Het recht van de sterkste

voor veilig, snel en plezierig fietsen

Zelfbewust fietsen: veiliger en plezieriger

Dit is een uitgave van de Fietsersbond, met dank aan het Provinciaal Orgaan Verkeersveiligheid Zuid-Holland en de Provincie Flevoland.

De Fietsersbond is dé belangenbehartiger van alle13,5 miljoen fietsers in Nederland en zet zich in voormeer en betere mogelijkheden om te fietsen. De kracht van de Fietsersbond is de stevige basis:35.000 leden, 1500 actieve vrijwilligers verspreid over150 lokale afdelingen in het hele land en een landelijkbureau met 40 medewerkers. Door onderzoek, lobby,consumentenvoorlichting en publiciteit verhoogt deFietsersbond de veiligheid én het plezier van fietsers.

Meer exemplaren zijn te bestellen bij de Fietsersbond, in overleg is overname van - delen van - de inhoudtoegestaan.

Fietsersbond Postbus 2828, 3500 GV Utrecht • 030-2918171 • info@fietsersbond.nl • www.fietsersbond.nl

ColofonRedactie Arien de Jong Fotografie Ronald BakkerVormgeving WAT ontwerpersDruk Sauterelle BV, Cothen

Utrecht, juni 2011

3

Veilig en plezierig fietsenVerkeersdeelnemers ervaren het dagelijks:het kennen en toepassen van verkeers -regels is niet genoeg om je veilig en ontspannen in het verkeer te bewegen. Ook fietsers merken dat het vaak om andere kwaliteiten gaat. Dubbel geparkeerde auto's en rakelingspasserende automobilisten bijvoorbeeld,vereisen snelle reacties die meestal nietonverdeeld veilig zijn.

De adviezen in deze brochure zijn aller-eerst gericht op het voorkomen van ergernis en gevaar. Omdat fietsers niet altijd weten welke verkeersregels voor hen gelden, hebben we de belangrijkste regelsin deze brochure opgenomen. Bij twijfel ofconflicten is het handig om te weten watje rechten en plichten zijn.

In deze brochure staan ook specifieke tips voor de oudere fietser en voor ouders met kinderen.We hopen dat de tips in deze brochurebijdragen aan de veiligheid én hetplezier van fietsers.

Het recht van de sterkste Zelfbewust fietsen: veiliger en plezieriger

4

De eerste groep neemt het recht in eigen hand als blijkt dat:• hun plaats op de weg bezet is door

andere verkeersdeelnemers;• fietsers de voorrang waar ze 'recht'

op hebben, niet krijgen;• er bij kruispunten geen redelijke

mogelijkheid tot voorsorteren bestaat;• verkeerslichten wel op auto’s ingesteld

zijn, maar niet op fietsers.

Andere fietsers vertonen om dezelfde redenen tegenovergesteld gedrag:• ze persen zich zo dicht mogelijk

tegen de stoeprand;• ze weifelen bij het oversteken en

afslaan;• ze vertonen een onzeker en voor

andere verkeersdeelnemers verwarrendgedrag omdat ze bang zijn voor hetdrukke verkeer.

Beide soorten fietsers veroorzaken doorhun gedrag soms gevaren. Vooral voorzichzelf, want fietsers hebben nu eenmaalgeen airbags en kreukelzone en zijn daar-door kwetsbaar.De Fietsersbond pleit voor een veiligehouding, waarbij duidelijkheid, zichtbaar-heid en rekening houden met elkaar centraal staan.

Er lijken twee soorten fietsers te bestaan:behendige (soms roekeloze) fietsers en voorzichtige(soms angstige) fietsers

Fietsers die hun plaats op de rijweg zelfbewust, consequent en duidelijk

innemen, maken minder brokken

5

Denk na over de meest geschikte routeKies een route met weinig of rustige kruisingen waar je zo min mogelijk lasthebt van ander verkeer. Op www.fietsers-bond.nl/routeplanner kun je zowel desnelste, de mooiste als de rustigste routeplannen.Klachten over slecht wegdek, obstakels of gevaarlijke situaties kun je melden op www.fietsersbond.nl/meldpunt. De Fietsersbond zorgt dat de klachten bij de verantwoordelijke wegbeheerder(gemeente, provincie) terecht komen. Zo zijn er de laatste jaren al meer dan5000 knelpunten opgelost.

