groeistuipen vanCloud Computing

strategische keuzes voor ICT-bedrijven in een vraaggestuurde markt

strategische keuzes voor ICT-bedrijven in een vraaggestuurde markt

groeistuipen van Cloud Computing

Voorwoord 5

Inleiding 6

Analyse van ICT-gebruikers 8

Bevindingen steekproef 9

Houding ten aanzien van Cloud Computing 12

Gebruik van Cloud Computing 13

Conclusie analyse ICT-gebruikers 15

Analyse van ICT-aanbieders 16

Bevindingen steekproef 17

Houding ten aanzien van Cloud Computing 19

Argumenten voor de cloud 20

Argumenten tegen de cloud 21

Aanbod Cloud Computing door ICT-aanbieders 22

Conclusies analyse ICT-aanbieders 25

Conclusies en aanbevelingen 26

inhoud

Ondernemers in de sector Technologie, Media & Telecom (TMT) zijn gewend aan dynamische marktomstandigheden. Technologische ontwikkelingen geven aan de ene kant groeimogelijkheden. Aan de andere kant zijn inkomsten en investeringen grotendeels afhankelijk van het economisch klimaat. Daarbij staat de positie van menig bedrijf in de TMT-waardeketen onder druk door de verdergaande digitalisering. Voor sommige bedrijven betekent dat momenteel: dubbel crisis.

4 groeistuipen van cloud computing

Om als sectorbank een gedegen financieel en strategisch partner

te zijn, publiceren wij jaarlijks sectorrapporten. Dit jaar gaat het

sectorrapport TMT in op de impact van Cloud Computing op de

Nederlandse ICT-sector. De kennis die we tijdens het onderzoeks-

traject en het schrijven van een rapport opdoen, gebruiken we op

meerdere manieren. Tijdens onze gesprekken met ondernemers,

als we presentaties geven en om de expertise van onze relatie-

managers verder te verdiepen.

Dit onderzoek is opgezet in samenwerking met researchbureau

Heliview. Al snel bleek dat publicaties over Cloud Computing zich

tot nu toe vooral op twee zaken hebben gericht: op de technische

kant van dit fenomeen en op de kansen en bedreigingen voor de

vraagzijde, de gebruikers. Meer dan ooit zijn het juist deze gebrui-

kers die direct invloed uitoefenen op de producten en diensten van

ICT-dienstverleners en softwarebedrijven. ICT-bedrijven worden

dus geconfronteerd met een vraaggedreven verandering van hun

business. Door de opmars van Cloud Computing krijgt ook de

ICT-sector zelf te maken met de grote impact van digitalisering,

zo stellen wij in dit onderzoek.

In de gesprekken die wij met ICT-ondernemers voeren, horen we

vaak dat Cloud Computing een nieuw businessmodel is, dat veel

nieuwe mogelijkheden en kansen biedt. Maar de grote veranderin-

gen die Cloud Computing met zich meebrengt, kunnen ook een

bedreiging zijn. Aanpassingen in business- en verdienmodellen en

investeringsbeslissingen in het kader van Cloud Computing hebben

namelijk financiële consequenties. Dan helpt het als uw bank de

sector kent waarin u zit, en de impact van een nieuw businessmodel

als Cloud Computing begrijpt.

Hopelijk vergroot dit rapport uw inzicht in de mogelijkheden en

gevolgen van Cloud Computing voor uw onderneming. Wij gaan

hier graag verder met u over in gesprek.

Wij bedanken iedereen die aan dit onderzoek heeft meegewerkt:

de geinterviewden, de deelnemers van ons expert panel en Ruud

Alaerds en Ton Ketelaars van Heliview Research & Consultancy

in het bijzonder.

Veel leesplezier!

Menno van LeeuwenSector Banker TMT ABN AMRO Sector Advisory

Steven PetersAssociate TMT & Zakelijke Dienstverlening ABN AMRO Sector Advisory

voorwoord

5voorwoord

inleiding

6 groeistuipen van cloud computing

ICT: een groeisector in het nauwDe huidige economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland

is onder invloed van de schuldencrisis in een nieuwe recessie

beland; de economische vooruitzichten voor 2012 zijn mager. Inves-

teringen in ICT worden hierdoor geraakt. Tegelijkertijd neemt digitali-

sering een hoge vlucht en gaan de technologische ontwikkelingen in

de ICT-sector erg snel. Dit is een duurzame trend die zich doorzet

ongeacht de economische omstandigheden, met een grote impact

op bedrijven, instellingen en werknemers.

Succes ligt in vernieuwingBinnen de ICT-sector slagen innovatieve bedrijven erin snel te groei-

en. Zij maken gebruik van technologische vernieuwingen en nieuwe

business- en verdienmodellen die hierdoor beschikbaar komen.

Bestaande bedrijven staan voor de uitdaging het tempo van nieuwe

technologische ontwikkelingen te volgen en te incorporeren in hun

bedrijfsactiviteiten. Kleine en nieuwe bedrijven kunnen steeds

makkelijker concurreren met grotere bedrijven.

Wat is Cloud Computing? Een van de meest ingrijpende nieuwe businessmodellen is Cloud

Computing: een verzamelnaam voor een nieuwe manier waarop

consumenten en bedrijven ICT-diensten afnemen. Cloud Computing

wordt mogelijk gemaakt door een groot aantal datacenters die via

internet met elkaar in verbinding staan. In dit model worden hard-

ware, platform, software en data via internet vanuit datacenters

beschikbaar gesteld. Een ICT-afdeling is hierdoor flexibel in het afne-

men van het juiste type en de juiste hoeveelheid applicaties en

processing power.

Meer dan een nieuw businessmodelCloud Computing wijkt af van het model dat traditionele outsourcers

gebruiken. Dat biedt gebruikers namelijk geen ruimte om zelf het

aantal ICT-middelen te beheren. Leveranciers krijgen te maken met

een businessmodel dat niet langer op licentie- en consultancyinkom-

sten is gebaseerd, maar op het daadwerkelijk gebruik van applicaties

en processing power. Gebruikers profiteren hiervan, doordat ze

steeds meer hardware-, tijd- en plaatsonafhankelijk kunnen werken

en geen grote investeringen hoeven te doen om er gebruik van te

maken. Ze betalen immers gespreid voor het daadwerkelijke

gebruik.

ProbleemstellingIn opdracht van ABN AMRO heeft Heliview Research & Consultancy

onderzoek gedaan naar de impact van Cloud Computing op de

Nederlandse ICT-sector (dienstverleners en softwarebedrijven). Dit

rapport bevat een analyse van de vraag- en aanbodzijde van de zake-

lijke ICT-markt. Zit er een gat tussen vraag en aanbod? Op basis van

de conclusies uit de analyse presenteren wij onze belangrijkste

aanbevelingen voor de ICT-sector.

OnderzoeksaanpakDe vraagzijde van de markt is in kaart gebracht op basis van een

onderzoek naar de acceptatie van Cloud Computing onder bedrijven

en instellingen1. Er is gevraagd naar het feitelijk gebruik van IaaS,

PaaS en SaaS (of de investeringsintenties in deze diensten), en naar

de argumenten voor en tegen het gebruik van Cloud Computing.

De aanbodzijde van de markt is in kaart gebracht door middel van

250 telefonische interviews met kleine, middelgrote en grote ICT-

aanbieders:

System Integrators vanuit de lever- en integratieproblematiek;

Independent Software Vendors vanuit de business case;

Service-leveranciers vanuit de verandering in product en

speelveld;

Allround leveranciers vanuit hun nieuwe rol in de binding met

de eindklant.

De conclusies uit deze interviews zijn getoetst tijdens een groeps-

discussie met veertien vertegenwoordigers van bedrijven die in de

aanbodzijde van markt opereren. De uitkomsten van deze discussie

zijn in de conclusies verwerkt.

Opbouw rapportIn hoofdstuk 1 wordt de analyse van de vraagzijde van de zakelijke

markt gepresenteerd. Hoofdstuk 2 gaat in op de conclusies uit de

interviews en de groepsdiscussie met de vertegenwoordigers van

de aanbodzijde. Tot slot volgen de conclusies in hoofdstuk 3, met

aanbevelingen voor de ICT-sector.

