HeelalHeelal

Project bovenbouwProject bovenbouw

Zon, Maan en SterrenZon, Maan en Sterren

Ontstaan van de aardeOntstaan van de aarde Alles is ontstaan door een grote knal. Voor de knal was er niets……. Geen Alles is ontstaan door een grote knal. Voor de knal was er niets……. Geen

ruimte, Geen sterren, Geen planeten, helemaal niets…… ruimte, Geen sterren, Geen planeten, helemaal niets…… Ongeveer 15 miljard jaar geleden, vond de oerknal plaats…..Ongeveer 15 miljard jaar geleden, vond de oerknal plaats…..

In het midden van de gaswolk die ontstond is de zon geboren, aan de randen In het midden van de gaswolk die ontstond is de zon geboren, aan de randen ontstonden de planeten. De aarde was in die tijd nog vloeibaar… Langzaam ontstonden de planeten. De aarde was in die tijd nog vloeibaar… Langzaam koelde de aarde af en stolde.koelde de aarde af en stolde.

De ZonDe Zon Net als alle andere sterren Net als alle andere sterren

bestaat hij voor een groot deel bestaat hij voor een groot deel uit waterstof en helium. De zon uit waterstof en helium. De zon is dus een gasbol met een is dus een gasbol met een gemiddelde afstand van gemiddelde afstand van 149.597.870 km van de 149.597.870 km van de aarde. De zon is veruit het aarde. De zon is veruit het grootste object in het grootste object in het zonnestelsel. zonnestelsel.

De zon bestaat, op dit ogenblik, De zon bestaat, op dit ogenblik, uit ongeveer 75% waterstof en uit ongeveer 75% waterstof en 25% helium De samenstelling 25% helium De samenstelling wijzigt langzaam omdat de Zon wijzigt langzaam omdat de Zon in haar kern waterstof omzet in in haar kern waterstof omzet in helium. De zon bestaat uit de helium. De zon bestaat uit de kern, de stralingszone, de kern, de stralingszone, de confectiezone, de chromosfeer confectiezone, de chromosfeer en de corona. In de kern is de en de corona. In de kern is de zon op haar heetst. Er heerst zon op haar heetst. Er heerst hier een temperatuur van hier een temperatuur van

maar liefst 17.000.000 °C.maar liefst 17.000.000 °C.

MercuriusMercurius Mercurius en onze maan zijn Mercurius en onze maan zijn

ongeveer even groot en lijken ongeveer even groot en lijken in veel opzichten op elkaar. Het in veel opzichten op elkaar. Het oppervlak is bezaaid met oppervlak is bezaaid met kraters, bergen en valleien. Er kraters, bergen en valleien. Er is geen water of lucht is geen water of lucht aanwezig. De temperaturen aanwezig. De temperaturen verschillen van - 200 °C aan de verschillen van - 200 °C aan de nachtzijde tot + 400 °C aan de nachtzijde tot + 400 °C aan de dagzijde van de planeet. dagzijde van de planeet.

De temperatuur verschillen De temperatuur verschillen worden versterkt door de worden versterkt door de sterke ellipsvormige baan van sterke ellipsvormige baan van Mercurius waardoor de planeet Mercurius waardoor de planeet in de een maand durende in de een maand durende zomer veel dichter bij de zon zomer veel dichter bij de zon staat dan in de even lange staat dan in de even lange winter.winter.

VenusVenus Venus en de aarde zijn ongeveer Venus en de aarde zijn ongeveer

even groot en lijken op elkaar. Door even groot en lijken op elkaar. Door het feit dat water geheel ontbreekt, het feit dat water geheel ontbreekt, rijzen de delen van de planeten, net rijzen de delen van de planeten, net als bergen als uitgestrekte als bergen als uitgestrekte hooglanden op. De atmosfeer is hooglanden op. De atmosfeer is honderd maal dichter dan die van honderd maal dichter dan die van de aarde en bevat voornamelijk de aarde en bevat voornamelijk koolzuurgas, terwijl de tot 70 km koolzuurgas, terwijl de tot 70 km hoogte reikende ondoorzichtige hoogte reikende ondoorzichtige wolkenlaag bestaat uit zwavelzuur. wolkenlaag bestaat uit zwavelzuur.

