Groep 3 en 4

Groep 3 en 4Lesmateriaal voor het basisonderwijs

www.watermuseum.nl

Lesmateriaal voor het basisonderwijs, groep 3 en 4 / Nederlands Watermuseum 2

Inhoud

Inleiding 3

Voorbereidingsles-Waarvoor wordt water in huis gebruikt? 4

Informatievoorleerkracht 5

Uitvoering 6

Bijlagen 8

Voorbereidingsles-Waar gaat het vieze water naar toe? 10


Uitvoering 12

Bijlagen 14

Voorbereidingsles-Welke vormen heeft water? 17


Uitvoering 19

Bijlagen 20

Voorbereiding-Museumbezoek 27


Uitvoering 29

Instructiekaartvoorbegeleiders 30

Verwerkingsles-Het pinquïnbordspel 31


Uitvoering 33

Bijlagen 34

Colofon 38

1

2

3

4

5


HetNederlandsWatermuseumiseeneigentijdseninteractiefmuseumoveralleaspectenvanzoetwater.

Dezehandleidingisbedoeldomuenuwklasvoortebereidenophetmuseumbezoek.Ukrijgtdiversesuggesties

vooractiviteitenopschool.Indeverwerkingslespassenkinderendeinhetlespakketopgedanekennistoe.

Doelen

Aanheteindevanhetlespakketkunnendekinderenvertellenoverwater(gebruik)inenrondomhethuis.−

Aanheteindevanhetlespakketwetendekinderendatwatergezuiverdwordtvoordathetweerterugnaar−

derivierengaat.

Aanheteindevanhetlespakketkunnendekinderendeverschillendeverschijningsvormenvanwaterbenoemen.−

Hetlespakketpastbinnen‘dedoorlopendeleerlijnwater’dieisopgezetdoorIVN,VeldwerkNederlandenSMEAdvies.

Meerinformatiehierovervindtuopwww.watereducatie.nlonderhetkopje‘leerlijn’.

Wat gaat er gebeuren

DeontdekkingstochtstartmeteenbriefvanPinguïn,demascottevanhetlespakket.IndebrieflegtPinguïn

uitdathijtweeflesjesheeftmeegestuurd.Heteneflesjebevatzijneigenlevenswater.Hetandereisleeg.

Hijvraagtaandekinderenofzijhetlegeflesjewillenvullenmethunlevenswater.Dekinderenmogen

hetflesjewaterzelfkomenbrengenengaanookhetmuseumverkennen.Maarvoordatdekinderennaar

hetmuseumkomen,lerenzeopschoolvanallesoverwater.

Inhoud van dit lesmateriaal

Drievoorbereidingslessen,inclusiefbijlagen,omhetbezoekaanhetmuseumopschoolvoortebereiden.−

Informatieoverdegangvanzakentijdenshetmuseumbezoek,inclusiefdeinstructiekaartvoorbegeleiders.−

Deverwerkingslesbestaandeuiteenafsluitendbordspelvoorverwerkingvandeervaringentijdens−

devoorbereidingslessenenhetmuseumbezoek.

Hoeveel begeleiding vraagt het museum

Hetmuseumvraagtpervijfleerlingenéénbegeleideromdekinderenopeenactievemanierinhetmuseum

tebegeleiden(zieinstructiekaartvoorbegeleiders).

Inleiding

HetNederlandsWatermuseumwenstuveelwaterpleziertijdensdelessenenbijhetmuseumbezoek!

www.watereducatie.nl


1 Voorbereidingsles

Waarvoor wordt water in huis gebruikt?


1 Voorbereidingsles

Informatie voor leerkracht

Inleiding

DekinderenmakenkennismetPinguïn.Dezenodigt

dekinderenuithetflesjelevenswaterterugtebrengen

naarhetNederlandsWatermuseum.Dekinderenmaken

indezeleskennismetwaterdooreenkringgesprek

endoorhetmakenvaneencollageoverwater(gebruik)

inhuis.

