Groenland

Groenlandeen dunbevolkte, grondstoffenrijke regio11 Een Arctische ligging

2grootste eiland ter wereldtussen de Noordelijke IJszee en de Atlantische Oceaanbehoort geografisch tot Amerika, maar werd lange tijd bestuurd door Denemarkensinds 1979 grote mate van zelfbestuurvan 1973 tot 1985 lid van de EU21 juni 2009: zelfbestuurGroenland3oppervlakte: 2 175 600 km (= 70 x Belgi)N.Z.: 2 670 kmW.O.: 1 050 km

4Groenland, Kalaallit Nunaat

5

Een wegwijzer op het vliegveld van Kangerlussuaq. Dit stadje van ca. 500 inwoners beschikt over d internationale luchthaven van Groenland.6

Het belang van de Noordwestelijke Doorvaart

7Sinds 1985 beschikt Groenland over een eigen vlag. De rode halve cirkel op een witte achtergrond symboliseert de middernachtzon boven het ijs.

8nationale feestdag op 21 juni Ullortuneq (= de langste dag)

9Ten noorden van de noordpoolcirkel kans op

in de zomer middernachtzonde duur hangt af van de breedteliggingbv. in de Diskobaai van 25 mei tot 25 juli; in Qaanaaq van 19 april tot 24 augustus

in de winter poolnacht in Qaanaaq van 24 oktober tot 17 februarivaak met noorderlicht of poollicht10

11

12

13

Het noorderlicht of poollicht is een helder lichtverschijnsel dat allerlei vormen en kleuren kan aannemen. Elektrisch geladen zonnedeeltjes dringen de atmosfeer binnen en botsen er met gasdeeltjes.142 Het inlandsis overheerst

15

16ca. 85 % bedekt door ijscentrale ijskap, het landijs of inlandsis, is de tweede grootste ijskap ter wereld 1 tot 3 km dik ijspakketals deze ijskap volledig zou smelten, dan steeg de zeespiegel met ca. 6 mijsvrij gebied ca. 400 000 km groot

17Talrijke gletsjers dalen af naar de zee. Daar breken ze af en zetten hun weg verder als immense ijsbergen. 18

19

20

21

22

23

24Aan de kust komen talrijke fjorden voor. Die inhammen werden gerodeerd door de gletsjers van de ijskap die in de ijstijden tot voorbij de tegenwoordige kust reikten. Ten zuiden van het stadje Ilulissat (Groenlands voor ijsbergen) ligt de Isfjorden, een 40 km lange ijsfjord, gevuld met enorme ijsbergen van de meest productieve gletsjer van het noordelijk halfrond.Deze ijsbergen werden in 2004 door de Unesco uitgeroepen tot Werelderfgoed.

25

26

27Het grootste deel van Groenland bestaat uit de oudste gesteenten ter wereld (bijna 4 miljard jaar oud Precambrium): vooral metamorfe gesteenten en stollingsgesteenten (bv. marmer, gneis en graniet). Ca. 60 miljoen jaar geleden (Tertiair): veel vulkaanuitbarstingen; nu o.m. basaltgesteenten terug (bv. op Disko eiland)

28

29

30

31door een noordelijke liggingmaar ook door de ijskap, de overheersende winden en de zeestromen de gemiddelde maandtemperatuur komt nooit boven 10 C

3 Een koud klimaat32Qeqertarsuaq

33op de ijskap geen planten verder veel permafrost (bevroren bodem) met beperkte plantengroeivegetatie gedomineerd door lage toendra- en rotsvegetatie, zoals dwergstruiken, mossen, korstmossen, varens, heide- en grassoorten; bomen ontbrekenrelatief rijke fauna ondanks poolklimaat en gesoleerde ligging: meer dan 200 vissoorten, 200 vogelsoorten (waarvan 50 broedend), 5 robbensoorten, tot 15 walvissoorten en 8 soorten landzoogdieren, waaronder de ijsbeer en de muskusos

Met aangepaste fauna en flora34

35

36

37

38

39

40De klimaatveranderingen in Groenland worden op de voet gevolgd. Het sneller afsmelten van de ijskap is een vaststaand gegeven. Met talrijke gevolgen

41De Isfjord stroomt steeds sneller: nu ruim 35 m per dag. Jaarlijks loost hij zon 45 km ijs in de fjord, die daardoor verstopt raakt met ijsbergen.De gletsjertong brokkelt af en wordt steeds korter.

42De grondstofrijke ondergrond komt vrij: vindplaatsen van goud, diamanten, molybdeen, zink en lood komen bloot te liggen.

De zee wordt ijsvrijer olie en gas worden ontginbaar (reserves geschat op 31 miljard vaten)

Groei (ramp)toerisme

43Inuit (vroeger Eskimos) = oorspronkelijke inwonersnomaden, die zon 5 000 jaar geleden migreerden vanuit Alaska en Siberivormen vandaag een kleine groep

Groenlanders = vermenging van Denen en Inuitgrootste groep, vooral in het zuidwesten spreken Groenlands, een dialect van het Inuit

Denen: ca. 11 % van de bevolking

4 Een kleine bevolking44Ca. 57 000 inwonersbevolkingsdichtheid 0,14 inwoners/km op het ijsvrije oppervlak50 000 inwoners wonen in stedenvan wie 15 000 in de hoofdstad Nuuk

de Inuit leven in kleurrijke, geprefabriceerde, houten huizen

45

46zowat 80 % van de Inuitbevolking is depressief hoog zelfmoordcijfer door lange, donkere winters (geen jacht, verveling)de jacht is niet meer essentieel om te kunnen overlevenhet beeld van de Inuitjager in zeehondenbont die ecologisch verantwoord op rendieren jaagt verdwijntde jacht en de visvangst zijn nog steeds de voornaamste bron van inkomstenharpoenen, hondensleen en kajaks zijn vervangen door geweren, sneeuwscooters en motorbotenmen probeert de westerse levensstijl te kopiren

47

48

49

50

51De Groenlandse economie is vooral gebaseerd op de jacht, de visvangst en het toerisme.

