H1 LandschapszonesDe aarde als systeem

Par 2 en 3

Bij Par 2: Aardopp. als systeem

• Drie dominante geofactoren die het aardopp. vorm geven:• Ondergrond, klimaat en mens

deze beïnvloeden elkaar en de andere geofactoren:

. Bodem, water, lucht, plant en dier.

Bestudering v/h aardopp.systeem zowel:

-Verticaal: bodemprocessen a.g.v. klimaat en ondergrond.

-Horizontaal: landschapszones a.g.v. klimaat te zien in:

vegetatie zones: bepaald door breedteligging. Uitzondering:

nabijheid Zee(matigende werking) en gebergte(hoogte,loef/lijzijde)

Bekijk de kaarten:

52e: 181D, 182 en 184, 53e: 195D, 196, 197!! en 198

Bodem en grondWat is het verschil?

• Grond: • Los materiaal(zd,klei) dat je in je hand kunt nemen; ontstaan door:• verwering en/of sedimentatie Los materiaal = mineralen.• Bodem:• Ca 1,50 – 2 m dikte v/h aardopp. dat bestaat uit grond waarin:

-plant en dier voedsel vinden en

-geleidelijk verandering plaats vindt door: org.afvalstoffen, regen-

water en chemische processen. Tijd: 1000en jaren.

Let op!

Bodemverschillen in rel.klein gebied: oorz: verschil in ondergrond:

bijv klei of zand (= grondsoorten)

groot gebied: L.s zones: oorz: klimaat en vegetatie

Twee lastige begrippenzie schema par 2 blz 8

• Mineralisatie; • Volledige afbraak van org. materiaal → CO2 en voedingsstoffen• Humificatie:• Onvolledige afbraak v. org. mat. → ontstaan humus: =• Dood plantenmat.met zwarte kleur dat voedingsstoffen en water

vasthoudt.

Bij par 3. Basisinfo bij: -Neerslag, -Ls zonder bos en -geofactor mens→ls.zones

• Neerslag: Relatie: Neerslag(=N), Verdamping(=V) en

Effectieve neerslag(=E) ook wel Neerslagoverschot/ nuttige neerslag genoemd.

Drie mogelijkheden: waterhoeveelheid gemeten in cm/mm per jr.

N = E + V E = N – V V = N – E

. LS zonder bos:

-koude gebieden: beperkende factor: lengte groeiseizoen. Denk aan

permafrost: water en wortels kunnen bodem niet in.

-warme gebieden: beperkende factor: tekort aan water. Denk aan:

E = < 0 dus V > N gevolg: capillaire opstijging van bodemwater.

. Geofactor mens→Ls.zones:

Welke ls.zone/ bodem is het meest geschikt voor landbouw?

• Grassteppe van de Gematigde zone.• Waarom?• E = 0 (niet teveel verdamping/ geen uitspoelen van neerslag in de bodem.

Gevolg:veel humus→ veel voedingsstoffen in dikke zwarte humusrijke

bovenlaag die water vasthoudt. Dus:Zeer vruchtbaar!Verwissel de volgende begrippen niet! (zie blz 11 rechts):Chemische vruchtbaarheid: mate v. voedingsstoffen in de bodemFysische vruchtbaarheid: beschikbaarheid water/lucht en door-

dringbaarheid voor wortels. (fys.vbh wordt bepaald door korrelgrootte bijv zand/klei