Benodigdheden

Uit het lespakket

BriefvanPinguïn(ziepagina9)−

FlesjelevenswatervanPinguïn−

Leegflesje−

TekeningvanPinguïn(ziepagina8)−

U regelt zelf

Grotevellenpapier−

Lijm−

Stiften/kleurpotloden/wasco−

Tijdschriften−

Voorbereiding

Leghetpakketjemetdebriefendeflesjesop−

uwbureauofopeenandereplekwaardekinderen

hetgoedkunnenzien,zodatzenieuwsgierigworden.

Voordeverwerkingvandezevoorbereidingsles−

heeftupapierenknutselmateriaalnodig.Ditlegt

ualvastklaar.

Suggesties

Brief

Laateencollegahetpakketjemetdaarindebrief−

endeflesjesbezorgenindeklas.

Verteldathetpakketjevandaagopschoolisbezorgd−

endathetvoordezeklasis.

Les

Ukunttijdschriftengebruikenofdekinderen−

decollagelatentekenenen/ofschrijven.

Werkvorm Interactievorm:kringgesprek

Opdrachtvorm:collagemaken

Plaatsinhetlespakket Voorafgaandaanhetmuseumbezoek

Tijdsduur Introductie ±10minuten

Kern ±15minuten

Verwerking ±35minuten

Totaal ± 60 minuten

Doelen Aanheteindevandeleskunnendekinderenvertellenwaarenwaarvoorwater

inhuiswordtgebruikt.Dezelesmaaktdekinderennieuwsgierig,zodatzemeer

willenwetenoverwater.

Tip:leesdebriefvantevoren.


1 Voorbereidingsles

Uitvoering

Introductie

Brief van Pinguïn

DevoorbereidingslesbegintmeteenbriefvanPinguïn.

Dezebriefleestuaandekinderenvoor.Ookishetleuk

omdetekeningvanPinguïnaandekinderentelaten

zien.Detekeningendebriefvindtuoppagina8en9.

Suggestie

Nahetlezenvandebriefvraagtuaandekinderen

waaromhetflesjedenaam‘levenswater’heeften

waaromwaterbelangrijkisvoordekinderenen

voorPinguïn.

“Pinguïn kan niet zonder water, want hij eet vis

uit het water, drinkt water en speelt in het water.

Water is voor hem van levensbelang. Pinguïn drinkt

zoet en zout water, als het nodig is ‘drinkt’ hij sneeuw.”

Vullen flesje

Hetflesjelevenswatervandekinderenkangevuld

worden.Uvraagtaandekinderenwaarhunlevenswater

vandaankomt:komthetuitdekraan,uiteenflesof

misschienweluitdesloot?Nahetvullenvanhetflesje

vergelijktudezemethetflesjelevenswatervanPinguïn.

Vraagdekinderenofereenverschilistussendeflesjes.

InhetflesjevanPinguïnzitzoutwater.Dekinderen

kiezenerwaarschijnlijkvooromhetflesjetevullen

metzoetwater.

Kern

Klassengesprek

Ustarteengesprekoverwater,doorhetwoord‘water’

ophetbordteschrijven.Stimuleerdekinderenom

tedenkenvanuithetthema‘waterinhuis’.Dekinderen

mogenallesnoemenwatmetwatertemakenheeft.

Suggestie

Schrijfdewoordennognietophetbordenlaat−

hetgesprekniettelangduren,wantdatstimuleert

deleerlingenomvooralzelfnatedenkenbij

hetmakenvandecollage.

Ofschrijfallewoordenopeenpapierenhangdie−

aanheteindvandelesergensinhetlokaal.

Kinderenvangroepvierkunneningroepjesook−

eenwoordwebmakenendanhangtudielater

indeklasnaastdecollages.

Vragenomdekinderenopwegtehelpeninhetgesprek:

Waargebruikjezelfwatervoorinhuis?−

Waargebruikenjeouderswatervoor?−

Waarvindjewaterinhuis?−

Hoesmaaktwater?−

Watzouergebeurenalsergeenwatermeerwas?−

Watvoorkleurheeftwater?−

Theorie zoet en zout water

Zoet water

“Erismaarheelweinigzoetwateropdewereld(drieprocentvanalhetwater).Tweederdedaarvanzitvast

alsijsopdeNoord-enZuidpoolenopGroenland.Derestvanhetzoetwaterzitonderonzevoetenindegrond.

Vanalhetzoetewaterismaareenhalfprocentbruikbaarvoordemens.”