Het zicht aan de oppervlakte van de Het zicht aan de oppervlakte van de planeet is drie km en de belichting planeet is drie km en de belichting van het landschap lijkt op die van van het landschap lijkt op die van een zwaar bewolkte dag op aarde. een zwaar bewolkte dag op aarde. De temperatuur is overdag en 's De temperatuur is overdag en 's nachts ongeveer gelijk en tegen de nachts ongeveer gelijk en tegen de 500 °C, een temperatuur waarbij 500 °C, een temperatuur waarbij lood smelt. lood smelt.

De dag en de nacht duren bijna De dag en de nacht duren bijna even lang als de zomer en winter, even lang als de zomer en winter, samen een Venus jaar van acht samen een Venus jaar van acht aardse maanden.aardse maanden.

De AardeDe Aarde De Aarde zou als zij geen hoogte en De Aarde zou als zij geen hoogte en

diepte verschillen zou hebben, bedekt zijn diepte verschillen zou hebben, bedekt zijn door een laag water van drie km dik. Deze door een laag water van drie km dik. Deze grote massa water heeft een effect op de grote massa water heeft een effect op de temperatuur, die verschilt van - 80 °C aan temperatuur, die verschilt van - 80 °C aan de polen tot + 60 °C aan de evenaar. de polen tot + 60 °C aan de evenaar.

Door steeds aanwezige vulkanische Door steeds aanwezige vulkanische activiteit in de aardkorst en erosie aan activiteit in de aardkorst en erosie aan het aardoppervlak van zand, wind en het aardoppervlak van zand, wind en regen is er van de veelheid kraterinslagen regen is er van de veelheid kraterinslagen van meteorieten, zoals we die zien op de van meteorieten, zoals we die zien op de meeste andere hemellichamen, niet terug meeste andere hemellichamen, niet terug te vinden. te vinden.

De dampkring bestaat uit 80 % stikstof en De dampkring bestaat uit 80 % stikstof en 20 % zuurstof. De wolkenlaag bestaat uit 20 % zuurstof. De wolkenlaag bestaat uit waterdruppels, sneeuwvlokken en waterdruppels, sneeuwvlokken en ijskorrels. De scheve stand van de aardas ijskorrels. De scheve stand van de aardas veroorzaakt de seizoenen. De aardas veroorzaakt de seizoenen. De aardas behoudt in haar jaarlijkse baan om de zon behoudt in haar jaarlijkse baan om de zon namelijk steeds dezelfde stand ten namelijk steeds dezelfde stand ten opzichte van de sterren. Daardoor worden opzichte van de sterren. Daardoor worden afwisselend de bovenste en onderste afwisselend de bovenste en onderste helft van de aarde meer door de zon helft van de aarde meer door de zon belicht..Van grote invloed op de Aarde is belicht..Van grote invloed op de Aarde is de maan. Door haar aantrekkingskracht de maan. Door haar aantrekkingskracht zorgt zij samen met de zon voor de zorgt zij samen met de zon voor de getijdengetijden. .

MarsMars Hoewel Mars 2x kleiner is dan de aarde en 2x Hoewel Mars 2x kleiner is dan de aarde en 2x

groter dan de maan, is mars de planeet die groter dan de maan, is mars de planeet die het meeste lijkt op de aarde, wat betreft het meeste lijkt op de aarde, wat betreft klimaat en landschap. Helaas is er geen klimaat en landschap. Helaas is er geen vloeibaar water aanwezig, waardoor de vloeibaar water aanwezig, waardoor de planeet er uit ziet als een rode zandwoestijn, planeet er uit ziet als een rode zandwoestijn, Met hoge bergketens, enorme vulkanen en Met hoge bergketens, enorme vulkanen en kloven. kloven.

