de enquêtes bijvoorbeeld per klas door de onderzoeker zelf bleek

niet mogelijk. Het invullen was hierdoor misschien te vrijblijvend. Zelfs de ingebouwde

‘incentive’ leverde uiteindelijk niet de door de onderzoeker gewenste respons op.

Om de studielast38 van de respondenten niet teveel te verzwaren was het wenselijk om

de meting op het gebied van retentie aansluitend op de meting over kennis, houding,

gedrag en begrip uit te voeren.39 Wellicht is daardoor dit resultaat meer een afspiegeling

van het begrijpen van de informatie dan de daadwerkelijke retentie. En dus kan helaas

geen uitspraak worden gedaan over de mate waarin visualisatie kan bijdragen aan het

beklijven van de informatie, zoals Lankow et al. (2012) dat veronderstellen.

Het onderzoek is afgenomen onder studenten van de opleiding Vormgeving van

Academie Minerva. Deze studenten hebben waarschijnlijk meer interesse in visualisatie

van communicatie dan de gemiddelde, niet vormgeving studerende student van

Nederland. Dit betekent dat de resultaten niet te generaliseren zijn naar alle studenten

van Nederland. Er is in dit onderzoek sprake van een lage externe validiteit, maar het

onderzoek is wel waardevol voor de opleiding Vormgeving en Minerva zelf.

In het vierde en laatste hoofdstuk van deze scriptie worden de conclusies en

aanbevelingen en implicaties van het theoretisch en empirisch onderzoek geformuleerd.

In de bijlagen zijn de ruwe data, de vragenlijsten en de gebruikte stories en infographics

terug te vinden.

38  Studielast is de tijd die een student kwijt is aan zijn of haar studie. De zwaarte van de vakken wordt uitgedrukt in studiepunten. Eén punt staat voor een studielast van 28 uur. De puntenberekening is opgebouwd volgens het ECTS-systeem (European Credit Transfer System) en wordt op vrijwel alle universiteiten en hogescholen in Europa toegepast. 

39  Op verzoek van Academie Minerva mocht het invullen van de enquêtes van dit onderzoek de studielast van de studenten niet verzwaren. Hierdoor bleef het onderzoek beperkt tot het pilot-onderzoek en de online vragenlijst, en was het dus niet mogelijk om op een later tijdstip de vragen over retentie te stellen.

64

65

Hoofdstuk�4.��Conclusies�en�aanbevelingen4.1� Inleiding

In dit onderzoek is de invloed van infographics op het communicatie-effect van

corporate stories op basis van theoretisch en empirisch onderzoek in kaart gebracht.

Hierbij is inzichtelijk gemaakt dat het combineren van tekst (corporate story) en beeld

(infographics) bijdraagt aan de effectiviteit van communicatie op het niveau van kennis,

houding, gedrag, begrip en retentie.

In paragraaf 4.2 worden conclusies getrokken met betrekking tot wat uit het empirisch

onderzoek naar voren is gekomen, afgezet tegen de beweringen en veronderstelling uit

het theoretisch onderzoek. In paragraaf 4.3 volgen de aanbevelingen die voortkomen uit

de conclusies van het onderzoek. Paragraaf 4.4 gaat in op de betekenis van de conclusies

en aanbevelingen met betrekking tot de praktijk. In paragraaf 4.5 worden aanvullende

aanbevelingen gedaan voor verder onderzoek. Paragraaf 4.6 behandelt wat de werkgever

van de onderzoeker, Academie Minerva, kan gaan doen met de uitkomsten van het

onderzoek.

4.2� Conclusies

In deze paragraaf wordt samengevat in hoeverre het praktijkonderzoek een onder-

steuning vormt van de beweringen die tot dit moment in de literatuur zijn gedaan.

Komen de bevindingen uit het praktijkonderzoek en het literatuuronderzoek overeen?

De belangrijkste doelstelling van het onderzoek was antwoord geven op de vraag of

infographics en corporate stories elkaar kunnen ‘versterken’ in de communicatie door

merken.

Deze vraag kan in het kort als volgt worden beantwoord: uit het praktijkonderzoek komt

naar voren dat er effectiever gecommuniceerd wordt wanneer visualisatie in de vorm van

infographics wordt toegepast op een verhaal. Bij de combinatie is onderscheid tussen

incongruentie en congruentie aangebracht. Bij incongruentie vullen story en infographic

elkaar aan, zijn ze complementair en niet afwijkend. Bij congruentie vertellen story en

infographic ‘hetzelfde verhaal’.

66

Bij ‘storytelling met infographics’ levert de incongruente conditie betere communicatie-

effecten op, dan de congruente conditie. Deze combinatie blijkt ook effectiever dan

wanneer er alleen met een story of alleen met een infographic wordt gecommuniceerd.

Daarnaast worden betere resultaten bereikt wanneer wordt gecommuniceerd met alleen

infographics dan met alleen een story. Welke inzichten dit oplevert in het licht van de

onderzochte literatuur, de zes hypotheses40 en het praktijkonderzoek, staat omschreven in

de volgende subparagrafen.

4.2.1 Kennis, houding, gedrag, begrip en retentie

KennisHendriks en Schutte (2007) stellen dat de juiste vormgeving een corporate story kan

versterken door het gebruik van beelden. Dat deze beelden infographics kunnen zijn

wordt in dit praktijkonderzoek bevestigd.

In het bijzonder geldt dit in die gevallen waar de informatie uit de story en de infographic

elkaar aanvullen (conditie 4) in plaats van overlappen (conditie 3). Het blijkt dat de

informatie sneller herkenbaar en eenvoudiger te begrijpen is. Bij communiceren met

alleen een infographic (conditie 2) of alleen een verhaal (conditie 1) is de informatie

minder snel herkenbaar en lastiger te begrijpen. Visualisatie blijkt hier van toegevoegde

waarde te zijn.

HoudingConditie 4 blijkt in het onderzoek ook invloed te hebben op de houding van de

respondenten. In deze conditie worden de merken door de respondenten aantrekkelijker

gevonden dan onder de overige condities. Per merk zijn wel verschillen in aantrekkelijk-

heid aangetroffen. In hoeverre dit beïnvloed wordt door bekendheid met het merk en de

relevantie van het merk is in dit onderzoek niet vastgesteld.

GedragConditie 4 blijkt ook een positieve invloed te hebben op het gedrag van de respondenten

in de enquête. Wanneer de informatie in deze conditie wordt aangeboden is de kans

groter dat het product wordt aanbevolen aan vrienden en familie en dat zelfs wordt

overgaan tot het daadwerkelijk kopen van het product, dan onder de andere condities.

Hypothese 1 ‘Visualisatie van een corporate story door middel van infographics in

communicatie heeft een positief effect op kennis, houding en gedrag’ kan hiermee

gedeeltelijk worden aangenomen.

40  De hypotheses zijn terug te vinden in paragraaf 2.8 van deze scriptie

67

Begrip van de geboden informatieUit de resultaten van het praktijkonderzoek komt naar voren dat de combinatie van beeld

en data mogelijkheden biedt om gegevens duidelijk te communiceren. Dit sluit aan bij

wat, in de theorie van dit onderzoek, Sviokla (2009) stelt: de combinatie van visualisatie

van een corporate story door middel van infographics is het meest effectief. Infographics

zonder verhaal en het verhaal alleen, zonder infographics zijn het minst effectief.

Dat visualisatie, bijvoorbeeld door middel van infographics, de mogelijkheid biedt

om gegevens en nieuwe inzichten snel en duidelijk te communiceren is hiermee

echter nog niet aangetoond.

Hypothese 2 ‘De combinatie van tekst en beeld is eenvoudiger te begrijpen dan tekst of

beeld afzonderlijk’ kan hiermee gedeeltelijk worden aangenomen.

Dat mensen informatie voor een groot deel visueel consumeren, en de waarde van het

gebruik van beeld in communicatie in plaats van alleen tekst, hoog is (Lankow et al.,

2012), wordt ook bevestigd in dit onderzoek.

Communicatie-uitingen waarbij infographics worden gebruikt blijken effectiever dan

communicatie-uitingen met alleen een verhaal. Bovendien blijkt dat de combinatie

van teksten en infographics effectiever is dan communiceren door middel van alleen

infographics.

Hypothese 3 ‘De waardering voor het gebruik van infographics in communicatie in plaats

van alleen tekst is hoog’ kan hiermee worden aangenomen.

Terwijl Sviokla (2009) schrijft dat infographics (beeld) minder aan de verbeeldingskracht

overlaten dan storytelling, wordt bij de condities waarbij beeld wordt gecombineerd

met tekst de ruimte voor fantasie vergelijkbaar goed gewaardeerd. Opvallend is echter

dat bij conditie 1 (met alleen tekst) de respondenten vinden dat er minder ruimte is voor

de eigen fantasie. Dit sluit niet aan bij wat Sviokla (2009) stelt. Onduidelijk is wat de

verklaring voor deze bevinding is. Misschien is de verhalensoort hierop van invloed, of dat

studenten vormgeving meer beeldend41 zijn ingesteld.

Hypothese 4 ‘Infographics zonder verhaal laten meer ruimte over voor de eigen fantasie

van de ontvanger’ kan hiermee niet worden aangenomen.

RetentieDe boodschap werd in een bepaalde conditie niet beter onthouden dan in een andere

conditie. In het praktijkonderzoek is niet bevestigd dat feiten, zoals Smith (2012) stelt,

beter worden onthouden wanneer ze onderdeel van een (corporate) story uitmaken.

Bij de meting die is uitgevoerd, is het maar de vraag of deze daadwerkelijk retentie

mat. De respondenten hebben deze vraag gelijktijdig met de rest van de enquête

ingevuld en de mogelijkheid om terug te kunnen kijken tijdens het invullen was zeker

41  Vormgeving studenten van Academie Minerva worden opgeleid tot ontwerpers die graag experimenteren met tekst, beeld, video en animatie.

68

niet uitgesloten. Wat zouden de uitkomsten geweest zijn als de respondenten de

retentievragen een aantal uren of dagen later in een aanvullende enquête hadden

moeten beantwoorden?

Hypothese 5 ‘De informatie in een infographic wordt beter onthouden dan informatie uit

een tekst of opsomming alleen’ kan hiermee niet worden aangenomen.

4.2.2 De rol van betrokkenheid

Volgens Floor en Van Raaij (2010) doorloopt de consument bij hoge betrokkenheid drie

fasen:

• merkbekendheid en merkkennis (kennis, cognitie);

• attitude en preferentie (affect);

• intentie en aankoop (gedrag, conatie).

Elke fase is een voorwaarde voor de volgende. Bekendheid met en relevantie van het merk

blijken van invloed te zijn op de resultaten.

Kennis, houding en gedragFloor en Van Raaij (2010) stellen dat de mate van betrokkenheid gevolgen heeft voor de

wijze waarop de boodschap het best kan worden aangeboden. Bij een lage betrokkenheid

is de consument minder bereid om op cognitie (kennis) gerichte informatie te verwerken.

Ze hebben geen interesse in ‘inhoud’ van de boodschap. Zij hebben daarentegen wel

interesse in de informatie die zich richt op affectie (gevoel).

Uit het praktijkonderzoek komt naar voren dat de boodschap het minst effect op kennis

heeft bij de twee merken waarbij de respondenten het minst betrokken zijn. Het lijkt er

dus inderdaad op dat ook de respondenten minder in kennis zijn geïnteresseerd voor wat

betreft die merken.

Conditie 4 heeft het meeste effect op kennis, behalve bij een van de merken met hoge

betrokkenheid. Hoe dit komt is niet gemeten.

De resultaten van de enquête met betrekking tot de variabele ‘houding’ geven een

wisselend beeld. Voor de merken uit de enquête valt onder andere op dat de conditie

die het meeste effect oplevert niet per definitie conditie 4 is (story en infographic

incongruent), en dat merken met een hoge betrokkenheid niet hoger scoren dan de

merken met een lage betrokkenheid. Dit lijkt in tegenspraak met de theorie.

Voor de variabele ‘gedrag’ geldt dat de merken met een hoge betrokkenheid lager scoren

als ze worden vergeleken met de merken met een lage betrokkenheid. Dit lijkt volledig

tegengesteld te zijn aan de theorie van Floor en Van Raaij (2010). Kan het zijn dat de

respondenten toch meer betrokken werden bij een merk dan zij vooraf (tijdens het

pilotonderzoek) hadden aangegeven? Wellicht kwam de lage betrokkenheid voort uit de

69

beperkte bekendheid met het merk. Toen eenmaal de verhalen gelezen werden, waren de

voorheen onbekende merken niet meer onbekend.

Hypthese 6 ‘Bij infographics en corporate stories oefent persoonlijke relevantie of

bekendheid met het merk invloed uit op de effectiviteit van de communicatie’ kan hiermee

gedeeltelijk worden aangenomen.

4.3� Aanbevelingen

Het doel van dit onderzoek is vast te stellen in hoeverre het gebruik van infographics de

communicatie van corporate stories effectiever maakt.

Wanneer storytelling wordt gecombineerd met infographics kan visualisatie complexe

onderwerpen inzichtelijk maken en corporate storytelling merk, organisatie en bedrijf

tot leven wekken. Hiermee kunnen boodschappen effectiever onder de aandacht worden

gebracht van de doelgroep.

Kennis, houding en gedragOm ervoor te zorgen dat infographics helpen boodschappen effectiever over te brengen is

van belang om vooraf de communicatiedoelen vast te leggen.

Als het communicatiedoel (Vermeiren, 2002) was geweest om fraude onaantrekkelijk

te maken, dan wordt dat doel hier niet bereikt. De opsomming over frauderen (of geld

besparen) vindt de respondent namelijk aantrekkelijker dan de overige informatie.

De informatie over gebitsverzorging levert de laagste resultaten op, hetgeen niet positief

is voor het eventuele doel gebitsverzorging wereldwijd. Ook wordt het bekende irrelevante

merk niet aantrekkelijker. Terwijl de kennis toeneemt, neemt de affectie niet toe en

verandert het gedrag niet of nauwelijks.

De respondenten zijn student vormgeving, die merken die zich willen onderscheiden door

middel van design misschien aantrekkelijker vinden (affectie). De merken die meer op de

cognitie gericht communiceren, zouden hier minder bij kunnen aansluiten.

De aanbeveling die uit het onderzoek naar voren komt is dat een combinatie van een

corporate story en een infographic een positief effect heeft op kennis, houding en gedrag

van de doelgroep en dat merken er dus verstandig aan doen meer gebruik te maken van

deze combinatie.

BegripDe boodschap over een bepaald merk moest volgens de respondenten actiever

geanalyseerd en geïnterpreteerd worden dan de boodschap over een ander merk.

Dit sluit aan bij wat Walter en Gioglio (2014) veronderstellen: de kwaliteit van de

boodschap en of deze wel of niet aansluit bij de doelgroep is van invloed op de

communicatie.

70

Wanneer het communicatiedoel is dat de informatie zonder veel activiteit geanalyseerd

en geïnterpreteerd moet worden, levert conditie 3 de beste resultaten op. In deze conditie

wordt, vergeleken met de andere 3 condities, meer gedetailleerde informatie gegeven,

waardoor de boodschap, zoals McLuhan (1967) ook stelt, passief geconsumeerd wordt.

De informatie is volgens de respondenten in conditie 3 en 4 wel moeilijker te begrijpen

dan in conditie 1 en 2. In conditie 2 is de informatie het makkelijkst te begrijpen.

Afhankelijk van het communicatiedoel pleit dit niet voor de combinatie van infographics

en stories. Het pleit eerder voor de inzet van infographics in plaats van alleen teksten.

Het onderzoek biedt aanwijzingen hiervoor.42

De combinatie van beeld en tekstEén van de bevindingen uit dit onderzoek is dat wanneer infographics niet weergeven wat

in de tekst staat (incongruent zijn met de tekst), dit meer effect heeft op kennis, houding

en gedrag, dan wanneer ze dat wel doen (congruent zijn met de tekst).

Dit lijkt in tegenspraak met hetgeen Hainje (2015) stelt. Hij geeft aan dat de mate waarin

afbeeldingen begrepen worden afhankelijk is van het type afbeelding dat gebruikt wordt.

Volgens hem moeten afbeeldingen relevant en simpel zijn en weergeven wat in de tekst

wordt beschreven, oftewel congruent zijn.

Het bovenstaande zou kunnen betekenen dat het effect van de combinatie van

infographics en corporate stories op kennis, houding en gedrag afwijkt van hetgeen

Hainje (2015) in meer algemene zin stelt met betrekking tot de combinatie van

afbeelding en tekst.

Smiciklas (2012) geeft aan dat het voor het menselijk brein eenvoudiger is een combinatie

van tekst en beeld te begrijpen dan tekst of beeld afzonderlijk. Dit onderzoek bevestigt

deze stelling in hoge mate: het publiek wordt door middel van de combinatie van

corporate stories en infographics beter betrokken bij en verbonden met de over te

brengen informatie.

Ook de stelling van Lankow et al. (2012) dat de waardering in communicatie voor het

gebruik van beeld, in plaats van alleen tekst, hoog is, wordt in dit onderzoek bevestigd.

Op basis van deze twee bevindingen is het aan te bevelen om waar mogelijk een

combinatie van corporate story en infographic te gebruiken om het publiek te betrekken

bij en te verbinden met die informatie die wordt overgebracht. Als dat niet kan, is het

gebruik van alleen een infographic te verkiezen boven dat van alleen een corporate story.

42  In het praktijkonderzoek is onderscheid aangebracht tussen ‘actief analyseren en interpreteren’ en ‘moeilijk te begrijpen’. 

71

4.4� De�betekenis�van�de�resultaten�voor�de�praktijk

Omdat vaak de tijd ontbreekt om informatie eens rustig te bekijken of te lezen, moet de

informatie snel en bondig worden aangeboden. Infographics zijn een effectieve vorm

van content om hierop in te spelen. Daarnaast zijn ze vaak ook mooi om te bekijken en

geven ze net dat beetje extra. Infographics vertellen namelijk een verhaal, wat vaak bij

grafieken of illustraties ontbreekt. Uiteraard zijn er verschillen in kwaliteit, waardoor de

ene infographic effectiever kan zijn dan de ander (Van de Ketterij, 2015b).43

Infographics kunnen prima worden gecombineerd met geschreven verhalen.

Waar sommige infographics afdoende communiceren zonder verhaal, communiceren

sommige verhalen afdoende zonder infographic. Maar afhankelijk van de communicatie-

doelen, kan de kracht van een goed verhaal worden versterkt door een deel van

dat verhaal vorm te geven in een infographic of door gegevens toe te voegen in die

infographic.

Infographics kunnen jaarverslagen, persberichten en andere vormen van communicatie

tot leven brengen. Infographics kunnen online, in de openbare ruimte, in bedrijfskantines,

in gedrukte publicaties en waarschijnlijk op veel meer plekken de bestaande

communicatie ondersteunen. Infographics kunnen bijvoorbeeld onderscheidend

vermogen aan een curriculum vitae of sollicitatiebrief toevoegen.

Het visualiseren van wetenschappelijke artikelen, analyses van onderzoekers en (mega)

data omzetten in een visualisatie die voor een groter publiek toegankelijk is, het behoort

allemaal tot de mogelijkheden. Onderzoek dat alleen in een wetenschappelijk magazine

wordt gepubliceerd bereikt bijna nooit een groter publiek. Wanneer resultaten verzameld

en gecommuniceerd worden met behulp van infographics kan men een groter publiek

bereiken.

Ook andere vormen van visualisatie toepassen op communicatie zouden nieuwe vragen

kunnen oproepen. Te denken valt aan bewegend beeld, strips, live performance en

bijvoorbeeld 3D-visualisatie in de vorm van maquettes of 3D-printing.

De wisselwerking tussen tekst en visuals kan toegevoegde waarde hebben. Een beeld kan

een boodschap versterken en de mening van de kijker beïnvloeden. Welk beeld en hoe dit

wordt toegepast bepaalt mede het resultaat. Denk hierbij aan het doorbreken van een

impasse door deze zichtbaar te maken met behulp van bijvoorbeeld een Strategy Map

(Sol, 2016).44

43  Van de Ketterij (2015b) omschrijft 13 redenen om infographics te gebruiken als marketingmiddel. Geraadpleegd op 23 november 2015 van www.frankwatching.com/archive/2015/11/13/13-redenen-om-infographics-gebruiken-als-marketingmiddel-infographic/

44  Volgens Sol (2016) wordt met een Strategy Map feitelijk een opsomming en sortering van waardeproposities van diensten en producten creëert en gevisualiseerd. Geraadpleegd op 18 juli 2016 van www.linkedin.com/pulse/het-doorbreken-van-een-impasse-met-eenvoudige-visualisatie-jille-sol

72

4.5� Richtingen�voor�nader�onderzoek

Dit onderzoek roept meerdere vragen op. Deze zouden aanleiding kunnen zijn voor nader

onderzoek.