Maak het de fietsendief lastigJaarlijks worden er naar schatting 650.000fietsen gestolen. Een preventief wapentegen fietsdiefstal is een afgesloten of bewaakte stalling. Helaas is die niet altijdvoorhanden. Echt voorkomen dat je fiets

gestolen wordt als je hem onbewaaktmoet parkeren, is vrijwel onmogelijk.Maar je kunt het de dief wel zo lastig mogelijk maken. Gebruik altijd twee sloten: een stevig ringslot door het achterwiel en een kwalitatief goed kabel-,ketting- of beugelslot, waarmee je frameen voorwiel vast zet aan een fietsenrek ofander stuk ‘vaste wereld’. Als de fiets opslot staat met alleen een ringslot kan eendief de fiets meenemen en op een rustigplekje openbreken. De investering in eengoed slot is altijd de moeite waard, ookvoor een tweedehands fiets. Een verzeke-ring tegen diefstal en vernieling is zekeraan te raden. Die kun je bij aankoop van een nieuwe, maar ook bij een tweede-hands fiets afsluiten. Informatie overgoede sloten en verzekeringen vind je op www.fietsersbond.nl.

Algemene tips voor veilig en plezierig fietsen

6

Verkeer is altijd een kwestie van gevenen nemenDeze brochure gaat vooral over de relatiefietser automobilist. Maar het kan zekergeen kwaad als fietsers ook wat meer rekening met elkaar en met voetgangershouden. Ga bijvoorbeeld niet alleen op jegehoor af. Een snelle geruisloze fietserkan je inhalen terwijl je naar links wilt.Dus altijd achterom kijken voor je afslaat.Gebruik ook je bel om fietsers en voet-gangers duidelijk te maken wat je vanplan bent. Op de stoep fietsen is gewoonasociaal. Voetgangers, en zeker ouderenen ouders met kleine kinderen, voelenzich daardoor bedreigd en onveilig. Tegende richting in fietsen op het fietspad, hetzogenaamde spookrijden, is voor anderefietsers niet alleen heel irritant, maar insommige gevallen echt gevaarlijk, ookvoor de spookrijder zelf.

Alles kan op de fiets? Bellen, muziek, typen? Bellen, sms’jes lezen en versturen, inter-netten, naar muziek luisteren, het kan allemaal op de fiets, maar het is niet slim.Het verkeer is behoorlijk gecompliceerden daar heb je al je zintuigen, handen enaandacht bij nodig. Met één hand reage-ren op een acute onverwachte situatie isbijna niet te doen. Met een koptelefoonhoor je niet dat waarschuwende belletjevan een passerende fietser. Met je oog enaandacht op je mobiel ontgaan je allerleibelangrijke signalen in de omgeving. Enlast but not least: voor medefietsers is hetbehoorlijk irritant als je slingert en traagoptrekt bij groen licht.

7

Zorg in ieder geval dat je altijd op je remmen kunt rekenen.

Let erop dat kledingstukken, tassen enonderdelen als slappe snelbinders, niet inde fiets verstrikt kunnen raken. Jaarlijksgebeuren hierdoor duizenden zogenaamde‘eenzijdige’ ongevallen, met vaak akeligegevolgen. Bij het ontbreken van een kettingkast is een broekklem geen over-bodige luxe. Draag je een lange jas of rok dan zijn jasbeschermers nodig.Hang geen tassen of losse sloten aan het stuur. Die kunnen tussen de spakenvan het voorwiel komen en tot zeer vervelende valpartijen leiden. Rugzakken,snelbinders, fietstassen, manden en kratten zijn handig en veilig om spullenmee te nemen.

Besef dat je echt niet of slecht gezienwordt in het donker zonder verlichting enreflectoren. Vergroot de zichtbaarheid bij

slecht weer of mist door lichte kleding te dragen, eventueel voorzien van -zelf opgebrachte- reflectiestrepen.

Meer informatie over handige en goede fietsaccessoires staat op www.fietsersbond.nl/productinformatie

Een betrouwbare fiets is een voorwaarde voor de zelfverzekerde fietser

Zelfbewust en duidelijk ruimte innemen in het verkeer,betekent wel dat je op je fietsmoet kunnen vertrouwen

8

Wie als volwaardige verkeersdeelnemerbeschouwd wil worden, moet zich daarnaar gedragen. Ook al heeft een fietsgeen claxon, geen richtingaanwijzers enweinig volume, toch hebben fietsers meermogelijkheden dan ze denken om aan tegeven wat ze van plan zijn:• Door je plaats op de rijweg duidelijk in

te nemen, 'dwing' je andere verkeers-deelnemers rekening met je te houden.

• Door oogcontact te zoeken met andereverkeersdeelnemers trek je de aandachten weet je zeker dat je gezien wordt.Zo kun je aan elkaar duidelijk makenwat je van plan bent.

• Met allerlei gebaren, onder andere vanhand en arm, kun je laten zien waar je naar toe wilt.