1. Heliview Cloud Market Outlook 2011

7inleiding

Acceptatie

Attitude

Ervaring

Wensen en eisenbij levering / ondersteuning

Planvorming /verwachting

Stimulatoren /barrières

Businessmodel

Reeds onderdeelportfolio

Ervaring

Waar onderscheidt men zich mee

Planvorming /verwachting

Kansen / bedreigingen

As is

Must be

GAP

VRAAGZIJDE MARKT AANBODZIJDE MARKT

analyse van ICT-gebruikers

8 groeistuipen van cloud computing

Bevindingen steekproef

Terughoudende opstelling zakelijk NederlandUit de analyse van een steekproef onder ruim 1100 bedrijven en

instellingen blijkt dat Nederlandse bedrijven en instellingen in de

zorg, overheid en het onderwijs in het algemeen terughoudend zijn

als het om de adoptie van nieuwe technologieën gaat.

Toch maakte vorig jaar 20% van alle bedrijfs- en organisatievestigin-

gen in Nederland gebruik van een of meerdere cloud-gebaseerde

oplossingen. Natuurlijk zijn webmail en internetbankieren voorbeel-

den van Cloud Computing, maar dit onderzoek richtte zich op

(bedrijfskritische) applicaties en systemen in organisaties.

2011-2012: verdubbeling cloud-gebruik Actueel onderzoek wijst uit dat bovengenoemd percentage in 2012

verdubbelt. Kortom: waar de markt zich doorgaans terughoudend

opstelt ten aanzien van technologie, ontwikkelt Cloud Computing

zich zeer snel. Zowel aanbieders als gebruikers van ICT-producten

worden in hoog tempo en meerdere opzichten met dit fenomeen

geconfronteerd.

Gebruikte definities

Cloud Computing

Via internet gebruikmaken van oplossingen die on demand worden

aangeboden. Er wordt per gebruik of mate van gebruik afgerekend.

SaaS (Software as a Service)

Software-oplossingen die als een dienst via de browser toegankelijk

worden aangeboden. Voorbeelden: webmail, internetbankieren,

CRM- en HRM-toepassingen. Meestal betaalt men voor het gebruik

en per hoeveelheid gebruik (aantal gebruikers).

IaaS (Infrastructure as a Service)

Gebruikmaken van reken-, back-up- of opslagcapaciteit die in de

cloud draait.

PaaS (Platform as a Service)

Cloud-oplossingen gebruiken waarmee het mogelijk is om binnen

een vooropgezette infrastructuur eigen applicaties te ontwikkelen

en exploiteren.

XaaS (Anything as a Service)

Algemene term om oplossingen aan te duiden, die via internet

worden aangeboden.

0%

10%

20%

30%

40%

16.0% 14.1% 16.2%20.9%

32.9%

Als technologische innovatie voordeel

oplevert, dan adopteren we die zo snel mogelijk

Onze organisatie is innovatief. Ook

op technologie gebied

Alleen bewezen technologische

innovaties worden door ons

overwogen

We zullen niet snel iets veranderen dat goed werkt. Ook al bestaat er een mogelijkheid

tot innoveren.

Pas wanneer de huidige oplossing niet

toereikend meer is, zullen wij kijken naar

innovaties.

GEEN WELWeerstand tegen technologische innovatie

9hoofstuknaam 9analyse van ICT-gebruikers

Hoe technologie-adaptief is zakelijk Nederland? (gesegmenteerd naar branche)

Structurele marktgroei begonnenCloud Computing is het aanbieden en gebruiken van ICT-middelen

via internet: de ‘cloud’.

Na de communicatiefase, heeft deze ontwikkeling nu de fase van

structurele marktgroei bereikt.

Veel leveranciers en adviesorganisaties beschouwen het als een

nieuw productgebied. Toch worden ICT-middelen als een service via

internet al enige tijd aangeboden. Denk aan oplossingen als IaaS,

PaaS, SaaS, ‘X’aaS.

In 2012 zullen eindgebruikers zich steeds meer gaan oriënteren op

de cloud als alternatieve vorm om ICT-middelen beschikbaar te

maken. De acceptatie van Cloud Computing verloopt vaak via deze

volgorde:

1. van on premise;

2. naar (out)sourced;

3. via hosted cloud;

4. naar private cloud.

Later vindt de stap naar public cloud plaats,

al dan niet op onderdelen.

Cloud Computing leidt tot intensiever gebruik van de netwerkinfra-

structuur binnen organisaties, maar natuurlijk ook daarbuiten. Grote-

re organisaties voorzien dit, of hebben nu al te maken met toene-

mende integratieproblematiek. Bijvoorbeeld als het gaat om de

onderlinge afstemming tussen:

applicaties in de cloud en on premise;

meerdere cloud-gebaseerde applicaties;

cloud- en niet-cloud-gebaseerde onderdelen binnen een

specifiek systeem.

Technologische innovatie en Cloud Computing: een vanzelfsprekend huwelijkVan de organisaties die het meest openstaan voor technologische

innovatie, bevindt het merendeel zich ook daadwerkelijk ‘in de

cloud’. Een aanzienlijk deel (44%) maakt nog geen gebruik van Cloud

Computing, maar spreekt hier wel een voorkeur voor uit. Organisa-

ties die volledig onbekend zijn met Cloud Computing vormen het

kleinste aandeel binnen deze groep.

Er bestaat dan ook een duidelijke samenhang tussen de houding ten

opzichte van technologische innovatie in het algemeen en de mate

waarin organisaties bekend (en/of bezig) zijn met Cloud Computing.

Kortom: de houding ten opzichte van innovatie is een voorspellende

waarde.

Toch ligt bij organisaties met de grootste weerstand tegen technolo-

gische innovatie het gebruik van Cloud Computing op 19%. Daar-

naast spreekt een relatief grote groep (16%) een voorkeur uit voor

de cloud. Een opvallend resultaat.

Dienstensector ziet zichzelf als innovatiefVooral organisaties in de dienstverlenende sector beschouwen zich-

zelf relatief vaak als ‘innovatief’, ook op technologiegebied. Dit geldt

voor circa drie op de tien organisaties, ongeacht het aantal werkne-

mers. Gaat het om de daadwerkelijke adoptie van technologische

innovatie binnen deze branche, dan zijn hoofdzakelijk (middel)grote

organisaties vooruitstrevend te noemen.

Totaal

Healthcare

Government

Education

Banking & Insurance

Business Services

Trade

Transport

Construction

Manutacturing

100%0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Onze organisatie is innovatief. Ook op technologisch gebied.

Wij nemen alleen bewezen technologische innovaties in overweging.

Als iets goed werkt, zullen we het niet snel veranderen. Ook al bestaat er een mogelijkheid tot innoveren.

Pas als de huidige oplossing niet meer volstaat, kijken we naar innovaties.

Als technologische innovatie voordeel oplevert, dan adopteren we die zo snel mogelijk.

16,0

1,1

0,4

1,0

33,2

8,1

9,2

6,0

15,6 7,2 22,2 16,5 38,5

13,2 29,2 50,6

9,6 12,0 48,1 21,1

19,3 16,5 16,1 39,9

15,9 13,9 20,2 16,8

25,0 9,2 16,3 48,4

10,3 27,0 31,8 9,1 21,7

10,0 5,1 34,6 16,1 34,2

17,4 42,8 30,6 8,8

14,1 16,2 20,9 32,9

10 groeistuipen van cloud computing

Marktpotentieel Cloud Computing in de Nederlandse zakelijke markt (naar branche en aantal werknemers)

Leeftijd speelt rol bij acceptatie Cloud ComputingOrganisaties met een jong IT-management accepteren sneller cloud-

oplossingen. Uit eerder onderzoek (Heliview, 2010) blijkt dat 60%

van de bedrijven met een cloud-oplossing een IT-manager heeft die

jonger is dan 40 jaar. Bedrijven zonder cloud-oplossing hebben door-

gaans een significant ouder IT-management. Daarnaast kwam naar

voren dat IT-managers van bedrijven met een cloud-oplossing veel

vaker lid zijn van een sociale netwerksite, zoals Twitter, LinkedIn,

Facebook of Hyves. Bovendien bloggen ze vaker, of beheren ze een

blog. Aan deze activiteiten besteden ze wekelijks aanzienlijk meer

tijd dan IT-managers bij bedrijven zonder cloud-oplossing. Blijkbaar

hangen deze uitkomsten nauw samen met leeftijd.

Kosten en flexibiliteit belangrijk voor cloud-gebruikerIn 2011 is aan gebruikers van het eerste uur gevraagd waarom ze nu

serieus cloud-oplossingen zijn gaan gebruiken. Kosten speelden een

grote rol in hun overwegingen, maar bleken niet de belangrijkste

reden. Dit was vooral de belofte dat je via de cloud hardware-, tijd-

en plaatsonafhankelijk kunt werken. Flexibiliteit is dus hét argument

voor Cloud Computing.