In dit praktijkonderzoek is onder ‘congruent’ verstaan dat de informatie uit de story

overeenstemt met de informatie uit de infographic. Onder ‘incongruent’ is verstaan

dat de informatie verschilt. Deze informatie heeft een andere focus, waarbij de inhoud

aanvullend is, niet tegenstrijdig.

Welk effect op de ontvanger heeft incongruentie in communicatie precies? Gaat men

bijvoorbeeld meer nadenken?

Uit het praktijkonderzoek komt naar voren dat de respondenten van mening zijn dat

infographics meer aan de verbeeldingskracht overlaten dan tekst alleen. Terwijl Sviokla

(2009) hier over schrijft dat juist infographics minder aan de verbeeldingskracht overlaten

dan storytelling. Welke elementen van zowel de infographic als de story hierop precies

van invloed zijn is nog niet bekend.

Uit de geraadpleegde literatuur kwam naar voren dat er verschillende soorten teksten en

verhalen bestaan. Volgens Smith (2012) inspireert een verhaal meer dan een opsomming.

Dit wordt bevestigd in dit onderzoek, want de merken worden aantrekkelijker gevonden

wanneer de infographic wordt gecombineerd met een verhaal in vergelijking met een

opsomming. Welke invloed de tekstsoort heeft op communiceren met behulp van

infographics is nog niet bekend.

Met betrekking tot kennis is het heldenverhaal45 effectief, maar in de variabelen houding

en gedrag, scoort dit verhaal het laagst.

Na het lezen van het verhaal over een ontstaansgeschiedenis zijn de respondenten vaker

van plan het merk aan te bevelen of het daadwerkelijk aan te schaffen (gedrag), dan na

het lezen van de andere verhalen.

De opgesomde instructie voor het plegen van fraude vindt de respondent aantrekkelijker

dan wanneer deze instructie wordt gecombineerd met een infographic. Welke

verhalensoorten het meeste effect hebben zou nader onderzocht kunnen worden.

De eenvoud of complexiteit van de infographics is volgens Roam (2009) van invloed

op het effect van communicatie. Bij lage betrokkenheid helpen simpele, eenvoudige

infographics een boodschap over te brengen. Is de betrokkenheid hoog, dan kunnen

complexere infographics de informatie overbrengen. In welke mate het materiaal

eenvoudig of complex is zou getest kunnen worden, afgestemd op het doel en de

doelgroep.

45  Het in dit onderzoek gebruikte verhaal van ‘Coco’ Chanel noemt Zaltman (2013) een ‘heldenverhaal’. 

73

Er kan in dit onderzoek geen uitspraak worden gedaan over de mate waarin visualisatie

bijdraagt aan het beklijven van de informatie, zoals Lankow et al. (2012) dat

veronderstellen. Er zat nauwelijks tijd tussen het consumeren van de informatie en het

beantwoorden van de vragen. Wellicht is dit resultaat meer een afspiegeling van het

begrijpen van de informatie dan de daadwerkelijke retentie. Het geniet hier aanbeveling

om het meten van de retentie daadwerkelijk enkele dagen of zelfs weken na het meten

van de andere effecten op de communicatie uit te voeren.

In dit onderzoek is niet specifiek naar de effecten op online communicatie gekeken.

Met dit onderzoek is niet concreet aangetoond dat het gebruik van infographics een

middel voor bedrijven kan zijn om zich te onderscheiden in het steeds groter wordende

aanbod van online informatie en om de aandacht te vestigen op de inhoud (Walter &

Gioglio, 2014). Wel is inzichtelijk gemaakt dat het combineren van tekst (corporate story)

en beeld (infographic) bijdraagt aan die effecten.

Volgens Mathlener (2013) luistert men graag naar boeiende en liefst persoonlijke

verhalen. De verhalen in het onderzoek konden alleen worden gelezen, ze werden niet

door een begenadigd verteller gebracht. Interessant zou zijn wanneer de ene testgroep

daadwerkelijk naar een verteller had kunnen luisteren en de andere testgroep niet

of naar een minder begenadigde verteller. Onduidelijk is ook nog of infographics van

toegevoegde waarde kunnen zijn, wanneer de verteller van een corporate story ze toepast

zoals Al Gore (2006) infographics in zijn film gebruikte om zijn boodschap te versterken.

In dit onderzoek is niet gekeken naar bewegend beeld. Terwijl dit met betrekking tot de

toename van het gebruik van mobiele apparaten waarop inmiddels meer naar bewegend

dan naar statisch beeld wordt gekeken, wel interessante resultaten zou kunnen

opleveren. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van explanimations (korte animaties met

een verduidelijkend en promotioneel karakter).46

Interessant is ook te onderzoeken wanneer welke vorm van infographics en/of

corporate story beter werkt bij het veranderen of verbeteren van een reputatie.

Bij verandertrajecten zouden infographics bijvoorbeeld de verschillende te nemen

stappen kunnen visualiseren.

Verder zou onderzocht kunnen worden of infographics, net als symbolen, visualisatie en

andere uitingen, een corporate story tot leven kunnen wekken (Stamsnijder, 2010).

En dan is er bijvoorbeeld nog de vraag of infographics, net als verhalen volgens Smith

(2012), geschikt zijn voor elke leerstijl: visueel, auditief en kinesthetisch. Visuele

leerlingen genieten volgens hem van de beelden die verhalen bij hen oproepen.

Auditieve leerlingen richten zich op de woorden en de stem van de verteller.

Kinesthetische leerlingen herinneren zich de emotionele banden en gevoelens uit het

verhaal.

46  In60seconds (z.j.). Explanimation laten produceren. Geraadpleegd op 26 oktober 2015 van www.in60seconds.nl/page/explanimation 

74

Welke leerstijl het best aansluit bij studenten Vormgeving, en of infographics hierbij een

rol zouden kunnen spelen, is mogelijk een interessant onderzoek.

In het praktijkonderzoek zijn slechts studenten Vormgeving van Academie Minerva

betrokken. Zij zijn niet representatief voor een bredere doelgroep van bijvoorbeeld alle

hbo-studenten in Nederland. Deze scriptie bevat daarom uiteindelijk eerder aanwijzingen

dan bewijzen voor de in het onderzoek geformuleerde veronderstellingen.

Er zijn aanwijzingen dat de vermoedens die ten grondslag liggen aan het uitgevoerde

onderzoek juist zijn: infographics en corporate stories kunnen waardevolle combinaties

vormen. Met onderzoek onder een grotere groep respondenten, met een team van

datavormgevers en tekstschrijvers die voor een aantal merken de onderliggende teksten

en visuals maken, en samen met ervaren onderzoekers de vraagstelling aanscherpen voor

het verwerken en analyseren van de resultaten, zou het onderwerp geschikt kunnen zijn

voor een promotieonderzoek.

4.6� Wat�er�na�dit�onderzoek�gebeurt

Op verzoek van Academie Minerva worden de uitkomsten van dit onderzoek opgenomen

in het onderwijs van de opleiding. Er ligt voldoende input om met deze resultaten

projecten voor en met studenten van deze opleiding op te zetten.

Een projectvoorbeeld is: na een introductie over dit onderzoek krijgen de studenten

een corporate story en enkele data van een merk aangereikt. Dit merk zal niet een merk

zijn dat in de enquêtes van dit onderzoek is gebruikt. Vervolgens krijgen de studenten

de opdracht om naar aanleiding van de story en de data een infographic te ontwerpen.

Hiervoor krijgen ze één dag de tijd. De ontwerpen worden aan het eind van de dag

besproken en voorzien van feedback. De dag sluit af met een korte evaluatie over de

effecten waarnaar in dit onderzoek is gekeken: kennis, houding en gedrag. En uiteraard

of deze potentiële ontwerpers communiceren met behulp van visualisatie in de vorm van

infographics wel of niet effectief vinden.

“Vertel het me, ik zal het vergeten. Laat het me zien, ik zal het onthouden”

(Confusius, 551 - 479 v.Chr.).47

47  Benjamin, J. (2011, 4 maart). Laat het me zien en ik zal het onthouden. Interview met Frédérik Ruys.  In NRC Handelsblad. Geraadpleegd op 14 maart 2014 van www.vizualism.nl/publications/interviews/

75

76

77

DankwoordDe tekeningen van de machines die mijn vader ontwierp waren technische voorstellingen

waarvan ik niets begreep. Enkele door hem toegevoegde woorden moesten duidelijk

maken dat het bijvoorbeeld om een verbrandingsmotor ging. Ik begrijp ze nog steeds niet,

maar vond en vind ze prachtig.

In mijn afstudeerscriptie (1991) van Academie Minerva schreef ik nog: “infographics

zijn grafische voorstellingen, die puur informeren en communiceren, en dus niet

gemaakt worden om over te halen tot kopen of een andere commerciële functie

hebben.” Vierentwintig jaar later en geïnspireerd door mijn opleiding Master of Design

Management ben ik gaan onderzoeken welke invloed infographics hebben op het effect

van corporate stories. Leidt een visualisatie van een corporate story door middel van

infographics tot effectievere communicatie? En zouden ze wel kunnen worden ingezet

om de consument over te halen tot kopen?

Dat de Hanzehogeschool deze Master mogelijk heeft gemaakt waardeer ik zeer. Maar

de impact die het volgen van deze opleiding op mijn privé en eigen bedrijf heeft gehad

ervaar ik als negatief.

Ik dank Rik voor zijn scherpe feedback die alles super eenvoudig deed lijken, maar het

vooral interessant hield. En natuurlijk dank ik Anja, Frédérik, Bob, Peter en mam.

Voor het eerst in mijn leven deed ik toegepast wetenschappelijk onderzoek. Ik heb dat als

zeer leerzaam ervaren, waarbij stoppen met lezen het lastigste was. Geteisterd door een

optelsom van tegenslagen zijn alle deadlines overschreden. Gelukkig kon ik bouwen op

mijn ijzeren discipline en Roelof. Zonder hem, mijn lief, had dit stuk er nooit gelegen.

Wetende dat ik niet een bijzonder goed schrijfster ben, hoop ik dat het geheel toch

interessant genoeg was om te lezen.

In herinnering aan pap en Sil, elke dag mis ik jullie meer.

Maaike

78

79

Bijlagen

80

NL:

Bij

alle

ste

lling

en:

hele

maa

l one

ens

– he

lem

aal

eens

1.K

enni

s:-

Het

mer

k w

aaro

m h

et g

ing,

was

mij

dire

ct d

uide

lijk

-Ik

ken

de d

it m

erk

al v

oor

deze

enq

uête

-D

it v

erha

al (

en/o

f de

info

grap

hic)

bie

dt v

eel i

nfor

mat

ie o

ver

dit

mer

k-

Ik z

ou g

raag

nog

mee

r ov

er d

it m

erk

will

en le

zen

en h

oren

2.H

oudi

ng:

-Ik

vin

d di

t m

erk

aant

rekk

elijk

, he

t sp

reek

t m

e aa

n-

Ik v

ind

dit

mer

k be

lang

rijk

in m

ijn d

agel

ijks

leve

n

3.G

edra

g:-

Er is

gro

te k

ans

dat

ik d

it m

erk

binn

en n

u en

tw

ee w

eken

ga

kope

n-

Op

gron

d va

n di

t ve

rhaa

l (en

/of

de in

fogr

aphi

c)za

l ik

dit

mer

k ze

ker

aanb

evel

enbi

j m

ijn v

rien

den

en f

amili

e

4.Ef

fect

ivitei

t:-

Ik v

ind

deze

vor

m v

an c

omm

unic

atie

eff

ectief

-Er

is v

oldo

ende

rui

mte

voo

r m

ijn e

igen

fan

tasi

e-

Ik m

oest

act

ief

de b

oods

chap

ana

lyse

ren

en in

terp

rete

ren

om d

eze

te k

unne

nbe

grijp

en-

Ik v

ind

het

moe

ilijk

om

de

info

rmat

ie t

e be

grijp

en

5.O

ntho

uden

en

heri

nner

en-

Waa

rove

r gi

ng d

e in

form

atie

?o

Zur

ich

oM

ode

oD

iet

oSav

ings

oPe

rfum

eo

Rou

teo

Hyg

iene

oBic

ycle

oBre

akfa

sto

Rot

terd

amo

Kar

lo

Lorr

ies

BIJ

LAG

E 1:

Ste

lling

en

VER

TALI

NG

EN

QU

ÊTE

MAAIK

E

Bij

alle

stellingen

: to

tally

dis

agre

e –

tota

lly a

gree

1.K

now

ledg

e-

The

bran

d th

at w

as s

how

n w

as c

lear

to

me

stra

ight

aw

ay-

I kn

ew t

his

bran

d be

fore

par

tici

pating

in t

his

surv

ey-

This

sto

ry (

and/

or t

his

info

grap

hic)

off

ers

a lo

t of

info

rmat

ion

rega

rdin

g th

is b

rand

- I

wou

ld li

ke t

o re

ad a

nd h

ear

mor

e ab

out

this

bra

nd

2.Att

itud

e-

I fin

d th

is b

rand

att

ract

ive,

it is

app

ealin

g to

me

- I

find

this

bra

nd im

port

ant

in m

y da

ily li

fe

3.Behaviour

- Th

ere

is a

big

cha

nce

that

I w

ill b

uy t

his

bran

d w

ithi

n th

e ne

xt t

wo

wee

ks-

Bas

ed o

n th

is s

tory

(an

d/or

thi

s in

fogr

aphi

c),

I w

ill c

erta

inly

rec

omm

end

this

bran

d to

fam

ily a

nd f

rien

ds

4.Ef

fect

iven

ess

- I

feel

thi

s ki

nd o

f co

mm

unic

atio

n to

be

effe

ctiv

e-

Ther

e is

eno

ugh

room

for

my

pers

onal

imag

inat

ion

- I

had

to a

ctiv

ely

anal

yse

and

inte

rpre

t th

e m

essa

ge t

o be

abl

e to

und

erst

and

it-

I fin

d it d

iffic

ult

to u

nder

stan

d th

e in

form

atio

n

5.R

emem

beri

ng-

Abo

ut w

hat

was

the

info

rmat

ion?

oZur

ich

oM

ode

oD

iet

oSav

ings

oPe

rfum

eo

Rou

teo

Hyg

iene

oBic

ycle

oBre

akfa

sto

Rot

terd

amo

Kar

lo

Lorr

ies

Bijlage�1Stellingen

81

Which of the following brands do you know? Choose as much as you like! Welke van de onderstaande merken ken je? Kies er zoveel je wilt!

Prolease

L’Oreal

Freitag

Ben & Jerry’s

Studiefinanciering

Heinz

Cillit Bang

Euroshopper

Pampers

Fred&Ed

Bacardi

Cup-a-Soup

McDonald’s

Blue Band

BMW

Gibson

Loyalis

Miele

Samsung

Geox

Zippo

Lidl

Dell

O’Neill

Senseo

Diesel

Harley-Davidson

ING Bank

XS4ALL

ANWB

KwikFit

D-Reizen

Zeeman Textiel

Albert Heijn

HEMA

De Hypotheker

Beter Bed

De Bijenkorf

Club Med

Delta Loyd

TomTom

Chanel

Dentaid

Menzis

Heineken

Rabobank

Tupperware

EasyJet

Freitag Nike

Volvo

Logitech

Apple

Nokia

Philips

Coca Cola

H&M

Funda

OV-chipkaart

KLM

Danone

Calvé

Mona

Zendium

NS

Etos

Zwitserleven

Robijn

Starbucks

Which 3 brands are important to you? Welke 3 merken vind je belangrijk?1.2.3.

Which 3 brands are totally not important to you?Welke 3 merken vind je helemaal niet belangrijk?1.2.3.

Pilotonderzoek bij “Het vinden van een mooi verhaal, begint met zoeken naar goede gegevens” door Maaike Hamelynck. EURIB Master Design Management. Afgenomen onder eerste jaars studenten Vormgeving van Academie Minerva, op 03 februari 2016.

Brands/MerkenBIJLAGE 2

Bijlage�2Pilotonderzoek

82

83

Onbelangrijk alle merken totaal

0 7 14 21 28 35

StarbucksRobijn

ZwitserlevenEtos

NSZendium

MonaCalvé

DanoneKLM

OV-chipkaartFunda

H&MCoca Cola

PhilipsNokiaApple

LogitechVolvoNike

EasyJetTupperware

RabobankHeineken

MenzisDentaidChanel

TomTomDelta Loyd

Club MedDe Bijenkorf

Beter BedDe Hypotheker

HEMAAlbert Heijn

Zeeman TextielD-Reizen

KwikFitANWB

XS4ALLING Bank

Harley-DavidsonDiesel

SenseoO’Neill

DellLidl

ZippoGeox

SamsungMiele

LoyalisGibson

BMWBlue Band

McDonald’sCup-a-Soup

BacardiFred&EdPampers

EuroshopperCillit Bang

HeinzStudiefinanciering

Ben & Jerry’sFreitagL’Oreal

Prolease

0 5 10 15 20 25 30 35

StarbucksRobijn

ZwitserlevenEtos

NSZendium

MonaCalvé

DanoneKLM

OV-chipkaartFunda

H&MCoca Cola

PhilipsNokiaApple

LogitechVolvoNike

EasyJetTupperware

RabobankHeineken

MenzisDentaidChanel

TomTomDelta Loyd

Club MedDe Bijenkorf

Beter BedDe Hypotheker

HEMAAlbert Heijn

Zeeman TextielD-Reizen

KwikFitANWB

XS4ALLING Bank

Harley-DavidsonDiesel

SenseoO’Neill

DellLidl

ZippoGeox

SamsungMiele

LoyalisGibson

BMWBlue Band

McDonald’sCup-a-Soup

BacardiFred&EdPampers

EuroshopperCillit Bang

HeinzStudiefinanciering

Ben & Jerry’sFreitagL’Oreal

Prolease

Belangrijk alle merken totaal0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52

StarbucksRobijn

ZwitserlevenEtos

NSZendium

MonaCalvé

DanoneKLM

OV-chipkaartFunda

H&MCoca Cola

PhilipsNokiaApple

LogitechVolvoNike

EasyJetTupperware

RabobankHeineken

MenzisDentaidChanel

TomTomDelta Loyd

Club MedDe Bijenkorf

Beter BedDe Hypotheker

HEMAAlbert Heijn

Zeeman TextielD-Reizen

KwikFitANWB

XS4ALLING Bank

Harley-DavidsonDiesel

SenseoO’Neill

DellLidl

ZippoGeox

SamsungMiele

LoyalisGibson

BMWBlue Band

McDonald’sCup-a-Soup

BacardiFred&EdPampers

EuroshopperCillit Bang

HeinzStudiefinanciering

Ben & Jerry’sFreitagL’Oreal

Prolease

Bekendheid merken

Bekendheid merken uit pilot

Belangrijk alle merken uit pilot Onbelangrijk alle merken uit pilot

83

84

Goe

dkop

er re

izen

met

twee

chi

pkaa

rten

Dit

mag

dus

nie

t! La

ngs

de ra

ils p

ublic

eert

dit a

lleen

om

te la

ten

zien

hoe

sl

echt

bev

eilig

d he

t hel

e sy

stee

m is

.•

Het

voo

rbee

ldtra

ject

: de

reiz

iger

gaa

t op

een

dag

van

Rot

terd

a mC

entra

al n

aar A

mst

erda

m C

entra

al e

n te

rug.

•H

ij ch

eckt

op

Rot

terd

am C

entra

al in

met

ano

niem

e O

V-ch

ipka

art A

.•

Aang

ekom

en o

p Am

ster

dam

Cen

traal

che

ckt h

ij ni

et u

it.•

Op

de te

rugr

eis

chec

kt h

ij op

Am

ster

dam

in m

et c

hipk

aart

B. O

p be

ide

traje

cten

hee

ft hi

j dus

een

gel

dig

verv

oerm

idde

l bij

zich

.•

Hij

stap

t uit

op h

et s

tatio

n vó

ór R

otte

rdam

Cen

traal

: Sch

ieda

mC

entru

m. D

aar c

heck

t hij

alle

en p

as A

uit.