Zout water

“Zoutwateriseigenlijkgewoonzoetwater,waarinbepaaldestoffenzijnopgelost.Dieopgelostestoffennoemen

wemineralen.Alsjezoutwaterdrinkt,wordjeziek.Onslichaamkannamelijkniettegenteveelzout.”


Verwerking

Collage

Decollagekomtvoortuithetklassengesprek.Deklas

wordtopgedeeldintweetallen.Dekinderengaaneen

collagemakenoverwater,zemogenzelfwetenhoeze

decollagewillenvormgeven.Ditkanbijvoorbeelddoor

gebruikvanstiften/kleurpotloden/wasco.

Suggestie

Ukuntookaandehandvantijdschriftenengekleurd

papiereencollagelatenmaken.

Slot

Evaluatie

Alsevaluatiekuntuhetwoordwebafmakenmetde

woordendiedekinderenindecollagehebbenverwerkt.

Mogelijkevragenomhetgesprekopgangtebrengen:

Welkecollagehebbenjulliegemaakt?−

WaargebruiktPinguïnwatervoor?−

Pinguïnlaat,alshijzijntandenpoetst,dekraan−

altijdopenstaan.Watvindenjulliedaarvan?


1 Voorbereidingsles

Bijlagen


Hallo jongens en meisjes,

Ik ben Pinguïn en ik woon op de Zuidpool. De Zuidpool ligt aan de andere kant van de wereld. Er ligt daar heel veel sneeuw en ijs. Er is ook heel veel water. Ik speel elke dag met mijn vriendjes in de sneeuw.

Een poosje geleden lag er een brief en een leeg flesje in mijn brievenbus. Deze kwamen van het Nederlands Watermuseum in Arnhem. In de brief las ik dat het een heel leuk museum is, waar je alles over zoet water ontdekt. Ook verzamelen ze daar water van de hele wereld en dat water stoppen ze in flesjes. En omdat ze nog geen water van de Zuidpool hadden…

Jullie raden het al, ik heb het flesje meteen gevuld met mijn levenswater en het naar het museum gebracht. Daar heb ik ook het museum bekeken en proefjes gedaan in een echt waterlab. Ik vond het superleuk en heb veel nieuwe dingen over water ontdekt.

Nou vond ik het leuk om jullie een brief te schrijven om jullie dingen te leren over water. Vinden jullie dat ook leuk? Doe dan goed je best!

Komen jullie ook naar het museum? Bij deze brief vind je twee flesjes. Het ene flesje is van mij: het is water van de Zuidpool. Het andere flesje is leeg. Vul deze met jullie levenswater. Neem het mee op de dag dat jullie naar het watermuseum komen. Het flesje komt in het museum te staan, zodat iedereen het kan zien. Én daarna gaan jullie - net als ik – op ontdekkingstocht.

Veel plezier!


Waar gaat het vieze water naar toe?

2 Voorbereidingsles


Inleiding

Pinguïnvraagtdekinderenwatermethetwater

gebeurtdatzijinhuisgebruiken.Indezeleszoeken

dekinderenzelfeenantwoordopdezevraagdoor

hetmakenvaneenposterenhetbekijkenvan

eenfilmpjeoverwaterzuiveringophetinternet.

Benodigdheden

Uit het lespakket


Illustratiesvoordeposter(ziepagina14en15)−

U regelt zelf

Grotevellenpapier−

Wasco/kleurpotloden/stiften−

Lijm−

Computers/tv−

Voorbereiding

LegdebriefvanPinguïnopeenplekwaarallekinderen

hetkunnenzien.

Voordekernvandezevoorbereidingslesheeftu−

papierenknutselmateriaalnodig.Pertweetalgaan

dekindereneenpostermaken.Erzijnvierillustraties

toegevoegdwaarukopieënvankuntmaken.

InVerwerkingbekijkendekindereneenfilmpjeover−

waterzuivering.Datkanklassikaal,bijvoorbeeldmet

eendigibordofinhetcomputerlokaal.Hetfilmpje

vindtuopinternet.Ukuntdekinderenookzelfstandig

latenkijken,noteerdandelinkvanhetfilmpjeop

briefjesvoordekinderen.