Onbekend maakt onbemindUit dit onderzoek blijkt verder dat bedrijven en instellingen in

Nederland tot en met 2011 inhoudelijk erg onbekend waren met

Cloud Computing. Inmiddels oriënteren de meeste organisaties

in Nederland zich op Cloud Computing, maken ze hier concrete

plannen voor of gebruiken ze zelfs al cloud-oplossingen.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Dit argument heeft geen enkele rol gespeeld

Belangrijk, maar het was geen doorslaggevend argument

Doorslaggevend argument

Voor wat betreft ICT voeren wij

een beleid om de kosten

te verlagen

Onze organisatie loopt graag voorop en dit is toch een

innovatieve ontwikkeling

Voor wat betreft software, betalen

we graag voor daadwerkelijk

gebruik

Er waren geen andere

alternatieven voorhanden. We hadden geen keus

Het feit dat je geen nieuwe

hardware hoeft aan te

schaffen

Security, zoals antivirus en

backups worden door een externe

partij geregeld

Met deze oplossing kunnen we plaats, tijd en

hardware onafhankelijk werken

36.4%

33.5%

30.1%

37.8%

33.4%

28.9%

73.6%

14.4%

12.1%

35.3%

43.8%

20.9%

35.1%

36.9%

27.9%

16.7%

36.0%

47.3%

61.7%

31.0%

7.2%

Relatief hoog potentieel

Marktpotentieel score500 of meer werknemers

200 tot 500 werknemers

100 tot 200 werknemers

50 tot 100 werknemers

20 tot 50 werknemers

10 tot 20 werknemers

1 tot 10 werknemers

Relatief weinig to geen potentieel

Hoger dan gemiddeld potentieel

Lager dan gemiddeld potentieel

Gemiddeld potentieel

4,0-5,0

0,0-1,0

3,0-4,0

1,0-2,0

2,0-3,0

Healt

hcare

Gover

nmen

t

Educa

tion

Banki

ng &

Insura

nce

Busin

ess Se

rvicesTra

de

Transp

ort

Const

ructio

n

Manu

tactur

ing

11analyse van ICT-gebruikers

Mate waarin de stellingen passen bij de inzet van Cloud- of SaaS-oplossingen binnen de organisatie

Zorgpunten bij gebruikers: veiligheid en continuïteitZakelijke eindgebruikers twijfelen nog over deze drie punten:

Databescherming;

Continuïteit van de leverancier;

Het risico van de dienst afgesloten te worden.

Deze zorgen weerhouden organisaties er tot dusver van om in

Cloud Computing te stappen.

Afgaande op de argumenten om (nog) geen cloud-oplossingen af

te nemen, blijkt dat de rem op Cloud Computing hoofdzakelijk een

vertrouwenskwestie is. Het is zeker dat huidige gebruikers twijfe-

lende organisaties geïnteresseerd kunnen maken. In elk geval is

het belangrijk om bij cloud-gebaseerde oplossingen aandacht te

besteden aan een goede SLA (Service Level Agreement).

Kortom: garanties op het gebied van continuïteit en veiligheid.

Houding ten aanzien van Cloud Computing

Grote meerderheid heeft nog niet besloten Cloud Computing is in zekere zin een revolutie of een momentum

shift. De voordelen die het met zich meebrengt, zullen uiteindelijk de

doorslag geven. Met name de beperking van IT-kosten. Toch is voor

de meeste eindgebruikers nog de vraag óf men naar de cloud gaat

(en zo ja via welke aanbieder), en niet wanneer.

Cloud-gebruik vaak onbewustVeel Nederlandse organisaties zijn nog onbekend met Cloud Compu-

ting en daardoor terughoudend. Er is een grote groep die gegevens

vooralsnog per se in eigen huis wil houden. Opvallend is dat 29%

van hen al cloud-oplossingen gebruikt! Kortom: zonder het misschien

We investeren bij voorkeur niet in nieuwe ontwikkelingen

Het is door externe partijen afgeraden

Er zijn nog nauwelijks bedrijven uit onze branche die dit toepassen

Afrekenmodellen zijn onduidelijk

Wet- en regelgeving

We moeten eerst andere ICT-knelpunten oplossen

Onvoldoende koppelingsmogelijkheden met bestaande systemen

Deze technologie heeft zich nog niet bewezen

Desinvestering bestaande hard- en software

Geen oplossing beschikbaar voor ons type bedrijf

Oplossingen zijn voor wat betreft functionaliteit nog niet zo ver

Continuiteit van een cloud- of saas-leverancier

De veiligheid van onze data

De mogelijkheid dat ik zo maar afgesloten kan worden van

Onze huidige oplossingen voldoen uitstekend

17.3% 23.9% 58.8%

20.0% 17.3% 62.7%

20.2% 27.2% 52.6%

30.4% 25.6% 44.1%

35.0% 25.6% 39.3%

35.8% 19.0% 45.2%

48,7% 24.8% 26.4%

16.2% 21.1% 62.7%

14.7% 20.9% 64.5%

14.4% 11.1% 74.4%

14.3% 18.3% 67.5%

10.2% 23.6% 66.3%

9.7% 15.4% 74.2%

4.9% 13.6% 81.4%

4.9% 20.9% 74.2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Doorslaggevend argument Belangrijk, maar het was geen doorslaggevend argument Dit argument heeft geen enkele rol gespeeld

12% 23% 65%

14% 19% 67%

18% 15% 67%

20% 18% 62%

25% 24% 51%

53% 12% 34%

56% 18% 26%

11% 23% 66%

11% 14% 75%

3% 4% 93%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Wij zullen geleidelijk overgaan op cloud-oplossingen

Cloud- en SaaS-oplossingen zal onze ICT-kosten verlagen

Cloud- en SaaS-oplossingen zijn met name geschiktvoor onze kenniswerkers

Wij willen het beheer van ICT buiten de deur hebben

Eerst moet cloud breder worden gedragenvoordat wij er serieus naar kijken

De flexibiliteit van cloud en SaaS spreekt ons erg aan

Wij zullen nooit 100% in de cloud werken

Wij zullen onze gegevens altijd in huis willen houden

Wij willen onze huidige infrastructuur versneld afschrijvenom naar de cloud te kunenn gaan

Voor onze bedrijfskritische oplossingenstreven wij naar een cloud- of SaaS-oplossing

100% van toepassing komt voor / gebeurd wel op deze vestiging Niet van toepassing

12 groeistuipen van cloud computing

PaaS & IaaS in Nederland (gesegmenteerd naar werknemersklasse)

zelf te beseffen, maken veel organisaties al gebruik van applicaties

die onder Cloud Computing vallen. De adoptie van Cloud Computing

vindt in sommige gevallen dus min of meer onopgemerkt plaats.

Vooral organisaties die nog te onbekend zijn met Cloud Computing,

geven logischerwijs aan zichzelf niet volledig in de cloud te zien

werken. De ontwikkeling van cloud laat zich om die reden lastig

uittekenen, omdat die barrière voorlopig nog een grote groep

organisaties buitenspel zet.

Onbekendheid houdt snelle cloud-adoptie MKB nog tegen Naar verwachting zullen kleine bedrijven sneller de stap richting

Cloud Computing maken. Dit kan ze namelijk veel voordeel opleve-

ren, zowel vanuit kostenoogpunt als door het gemak dat uitbeste-

ding met zich meebrengt. Om ze die stap te laten zetten, zullen

ze wel actief benaderd moeten worden. Immers, de kleinste orga-

nisaties van het Nederlandse bedrijfsleven hebben nog een aanzien-

lijke kennisachterstand met betrekking tot de cloud.

Een groot deel van deze potentiële afnemers is momenteel nog

volstrekt onbekend met Cloud Computing. Maar als ze dit fenomeen

gaan omarmen, zullen ook zij sneller hun bedrijfskritische applicaties

in de cloud laten draaien. Binnen deze organisaties is de specialisti-

sche kennis doorgaans niet voorhanden om applicaties te beheren

en onderhouden. Dit maakt de stap richting cloud minder ingrijpend.

Daar komt bij dat ze geen complexe ICT-infrastructuur in gebruik

hebben, die versneld moet worden afgeschreven.

Grotere organisaties gebruiken cloud vaker, maar zeer voorzichtigNu geldt nog dat hoe groter organisaties worden, hoe vaker ze

gebruikmaken van Cloud Computing, of hiermee experimenteren.