Het

traj

ect R

otte

rdam

-Sc

hied

am w

ordt

afg

esch

reve

n: 1

,80

euro

.•

Hij

wac

ht d

rie m

inut

en to

t hij

opni

euw

kan

inch

ecke

n en

reis

t doo

r naa

rR

otte

rdam

Cen

traal

.•

Daa

r che

ckt h

ij pa

s B

uit.

Het

traj

ect d

at w

ordt

afg

esch

reve

n i s

Amst

erda

m C

entra

al-R

otte

rdam

Cen

traal

: 12,

40 e

uro.

•D

e re

izig

er b

etaa

lt in

tota

al d

us 1

,80

+ 12

,40

= 14

,20

euro

in p

laat

s va

n24

,70.

Voo

rdee

l 10,

50 e

uro.

•

http

://w

ww.

nico

spilt

.com

/inde

x_ch

ipka

art.h

tm(g

eraa

dple

egd

op 1

4 fe

brua

ri 20

16)

Sm

art-O

V is

een

pro

ef o

m e

en n

ieuw

e m

anie

r van

bet

alen

in h

et O

V te

test

en,

nam

elijk

doo

r geb

ruik

te m

aken

van

een

dig

itale

OV

-chi

pkaa

rt op

de

SIM

-kaa

rt in

uw

m

obie

le te

lefo

on. D

eze

wer

kt v

oor d

e O

V-c

hipk

aarta

ppar

atuu

r pre

cies

het

zelfd

e al

s de

gew

one

OV

-chi

pkaa

rt.

http

s://w

ww

.ov-

chip

kaar

t.nl/t

onen

-op-

pagi

na-a

rtike

l/doe

-mee

-met

-sm

arto

v.ht

m

(ger

aadp

leeg

d op

14

febr

uari

2016

)

BIJ

LAG

E 3:

OV-c

hipk

aart

OV-

chip

kaar

t (z

.j.).

Doe

mee

met

Sm

art-

OV

! G

eraa

dple

egd

op 1

4 fe

bru

ari 2

016

van

ww

w.o

v-ch

ipka

art.

nl/

ton

en-o

p-pa

gin

a-ar

tike

l/do

e-m

ee-m

et-s

mar

tov.

htm

Lan

gs d

e ra

ils (z

.j.).

Goe

dkop

er re

izen

met

tw

ee c

hip

kaar

ten

. G

eraa

dple

egd

op 1

4 fe

bru

ari 2

016

van

ww

w.n

icos

pilt

.com

/in

dex_

chip

kaar

t.ht

m

OV_c

ongr

uent

.md

- 09

-04-

16 -

15:

58

Trav

el c

heap

er w

ith

two

chip

card

s

Not

ice:

thi

s is

not

lega

l! ‘L

angs

de

rails

’ onl

y pu

blis

hes

this

to

show

how

bad

ly s

ecur

ed t

he

who

le s

yste

m is

.

-Th

e sa

mpl

e ro

ute:

a p

erso

n tr

avel

ling

from

Rot

terd

am C

entr

al t

o Am

ster

dam

Cen

tral

and

back

in o

ne d

ay:

-H

e ch

ecks

in a

t Rot

terd

am C

entr

al w

ith

anon

ymou

s O

V-c

hipc

ard

A.

-W

hen

havi

ng r

each

ed A

mst

erda

m C

entr

al,

he d

oes

not

chec

k ou

t.

-O

n st

arting

the

ret

urn

trip

, he

che

cks

in a

t Am

ster

dam

Cen

tral

, us

ing

chip

card

B.

So,

on

both

rou

tes

he is

car

ryin

g a

valid

tic

ket.

-H

e ge

ts o

ut o

ne s

tation

bef

ore

Rot

terd

am C

entr

al:

Sch

ieda

m C

entr

al.

Ther

e he

che

cks

out

chip

card

A o

nly.

The

rou

te R

otte

rdam

-Sch

ieda

m is

withd

raw

n: 1

.80

euro

.

-H

e w

aits

for

thr

ee m

inut

es b

efor

e he

can

che

ck in

aga

in a

nd t

rave

ls o

n to

Rot

terd

amCen

tral

.

-Th

ere

he c

heck

s ou

t ch

ipca

rd B

. Th

e ro

ute

withd

raw

n is

Am

ster

dam

Cen

tral

-Rot

terd

amCen

tral

: 12

.40

euro

.

-Th

e tr

avel

ler

pays

a t

otal

of 1.

80 e

uro

+ 1

2.40

eur

o =

14.

20 e

uro,

inst

ead

of t

he n

orm

al

24.7

0 eu

ro.

His

sav

ings

are

10.

50 e

uro.

OV_i

ncon

grue

nt.m

d -

09-0

4-16

- 1

5:57

Sm

art-

OV

-Sm

art-

OV is

tes

ting

a n

ew w

ay o

f pa

ying

whe

n us

ing

publ

ic t

rans

port

atio

n. I

t us

es a

dig

ital

OV-c

hipc

ard

on t

he s

im c

ard

in y

our

mob

ile p

hone

. Th

is h

as t

he e

xact

sam

e fu

nction

s us

ed

with

OV-c

hipc

ard

read

ers

as t

he r

egul

ar O

V-c

hipc

ard.

Bijlage�3Materiaal OV-chipkaart

85

Travel cheaper with two chipcards

Supplies: 2 anonymousOV-chipcards

The traveller checks in at Rotterdam Central with OV-chipcard A.

The sample route: a person travelling from Rotterdam Central to Amsterdam Central and back in one day:

To the ticket collector heshows card A.

When having reached Amsterdam Central, he does not check out.

On starting the return trip, he checks in at Amsterdam Central, using chipcard B. So, on both routes he is carrying a valid ticket.

To the ticket collector heshows card B.

He gets out one station before Rotterdam Central: Schiedam Central. There he checks out chipcard A only. The route Rotterdam-Schiedam is withdrawn: 1.80 euro.

He waits for three minutes before he can check in againand travels on to Rotterdam Central.

There he checks out chipcard B. The route withdrawn is Amsterdam Central-Rotterdam Central: 12.40 euro.

The traveller pays a total of 1.80 euro + 12.40 euro = 14.20 euro, instead of the normal 24.70 euro. His savings are 10.50 euro.

Infographic origineel

Infographic vertaald

Salihine, Y. (2009, 22 oktober) Goedkoper treinreizen met OV-chipkaart [infographic]. In NRC.nl. Geraadpleegd op 14 februari 2016 van vorige.nrc.nl/multimedia/archive/00255/ovchipscam_2_255777a.jpg

86

freitag_congruent.md - 09-04-16 - 15:55

http://www.freitag.ch/about/history (geraadpleegd op 31 oktober

2015).

THE UNIQUE FREITAG BAG

Back in 1993, graphic designer brothers Markus and Daniel

Freitas were on the lookout for a messenger bag. Zurich citizens

worthy of the name, travel by bicycle - ‘velo,’ they call it.

When it rains, they get wet. The FREITAG brothers wanted a

heavy-duty, functional and water-repellent bag to carry their

designs. Inspired by the cheerfully colored lorries rumbling

along the cross-Zurich highway just in front of their flat, they

cut a messenger bag out of an old truck tarpaulin. As the carry

belt, they used second-hand car seat-belt webbing, while an old

bicycle inner tube provided the edging.

BIJ

LAG

E 4:

Fre

itag

Frei

tag

(z.j.

). Th

e H

isto

ry o

f th

e U

niq

ue

Frei

tag

Bag.

G

eraa

dple

egd

op 3

1 ok

tobe

r 201

5 va

n w

ww

.frei

tag.

ch/a

bou

t/h

isto

ry

Freitag_incongruent.md - 09-04-16 - 15:55

http://www.freitag.ch/about/history (geraadpleegd op 31 oktober

2015).

THE HISTORY OF THE UNIQUE FREITAG BAG

Back in 1993, graphic designer brothers Markus and Daniel

Freitas were on the lookout for a messenger bag. Zurich citizens

worthy of the name, travel by bicycle - ‘velo,’ they call it.

When it rains, they get wet. The FREITAG brothers wanted a

heavy-duty, functional and water-repellent bag to carry their

designs. Inspired by the cheerfully colored lorries rumbling

along the cross-Zurich highway just in front of their flat, they

cut a messenger bag out of an old truck tarpaulin. As the carry

belt, they used second-hand car seat-belt webbing, while an old

bicycle inner tube provided the edging.

First FREITAG bag

As luck would have it, their personal need turned into a

business which now employs around 150 people. Since their

original messenger bag, the FREITAG brothers have developed and

marketed several bags for women and men. FREITAG produces two

bag lines: The classic FUNDAMENTALS with around 40 models, that

are constantly being developed further and complemented and

since September 2010 the new FREITAG REFERENCE Line with around

15 models. FREITAG products now sell round the globe, in over

460 stores, at our online store and in our FREITAG stores in

Berlin, Davos, Hamburg, Cologne, Vienna, Tokyo, Zurich, and

Lausanne. They continue to be made in Switzerland.

You can’t teach an old dog new tricks.

Frei

tag

(z.j.

). Th

e H

isto

ry o

f th

e U

niq

ue

Frei

tag

Bag.

G

eraa

dple

egd

op 3

1 ok

tobe

r 201

5 va

n w

ww

.frei

tag.

ch/a

bou

t/h

isto

ry

Bijlage�4Materiaal Freitag

A messenger bag is cut out ofan old truck tarpaulin.

The carry belt is an second-handcar seat-belt.

An old bicycle inner tube provides the edging.

87

Freitag_incongruent.md - 09-04-16 - 15:55

http://www.freitag.ch/about/history (geraadpleegd op 31 oktober

2015).

THE HISTORY OF THE UNIQUE FREITAG BAG

Back in 1993, graphic designer brothers Markus and Daniel

Freitas were on the lookout for a messenger bag. Zurich citizens

worthy of the name, travel by bicycle - ‘velo,’ they call it.

When it rains, they get wet. The FREITAG brothers wanted a

heavy-duty, functional and water-repellent bag to carry their

designs. Inspired by the cheerfully colored lorries rumbling

along the cross-Zurich highway just in front of their flat, they

cut a messenger bag out of an old truck tarpaulin. As the carry

belt, they used second-hand car seat-belt webbing, while an old

bicycle inner tube provided the edging.

First FREITAG bag

As luck would have it, their personal need turned into a

business which now employs around 150 people. Since their

original messenger bag, the FREITAG brothers have developed and

marketed several bags for women and men. FREITAG produces two

bag lines: The classic FUNDAMENTALS with around 40 models, that

are constantly being developed further and complemented and

since September 2010 the new FREITAG REFERENCE Line with around

15 models. FREITAG products now sell round the globe, in over

460 stores, at our online store and in our FREITAG stores in

Berlin, Davos, Hamburg, Cologne, Vienna, Tokyo, Zurich, and

Lausanne. They continue to be made in Switzerland.

You can’t teach an old dog new tricks.

FREITAG RAW MATERIALS

FREITAG RESOURCES

FREITAG has been manufacturing bags and accessories since 1993. Our materials are used,

having seen service on the road. Every year, we process 350 tons of well-traveled truck tarps,

18,000 worn-out bicycle inner tubes and 150,000 discarded seatbelts. Tough stuff - which

makes our products tough, too. As for us, we are Swiss, which means we are acutely quality-

conscious. We apply our recycled materials in a totally new way, insisting on superlative design

and functionality. Every FREITAG product is made from original tarpaulins of different colours,

markings and contours. So every FREITAG product is a one-off.

Used truck tarpaulins Used car seatbelts Bicycle inner tubes

FREITAG explosion

http://www.freitag.ch/about/production/materials (geraadpleegd op 31 oktober 2015).

FREITAG RAW MATERIALS

FREITAG RESOURCES

FREITAG has been manufacturing bags and accessories since 1993. Our materials are used,

having seen service on the road. Every year, we process 350 tons of well-traveled truck tarps,

18,000 worn-out bicycle inner tubes and 150,000 discarded seatbelts. Tough stuff - which

makes our products tough, too. As for us, we are Swiss, which means we are acutely quality-

conscious. We apply our recycled materials in a totally new way, insisting on superlative design

and functionality. Every FREITAG product is made from original tarpaulins of different colours,

markings and contours. So every FREITAG product is a one-off.

Used truck tarpaulins Used car seatbelts Bicycle inner tubes

FREITAG explosion

http://www.freitag.ch/about/production/materials (geraadpleegd op 31 oktober 2015).

A messenger bag is cut out ofan old truck tarpaulin.

The carry belt is an second-handcar seat-belt.

An old bicycle inner tube provides the edging.

Infographic bewerkt

Freitag (z.j.). Freitag Resources [infographic]. Geraadpleegd op 31 oktober 2015 van www.freitag.ch/about/production/materials

Infographic origineel

88

chan

el_c

ongr

uent

.md

- 09

-04-

16 -

16:

09

http

://w

ww

.the

likem

inde

d.co

.uk/

tag/

amirah

/ (g

eraa

dple

egd

op 2

9 no

vem

ber

2015

).

Cha

nel

“Dre

ss li

ke y

ou a

re g

oing

to

mee

t yo

ur w

orst

ene

my

toda

y”-

Coc

o Cha

nel

1883

Gab

riel

l Boh

eur

Cha

nel,

Fren

ch d

esig

ner

and

foun

der

of C

oco

Cha

nel w

as

born

.

In 1

910

Cha

nel o

pene

d he

r ow

n ha

t bo

utiq

ue a

ged

21 u

nder

the

nam

e ‘C

hane

l M

ode’

.

In 1

921

Cha

nel l

aunc

hed

her

mos

t po

pula

r fr

agra

nce

no5

nam

ed a

fter

her

fa

vour

ite

num

ber

5. I

t is

still

the

best

sel

ling

perf

ume

in t

he w

orld

.

1924

Cha

nel p

rese

nts

its

first

mak

eup

colle

ctio

n.19

26 T

he ic

onic

‘Little

Bla

ck D

ress

’ was

inve

nted

. It

bec

ame

an e

ssen

tial

pie

ce.

1954

age

d 71

Cha

nel s

tage

s th

e gr

and

re-o

peni

ng o

f he

r co

utur

e ho

use.

‘The

Little

Bla

ck J

acke

t’ d

esig

ned

by C

oco

Cha

nel i

nten

ded

to e

ase

wom

en o

f co

nstr

aint

. It

w

as a

lso

ense

mbl

ed t

o pr

ovid

e fr

eedo

m f

or m

ovem

ent.

The

2.55

bag

nam

ed a

fter

its

own

birt

hday

Feb

ruar

y 19

55.

The

quilt

ed le

athe

r is

th

ough

t to

hon

or C

oco’

s lo

ve o

f ridi

ng a

s a

girl.

1957

Gab

riel

le c

reat

es t

he le

gend

ary

two

tone

sho

e in

bei

ge w

ith

blac

k co

ntra

stin

g to

e ca

p.Sin

ce 1

983

Cha

nel h

as b

een

desi

gned

by

Kar

l Lag

erfe

ld.

“A W

oman

with

Goo

d Sho

es is

Nev

er U

gly”

-Coc

o Cha

nel

Bijl

age

6: C

hane

l

chan

el_c

ongr

uent

.md

- 09

-04-

16 -

16:

09

http

://w

ww

.the

likem

inde

d.co

.uk/

tag/

amirah

/ (g

eraa

dple

egd

op 2

9 no

vem

ber

2015

).

Cha

nel

“Dre

ss li

ke y

ou a

re g

oing

to

mee

t yo

ur w

orst

ene

my

toda

y”-

Coc

o Cha

nel

1883

Gab

riel

l Boh

eur

Cha

nel,

Fren

ch d

esig

ner

and

foun

der

of C

oco

Cha

nel w

as

born

.

In 1

910

Cha

nel o

pene

d he

r ow

n ha

t bo

utiq

ue a

ged

21 u

nder

the

nam

e ‘C

hane

l M

ode’

.

In 1

921

Cha

nel l

aunc

hed

her

mos

t po

pula

r fr

agra

nce

no5

nam

ed a

fter

her

fa

vour

ite

num

ber

5. I

t is

still

the

best

sel

ling

perf

ume

in t

he w

orld

.

1924

Cha

nel p

rese

nts

its

first

mak

eup

colle

ctio

n.19

26 T

he ic

onic

‘Little

Bla

ck D

ress

’ was

inve

nted

. It

bec

ame

an e

ssen

tial

pie

ce.

1954

age

d 71

Cha

nel s

tage

s th

e gr

and

re-o

peni

ng o

f he

r co

utur

e ho

use.

‘The

Little

Bla

ck J

acke

t’ d

esig

ned

by C

oco

Cha

nel i

nten

ded

to e

ase

wom

en o

f co

nstr

aint

. It

w

as a

lso

ense

mbl

ed t

o pr

ovid

e fr

eedo

m f

or m

ovem

ent.

The

2.55

bag

nam

ed a

fter

its

own

birt

hday

Feb

ruar

y 19

55.

The

quilt

ed le

athe

r is

th

ough

t to

hon

or C

oco’

s lo

ve o

f ridi

ng a

s a

girl.

1957

Gab

riel

le c

reat

es t

he le

gend

ary

two

tone

sho

e in

bei

ge w

ith

blac

k co

ntra

stin

g to

e ca

p.Sin

ce 1

983

Cha

nel h

as b

een

desi

gned

by

Kar

l Lag

erfe

ld.

“A W

oman

with

Goo

d Sho

es is

Nev

er U

gly”

-Coc

o Cha

nel

Bijl

age

6: C

hane

l

Teks

t u

it: T

he

Like

Min

ded

(201

6, 2

7 ap

ril).

Ch

anel

[in

fo-

grap

hic

]. Sc

ribb

ling

and

Scri

bin

g. In

Blo

g. G

eraa

dple

egd

op 2

9 n

ovem

ber 2

015

van

ww

w.th

elik

emin

ded.

co.u

k/ta

g/am

irah

/

—1—

chanel_incongruent.md - 09-04-16 - 16:09

http://www.metmuseum.org/toah/hd/chnl/hd_chnl.htm (geraadpleegd

op 29 november 2015).

Gabrielle “Coco” Chanel (1883–1971) and the House of Chanel”.

Early Success

Gabrielle “Coco” Chanel survived an impoverished childhood and

strict convent education. Her early life inspired her to pursue

a radically different lifestyle, first on the stage, where she

acquired the nickname “Coco,” and then as a designer of hats.

With the financial help of one admirer Chanel opened her first

shop in Paris in 1913, selling hats and garments. Much of

Chanel’s clothing was made of jersey, an unusual choice of

fabric. Jersey was more commonly used for men’s underwear. But

the fabric was cheap and draped well. It suited Chanel’s

designs, which were simple, practical, and often inspired by

men’s wear.

At the beginning of World War I, Chanel’s boutiques flourished.

Chanel’s uncluttered styles allowed women to leave their corsets

behind and freed them for the practical activities made

necessary by the war.

A Style Icon

Chanel’s boyish figure and cropped hair became an ideal, as did

her tanned skin, active lifestyle, and financial independence.

Chanel continued to create successful looks for women through

the 1920s and ‘30s. In 1926 Chanel’s “little black dress”, a

dress suitable for day and evening became a classic piece of

twentieth-century women’s wear. —2—

chanel_incongruent.md - 09-04-16 - 16:09

The Closure and the Comeback

Despite her great success, Chanel closed the doors of her salon

in 1939, when France declared war on Germany. Chanel’s comeback

collection of couture debuted only in 1953. Within three

seasons, Chanel, aged 70, was enjoying newfound respect. The

Chanel suit became a status symbol for a new generation. Chanel

also reintroduced her handbags, jewelry, and shoes with great

success.

The Legacy Continues

Following Chanel’s death in 1971, several of her assistants

designed the couture and ready-to-wear lines until Karl

Lagerfeld took over. His designs incorporated signature Chanel

details, tweed fabrics, colors, gold chains, quilt-stitched

leather, and the linked “CC” logo.

Jessa Krick

The Costume Institute, The Metropolitan Museum of Art

—1—

chanel_incongruent.md - 09-04-16 - 16:09

http://www.metmuseum.org/toah/hd/chnl/hd_chnl.htm (geraadpleegd

op 29 november 2015).

Gabrielle “Coco” Chanel (1883–1971) and the House of Chanel”.

Early Success

Gabrielle “Coco” Chanel survived an impoverished childhood and

strict convent education. Her early life inspired her to pursue

a radically different lifestyle, first on the stage, where she

acquired the nickname “Coco,” and then as a designer of hats.

With the financial help of one admirer Chanel opened her first

shop in Paris in 1913, selling hats and garments. Much of

Chanel’s clothing was made of jersey, an unusual choice of

fabric. Jersey was more commonly used for men’s underwear. But

the fabric was cheap and draped well. It suited Chanel’s

designs, which were simple, practical, and often inspired by

men’s wear.

