Handleiding

voor het organiseren van een

gemeenteavond

over de Heidelbergse Catechismus,

in het kader van haar 450-jarig jubileum

Aangeboden door Uitgeverij Groen, Heerenveen

Introductie

In het kader van het 450-jarig bestaan van de Heidelbergse Catechismus (HC) heeft zich onder de koepel van Refo500 een werkgroep gevormd, die materiaal heeft gemaakt om een gemeenteavond aan dit jubileum te wijden. De avond draagt het karakter van bezinning op en gesprek over de rijke inhoud van dit ‘leer- en levensboek’ voor ons geloof, ook voor vandaag in 2013. Er bestaan zoveel karikaturen van de HC, waardoor hij ten onrechte een negatief imago heeft gekregen. Wie werkelijk kennisneemt van de HC, merkt dat hij een goudmijn voor het geloof van de kerk is. Hoeveel generaties hebben al niet mogen leven en sterven vanuit de enige troost, waarover zondag 1 zulke diepe dingen zegt! De gemeenteavond draagt een ‘intergeneratief’ karakter. Dat wil zeggen dat het gaat om een leergesprek met en tussen ouderen en jongeren over de HC. Een gesprek dat gevoerd wordt van hart tot hart, zoals de HC dat bedoeld heeft. Deze handleiding bevat de volgende onderdelen: Deel 1: Informatie over de Heidelbergse Catechismus

Voor de leidinggevenden wordt allereerst inhoudelijke informatie geboden over het ontstaan, het doel en de opbouw van de HC. Daarnaast wordt ingegaan op de vraag op welke manier de HC ook vandaag, te midden van allerlei weerbarstigheden, een betrouwbare gids voor ons geloofsleven kan zijn. Deel 2: Opzet voor een gemeenteavond rondom de Heidelbergse Catechismus

Eveneens voor de leidinggevenden is er een opzet en indeling van de bijeenkomst, bedoeld als hulpmiddel om het onderwerp aan de orde te stellen. Daarbij gaat het er zowel om dat er informatie wordt geboden, als dat – op interactieve wijze – jong en oud met elkaar in gesprek raken. Vanuit enkele doelstellingen van de avond worden u diverse ideeën aan de hand gedaan. U moet die niet zien als een wet van Meden en Perzen, maar als een mogelijkheid waarmee u naar eigen inzicht kunt omgaan. Naast het programma in schema treft u in de marge aandachtspunten aan die bedoeld zijn als een didactische handleiding. Deel 3: Bijlage: Werkblad voor de deelnemers

Voor de deelnemers aan de avond zijn in een bijlage werkbladen te vinden. U kunt deze werkbladen kopiëren en op de avond uitreiken en gebruiken. Deel 4: Informatie over Het Grote Catechismusspel

Ten slotte

U kunt de gemeenteavond met een klein groepje voorbereiden en daarbij de taken verdelen. Het hoeft allemaal niet ingewikkeld te zijn, u kunt erg eenvoudig op een heel zinvolle manier met elkaar bezig zijn. Houd in gedachten wat H.F. Kohlbrugge tegen zijn kinderen zei: ‘De Heidelberger kinderen, de eenvoudige Heidelberger, houdt daaraan vast.’ Wij wensen u een gezegende avond en voorbereiding. De werkgroep Catechesemateriaal herdenking 450 jaar Heidelbergse Catechismus in het kader van Refo500, D.L. Aangeenbrug I.A. Kole P. van der Kraan A. Pals J.W. van Pelt W. Verboom