Hierbij gaat het vooral om minder kritische applicaties. Naar verwach-

ting zal dit op korte termijn niet veranderen. Grote organisaties

hebben nu eenmaal meer te verliezen. Momenteel hebben zij – meer

dan hun kleinere branchegenoten – de kennis in huis om zelf data- en

applicatiebeheer uit te voeren. Mede hierdoor is voor hen de drem-

pel hoger om hun belangrijkste systemen in de cloud te plaatsen.

Gebruik van Cloud Computing

Onbekendheid en terughoudendheid remmen cloud-adoptie kleinere organisatiesHet aandeel organisaties dat minimaal één bedrijfskritische appli-

catie in de Cloud heeft ondergebracht, is het geringst onder kleine

non-profitorganisaties en kleine productgeoriënteerde organisaties.

Dit beeld sluit aan op eerdere conclusies. Namelijk de grote

on bekendheid met Cloud Computing binnen deze organisaties,

en hun grote terughoudendheid ten aanzien van de adoptie van

technologische innovatie in het algemeen. Daarnaast geldt dat de

kleinere organisaties mogelijk minder vaak beschikken over één of

meerdere applicaties die als ‘bedrijfs kritisch’ worden aangeduid.

PaaS en IaaS kennen redelijke marktpenetratieMeer infrastructurele voorzieningen, zoals PaaS (Platform as a

Service) en IaaS (Infrastructure as a Service) zijn breder in gebruik

binnen de zakelijke markt. Ook kennen deze oplossingen inmiddels

over het geheel genomen een behoorlijke marktpenetratie: van

7% (IaaS) tot 12% (PaaS). De vraag naar servercapaciteit zal in 2012

aanzienlijk zijn. Gezien deze verwachting, zal het aandeel voor IaaS

behoorlijk toenemen.

0%

5%

10%

15%

20%

76

20

11

16

7

9

11

16

12 12

7

PaaS

IaaS

1-20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-500werknemers

500+werknemers

Totaal

13analyse van ICT-gebruikers

plaats.Vooralplaats.Vooral

Gebruik cloud-gebaseerde Office-oplossingen

Back-up situatie in 2011

Welke mailoplossing gebruikt zakelijk Nederland (naar aantal werknemers)

Webmail = MKBMeer facilitaire oplossingen, zoals webmail, worden vooral in de

onderkant van de zakelijke markt gebruikt. Deze oplossingen hebben

daar ruim baan, simpelweg door het ontbreken van mailservers.

Online Office-oplossingen: 5% marktpenetratie in januari 2012Een zeer substantiële markt vormen productiviteitsoplossingen,

beter bekend onder de naam Office-oplossingen. Dit product-

segment wordt nu gedomineerd door Microsoft. Maar ook hier

doen cloud-gebaseerde oplossingen hun intrede. In januari 2012

gebruikt al 5% van alle vestigingen in Nederland cloud-gebaseerde

oplos singen, zoals Google Applications of Microsoft Office 365.

Online back-up: bescheiden in 2011, maar sterke groeiverwachtingEen andere – meer facilitaire – IT-voorziening is de online back-up.

Ook hier is Cloud Computing in opmars. In 2011 gebruikte ongeveer

3% van alle vestigingen Cloud-gebaseerde back-up voorzieningen.

Ook hier is sprake van een duidelijk groeiperspectief, doordat veel

vestigingen hun back-ups toch al uit handen hebben gegeven via

een gehoste oplossing.

Kritische HRM- en CRM-applicaties relatief vaak in de cloudKijken we bij gebruikers van meer kritische bedrijfsapplicaties naar

de locatie, dan zijn er toch grote verschillen. Zo is de financiële maar

ook de ERP- of PSA-software nog zeer vaak in huis aanwezig. Deze

draait dus ook op lokale systemen binnen de vestiging. Het wordt

een ander verhaal wanneer we de CRM- en HRM-oplossingen

bestuderen. Hier is al vaker sprake van hosted of zelfs SaaS-oplos-

singen. Kortom: als het gaat om centrale systemen voor relatie- en

zeker personeelsmanagement, dan is de eigen vestiging al lang niet

meer de vanzelfsprekende plaats.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

3

11

12

13

5

1-20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-500werknemers

500+werknemers

Totaalwerknemers

79%

Er draait een back-up systeem op onze vestiging

Wij maken gebruik van een back-up systeem datdraait op een andere locatie binnen onze organisatie

Wij maken gebruik van een back-up systeem dat draait bij eenhosting- of datacenter (back-up systeem van organisatie)

Voor ons back-up systeemmaken we gebruik van een cloud-oplossing

Er worden geen back-ups gemaakt

Overig

67%

5%

12%

3%

7%

5%

0% 20% 30%10% 70%60%50%40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

45,3

36

18,8

77,5

17,1

5,3

85,4

9,26,3

95,6 95,4 96,9 95,5

49,8

33

17,1

3,1 1,3 1,4 3,2 1,0 2,2 3,5 0 We maken gebruik van webmail, zoals bijv. Gmail, Hotmail, Live

Faciliteiten van een internet service provider (ISP), bijv. UPC, Ziggo of KPN

Eigen mailserver

1-10werknemers

10-20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-200werknemers

200-500werknemers

500+werknemers

Totaal

14 groeistuipen van cloud computing

Medio 2012 verwacht gebruik hosting & datacenters voor servercapaciteit (naar aantal werknemers)

Conclusie analyse ICT-gebruikers

Opvallende verdubbeling cloud-gebruik in 2012In 2011 maakte 20% van alle bedrijfs- en organisatievestigingen in

Nederland op de een of andere manier gebruik van ICT-oplossingen

die op Cloud Computing zijn gebaseerd. Uit het onderzoek blijkt dat

dit percentage in 2012 verdubbelt naar 40%. Dit is opvallend, omdat

het gebruik van dergelijke oplossingen blijkbaar snel toeneemt. Dit

ondanks de terughoudende instelling waarmee de zakelijke markt

nieuwe technologieën adopteert. Zowel de gebruiker als de aanbie-

der van ICT-oplossingen wordt dus snel en in meerdere opzichten

met Cloud Computing geconfronteerd.

MKB geremd door kennistekort, grote bedrijven oriënteren zich voorzichtigEr is een verschil in ontwikkeling waar te nemen tussen kleinere

organisaties en grotere. In het MKB kan Cloud Computing zich snel

gaan ontwikkelen doordat afschrijvingsproblematiek vrijwel

ontbreekt en Cloud Computing relatief eenvoudig in gebruik kan

worden genomen. Toch vormt onbekendheid met de cloud een

duidelijke barrière binnen dit marktsegment. Grotere organisaties

zijn zich vaak aan het oriënteren op Cloud Computing. Maar vanuit

hun grondhouding (die als voorzichtig omschreven kan worden) zijn

ze het pad van de geleidelijkheid ingeslagen.

Kostenbesparing en flexibiliteit argumenten voor Cloud ComputingIn 2011 is aan de early adopters onder zakelijke gebruikers gevraagd

waarom zij op Cloud Computing gebaseerde ICT-oplossingen zijn

gaan gebruiken. Kostenbesparing speelt hierbij een grote rol, maar is

niet de belangrijkste drijfveer. De belofte van Cloud Computing is

volgens deze gebruikers vooral het hardware-, tijd- en plaatsonafhan-

kelijk kunnen werken. Flexibiliteit is het voornaamste argument voor

bedrijven om gebruik te maken van cloud-gebaseerde oplossingen.

Het Nieuwe Werken en de steeds groter wordende flexibele schil

van werknemers zijn belangrijke oorzaken hiervan.

Veiligheid en continuïteit zijn aandachtspuntenHet blijkt dus dat onbekendheid met Cloud Computing een belangrij-

ke barrière vormt voor een nog snellere adoptie door bedrijven in

Nederland. Toch is een meerderheid van de bedrijven en instellingen

in Nederland bezig met de mogelijkheden van Cloud Computing. Zij

oriënteren zich, maken plannen of gebruiken zelfs al cloud-gebaseer-

de oplossingen.

Zakelijke eindgebruikers hebben voornamelijk twijfels op de volgen-

de punten:

databescherming en -beveiliging;

continuïteit van de leverancier van de oplossing;

het risico simpelweg afgesloten te kunnen worden van de dienst.