At the beginning of World War I, Chanel’s boutiques flourished.

Chanel’s uncluttered styles allowed women to leave their corsets

behind and freed them for the practical activities made

necessary by the war.

A Style Icon

Chanel’s boyish figure and cropped hair became an ideal, as did

her tanned skin, active lifestyle, and financial independence.

Chanel continued to create successful looks for women through

the 1920s and ‘30s. In 1926 Chanel’s “little black dress”, a

dress suitable for day and evening became a classic piece of

twentieth-century women’s wear.

Krick, J. (2004, oktober). Gabrielle “Coco” Chanel (1883–1971) and the House of Chanel. The Costume Institute, The Metropolitan Museum of Art. Geraadpleegd op 29 november 2015 van www.metmuseum.org/toah/hd/chnl/hd_chnl.htm

The Like Minded (2016, 27 april). Chanel [infographic]. Scribbling and Scribing. In Blog. Geraadpleegd op 29 november 2015 van www.thelikeminded.co.uk/tag/amirah/

Bijlage�5Materiaal Chanel

89

Dentaid_incongruent - 09-04-16 - 16:16

http://dentaid.org/our-story/ (geraadpleegd op 19 januari 2016).

DENTAID’S FIGHT FOR WORLD ORAL HEALTH

BUT WHERE DID IT ALL BEGIN?

In 1995 the UK charity Hope Now was approached by a prison

governor in Ukraine. His inmates were in urgent need of dental

care and a local dentist had agreed to come to the prison if

they could set up a surgery there. A UK dentist who was

upgrading his surgery donated his old equipment and the clinic

was a great success.

Hope Now recognized the need for a dental charity and in 1996

Dentaid was formed.

At first the charity concentrated on refurbishing donated

equipment and sending it to charitable dental clinics across the

world. But as funding increased Dentaid started oral health

education projects, dental engineer training and volunteering

trips.

In addition to providing equipment, volunteers and training,

Dentaid has become a respected voice in international dentistry.

In 2007 an ongoing action group was set up to study and combat

the traditional African practice of tooth gouging, known as

infant oral mutilation (IOM). The charity is also involved in

fluoride advocacy, oral health projects in schools and

initiatives that provide toothbrushes and toothpaste to deprived

communities.

In 2009 the charity devised the DentaidBox – a portable dental

surgery complete with a chair that can be operated without

access to water or electricity. And the whole thing fits into a

wheelie bin! Not only did this allow the charity to help more

projects around the world but an entire surgery could be built

—2—

Dentaid_incongruent - 09-04-16 - 16:16

and sent overseas for £1,500. The first DentaidBox was sent to

Uganda in 2012 and they are now being used in countries all over

the world.

The DentaidBoxes were soon followed by a DentaidBag, a special

rucksack that allows dental equipment to be taken by areoplane

as carry-on luggage. This fully portable surgery can be

transported easily to outreach clinics in rural areas and to

regions affected by natural disasters.

Den

taid

(z.j.

). O

ur S

tory

. G

eraa

dple

egd

op 1

9 ja

nu

ari 2

016

van

den

taid

.org

/ou

r-st

ory/

Bijlage�6Materiaal Dentaid

—1—

TEKST DENTAID cong

ruent.md - 09-04-16 - 16:15

tekst uit infographic: http://www.dentaid.com/uploads/resources/

14_20012015124106_Diet%20and%20oral%20health.pdf (geraadpleegd

op 19 januari 2016)

Bijl

age

5: D

enta

id

We e

at

every

day s

o t

hat

ou

r b

od

ies

have

en

erg

y t

o c

arr

y o

ut

vit

al fu

ncti

on

s.

AN

D A

FT

ER

EA

TIN

G...

DO

YO

U K

NO

W W

HA

T M

AY

BE

HA

PP

EN

ING

IN

YO

UR

MO

UT

H?

WH

AT

TO

EA

T A

ND

WH

AT

TO

AV

OID

DA

IRY

PR

OD

UC

TS

Th

ese

co

nta

in c

alc

ium

an

d

ph

osp

hate

s w

hic

h n

eu

tralis

e t

he

acid

s fr

om

pla

qu

e a

nd

help

re

min

era

lise e

nam

el.

Ch

eese

als

o

stim

ula

tes

saliv

a f

low

.

FR

UIT

S A

ND

VE

GE

TA

BL

ES

WIT

H F

IBR

ES

tim

ula

te s

aliv

a f

low

, wh

ich

is

ou

r b

est

natu

ral d

efe

nse

ag

ain

st t

oo

th

decay a

nd

oth

er

ora

l d

isease

s.

CO

UR

SE

, H

IGH

FIB

RE

FO

OD

SF

ibro

us

foo

ds,

lik

e a

pp

les

or

cele

ry

an

d c

ou

rse f

oo

ds,

lik

e s

esa

me, h

elp

to

rem

ove b

acte

rial p

laq

ue a

nd

cle

an

te

eth

an

d in

terp

roxim

al sp

aces.

GR

EE

N A

ND

BL

AC

K T

EA

Po

lyp

hen

ols

help

elim

inate

o

ral b

acte

rial b

iofi

lm, w

hile

p

reven

tin

g its

pro

lifera

tio

n.

FO

OD

S R

ICH

IN

VIT

AM

INS

Any p

rod

uct

mad

e w

ith

dri

nkin

g w

ate

r p

reven

ts c

avit

ies

an

d h

ard

en

s en

am

el.

Natu

ral ju

ices,

oily

fis

h, f

or

their

hig

h

Om

eg

a 3

fat

co

nte

nt,

an

d g

rain

p

ow

der

imp

rove y

ou

r o

ral h

ealt

h.

SW

EE

TS

AN

D C

AN

DY

Th

e b

acte

ria p

rese

nt

in t

he m

ou

th f

eed

o

n s

ug

ar. W

hen

th

ey c

om

e in

co

nta

ct

wit

h it,

acid

is

pro

du

ced

, dam

ag

ing

te

eth

an

d c

au

sin

g t

oo

th d

ecay.

CIT

RIC

FR

UIT

SA

bu

se o

f th

ese

can

ero

de a

nd

dam

ag

e t

oo

th e

nam

el.

FO

OD

CO

NTA

ININ

G S

TA

RC

HS

tarc

h, p

rese

nt

in b

read

, po

tato

ch

ips,

p

op

co

rn...

are

sim

ple

carb

ohyd

rate

s th

at

can

rem

ain

in

th

e m

ou

th f

or

lon

g

peri

od

s an

d p

rod

uce a

cid

th

at

dam

ag

es

teeth

, cau

sin

g t

oo

th d

ecay.

SO

FT

DR

INK

SA

part

fro

m p

rovid

ing

su

gar, t

hese

co

nta

in p

ho

sph

ori

c a

nd

cit

ric a

cid

s w

hic

h c

an

ero

de e

nam

el.

SM

EL

LY F

OO

DS

Cert

ain

fo

od

s, s

uch

as

on

ion

, garl

ic o

r cert

ain

sp

ices,

can

in

cre

ase

th

e e

mis

sio

n

of

un

ple

asa

nt

od

ou

rs f

rom

th

e m

ou

th,

cau

sin

g t

em

po

rary

halit

osi

s.

EA

T A

BA

LA

NC

ED

DIE

T…

[in

pro

per

am

ou

nts

]

WA

TE

RS

NA

CK

SS

UG

AR

Dri

nk

ing

ple

nty

of

wa

ter

help

s to

elim

inate

the b

acte

ria t

hat

cause

gin

giv

itis

, cavit

ies

and

oth

er

ora

l dis

ease

s.

Avo

id s

nackin

g b

etw

ee

nm

eals

, si

nce a

fter

eati

ng

,acid

s in

yo

ur

mo

uth

att

ack t

eeth

.

Rest

rict

sug

ar

inta

keo

nly

to

meals

. Ing

est

ing

sug

ar

betw

een m

eals

favo

urs

acid

att

ack

and

incre

ase

s th

e r

isk

for

too

th d

ecay.

…A

ND

CO

MB

INE

TH

IS W

ITH

GO

OD

OR

AL H

YG

IEN

E

BR

EA

KFA

ST

DIN

NE

RLU

NC

H

2m

in2

min

@d

en

taid

ww

w.d

enta

id.c

om

/en

2m

in

(!)

(!)

Avo

id e

ati

ng

ad

dit

ion

al fo

od

saft

er

nig

htl

y b

rush

ing

BY

WA

TC

HIN

G Y

OU

R D

IET

YO

U A

RE

AL

SO

WA

TC

HIN

G Y

OU

R O

RA

L H

EA

LTH

den

tal fl

oss

an

d t

ap

ein

terp

roxim

al

bru

shes

ton

gu

ecle

an

er

ora

lir

rig

ato

rm

ou

thw

ash

Irrev

ersi

ble

inad

olesce

nts

De

nta

l e

rosi

on

de

nti

st

a y

ear

Vis

it y

ou

r

twic

e

Co

mp

lete

yo

ur

ora

lhyg

ien

e w

ith

:

9:0

0am

1:0

0p

m0

6:3

0p

m

92-94%

of a

dults

Too

th d

ecay

30%

of th

epo

pula

tion

Hali

tosi

s

tak

e s

pe

cia

l CA

RE

OR

AL

SU

RG

ER

YA

fter

surg

ery

, ta

ke:

-st

ill w

ate

r an

d in

fusi

on

s-

fru

it ju

ice

-m

ilk, f

erm

en

ted

dair

y d

rin

ks.

..-

bro

ths

-liq

uid

pre

para

tio

ns

PR

EG

NA

NC

YB

RA

CE

SIn

cre

ase

in

take o

f:-

vit

am

in A

-vit

am

in C

-B

vit

am

ins

-zin

c-

iro

n-

beta

-caro

ten

e

Avo

id:

-h

ard

fo

od

s w

hic

h c

an

ero

de w

eak g

um

s-

acid

ic f

oo

ds

an

db

evera

ges

if g

um

s h

ave

wo

un

ds

PR

OT

EC

T Y

OU

R M

OU

TH

¡

Den

taid

(z.j.

). By

wat

chin

g yo

ur d

iet

you

are

als

o w

atch

ing

you

r ora

l hea

lth

[in

fogr

aph

ic].

Ger

aadp

leeg

d op

19

jan

uar

i 201

6 va

n w

ww

.den

taid

.com

/upl

oads

/res

our-

ces/

14_2

0012

0151

2410

6_D

iet%

20an

d%20

oral

%20

hea

lth

.pdf

BIJLA

GE 7

Bijlage�7Enquête conditie 1A (screenshots)

Beeld achtergrond:PSDExplorer (2013, 16 juli). Crooked Stats Infographic Kit Free PSD [infographic]. Geraadpleegd 30 maart 2016 van www.psdexplorer.com/psds/crooked-stats-infographic-kit-free-psd/

90

91

Van:

Tong

eren

D v

an, D

iana

d.va

n.to

nger

en@

pl.h

anze

.nl

Ond

erw

erp:

RE:

em

ail a

dres

sen

stud

ente

n/aa

ntal

len

Datu

m:

23 fe

brua

ri 20

16 1

1:45

Aan:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

em

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

lKo

pie:

Hav

inga

M, M

yrna

m.h

avin

ga@

pl.h

anze

.nl,

Land

sman

M, M

aartj

em

.land

sman

@pl

.han

ze.n

l

Dag

Maa

ike,

Ik d

enk

dat

je d

eze

vraa

g he

t be

ste

even

aan

M&

C k

unt

stel

len

(Maa

rtje

Lan

dsm

an e

n /

of M

yrna

Hav

inga

) W

ant

ik w

eet

niet

of

ik z

omaa

r ie

dere

en m

ag m

aile

n...

en

mis

schi

en h

ebbe

n zi

j ee

n an

dere

list

:-)

Bes

t re

gard

s,

Dia

na v

an T

onge

ren

Educ

atio

n su

ppor

tStu

dent

cou

ncel

or O

siris

Aca

dem

y M

iner

va,

Han

ze U

nive

rsity

of A

pplie

d Sci

ence

s, G

roni

ngen

, th

e N

ethe

rlan

ds

Vis

itin

g ad

dres

s: P

raed

iniu

ssin

gel 5

9, G

roni

ngen

, th

e N

ethe

rlan

dsP.

O.

Box

132

9, 9

701

BH

Gro

ning

en,

the

Net

herlan

dsBill

ing

addr

ess:

P.O

.Box

751

970

0 AT

Gro

ning

en,

the

Net

herlan

dsAva

ilabl

e fr

om M

onda

y to

Frida

yT:

(05

0 -

595)

120

3Roo

m P

0.01

----

-Oor

spro

nkel

ijk b

eric

ht--

---

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

e Ve

rzon

den:

din

sdag

23

febr

uari 2

016

10:2

4Aan

: To

nger

en D

van

, D

iana

<d.

van.

tong

eren

@pl

.han

ze.n

l>O

nder

wer

p: e

mai

l adr

esse

n st

uden

ten/

aant

alle

n

Hoi

Dia

na,

Voor

mijn

mas

ter

moe

t ik

waa

rsch

ijnlij

k al

le (

!) s

tude

nten

van

Min

erva

of

zelfs

de

Han

zeho

gesc

hool

ben

ader

en…

And

ers

is d

e st

eekp

roef

nie

t gr

oot

geno

eg…

Is h

et m

ogel

ijk o

m a

an d

eze

gege

vens

te

kom

en?

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Van:

Tong

eren

D v

an, D

iana

d.va

n.to

nger

en@

pl.h

anze

.nl

Ond

erw

erp:

FW: K

lass

enlijs

tDa

tum

:15

febr

uari

2016

09:

56Aa

n:Ha

mel

ynck

MF,

Maa

ikem

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

l

Dag

Maa

ike,

Hier

bij d

e kla

ssen

lijst.

Best

rega

rds,

Dian

a va

n To

nger

enEd

ucat

ion

supp

ort

Stud

ent c

ounc

elor

Osir

isAc

adem

y M

iner

va, H

anze

Uni

vers

ity o

f App

lied

Scie

nces

, Gro

ning

en, t

he N

ethe

rland

s

Visit

ing

addr

ess:

Pra

edin

iuss

inge

l 59,

Gro

ning

en, t

he N

ethe

rland

sP.

O. B

ox 1

329,

970

1 BH

Gro

ning

en, t

he N

ethe

rland

sBi

lling

addr

ess:

P.O

.Box

751

970

0 AT

Gro

ning

en, t

he N

ethe

rland

sAv

aila

ble

from

Mon

day

to F

riday

T: (0

50 -

595)

120

3Ro

om P

0.01

stud

ente

n_20

16-0

1-26

_152

426.

xlsb

BIJ

LAG

E 8

Bijlage�8Correspondentie over

verzamelen respondenten (selectie)

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

em

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

lO

nder

wer

p:en

quêt

e vo

or m

aste

rstu

die

Datu

m:

25 fe

brua

ri 20

16 1

4:14

Aan:

Dor

othe

a M

eule

n D

FL v

an d

erd.

f.l.v

an.d

er.m

eule

n@pl

.han

ze.n

l

Hoi

Dor

othe

a,

Voor

mijn

afs

tude

ren

van

mijn

mas

ter

Des

ign

Man

agem

ent

zou

ik g

raag

een

enq

uête

ond

er a

lle M

iner

va s

tude

nten

uitz

ette

n.D

eze

zal p

er m

ail v

erst

uurd

wor

den,

uiter

aard

na

de N

SE!

De

onde

rzoe

ksvr

aag

is:

Leid

t ee

n vi

sual

isat

ie v

an e

en c

orpo

rate

sto

ry d

oor

mid

del v

an in

fogr

aphi

cs t

ot e

ffec

tiev

ere

com

mun

icat

ie?

3 di

ngen

:1.

Heb

jij

hier

bez

waa

r te

gen?

2. Z

o ne

e, w

ie k

an ik

het

bes

t be

nade

ren

binn

en M

iner

va v

oor

alle

mai

ladr

esse

n?3.

Bij

stud

ente

n m

ag m

ijn n

aam

nie

t be

kend

zijn

om

soc

iaal

wen

selij

k ge

drag

te

voor

kom

en b

ij he

t be

antw

oord

en v

ande

vra

gen.

Zou

de

mai

l van

uit

jou

vers

tuur

d m

ogen

wor

den?

Of

heb

je d

at li

ever

nie

t?

Zod

ra ik

afg

estu

deer

d be

n za

l ik

je,

zoal

s be

loof

d, u

itge

brei

d ve

rtel

len

over

mijn

mas

ter

en h

et a

fstu

dere

n.

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

em

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

lO

nder

wer

p:en

quêt

e on

der s

tude

nten

Datu

m:

7 m

aart

2016

15:

47Aa

n:Ve

rhei

jden

RM

C, B

obr.m

.c.v

erhe

ijden

@pl

.han

ze.n

l

Hoi

Bob

,

Ter

info

: Ik

heb

Dor

othe

a en

Maa

rtje

gev

raag

d of

ik e

vent

ueel

ook

de

enqu

ête

voor

mijn

mas

ter

onde

r al

le s

tude

nten

van

Min

erva

mag

hou

den.

Ik

dach

t ee

n in

tere

ssan

te v

erdi

epin

g aa

n te

kun

nen

legg

en t

usse

n de

sign

ers

en n

otde

sign

ers.

Van

Maa

rtje

krijg

ik h

et v

olge

nde

antw

oord

, zo

nder

opg

ave

van

rede

n (d

ie h

eb ik

inm

idde

ls w

el o

pgev

raag

d na

tuur

lijk)

:

---

Mis

schi

en h

eeft

Dor

othe

a ze

lf oo

k al

eve

n ge

reag

eerd

, m

aar

ik m

ag h

elaa

s ge

en t

oest

emm

ing

geve

n vo

or h

etve

rstr

ekke

n va

n ge

geve

ns…

— Dit v

alt

me

wel

teg

en.

Ik w

acht

Dor

othe

a’s

reac

tie

nog

even

af.

En a

nder

s do

e ik

het

wel

ond

er d

e st

uden

ten

van

Vorm

gevi

ng a

lleen

.

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Op

1 m

rt.

2016

om

17:

19 h

eeft

Lan

dsm

an M

, M

aart

je <

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl>

het

vol

gend

e ge

schr

even

:

Wat

voo

r on

derz

oek

betr

eft

het

eige

nlijk

? M

issc

hien

hel

pt d

at v

oor

goed

keur

ing

;-)

Hoo

r gr

aag

van

je.

Met

vrien

delij

ke g

roet

,

Maa

rtje

Lan

dsm

an

Mar

keting

& C

omm

unic

atie

|

Aca

dem

ie M

iner

va |

Han

zeho

gesc

hool

G

roni

ngen

Uni

vers

ity

of A

pplie

d Sci

ence

s |

Bez

oeka

dres

Pr

aedi

nius

sing

el 5

9 G

roni

ngen

| P

osta

dres

Pos

tbus

132

9, 9

701

BH

G

roni

ngen

| F

actu

urad

res

Post

bus

751,

9700

AT

Gro

ning

en |

Wer

kdag

en m

aand

ag,

dins

dag,

don

derd

ag |

T (0

50)

595

12 0

6 |

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl |

ww

w.h

anze

.nl/

min

erva

|

ww

w.a

cade

mie

min

erva

.nl

----

-Oor

spro

nkel

ijk b

eric

ht--

---

Van:

Lan

dsm

an M

, M

aart

jeVe

rzon

den:

din

sdag

1 m

aart

201

6 17

:17

Aan

: H

amel

ynck

MF,

Maa

ike

<m

.f.h

amel

ynck

@pl

.han

ze.n

l>O

nder

wer

p: R

E: m

ijn m

aste

r

Ha

die

Maa

ike,

Ja a

lles

is g

oed!

Met

jou

ook

? In

derd

aad

een

tijd

gel

eden

!

Geg

even

s va

n st

uden

ten

mag

ik in

princ

ipe

niet

ver

stre

kken

, m

aar

ik z

al k

ijken

wat

ik k

an d

oen.

Je

hoo

rt m

aand

ag v

an m

e, o

ké?