• De fietser mag de fietsstrook verlatenals dat nodig is. Geef dit wel duidelijkaan voor het achteropkomend verkeer.

• Als je voorrang krijgt van een auto -mobilist, maak dan duidelijk of je dieaccepteert of niet. Door je hand op testeken en te knikken geef je aan dat je de voorrang accepteert. Door met je hoofd te schudden en te gebaren 'na u’ maak je duidelijk dat de anderdoor moet gaan.

Laat merken dat je er bent en laat zien wat je wilt

De ervaring leert dat andere verkeersdeelnemersmeer rekening met fietsershouden als die zich duidelijken redelijk manifesteren

9

Soms is er bij kruispunten met verkeers-lichten een fietsopstelvak vóór de stil-staande auto's. Dan is er geen probleem.Maar soms ontbreekt zo'n opstelvak. Ook dan is het aan te raden -zo mogelijk-vóór de auto’s te gaan staan:• Je hebt zo meer ruimte en meer tijd

om over te steken of af te slaan• De kans gesneden te worden door

rechtsafslaande auto's is kleiner• Je hebt minder last van de uitlaatgassen

van de auto's• Je wordt beter gezien.

VrachtwagensHet gedrag ten opzichte van vrachtwa-gens en bussen vereist extra aandacht.Fietsers hebben vaak de neiging vóór dewagens te gaan staan. Erachter stinkt en het ontneemt alle overzicht.Toch is het soms verstandiger van je rechten af te zien en vrachtwagen of busde ruimte te geven. Passeer een vracht-

wagen of bus alleen aan de rechterkant als je zeker weet dat je genoeg ruimte en tijd hebt om te passeren. Omdat oogcontact niet altijd mogelijk is, is deze manoeuvre niet zonder risico. Hetgevaar dat je klemgereden wordt dooreen rechtsafslaande vrachtauto, als deze zich in beweging zet, is groot. Want ook al hebben vrachtwagens spiegels en camera’s, de chauffeur zal je niet altijdzien. Aarzel niet om zonodig uit te wijkennaar de stoep als je het niet vertrouwt.

De fietser staat samen met andere verkeersdeelnemersstil: neem of geef de ruimte en laat je zien

Stilstaand verkeer dat iedermoment kan optrekken,vraagt van fietsers een

verstandige afweging van mogelijkheden en risico's

10

Fiets niet te dicht bij de stoeprand, water-kant of berm. Houd ongeveer één meterafstand van de kant, dan val je meer op.Zo zullen andere verkeersdeelnemers meerrekening met je houden en heb je deruimte om uit te wijken als dat nodig is.Dit advies is vooral van belang in de volgende situaties:• Automobilisten passeren terwijl er

eigenlijk geen ruimte is. Door iets meerruimte in te nemen, moet de autowachten totdat er echt genoeg ruimteis om veilig in te halen.

• Als je plotseling moet uitwijken, bij-voorbeeld voor een plas of oneffen heidin het wegdek, kun je alleen maar naarlinks. Passerende automobilisten zijndaar niet op bedacht.

• Automobilisten uit zijstraten letten vaakalleen op andere automobilisten. Doorwat meer afstand van de wegkant tenemen, zorg je dat ze jou beter zien.

• Houd voldoende tussenruimte aan bijhet passeren van stilstaande auto's. Zo kun je niet verrast worden doorplotseling openslaande autodeuren ofwegrijdende auto's.

• Als je langs een rij geparkeerde auto'sfietst, blijf dan in een rechte lijn rijdenzolang er vóór je nog meer auto's staan.Let op of er mensen in de auto zitten.

De vervelende dingen die kunnen gebeuren als je te dicht langs stilstaandeauto's rijdt, zullen de meeste fietsers helaas bekend voorkomen:• plotseling openslaande autodeuren• plotseling wegrijdende auto's

De plaats van de fietser op de weg: neem de ruimte en laat je zien

Zorg dat je altijd ruimte hebtom zowel naar rechts alsnaar links uit te wijken

11

Links afslaan is een van de moeilijkstemanoeuvres in het verkeer, omdat jeveel dingen tegelijk moet doen: rekeninghouden met de verschillende verkeers-stromen en hun snelheid, omkijken, handuitsteken en de fiets met een hand sturen.Dat er niet meer ongelukken gebeuren,komt waarschijnlijk doordat fietsers extraop hun hoede zijn in deze situatie. Om jein zo'n linksafmanoeuvre goed te kunnenredden enkele tips:• Begin niet te laat met voorsorteren. Kijk

eerst goed om je heen. Maak vervol-gens door je gedrag (armbeweging,oogcontact) aan andere verkeersdeel -nemers duidelijk dat je naar links wilt.Vaak geeft achteropkomend verkeer jedan de gelegenheid je gang te gaan.