Toenemende gebruik Cloud Computing werkt gebruik in de handDeze zorgpunten tonen aan dat de keuze om wel of niet gebruik te

maken van Cloud Computing alles te maken heeft met het vertrou-

wen van de gebruiker. Echter, door het snel toenemende gebruik

van Cloud Computing, raken ook terughoudende bedrijven en instel-

lingen steeds meer geïnteresseerd in de mogelijkheden ervan.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

22,4 26,731,1 34,1

39 39,3

67,9

23,2

1-20werknemers

10-20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-200werknemers

200-500werknemers

500+werknemers

Totaal

15analyse van ICT-gebruikers

analyse van ICT-aanbieders

16 groeistuipen van cloud computing

Subsectoren waarin organisaties actief zijn

Omzet 2011

Bevindingen steekproef

Meer medewerkers bij Cloud ComputingUit de analyse van een steekproef onder 250 bedrijven blijkt dat

organisaties die ICT-oplossingen aanbieden, gemiddeld 140 mede-

werkers in dienst hebben. Opvallend is dat er bij organisaties die

cloud-oplossingen aanbieden aanzienlijk meer mensen werken

(gemiddeld 180) dan bij organisatie die dat niet doen (gemiddeld 90).

Grotere ICT-aanbieders zijn dus vaker actief in Cloud Computing.

Aanbod: implementatie, consultancy en softwareHet overgrote deel van de organisaties biedt (onder meer) diensten

aan in de vorm van implementatie (72%) en consultancy (72%).

Twee derde van de organisaties levert applicatiesoftware, waarschijn-

lijk gecombineerd met bovengenoemde vormen van dienstverlening.

Uit onderstaande grafiek blijkt dat een groot deel van de organisaties

die ICT-aanbieden hun businessmodel (deels) hebben gebaseerd

0% 10% 60%50%40%30%20% 70% 80%

72%

72%

66%

43%

42%

35%

31%

30%

26%

21%

20%

16%

12%

7%

7%

5%

4%Data- en telecom; overige

Hardware; overige

Software; overige

Dienstverlening; overige

Data- en telecom; vaste en mobiele telefonie

Data- en telecom; vaste en mobiel internet

Data- en telecom; netwerkinfrastructuur

Hardware; printers & copiers

Data- en telecom; hosting

Hardware; desktops e.d.

Hardware; servers

Dienstverlening; outsourcing

Software; systeemsoftware

Dienstverlening; detachering

Software; applicatiesoftware

Dienstverlening; consultancy

Dienstverlening; implementatie

0

80

100

60

40

20

100 miljoen Euro of meer

< 20

0%

0%

3%

3%

70%

24%

20-50

1%

0%

5%

9%

76%

9%

50-100

2%

0%

4%

19%

69%

6%

100-500

16%

16%

21%

47%

0%

0%

500+

75%

25%

0%

0%

0%

0%

Biedt cloud-oplossingen aan

4%

2%

5%

14%

70%

5%

Biedt geen cloud-oplossingen aan

5%

2%

8%

13%

56%

16%

Totaal

4%

2%

6%

14%

64%

10%

50 tot 100 miljoen Euro

20 tot 50 miljoen Euro

10 tot 20 miljoen Euro

1 tot 10 miljoen Euro

Minder dan 1 miljoen Euro

17hoofstuknaam 17analyse van ICT-aanbieders

Ontwikkeling omzet, winst en werkgelegenheid

op ‘uurtje-factuurtje’ en inkomsten uit licenties. Dit heeft een vertra-

gende werking op de keuze voor cloud-oplossingen. Immers, bij

Cloud Computing investeren klanten niet meer in producten en

diensten. Ze betalen voor daadwerkelijk gebruik, meestal per mede-

werker per maand. Dit maakt van ICT een operational cost in plaats

van een investering.

Omzet: merendeel laat stijging zienBijna driekwart van de organisaties heeft een omzet van minder dan

€ 10 miljoen. Een zeer klein gedeelte zet meer dan € 100 miljoen om.

Opvallend is dat het merendeel (61%) van de organisaties aangeeft dat

de omzet de afgelopen twee jaar is gestegen. Bijna een op de drie

organisaties laat weten dat dit met meer dan 10% het geval is. Slechts

9% van de organisaties heeft de omzet in deze periode zien dalen.

Rooskleurig toekomstbeeldIn hun verwachting voor de komende twee jaar zijn de ICT-aanbie-

ders nog veel positiever. Bijna 80% geeft aan dat de omzet zal stij-

gen. 30% voorziet zelfs een toename van meer dan 10%. Er is

nauwelijks een organisatie te vinden die op een omzetdaling rekent.

Een verklaring voor dit positivisme is er niet. Het economisch

klimaat in 2012 en de voorspellingen van onder andere het CPB

wijzen op een economische crisis. De grote vraag is dan ook hoe

realistisch de voorspellingen van de ICT-aanbieders zijn.

Ook winst nam toeDe winstontwikkeling laat een vergelijkbaar beeld zien. Ruim de

helft van de organisaties heeft de winst zien stijgen, waarvan 20%

zelfs met 10% of meer. Ruim 20% geeft aan dat de winst in de

afgelopen twee jaar is gedaald .

Positieve vooruitzichtenDe sector is zeer positief over de winstverwachting voor de komen-

de twee jaar. Vrijwel alle organisaties voorspellen dat hun winst

minimaal gelijk blijft ten opzichte van het huidige niveau. Driekwart

verwacht een stijging.

Werkgelegenheid: stijging is de trendHoewel minder dan voor de omzet en winst het geval is, ziet de ICT-

sector ook de ontwikkeling van de werkgelegenheid rooskleurig in.

In de afgelopen twee jaar heeft ruim 50% de werkgelegenheid zien

stijgen. Slechts 14% van de organisaties werd geconfronteerd met

een daling. Voor de komende twee jaar is het beeld zelfs nog posi-

tiever. Bijna twee derde van de organisaties voorziet een stijging van

de werkgelegenheid. Slechts 4% verwacht een afname.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Omzet-ontwikkeling

afgelopen 2 jaar

Omzet-ontwikkeling

komende 2 jaar

Stijging

Stabiel

Daling

Winst-ontwikkeling

afgelopen 2 jaar

Winst-ontwikkeling

komende 2 jaar

Ontwikkeling werkgelegenheid afgelopen 2 jaar

Ontwikkeling werkgelegenheid

komende 2 jaar

18 groeistuipen van cloud computing

Houding ten opzichte van de adoptie en het aanbieden van cloud-oplossingen

Houding ten opzichte van innovaties

Houding ten opzichte van cloud-oplossingen

Houding ten aanzien van Cloud Computing

Open basishouding, klantvoordeel belangrijkZoals verwacht mocht worden, staat het overgrote deel van de ICT-

sector open voor het aanbieden van nieuwe technologische innova-

ties. Bijna een derde doet dat zonder enige voorwaarde en zegt

deze zo snel mogelijk op de markt te willen brengen. Ruim 50%

stelt als voorwaarde dat er wel aanwijsbaar voordeel voor de klant

moet zijn. Is dit het geval, dan zullen zij ook zo snel mogelijk over-

gaan tot het aanbieden van technologische innovaties. Ruim 10%

van de sector kan als conservatief worden beschouwd.

Terughoudendheid bij cloud-oplossingenGaat het om de adoptie van cloud-oplossingen, dan is de sector

duidelijk een stuk kritischer. We mogen aannemen dat alle organisa-

ties hier op de een of andere manier naar kijken, maar relatief weinig

ondervraagden gaan écht voor de cloud. Ruim 30% zegt zelfs hele-

maal niets in de cloud te zien. Zij zullen klanten dergelijke oplossin-

gen in principe niet aanbieden.

Bijna 40% geeft aan liever niet de cloud in te willen gaan. Dat wil

zeggen, er is een voorbehoud: mocht de cloud een beter alternatief

bieden, dan zullen ze deze oplossing wél aanbieden. Ruim 30%

kiest in volle overtuiging voor de cloud. 6% van de organisaties laat

weten zelfs te streven naar een volledig cloud-gedreven aanbod.