Met

vrien

delij

ke g

roet

,

Maa

rtje

Lan

dsm

an

Mar

keting

& C

omm

unic

atie

|

Aca

dem

ie M

iner

va |

Han

zeho

gesc

hool

G

roni

ngen

Uni

vers

ity

of A

pplie

d Sci

ence

s |

Bez

oeka

dres

Pr

aedi

nius

sing

el 5

9 G

roni

ngen

| P

osta

dres

Pos

tbus

132

9, 9

701

BH

G

roni

ngen

| F

actu

urad

res

Post

bus

751,

9700

AT

Gro

ning

en |

Wer

kdag

en m

aand

ag,

dins

dag,

don

derd

ag |

T (0

50)

595

12 0

6 |

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl |

ww

w.h

anze

.nl/

min

erva

|

ww

w.a

cade

mie

min

erva

.nl

----

-Oor

spro

nkel

ijk b

eric

ht--

---

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

eVe

rzon

den:

din

sdag

23

febr

uari 2

016

11:5

0Aan

: La

ndsm

an M

, M

aart

je <

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl>

Ond

erw

erp:

mijn

mas

ter

Hoi

Maa

rtje

,

Lang

nie

t ge

zien

/ges

prok

en!!

Hoe

is h

et e

rmee

?

Voor

mijn

mas

ter

wil

ik h

oogs

twaa

rsch

ijnlij

k ee

n en

quêt

e ui

tzet

ten

onde

r al

le s

tude

nten

van

Min

erva

.Is

het

mog

elijk

om

een

lijs

t te

krijg

en m

et a

l hun

em

ail a

dres

sen

en m

ag ik

hen

übe

rhau

pt b

enad

eren

?

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Van:

Land

sman

M, M

aartj

em

.land

sman

@pl

.han

ze.n

lO

nder

wer

p:R

E: m

ijn m

aste

rDa

tum

:7

maa

rt 20

16 1

7:17

Aan:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

em

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

l

Hoi

!

Dat

hee

ft o

.a.

met

priva

cy t

e m

aken

.Er

wor

dt g

ereg

eld

om s

tude

ntge

geve

ns g

evra

agd

voor

ond

erzo

eken

en

mai

lings

. D

aar

kunn

en w

e ni

et a

an v

oldo

en.

Stu

dent

en e

rvar

en n

u al

vee

l mai

ltje

s al

s sp

am e

n ha

ken

daar

om s

nel a

f op

hun

stud

iem

ail.

Dat

is n

iet

de b

edoe

ling

aang

ezie

n he

t ee

n fo

rmee

l com

mun

icat

ieka

naal

is v

anui

t H

G e

n M

iner

va.

D

it is

de

voor

naam

ste

rede

n en

er

wor

den

geen

uitzo

nder

inge

n ge

maa

kt..

.

Ik h

oop

dat

je h

ier

wat

mee

kan

.

Met

vrien

delij

ke g

roet

,

Maa

rtje

Lan

dsm

an

Mar

keting

& C

omm

unic

atie

|

Aca

dem

ie M

iner

va |

Han

zeho

gesc

hool

Gro

ning

en U

nive

rsity

of A

pplie

d Sci

ence

s |

Bez

oeka

dres

Pra

edin

iuss

inge

l 59

Gro

ning

en |

Pos

tadr

es P

ostb

us 1

329,

970

1 BH

Gro

ning

en |

Fac

tuur

adre

s Po

stbu

s 75

1,

9700

AT

Gro

ning

en |

Wer

kdag

en m

aand

ag,

dins

dag,

don

derd

ag |

T (0

50)

595

12 0

6 |

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl |

w

ww

.han

ze.n

l/m

iner

va |

ww

w.a

cade

mie

min

erva

.nl

----

-Oor

spro

nkel

ijk b

eric

ht--

---

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

e Ve

rzon

den:

maa

ndag

7 m

aart

201

6 15

:29

Aan

: La

ndsm

an M

, M

aart

je <

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl>

Ond

erw

erp:

Re:

mijn

mas

ter

Hoi

nee

Dor

othe

a he

eft

niet

ger

eage

erd.

Wat

is d

e re

den

van

het

niet

ver

stre

kken

van

geg

even

s?

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

Op

7 m

rt.

2016

, om

13:

39 h

eeft

Lan

dsm

an M

, M

aart

je <

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl>

het

vol

gend

e ge

schr

even

:

Hoi

Maa

ike,

Mis

schi

en h

eeft

Dor

othe

a ze

lf oo

k al

eve

n ge

reag

eerd

, m

aar

ik m

ag h

elaa

s ge

en t

oest

emm

ing

geve

n vo

or h

etve

rstr

ekke

n va

n ge

geve

ns..

.

Met

vrien

delij

ke g

roet

,

Maa

rtje

Lan

dsm

an

Mar

keting

& C

omm

unic

atie

|

Aca

dem

ie M

iner

va |

Han

zeho

gesc

hool

G

roni

ngen

Uni

vers

ity

of A

pplie

d Sci

ence

s |

Bez

oeka

dres

Pr

aedi

nius

sing

el 5

9 G

roni

ngen

| P

osta

dres

Pos

tbus

132

9, 9

701

BH

G

roni

ngen

| F

actu

urad

res

Post

bus

751,

9700

AT

Gro

ning

en |

Wer

kdag

en m

aand

ag,

dins

dag,

don

derd

ag |

T (0

50)

595

12 0

6 |

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl |

ww

w.h

anze

.nl/

min

erva

|

ww

w.a

cade

mie

min

erva

.nl

----

-Oor

spro

nkel

ijk b

eric

ht--

---

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

eVe

rzon

den:

woe

nsda

g 2

maa

rt 2

016

8:23

Aan

: La

ndsm

an M

, M

aart

je <

m.la

ndsm

an@

pl.h

anze

.nl>

Ond

erw

erp:

Re:

mijn

mas

ter

Het

gaa

t ov

er w

elke

invl

oed

visu

alis

atie

in d

e vo

rm v

an in

fogr

aphi

cs h

eeft

op

com

mun

icer

en m

et c

orpo

rate

stor

ytel

ling!

Ik h

eb D

orot

hea

ook

de v

raag

ges

tuur

d. Z

e w

eet

er v

an d

us.

Sup

er t

hank

s al

vast

!!!

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

92

Bijlage�9Correspondentie met collega’s

en respondenten

(selectie)

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: VERZOEK!

Datum: 13 maart 2016 18:35Aan: Bennema FA, Frederiek f.a.bennema@pl.hanze.nl, Boer FI de, Fabian f.i.de.boer@pl.hanze.nl, Bont B, Diana

b.bont@pl.hanze.nl, Bos C, Christa c.bos@pl.hanze.nl, Brandsma JH, Jack j.h.brandsma@pl.hanze.nl,Dijkema M, Mirjam m.dijkema@pl.hanze.nl, Duiker G, Geja g.duiker@pl.hanze.nl, Eerkes B, Bjorn b.eerkes@pl.hanze.nl,Engelsma HF, Hille h.f.engelsma@pl.hanze.nl, Faber L, Loes l.faber@pl.hanze.nl, Hiddema SR, Seerps.r.hiddema@pl.hanze.nl, Hijlkema F, Fabian f.hijlkema@pl.hanze.nl, Hokse H, Henk h.hokse@pl.hanze.nl,IJpenberg M, Maaike m.ijpenberg@pl.hanze.nl, Jansen MJ, Michiel m.j.jansen@pl.hanze.nl, Karst NH, Nelleken.h.karst@pl.hanze.nl, Koning AJA, Han a.j.a.koning@pl.hanze.nl, Koopmans HJ, Harold h.j.koopmans@pl.hanze.nl,Koscielniak CM, Cyprian c.m.koscielniak@pl.hanze.nl, Leeuwen GJ van, Gerard g.j.van.leeuwen@pl.hanze.nl,Lindeman KP, Klaas-Pieter k.p.lindeman@pl.hanze.nl, Mars SJM, Saskia s.j.m.mars@pl.hanze.nl, Mulder GJM, Gert Jang.j.m.mulder@pl.hanze.nl, Peeters S, Sam s.peeters@pl.hanze.nl, Post JF, Jelle j.f.post@pl.hanze.nl, Pronk AHM, Andrea.h.m.pronk@pl.hanze.nl, Siks-Kramer GJ, Trudy g.j.siks-kramer@pl.hanze.nl, Sportel LHP, Lisa l.h.p.sportel@pl.hanze.nl, Steenmeijer C, Lia c.steenmeijer@pl.hanze.nl, Stroband HLD, David h.l.d.stroband@pl.hanze.nl,Stultiens AGE, Andrea a.g.e.stultiens@pl.hanze.nl, Treffers EW, Ebe e.w.treffers@pl.hanze.nl, Uilen MV, Michielm.v.uilen@pl.hanze.nl, Verheijden RMC, Bob r.m.c.verheijden@pl.hanze.nl, Voorn MRC van, Mariannem.r.c.van.voorn@pl.hanze.nl

Hoi collega’s,

Voor mijn master Design Management wil ik een online enquête houden onder de studenten vormgeving.

Waar ik onderzoek naar doe is het volgende:Leidt een visualisatie van een corporate story door middel van infographics tot effectievere communicatie?

Het ligt in mijn bedoeling om de uitkomsten van dit onderzoek op nemen in het onderwijs van de opleiding.

--

De enquête ontvangen de studenten binnenkort via de mail. Maar voorafgaand aan die mail wil ik hen een vooraankondiging sturen via de Facebookpagina van Vormgeving en de Facebookgroepen van de klassen.

Dus waarvoor mail ik jullie:- Om bij de student aandacht te vragen. Dus zouden jullie tzt de komst van deze enquête in jullie lessen willennoemen?- Zitten jullie in Facebookgroepen met studenten van Minerva? Zo ja, zouden jullie dan de tzt de vooraankondiginghierop willen posten?

Het moment voor het bovenstaande kondig ik binnenkort aan.

Graag jullie reactie!

Groetjes van Maaike

BIJLAGE 9

Van: Eerkes B, Bjorn b.eerkes@pl.hanze.nlOnderwerp: Re: VERZOEK!

Datum: 13 maart 2016 18:38Aan: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Kom maar door!

BeMedia / Martinikerkhof 19 / Groningen / 06-27046447

Op 13 mrt. 2016 om 18:35 heeft Hamelynck MF, Maaike <m.f.hamelynck@pl.hanze.nl> het volgende geschreven:

Hoi collega’s,

Voor mijn master Design Management wil ik een online enquête houden onder de studenten vormgeving.

Waar ik onderzoek naar doe is het volgende:Leidt een visualisatie van een corporate story door middel van infographics tot effectieverecommunicatie?

Het ligt in mijn bedoeling om de uitkomsten van dit onderzoek op nemen in het onderwijs van de opleiding.

--

De enquête ontvangen de studenten binnenkort via de mail. Maar voorafgaand aan die mail wil ik hen eenvooraankondiging sturen via de Facebookpagina van Vormgeving en de Facebookgroepen van de klassen.

Dus waarvoor mail ik jullie:- Om bij de student aandacht te vragen. Dus zouden jullie tzt de komst van deze enquête in jullie lessen willennoemen?- Zitten jullie in Facebookgroepen met studenten van Minerva? Zo ja, zouden jullie dan de tzt de vooraankondiginghierop willen posten?

Het moment voor het bovenstaande kondig ik binnenkort aan.

Graag jullie reactie!

Groetjes van Maaike

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: COMING SOON

Datum: 28 maart 2016 14:31Aan: Soest RK van, Rohan r.k.van.soest@st.hanze.nl, a.flac@st.hanze.nl, l.m.van.der.velden@st.hanze.nl,

m.scholing@st.hanze.nl, s.van.den.berg@st.hanze.nl, g.b.milyanova@st.hanze.nl, k.i.hristova@st.hanze.nl,a.i.oana@st.hanze.nl, v.kasel@st.hanze.nl, mr.a.smit@st.hanze.nl, r.v.florian@st.hanze.nl, Kruidhof BK, Bernadetb.k.kruidhof@st.hanze.nl, Wasen SEM van, Steffi s.e.m.van.wasen@st.hanze.nl, Eiting S, Sanne s.eiting@st.hanze.nl,Stam MCA, Marcella m.c.a.stam@st.hanze.nl, Lohuizen M van, Maud m.van.lohuizen@st.hanze.nl,Stege JE ter, Jasmijn j.e.ter.stege@st.hanze.nl, ei.m.van.dijk@st.hanze.nl, f.scholten@st.hanze.nl, j.boom@st.hanze.nl,r.b.van.der.garde@st.hanze.nl, Lodewijk CETY, Celian c.e.t.y.lodewijk@st.hanze.nl, Tsolingkas AD, Andonnia.d.tsolingkas@st.hanze.nl, Bax M, Marijke m.bax@st.hanze.nl, m.d.d.van.leeuwen@st.hanze.nl, Nienke Siegers NHn.h.siegers@st.hanze.nl, g.e.hamming@st.hanze.nl, e.pruisman@st.hanze.nl, p.kraan@st.hanze.nl, Bosma S, Serenase.bosma@st.hanze.nl, Kirschnowski LF, Larissa l.f.kirschnowski@st.hanze.nl, Smit N, Nikki nk.smit@st.hanze.nl,e.cambre@st.hanze.nl, Tessa Lie t.a.lie@st.hanze.nl, a.m.stapert@st.hanze.nl, j.r.van.woudenberg.hamstra@st.hanze.nl, i.meininghaus@st.hanze.nl, Lotte Dijkstra e.a.c.dijkstra@st.hanze.nl

Blinde kopie: Hamelynck MF m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Dear student,

Soon, I need your help. I’ll send you an email with a link to a survey on infographics and corporate storytelling.I very much hope that you join. For two things: the results of this study be included in the education of Minerva and you guys help me with my research.

Greetings, Maaike

PS the survey will be in English

—

Beste student,

Binnenkort heb ik jullie hulp nodig. Ik stuur je dan een mail met een link naar een enquête over infographics en corporate storytelling.Ik hoop van harte dat jullie meedoen. Om twee dingen: de uitkomsten van dit onderzoek worden opgenomen in het onderwijs van Minerva en jullie helpen mij met mijn onderzoek.

Groetjes van Maaike

PS de enquête is Engelstalig

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: SURVEY | ENQUÊTE 4B

Datum: 30 maart 2016 17:06Aan: Hamelynck MF m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Blinde kopie: Soest RK van, Rohan r.k.van.soest@st.hanze.nl, a.flac@st.hanze.nl, l.m.van.der.velden@st.hanze.nl,m.scholing@st.hanze.nl, s.van.den.berg@st.hanze.nl, g.b.milyanova@st.hanze.nl, k.i.hristova@st.hanze.nl,a.i.oana@st.hanze.nl, v.kasel@st.hanze.nl, mr.a.smit@st.hanze.nl, r.v.florian@st.hanze.nl, Kruidhof BK, Bernadetb.k.kruidhof@st.hanze.nl, Wasen SEM van, Steffi s.e.m.van.wasen@st.hanze.nl, Eiting S, Sanne s.eiting@st.hanze.nl,Stam MCA, Marcella m.c.a.stam@st.hanze.nl, Lohuizen M van, Maud m.van.lohuizen@st.hanze.nl,Stege JE ter, Jasmijn j.e.ter.stege@st.hanze.nl, ei.m.van.dijk@st.hanze.nl, f.scholten@st.hanze.nl, j.boom@st.hanze.nl, r.b.van.der.garde@st.hanze.nl, Lodewijk CETY, Celian c.e.t.y.lodewijk@st.hanze.nl, Tsolingkas AD, Andonnia.d.tsolingkas@st.hanze.nl, Bax M, Marijke m.bax@st.hanze.nl, m.d.d.van.leeuwen@st.hanze.nl, Nienke Siegers NHn.h.siegers@st.hanze.nl, g.e.hamming@st.hanze.nl, e.pruisman@st.hanze.nl, p.kraan@st.hanze.nl, Bosma S, Serenase.bosma@st.hanze.nl, Kirschnowski LF, Larissa l.f.kirschnowski@st.hanze.nl, Smit N, Nikki nk.smit@st.hanze.nl,e.cambre@st.hanze.nl, Tessa Lie t.a.lie@st.hanze.nl, a.m.stapert@st.hanze.nl,j.r.van.woudenberg.hamstra@st.hanze.nl, i.meininghaus@st.hanze.nl, Lotte Dijkstra e.a.c.dijkstra@st.hanze.nl

Dear students,

I hope to graduate from my master study Design Management shortly. The last step I need to take is to perform research. You can help me tremendously by spending a few minutes of your time on filling in the short survey included [LINK]. By doing so, not only do you contribute to my research, but also to the development of a new educational element for Minerva. You and future Minerva students can profit from this.

I need at least 175 respondents! If this succeeds, each Minerva design class will receive a delicious pie!

Are you in? Please use the linkhttp://goo.gl/forms/SQM9D2Mf2N

I am extremely grateful! Greetings, Maaike PS Could you please fill in the survey no later than 8 april 2016.

——

Beste student, Ik hoop binnenkort af te studeren aan de Masteropleiding Design Management. De laatste stap die ik daarin moet zetten in het uitvoeren van een onderzoek. Je kunt me enorm helpen door een paar minuten van je tijd te besteden aan het invullen van bijgaande korte enquête [LINK]. Hiermee lever je niet alleen een bijdrage aan mijn onderzoek en dus

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: COMING SOON

Datum: 28 maart 2016 14:31Aan: Soest RK van, Rohan r.k.van.soest@st.hanze.nl, a.flac@st.hanze.nl, l.m.van.der.velden@st.hanze.nl,

m.scholing@st.hanze.nl, s.van.den.berg@st.hanze.nl, g.b.milyanova@st.hanze.nl, k.i.hristova@st.hanze.nl,a.i.oana@st.hanze.nl, v.kasel@st.hanze.nl, mr.a.smit@st.hanze.nl, r.v.florian@st.hanze.nl, Kruidhof BK, Bernadetb.k.kruidhof@st.hanze.nl, Wasen SEM van, Steffi s.e.m.van.wasen@st.hanze.nl, Eiting S, Sanne s.eiting@st.hanze.nl,Stam MCA, Marcella m.c.a.stam@st.hanze.nl, Lohuizen M van, Maud m.van.lohuizen@st.hanze.nl,Stege JE ter, Jasmijn j.e.ter.stege@st.hanze.nl, ei.m.van.dijk@st.hanze.nl, f.scholten@st.hanze.nl, j.boom@st.hanze.nl,r.b.van.der.garde@st.hanze.nl, Lodewijk CETY, Celian c.e.t.y.lodewijk@st.hanze.nl, Tsolingkas AD, Andonnia.d.tsolingkas@st.hanze.nl, Bax M, Marijke m.bax@st.hanze.nl, m.d.d.van.leeuwen@st.hanze.nl, Nienke Siegers NHn.h.siegers@st.hanze.nl, g.e.hamming@st.hanze.nl, e.pruisman@st.hanze.nl, p.kraan@st.hanze.nl, Bosma S, Serenase.bosma@st.hanze.nl, Kirschnowski LF, Larissa l.f.kirschnowski@st.hanze.nl, Smit N, Nikki nk.smit@st.hanze.nl,e.cambre@st.hanze.nl, Tessa Lie t.a.lie@st.hanze.nl, a.m.stapert@st.hanze.nl, j.r.van.woudenberg.hamstra@st.hanze.nl, i.meininghaus@st.hanze.nl, Lotte Dijkstra e.a.c.dijkstra@st.hanze.nl

Blinde kopie: Hamelynck MF m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Dear student,

Soon, I need your help. I’ll send you an email with a link to a survey on infographics and corporate storytelling.I very much hope that you join. For two things: the results of this study be included in the education of Minerva and you guys help me with my research.

Greetings, Maaike

PS the survey will be in English

—

Beste student,

Binnenkort heb ik jullie hulp nodig. Ik stuur je dan een mail met een link naar een enquête over infographics en corporate storytelling.Ik hoop van harte dat jullie meedoen. Om twee dingen: de uitkomsten van dit onderzoek worden opgenomen in het onderwijs van Minerva en jullie helpen mij met mijn onderzoek.