Deel 1: Informatie over de Heidelbergse Catechismus

1. Het ontstaan van de Heidelbergse Catechismus

Op 19 januari 1563 verscheen in Heidelberg, de hoofdstad van de Palts, een nieuw leerboekje voor de gemeente: de Heidelbergse Catechismus. Het initiatief hiervoor was genomen door de keurvorst Friedrich [Frederik] III (1515-1576), die in 1559 aan de regering was gekomen. Na zijn lutherse voorganger Ottheinrich ging Frederik al spoedig over tot de gereformeerde religie. Het was zijn passie om zijn land en volk te leren leven als bewuste belijders van het christelijk geloof. Een van de grootste obstakels daarvoor was het ontstellend gebrek aan kennis van de Bijbel en het geloof. Daarom nam hij het besluit een nieuw leerboekje samen te stellen om zijn volk te onderwijzen, te beginnen bij de kinderen. Dit voornemen ligt in de lijn van Luther, die met zijn Kleine Catechismus van 1529 hetzelfde wilde bereiken. In de kerkorde van 1563 vinden we dan ook de lijn: doop → leren van de catechismus → geloofsbelijdenis en avondmaal. We noemen dat wel de beproefde route. Het is interessant om te zien hoe deze nieuwe catechismus voortbouwt op een rijke catechetische traditie die sinds de Reformatie op gang gekomen is. Honderden leerboekjes (catechismi) verschenen in de lutherse en gereformeerde kerken. Als we ons beperken tot de gereformeerde richting, dan denken we bijvoorbeeld aan de Grote en Kleine Catechismus van Juda (1534 en 1541), enkele catechismi van Bucer (1537 en 1543), de Catechismus van Genève (Calvijn, 1542), de Kleine Catechismus van Micron (1552) en de Grote en Kleine Catechismus van Ursinus (1562). De driedeling Ellende, Verlossing en Dankbaarheid treffen we ook al aan in de Catechismus van Regensburg, geschreven door N. Gallus in 1547. In 1558 verscheen hiervan een herdruk in Heidelberg (!). In deze leerboekjes vinden we de rijke erfenis van de Reformatie. De gouden kernen van de geloofsleer, op grond van de Bijbel, worden ons aangereikt. Te denken valt aan de volgende punten: de drie-enige God, de mens, de redding van de mens, de rechtvaardiging van de goddeloze, de wedergeboorte en bekering, de heiliging en andere onmisbare kernen. Deze gouden kernen zijn doorgegeven van generatie op generatie (traditie) en ook wij ontvangen die als een gids voor geloof en kerk. We mogen eruit leren leven en op onze beurt de inhoud weer doorgeven aan een volgende generatie. Frederik gaf aan Zacharias Ursinus, die hoogleraar was aan de theologische faculteit te Heidelberg, de opdracht een concept te maken van een leerboekje. Dit concept werd besproken door de kerkenraad van Heidelberg en professoren van de universiteit. Daarna is het beoordeeld in een vergadering van leidinggevenden van de kerk in de Palts. Daarin speelde Caspar Olevianus een centrale rol. Het resultaat is dat in januari 1563 het besluit genomen werd om de nieuwe catechismus als de Heidelbergse Catechismus uit te geven. Dat gebeurde bij de drukker Johannes Mayer te Heidelberg. De eerste uitgave telt 128 vragen en antwoorden. Ze zijn nog niet genummerd. In de kantlijn vinden we de verwijsplaatsen naar de Bijbel (hoofdstukken, geen teksten). In de tweede druk die spoedig volgde, zijn enkele veranderingen aangebracht, zoals een extra vraag (80) over de rooms-katholieke mis. In de derde druk is deze vraag uitgebreid met de zinsnede over de mis als een vervloekte afgoderij, als een reactie op het anathema (vervloeking) van de protestantse avondmaalsopvatting door het concilie van Trente. Een belangrijke vertaling van de Heidelbergse Catechismus in het Nederlands is die van Petrus Datheen in 1566. Hij nam deze vertaling op achter in zijn bekende psalmberijming. Mede hierdoor is de Heidelbergse Catechismus heel geliefd geworden in ons land en kende hij een zeer snelle verbreiding. De synode van Den Haag in 1586 stelde de Heidelbergse Catechismus als leerboek verplicht voor de leerdienst op zondagmiddag. Sindsdien zijn leerdienst en Heidelbergse Catechismus blijvend met

elkaar verbonden. Het gevolg van dit alles is dat er een onophoudelijke stroom van literatuur over de Heidelbergse Catechismus is verschenen: preken, verklaringen, catechisatieboekjes et cetera. 2. De inhoud en opbouw van de Heidelbergse Catechismus