De temperatuur loopt van -150 °C aan de De temperatuur loopt van -150 °C aan de polen op tot +15 °C aan de evenaar. De dag polen op tot +15 °C aan de evenaar. De dag duurt hier even lang als op aarde en de duurt hier even lang als op aarde en de wisselende seizoenen 2x zo lang, vanwege de wisselende seizoenen 2x zo lang, vanwege de twee jaar durende periode waarom hij om de twee jaar durende periode waarom hij om de zon draait. zon draait.

Ook de scheve stand van rotatie as van de Ook de scheve stand van rotatie as van de planeet lijkt op die van de aarde, waardoor planeet lijkt op die van de aarde, waardoor de verschillen der seizoenen vergelijkbaar de verschillen der seizoenen vergelijkbaar zijn voor beide planeten. De atmosfeer van zijn voor beide planeten. De atmosfeer van mars is 100x ijler dan die van de aarde. mars is 100x ijler dan die van de aarde.

De beide poolkappen worden met de winter De beide poolkappen worden met de winter en zomer groter en kleiner, door de en zomer groter en kleiner, door de koolzuursneeuw die neerslaat of vervluchtigt. koolzuursneeuw die neerslaat of vervluchtigt. Waarschijnlijk ligt de gehele watervoorraad Waarschijnlijk ligt de gehele watervoorraad van mars hier opgeslagen als waterijs en als van mars hier opgeslagen als waterijs en als permafrost in de bodem. Oude droge permafrost in de bodem. Oude droge rivierbeddingen getuigen nog van veelvuldig rivierbeddingen getuigen nog van veelvuldig voorkomen van vloeibaar water in de voorkomen van vloeibaar water in de warmere gebieden bij de evenaar in een ver warmere gebieden bij de evenaar in een ver verleden.verleden.Mars heeft de grootste hoogteverschillen van Mars heeft de grootste hoogteverschillen van alle planeten in het zonnestelsel. Zo heeft ze alle planeten in het zonnestelsel. Zo heeft ze bijvoorbeeld een vulkaan van 20 km hoog!bijvoorbeeld een vulkaan van 20 km hoog!

JupiterJupiter Jupiter is de vijfde planeet van Jupiter is de vijfde planeet van

ons zonnestelsel. De diameter ons zonnestelsel. De diameter is 142,800 km, en qua grootte is 142,800 km, en qua grootte past de Aarde 1.000 maal in past de Aarde 1.000 maal in Jupiter. Hij staat 5.2 keer Jupiter. Hij staat 5.2 keer verder van de zon af dan de verder van de zon af dan de aarde. Jupiter draait binnen 10 aarde. Jupiter draait binnen 10 uur rond haar eigen as (sneller uur rond haar eigen as (sneller dan alle andere planeten). dan alle andere planeten).

Dit zorgt ervoor dat Jupiter Dit zorgt ervoor dat Jupiter blootstaat aan enorme blootstaat aan enorme centrifugale krachten wat voor centrifugale krachten wat voor de afplatting van de planeet de afplatting van de planeet zorgt. Jupiter vormt een zorgt. Jupiter vormt een planetenstelsel op zichzelf.planetenstelsel op zichzelf.

Sommige wetenschappers Sommige wetenschappers zeggen dat Jupiter bijna is zeggen dat Jupiter bijna is veranderd tot een ster, maar veranderd tot een ster, maar de scheikundige processen de scheikundige processen binnenin bewijzen dat het nog binnenin bewijzen dat het nog steeds een planeet issteeds een planeet is..

SaturnusSaturnus De ringen van Saturnus maken de planeet een De ringen van Saturnus maken de planeet een

van de meest herkenbare en spectaculaire van de meest herkenbare en spectaculaire onderdelen van de astronomie en zeker ook onderdelen van de astronomie en zeker ook van science fiction. van science fiction.