• Blijf richting aangeven tijdens het voor-sorteren. Fiets niet op de streep tussende weghelften. Je wordt dan aan tweekanten gepasseerd. Stel je ook hier zomogelijk vóór de auto's op.

• Bepaal nu het moment en de ruimteom de oversteek naar links te maken.Aarzel niet onderweg op een logischeplek even stil te staan om rustig uit tekunnen kijken of nogmaals duidelijk temaken waar je naar toe wilt.

• Is het verkeer erg druk en voel je je onzeker, stap dan af en steek met defiets aan de hand over.

Fietsers mogen stilstaand en rijdend snelverkeer rechts en links inhalen.

De fietser slaat linksaf: laat duidelijk zien wat je wilt en neem de tijd

Laat duidelijk zien wat je wilt en neem de tijd die je

nodig hebt omveilig links af te slaan

12

Kinderen die van jongs af aan op de fietsworden meegenomen, steken onderwegal heel wat op over verkeersgedrag. Datbetekent natuurlijk niet dat je ze zodra ze kunnen fietsen, zonder begeleiding de weg op kunt sturen. De aandacht en begeleiding in de eerste jaren hebben een leven lang invloed.

Ga met ze fietsen en vertel ze alles wat ze moeten weten, alles waar ze rekeningmee moeten houden, alles wat ze moetenzien en horen. Al die ogenschijnlijk kleinedingen waar de ervaren fietser automatischmee omgaat, zijn voor een kind nieuw.

Besef ook dat kinderen omdat ze lagerzitten op hun kleinere fiets, minder overzicht hebben dan volwassen. Dat betekent dat kinderen ook voor andereverkeersdeelnemers minder opvallen. Defietsenmaker verkoopt hoge vlaggetjes,waardoor de kleine fietser meer opvalt.

Laat kinderen rechts naast je, iets voor je rijden. En fiets, zeker met kinderen, opruime afstand van stilstaande auto's enniet te dicht bij de kant van de weg.

Zoek samen met het kind de meest veilige route om bijvoorbeeld naar schoolte gaan. Leer ze die route te nemen, ookal is die misschien een beetje om.

Kinderen mee op de fietsBaby's, peuters en kleuters kunnen natuurlijk mee op de fiets. Dat is handig,gezellig en goed mogelijk. Speciale aan-dacht verdienen voorzieningen die voor-komen dat voetjes tussen de spakenkomen of vingers bekneld raken. De baby kan van jongs af aan mee in een stevige draagzak of in een specialedrager achter op de bagagedrager. Het is ook mogelijk om de baby in een baby-autostoeltje in een kinderaanhanger ofbakfiets te vervoeren.

Fietsen met kinderen: je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen

13

Peuters gaan meestal in een voorzitje ofin de bakfiets. De meeste voorzitjes heb-ben voetsteunen met bandjes zodat devoetjes niet tussen de spaken kunnenkomen. Er zijn verschillende fietsen in de handel die rekening houden met het vervoer van kinderen. Zo is de afstandtussen stuur en zadel groter, is er een lagere instap en is er gedacht aan ruimtevoor boodschappen en verlichting.

Met een moederstuur krijg je op de bestaande fiets meer ruimte voor hetzitje. Een rolbag voor op het zitje, waar-op het hoofdje van de soms slapendepeuter kan steunen, is erg prettig.

Tussen de twee en drie jaar verhuizen de peuters naar het achterzitje of de fiets-kar of bakfiets. Ze zijn dan zo zwaar datze het sturen bemoeilijken. Ook bij een achterzitje zijn de voetsteunen met riempjes voor de voeten belangrijk.Scherm de zadelveren af om te voor -komen dat kleine vingertjes ertussen bekneld raken. Een jasbeschermer voor-komt dat kleding met loshangende koor-tjes of speelgoed van het kind tussen despaken terechtkomt, maar geeft niet voldoende bescherming tegen spaak-ongevallen. Een zitje dat voldoet aan denorm NEN-EN 14344 heeft wel goedespaakafscherming. Er zijn ook losse sterke beschermplaten te koop.

Verkeersregels kun je uit boeken halen, de fietspraktijkniet. Dat geldt zeker voor kinderen. Fietsen leer je op de fiets, in het verkeer, met ervaren fietsers als gidsen, zo vaak mogelijk

14

Ook heel handig, maar wat prijziger is de kinderaanhanger of bakfiets. Gerieflijkvoor fietser en kind. De kinderen zittenmeestal droog en kunnen toch goed omzich heen kijken.

