HET ACHTKANT
-
Upload
kees-vanger -
Category
Education
-
view
3.931 -
download
2
description
Transcript of HET ACHTKANT
1
HET ACHTKANTHET ACHTKANT
Kees Vanger december 2008
2
Beste molenaars in opleiding of andere geïnteresseerden Beste molenaars in opleiding of andere geïnteresseerden . Ik heb de laatste jaren, voor de molenaars in opleiding uit Meppel en omgeving op de computer nogal wat bestanden gemaakt of verzameld over molens en molenonderdelen. De onderliggende gedachte was dat je met de computer de leerstof uit de steeds lijviger (en interessanter) wordende Basiscursus aanschouwelijker kan maken door allerlei afbeeldingen toe te voegen. Noem het maar een vorm van aanschouwelijk onderwijs! Dus niet een aparte methode, maar een extra verduidelijking van de informatie uit ons cursusboek d.m.v. heel veel gedetailleerde foto’s en zo nu en dan een tekening.De presentaties zijn uitermate geschikt voor theorieavonden, waarbij met beamer het geheel op een groot scherm geprojecteerd kan worden. Verder kunnen de leerlingen thuis op de computer de lesstof nog eens bestuderen.Aanvankelijk heb ik alles gemaakt voor de theorieavonden in Meppel, maar na vele verzoeken alles uiteindelijk via internet aan andere molenliefhebbers beschikbaar gesteld. Daar heb ik de lesstof uiteindelijk dan ook voor gemaakt!
Naast vele eigen foto’s hebben vele molenaars, fotografen of andere molenliefhebbers de afgelopen jaren, na vele oproepen via het “prikbord”, meegewerkt door ontzettend veel foto’s op te sturen. BEDANKT!In het bijzonder wil ik o.a. Harmannus Noot, Joop Vendrig, Roelof Kooiker, Wilbert Bijzittter, Jaap Kuitert en Simon Jellema bedanken voor de mooie foto’s die ze spontaan en in zeer grote hoeveelheden beschikbaar gesteld hebben. KLASSE! De gedetailleerde tekeningen komen o.a. uit de boeken van: “opleiding watermolenaar” van ing. J. den Besten. Het oude maar prachtige boek “Korenmolens Van Ambacht tot Industrie” van Ing. P.W.E.A. van Bussel; Ons leerboek voor startende molenaars “De windmolen en zijn onderdelen” van J.G. Wiessner en de erg informatieve map over korenmolens nl “Zingende Stenen” van D.J. Abelskamp. Verder ook nog een aantal juweeltjes van tekeningen van Anton Sipman. Helaas geen tekeningen uit ons eigen cursusboek. Jammer!
De powerpointpresentaties zijn een soort diashow met ongekende mogelijkheden. Een digitale excursie door molenland. Verder heb ik een aantal lesbrieven gemaakt. Hierin worden een aantal belangrijke hoofdstukken uit De Basiscursus beknopt weergegeven. Ook hierbij spelen foto’s en tekeningen een aanvullende en verduidelijkende rol. Verder zijn bij een aantal lesbrieven vragen (en antwoorden) gemaakt/bewerkt door Ron Keizer van de afdeling Overijssel/Gelderland bijgevoegd als extra informatie en als extra oefenstof. Ik hoop dat jullie in ieder geval wat leren van deze manier van aanbieden van de lesstof. Het is in ieder geval een prachtige en boeiende hobby. Kees Vanger molenaar molen “De Weert” Meppel.
3
bouw achtkant (staande werk)
4
het “rechten” van een achtkant
vroeger: ophijsen m.b.v. rechtmast
5
ophijsen met rechtmast, kaapstander
6
bouw achtkant (later worden de “valse” velden aangebracht)
7
vaste en losse legeringsbalken (bintbalken)
Functie legeringsbalken De onderlinge afstand tussen de tegenover elkaar staande 8 kantstijlen te waarborgen.
Ondersteunen van een zolder.
korbelen: steun geven om de grote zijwaartse druk op het molenlichaam op te vangen
ondersteuning van de donsbalk of andere draagbalken
8
boventafelement
hondsoor
veldstijl
achtkantstijl
veldkruis
veldregel
9
10
11
BALKEN OM KRACHTEN OP TE VANGENBALKEN OM KRACHTEN OP TE VANGEN
boven tafelement
achtkantstijl
legeringsbalk
hondsoor
veldregel
veldkruis
blokkeel
korbeel
12
achtkantstijlkorbeelpen-gatverbinding
onderdelen worden in werkplaats genummerd
13
erg stevig uitgevoerd om alle krachten op te vangen
achtkantstijlkorbeelpen- gatverbindingnagels
14
korbeel pengatverbindingoude nageloude nagel: kromgetrokken door jarenlange druk op de verbinding en omdat de verbinding “trekkend” in elkaar gezet is door de molenmaker.
15
oude- en nieuwe toognagels
16allerlei verbindingen om de krachten op te vangen
17
torsiekrachten opvangen o.a. door:
veldkruis
extra versteviging tafelement met kruiring door een stalen pen die dwars door de kruiring loopt.
hondsoor
18hondsoren boventafelement
19
bouw “De Oude Knegt” Akersloot
20
veldkruis
21herbouw houtzaagmolen “Het Jonge Schaap” Zaanse Schans
22
molen Massier Nieuwleusen
23
24
onderkant achtkantstijl
toognagels
25
26
uitbreker
kardoes duisplank
27
28
veldkruis
29korbeel veldkruis legeringsbalk veldregel
30
soms is een veldkruis zelfs dubbel over alle velden uitgevoerd!