2 Voorbereidingsles


Werkvorm Instructievorm:educatieftv-programma

Opdrachtvorm:poster+presentatie


Tijdsduur Introductie ±10minuten

Kern ±45minuten



Doel Aanheteindevandezeleswetendekinderendathetwaterdatzeinhuisgebruiken

gezuiverdwordt,waarnahetweerterugderiviereningaat.



2 Voorbereidingsles

Uitvoering

Introductie

Brief

Devoorbereidingslesbegintmeteennieuwebrief

vanPinguïn.Dezebriefleestuaandekinderenvoor.

Debriefvindtuoppagina16.

Kern

Poster en presentatie

Deklaswordtintweetallenverdeeld.Ugeeftelktweetal

eengrootvelpapiermeteenafbeeldingvaneentoilet,

douche,kraanofbad(ziepagina14en15).Ditisde

beginsituatievoorhetmakenvandeposter.Dekinderen

makenpertweetaleenposter.Daarinlatenzezienwat

ermethetwatergebeurtnadathetgebruiktis.Zegaan

daarbijuitvandeafbeelding.

Verwerking

Educatief tv-programma

Ubekijktmetdekindereneenfilmpjeover

rioolwaterzuivering.Ukuntdatklassikaaldoenof

individueel.Hiernaastvindtudriemogelijkheden.

Alsudeserie‘Huisje,boompje,beestje’opschoolheeft,

danisaflevering318aanteraden.

Alsunietoverdezeseriebeschikt,kijktueenaflevering

van‘hetKlokhuis’overwaterzuivering.Ditfilmpjeduurt

ongeveer15minuten.Volgnudevolgendeaanwijzingen

omhetfilmpjetezien:

www.hetklokhuis.nl −

klokhuisgemist?−

zoekopwoord−

typhierhetwoord:riool−

1.riool(15jaarklokhuis)−

klikop‘inWindowsmedia’−

Eventueelkuntudekinderenheelkortfilmpje

van2minutenen31secondenlatenzien.

Volgdevolgendeaanwijzingenomhetfilmpje

tezien:

Ganaarwww.schooltvbeeldbank.nl

ganaarprimaironderwijs−

zoekwaterzuivering−

startdeclipwaterzuivering−

Theorie waterzuivering

Alhetwaterdatwijdagelijksgebruiken,komtinhetrioolterecht.Hetrioolbestaatuithelegrotestenenbuizenonderdegrond.

Vanuithetrioolgaathetviezewaternaareenspecialefabriekwaarhetwaterweerschoongemaaktwordt.Eensoorthark

haalthetergstevuileruit.Dezeharkwordtsteedsfijnerzodatookkleinervuilachterblijft.Aldatvuilkomtuiteindelijkin

eenafvalbakterecht.Nuishetwaterwelietsschoner,maarnognietschoongenoeg.Hetwatermoeteenlangereismaken

voordathetschoonis.Hetwaterkomtnuineengrotebakwaarindeallerkleinstedeeltjesnaardebodemzakken.

Dezedeeltjes–slib–wordeningediktenweggehaald.Daarnagaathetwaternaareenbakmetheelveelbacteriën.

Dezebacteriënetendeviezedeeltjesuithetwaterop,waardoorhetwaternogschonerwordt!Nadatdebacteriën

eruitzijngehaaldishetwaterschoongenoegenkanhetweerterugnaareenrivierofeenmeer.

Hetwaterisnuweerschoongenoegomerintezwemmen.

1

2

3

www.hetklokhuis.nl

www.schooltvbeeldbank.nl


Evaluatie

Poster en film

Ulaatdekindereneententoonstellingmaken.Dithoudt

indatdekinderenhunwerkoptafelleggenendatze

gaankijkenbijanderegroepjeswatzijhebbengemaakt.


Vondenjulliehetfilmpjeleuk?−

Wiewileruitleggenwaarhetwaternaartoegaat?−

Kloptjouwpostermethetfilmpje?−


2 Voorbereidingsles

Bijlagen


Hoi jongens en meisjes,

Ik schrijf jullie deze brief, omdat ik jullie hulp nodig heb! Ik heb namelijk een vraag aan jullie. Elke dag poets ik mijn tanden, wel twee keer op een dag. Dat doen jullie vast ook hè? Ik spoel mijn mond dan met water en dan zie ik het water zo in de wasbak verdwijnen. Ook als ik ga douchen, gaat het water zo het doucheputje in! Het water van de wc spoelt ook zomaar weg! Maar waar naar toe? Dat weet ik niet! Weten jullie misschien waar al dat water naar toe gaat? Ik hoop dat jullie me kunnen helpen!

