Handtherapeutisch behandelrichtlijn na Volair Plaat letsel van het PIP gewricht

UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM GRONINGEN

Verwijzers:

Conservatief: start binnen 5 dagen na trauma. Uitgebreide oefentherapie en spalktherapie

voor langer dan 3 maanden. Patiënt informatie verstrekken betreft duur van

herstel-periode.

Operatief: starten binnen 5 dagen, uitgebreide oefentherapie en spalktherapie voor langer

dan 3 maanden. Patiënt informatie verstrekken betreft duur van herstel-

periode.

Titel Handtherapie na volair plaat letsel van het PIP gewricht

Soort document Behandelrichtlijn

Auteurs/beoordelaars Melanie Eissens, handtherapeut

Autorisatie Prof. dr. C.K. van der Sluis, Dr. T.R.Middelberg

Doelgroep Verwijzers/ handtherapeuten i.o.

Plaats CvR/ziekenhuisrevalidatie/handtherapie

Datum aangemaakt 1-3-2014

Geldigheid 1-3-2017

Status Ter plaatsing aanbieden

Versie nr 1

Definitie

Bij een volaire plaatletsel is er een ruptuur van de volaire plaat, gecombineerd met een ruptuur

van het ware collaterale ligamenten (PCL) en accessoire collaterale ligamenten (ACL) en soms

met een luxatiefractuur met dislocatie naar dorsaal.

Classificatie volaire plaatletsel volgens Eaton:

Type I: avulsie volaire plaat met kleine scheur in PCL;

Type II: dorsale dislocatie, avulsie, minimaal bot fragment;

Type IIIa: fractuur, dislocatie, groter botfragment (>40% totale gewrichtsoppervlak), met

deels intact PCL;

Type IIIb: laesie volaire plaat, PCL en ACL.

Behandeling:

Type I, II, IIIa worden conservatief behandeld.

Type IIIb wordt operatief behandeld ivm instabiliteit gewricht

Algoritme:

wanneer er na trauma sprake is van een instabiel PIP gewricht dat neigt naar volledige

extensie of hyperextensie (slap/verend eindgevoel): extensieblokkerende spalk in 10⁰- 15⁰

flexie.

Wanneer er na trauma sprake is van een dik, stijf en geflecteerd PIP gewricht: géén

extensieblokkerende spalk maar een (nacht) extensiespalk en oefening gericht op extensie

Wanneer er na trauma sprake is van laterale instabiliteit: buddy-strap, anders niet!

Conservatieve behandeling

Week 0-3 na letsel

Spalk Alleen een extensieblokkerende spalk bij een instabiel PIP

gewricht dat neigt naar hyperextensie; 24 u/d. Indien PIP niet

actief meer volledig kan worden ge-extendeerd; stop spalk

Alleen een buddy-strap bij laterale instabiliteit; 24 u/d

Oefeningen

Indien er sprake is van een PIPgewricht die neigt naar

hyperextensie, wordt extensie niet passief geoefend. Anders:

- actieve PIP flexie en extensie tot pijngrens, indien mogelijk

geleid actief/passief naar de eindstanden bewegen.

- actieve oefeningen zijn effectiever dan passieve oefening

vanwege het glijdende en ‘liftende’ effect van de FDS op de

A3 pulley en daarmee op de VP

Frequentie: 1 x per 2 uur.

Inschakelen Gehele hand, incl aangedane vinger tot ½ kg inschakelen bij

ADL/HDL.

Week 3-6

Spalk Indien spalk ivm instabiliteit: spalk afbouw bij stabiliteit

Indien ontstaan flexiecontractuur: statische extensiespalk

nacht, evt 3 x daags 1 uur overdag

Oefeningen Als week 0-3: opbouwen naar eindstanden. Frequentie

ophogen bij toename stijfheid. Dat is zeer waarschijnlijk in

deze fase van wondgenezing. Patient-educatie!

Inschakelen Opbouwen belasting naar volledig

Week 7-9

spalk Indien flexiecontractuur en volledige flexie haalbaar:

gipsredressie

Indien flexiecontractuur en onvolledige flexie: extensiespalk

(statisch of dynamisch)

Oefeningen Vergroten/onderhoud actieve mobiliteit, evt aangevuld met

passief

Inschakelen volledig.

Mogelijke complicaties:

a.) Mobiliteitsbeperkingen: behandeling vindt plaats volgens de handtherapeutische

richtlijn ‘Stijve gewrichten’. UMCG 2014.

b.) Adhesies: behandeling vindt plaats volgens de handtherapeutische richtlijn ‘Adhesies’.

UMCG 2014.

c.) Boutonnière stand of swanneck deformiteit. Dit kan behandeld worden door

spalktherapie en intensieve oefentherapie.

Klinimetrie:

Range-of-motion: Goniometrie: AROM + PROM

- aanvang behandeling, 3 weken, 6 weken, 3 maanden

Kracht: Dynamometer + Pinchmeter

- 3 maanden, 6 maanden

- cillinder, keygrip, 3-point-grip

Functioneel:

Dexterity: nine-hole-peg-test, 6 weken, 3 maanden

Quick Dash, aanvang behandeling, 3 maanden

Literatuur

Campbell P.J., Wilson R.L. 2002. Management of joint injuries and intra-articular fractures.

In: Hunter, Mackin, Callahan. Rehabilitation of the hand and Upper extremity, Mosby, St Louis,

Missouri, Chapter 23; p.397-411.

Chichalkar S.J., Gan B.S. 2003, ‘Management of proximal interphalangeal joint fractures and

dislocations’, Journal of Hand Therapy, vol16;p.117-128.

Gaine W.J., Beardsmore J., Fahmy N. 1998, ‘Early active mobilisation for volar plate avulsion

fractures’, Injury, vol29(8); p.589-59.

Lee SWJ, Ng ZY, Fogg QA, 2014, ; Three-dimensional Analysis of the Palmar Plate and Collateral

Ligaments at the Proximal Interphalangeal Joint’, Journal of Hand Surgery (European volume),

39E (4); 391-397

Saito, s., Suzuki, s. & Suzuki, y., 2012, ‘Biomechanical differences of the proximal

interphalangeal joint volar plate during active and passive motion: a dynamic ultrasonographic

study’, J Hand Surg Am, 37, 1335-41.

Saito, s. & Suzuki, y., 2011, ‘Biomechanics of the volar plate of the proximal interphalangeal

joint: a dynamic ultrasonographic study’, J Hand Surg Am, 36, 265-71.

Thomson N.O.B., Petersen M.S., Hovgaard C. 1995. Treatment of hyperextension injuries to the

PIP joint. Journal of Hand Surgery (British and European), vol.20B(3);383-384.

Watanabe H., Hashizume H., Inoue H., Ogura T. 1994. Collagen framework of the volar plate of

human proximal interphalangeal joint. Acta Medica Okayama,vol.48: 920;101-108.

Werlinrud, j. C., Petersen, k., Lauritsen, j., Larsen, s. & Schroder, h., 2013, ‘A prospective

randomized study of conservative versus surgical treatment of unstable palmar plate disruption

in the proximal interphalangeal finger joint’ Strategies Trauma Limb Reconstr; 8, 21-4.

Williams EH., Mcarthy E.,Bickel KD. 1998. The histologic anatomy of the volar plate. Journal of

Hand Surgery (Am),vol.23(5);805-810.

Zhao CF, Amadio PC, Berglund P, An KN, 2000, ‘The A3-pulley’, J Hand Surgery;25A: 270–276