Het formuleren van hoofd- en deelvragen

• Plaats in het schrijfproces• Belang van een hoofdvraag• Criteria goede hoofdvraag• Tips

– Typen hoofdvragen – Voorlopig antwoord– Meer tips

• Deelvragen

Index

• Nadat je je hebt georiënteerd op de opdracht en informatie hebt gezocht• Voordat je gaat beginnen met onderzoeken en schrijven

Waar in het schrijfproces, formuleer je hoofd- en deelvragen?

Werken met een vraag is doelgericht:

• de rode draad helder voor lezer• de rode draad helder voor schrijver • geeft structuur aan (alle onderdelen van) je onderzoek en tekst• maakt dus het onderzoek- én schrijfproces makkelijker & efficiënter

Vraag/vragen beantwoord? Dan PWS afgerond!

Waarom een hoofdvraag?

• Voorbeeld van een goede hoofdvraag van vorig jaar:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................................

• Voorbeeld van een slechte hoofdvraag van vorig jaar:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Welke hoofdvraag is beter? En waarom?

• Onderzoekbaar• Interessant• Passend binnen je profiel/vak• Geeft specifiek aan waar het PWS precies over gaat• Is meestal een open vraag• Bevat alle kernwoorden uit het thema• Is alles overkoepelend

Criteria voor een hoofdvraag

Bedenk wat voor type hoofdvraag je wilt stellen. Wil je iets vergelijken, iets evalueren, iets beschrijven, iets verklaren of…?

Zelf aan de slag? Zie: Hand-out 2: ‘Welke typen hoofdvragen kan ik gebruiken?’

Tip 1: Denk na over typen hoofdvragen

Tip 1: Denk na over typen hoofdvragen

Stel je wilt iets onderzoeken over armoede onder allochtonen in Nederland…

• Type 1: Beschrijvende vraag“Bij welke groepen allochtonen komt armoede in Nederland voor?”

• Type 2: Vergelijkende vraag“Wat zijn de verschillen en overeenkomsten bij armoede onder allochtonen in Nederland en in Duitsland”

• Type 3: Definiërende vraag“Wat is typerend voor armoede onder allochtonen in Nederland?”

• Type 4: Evaluerende vraagWat zijn de positieve kenmerken van het armoedebeleid voor allochtonen in Nederland?

Typen hoofdvragen

• Type 5: Verklarende vraag ”Wat zijn de belangrijkste oorzaken van armoede van allochtonen in Nederland?“

• Type 6: Voorspellende vraag“Hoeveel armoede onder allochtonen in Nederland zal er waarschijnlijk zijn in 2025?”

• Type 7: Ontwerpende of adviserende vraag“Hoe kan armoede onder allochtonen in Nederland verminderd worden?”

• Type 8: Toetsende vraag“Zorgt voorlichting voor een toename van aanmeldingen van allochtonen onder de armoedegrens voor informatiebijeenkomsten?“

Typen hoofdvragen (2)

Typen hoofdvragen, hypothese nodig?

Bij sommige onderzoeksgebieden hoort een hypothese. Een hypothese kan een hoofdvraag vervangen, maar kan ook een manier zijn om de hoofdvraag te toetsen

• Veronderstelling of aanname die voortkomt uit de theorie• Geeft een voorlopig antwoord op de onderzoeksvraag• Geeft een mogelijke relatie aan tussen verschillende aspecten • In het onderzoek wordt getest of de hypothese klopt

Voorbeeld hypothese“Zorgt voorlichting voor een toename van aanmeldingen van allochtonen onder de armoedegrens voor informatiebijeenkomsten?”

• H1: voorlichting zorgt voor een toename van aanmeldingen• H2: voorlichting zorgt niet voor een toename van aanmeldingen

Maak bij het formuleren van je hoofdvraag alvast een voorlopig antwoord

Stappen:• schrijf mogelijke uitkomsten van je onderzoek op• schrijf de conclusie op• controleer aansluiting vraag/antwoord

Zelf aan de slag? Zie: Hand-out 3: ‘Het formuleren van devoorlopige antwoorden op de hoofdvraag en deelvragen: hoe doe ik dat?´