Toen Galilleo een primitieve telescoop op de Toen Galilleo een primitieve telescoop op de planeet richtte in 1610 werd hij misleid. Door planeet richtte in 1610 werd hij misleid. Door het slechte beeld in zijn zoeker, dacht hij dat het slechte beeld in zijn zoeker, dacht hij dat Saturnus een driedelige planeet was, met een Saturnus een driedelige planeet was, met een groot lichaam in het midden en kleinere aan groot lichaam in het midden en kleinere aan elke kant.elke kant.

Het oppervlak Saturnus ziet er het zelfde uit Het oppervlak Saturnus ziet er het zelfde uit als Jupiter met zijn banden en vlekken om en als Jupiter met zijn banden en vlekken om en in de atmosfeer. in de atmosfeer.

Waar Jupiter de mooiste is in de schitterende Waar Jupiter de mooiste is in de schitterende kleuren en structuren in zijn atmosfeer, is het kleuren en structuren in zijn atmosfeer, is het Saturnus het intrigerendst wat betreft de Saturnus het intrigerendst wat betreft de kleuren en grootte van zijn ringvorm. kleuren en grootte van zijn ringvorm.

De temperatuur op Saturnus schommelt zo De temperatuur op Saturnus schommelt zo rond de -180 °C. Hoewel alle andere rond de -180 °C. Hoewel alle andere reuzenplaneten ringen hebben, is er geen die reuzenplaneten ringen hebben, is er geen die Saturnus overtreft in zijn ringen, die de Saturnus overtreft in zijn ringen, die de planeet omgeven als "gordels van smaragd". planeet omgeven als "gordels van smaragd".

De atmosfeer van Saturnus is vooral De atmosfeer van Saturnus is vooral samengesteld uit Waterstof (97%) en Helium samengesteld uit Waterstof (97%) en Helium (3%). Het zichtbare oppervlak, van een gelige (3%). Het zichtbare oppervlak, van een gelige kleur, is bedekt met lichtblauwe en donkere kleur, is bedekt met lichtblauwe en donkere wolken, verdeelt in banden zoals bij Jupiter, wolken, verdeelt in banden zoals bij Jupiter, maar dan vager. Op het oppervlak van de maar dan vager. Op het oppervlak van de planeet woeden zware stomen met planeet woeden zware stomen met windsnelheden tot 1.800 km/hwindsnelheden tot 1.800 km/h

UranusUranus De andere planeten in ons zonnestelsel De andere planeten in ons zonnestelsel

draaien meestal als een tol, rond de zon. draaien meestal als een tol, rond de zon. De noord- en zuidpool naar boven en De noord- en zuidpool naar boven en onder gericht.onder gericht.

De noord- en zuidpool van Uranus liggen De noord- en zuidpool van Uranus liggen waar bij ons de evenaar ligt. Men waar bij ons de evenaar ligt. Men vermoedt dat de klap van een groot vermoedt dat de klap van een groot voorwerp de planeet heeft laten kantelen. voorwerp de planeet heeft laten kantelen.

Vreemd genoeg draait Uranus om een Vreemd genoeg draait Uranus om een scherpe as in een richting die scherpe as in een richting die tegenovergesteld is aan die van de Aarde.tegenovergesteld is aan die van de Aarde.

Het binnenste van Uranus zou uit Het binnenste van Uranus zou uit gesteenten, verschillende vormen van ijs gesteenten, verschillende vormen van ijs en weinig waterstof en helium bestaan. en weinig waterstof en helium bestaan. Op Uranus is het erg koud, ongeveer -214 Op Uranus is het erg koud, ongeveer -214 °C. Het wordt er in elk geval nooit warmer °C. Het wordt er in elk geval nooit warmer dan -190 °C. dan -190 °C.

De atmosfeer bestaat uit 83% waterstof, De atmosfeer bestaat uit 83% waterstof, 15% helium en 2% methaan. Het is het 15% helium en 2% methaan. Het is het methaan dat verantwoordelijk is voor de methaan dat verantwoordelijk is voor de blauwgroene kleur van de planeet. In de blauwgroene kleur van de planeet. In de atmosfeer bewegen zich wolkenbanden.atmosfeer bewegen zich wolkenbanden.De planeet draait rond de zon in 85 jaar.De planeet draait rond de zon in 85 jaar.