De Heidelbergse Catechismus kent een unieke inzet, die gaat over de enige troost in leven en sterven. Dat is weer anders dan bijvoorbeeld de catechismus van Calvijn (1542), die inzet met het doel van het leven. De gedachte van de enige troost loopt als een goudader door heel het leerboekje heen. Je zou kunnen zeggen: de rechtvaardiging van de goddeloze is het hart van de catechismus en de enige troost in leven en sterven is de ziel van de catechismus. Deze inzet en de uitwerking hiervan geven aan de catechismus een heel persoonlijk, bevindelijk karakter. De catechismus wil niet maar een kleine dogmatiek zijn, waarvan je vrijblijvend kennis kunt nemen. Nee, hij vraagt als leerboek ‘commitment’. Hij wil (jonge) mensen door de verlichting van de Heilige Geest brengen tot het persoonlijk kennen van de enige troost, het houvast in Jezus Christus. Dat is het persoonlijk kennen van Jezus Christus Zelf. Dat is dus een heel spannend gebeuren. Het leren van de Heidelbergse Catechismus heeft iets van de prediking, waarvan de catechismus zelf zegt dat het een sleutel van het hemelrijk is, waardoor de hemel voor de gelovigen geopend wordt en voor de ongelovigen gesloten (vraag en antwoord 81). De persoonlijk getoonzette vragen en antwoorden (jij, ik, u, wij, ons) zijn de expressie van dit persoonlijke, existentiële karakter van de HC. De vooronderstelling die hieraan ten grondslag ligt, is de overtuiging dat de Heilige Geest de eigenlijke Leermeester is, die het leren van leraar en leerling wil gebruiken om tot Zijn doel te komen. Dat betekent niet minder dan een wedergeboorte (vraag en antwoord 8). De wedergeboorte is het totale proces van geestelijke vernieuwing van de in zichzelf verdorven mens. De Heilige Geest wil dit bewerken langs de weg van de middelen, namelijk het levenslang leren met het doel zich de geloofskernen van de Bijbel persoonlijk eigen te maken. Het gaat dan toegespitst om drie kernen, die het weefsel van het geloofsleven bepalen: 1. Leren dat je in jezelf ellendig bent [eerste deel: ELLENDE – zondag 1 t/m 4] 2. Leren dat Christus je Zaligmaker is [tweede deel: VERLOSSING – zondag 5 t/m 31] 3. Leren dat je God dient uit wederliefde in bekering [derde deel: DANKBAARHEID – zondag 32 t/m 52] Het leren van deel 1 is verbonden met de Wet (de samenvatting ervan). Het leren van deel 2 is verbonden met het Geloof (de Apostolische Geloofsbelijdenis). Het leren van deel 3 is verbonden met de Wet (de Tien Geboden) en het Gebed (het Onze Vader). In beeld gebracht:

Zondag 1: uw enige troost in leven en sterven

Deel 1: Ellende

Zondag 2 t/m 4

---- Samenvatting van de

Wet

Deel 2: Verlossing

Zondag 5 t/m 31

---- Twaalf artikelen

Deel 3: Dankbaarheid

Zondag 32 t/m 52

---- Tien Geboden Onze Vader

3. Enkele theologisch-didactische notities

a. De Heidelbergse Catechismus wil de hele mens betrekken bij het leren en kennen van zijn inhoud, dus niet alleen maar het verstand. Het gaat om leren en kennen met het hart. Dat is een relationeel kennen, zoals in de Bijbel het kennen van iemand betekent: in een relatie met zo iemand leven, zoals man en vrouw in het huwelijk. Leer en leven gaan samen op, evenals de inhoud en de daad van het geloof. b. Men kan de geloofsinhoud van de Heidelbergse Catechismus heel goed bezien vanuit het werk van de drie-enige God. Dan gaat het om: - de Persoon en het werk van de Vader: schepping, voorzienigheid, bewaring; - de Persoon en het werk van de Zoon: verzoening en verlossing; - de Persoon en het werk van de Heilige Geest: heiliging als toepassing van het werk van de Zoon, wedergeboorte als levensvernieuwing in een leven van de dankbaarheid. c. Het leren in de Heidelbergse Catechismus is een levenslang leren. Dat heeft een theologisch motief: een christen moet nog dagelijks leren (Luther in het voorwoord op de Grote Catechismus, 1529). Didactisch wordt dat zichtbaar in de leerdienst op zondagmiddag als een dienst voor alle leeftijden. Men leert concentrisch, de inhoud wordt steeds meer verdiept aangeboden. Als het gaan van de weg van het volgen van Christus. Het is een levenslange repetitie. d. De Heidelbergse Catechismus is bedoeld als dooponderricht. In de doop zocht God het kind als kind van het verbond/de gemeente op en beloofde het Zijn heil (vraag en antwoord 22). Langs de weg van het leren met het hart wil Hij leerweerstanden doorbreken, harten inwinnen en mensen brengen tot de beantwoording van het verbond in geloof en bekering. Anders gezegd: tot de vervulling van Zijn beloften. Dat geeft aan het leren een spanning. Het gezin en de kerk wil Hij een werkplaats van de Heilige Geest laten zijn.