5 Beperkte economische activiteiten52

53Inuit jagen op zeehonden, walvissen, ijsberen en andere dieren

vlees en spek leveren vet, eiwitten en vitaminen

huiden en vachten verwerkt tot kleding, tenten en kajaks

tanden en haren als gebruiksvoorwerpen en sieraden

54meer dan 300 000 ton vis per jaar, vooral garnalen, kabeljauw en heilbotin het noorden ook traditionele jacht op zeehonden (ca. 160 000 dieren per jaar)vangstbeperking van walvissen voor binnenlandse consumptie

landbouw enkel in het zuiden (hooi, groenten, schapen)

55voornaamste industrile sectoren: visverwerking (vnl. garnalen en Groenlandse heilbot), artisanale sier- en gebruiksvoorwerpen, huiden en vellen

veel grondstoffen; o.m. goud, uranium, koper, lood, zink, ijzer en steenkool, aardolie, diamanten

interessant in een wereldeconomie met steeds duurdere grondstoffen

56

57

58Groenland exporteert sinds 1998 het duizenden jaren oude ijs en smeltwater.

Greenland Ice Cap Production wint jaarlijks 2000 ton ijs, dat in Denemarken verkocht wordt in pakketjes van 1 tot 7 kg ruw gevormde ijsblokjes . Er staat een unieke productiedatum op: 0 tot 60 000 jaar vr Christus. Taste the frozen history is hun slogan.

Een ander bedrijf wil smeltwater van een gletsjer via een pijp in een tanker opvangen. Het water wordt dan naar Canada vervoerd, daar gebotteld en vervolgens op de Noord-Amerikaanse markt gebracht. Voor het water werd al een naam bedacht: Aqua Polaris.

Maar is het water werkelijk zo puur als deze ondernemers willen doen geloven?

maar gigantische mogelijkheden59Goudkoorts in Groenland

In Groenland wil het Canadese Quadra Mining een van de grootste molybdeenmijnen ter wereld bouwen, pal tussen twee gletsjers. De stijgende grondstoffenprijzen en de smeltende ijskap maken van Groenland een eldorado voor mijnmaatschappijen. Het eiland kan tot een tweede Saudi-Arabi uitgroeien. De inwoners van het plaatsje Ittoqqortoormiit kregen meer uitleg over het project. Voor de aanleg van de mijn zijn 600 werklui nodig. Daarna kunnen er 500 vast aan de slag. In de mate van het mogelijke moet het Canadese bedrijf gebruikmaken van Groenlandse arbeidskrachten. Dat zal moeilijk worden, want Ittoqqortoormiit telt slechts vijfhonderd inwoners. De gemeente is met 235 000 km2, bijna acht keer Belgi, een van de meest afgelegen gemeenten van het eiland.

Al sinds de jaren 1960 is de aanwezigheid van meer dan 200 miljoen ton molybdeenhoudend gesteente in de berg Malmbjerg bekend. De berg ligt omgeven door twee gletsjers op een zeer onherbergzame plaats. Maar intussen zijn de grondstoffenprijzen dermate gestegen dat Quadra Mining zich letterlijk op glad ijs wil begeven. Het scheikundige element molybdeen wordt hoofdzakelijk in legeringen gebruikt. Staal wordt sterker en roestbestendiger na toevoeging van het zilvergrijze goedje.

Voorts draagt vooral de geschatte aardolierijkdom in de kustwateren rondom Groenland bij tot de goudkoorts. Zes oliemaatschappijen zijn met metingen voor de westkust bezig. De grootste reserves worden onder het drijfijs in het ontoegankelijke noordoosten vermoed. (D. Evers)De Standaard, 04/09/ 200860geen pretparken, strandvakanties of discotheekbezoek

wel het natuurschoon en de stilte

het toeristische aanbod omvat cruises en boottochten, ijsbergen kijken, wandelingen, trektochten, hondensledetochten, kajaktochten, skin, langlaufen, bergbeklimmen en andere sportactiviteiten, walvisobservaties en de Inuitcultuur

6 Een toeristisch paradijs61een snelgroeiend aantal toeristen:in 1980: 0in 2008: ca. 80 000ca. 50 % groei per jaar

door:- attractiviteit van natuurgebieden - het thema opwarming van de aarde- de invloed van de media - ramptoeristen

62Bv. Eqi

basiskamp van de vroegere Europese poolreizigerszes chalets voor toeristengeen modern comfortindrukwekkend ijsfront van de Eqip Sermia: 4,2 km breed en 100 m hoog (de gletsjer kalft ca 10 m per dag af)

63

64

65

66

67

68En

69

70

71

72

73