Liefhebbers en hatersOnderstaande grafiek laat duidelijk het laat duidelijk het verschil zien

tussen organisaties die al cloud-oplossingen aanbieden en zij die dat

(nog) niet doen. Laatst genoemde categorie lijkt een aversie te tegen

de cloud te hebben. Daaruit kunnen we grofweg opmaken dat orga-

nisaties die ‘iets’ in de cloud willen doen, daar inmiddels mee bezig

zijn. Het merendeel van de bedrijven die nu nog niets in de cloud

doen, zullen dat ook in de toekomst nalaten.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

In principe zullen geen cloud-oplossingen worden aangeboden

Voorkeur voor on-premise, tenzij beter alternatief in de cloud voorhanden

Voorkeur voor cloud-oplossingen, tenzij niet beschikbaar of niet voldoen

Streven naar het aanbieden van 100% cloud-oplossingen

Biedt cloud-oplossingen aan

Biedt geen cloud-oplossingen aan

55%

9%

4%

32%

Technologische innovaties worden zo snel mogelijk aangeboden

Technologische innovaties worden zo snel mogelijk aangeboden, mits het voordeel oplevert voor de klant

Zolang bestaande proposites nog voldoen, veranderen we niet zo snel ons aanbod

Technologische innovaties worden pas aangeboden, als huidige oplossingen niet meer toereikend zijn

38%

25%

6%

31%

In principe zullen geen cloud-oplossingen worden aangeboden

Voorkeur voor on-premise, tenzij beter alternatief in de cloud voorhanden

Voorkeur voor cloud-oplossingen, tenzij niet beschikbaar of niet voldoen

Streven naar het aanbieden van 100% cloud-oplossingen

19analyse van ICT-aanbieders

Redenen om cloud-oplossingen aan te bieden

Redenen om cloud-oplossingen aan te bieden

Argumenten voor de cloud

Wat maakt de cloud interessant?Alle organisaties kregen ook argumenten voorgelegd om juist wel

cloud-oplossingen aan te bieden.

De belangrijkste argumenten die cloud-aanbieders noemden:

Dankzij de cloud kunnen onze klanten hardware-, plaats- en

tijdonafhankelijk werken

Cloud-oplossingen sluiten goed aan bij ons businessmodel

Onze organisatie loopt graag voorop

Klanten vragen erom

De belangrijkste argumenten van ICT-organisaties die (nog) geen

cloud-oplossingen aanbieden:

Klanten vragen erom

We willen de kosten voor onze klanten zo laag mogelijk houden

Onze organisatie loopt graag voorop

Belangrijkste redenenAansluitend is de vraag gesteld welke argumenten doorslaggevend

zijn om cloud-oplossingen aan te bieden. Hoewel er weinig onder-

scheid is gemaakt tussen de verschillende argumenten, bleken

onder cloud-aanbieders deze redenen de voornaamste te zijn:

Dankzij de cloud kunnen onze klanten hardware-, plaats-

en tijdonafhankelijk werken

Klanten vragen erom

Door de cloud kunnen we een langdurige klantrelatie

opbouwen

Biedt geen cloud-oplossingen aan

Biedt cloud-oplossingen aan

Cloud Computing biedt ons de mogelijkheid eenlangdurige relatie met onze klanten aan te gaan

Onze klanten vragen om cloud-oplossingen

Sluit goed aan bij ons business model

Met deze oplossing kunnen onze klanten plaats,tijd en hardware onafhankelijk werken

Op deze manier houden we de securityvoor onze klanten beter onder controle

We laten onze klanten graag betalenvoor daadwerkelijk gebruik

We voeren een beleid om de kostenvoor onze klanten zo laag mogelijk te houden

Onze organisatie loopt graag voorop

63% 79%74%

83%

78%90%

63%93%

37%66%

58%74%

74%74%

68%83%

0% 20% 100%80%60%40%

Met deze oplossing kunnen onze klanten plaats,tijd en hardware onafhankelijk werken

Onze klanten vragen om cloud-oplossingen

Cloud Computing biedt ons de mogelijkheid eenlangdurige relatie met onze klanten aan te gaan

Sluit goed aan bij ons business model

We laten onze klanten graag betalenvoor daadwerkelijk gebruik

Onze organisatie loopt graag voorop

We voeren een beleid om de kostenvoor onze klanten zo laag mogelijk te houden

Op deze manier houden we de securityvoor onze klanten beter onder controle

Doorslaggevend

Belangrijk

46% 47%

46% 83%

43% 36%

42% 48%

41% 35%

39% 45%

34% 40%

24% 42%

0% 20% 100%80%60%40%

20 groeistuipen van cloud computing

Redenen om geen cloud-oplossingen aan te bieden

Redenen om geen cloud-oplossingen aan te bieden

Argumenten tegen de cloud

Daarom geen cloud-oplossingenEr is aan twee soorten organisaties een aantal argumenten voor-

gelegd om geen cloud-oplossingen aan te bieden: bedrijven die

deze oplossingen al leveren en zij die dit nog niet doen.

Het argument dat beide typen aanbieders het meest noemen,

is dat de huidige oplossing nog uitstekend voldoet. Organisaties

die al cloud-oplossingen aanbieden, kunnen zich bovendien voor-

stellen dat collega’s hiermee terughoudend zijn vanwege de

complexe wet- en regelgeving (39%) en omdat de functionaliteit

nog niet toereikend zou zijn (37%).

Los van het feit dat huidige oplossingen nog prima volstaan, zien

organisaties die nog geen cloud-oplossingen aanbieden te weinig

vraag uit de markt (32%). Of zij vinden deze oplossingen niet in hun

businessmodel passen (28%).

Belangrijkste redenenOok is de vraag voorgelegd welke argumenten doorslaggevend zijn

om (nog) geen cloud-oplossingen en aan te bieden. Dit blijken er

twee te zijn:

De huidige oplossingen functioneren goed.

Cloud-oplossingen passen niet binnen ons huidige

businessmodel.

Past niet binnen onze huidige organisatie

Past niet binnen ons huidige business model

Wet- en regelgeving

Onze huidige oplossingen voldoen uitstekend

We moeten dan desinvesteren inonze huidige proposities

De functionaliteit is nog niet toereikendvoor onze klanten

De veiligheid van data kunnen wijniet garanderen

Er is nog nauwelijks vraag uit de markt

Er zijn nog geen oplossingen beschikbaarvoor onze klanten

Deze technologie heeft zich nog niet bewezenBiedt geen cloud-oplossingen aan

Biedt cloud-oplossingen aan

28%21%

28%17%

17%39%

48%42%

20%20%

22%37%

26%28%

32%29%

25%23%

17%18%

0% 10% 50%40%30%20%

Onze huidige oplossingen voldoen uitstekend

Past niet binnen ons huidige business model

Past niet binnen onze huidige organisatie

Er is nog nauwelijks vraag uit de markt

De veiligheid van data kunnen wij niet garanderen

De functionaliteit is nog niet toereikend voor onze klanten

Wet- en regelgeving

Er zijn nog geen oplossingen beschikbaar voor onze klanten

We moeten dan desinvesteren in onze huidige proposities

Deze technologie heeft zich nog niet bewezenDoorslaggevend

Belangrijk

21% 17%

17% 11%

16% 11%

15% 16%

13% 13%

10% 12%

8% 9%

7% 18%

7% 13%

6% 10%

0% 10% 50%40%30%20%

21analyse van ICT-aanbieders

Penetratie SAAS-, IAAS- en PAAS-oplossingen

Zo lang worden cloud-oplossingen al aangeboden

Aanbod Cloud Computing door ICT-aanbieders

Iaas, PaaS en SaaSOver het geheel genomen, levert ongeveer de helft van de ICT-

aanbieders klanten één of meer cloud-oplossingen. De omvang

van de organisatie staat hier los van. 44% van de organisaties biedt

Software as a Service aan, gevolgd door Infrastructure as a Service

(31%). Platform as a Service komt met 22% op de derde plaats.

Meerderheid stapt laat aan boordBijna twee derde van de cloud-aanbieders (62%) biedt pas drie

jaar of korter cloud-oplossingen aan. De meerderheid heeft dus

verhoudingsgewijs recent voor dit segment gekozen. Kijkend naar

de investeringsplannen (onderstaande grafiek), kun je over een

late majority spreken. Organisaties die nu instappen, kunnen als

laggards worden beschouwd. Slechts 6% biedt al tien jaar of langer

cloud-oplossingen aan.