Groetjes van Maaike

PS de enquête is Engelstalig

StudyBlue (z.j.). The Learning Life [infographic]. Geraadpleegd op 11 maart 2016 van www.studyblue.com/projects/infographic-the-learners-life

TodayInfographic (2012, 30 december). There’s Always Room for Pie [info-graphic]. Coupon Cabin. Geraadpleegd op 20 maart 2016 van todayinfo-graphic.com/22-therevs-always-room-for-pie.html

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: SURVEY | ENQUETE 1A

Datum: 5 april 2016 19:01Aan: Hamelynck MF m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Blinde kopie: c.c.annink@st.hanze.nl, r.abbasov@st.hanze.nl, k.h.a.hartman@st.hanze.nl, l.f.beier@st.hanze.nl,c.l.steenbergen@st.hanze.nl, a.bucovanu@st.hanze.nl, v.radenkova@st.hanze.nl, a.j.ignaczak@st.hanze.nl,n.l.sagel@st.hanze.nl, r.kleter@st.hanze.nl, j.t.p.vos@st.hanze.nl, Hamstra LJ, Lian l.j.hamstra@st.hanze.nl,Leeuw WP van der, Wilco w.p.van.der.leeuw@st.hanze.nl, Witte M, Matjeu m.witte@st.hanze.nl, Frenken AAI, Annikea.a.i.frenken@st.hanze.nl, Veenstra PJ, Janine pi.j.veenstra@st.hanze.nl, c.ouchakoff@st.hanze.nl,n.stolaki@st.hanze.nl, j.frohlich@st.hanze.nl, d.j.schouten@st.hanze.nl, Coutinho JS, Josi j.s.coutinho@st.hanze.nl,k.grosskinsky@st.hanze.nl, Rienk Jan Poortinga r.j.poortinga@st.hanze.nl, t.d.t.van.der.valk@st.hanze.nl,ro.berends@st.hanze.nl, a.a.lolkema@st.hanze.nl, m.b.spronk@st.hanze.nl, s.z.kahvecioglu@st.hanze.nl,s.n.scholten@st.hanze.nl, a.manshanden@st.hanze.nl, Dalen E van, Elvin el.van.dalen@st.hanze.nl,j.van.kleef@st.hanze.nl, Smits YM, Yvonne y.m.smits@st.hanze.nl, d.o.dijkstra@st.hanze.nl, j.m.mameli@st.hanze.nl,t.l.talsma@st.hanze.nl, t.h.alberts@st.hanze.nl, m.mooij@st.hanze.nl, a.zeil@st.hanze.nl

Hi!

You have 3 days left to complete the survey!

Please use the linkhttp://goo.gl/forms/dz4NLgb2iq

Greetings, Maaike

PS When you’re finished click ‘VERZENDEN’PS2 Already filled out the questionnaire, please ignore this email!

Van: Hamelynck MF, Maaike m.f.hamelynck@pl.hanze.nlOnderwerp: TAART/CAKE

Datum: 6 april 2016 16:20Aan: Hamelynck MF m.f.hamelynck@pl.hanze.nl

Blinde kopie: r.r.dimitrov@st.hanze.nl, m.m.van.binsbergen@st.hanze.nl, Kavsek EA, Ellemieke e.a.kavsek@st.hanze.nl,n.hatseras@st.hanze.nl, c.a.s.veldman@st.hanze.nl, li.dijkstra@st.hanze.nl, a.venema@st.hanze.nl,i.levinskas@st.hanze.nl, r.m.winter@st.hanze.nl, a.a.komelizadeh@st.hanze.nl, c.zhang@st.hanze.nl,Jong WH de, Wytse w.h.de.jong@st.hanze.nl, Plas WJT, Wendy w.j.t.plas@st.hanze.nl, Compaijen YBF, Yvettey.b.f.compaijen@st.hanze.nl, Klomp IL, Ivy i.l.klomp@st.hanze.nl, Zweep M, Melissa m.zweep@st.hanze.nl,Post S van der, Saskia s.van.der.post@st.hanze.nl, v.i.weissenbacher@st.hanze.nl, a.van.der.heide@st.hanze.nl,k.r.m.wichers.schreur@st.hanze.nl, j.g.van.dijk@st.hanze.nl, Hogendorp JF, Jon j.f.hogendorp@st.hanze.nl,Schmidt S, Sabrina sa.schmidt@st.hanze.nl, Vries M de, Marlot m-.de.vries@st.hanze.nl, j.f.constant@st.hanze.nl,Nikitin AJG, Amelie a.j.g.nikitin@st.hanze.nl, d.o.teixeira.da.costa@st.hanze.nl, r.p.w.kok@st.hanze.nl,v.s.w.smalen@st.hanze.nl, m.l.meiborg@st.hanze.nl, Faße C, Christine c.fasse@st.hanze.nl, Lammerts MI, Michellem.i.lammerts@st.hanze.nl, e.j.i.veendorp@st.hanze.nl, m.a.j.huizing@st.hanze.nl, f.r.reitsma@st.hanze.nl,r.vink@st.hanze.nl, i.c.van.gelder@st.hanze.nl, l.d.smit@st.hanze.nl

Dear students of all classes (!) could you please fill in my surveyabout infographics en corporate storytelling?

Sorry for this mail overload, but who actually doesn’t like cake?

You have 3 days left to complete!

Please use the linkhttp://goo.gl/forms/ItQDycmE04

Greetings, Maaike

PS When you’re finished click ‘VERZENDEN’PS2 Already filled out the questionnaire, please ignore this email!

---Dear students,

Winkless, C. (2012, 7 juni). Fat or Fiction – Cake [infographic]. Geraadpleegd op 6 april 2016 van visual.ly/fat-or-fiction-cake

Venn (2013, 18 oktober). Sitting Fashionably [infographic]. Geraadpleegd op 5 april 2016 van visual.ly/sitting-fashionably

93

Bijlage�10Facebook en monitor

BIJLAGE 9

VCRW

DA

(201

3, 1

8 ja

nu

ari).

Th

e be

st a

nim

ated

info

grap

hic

s of

th

e w

orld

128

0x72

0 [Y

ouTu

be].

Ger

aadp

leeg

d op

4 a

pril

2016

van

w

ww

.you

tube

.com

/wat

ch?v

=Ixu

mh

XTD

9o4&

feat

ure

=you

tu.b

e

Van:

Ham

elyn

ck M

F, M

aaik

em

.f.ha

mel

ynck

@pl

.han

ze.n

lO

nder

wer

p :m

ag d

it he

el m

issc

hien

op

de m

onito

r?Da

tum

:6

april

201

6 13

:57

Aan:

Serv

icep

unt M

iner

va, s

erm

inse

rvic

epun

t.min

erva

@or

g.ha

nze.

nl

Hoi

mag

het

ond

erst

aand

e m

issc

hien

op

de m

onitor

?M

ag e

r na

vrijd

ag a

anst

aand

e oo

k al

wee

r af

.

Ik h

eb a

lle d

esig

n st

uden

ten

een

mai

l ges

tuur

d, m

aar

nog

niet

iede

reen

he

eft

gean

twoo

rd.

Vand

aar!

Het

is v

oor

mijn

eig

en a

fstu

deer

onde

rzoe

k.

---

Hi d

esig

n st

uden

ts,

Che

ck y

our

Han

ze m

ail a

ndfil

l in

my

surv

ey!

Gre

etin

gs,

Maa

ike

Ham

elyn

ck

— MEG

A T

HAN

KS a

lvas

t!

Gro

etje

s va

n M

aaik

e

94

Bijlage�11Verdeling respondenten

per conditie en per enquête

De verdeling van het aantal respondenten per enquête en per conditie

Enquête aantal respondenten 1A 12 1B 15 (17 – 2 blanco) 2A 15 2B 17 3A 16 3B 14 4A 17 4B 19 totaal 125 Aantal respondenten per enquête

conditie aantal respondenten 1 27 2 32 3 30 4 36 totaal 125 Aantal respondenten per conditie

BIJLAGE 11

95

KENNIS

Statistics

Conditie 1

Kennis Conditie 2

Kennis Conditie 3

Kennis Conditie 4

Kennis

N Valid 216 256 240 288

Missing 72 32 48 0 Mean 3,0787 3,2227 3,2375 3,3299 Median 3,0000 4,0000 3,5000 4,0000 Std. Deviation 1,42022 1,38664 1,41933 1,50454 Range 4,00 4,00 4,00 4,00 Minimum 1,00 1,00 1,00 1,00 Maximum 5,00 5,00 5,00 5,00

Kennis per conditie

Conditie 1 Kennis

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 44 15,3 20,4 20,4

disagree 35 12,2 16,2 36,6

undecided 39 13,5 18,1 54,6

agree 56 19,4 25,9 80,6

totally agree 42 14,6 19,4 100,0

Total 216 75,0 100,0 Missing System 72 25,0 Total 288 100,0

Conditie 2 Kennis

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 47 16,3 18,4 18,4

disagree 30 10,4 11,7 30,1

undecided 50 17,4 19,5 49,6

agree 77 26,7 30,1 79,7

totally agree 52 18,1 20,3 100,0

Total 256 88,9 100,0 Missing System 32 11,1 Total 288 100,0

Conditie 3 Kennis

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 44 15,3 18,3 18,3

disagree 31 10,8 12,9 31,3

undecided 45 15,6 18,8 50,0

agree 64 22,2 26,7 76,7

totally agree 56 19,4 23,3 100,0

Total 240 83,3 100,0 Missing System 48 16,7 Total 288 100,0

Conditie 4 Kennis

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 59 20,5 20,5 20,5

disagree 30 10,4 10,4 30,9

undecided 42 14,6 14,6 45,5

agree 71 24,7 24,7 70,1

totally agree 86 29,9 29,9 100,0

Total 288 100,0 100,0

Bijlage�12Uitkomsten per effect

HOUDING

Statistics

Conditie 1 Houding

Conditie 2 Houding

Conditie 3 Houding

Conditie 4 Houding

N Valid 108 128 120 144

Missing 180 160 168 144 Mean 2,4444 2,4219 2,5167 2,7361 Median 2,0000 2,0000 3,0000 3,0000 Std. Deviation 1,34187 1,34346 1,28327 1,39422 Range 4,00 4,00 4,00 4,00 Minimum 1,00 1,00 1,00 1,00 Maximum 5,00 5,00 5,00 5,00

Houding per conditie

Conditie 1 Houding

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 37 12,8 34,3 34,3

disagree 22 7,6 20,4 54,6

undecided 23 8,0 21,3 75,9

agree 16 5,6 14,8 90,7

totally agree 10 3,5 9,3 100,0

Total 108 37,5 100,0 Missing System 180 62,5 Total 288 100,0

Conditie 2 Houding

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 50 17,4 39,1 39,1

disagree 15 5,2 11,7 50,8

undecided 30 10,4 23,4 74,2

agree 25 8,7 19,5 93,8

totally agree 8 2,8 6,3 100,0

Total 128 44,4 100,0 Missing System 160 55,6 Total 288 100,0

Conditie 3 Houding

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 38 13,2 31,7 31,7

disagree 20 6,9 16,7 48,3

undecided 31 10,8 25,8 74,2

agree 24 8,3 20,0 94,2

totally agree 7 2,4 5,8 100,0

Total 120 41,7 100,0 Missing System 168 58,3 Total 288 100,0

Conditie 4 Houding

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 37 12,8 25,7 25,7

disagree 29 10,1 20,1 45,8

undecided 36 12,5 25,0 70,8

agree 19 6,6 13,2 84,0

totally agree 23 8,0 16,0 100,0

Total 144 50,0 100,0 Missing System 144 50,0 Total 288 100,0

96

GEDRAG

Statistics

Conditie 1

Gedrag Conditie 2

Gedrag Conditie 3

Gedrag Conditie 4

Gedrag

N Valid 108 128 120 144

Missing 180 160 168 144 Mean 1,8333 1,8125 1,9667 2,3056 Median 1,0000 1,0000 2,0000 2,0000 Std. Deviation 1,00000 1,05554 1,09186 1,21918 Range 4,00 4,00 4,00 4,00 Minimum 1,00 1,00 1,00 1,00 Maximum 5,00 5,00 5,00 5,00

Gedrag per conditie

Conditie 1 Gedrag

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 55 19,1 50,9 50,9

disagree 24 8,3 22,2 73,1

undecided 22 7,6 20,4 93,5

agree 6 2,1 5,6 99,1

totally agree 1 ,3 ,9 100,0

Total 108 37,5 100,0 Missing System 180 62,5 Total 288 100,0

Conditie 2 Gedrag

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 69 24,0 53,9 53,9

disagree 27 9,4 21,1 75,0

undecided 22 7,6 17,2 92,2

agree 7 2,4 5,5 97,7

totally agree 3 1,0 2,3 100,0

Total 128 44,4 100,0 Missing System 160 55,6 Total 288 100,0

Conditie 3 Gedrag

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 58 20,1 48,3 48,3

disagree 21 7,3 17,5 65,8

undecided 30 10,4 25,0 90,8

agree 9 3,1 7,5 98,3

totally agree 2 ,7 1,7 100,0

Total 120 41,7 100,0 Missing System 168 58,3 Total 288 100,0

Conditie 4 Gedrag

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 51 17,7 35,4 35,4

disagree 32 11,1 22,2 57,6

undecided 33 11,5 22,9 80,6

agree 22 7,6 15,3 95,8

totally agree 6 2,1 4,2 100,0

Total 144 50,0 100,0 Missing System 144 50,0 Total 288 100,0

EFFECTIVITEIT

Statistics

Conditie 1 Effectiviteit

Conditie 2 Effectiviteit

Conditie 3 Effectiviteit

Conditie 4 Effectiviteit

N Valid 96 128 120 144

Missing 192 160 168 144 Mean 2,7083 3,0078 2,8833 3,1458 Median 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 Std. Deviation 1,16001 1,29503 1,32958 1,28449 Range 4,00 4,00 4,00 4,00 Minimum 1,00 1,00 1,00 1,00 Maximum 5,00 5,00 5,00 5,00

Effectiviteit per conditie

Conditie 1 Effectiviteit

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 19 6,6 19,8 19,8

disagree 19 6,6 19,8 39,6

undecided 35 12,2 36,5 76,0

agree 17 5,9 17,7 93,8

totally agree 6 2,1 6,3 100,0

Total 96 33,3 100,0 Missing System 192 66,7 Total 288 100,0

Conditie 2 Effectiviteit

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 22 7,6 17,2 17,2

disagree 25 8,7 19,5 36,7

undecided 26 9,0 20,3 57,0

agree 40 13,9 31,3 88,3

totally agree 15 5,2 11,7 100,0

Total 128 44,4 100,0 Missing System 160 55,6 Total 288 100,0

Conditie 3 Effectiviteit

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 24 8,3 20,0 20,0

disagree 24 8,3 20,0 40,0

undecided 31 10,8 25,8 65,8

agree 24 8,3 20,0 85,8

totally agree 17 5,9 14,2 100,0

Total 120 41,7 100,0 Missing System 168 58,3 Total 288 100,0

Conditie 4 Effectiviteit

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 20 6,9 13,9 13,9

disagree 25 8,7 17,4 31,3

undecided 37 12,8 25,7 56,9

agree 38 13,2 26,4 83,3

totally agree 24 8,3 16,7 100,0

Total 144 50,0 100,0 Missing System 144 50,0 Total 288 100,0

97

ALLE CONDITIES

Statistics

Conditie 1 Conditie 2 Conditie 3 Conditie 4

N Valid 528 640 600 720

Missing 192 80 120 0 Mean 2,6269 2,7375 2,7683 2,9694 Median 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 Std. Deviation 1,36192 1,40750 1,39687 1,43923 Range 4,00 4,00 4,00 4,00 Minimum 1,00 1,00 1,00 1,00 Maximum 5,00 5,00 5,00 5,00

Resultaten per conditie

Conditie 1

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 155 21,5 29,4 29,4

disagree 100 13,9 18,9 48,3

undecided 119 16,5 22,5 70,8

agree 95 13,2 18,0 88,8

totally agree 59 8,2 11,2 100,0

Total 528 73,3 100,0 Missing System 192 26,7 Total 720 100,0

Conditie 2

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 188 26,1 29,4 29,4

disagree 97 13,5 15,2 44,5

undecided 128 17,8 20,0 64,5

agree 149 20,7 23,3 87,8

totally agree 78 10,8 12,2 100,0

Total 640 88,9 100,0 Missing System 80 11,1 Total 720 100,0

Conditie 3

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 164 22,8 27,3 27,3

disagree 96 13,3 16,0 43,3

undecided 137 19,0 22,8 66,2

agree 121 16,8 20,2 86,3

totally agree 82 11,4 13,7 100,0

Total 600 83,3 100,0 Missing System 120 16,7 Total 720 100,0

Conditie 4

Frequency Percent Valid Percent Cumulative

Percent

Valid totally disagree 167 23,2 23,2 23,2

disagree 116 16,1 16,1 39,3

undecided 148 20,6 20,6 59,9

agree 150 20,8 20,8 80,7

totally agree 139 19,3 19,3 100,0

Total 720 100,0 100,0

Uitkomsten per conditie

98

Reli

ab

ilit

y

Sca

le:

Ken

nis

, H

ou

din

g,

Ged

rag

en

Eff

ect

ivit

eit

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

12

60,0

Excl

uded

a 8

40,0

Tota

l 20

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,922

32

S

cale

: K

en

nis

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

27

50,0

Excl

uded

a 27

50

,0

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,734

8

Sca

le:

Ho

ud

ing

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

27

50,0

Excl

uded

a 27

50

,0

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,649

4

Sca

le:

Ged

rag

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

27

50,0

Excl

uded

a 27

50

,0

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,760

4

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

all

e v

ier

stell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,548

4

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

eers

te t

wee s

tell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,879

2

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

laats

te t

wee s

tell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,565

2

Sca

le:

Rete

nti

e

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

12

63,2

Excl

uded

a 7

36,8

Tota

l 19

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,976

96

Bijlage�13Cronbach’s Alpha

99

Sca

le:

Ged

rag

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

27

50,0

Excl

uded

a 27

50

,0

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,760

4

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

all

e v

ier

stell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,548

4

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

eers

te t

wee s

tell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,879

2

Sca

le:

Eff

ect

ivit

eit

laats

te t

wee s

tell

ing

en

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

24

44,4

Excl

uded

a 30

55

,6

Tota

l 54

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,565

2

Sca

le:

Rete

nti

e

C

ase

Pro

cess

ing

Su

mm

ary

N

%

Cas

es

Val

id

12

63,2

Excl

uded

a 7

36,8

Tota

l 19

10

0,0

R

eli

ab

ilit

y S

tati

stic

s

Cro

nbac

h's

Alp

ha

N o

f It

ems

,976

96

RES

ULT

ATE

N/A

LLE

CO

ND

ITIE

S_k

enni

s_ho

udin

g_ge

drag

_eff

ectivi

teit.s

av

Ruw

e da

ta u

it S

PSS s

tatist

ics

Ken

nis

Des

crip

tive

Sta

tist

ics

Mea

n Std

. D

evia

tion

N

C

ondi

tie

1 K

enni

s 3,

0787

1,

4202

2 21

6 C

ondi

tie

2 K

enni

s 3,

3194

1,

4190

7 21

6 C

ondi

tie

3 K

enni

s 3,

3102

1,

4211

3 21

6 C

ondi

tie

4 K

enni

s 3,

3889

1,

5300

6 21

6

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Type

III

Sum

of

Squ

ares

df

M

ean

Squ

are

F Sig

. Pa

rtia

l Eta

Squ

ared

ke

nnis

_ver

schi

llen

Sph

eric

ity

Ass

umed

11

,818

3

3,93

9 1,

858

,135

,0

09

Gre

enho

use-

Gei

sser

11

,818

2,

929

4,03

6 1,

858

,137

,0

09

Huy

nh-F

eldt

11

,818

2,

973

3,97

5 1,

858

,136

,0

09

Low

er-b

ound

11

,818

1,

000

11,8

18

1,85

8 ,1

74

,009

Er

ror(

kenn

is_v

ersc

hille

n)

Sph

eric

ity

Ass

umed

13

67,4

32

645

2,12

0

Gre

enho

use-

Gei

sser

13

67,4

32

629,

633

2,17

2

Huy

nh-F

eldt

13

67,4

32

639,

269

2,13

9

Low

er-b

ound

13

67,4

32

215,

000

6,36

0

T

ests

of

Wit

hin

-Su

bje

cts

Eff

ects

S

ourc

e N

once

nt.