Veel spaakongevallen gebeuren als kinde-ren wat ouder zijn en incidenteel, bijvoor-beeld op vakantie, achterop zitten. Zorgdus ook later altijd dat de voeten van het kind niet tussen de spaken kunnenkomen, door goede jasbeschermers, voe-ten in de fietstassen, stevige voetsteunen.Laat de fiets met kind in voor- of achter-zitje nooit los staan. Zelfs een fiets metstevige tweebenige standaard kan, meteen bewegend kind erop, omvallen.

Meer informatie over het vervoer van kinderen op de fiets, goede kinderzitjes en andere accessoires staat op www.fietsersbond.nl.

15

Soms stoppen ouderen met fietsen. Zevinden het verkeer te gevaarlijk of heb-ben lichamelijke gebreken waardoor hetfietsen niet meer zo makkelijk gaat. Tochblijft fietsen, juist voor ouderen, een han-dige, gezonde en sportieve manier vanvervoer. Ook fietsfabrikanten hebbenontdekt dat de standaard fiets niet vooriedereen geschikt is. De laatste jaren heb-ben ze allerlei speciale fietsen en accessoi-res op de markt gebracht. Hier volgen eenpaar tips voor senioren die het fietsenaangenamer en veiliger maken:• Neem de veiligste route, ook al is het

een blokje om.• Kies een rustig tijdstip van de dag.• Als op- en afstappen moeilijker wordt,

neem dan een fiets met lage instap. Zezijn er in diverse modellen van verschil-lende merken.

• Stap bij moeilijke en drukke kruispuntenaf en steek over met de fiets aan dehand.

• Zorg dat het zadel en het stuur goedzijn afgesteld en dat je makkelijk metde voeten aan de grond kunt komen.De fietsenmaker kan daarbij adviserenen helpen.

• Als je last hebt van je knieën is een fiets met versnellingen een uitkomst.

• Als de spierkracht of conditie vermin-dert, is de aanschaf van een elektrischefiets te overwegen. Zo'n fiets geeftextra energie bij tegenwind, hellingenof vermoeidheid.

• Als omkijken moeilijk gaat kan de fietsenmaker een spiegel op het stuurmonteren.

Voor meer informatie en advies kun je uiteraard terecht bij een goede fietsen-handel. Op www.fietsersbond.nl/product-informatie staat veel informatie overbijzondere fietsen en fietsaccessoires.

Senioren en fietsen: blijf fietsen zolang het kan

16

Algemene gedragsregelHet is een ieder verboden zich zodanig tegedragen dat gevaar op de weg wordt(kan worden) veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt (kan worden)gehinderd.

Artikel 185Als je onverhoopt in botsing komt met eenauto kun je een beroep doen op artikel185 van de Wegenverkeerswet. Dit artikelbepaalt dat de bestuurder van een motor-voertuig deels aansprakelijk is voor de gevolgen van een ongeluk met een voet-ganger of fietser, tenzij er sprake was vanovermacht. Uit de praktijk blijkt dat hetvoor automobilisten moeilijk is die over-macht hard te maken. De automobilist isbijna altijd voor ten minste vijftig procentaansprakelijk voor de schade aan fietser enfiets. Als er kinderen onder de veertien jaarbij betrokken zijn, voor honderd procent.

Er zijn wel eens mensen die vinden datfietsers en voetgangers vanwege dit artikelextra risico's gaan nemen. Dat is natuurlijkonzin. Geen enkele fietser zit te wachtenop een rolstoel, ook al wordt die vergoeddoor de verzekering.

Het artikel gaat ook niet over schuld zoalsvelen denken. Als de fietser of voetgangerschuldig blijkt, betaalt diens verzekering(WA) de schade van de automobilist. Hetgaat er puur om dat de verzekering van de'sterkere automobilist' de letselschade vanfietsers en voetgangers betaalt. Dat voor-komt ook de vaak jarenlange jarenlangeprocedures, die het leed van een verkeers -slachtoffer nog verergeren.

De regeling voertuigenIn de regeling voertuigen, een onderdeelvan de Wegenverkeerswet, staan de eisenwaaraan een fiets moet voldoen. Er wordt

onderscheid gemaakt tussen permanenteeisen en gebruikseisen.

Permanente eisenPermanente eisen hebben te maken metde aanwezigheid van voorzieningen op defiets. De fiets moet de beschreven voorzie-ningen dus altijd hebben. Hoewel de over-heid eisen stelt aan de fiets, worden ertoch fietsen en fietsonderdelen verkocht

De belangrijkste verkeersregels voor fietsers

17

­die niet aan die eisen voldoen. Het blijft duszaak om goed op te letten bij de aanschafvan fietsen en fietsonderdelen.De fiets moet voorzien zijn van:• een rode reflector, die is voorzien van een

goedkeuringsmerk. Deze reflector moetzijn aangebracht tussen de bagagedrageren het spatbord op een hoogte van 35centimeter tot 90 centimeter boven hetwegdek. Ontbreekt het spatbord dan magde reflector ook onder het zadel gemon-teerd worden.