Time to marketGemiddeld hebben ICT-aanbieders bijna elf maanden nodig om

hun eerste cloud-proposities aan te kunnen bieden. Opvallend is

dat naarmate organisaties groter worden, deze voorbereidingstijd

toeneemt.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

40

2124

46

31

16

40

31

21

4642

35

83

67

83

44

31

22

PAASIAASSAAS

< 20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-500werknemers

500+werknemers

Totaal

16%

14%

6%

8%

10%

29%

17% minder dan 1 jaar1 tot 2 jaar

2 tot 3 jaar

3 tot 4 jaar

4 tot 5 jaar

5 tot 10 jaar

10 jaar of langer

22 groeistuipen van cloud computing

Penetratie SaaS, IaaS en PaaS t/m 2014

Time to market: van plan tot aanbod (in gemiddeld aantal maanden)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

10 1011

1516

11

14

11

< 20 20-50 50-100 100-500 500+ TotaalBiedt cloud-oplossingen aan

Biedt geen cloud-oplossingen aan

Tegenzin blijkt uit investeringenOrganisaties die nu nog geen cloud-oplossingen aanbieden, kunnen

worden beschouwd als bedrijven die min of meer een aversie tegen

de cloud hebben. Deze veronderstelling blijkt ook uit de investe-

ringsplannen. Nog geen 10% van deze organisaties heeft concrete

plannen om de komende twee jaar cloud-oplossingen aan te bieden.

Groeispurt voorbijOnderstaande grafiek laat de penetratie-ontwikkeling per deel-

gebied zien. De grote groei blijkt aan de aanbodzijde wel voorbij.

Aan de aanbodzijde bevindt de adoptie-lifecycle zich in de vol-

wassenheids fase.

Minimaal en maximaal scenarioOrganisaties die aangeven binnen nu en 24 maanden een cloud-

oplossing in het assortiment op te nemen, vormen het minimale

scenario. Het maximale scenario vertegenwoordigen organisaties

die zeggen zich te oriënteren op het aanbod van cloud-oplossingen.

Omzet uit traditionele business Weinig organisaties (13%) hebben in de laatste twee jaar de omzet

uit hun traditionele business terug zien lopen. De helft zag die omzet

juist stijgen. Een derde noemt de omzet uit traditionele business

stabiel. Voor de komende twee jaar verwacht twee derde een

omzetgroei. Een kwart houdt het op een stabiel niveau en een enke-

ling voorspelt een daling.

0%

10%

20%

40%

50%

30%

60%

SAAS IAAS PAAS

Maximaal binnen 24 maanden

Minimaal binnen 24 maanden

Nu

23analyse van ICT-aanbieders

Omzet uit traditionele vs. cloud-oplossingen (2010-2014)

Percentage jaaromzet uit Cloud Computing

Omzet via de cloudOrganisaties die cloud-oplossingen aanbieden, schatten in dat onge-

veer 25% van hun jaaromzet hieruit komt. Ze verwachten dat dit

aandeel eind 2013 op ruim 35% ligt.

GroeifactorenEr zijn geen of nauwelijks organisaties waarvan in de afgelopen

twee jaar de omzet is gedaald. Het overgrote deel heeft in deze peri-

ode een stijging van de omzet gekend en verwacht dat dit beeld zich

tot en met 2014 doorzet. Naast organische groei, is de verklaring

hiervoor dat cloud-oplossingen zich kenmerken door:

contracten; klanten sluiten een contract voor een bepaalde

periode. Dit levert vaak een langdurige omzetgarantie op.

schaalbaarheid; klanten nemen in het begin doorgaans op

kleine schaal cloud-oplossingen af. Voldoen deze aan de ver-

wachtingen, dan schalen ze later op. Dit leidt veelal tot een

grotere share of wallet.

hoge uitstapdrempel; voor klanten is het vaak lastig om over

te stappen naar een andere cloud-provider. Opnieuw kiezen

voor een traditionele oplossing is duur. Hierdoor hebben cloud-

aanbieders relatief weinig te maken hebben met churn.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Traditionele oplossingen

afgelopen 2 jaar

Traditionele oplossingen

komende 2 jaar

Cloud-oplossingen

afgelopen 2 jaar

Cloud-oplossingen

komende 2 jaar

Stijging

Stabiel

Daling

0%

10%

20%

30%

40%

50%

24,5

38,7

24,6

36,7

25,6

32,8

27,1

40,6

10,5

30

24,7

36,4

Nu Eind 2013

< 20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-500werknemers

500+werknemers

Totaal

24 groeistuipen van cloud computing

Cloud Computing leidt tot branchevervaging: meer concurrentie en lastiger meten Er wordt steeds vaker op gewezen - ook in de discussie die gevoerd

is in het kader van dit onderzoek - dat de omzet van ICT- en specifiek

Cloud Computing-aanbiedende bedrijven niet een-op-een terug is te

vinden in de ICT-budgetten van ICT-gebruikers. Gedreven door eigen

initiatieven van eindgebruikers in bedrijven worden cloud-oplossin-

gen steeds vaker rechtstreeks afgenomen. De ICT-afdeling weet

hier vaak niet van en heeft hierin geen regie. Dit zorgt voor inkom-

sten die niet altijd zichtbaar zijn in de ICT-bestedingen. Overigens

zorgt dit ook voor een uitdaging op beheers- en integratiegebied

voor ICT-gebruikers.

Met de komst van Cloud Computing is ook sprake van een andere

verschuiving. De traditionele ICT-aanbieder krijgt te maken met

aanbieders uit andere sectoren die door het aanbieden van cloud-

oplossingen ook concurrent worden. Hierdoor is er sprake van

branchevervaging. Een teken van de hoge snelheid waarmee de

sector op dit moment verandert.

Conclusies ICT-aanbieders

ICT-aanbieders in de Nederlandse markt voelen nog niet de behoefte

om massaal over te gaan op het aanbieden van cloud-oplossingen.

In hun motivatie speelt het ontbreken van de klantvraag de grootste

rol. Men ziet daarnaast nog voldoende mogelijkheden voor het

aanbieden van traditionele producten en diensten.

De belangrijkste barrière voor ICT-aanbieders om over te stappen

op het aanbieden Cloud Computing,is tweeledig: cloud-oplossingen

sluiten niet aan bij het huidige businessmodel en de omzet van de

huidige producten en diensten staat nog niet onder druk. Toch blijkt

uit ons onderzoek dat een weloverwogen keuze voor het aanbieden

van Cloud Computing voor een hogere verwachte groei zorgt.

Met een gemiddelde time-to-market van elf maanden is de switch

naar Cloud Computing niet snel gemaakt. Dit samen met het feit

dat cloud-oplossingen vaak haaks op het bestaande businessmodel

van ICT-aanbieders staat, zorgt ervoor dat de ICT-sector op dit

moment terughoudend is ten aanzien van het aanbieden van

cloud-oplossingen.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

24,5

38,7

24,6

36,7

25,6

32,8

27,1

40,6

10,5

30

24,7

36,4

Nu Eind 2013

< 20werknemers

20-50werknemers

50-100werknemers

100-500werknemers

500+werknemers

Totaal

25analyse van ICT-aanbieders

conclusies en aanbevelingen

Op basis van voorgaande analyse van de vraag- en aanbodzijde komen wij tot een aantal conclusies en aanbevelingen voor ICT-aanbieders. We hebben de nadruk gelegd op zowel de mismatch als de overeenkomst tussen vraag naar en aanbod van Cloud Computing.

26 groeistuipen van cloud computing

CONCLUSIE 1:

Alle ingrediënten zijn aanwezig om te profiteren van Cloud Computing

Positieve houdingDe houding van gebruikers speelt ICT-aanbieders in de kaart:

Alhoewel bedrijven in het algemeen terughoudend zijn om nieuwe

technologie toe te passen, neemt het gebruik van cloud-diensten

exponentieel toe. Gebruik stijgt van 20% in 2011 naar 40% in 2012.

Duidelijke voordelenICT-aanbieders geven aan dat het aanwijsbare voordeel voor de

klant een belangrijke voorwaarde is. Ook hier zijn de kaarten goed

geschud. De voordelen van Cloud Computing zijn voor zowel

gebruikers als aanbieders duidelijk: flexibiliteit, onafhankelijkheid

en kostenbesparing. Zodra gebruikers deze voordelen ervaren,

krijg je een vliegwiel-effect: gebruik werkt meer gebruik in de hand.

Cloud is daarbij een kans om met elkaar een lange termijn relatie

aan te gaan.

Voldoende potentieEen meerderheid heeft nog niet besloten of men naar de cloud gaat.

Er is dus groeipotentie, zeker in het MKB. Het is dan niet verwon-

derlijk dat de ICT-aanbieders gemiddeld genomen positief zijn over

de te verwachten cloud-gerelateerde omzet.