Groetjes van Pinguïn


Welke vormen heeft water?

3 Voorbereidingsles


Inleiding

Dezelesgaatovervormenvanwaterinenomhethuis.

Ulaatdekinderenmeteendemonstratiezien

welkevormenvanwatererzijn,daarnagaanzezelfaan

deslagmeteenmemoryspel.

Benodigdheden

Uit het lespakket


Bladmetdedrievakkenwater,ijsenwaterdamp−

(ziepagina25)

Memoryspel(ziepagina21totenmet24)−

U regelt zelf

Waterkoker−

Lepel−

Glaswater−

Tweezakjesvoorhetmakenvanijsblokjes−

Voorbereiding

LegdebriefvanPinguïnopeenplekwaaralle−

kinderenhetkunnenzien.Bijvoorbeeldopuwbureau.

Vulééndagvoordeuitvoeringvandeleséén−

ijsblokjeszakjemetwaterenlegdezeindediepvries

opschool.

Zeteenglasklaareneenwaterkokermetdaarineen−

beetjewater.

Kopieerdeplaatjesvoorhetmemoryspelpergroepje−

opdikpapier(dunpapieristedoorschijnend).

Kopieerhetbladmetdedrievakkenwater,ijsen−

waterdampvoorelkgroepje.

3 Voorbereidingsles


Werkvorm Instructievorm:demonstratie

Opdrachtvorm:spel


Tijdsduur Inleiding/introductie ±5minuten

Kern ±15minuten



Doel Aanheteindevandelesbenoemendekinderendeverschillendevormenvanwater.



Verwerking

Memoryspel

Dekinderengaaningroepjesvanongeveervier

eenmemoryspelspelen.Legkortdespelregelsuit.

Alseenkindtweedezelfdekaartjesheeftgevonden,

danlegthij/zijdieophetbladinhetjuistevak:water-,

ijs-enwaterdampblad.

Evaluatie


Watgebeurtermetwateralsjehetwarmmaakt?−

Watgebeurtermetwateralsjehetheelkoudmaakt?−

Wanneerkomjebuitenijstegen?−

Introductie

Brief

DevoorbereidingslesbegintmeteenbriefvanPinguïn.

Dezebriefleestuaandekinderenvoor.

Debriefvindtuoppagina26.

Kern

Demonstratie

Ugeeftdekindereneendemonstratieover

deverschillendevormenvanwater.

Water in glas

Uvulteenglaswateruitdekraan.Ditwateris

tedrinkenenhetiswaterinvloeibarevorm.

Water in waterkoker

Ugiethetwateruithetglasindewaterkokerenlaat

hetkoken.Zodrahetwaterkookt,komterwaterdamp

uitdekoker.Waterverandertinwaterdampwanneer

hetverwarmdwordt,bijvoorbeelddoordewaterkoker,

maarookdoordezon.

Hounueenlepelbovendewaterkoker,zodatdelepel

dewaterdampopvangt.Opdelepelvormtzichnu

eendruppelwater.Waterdampwordtdusweerwater

alshetinaanrakingkomtmeteenkouderoppervlak!

Water in ijsblokjeszakje

Uvulthetlegeijsblokjeszakjemetwateruitdekraan.

Uverteltdatdaarijsvankanwordengemaakt.Haalnu

hetbevrorenijsblokjeszakjeuitdediepvries.Vertelerbij

datudezezakgisterenmetwaterindediepvriesgelegd

heeft.Datwaterisnuveranderdinijsblokjes.Vervolgens

legtueenijsblokjeinhetglaswaaruwarmwatervan

dewaterkokeringiet.Dekinderenzienzodathetijs-

blokjeweerlangzaamverandertinwater.