• witte of gele reflectoren aan de wielen.De witte of gele reflectoren moeten aanbeide kanten van het wiel zo dicht moge-lijk bij de velg zijn gemonteerd. De meestefietsbanden hebben tegenwoordig een re-flectiestreep op de band, waardoor defietser in het donker ook goed zichtbaar is.De kwaliteit hiervan is niet altijd evengoed en gaat tijdens het gebruik achteruit.

• vier ambergele of gele reflectoren aan detrappers.De in Nederland verkochte trappers zijnpraktisch allemaal standaard voorzien vandeze reflectoren. Uitgezonderd sommigetrappers op racefietsen.

• De verplichting om een helderwit of reflecterend geel achterspatbord te hebben is vervallen. Maar voor extrazichtbaarheid kan zo'n spatbord natuurlijkgeen kwaad. Evenals een witte voorreflectorof reflecterende elementen op de kleding.

• een goed werkende bel.• een goed werkende rem.

Gebruikeisen:Het woord zegt het al, gebruikseisen zijnverplichtingen voor het gebruik van voorzie-ningen bij bepaalde omstandigheden. Debelangrijkste gebruikerseis is VERLICHTING.Fietsen die gebruikt worden bij nacht (tussenzonsondergang en zonsopgang) of bij dag alshet zicht slecht is, moeten voorzien zijn van:• een helder rood stralend duidelijk zicht-

baar achterlicht. Aangebracht aan de achterkant van de fiets, tussen 25 en 120 centimeter boven het wegdek.

• een voor het tegemoetkomende verkeerduidelijk zichtbaar helder wit of geel stralend voorlicht.

• de verlichting hoeft niet meer op de fietste zitten, maar mag ook vastzitten op deromp van de fietser.

18

Er zijn allerlei soorten fietsverlichting te koop.Losse lampjes zijn zeer handig voor mensengeschikt voor mensen die hun fiets bijvoor-beeld in te krappe stallingen moeten zetten.Compacte lampjes met batterijen met zoge-naamde LED-verlichting gaan lang mee. Ze moeten wel in de permanente standstaan, knipperlichten zijn niet toegestaan.TestKees van de Fietsersbond test regel-matig de kwaliteit van de verschillende soorten en merken fietsverlichting. De resultaten staan op www.fietsersbond.nl

Maximale breedteEen fiets mag maximaal 75 centimeterbreed zijn. Driewielers, zoals bakfietsenzijn maximaal 150 centimeter breed enmaken gebruik van de rijbaan.

Diverse verkeersregels• Fietsers moeten richting aangeven als zij

van richting veranderen. Dat kan doorde hand uit te steken, maar het mag ookdoor middel van oranje knipperlichten.

• Verkeersdeelnemers, dus ook fietsers,moeten stoppen voor voetgangers dieop het punt staan over te steken op het zebrapad.

• Fietsers mogen met zijn tweeën naast elkaar rijden. Net als autopassagiers, dienaast elkaar zitten, vinden fietsers hetgezellig om naast elkaar te rijden. Zemogen echter geen hinder veroorzaken.

• Fietsers moeten net als andere bestuur-ders zoveel mogelijk rechts houden.

• Fietsers mogen van de fietsstrook metonderbroken streep af, als dat nodig is.Bij een doorgetrokken streep mag datniet. Helaas is dat af en toe wel nodigals het fietspad bijvoorbeeld is geblok-keerd door een stilstaande of fout -geparkeerde auto. Kijk altijd eerst goedachterom en geef duidelijk aan wat jevan plan bent, in verband met achterop-komend verkeer.

• Automobilisten mogen niet rijden en ook niet stilstaan op een fietspad. Op een fietsstrook (onderbroken of ononderbroken streep en fietssymbool)mogen ze niet parkeren en niet stilstaan.Wel mogen auto's over een fietspad metonderbroken streep rijden om bijvoor-beeld af te slaan of naar een parkeer-plaats te rijden.

• Fietsers mogen rechtsaf door rood oforanje rijden als op een onderbord bijhet verkeerslicht de tekst staat: 'Rechts afvoor fietsers vrij' of 'Rechtsaf voor(brom) fietsers vrij'. Ze moeten welvoorrang verlenen aan overstekend ver-keer, vaak voetgangers. Automobilistenmoeten fietsers de ruimte geven omrechts voor te kunnen sorteren.