Zoals de meeste verre planeten in dit Zoals de meeste verre planeten in dit zonnestelsel, heeft ook Uranus, ringen en zonnestelsel, heeft ook Uranus, ringen en manen. Op dit moment heeft de Voyager-manen. Op dit moment heeft de Voyager-missie, 15 manen en 11 ringen ontdekt missie, 15 manen en 11 ringen ontdekt bij de planeet.bij de planeet.

NeptunusNeptunus Neptunus heeft een Neptunus heeft een

helderblauwe atmosfeer die helderblauwe atmosfeer die bestaat uit waterstof met bestaat uit waterstof met wolken methaangas. De wolken methaangas. De rotsachtige kern is ongeveer zo rotsachtige kern is ongeveer zo groot als de aarde. groot als de aarde.

De samenstelling en atmosfeer De samenstelling en atmosfeer is vergelijkbaar met Uranus. De is vergelijkbaar met Uranus. De winden die heersen over de winden die heersen over de planeet zijn de snelste van ons planeet zijn de snelste van ons zonnestelsel nl. 2.000 km/uur.zonnestelsel nl. 2.000 km/uur.

De temperatuur op Neptunus is De temperatuur op Neptunus is niet bepaald aangenaam: -220 niet bepaald aangenaam: -220 °C. Witte wolken en donkere °C. Witte wolken en donkere vlekken zijn goed zichtbaar. vlekken zijn goed zichtbaar.

.De magnetische velden .De magnetische velden worden niet vanuit het centrum worden niet vanuit het centrum van de planeet opgewekt, maar van de planeet opgewekt, maar uit de omgeving van het uit de omgeving van het oppervlak.oppervlak.

PlutoPluto De middellijn van de De middellijn van de

buitenste en kleinste planeet buitenste en kleinste planeet Pluto is maar een vijfde deel Pluto is maar een vijfde deel van die van de aarde. van die van de aarde.

Met een temperatuur van Met een temperatuur van ongeveer -230 °C is Pluto de ongeveer -230 °C is Pluto de koudste planeet in het koudste planeet in het zonnestelsel. zonnestelsel.

De planeet heeft één maan. De planeet heeft één maan. De maan heet Charon en is De maan heet Charon en is maar half zo groot als Pluto maar half zo groot als Pluto zelf.zelf.

Over Pluto is verder niet Over Pluto is verder niet zoveel bekend, omdat de zoveel bekend, omdat de planeet zo vreselijk diep in planeet zo vreselijk diep in het zonnestelsel zweeft. het zonnestelsel zweeft. Hierdoor is Pluto meteen de Hierdoor is Pluto meteen de koudste planeet van het koudste planeet van het zonnestelsel.zonnestelsel.

MaanMaan De Maan is het dichtstbijzijnde hemellichaam De Maan is het dichtstbijzijnde hemellichaam

vanaf de aarde. Hierdoor is zij het meest grote vanaf de aarde. Hierdoor is zij het meest grote hemellichaam dat aan onze hemel te zien is. hemellichaam dat aan onze hemel te zien is.