Tip 2: Denk na over een voorlopig antwoord

• Voorlopig antwoord helpt om je hoofdvraag te formuleren• Voorlopig antwoord helpt om je hoofdvraag te controleren• Gekke verschillen tussen vraag en antwoord en tussen antwoorden

onderling vallen op• Bespaart veel tijd

Voordelen van het opstellen van een voorlopig antwoord

• Het voorlopig antwoord moet passen bij het type hoofdvraag• Als je een vergelijkende vraag hebt gesteld kun je checken: wil ik straks

wel een vergelijking maken in mijn antwoord?• Als je uiteindelijk een voorspelling wil doen, moet je vraag ook

voorspellend zijn• Als je uiteindelijk iets denkt te kunnen zeggen over wat iets precies is, is

een definiërende hoofdvraag geschikt

Samenhang voorlopig antwoord en typen hoofdvragen

Meer tips• Probeer één enkelvoudige vraag te formuleren• Probeer een open hoofdvraag te formuleren; de toetsende vraag kan

ook gesloten zijn• Wees niet bang om te kiezen. Dan kun je verder!

Hoofdvraag

Deelvraag 1 Deelvraag 4Deelvraag 2 Deelvraag 3

Antwoord deelvraag

1

Antwoord deelvraag

2

Antwoord deelvraag

3

Antwoord deelvraag

4

Antwoord hoofdvraag/conclusie

+ ++

=

• Alle vragen die nodig zijn om de vraag te beantwoorden• Alleen die vragen die nodig zijn om de vraag te beantwoorden• Altijd wel één of twee beschrijvende deelvragen• Uit type hoofdvraag volgt een aantal logische deelvragen

Zelf aan de slag? Zie: Hand-out 2: ‘Hoe maak ik deelvragen die passen bij mijn hoofdvraag?’

Deelvragen? Deze zijn nodig om de hoofdvraag in stappen te beantwoorden

• Formuleren van deelvragen geeft beeld van hoeveel je nog moet doen• Door deelvragen na te lopen weet je of je alle stappen hebt gezet om je

hoofdvraag te beantwoorden• Formuleren van deelvragen geeft je een idee van hóe je het gaat doen

Belang deelvragen

• In groepjes van 3• 5-10 minuten

• Zie de volgende slide. Bedenk: welk type hoofdvraag heeft dit onderzoek?

• Formuleer hier vervolgens deelvragen bij.

Zelf aan de slag? Zie: Hand-out 2: ‘Hoe maak ik deelvragen die passen bij mijn hoofdvraag?’

Opdracht: Deelvragen

De hoofdvraag van dit werkstuk is: ‘In hoeverre hebben mensen in landen die rijker zijn gemiddeld een grotere mate van geluk dan mensen in landen die armer zijn?’

• Wat voor type hoofdvraag is dit?

• Welke deelvragen horen hierbij?

Opdracht deelvragen:

Een vergelijkende hoofdvraag: daarbij horen vergelijkende deelvragen

• Deelvraag 1: Wat is de gemiddelde ‘geluksscore’ van mensen in relatief rijke landen?

• Deelvraag 2: Wat is de gemiddelde ‘geluksscore’ van mensen in relatief arme landen?

• Deelvraag 3: Wat is het verschil in geluk tussen mensen in rijkere landen en in armere landen?

Voorbeeld uitwerking opdracht deelvragen

Check ook de hand-outs van deze module om zelf aan de slag te gaan:

Hand-out 1: ‘Welke typen hoofdvragen kan ik gebruiken?’Hand-out 2: ‘Hoe maak ik deelvragen die passen bij mijn hoofdvraag?’Hand-out 3: ‘Voorlopige antwoorden op de hoofdvraag en deelvragen

bedenken: waarom en hoe?’Hand-out 4: ‘Wat zijn handige links?’

Zelf aan de slag?

BronvermeldingBoeken:Jong, de J. (2011), Handboek academisch schrijven, in stappen naar een essay, paper of scriptie, Uitgeverij

CoutinhoKuypers, G. (1986), ABC van een onderzoeksopzet, Muiderberg: CoutinhoOost, H. & Markenhof, A. (2002), Een onderzoek voorbereiden, Baarn: HBUitgevers

Websites:Theorie over het maken van hoofd- en deelvragen: http

://www.griftland.nl/Media/download/371/Hoofdvragen+en+deelvragen+maken.pdfPraktische oefening van ´Digitale Leerlijn´ om deelvragen te maken bij de hoofdvraag: http

://mail.digitaleleerlijn.nl/mf/Diversen/WerkstukOnline/SectorWerkstukOnline/Hoofd-%20en%20Deelvragen.htm

HAN: tips om goede hoofd- en deelvragen te formuleren: http://www.han.nl/start/bachelor-opleidingen/kennismaken/hulp-bij-profielwerkstuk/voorbereiding/