• Fietsers mogen stilstaand en rijdendsnelverkeer rechts en links inhalen.

• Kinderen onder de acht jaar mogen alleen achterop in een zitje.

• Fietsen worden geparkeerd op het trottoir, op het voetpad of in de bermdan wel op andere door het bevoegdgezag aangewezen plaatsen.

19

Verplicht fietspadDe naam zegt het al. Bij een verplicht fietspad mogen fietsers niet op de rijbaan.Sinds 15 december 1999 mogen brom-mers niet meer op een dergelijk fietspadrijden binnen de bebouwde kom. Snor -fietsen (met een blauw plaatje) wel.

Onverplicht fietspad Ook hier is de naam veelzeggend. Bij eenonverplicht fietspad heeft de fietser de keustussen rijbaan en fietspad. Brommers ensnor fietsen met ingeschakelde motor mogenhier niet rijden. Elektrische fietsen wel.

Fiets/bromfietspadFietsers, snorfietsers en bromfietsers zijnverplicht om van dit pad gebruik temaken.

Eenrichtings- of tweerichtingsfietspad?Soms ligt er maar aan één kant van deweg een fietspad. Als je aan komt rijdenen je ziet het blauwe bord ‘verplicht fiets-pad’ dan moet je daar op rijden, ook al ligtaan de linkerkant van de weg. Soms iszo’n tweerichtingsfietspad ook aangeduidmet een pijl naar links en naar rechts. Alszo’n bord er niet staat, moet je de rijbaanvolgen en zoveel mogelijk rechts houden.

VoorrangsregelsVoorrangsregels gelden voor alle bestuur-ders, dus ook voor fietsers. Voetgangersvallen niet in de categorie bestuurders,maar wel in de categorieën verkeer enweggebruikers.

VoorrangswegenDe voorrangsweg wordt aangegeven doorhaaientanden en/of door voorrangsborden.Bestuurders uit zijwegen moeten voorrangverlenen aan alle bestuurders op de voor-rangsweg. Bij een uitritconstructie, vaak inde vorm van een doorgetrokken trottoir-band, moet voorrang verleend worden aan alle verkeer, dus ook aan voetgangers.

20

Afslaand verkeerBestuurders die afslaan moeten het ver-keer dat hen op dezelfde weg tegemoetkomt of zich op dezelfde weg naast danwel links of rechts direct achter hen bevindt,voor laten gaan. Bestuurders die naar linksafslaan, moeten tegemoetkomende bestuurders die op hetzelfde kruispuntnaar rechts afslaan, voor laten gaan.

Rotondes In Nederland worden steeds meer roton-des aangelegd, zowel binnen als buiten debebouwde kom. De regels, uitzonderingen

en vormgeving kunnen echter verschillen.De geldende regels worden met borden envooral haaientanden aangegeven. Voorfietsers is het raadzaam altijd zeer goed op de haaientanden te letten.Verkeer dat op de rotonde rijdt, heeft in principe voorrang op verkeer dat de rotonde nadert of verlaat. Rechtdoor opdezelfde weg gaat voor. Op rotondes buiten de bebouwde kom heeft de fietsergeen voorrang. Een fietser die de rotondevolgt moet daar voorrang geven aan afslaand autoverkeer.Binnen de bebouwde kom heeft de fietserop de rotonde meestal voorrang op het af-slaand autoverkeer. Sommige wegbeheer-

ders vinden voorrang voor fietsers te ge-vaarlijk en wijken af van de officiële richt-lijn om fietsers binnen de bebouwde komvoorrang op rotondes te verlenen. Het isdaarom raadzaam om bij rotondes heelgoed op te letten op de geldende voor-rangsregels. Let op de haaientanden en de voorrangsborden.Daarnaast is het zeker bij en op rotondesbelangrijk om goed richting aan te geven(ook verplicht) en oogcontact te zoeken.Laat zien wat je van plan bent.

Rechts voorrang voor alle bestuurdersOp gelijkwaardige kruisingen moeten allebestuurders die van links komen voorrangverlenen aan bestuurders die van rechtskomen. Een gelijkwaardige kruising is eenkruising waar de voorrang niet door speci-ale maatregelen (verkeerslichten, borden,haaientanden) is geregeld. Bestuurders zijnautomobilisten, motorrijders, brommers,

21

fietsers, koetsiers, ruiters en begeleidersvan trekdieren. Dus eigenlijk alle wegge-bruikers behalve voetgangers, skaters enskeeleraars.

Wel zo duidelijk dus, maar wel zaak omgoed op te letten, goed zichtbaar te zijn enin twijfelgevallen oogcontact te zoeken.