4. De actualiteit van de Heidelbergse Catechismus

We leven in een wereld vol van religie en spiritualiteit. Van newage-denkbeelden tot de beleving in de pinksterkerken. Onze jongeren komen – met name via de media – met de meest uiteenlopende godsdienstige denkbeelden in aanraking. Vooral de emotiecultuur dringt diep door. Niet de openbaring, maar de ervaring bepaalt voor velen wat goed en waar is. Daarnaast leggen velen de norm voor wat ze geloven in het rationele. Alleen wat zij redelijkerwijs aannemelijk vinden, kan waar zijn. De een zegt dat de wil van de mens vrij is, de ander zegt dat alles in onze hersenen vastligt. De een zegt dat de Bijbel een document is uit een oude cultuur en de ander filtert uit de Bijbel wat (nog) bruikbaar is. Kortom: het is een chaos in de religieuze wereld waarin wij leven. Te midden van dit alles is er de eenvoudige Heidelbergse Catechismus. Daarvan geldt: onbekend maakt onbemind, of slecht bekend maakt onbemind. Daarom heeft de HC voor velen een negatief imago. Stoffig en saai, ouderwetse taal, gestolde denkbeelden, niet aansluitend bij de cultuur van vandaag. Daarmee doen we dit leerboek geen recht. Wie de moeite neemt echt te luisteren naar wat de HC zegt, begint zijn diepe en praktische inhoud te ontdekken. Dan gaat het om kernen die ons hart zoeken. Kernen die ook vandaag onmisbaar zijn voor het geloof en leven van een christen: getroost zijn, in de rechte verhouding leven met God door het plaatsvervangend lijden en sterven van Jezus Christus. Wat is geloven? Hoe hebben we te leven als christen? Wat is bidden en hoe doe je dat, met welke inhoud? Wat is de persoonlijke betekenis van doop en avondmaal? Et cetera. De HC behandelt al deze onderwerpen ondubbelzinnig en onbekrompen en is zo actueel om ons leven te leiden als een gids. Wie echt luistert naar dit leerboek, merkt dat het een levensboek is: geen stelsel van waarheden, maar praktisch, existentieel onderricht voor leven en sterven. We hoeven geen slaven van de Heidelbergse Catechismus te zijn, maar mogen zijn leerlingen zijn. Dit leerboek leert ons echt luisteren naar de Bron, de Heilige Schrift. 5. Literatuur

W. van ’t Spijker e.a., Het troostboek van de kerk. Over de Heidelbergse Catechismus, Houten 2005. W. Verboom, Hulde aan de Heidelberger. Over de waarde van leerdienst en

catechismuspreek, Heerenveen 2005.

Deel 2: Opzet voor een gemeenteavond rondom de Heidelbergse Catechismus Doelgroep: gemeenteleden vanaf 16 jaar tot en met de ouderen in de gemeente. Tevens predikanten, kerkenraadsleden, catecheten, evangelisten, missionair en diaconaal werkers en anderen. Het is belangrijk dat er gemeenteleden aanwezig zijn, die leidinggeven aan de catechese of het jeugdwerk. Zij kunnen op deze gemeenteavond voortbouwen wanneer zij met het Het Grote Catechismusspel aan het werk gaan. Een breed uitnodigingsbeleid is nodig, gericht op verschillende leeftijdsgroepen van 16 jaar en ouder, zodat de avond een intergeneratief karakter draagt. Doelen voor de avond:

• Gemeenteleden ontdekken (opnieuw) dat de HC het kloppend hart van het geloof op een bijbelse manier verwoordt.

• Gemeenteleden ontdekken (opnieuw) dat de HC niet slechts een dogmatisch geschrift is uit een ver verleden, maar pastoraal ingaat op de eigen geloofsvragen.

• Gemeenteleden ontdekken (opnieuw) dat de HC ook voor vandaag een gouden gids is voor leer en leven.

• Gemeenteleden worden aangemoedigd om hun ontdekkingen door te geven aan anderen in gezin, clubs, verenigingen, kringen, catechese en scholen.

De gemeente is intergeneratief met elkaar in gesprek over wezenlijke aspecten van het persoonlijk geloof.

Programma (± 2 uren)

Aandachtspunten

Afhankelijk van de grootte en het niveau van de groep is het mogelijk het programma aan te passen. Als er minder tijd beschikbaar is, kan men onderdelen weglaten.