1

2

3

3 Voorbereidingsles

Uitvoering


3 Voorbereidingsles

Bijlagen


water

ijs

waterdamp


Hallo jongens en meisjes,

Bij mij thuis op de Zuidpool is het vaak erg koud. Er is ook veel water waar ik in zwem met mijn vriendjes en vriendinnetjes. Het kan soms heel erg mistig zijn, zodat ik bijna niks meer kan zien.

In het Nederlands Watermuseum vertelden ze mij dat water in allerlei vormen kan veranderen. Dit snapte ik niet zo goed: water is toch gewoon water? Weten jullie daar meer van? Zo ja, kunnen jullie mij dan helpen?

Groetjes van Pinguïn!


Museumbezoek

4 Voorbereiding


Inleiding

Demedewerkersvanhetmuseumgaanervanuitdatu

medeverantwoordelijkbentvooreengeslaagdbezoek.

Maakdaarommetdekinderenendebegeleiders

heldereafspraken.Leeshiervooreerstdeinstructie

voordebegeleiders(zieinstructiekaartoppagina30).

Benodigdheden

Uit het lespakket

Instructiekaartbegeleiders(ziepagina30)

U regelt zelf

Voldoendebegeleiding:pervijfkinderenéénbegeleider

Voorbereiding

Leesdebeschrijvingvanhetmuseumbezoek−

(instructiekaart)alvastdoor.

Zorgervoordatiedergroepjevanvijfkinderen−

eenbegeleiderheeft.

Kopieerdeinstructiekaartvoordebegeleiders.−

Zorgervoordatdebegeleidersdeinstructiekaart−

goedhebbengelezen.

4 Voorbereiding


Werkvorm Instructievorm:informeren


Tijdsduur Totaal ± 15 minuten

Doel Dekinderenweteninwelkgroepjezehetmuseumgaanbezoeken.


Alslaatstevoorbereidingpraatumetkinderenover

watzeverwachtentezienentekunnendoenin

hetNederlandsWatermuseum.Ulegtnogmaals

eenkoppelingtussendedrielessen,hetmuseum

ennatuurlijkhetflesjelevenswater.

Ulegtdekinderenalvasteenaantalpraktischezaken

uit(zieinstructiekaart),vooraloverdegroepjesen

begeleidersdiebijelkaarhoren.

Checklist

Wieishetaanspreekpuntvoorhetmuseum−

(éénpersoon)?

Wetenallekinderenbijwiezeinhetgroepjezitten−

enwiehunbegeleideris?

Wetendebegeleidersopwelkewijzeereenactieve−

rolvanhenverwachtwordt?

Ishetvervoerzogeregelddatiedereenongeveer−

tegelijkaankomt?

Hebbendekinderenhetflesjelevenswaterbijzich?−

4 Voorbereiding

Uitvoering


Praktische zaken in het museum

Bijbinnenkomstwordendekinderenmeteennaar

defilmzaalgebracht.Daarvolgtuitlegdooreen

medewerkervanhetmuseum.Dekinderenworden

hiergevraagddeflesjesinteleveren.

Houdeflesjesbijdehand.

Globaalishetmuseumoptedelenindrieruimtes:

defilmzaal;−

hetwaterlab;−

detentoonstelling.−

Eriseenroulatiesysteemopgesteld,omdatelkeruimtein

hetmuseummaareenbepaaldaantalbezoekersaankan.

Dekinderenzijnopschoolingedeeldingroepjesvanvijf

meteenbegeleider.Vandezegroepjesvanvijfworden

groteregroepengemaakt.

Deinleidingdoordemuseummedewerkerduurtongeveer

15minuten.Iedergroepjeheeftongeveerdertigminuten

inhetwaterlab,dertigminutenomdeopdrachtenin

hetmuseumuittevoerenendertigminutenomzelf

opontdekkingstochttegaaninhetmuseum.Hettotale

bezoekduurtongeveertweeuur.

Wie doet wat

Inhetmuseumzijndrieofviermedewerkersaanwezig,

tweeofdrieinhetwaterlabenéénindetentoonstellings-

ruimte.Demuseummedewerkerskunnennietoveral

tegelijkaanwezigzijn.Daaromwordtvanueenactieve

rolverwacht,metnametijdensdeontdekkingstocht.

Het waterlab

Eenwittelabjastovertdekinderenomtot−

echtelaboranten.