Op deze regeling gelden de volgende uitzonderingen:• bestuurders op een onverharde weg

verlenen voorrang aan bestuurders opeen onverharde weg;

• bestuurders verlenen voorrang aan bestuurders van een tram;

• een uitrit of uitritconstructie, vaak eendoorgetrokken trottoirband, betekent altijd voorrang verlenen, ook aan voet-gangers.

Woonerven Op woonerven is men net als elders verplicht om alle bestuurders van rechtsvoorrang te verlenen.

22

Meneer Sanders leert Fietsen

Meneer Sanders leert fietsen is een tienminuten durende DVD-film. De film be-handelt de tips uit de brochure 'Het rechtvan de sterkste' op humoristische en zeerduidelijke wijze. De film is bedoeld voorkinderen van 10 tot 15 jaar, maar is ookzeer bruikbaar bij fietslessen aan ouderenof volwassenen die niet met de fiets zijnopgegroeid. DVD en handleiding zijn te

bestellen door stortingvan 10 euro op gironum-mer 30255 ten namevan de Fietsersbond in Utrecht, onder vermelding van 'Meneer Sanders’.

De Fietsschool

De Fietsschool van de Fietsersbond is opgericht om kinderen, ouderen en volwassenen die niet met de fiets zijn opgegroeid, veiliger en beter te leren fietsen. Deskundige docenten geven cursussen aan groepen in het hele land.Meer informatie staat op www.fietsers-bond.nl/fietsschool

Vriendelijkverkeer.nl

Met de campagne Vriendelijkverkeer.nlvraagt de Fietsersbond aandacht voor hetbelang van rekening houden met elkaarin het verkeer. De campagne richt zich op het contact tussen fietsers en auto-mobilisten maar ook op fietsers onderlingen fietsers en voetgangers. De Fietsers-bond zoekt steeds nieuwe thema’s om de campagne nieuw leven in te blazen. Op www.vriendelijkverkeer.nl staat meerinformatie. Je kunt daar ook enquêtes invullen, gratis stickers bestellen, ervarin-gen downloaden en prijzen winnen.

Meer over veilig en plezierig fietsen

De Fietsersbond, voor meer en beter fietsen

De Fietsersbond zet zich actief in voor alle zaken die het fietsen veiliger en plezieriger maken.Eigenlijk zouden al die miljoenen fietsers in Nederland daarom lid moeten zijn van de Fietsersbond. Want uiteindelijk verandert er pas echt iets als fietsers hun stem laten horen.Meer dan 35.000 leden, 150 lokale afdelingen en 45 medewer-kers op het landelijk bureau zorgen er nu al voor dat de fiets nietmeer weg te denken is uit de plannen van gemeenten, provinciesen het rijk. Maar met meer leden kunnen we echt meer bereiken.

Een lidmaatschap kost 2,17 per maand en levert het volgende op:• deskundige en actieve belangenbehartiging op zowel

gemeentelijk als landelijk niveau;• elke twee maanden het tijdschrift Vogelvrije Fietser,

boordevol fietsersnieuws;• onafhankelijk consumentenonderzoek (fietsen, fiets-

verzekeringen etc.);• korting op producten en bij een groeiend aantal tweewieler -

bedrijven en kampeerzaken.

Om lid te worden kun je de aanmeldingskaart in deze brochure invullen en opsturen. Nog sneller gaat het viawww.fietsersbond.nl

An

tw

oo

rd

ka

art

ik word lid van de Fietsersbond en help m

ee om N

ederland fiets-vriendelijker te m

aken. Als w

elkomstgeschenk ontvang ik gratis

20 fietskaarten van heel Nederland ter w

aarde van € 24,95.

NAAM:

M / V

STRAAT: HUISNR:

POSTCO

DE: PLAATS:

TELEFOO

N: GEBO

ORTEDATUM

:

E-MAIL:

GIRO- O

F BANKREKENING: (BIJ AUTO

MATISCHE INCASSO

)

DATUM:

HANDTEKENING:

11.rvds.766

FietsersbondA

ntwoordnr. 4309

3500 VE U

trecht

postzegel niet nodig

Ja,

qstuur m

ij uw digitale nieuw

sbrief (s.v.p. aankruisen indien gewenst)

qIk betaal liever per acceptgiro. Stuur m

ij s.v.p. een acceptgiro toe.A

anmelden kan ook via w

ww

.fietsersbond.nl/rvds

Ik machtig de Fietsersbond om

maandelijks, voor een periode van m

inimaal één

jaar, tot wederopzegging het volgende bedrag van m

ijn giro- of bankrekening af teschrijven: q

€ 2,17 per maand (is m

inimum

bijdrage).Ik geef iets m

eer per maand:

q€ 2,50

q€ 3,50

q€ 5,-.