1. Opening van de avond met welkom en gebed. (5 min.) Zingen: ‘'k Heb geloofd en daarom zing ik’ of ‘Ik heb slechts één houvast in leven en in dood’ of Psalm 27:7. Schriftlezing: Romeinen 10:8-17. (10 min.)

2.

Aansluiten bij de motieven en behoeften om naar deze avond te komen en de verwachtingen die mensen ervan hebben. Vraag de aanwezigen of ze met een enkel woord kunnen vertellen waarom ze gekomen zijn. Zet deze woorden zichtbaar en leesbaar op een flap (of laat dit door iemand doen). (5 min.)

De beginsituatie wordt hiermee in kaart gebracht. Zo wordt helder wat de verwachtingen zijn. Wanneer de reacties overeenkomen met de doelen van de avond, bevestig dat dan. Wanneer dat niet het geval is, maak dan kort duidelijk welke verwachtingen wel en niet aansluiten bij de doelstellingen van de avond.

3.

Introductie van het thema aan de hand van onderstaande vragen: a. Is de HC van betekenis voor deze tijd? b. In hoeverre heeft de HC een warm kloppend hart en wat is dat volgens u? c. Is de HC een dogmatisch geschrift uit een ver verleden dat ingaat op eigentijdse vragen? d. Welke geloofsbeleving treft u aan in de HC? e. In hoeverre is het geloofsgoed van de HC de moeite waard om door te geven? (5 min.)

Lees elke vraag voor en maak verbinding met de verwachtingen op de flap/het bord voor zover dit mogelijk is. Gebruik eventueel de doelstellingen van de avond die hierboven vermeld staan om duidelijk te maken wat het gewenste resultaat zou zijn van de avond.

4.

Warming-up over wat geloven is in deze tijd. Laat in kleine groepjes van drie kort even de volgende vragen bespreken:

• Wat is belangrijk te weten om te geloven in deze tijd?

• Waarom is het belangrijk om te vertrouwen als het gaat over geloven in deze tijd?

• Wat is er te ervaren in het geloven in deze tijd?

Laat enkele deelnemers even kort opschrijven wat ze in de groep besproken hebben. (10 min.)

Deze groepjes kunnen worden gevormd door even naar elkaar toe te buigen en in gesprek te gaan. Wanneer het aantal aanwezigen klein is, kunnen ook tweetallen gevormd worden.

5.

Bespreking in kleine groepjes van ongeveer zes personen (intergeneratief). Vragen die sturing geven aan het gesprek zijn de volgende: 1. Bespreek de vragen die net in drietallen besproken zijn en gebruik voor de bespreking ook vraag en antwoord 21 van de HC met de verwijsteksten. 2. Bespreek de meerkeuzevraag aan de hand van de drie treintjes, ook in verbinding met vraag en antwoord 21 van de HC. Leg aan elkaar uit waarom je vindt dat een bepaald treintje niet klopt. (45 min.)

Ook deze groepjes kunnen eventueel kleiner zijn, maar een te kleine groep geeft risico’s met betrekking tot de communicatie in de groep. Een te kleine groep kan soms ook een onveilig gevoel geven. Wijs in ieder groepje twee personen aan: iemand die de leiding neemt en iemand die rapporteert. Wat betreft 5.1: Geef aan dat verwijsteksten in de Bijbel bij het gesprek betrokken kunnen worden. Dan komt de Bijbel zelf aan de orde. Wat betreft 5.2: treintje 3 geeft de goede volgorde.

6.

Presentatie van de keuzes die gemaakt zijn in de groepen. Hierop kort reageren en pastoraal ingaan op de goede volgorde van de treintjes. Uiteenzetting van de relevantie van de HC aan de hand van de vragen bij 4 en antwoorden bij 6. De schriftlezing dient ook aan de orde te komen. (15 min.)

Iedere groep presenteert per vraag het antwoord. Vat hierna steeds kort de antwoorden samen. Verbind vervolgens de antwoorden uit de groepen met de antwoorden op de vragen bij punt 4 en ook met de schriftlezing (Romeinen 10:8-17).

7.

Mogelijkheid om vragen te stellen aan de leidinggevenden. (10 min.)

Herhaal steeds de vraag die gesteld wordt en geef ‘bescheiden’ antwoorden. Maak zo veel mogelijk gebruik van wat aan de orde geweest is.