Vele eeuwen hebben volkeren de Maan als een god Vele eeuwen hebben volkeren de Maan als een god vereerd. Men heeft altijd begrepen dat de maan vereerd. Men heeft altijd begrepen dat de maan een speciale plaats inneemt, en de klassieke een speciale plaats inneemt, en de klassieke Griekse filosofen wisten al dat ze een begeleidster Griekse filosofen wisten al dat ze een begeleidster van de Aarde is.van de Aarde is.Met het blote oog zijn al veel Met het blote oog zijn al veel oppervlaktekenmerken op de maanschijf te zien, oppervlaktekenmerken op de maanschijf te zien, waaronder de donkere gebieden en een aantal waaronder de donkere gebieden en een aantal fijnere details. De kraters beheersen het fijnere details. De kraters beheersen het maanbeeld: van minuscule stipjes tot uitgestrekte maanbeeld: van minuscule stipjes tot uitgestrekte ringwallen met een doorsnede van meer dan 250 ringwallen met een doorsnede van meer dan 250 km. De donkere vlakten op de maan worden maria km. De donkere vlakten op de maan worden maria (zeeën) genoemd. In die maria heeft nooit water (zeeën) genoemd. In die maria heeft nooit water gezeten. Het zijn eigenlijk verschrikkelijk grote, gezeten. Het zijn eigenlijk verschrikkelijk grote, uitgestrekte lavavelden. De oppervlakte van uitgestrekte lavavelden. De oppervlakte van Oceanus Procellarum (Oceaan de Stormen) in het Oceanus Procellarum (Oceaan de Stormen) in het westen beslaat een oppervlakte van 5000000 km2, westen beslaat een oppervlakte van 5000000 km2, groter dan die van de Middellandse Zee..groter dan die van de Middellandse Zee..

Vroeger konden wij maar 1 helft (eigenlijk 59%) Vroeger konden wij maar 1 helft (eigenlijk 59%) van de Maan zien. Dit komt doordat de Maan van de Maan zien. Dit komt doordat de Maan precies om zijn as draait in de tijd dat zij om de precies om zijn as draait in de tijd dat zij om de Aarde draait. Doordat de baan om de Aarde niet Aarde draait. Doordat de baan om de Aarde niet een perfecte cirkel is kunnen wij af en toe meer een perfecte cirkel is kunnen wij af en toe meer aan de west-, oost-, noord- of zuidkant van de aan de west-, oost-, noord- of zuidkant van de Maan zien.  Dit verschijnsel heet libratie.Maan zien.  Dit verschijnsel heet libratie.

Er zijn 2 theorieën over het ontstaan van de Maan. Er zijn 2 theorieën over het ontstaan van de Maan. De een zegt dat de Aarde en de Maan eens De een zegt dat de Aarde en de Maan eens verenigd zijn geweest en lang geleden gesplitst verenigd zijn geweest en lang geleden gesplitst zijn; de andere theorie zegt dat ze altijd zijn; de andere theorie zegt dat ze altijd gescheiden zijn geweest.gescheiden zijn geweest.

Leven in de ruimteLeven in de ruimte De ruimte inDe ruimte in Het is 1865. Jules Verne schrijft Het is 1865. Jules Verne schrijft

een boek over een reis naar de een boek over een reis naar de maan. Veel mensen lachen hem maan. Veel mensen lachen hem uit. Zoiets kan toch nooit! Het uit. Zoiets kan toch nooit! Het blijkt inderdaad moeilijk te zijn. blijkt inderdaad moeilijk te zijn. Maar niet onmogelijk! Bijna 100 Maar niet onmogelijk! Bijna 100 jaar later, in 1957, gaat de jaar later, in 1957, gaat de eerste echte raket de ruimte in. eerste echte raket de ruimte in. Het is een Russische raket. De Het is een Russische raket. De raket heeft een kleine bol aan raket heeft een kleine bol aan boord: de Spoetnik. Het is een boord: de Spoetnik. Het is een soort kleine radio, die een soort kleine radio, die een signaal uitzendt. Vanaf dat signaal uitzendt. Vanaf dat moment gaat het snel. Met de moment gaat het snel. Met de Spoetnik 2 sturen de Russen Spoetnik 2 sturen de Russen het hondje Laika de ruimte in. het hondje Laika de ruimte in. Laika is Russisch voor 'blaffer'. Laika is Russisch voor 'blaffer'. Er wordt goed op het diertje Er wordt goed op het diertje gelet. Zouden mensen er ook gelet. Zouden mensen er ook tegen kunnen om in de ruimte tegen kunnen om in de ruimte te reizen?te reizen?