Para

met

er

Obs

erve

d Po

wer

a ke

nnis

_ver

schi

llen

Sph

eric

ity

Ass

umed

5,

575

,483

G

reen

hous

e-G

eiss

er

5,44

2 ,4

77

Huy

nh-F

eldt

5,

525

,481

Lo

wer

-bou

nd

1,85

8 ,2

74

Erro

r(ke

nnis

_ver

schi

llen)

Sph

eric

ity

Ass

umed

Gre

enho

use-

Gei

sser

Huy

nh-F

eldt

Low

er-b

ound

Est

imat

es

kenn

is_v

ersc

hille

n M

ean

Std

. Er

ror

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 3,

079

,097

2,

888

3,26

9 2

3,31

9 ,0

97

3,12

9 3,

510

3 3,

310

,097

3,

120

3,50

1 4

3,38

9 ,1

04

3,18

4 3,

594

P

airw

ise

Co

mp

aris

on

s

(I)

kenn

is_v

ersc

hill

en

(J)

kenn

is_v

ersc

hill

en

Mea

n D

iffer

ence

(I

-J)

Std

. Er

ror

Sig

.b

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

for

Diff

eren

ceb

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2

-,24

1 ,1

40

,086

-,

516

,034

3

-,23

1 ,1

40

,099

-,

507

,044

4

-,31

0* ,1

50

,040

-,

606

-,01

4 2

1 ,2

41

,140

,0

86

-,03

4 ,5

16

3 ,0

09

,125

,9

41

-,23

6 ,2

55

4 -,

069

,141

,6

23

-,34

8 ,2

09

3 1

,231

,1

40

,099

-,

044

,507

2

-,00

9 ,1

25

,941

-,

255

,236

4

-,07

9 ,1

44

,586

-,

363

,206

4

1 ,3

10*

,150

,0

40

,014

,6

06

2 ,0

69

,141

,6

23

-,20

9 ,3

48

3 ,0

79

,144

,5

86

-,20

6 ,3

63

Bijlage�14Variantie analyse

100

Ho

ud

ing

Des

crip

tive

Sta

tist

ics

Mea

n Std

. D

evia

tion

N

C

ondi

tie

1 H

oudi

ng

2,44

44

1,34

187

108

Con

ditie

2 H

oudi

ng

2,47

22

1,34

274

108

Con

ditie

3 H

oudi

ng

2,49

07

1,27

884

108

Con

ditie

4 H

oudi

ng

2,94

44

1,43

932

108

T

ests

of

Wit

hin

-Su

bje

cts

Eff

ects

S

ourc

e

Type

III

Sum

of

Squ

ares

df

M

ean

Squ

are

F Sig

. Pa

rtia

l Eta

Squ

ared

ho

udin

g_ve

rsc

hille

n Sph

eric

ity

Ass

umed

18

,417

3

6,13

9 3,

704

,012

,0

33

Gre

enho

use-

Gei

sser

18

,417

2,

935

6,27

5 3,

704

,013

,0

33

Huy

nh-F

eldt

18

,417

3,

000

6,13

9 3,

704

,012

,0

33

Low

er-b

ound

18

,417

1,

000

18,4

17

3,70

4 ,0

57

,033

Er

ror(

houd

ing_

vers

chill

en)

Sph

eric

ity

Ass

umed

53

2,08

3 32

1 1,

658

Gre

enho

use-

Gei

sser

53

2,08

3 31

4,01

4 1,

694

Huy

nh-F

eldt

53

2,08

3 32

1,00

0 1,

658

Low

er-b

ound

53

2,08

3 10

7,00

0 4,

973

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Non

cent

. Pa

ram

eter

O

bser

ved

Pow

era

houd

ing_

vers

chill

en

Sph

eric

ity

Ass

umed

11

,111

,8

03

Gre

enho

use-

Gei

sser

10

,869

,7

96

Huy

nh-F

eldt

11

,111

,8

03

Low

er-b

ound

3,

704

,479

Er

ror(

houd

ing_

vers

chill

en)

Sph

eric

ity

Ass

umed

Gre

enho

use-

Gei

sser

Huy

nh-F

eldt

Low

er-b

ound

E

stim

ates

ho

udin

g_ve

rsch

ille

n M

ean

Std

. Er

ror

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2,

444

,129

2,

188

2,70

0 2

2,47

2 ,1

29

2,21

6 2,

728

3 2,

491

,123

2,

247

2,73

5 4

2,94

4 ,1

38

2,67

0 3,

219

P

airw

ise

Co

mp

aris

on

s (I

) ho

udin

g_ve

rsch

ille

n

(J)

houd

ing_

vers

chi

llen

Mea

n D

iffer

ence

(I

-J)

Std

. Er

ror

Sig

.b

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

for

Diff

eren

ceb

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2

-,02

8 ,1

62

,865

-,

350

,294

3

-,04

6 ,1

72

,789

-,

388

,295

4

-,50

0* ,1

81

,007

-,

859

-,14

1 2

1 ,0

28

,162

,8

65

-,29

4 ,3

50

3 -,

019

,165

,9

11

-,34

5 ,3

08

4 -,

472*

,183

,0

11

-,83

4 -,

110

3 1

,046

,1

72

,789

-,

295

,388

2

,019

,1

65

,911

-,

308

,345

4

-,45

4* ,1

87

,017

-,

824

-,08

4 4

1 ,5

00*

,181

,0

07

,141

,8

59

2 ,4

72*

,183

,0

11

,110

,8

34

3 ,4

54*

,187

,0

17

,084

,8

24

101

Ged

rag

Des

crip

tive

Sta

tist

ics

Mea

n Std

. D

evia

tion

N

C

ondi

tie

1 G

edra

g 1,

8333

1,

0000

0 10

8 C

ondi

tie

2 G

edra

g 1,

7963

1,

0744

2 10

8 C

ondi

tie

3 G

edra

g 1,

9444

1,

0663

4 10

8 C

ondi

tie

4 G

edra

g 2,

1667

1,

2113

2 10

8

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Type

III

Sum

of

Squ

ares

df

M

ean

Squ

are

F Sig

. Pa

rtia

l Eta

Squ

ared

ge

drag

_ver

schi

llen

Sph

eric

ity

Ass

umed

9,

000

3 3,

000

2,79

9 ,0

40

,025

Gre

enho

use-

Gei

sser

9,

000

2,80

0 3,

214

2,79

9 ,0

44

,025

Huy

nh-F

eldt

9,

000

2,88

3 3,

122

2,79

9 ,0

42

,025

Lo

wer

-bou

nd

9,00

0 1,

000

9,00

0 2,

799

,097

,0

25

Erro

r(ge

drag

_ver

schi

llen)

Sph

eric

ity

Ass

umed

34

4,00

0 32

1 1,

072

Gre

enho

use-

Gei

sser

34

4,00

0 29

9,58

6 1,

148

Huy

nh-F

eldt

34

4,00

0 30

8,45

7 1,

115

Low

er-b

ound

34

4,00

0 10

7,00

0 3,

215

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Non

cent

. Pa

ram

eter

O

bser

ved

Pow

era

gedr

ag_v

ersc

hille

n Sph

eric

ity

Ass

umed

8,

398

,672

G

reen

hous

e-G

eiss

er

7,83

8 ,6

50

Huy

nh-F

eldt

8,

070

,659

Lo

wer

-bou

nd

2,79

9 ,3

82

Erro

r(ge

drag

_ver

schi

llen)

Sph

eric

ity

Ass

umed

Gre

enho

use-

Gei

sser

Huy

nh-F

eldt

Low

er-b

ound

E

stim

ates

ge

drag

_ver

schi

llen

Mea

n Std

. Er

ror

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 1,

833

,096

1,

643

2,02

4 2

1,79

6 ,1

03

1,59

1 2,

001

3 1,

944

,103

1,

741

2,14

8 4

2,16

7 ,1

17

1,93

6 2,

398

P

airw

ise

Co

mp

aris

on

s (I

) ge

drag

_ver

schi

llen

(J)

gedr

ag_v

ersc

hill

en

Mea

n D

iffer

ence

(I

-J)

Std

. Er

ror

Sig

.b

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

for

Diff

eren

ceb

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2

,037

,1

29

,774

-,

218

,292

3

-,11

1 ,1

26

,379

-,

360

,138

4

-,33

3* ,1

46

,024

-,

623

-,04

4 2

1 -,

037

,129

,7

74

-,29

2 ,2

18

3 -,

148

,129

,2

53

-,40

3 ,1

07

4 -,

370*

,155

,0

19

-,67

7 -,

063

3 1

,111

,1

26

,379

-,

138

,360

2

,148

,1

29

,253

-,

107

,403

4

-,22

2 ,1

58

,161

-,

534

,090

4

1 ,3

33*

,146

,0

24

,044

,6

23

2 ,3

70*

,155

,0

19

,063

,6

77

3 ,2

22

,158

,1

61

-,09

0 ,5

34

102

Effe

ctiv

itei

t

Des

crip

tive

Sta

tist

ics

Mea

n Std

. D

evia

tion

N

C

ondi

tie

1 Ef

fect

ivitei

t 2,

7083

1,

1600

1 96

Con

ditie

2 Ef

fect

ivitei

t 3,

4063

1,

1478

0 96

Con

ditie

3 Ef

fect

ivitei

t 3,

1979

1,

2617

4 96

Con

ditie

4 Ef

fect

ivitei

t 3,

5417

1,

1780

1 96

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Type

III

Sum

of

Squ

ares

df

M

ean

Squ

are

F Sig

. Pa

rtia

l Eta

Squ

ared

ef

fect

ivitei

t_ve

rsch

illen

Sph

eric

ity

Ass

umed

38

,427

3

12,8

09

10,1

24

,000

,0

96

Gre

enho

use-

Gei

sser

38

,427

2,

930

13,1

14

10,1

24

,000

,0

96

Huy

nh-F

eldt

38

,427

3,

000

12,8

09

10,1

24

,000

,0

96

Low

er-b

ound

38

,427

1,

000

38,4

27

10,1

24

,002

,0

96

Erro

r(ef

fect

ivit

eit_

vers

chill

en)

Sph

eric

ity

Ass

umed

36

0,57

3 28

5 1,

265

Gre

enho

use-

Gei

sser

36

0,57

3 27

8,36

7 1,

295

Huy

nh-F

eldt

36

0,57

3 28

5,00

0 1,

265

Low

er-b

ound

36

0,57

3 95

,000

3,

796

Tes

ts o

f W

ith

in-S

ub

ject

s E

ffec

ts

Sou

rce

Non

cent

. Pa

ram

eter

O

bser

ved

Pow

era

effe

ctiv

itei

t_ve

rsch

illen

Sph

eric

ity

Ass

umed

30

,373

,9

98

Gre

enho

use-

Gei

sser

29

,666

,9

98

Huy

nh-F

eldt

30

,373

,9

98

Low

er-b

ound

10

,124

,8

83

Erro

r(ef

fect

ivitei

t_ve

rsch

illen

) Sph

eric

ity

Ass

umed

Gre

enho

use-

Gei

sser

Huy

nh-F

eldt

Low

er-b

ound

E

stim

ates

ef

fect

ivitei

t_ve

rsch

illen

M

ean

Std

. Er

ror

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2,

708

,118

2,

473

2,94

3 2

3,40

6 ,1

17

3,17

4 3,

639

3 3,

198

,129

2,

942

3,45

4 4

3,54

2 ,1

20

3,30

3 3,

780

P

airw

ise

Co

mp

aris

on

s (I

) ef

fect

ivitei

t_ve

rsch

illen

(J)

effe

ctiv

itei

t_ve

rsch

illen

Mea

n D

iffer

ence

(I

-J)

Std

. Er

ror

Sig

.b

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

for

Diff

eren

ceb

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2

-,69

8* ,1

62

,000

-1

,019

-,

377

3 -,

490*

,155

,0

02

-,79

7 -,

183

4 -,

833*

,152

,0

00

-1,1

36

-,53

1 2

1 ,6

98*

,162

,0

00

,377

1,

019

3 ,2

08

,173

,2

32

-,13

6 ,5

52

4 -,

135

,174

,4

38

-,48

0 ,2

09

3 1

,490

* ,1

55

,002

,1

83

,797

2

-,20

8 ,1

73

,232

-,

552

,136

4

-,34

4* ,1

57

,031

-,

656

-,03

1 4

1 ,8

33*

,152

,0

00

,531

1,

136

2 ,1

35

,174

,4

38

-,20

9 ,4

80

3 ,3

44*

,157

,0

31

,031

,6

56

103

All

e co

nd

itie

s

Des

crip

tive

Sta

tist

ics

M

ean

Std

. D

evia

tion

N

C

ondi

tie

1 2,

6269

1,

3619

2 52

8 C

ondi

tie

2 2,

6989

1,

4336

2 52

8 C

ondi

tie

3 2,

8258

1,

4235

5 52

8 C

ondi

tie

4 2,

9375

1,

4994

9 52

8 T

ests

of

Wit

hin

-Su

bje

cts

Eff

ects

S

ourc

e

Type

III

Sum

of

Squ

ares

df

M

ean

Squ

are

F Sig

. Pa

rtia

l Eta

Squ

ared

co

nditie

s_1_

2_3

_4

Sph

eric

ity

Ass

umed

29

,929

3

9,97

6 5,

368

,001

,0

10

Gre

enho

use-

Gei

sser

29

,929

2,

955

10,1

27

5,36

8 ,0

01

,010

Huy

nh-F

eldt

29

,929

2,

974

10,0

64

5,36

8 ,0

01

,010

Lo

wer

-bou

nd

29,9

29

1,00

0 29

,929

5,

368

,021

,0

10

Erro

r(co

nditie

s_1

_2_3

_4)

Sph

eric

ity

Ass

umed

29

38,3

21

1581

1,

859

Gre

enho

use-

Gei

sser

29

38,3

21

1557

,43 6

1,88

7

Huy

nh-F

eldt

29

38,3

21

1567

,18 0

1,87

5

Low

er-b

ound

29

38,3

21

527,

000

5,57

6

T

ests

of

Wit

hin

-Su

bje

cts

Eff

ects

S

ourc

e N

once

nt.

Para

met

er

Obs

erve

d Po

wer

a co

nditie

s_1_

2_3_

4 Sph

eric

ity

Ass

umed

16

,104

,9

35

Gre

enho

use-

Gei

sser

15

,864

,9

32

Huy

nh-F

eldt

15

,963

,9

34

Low

er-b

ound

5,

368

,638

Er

ror(

cond

itie

s_1_

2_3_

4)

Sph

eric

ity

Ass

umed

Gre

enho

use-

Gei

sser

Huy

nh-F

eldt

Low

er-b

ound

Est

imat

es

cond

itie

s_1_

2_3_

4 M

ean

Std

. Er

ror

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2,

627

,059

2,

510

2,74

3 2

2,69

9 ,0

62

2,57

6 2,

821

3 2,

826

,062

2,

704

2,94

7 4

2,93

8 ,0

65

2,80

9 3,

066

P

airw

ise

Co

mp

aris

on

s (I

) co

nditie

s_1_

2_3

_4

(J)

cond

itie

s_1_

2_3

_4

Mea

n D

iffer

ence

(I

-J)

Std

. Er

ror

Sig

.b

95%

Con

fiden

ce I

nter

val

for

Diff

eren

ceb

Low

er B

ound

U

pper

Bou

nd

1 2

-,07

2 ,0

81

,376

-,

232

,088

3

-,19

9* ,0

81

,015

-,

359

-,03

9 4

-,31

1* ,0

88

,000

-,

484

-,13

7 2

1 ,0

72

,081

,3

76

-,08

8 ,2

32

3 -,

127

,080

,1

15

-,28

5 ,0

31

4 -,

239*

,083

,0

04

-,40

2 -,

076

3 1

,199

* ,0

81

,015

,0

39

,359

2

,127

,0

80

,115

-,

031

,285

4

-,11

2 ,0

89

,208

-,

286

,062

4

1 ,3

11*

,088

,0

00

,137

,4

84

2 ,2

39*

,083

,0

04

,076

,4

02

3 ,1

12

,089

,2

08

-,06

2 ,2

86

104

De

resu

ltat

en v

an d

e va

riab

elen

per

mer

k Ta

bel b

ijlag

e 14

.4

Gem

idde

lden

voo

r de

var

iabe

le ‘k

enni

s’ p

er m

erk

Ta

bel b

ijlag

e 14

.5

Gem

idde

lden

voo

r de

var

iabe

le ‘h

oudi

ng’ p

er m

erk

Tabe

l bijl

age

14.6

G

emid

deld

en v

oor

de v

aria

bele

‘ged

rag’

per

mer

k

mer

ken

cond

itie

1

(alle

en

stor

y)

cond

itie

2

(alle

en

info

grap

hic)

cond

itie

3

(com

bina

tie

cong

ruen

t)

cond

itie

4

(com

bina

tie

inco

ngru

ent

gem

idde

lde

per

mer

k O

V-

Chi

pkaa

rt

3,4

3,3

3,4

2,7

3,2

Frei

tag

3,2

3,2

3,4

3,7

3,4

Cha

nel

3,6

3,7

3,5

3,9

3,7

Den

taid

2,

2 2,

7 2,

7 3,

0 2,

7

C

ondi

ties

mer

ken

cond

itie

1

(alle

en

stor

y)

cond

itie

2

(alle

en

info

grap

hic)

cond

itie

3

(com

bina

tie

cong

ruen

t)

cond

itie

4

(com

bina

tie

inco

ngru

ent

gem

idde

lde

per

mer

k O

V-

Chi

pkaa

rt

3,2

3,1

3,0

2,7

3,0

Frei

tag

2,5

2,6

2,6

3,1

2,7

Cha

nel

2,4

1,8

1,9

2,6

2,2

Den

taid

1,

9 2,

3 2,

5 2,

6 2,

3

C

ondi

ties

mer

ken

cond

itie

1

(alle

en

stor

y)

cond

itie

2

(alle

en

info

grap

hic)

cond

itie

3

(com

bina

tie

cong

ruen

t)

cond

itie

4

(com

bina

tie

inco

ngru

ent

gem

idde

lde

per

mer

k O

V-

Chi

pkaa

rt

1,5

2,1

2,2

2,1

2,0

Frei

tag

2,1

1,9

2,1

2,7

2,2

Cha

nel

1,6

1,4

1,5

1,9

1,6

Den

taid

1,

4 1,

9 2,

0 2,

5 2,

0

Ret

entie

per

enqu

ête

Tabe

l bijl

age

14.7

D

e pe

rcen

tage

s go

ede

en f

oute

ant

woo

rden

per

con

ditie

en m

erke

n

cond

itie

en

quêt

e (c

ondi

tie)

re

spon

dent

en

perc

enta

ge g

oed

perc

enta

ge

fout

1 A (

1a+

1b)

12

84%

16

%

B (

1c+

1d)

15

96%

4%

2 A (

2a+

2b)

15

80%

20

%

B (

2c+

2d)

17

97%

3%

3 A (

3a+

3b)

16

76%

24

%

B (

3c+

3d)

14

98%

2%

4

A (

4a+

4b)

17

80%

20

%

B (

4c+

4d)

19

96%

4%

Bijlage�15Resultaten per merk en

resultaten retentie

105

ReferentiesLiteratuur�

Baarda, B., Bakker, E., Hulst, M. van der, Fischer, T., Julsing, M., Vianen, R. van, Goede,

M. de (2014). Basisboek Methoden en Technieken: Kwantitatief praktijkgericht

onderzoek op wetenschappelijke basis. Noordhoff Uitgevers, Groningen/

Houten.

Bateman, S., Mandryk, R.L., Gutwin, C., Genest, A., McDine, D., Brooks, C. (2010). Useful

Junk? The Effects of Visual Embellishment on Comprehension and Memorability

of Charts. Department of Computer Science, University of Saskatchewan,

Saskatoon, Saskatchewan, Canada.

Bender, L. (Producent), Burns, S.Z. (Producent), Guggenheim, D. (Regisseur). (2006). An

Inconvenient Truth, A Global Warning [Documentaire]. Paramount Pictures,

Toronto, Ontario, Canada.

Berlijn, G., Daru, M., Waarde, K. van der (1996). Van taarten en balken. Kerstnummer

Grafisch Nederland 1996. Samenwerkende Ontwerpers bv. Horst, ter A., Waarde,

K. van der (red.) Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen. Grafische

Cultuurstichting KVGO, Amstelveen.

Floor, K., Raaij, F. van (2010). Marketingcommunicatiestrategie. Noordhoff Uitgevers,

Groningen/Houten.

Fombrun, C.J., Riel, C.B.M. van (2004). Reputatiemanagement: Hoe succesvolle

ondernemingen bouwen aan sterke reputaties. Pearson Education Benelux,

Amsterdam.

Hainje, F. (2015). Een beeld zegt meer dan 1000 woorden, toch? Een onderzoek naar het

effect van modaliteit op de begrijpelijkheid en de waardering van voorlichting in

de zorg (masterscriptie). Universiteit Utrecht.

Hatch, M.J., Schultz, M. (2008). Taking Brand Initiative: How Companies Can Align

Strategy, Culture, and Identity Through Corporate Branding. Jossey-Bass, San

Francisco, CA, USA.

Hendriks, T. (2012). No Story No Glory: Echte leiders vertellen een eigen verhaal. A.W.

Bruna Uitgevers B.V., Utrecht.

Hendriks, T., Schutte, A. (2007). Corporate Stories: verwoorden, vertellen en verankeren.

Kluwer, Amsterdam.