8. Voer in drietallen een kort gesprek over welk(e) kernwoord(en) bij welke afbeelding horen/hoort.

Welk(e) woord(en) horen/hoort bij welke afbeelding? Gebed, Ellende, Troost, Gebod, Verlossing, Geloof, Dankbaarheid. (10 min.)

Laat gemeenteleden op hun plek blijven zitten en naar elkaar toebuigen om de afbeeldingen van woorden te voorzien.

9. Korte terugkoppeling. Geef een korte uiteenzetting van de structuur van de HC. De symbolen zijn bedoeld als opstap voor verwerking ervan in verschillende doelgroepen (catechese, jeugdwerk, gezinnen, scholen). (5 min.)

Het is het mooiste als de symbolen op een scherm geprojecteerd en toegelicht worden, waarbij de structuur en de inhoud van de HC duidelijk worden.

10. Korte presentatie van Het Grote Catechismusspel. (5 min.)

Maak gebruik van de spelregels om het kort toe te lichten. Laat het spel ook concreet zien, zodat mensen er kennis van kunnen nemen. Dit kan ook na afloop van de bijeenkomst.

11. Sluiting met gebed. (5 min.)

Bijlage: Werkblad voor de deelnemers

Groepsbespreking

Vraag 21

Wat is een oprecht geloof? Antwoord 21

Een oprecht geloof is niet alleen een stellig weten of kennen, waardoor ik alles voor waar houd, wat ons God in Zijn Woord geopenbaard heeft (a), maar ook een vast vertrouwen (b), dat de Heilige Geest (c) door het Evangelie in mijn hart werkt (d), dat niet alleen anderen, maar ook mij vergeving van zonden, eeuwige gerechtigheid en gelukzaligheid (e) door God geschonken zijn, uit louter genade, alleen omwille van de verdienste van Christus (f).

Verwijsteksten

a Jak. 2:19. b Hebr. 11:1,7; Rom. 4:18,19,20,21; Rom. 10:10; Ef. 3:12; Hebr. 4:16; Jak. 1:6. c Gal. 5:22; Matth. 16:17; 2 Kor. 4:13; Joh. 6:29; Ef. 2:8; Filipp. 1:19; Hand. 16:14. d Rom. 1:16; Rom. 10:17; 1 Kor. 1:21; Hand. 10:44; Hand. 16:14. e Rom. 1:17; Gal. 3:11; Hebr. 10:10,38; Gal. 2:16. f Ef. 2:8; Rom. 3:24; Rom. 5:19; Luk. 1:77,78.

Vraag 1: Welke antwoorden kun je geven op onderstaande vragen in het licht van de inhoud van vraag en antwoord 21 van de HC, die hierboven afgedrukt staan? o Wat is belangrijk te weten om te geloven in deze tijd? o Waarom is het belangrijk om te vertrouwen als het gaat over geloven in deze tijd? o Wat is er te ervaren in het geloven in deze tijd? Vraag 2: Drie kernwoorden zijn belangrijk in het geloof, namelijk de woorden in de locomotief en wagonnetjes hieronder. Welke volgorde van de woorden van onderstaande treintjes kloppen volgens vraag en antwoord 21 van de HC? Maak ook duidelijk waarom de treintjes wel of niet kloppen. 1.

2.

3.

Vraag 3: Welk(e) woord(en) horen/hoort bij welke afbeelding? Gebed Ellende Troost Gebod Verlossing Geloof Dankbaarheid

Deel 4: Informatie over Het Grote Catechismusspel

De gemeenteavond kan een eerste aanzet zijn voor verdere verwerking van de HC in groepen catechisanten, in jeugdwerk, in gezinnen en op scholen. We maken u er graag op attent dat hiervoor materiaal is vervaardigd dat het karakter van een spel heeft: Het Grote Catechismusspel. Het gaat bij dit spel om spelend leren, gericht op kennis van en gesprek over de HC, voor twee leeftijdsgroepen, benedenbouw en bovenbouw, voor kinderen in de leeftijd van ongeveer 10 tot 15 jaar. Het spel bevat een spelbord en 82 kaartjes met vragen. Dit spel kan worden besteld bij Uitgeversgroep Jongbloed, ISBN 978-90-8897-056-6.

Er is ook een pakket beschikbaar waarin het spel en het boek De catechismus voor kinderen van dr. W. Verboom is opgenomen, dat bij het spel gebruikt kan worden (ISBN 978-90-8897-064-1). De catechismus voor kinderen is ook los verkrijgbaar (ISBN 978-90-8897-025-2).