Mensen op de maanMensen op de maan Mensen Mensen In 1961 komen de Russen daarachter. Yuri In 1961 komen de Russen daarachter. Yuri

Gagarin is de eerste mens die de ruimte Gagarin is de eerste mens die de ruimte ingaat. Zijn vlucht duurt 108 minuten. De ingaat. Zijn vlucht duurt 108 minuten. De wereld staat op zijn kop! De Amerikanen wereld staat op zijn kop! De Amerikanen zijn heel erg jaloers. Zij hadden graag de zijn heel erg jaloers. Zij hadden graag de mens de ruimte in willen sturen. Ze mens de ruimte in willen sturen. Ze volgen al snel. De Russen en de volgen al snel. De Russen en de Amerikanen maken er een echte wedstrijd Amerikanen maken er een echte wedstrijd van. Het volgende doel is een mens op de van. Het volgende doel is een mens op de maan te zetten. Welk land lukt dat als maan te zetten. Welk land lukt dat als eerste? Amerika. Op 20 juli 1969 zet de eerste? Amerika. Op 20 juli 1969 zet de Amerikaan Neil Armstrong als eerste Amerikaan Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan. 'Dit is een kleine mens voet op de maan. 'Dit is een kleine stap voor een mens, maar een grote stap stap voor een mens, maar een grote stap voor de mensheid', zegt hij terwijl hij dat voor de mensheid', zegt hij terwijl hij dat doet.doet.

Ruimtepakken Ruimtepakken

In filmpjes over ruimtevaart zie je altijd In filmpjes over ruimtevaart zie je altijd mensen in dikke ruimtepakken. Dat is niet mensen in dikke ruimtepakken. Dat is niet voor niets. In de ruimte is geen zuurstof. voor niets. In de ruimte is geen zuurstof. Je moet dus zuurstof meenemen in een Je moet dus zuurstof meenemen in een fles op je rug. Net als een duiker die fles op je rug. Net als een duiker die onder water zwemt. In de ruimte zijn er onder water zwemt. In de ruimte zijn er ook heel grote temperatuurverschillen. In ook heel grote temperatuurverschillen. In de zon kan het kokend heet worden. En in de zon kan het kokend heet worden. En in de schaduw ijs- en ijskoud. Een ruimtepak de schaduw ijs- en ijskoud. Een ruimtepak regelt ook de temperatuur.regelt ook de temperatuur.

SatellietenSatellieten Satellieten Satellieten Raketten met mensen komen Raketten met mensen komen

weer terug naar aarde. Maar er weer terug naar aarde. Maar er zijn ook voertuigen die bedoeld zijn ook voertuigen die bedoeld zijn om te laten zweven in de zijn om te laten zweven in de ruimte: satellieten. Die draait ruimte: satellieten. Die draait rond de aarde. Sommige maken rond de aarde. Sommige maken foto's van de aarde. Daarop kun foto's van de aarde. Daarop kun je zien wat voor weer het is. In je zien wat voor weer het is. In oorlogen gebruiken landen oorlogen gebruiken landen soms satellieten om bommen soms satellieten om bommen neer te laten komen op een neer te laten komen op een plek. Andere satellieten hebben plek. Andere satellieten hebben zenders en ontvangers. Die zenders en ontvangers. Die zorgen er bijvoorbeeld voor dat zorgen er bijvoorbeeld voor dat met je oom in Amerika kan met je oom in Amerika kan bellen. Jouw telefoonsignaal bellen. Jouw telefoonsignaal gaat naar een satelliet. Die gaat naar een satelliet. Die stuurt het signaal dan door naar stuurt het signaal dan door naar Amerika.Amerika.