Hillesum, P., Franssen, A. (2016). True Storytelling - Geloofwaardigheid als

marketingtool. Van Duuren Management, Culemborg.

Jagt, R. van der (2004). Corporate reputatiemanagement: Bouwen aan vertrouwen in

het transparantietijdperk. Kluwer, Alphen aan de Rijn.

106

Lankow, J., Ritchie, J., Crooks, R. (2012). Infographics: the Power of Visual Storytelling.

John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, NJ, USA.

Leeuwen, A. van (2016). Online reputatiemanagement: over webcare, reputatie meten

en het voorkomen van imagoschade. Adfo Groep, Amsterdam.

Mathlener, E. (2013). Storytelling in drie bedrijven: Klanten en medewerkers binden met

verhalen. StoryManagement, Winsum.

Nederstigt, A.T.A.M., Poiesz, Th.B.C. (2010). Consumentengedrag. Noordhoff Uitgevers

bv, Groningen/Houten.

Peters, A. (2012). Reputatie onder druk: Het managen van reputaties in een

veranderende samenleving. Academic Service, Amsterdam.

Peters, C.A.H. (2015). Een Goed Verhaal: De Meerwaarde van Storytelling in Corporate

Communicatie (master thesis). Graduate School of Communication, Master’s

programme Communication Science. Universiteit van Amsterdam.

Rajamanickam, V. (2005). A Brief History of Infographics. Infographics [Seminar

Handout]. National Institute of Design, Ahmadabad, India.

Riel, C.B.M. van (2010). Identiteit & imago. BIM Media B.V., Den Haag.

Riezebos, R., Grinten, J. van der (2011). Positioneren: Stappenplan voor een scherpe

positionering. Boom Lemma uitgevers, Den Haag.

Rijnja, G. en Jagt, R. van der (red.) (2004). Storytelling: De kracht van verhalen in

communicatie. Kluwer, Alphen aan den Rijn.

Roam, D. (2009). Op de achterkant van een servet: problemen oplossen en ideeën

verkopen met plaatjes. Nederlandse vertaling (2013). Kluwer, Deventer.

Sarem, A.A. (2015). The Role of Storytelling in HRD: What We Learn from Literature?

Research Seminars (2015, 25 februari). Department of Service Management and

Service Studies, Lund University, Zweden.

Smiciklas, M. (2012) The Power of Infographics: Using pictures to communicate and

connect with your audience. Pearson Education, INC, Indianapolis, IN, USA.

Smith, P. (2012). Lead with a Story: A Guide to Crafting Business Narratives That

Captivate, Convince, and Inspire. AMACOM, New York, NY, USA.

Stamsnijder, P. (2010). De vent is de tent: reputatiemanagement in de praktijk.

Academic Service, Sdu Uitgevers bv., Den Haag.

Timmerman, R., Mies, J. (2013). Deel je rijk - Relevante trends voor

overheidscommunicatie. Dienst Publiek en Communicatie, Ministerie van

Algemene Zaken, Rijksoverheid, Den Haag.

Tufte, R. (1983). The Visual Display of Quantitative Information. Graphics Press,

Cheshire, CT, USA.

107

Walter, W., Gioglio, J. (2014). The Power of Visual Storytelling: How to Use Visuals,

Videos, and Social Media to Market Your Brand. McGraw-Hill Education, New

York, NY, USA

Weilch, J. (2013). Storytelling on Steroids: 10 Stories that Hacked the Pop Culture

Conversation. BIS Publishers, Amsterdam.

Wijk, P. van der (2007). Corporate storytelling: De marktwaarde van een geloofwaardig

verhaal. Uitgeverij Haystack, Zaltbommel.

Zaltman, G. (2013). Hoe consumenten denken: Wat je klanten je niet kunnen vertellen

en je concurrenten niet weten. Uitgeverij Business Contact, Amsterdam.

Websites

Aula, P., Heinonen, J. (2016). The Reputable Firm: How Digitalization of

Communication Is Revolutionizing Reputation Management. Springer

International Publishing AG, Berlijn, Duitsland. doi:10.1007/978-3-319-

22008-6_1. Geraadpleegd op 12 oktober 2016 van books.google.nl/books?id=

wuLHCgAAQBAJ&pg=PA1&lpg=PA1&dq=the+reputable+firm+(2016)+

summary&source

Alphenaar, J.W. (2011, 20 juli). Infographics, de ideale PR-tool? Geraadpleegd op 24

januari 2016 van www.marketingfacts.nl/berichten/20110720_infographics_

de_ideale_pr-tool

Benjamin, J. (2011, 4 maart). Laat het me zien en ik zal het onthouden. Interview met

Frédérik Ruys. In NRC Handelsblad. Geraadpleegd op 14 maart 2014 van www.

vizualism.nl/publications/interviews/

Brazeman, G. (z.j.). What is Corporate Storytelling? Geraadpleegd op 17 januari 2015

van www.thecorporatestoryteller.com/storytelling.html

Burg, J. van der (2013, 3 mei). De Kracht van Content. Wel of geen infographic maken?

Geraadpleegd op 23 januari 2016 van dekrachtvancontent.nl/webredactie/wel-

of-geen-infographic-maken/

Clipit Media Monitoring (2015, 18 juni). Reputatiemanagement. Wat is de definitie &

betekenis. Geraadpleegd op 13 december 2015 van www.ensie.nl/clipit-media-

monitoring/reputatiemanagement

Cooler, S. (z.j.). Infographic maken: gouden tips voor een visuele weergave.

Geraadpleegd op 23 januari 2016 van ompro.nl/infographics/infographic-

maken-gouden-tips/

Cremers, M. (2014, 17 januari). Crisiscommunicatie: strategieën en de rol van nieuwe

media. Geraadpleegd op 13 oktober 2016 van www.heuvelmarketing.com/blog/

crisiscommunicatie-strategien-en-de-rol-van-nieuwe-media

Datavisualisatie (z.j.). In Encyclo.nl. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van www.encyclo.

nl/begrip/datavisualisatie.

Deere & Company (z.j.). Timeline & Inventions. Geraadpleegd op 27 april 2016 van

www.deere.com/en_US/corporate/our_company/about_us/history/timeline/

timeline.page

108

Delwel, S. (2013, 12 juni). Infographic: Storytelling; oud nieuws? Geraadpleegd op 16

januari 2015 van www.coopr.nl/blog/infographic-storytelling-oud-nieuws

Dobel (2011, 10 oktober). Welkom in de wereld van visualisatie. Geraadpleegd op 19

augustus 2016 van zakelijk.infonu.nl/diversen/83827-welkom-in-de-wereld-

van-visualisatie.html

Driessen, A. (2015, 14 april). Storytelling: schrijf en beklijf met buddies van Pritt.

Geraadpleegd op 26 januari 2016 van www.schrijvenomtebeklijven.nl/2015/04/

storytelling-schrijf-en-beklijf-met-buddies-van-pritt/#more-1696

EURIB (2009). Corporate Identity / Corporate Image van Birkigt en Stadler. EURIB

Kenniscentrum. Geraadpleegd op 19 februari 2015 van www.eurib.org/

bibliotheek-kenniscentrum/kenniscentrumeurib/reputatiemanagement.html

EURIB (2015, januari). De kracht van metaforen. EURIB Nieuwsbrief.

Geraadpleegd op 17 februari 2015 van www.eurib.org/direct-mail-new/

euribnieuwsbriefjanuari2015/de-kracht-van-metaforen.html

Gardiner, K. (2013, 3 oktober). Brands. The Story Behind ‘The Furrow’. Geraadpleegd op

27 april 2016 van contently.com/strategist/2013/10/03/the-story-behind-the-

furrow-2/

Gestel, S. van (2011, 14 september). Betoog: Het medium is de boodschap, of toch

niet. Geraadpleegd op 23 januari 2016 van gestelvansjoerd.wordpress.

com/2011/09/14/betoog-het-medium-is-de-boodschap-of-toch-niet/

Gill, R. (2011). An integrative review of storytelling: Using corporate stories to

strengthen employee engagement and internal and external reputation.

Swinburne University of Technology, Australia. PRism 8/1. OnLine PR Journal.

Geraadpleegd op 12 oktober 2016 van www.prismjournal.org/fileadmin/8_1/

Gill.pdf

Huiting, Z. (2013). De kracht van een corporate story. Geraadpleegd op 15 november

2014 van www.zwanyhuiting.nl/cgblog/7/158/De-kracht-van-een-corporate-

story.html

In60seconds (z.j.). Explanimation laten produceren. Geraadpleegd op 26 oktober 2015

van www.in60seconds.nl/page/explanimation

Kamstra, C. (2007, september). Tekstsoorten. In Leren.nl. Applinet B.V. Geraadpleegd

op 20 oktober 2016 van www.leren.nl/cursus/leren_en_studeren/snellezen/

tekstsoorten.html

Karagos, S. (2013, 24 oktober). Online Reputation on Steroids: Do You Believe That You

Can Control. Your Brand? XPLAIN.co, Zurich, Zwitserland. Geraadpleegd op 13

oktober 2016 van www.slideshare.net/karagos/online-reputation-management-

on-steroids

Ketterij, B. van de (2015a, 11 september). Heb je iets te zeggen? Maak het visueel!

Geraadpleegd op 23 november 2015 van www.frankwatching.com/

archive/2015/09/11/zeggen-maak-visueel-infographic/#more-353383

109

Ketterij, B. van de (2015b, 13 november). 13 redenen om infographics te gebruiken als

marketingmiddel. Geraadpleegd op 23 november 2015 van www.frankwatching.

com/archive/2015/11/13/13-redenen-om-infographics-gebruiken-als-

marketingmiddel-infographic/

Ketterij, B. van de (2013). Visual storytelling: de kracht van beeld. Geraadpleegd op 9

september 2015 van www.karelgeenen.nl/tips2013/visual-storytelling-kracht-

beeld/

Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (2016). Weerkaarten. Analyse

en verwachting. Geraadpleegd op 26 september 2016 van www.knmi.nl/

nederland-nu/weer/waarschuwingen-en-verwachtingen/weerkaarten

Lane, R., Kosslyn, S. (2009, 16 februari). Show Me! What Brain Research Says About

Visuals in PowerPoint. Geraadpleegd op 23 januari 2016 van www.indezine.

com/articles/whatbrainresearchsays01.html

Lekker in het leven (z.j.). Mr. Proper: nu eindelijk in Nederland! Geraadpleegd op

24 juli 2015 van www.lekkerinhetleven.nl/tag/mr-proper?gclid=CLP5u8_

l88YCFYjLtAod68IFxg

Linsen, L. (2015, 9 januari). 7 pluspunten van infographics voor organisatieadvies,

marketing en communicatie. Geraadpleegd op 23 mei 2016 van linsen.nl/blog/

pluspunten-infographics-organisatieadvies-marketing

Louter, A. (2013). Waarom je verbeeldingskracht nodig hebt. Geraadpleegd op

26 januari 2016 van www.louterpromoveren.nl/proces/waarom-je-

verbeeldingskracht-nodig-hebt/

Lubberink, A. (2013, 25 november). Zelf infographics maken - heel veel keuze.

Geraadpleegd op 16 januari 2015 van techinonderwijs.wordpress.

com/2013/11/25/infographics-maken-heel-veel-keuze

Meadows, C.Z., Meadows, C.W. (2016, 5 oktober). Corporate Reputation on Mass Media,

Public Opinion, and YouTube: Examining the Factors Influencing Reputation of

Fortune 500 Companies. Corporate Reputation Review (2016). Geraadpleegd op

12 oktober 2016 van link.springer.com/article/10.1057/s41299-016-0011-2

Mikkelson, D. (2006, 25 juli). The Microwaved Pet. An elderly woman dries her poodle

in the microwave? Geraadpleegd op 14 oktober 2014 van www.snopes.com/

horrors/techno/microwavedpet.asp

Nagtegaal, B. (2016, 2 september). Samsung staakt verkoop Note7 om ontploffende

accu’s. In NRC.nl. Geraadpleegd op 20 oktober 2016 van www.nrc.nl/

nieuws/2016/09/02/samsung-staakt-verkoop-note-7-om-ontploffende-

accus-a1519196

Nu.nl (2015, 23 september). Dit moet je weten over het dieselschandaal van

Volkswagen. In NU.nl. Sanoma Digital The Netherlands B.V. NU. Geraadpleegd op

20 oktober 2016 van www.nu.nl/volkswagen-schandaal/4131514/moet-weten-

dieselschandaal-van-volkswagen.html

Ollis, W. (2002). Viewpoints: Corporate Identity - the ultimate resource Business.

Geraadpleegd op 19 oktober 2016 van www.as8.it/handouts/olins_corporate-id.

pdf.

110

Olphen, B. van (2016, 7 oktober). Razor Clams. Bart’s Fish Tales [Instagram].

Geraadpleegd op 19 oktober 2016 van www.instagram.com/p/

BLQbcSLBeQP/?taken-by=bartsfishtales

Open Universiteit (2016). Nieuwe media. Concepten van programmeertalen.

Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van http://emurgency.eu/web/concepten-van-

programmeertalen/nieuwe-media

Perrier (2012, 24 januari). Le Club Perrier - New Case Study [YouTube]. Geraadpleegd op

19 oktober 2016 van www.youtube.com/watch?v=q0wJKbLOEXc

Platjouw, L. (z.j.). Infographics. Geraadpleegd op 14 oktober 2014 van www.

waardewindwaait.nl/infographics

Pluijmaekers, V. (z.j.). Hond in de magnetron. Geraadpleegd op 14 oktober 2014 van

www.verhalenbank.nl/items/show/51258

Ruler, B. van (2012) Trends in het vak: Introductie. Geraadpleegd op 14 oktober 2016 van

www.communicatieonline.nl/images/uploads/communicatie-nu-pag-12-25.pdf

Ruys, F. (2013, 18 juni). Datavisualisatie. Geraadpleegd op 7 januari 2015 van www.

slideshare.net/UpstreamStrategies/ot-36-datavisualisatie-frdrik-ruys-

vizualismvpro

Sol, J. (2016, 15 januari). Het doorbreken van een impasse met eenvoudige visualisatie

technieken. Geraadpleegd op 18 juli 2016 van www.linkedin.com/pulse/het-

doorbreken-van-een-impasse-met-eenvoudige-visualisatie-jille-sol

Spear, S. (2015, april). The role of storytelling in co-creating a corporate brand with

employees (Conference Paper). 10th Global Brand Conference. Turku, Finland.

Geraadpleegd op 14 oktober 2016 van http://eprints.uwe.ac.uk/27969/

Studio Lakmoes (z.j.). Infographics en information design. Geraadpleegd op 6 oktober

2014 van www.studiolakmoes.nl/infographic

Sviokla, J. (2009, 4 december). Swimming in Data? Three Benefits of Visualization.

Geraadpleegd op 16 mei 2015 van hbr.org/2009/12/swimming-in-data-three-

benefit

Symbool (z.j.). In Encyclo.nl. Geraadpleegd op 7 oktober 2016 van www.encyclo.nl/

begrip/Symbolisch

Todorova, A. (2013, 12 maart). The Dark Side of Visual Storytelling: 5 Mistakes You

Should Avoid. Geraadpleegd op 6 januari 2015 van blog.visual.ly/the-dark-side-

of-visual-storytelling-5-mistakes-you-should-avoid

The Hoffman Agency (2010, 28 juni). Visual Storytelling via the InfoGraphic.

Geraadpleegd op 18 januari 2015 van www.ishmaelscorner.com/visual-

storytelling-via-the-infographic/

Volvo Car Corporation (z.j.). Ons verhaal. Scandinavische trots. Geraadpleegd op 1 mei

2016 van www.volvocars.com/nl/over-volvo/onze-organisatie/dit-is-volvo

111

Volvo Trucks (2013, 1 september). Volvo Truck - The Hook [YouTube]. Geraadpleegd op 19

oktober 2016 van www.youtube.com/watch?v=Jf_wKkV5dwQ

VPRO (z.j.). Nederland van Boven. Over het programma. Geraadpleegd op 1 augustus

2015 van www.vpro.nl/nederland-van-boven/over.html

Materiaal�praktijkonderzoek

Dentaid (z.j.). By watching your diet you are also watching your oral health

[infographic]. Geraadpleegd op 19 januari 2016 van www.dentaid.com/uploads/

resources/14_20012015124106_Diet%20and%20oral%20health.pdf

Dentaid (z.j.). Our Story. Geraadpleegd op 19 januari 2016 van dentaid.org/our-story/

Freitag (z.j.). Freitag Resources [infographic]. Geraadpleegd op 31 oktober 2015 van

www.freitag.ch/about/production/materials

Freitag (z.j.). The History of the Unique Freitag Bag. Geraadpleegd op 31 oktober 2015

van www.freitag.ch/about/history

Salihine, Y. (2009, 22 oktober) Goedkoper treinreizen met OV-chipkaart [infographic].

In NRC.nl. Geraadpleegd op 14 februari 2016 van vorige.nrc.nl/multimedia/

archive/00255/ovchipscam_2_255777a.jpg

Krick, J. (2004, oktober). Gabrielle “Coco” Chanel (1883–1971) and the House of Chanel.

The Costume Institute, The Metropolitan Museum of Art. Geraadpleegd op 29

november 2015 van www.metmuseum.org/toah/hd/chnl/hd_chnl.htm

Langs de rails (z.j.). Goedkoper reizen met twee chipkaarten. Geraadpleegd op 14

februari 2016 van www.nicospilt.com/index_chipkaart.htm

OV-chipkaart (z.j.). Doe mee met Smart-OV! Geraadpleegd op 14 februari 2016 van

www.ov-chipkaart.nl/tonen-op-pagina-artikel/doe-mee-met-smartov.htm

PSDExplorer (2013, 16 juli). Crooked Stats Infographic Kit Free PSD [infographic].

Geraadpleegd 30 maart 2016 van www.psdexplorer.com/psds/crooked-stats-

infographic-kit-free-psd/

StudyBlue (z.j.). The Learning Life [infographic]. Geraadpleegd op 11 maart 2016 van

www.studyblue.com/projects/infographic-the-learners-life

The Like Minded (2016, 27 april). Chanel [infographic]. Scribbling and Scribing. In

Blog. Geraadpleegd op 29 november 2015 van www.thelikeminded.co.uk/tag/

amirah/

TodayInfographic (2012, 30 december). There’s Always Room for Pie [infographic].

Coupon Cabin. Geraadpleegd op 20 maart 2016 van todayinfographic.com/22-

therevs-always-room-for-pie.html

Venn (2013, 18 oktober). Sitting Fashionably [infographic]. Geraadpleegd op 5 april

2016 van visual.ly/sitting-fashionably

112

VCRWDA (2013, 18 januari). The best animated infographics of the world

1280x720 [YouTube]. Geraadpleegd op 4 april 2016 van www.youtube.com/

watch?v=IxumhXTD9o4&feature=youtu.be

Winkless, C. (2012, 7 juni). Fat or Fiction – Cake [infographic]. Geraadpleegd op 6 april

2016 van visual.ly/fat-or-fiction-cake

Beeldverantwoording

Balder, T., Meij, R. van der (2014). World Trade Center. NYC [infographic]. De Volkskrant,

Sir Edmund 14 mei 2014, p.40. De Volkskrant, Amsterdam.

Global Industry Analysts, Inc. (2012, mei). Electric Household Appliances Market Trends.

Microwave [infographic]. Inter Ikea Systems BV. Geraadpleegd op 29 september

2016 van www.strategyr.com/Marketresearch/Electric_Household_Appliances_

Market_Trends.asp

Holmes, N. (1986). Monstrous Costs [infographic]. Geraadpleegd op 7 december 2016

van www.24hrco.com/images/articles/html/Parkinson_Jan11.html

Shepard, R.N. (1974). Terror Subterra [illustratie]. Geraadpleegd op 8 december 2016

van www.cartoonblues.com/forum/viewtopic.php?t=5164&start=15

Weerplaza (z.j.). Weerplaza app [screenshot]. Geraadpleegd op 7 december 2016 van

www.weerplaza.nl/apps/weerplaza/

Zo zit dat (2010, 29 juli). Hond vrijstaand [foto]. RedactieZoZitDat. Sanoma Media

Netherlands groep. www.zozitdat.nl/?attachment_id=2474

Interviews

Frédérik Ruys, Vizualism, 30 september 2014, Utrecht. Persoonlijke communicatie.

Paul Schilp, In60Seconds, 12 december 2014, Amsterdam. Persoonlijke communicatie.

Variantieanalyse

Foeke van der Zee, Hulp bij Onderzoek, 15 juni 2016, Groningen.

113

114