Eenmedewerkerlegtuithoedekinderendeproefjes−

gaanuitvoeren.

Uhelptdekinderenalszeomhulpvragen.−

Dekinderendoenéénoftweeproefjes,

afhankelijkvandetijd.

De tentoonstelling

Detentoonstellingisinteractiefengerichtophetzelf

ontdekken.Deontdekkingstochtzorgtervoordat

kinderenterechtkomenbijdetentoonstellingsonderdelen

dievoorhunleeftijdgeschiktzijn.Deonderdelendiebij

hetlespakkethoren,zijnaangegevenmeteenplaatje

vanPinguïn.

Een aantal spelregels

Dekinderenhoevendenummersnietinvolgorde−

aftegaan.

Alsereenandergroepjebijhetonderdeelstaat,gaan−

dekinderenopzoeknaareenanderplaatjevanPinguïn.

Wanneerdekinderendeopdrachtenofvragenbij−

hetonderdeelgoedhebbenuitgevoerd,verdienenze

éénwillekeurigdominokaartje.

Alsdekinderenalleopdrachtenofvragenuitgevoerd−

hebben,kunnenzededominogaanleggen.

Wanneerdekinderendedominokaartjesopdejuiste−

manieraanelkaarhebbengelegdendedominokaartjes

omdraaien,komtereenwoorduit.

Uw taken tijdens de ontdekkingstocht

Hetbijelkaarhoudenvandegroep.−

Hetvoorlezenvandeopdrachten.−

Helpenbijhetuitvoerenvandeopdrachten.−

Zorgendatdekinderenopdrachtenrustiguitvoeren.−

Hetgevenvaneendominokaartjealsdekinderen−

deopdrachtjuisthebbenuitgevoerd.

Helpenomdedominokaartjesaanelkaarteleggen.−

Ondersteunenbijhetvindenvanhetverborgenwoord.−

4 Voorbereiding

Instructiekaart voor begeleiders

HetNederlandsWatermuseumwenstu

veelwaterpleziertijdensdelessenen

bijhetmuseumbezoek!


Het Pinguïnbordspel

5 Verwerkingsles


Inleiding

Dekinderengaaneenbordspelspelen.Ditspelis

gebaseerdophet‘ganzenbordspel’.Hierinkomen

alleelemententerugwaarmeedekinderentijdens

devoorbereidingslessenenhetmuseumbezoekkennis

hebbengemaakt.Inhetspelzittenopdrachtendie

dekinderenaanelkaarmoetenvoorlezen,dekinderen

moetendusredelijkkunnenlezen(zekervoorgroep

driekanhetlastigzijn).Hetisvanbelangdekinderen

diegoedkunnenlezenoverdegroepjesteverdelen

enhendeopdrachttegevendevragenvoortelezen.

Benodigdheden

Uit het lespakket

HetPinguïnbordspel(ziepagina35)−

Spelregels(ziepagina34)−

Vragenkaartjes(ziepagina36en37)−

U regelt zelf

Dobbelstenen−

Pionnen−

Voorbereiding

Kopieerhetspelbord,spelregels,vragenkaartjes−

voorelkgroepje.

Verdeeldekinderendiegoedkunnenlezenover−

deverschillendegroepjes.

Elkgroepjekrijgteeneigenspeelbord,spelregels,−

vragenkaartjes,dobbelsteenenpionnen.

Tip:leesdespelregelsvantevoren,

ditvoorkomtonduidelijkhedentijdenshetspel.

5 Verwerkingsles


Werkvorm Spelvorm:hetPinguïnbordspel

Plaatsinhetlespakket Nahetmuseumbezoek

Tijdsduur Totaal ± 45 minuten

Doel Dekinderenpassendeinhetlespakketopgedanekennistoe.


De voorbereiding

Leessamenmetdekinderendespelregels.

Verdeelgoedelezersoverdegroepjes.

Suggestie

Speelhetspelgezamenlijkmetdeklas.

Het spel

Dekinderengaanineengroepjerondhetspeelbord

zitten.Iederkindkiesteeneigenpion.Elkgroepje

krijgtnudebenodigdhedenvoorhetspel.

Tip:houdespelregelsbijdehand.