31
veldrichel of veldregel
waarborgt een vaste afstand tussen de achtkantstijlen
32
plaatsen veldregel
33
De veldrichels (regels) en de veldkruisen worden onderling gekoppeld met de veldstijlen
34
scheg en uitbreker geven vorm aan de molen
Vooral Friese molens hebben erg sterk gebogen uitbrekers (getailleerde molens)
kardoes
35
36
37
38
boventafelement, hondsoren
een blokkeel, dus een oud achtkant
zonder blokkeel
39
40
achtkantstijl boventafelement
41
boventafelement kruivloer
42
versteviging boventafelement bij
stenen molens
43
rietplanken
44
ondertafelement
45
ondertafelement
46ondertafelement
47
48oude plank van ondertafelement
49
Een zeskant is goedkoper.Het scheelt twee onder- en boven tafelement stukken, twee achtkantstijlen, twee velden en een zeskant heeft slechts 3 legeringsbalken/gebinten.nl. twee vaste gebinten en één koningsbint.Dit koningsbint loopt precies op de plaats van de koningsspil.Daarom gebruikte men vaak een balk uit een kromgegroeide boom (zie volgende foto)Om praktische redenen werden zaagmolens vaak als zeskant gebouwd.
zeskant ( nog 7 in ons land )
50legeringsbalk krom (koningsbint of losse bint)
51
Nieuwe legeringsbalken voor “Het Jonge Schaap” Een splinternieuwe zaagmolen op de Zaanse Schans.
Zie hoe mooi krom de legeringsbalk is.
een zeskant
52Restauratie Bolwerksmolen te Deventer (zaagmolen)
53
54zestienkante beltmolen te Horn in Limburg Zeskante molen “De Schoolmeester” te Zaanstad
55
teerluik
56Einde.Vervolg vragen
Burgervlotbrug
57
?
Waar dient deze pijp voor?
58
?
59
benoem de balken etc.
1
3
2
4
5
6 7 8 9 10
60
Wat is dit?
61Wat is dit?
62Wat klopt hier niet
63
bevestiging bovenwiel om as
4
2
1
3
64
Wat is dit?
65
Welke twee wieksystemen heeft deze molen?
66
welk type wieksysteem?
67
68
Welke wieksystemen zie je?
69
Welke “oude” roeden zijn dit?
70
1.
2.
3.
4.
5. 6.
71
72
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
12.
11.
10.
MOLENZEIL
NOEM DE NOEM DE ONDERDELENONDERDELEN
73
74Waarom wordt de steen met een schijfloop aangedreven en niet met een bonkelaar?
75
Wat is hier mis? Oorzaak?
Wat is hier mis?
Hoe los je dit op?
76
wat is dit voor kruisysteem? (komt in België voor!)
77
N
NO
O
ZO
Z
ZW
W
NW
zomer: matig koude wind, goede maalwindwinter: sneeuw, hagel en regenbuien.
overig: mist is slechte maalwind. let op (warmte)onweer uit het zuiden tot de langste
dag (21/6)
zomer: goede maalwind, onweerskansen
winter: stabiele wind. oppassen voor regen of
ijzel.overig: bij lichte vorst na
regen zeilen zwichten naar lange halve; geeft grote
kans op stormen
zomer: goede strakke maalwind. met warm weer
kans op windvlagen. weinig risico op onweer.
winter: stabiele wind. vorst. ijzel op scheiding van vorst
en dooi na vorstperiode.overig: bij vorstkans altijd
letten op aanvriezen zeilen. je wilt tenslotte kunnen
zwichten. Zijn het planken? Doormalen en vriesdrogen.
Geen keus? touwen lossnijden.
zomer: slechte maalwind. wisselvallig weer, niet stabiel en
niet krachtig.winter: sterke goede maalwind. overig: ONWEERSHOEK: meest
verraderlijke wind van alle!
zomer: niet krachtige en vrij slechte maalwind. wind kan plotseling ruimend
omgaan.winter: goede maalwind.
overig: ook ONWEERSHOEK.
zomer: niet krachtige maalwind. in slecht weer periode ontstaat hier onweer en storm.
wind heeft altijd de neiging tot ruimen.winter: stabiele maalwind bij rustig weer.
overig: zuidwest-regennest.
zomer: rustige maalwind met weinig kracht. regelmatiger als ZW. in slecht weer periode de stormhoek. wind kan
plotseling ruimen.winter: sterke goede maalwind.
overig: zuidwest-regennest.
zomer: goede maalwind. in slecht weer periode rukkerige winden. kans op zware
stormen. veelal koele zeewind.winter: novemberstormen; gevaarlijke wind.
kans op hagel en sneeuw. overig: maartse buien met sneeuw of hagel.
DE 8 WINDEN
ZW, Z en ZO: uit deze richtingen onweer. Denk er om: onweer komt uit tegengestelde richting van de heersende wind!
gemaakt door Henk Kloepping
78eindeeindeMarrum “De Grote Molen”