RuimtestationRuimtestation Ruimtestation Ruimtestation Wetenschappers willen steeds Wetenschappers willen steeds

meer weten over de ruimte. Op meer weten over de ruimte. Op de korte vluchten van de korte vluchten van ruimtevaarders kunnen niet ruimtevaarders kunnen niet genoeg onderzoeken worden genoeg onderzoeken worden gedaan. Eigenlijk zou je altijd gedaan. Eigenlijk zou je altijd mensen in de ruimte moeten mensen in de ruimte moeten hebben. Maar hoe regel je dat? hebben. Maar hoe regel je dat? Makkelijk! Je bouwt een Makkelijk! Je bouwt een ruimtestation. Een ruimtestation ruimtestation. Een ruimtestation kan een paar jaar lang in de kan een paar jaar lang in de ruimte zweven. Met ruimte zweven. Met ruimteschepen breng je er ruimteschepen breng je er telkens nieuwe bemanning heen telkens nieuwe bemanning heen (en haal je de oude bemanning (en haal je de oude bemanning weer op, natuurlijk!). In een weer op, natuurlijk!). In een ruimtestation doen ze allerlei ruimtestation doen ze allerlei proeven. Bijvoorbeeld over hoe proeven. Bijvoorbeeld over hoe mensen en dieren reageren als ze mensen en dieren reageren als ze in de ruimte zijn. Een van de in de ruimte zijn. Een van de bekendste ruimtestations is de bekendste ruimtestations is de MIR. Die heeft ongeveer 15 jaar MIR. Die heeft ongeveer 15 jaar in de ruimte gezworven.in de ruimte gezworven.

Leven in de ruimteLeven in de ruimte Leven in een ruimtestation Leven in een ruimtestation Leven in een ruimtestation is niet makkelijk. Leven in een ruimtestation is niet makkelijk.

Je zit maandenlang op de lip van je mede-Je zit maandenlang op de lip van je mede-ruimtevaarders. Nog veel lastiger is dat je ruimtevaarders. Nog veel lastiger is dat je gewichtloos bent. In de ruimte weeg je gewichtloos bent. In de ruimte weeg je namelijk niets. Je zweeft rond. Maar het namelijk niets. Je zweeft rond. Maar het vocht in je lichaam weegt ook niets. Daarom vocht in je lichaam weegt ook niets. Daarom stijgt het naar boven. Eten en drinken gaat stijgt het naar boven. Eten en drinken gaat niet vanzelf. Dat moet met een rietje. niet vanzelf. Dat moet met een rietje. Anders zweeft het eten door het hele Anders zweeft het eten door het hele ruimteschip. Ruimtevaarders hebben vaak ruimteschip. Ruimtevaarders hebben vaak een dik bovenlichaam en een wat een dik bovenlichaam en een wat opgeblazen hoofd. Lopen is onmogelijk. Ze opgeblazen hoofd. Lopen is onmogelijk. Ze doen wel oefeningen om fit te blijven. doen wel oefeningen om fit te blijven. Teruggekeerd op aarde zijn hun spieren toch Teruggekeerd op aarde zijn hun spieren toch zó slap dat ze opnieuw moeten leren lopen! zó slap dat ze opnieuw moeten leren lopen!

ISS ISS

Op 19 april 2004 is de Nederlandse Op 19 april 2004 is de Nederlandse astronaut André Kuipers naar een astronaut André Kuipers naar een ruimtestation gegaan. Dat station heet het ruimtestation gegaan. Dat station heet het ISS (International Space Station). Een van ISS (International Space Station). Een van de proeven die André Kuipers in de ruimte de proeven die André Kuipers in de ruimte gaat doen heet Seeds in Space (zaadjes in gaat doen heet Seeds in Space (zaadjes in de ruimte). Veel leerlingen in Nederland de ruimte). Veel leerlingen in Nederland deden mee. Overal plantten basisscholen deden mee. Overal plantten basisscholen zaadjes van een speciale slaplant. André zaadjes van een speciale slaplant. André plantte dezelfde zaadjes in de ruimte. Alles plantte dezelfde zaadjes in de ruimte. Alles over dit experiment en de resultaten lees je over dit experiment en de resultaten lees je op op www.seedsinspace.nlwww.seedsinspace.nl. .

The end…………..The end…………..