5 Verwerking

Uitvoering


Spelregels

HetPinguïnbordspelkanmetdeheleklasofingroepjesgespeeldworden.−

Elkespelerzeteenpionop‘start’.−

Hetspelwordtmetééndobbelsteengespeeld.−

Depersoondiehethoogstegetalgooit,magbeginnen.−

Wanneerjepionopeenvakjemeteenplaatjekomt,kunjehieronder(onderdekop‘devakjes’)lezenwatjemoetdoen.−

Wanneerjepionopeenvraagtekenkomt,paktdepersoondienajouaandebeurtiseenkaartjevandestapelen−

leestdevraagvooropdeachterkantvanhetkaartje.

Alsjedevraaggoedbeantwoordt,magjeéénvakjevooruit,maarbeantwoordjedevraagfout,danmoetje−

éénvakjeterug.

DegenediealseersteinhetmiddenbijPinquïnis,heeftgewonnen!JemoetomtewinnenpreciesbijPinquïnuitkomen.

De vakjes

2 Wow, wat ga je snel! Je glijdt door naar 7.

4 Hier is geen opdracht.

11 Door de mist zie je niets meer. Ga terug naar 8.

15 Je mag nog een keer gooien!

17 Het regent zo hard dat je niet verder kunt. Sla een beurt over.

22 Hier is geen opdracht.


27 Het water stroomt naar het riool. Ga terug naar 4.

31 Het schaatsen gaat al goed. Je schaatst door naar 34.


39 Je hebt de kraan onnodig open laten staan. Ga terug naar 22.

? Pak een kaartje van de stapel.

5 Verwerkingsles

Bijlagen


VraagWat gebeurt er als je een ijsje in de zon legt?

AntwoordHet smelt

VraagIs er meer zout of zoet water op de wereld?

AntwoordZout water

VraagWat zie je boven de pan als je water kookt?

AntwoordWaterdamp

VraagZit er water in een wolk?

AntwoordJa

VraagWat gebeurt er als je geen water drinkt?

AntwoordDan ga je dood.

VraagWelk dier kan ademhalen onder water?

AntwoordVis

VraagWelk water komt uit de kraan: zoet of zout water?

AntwoordZoet water

VraagWat zag je in het riool in het watermuseum? Noem twee dingen.

AntwoordBlikje, schoen, rat en drol


VraagWat zijn de drie vormen van water?

AntwoordWater, ijs en damp

VraagWaar gaat het water uit het riool naar toe?

AntwoordNaar de waterzuiveringsfabriek

VraagWaar gebruik je water voor in huis?

AntwoordDouchen, koken, drinken, tanden poetsen enz.

VraagZit er water in jouw lijf?

AntwoordJa

VraagWat is een iglo?

AntwoordEen huis van ijs waar mensen in wonen

VraagWaar gaat het water van het bad naar toe?

AntwoordNaar het riool

VraagHoe voelt de vacht van een kameel?

AntwoordZacht

VraagWaar gaat het water van de wc naar toe?

AntwoordNaar het riool


Nederlands Watermuseum

Zijpendaalseweg 26-28

6814 CL Arnhem

T 026 - 355 12 40

F 026 - 443 91 63

[email protected]

www.watermuseum.nl

Idee en didactische opzet

Het idee voor het flesje levenswater is ontleend aan het lespakket dat SOM onderwijs- en milieuprojecten

heeft ontwikkeld voor groep 5-6 en 7-8.

Hogeschool Arnhem Nijmegen, studierichting CMV

Lucas te Meerman

Linda Strijkveen

Marjolijn Vrensen

Christelijke Hogeschool Ede, studierichting PABO

Wieneke Dokter

Jan-Willem Korlaar

Nienke Maas

Juliëtte de Rijke

Carina Snijders

Realisatie

Nederlands Watermuseum

Daphne Mol

Ilustrator

Jenny van Herrewegen, Jep ontwerp

Ontwerp

Loep ontwerp, Arnhem

© 2009-01

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd

(waaronder begrepen het opslaan in een automatisch gegevensbestand)

of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de auteurrechthebbende. Uitzondering hierop vormt de toepassing

van het lesmateriaal binnen het museum of in schoolklasverband.

Colofon

www.watermuseum.nl

Groep 3 en 4

Documents

Transcript of Groep 3 en 4