CONCLUSIE 2:

Terughoudenheid bij ICT-aanbieders in het aanbieden van Cloud Computing

Op basis van conclusie 1 zou verwacht mogen worden dat

aan bieders van ICT-diensten in hoog tempo overgaan op het

aan bieden van cloud-diensten. Uit ons onderzoek blijkt dit echter

niet het geval te zijn. Slechts een beperkt deel van de aanbieders

gaat volledig voor de cloud. Hiervoor zijn vijf belangrijke oorzaken:

Tegenzin Ruim 30% van de bedrijven die nog geen cloud-diensten ver-

kopen, geeft aan niets in de cloud te zien en zullen dergelijke

oplossingen in principe niet aan hun klanten aanbieden.

Bijna 40% geeft aan liever niet de cloud in te willen gaan,

maar als de cloud een beter alternatief biedt dan zal dat

worden aangeboden.

Wachten op klant die twijfels heeft Bijna drie kwart van de bedrijven die nog geen cloud-diensten

verkopen, gaan dit pas doen als hun klanten erom vragen.

Onbekendheid met Cloud Computing blijkt een belangrijke

barrière te zijn voor een nog snellere adoptie. Gebruikers

twijfelen met name over de vraag of hun data veilig genoeg

zijn en of het systeem continu beschikbaar is.

Performance-prikkel blijft vooralsnog uitICT-bedrijven vrezen kannibalisatie op hun bestaande omzet. Deze

conclusie kwam duidelijk naar voren tijdens de panelbijeenkomst

onder leidende vendors, system integrators, dienstverleners en

resellers. ‘De cloud-aanbieders van morgen zijn die aanbieders die in

hun omzet en marge-ontwikkeling een duidelijk probleem hebben

ervaren.’ Uit ons onderzoek blijkt dat ICT-bedrijven bovengemiddeld

presteren en de pijn van de crisis (zowel door de economie als door

cloud) dus nog niet echt voelen.

Omschakeling naar cloud lastigDe ICT-sector worstelt met de impact van Cloud Computing op de

bestaande business. Overstappen op cloud-diensten is niet eenvou-

dig. Ten eerste duurt het lang: ICT-aanbieders hebben gemiddeld elf

maanden nodig om nieuwe cloud-diensten in de markt te zetten. In

het expert-panel werd in sommige gevallen zelfs gewezen op een

veel langere transitieperiode. Zo zou het met name voor ISV’s drie

tot vijf jaar duren voordat ICT-bedrijven na de overstap op cloud-dien-

sten weer winstgevend zijn. Met name grote bedrijven leren ons dat

integratieproblematiek ook niet onderschat mag worden. Daarbij

blijkt het lastig een geleidelijk scenario te volgen, al kiezen de

meeste leveranciers toch om dit te doen.

27conclusies en aanbevelingen

Financiële consequentiesTransitie naar een nieuw businessmodel heeft gevolgen voor de

cash-flow. Er wordt afgerekend naar gebruik in plaats van uren of

licenties. Dit zorgt op de langere termijn voor een stabielere inkom-

stenstroom. Op de korte termijn kan dit tot hogere (personeels)

kosten en lagere inkomsten (verlies licentiefees) leiden. Dit vraagt

diepe zakken, investeerders of financiers.

CONCLUSIE 3:

Uitdaging in omslag naar vraaggestuurd model

Van technisch leverancier naar adviserende partnerCloud Computing ‘doe je er niet bij’. Is het niet vanwege de finan-

ciële gevolgen voor de aanbieder van cloud-diensten, dan is het

wel vanwege de sterk veranderde rol die hij krijgt.

Door Cloud Computing krijgen ICT-ondernemers ook de mogelijk-

heid om een langdurige relatie met hun klanten op te bouwen.

Technisch experts worden steeds meer adviseurs, waardoor ze

meer betrokken worden in en kennis moeten hebben van het

primaire proces van hun klanten. In feite gaan ze van een leverende

naar een begeleidende rol.

ICT-aanbieders die in de cloud gaan, moeten dus het businessmodel

aanpassen en hun medewerkers op een andere manier laten

werken. Daarvoor is een 100% koerswijziging nodig. Hier schuilt

ook de oorzaak van de grote terughoudendheid bij de huidige

aanbieders: deze keuze houdt grote risico’s in.

Gewend aan aanbodgedreven markt ICT-bedrijven waren lange tijd gewend om zelf de afname van

nieuwe producten te kunnen sturen. Dit is verleden tijd. Zeker de

nieuwe generatie gebruikers legt hun vraag meer dwingend op.

Via de consument en de werknemer komt nieuwe technologie

bedrijven en instellingen binnen. Hierdoor verandert de vraag naar

ICT-oplossingen sneller dan ICT-bedrijven zelf. Jonge bedrijven en

ICT-managers kunnen makkelijker aan deze vraag voldoen.

De conclusies onderschrijven onze stelling dat er een mismatch is

tussen vraag en aanbod. Omdat de vraag steeds meer leidend wordt

en bekendheid en vertrouwen zullen toenemen, kunnen ICT-bedrijven

uiteindelijk niet anders dan meegaan in een veranderend business-

model. Het is een groeimarkt met groeistuipen. Voor een aantal

aanbieders biedt dit een kans die zij al hebben gegrepen, maar voor

veel bedrijven rest er nog een uitdagend pad. Op basis van onze

analyse en conclusies doen wij de volgende aanbevelingen:

28 groeistuipen van cloud computing

AANBEVELING 1:

Win het vertrouwen

Investeer in vervullen adviesrolAan de vraagzijde van de markt is behoefte aan duidelijk advies en

dit vereist een andere aanpak van ICT-aanbieders. ICT-ers zullen

beter moeten leren hun klanten te adviseren. Ze moeten in staat zijn

de behoeften van hun klanten tijdig te signaleren en goed op de

hoogte zijn van wat er speelt in de markten van hun klanten.

Over de bomen en het bosGebruikers worden overspoeld door informatie uit allerlei verschillen-

de hoeken: ICT-leveranciers, vakmedia, kennisinstituten, banken en

de overheid. Cloud Computing is er in veel verschillende soorten.

Alle ICT-diensten die via internet aan de gebruiker worden aangebo-

den, zijn een vorm van Cloud Computing. IaaS, PaaS, SaaS, XaaS,

private, hybride en public cloud zijn allemaal zeer onderscheidende

termen, maar waar gebruik je het nu precies voor? De beoogde

gebruiker van Cloud Computing ziet door de bomen het bos niet

meer. Niet vreemd dat de houding van veel eindgebruikers en zeker

de ICT-verantwoordelijken onder hen, defensief is.

Eerst zien dan gelovenGebruikers werpen barrières op onder het mom van ‘bescherming

van data’, ‘continuïteitsgaranties’ en ‘bandbreedte issues’. Terechte

vragen en zorgen die bijvoorbeeld ondervangen kunnen worden

door het aanbieden van online demo’s (alpha-, beta-versies). Klanten

kunnen zo makkelijk experimenteren. Kortom: maak gebruik van de

kracht van Cloud Computing.

Maak van de bedreiging een kansGrijp het vaak terugkomende issue security aan voor een bredere

discussie met de klant. Het beveiligingsaspect en de data-veiligheid

spelen hier een belangrijke rol. De keuze voor private clouds valt

hier wellicht door te verklaren. Door een duidelijke visie uit te dragen

en zich goed voor te bereiden, raken leveranciers eerder in gesprek

met potentiële klanten.

AANBEVELING 2:

Maak geen halve keuzes

Voorkeur voor ‘big bang’ scenarioHet blijkt dat aanbieders die Cloud Computing als extra product

opnemen in hun portfolio niet altijd het beste scenario kiezen.

Het lijkt erop dat een verregaande omslag naar een vrijwel volledig

cloud-gebaseerd aanbod het meest kansrijk is. Een cloud-gebaseerd

portfolio trekt echter een zware wissel op de bestaande (traditioneel

ingerichte) organisatie van een aanbieder. De gevolgen voor de

verschillende onderdelen van een aanbieder bij het voeren van een

cloud-portfolio lijken talrijk. En worden op dit moment zeker niet

door alle aanbieders zo duidelijk onderkend. Startende bedrijven

hebben hierin een grote voorsprong en kunnen daardoor serieuze

concurrenten worden van traditionele ICT-bedrijven die voor een

geleidelijke overgang naar de cloud kiezen.

Een tweede reden om een ‘big bang’ scenario te volgen, ligt in de

moeilijkheid om traditionele producten en cloud-gebaseerde produc-

ten te combineren. Zowel voor wat betreft cultuur als verdienmodel

gaan deze twee moeilijk samen. Daarom zijn er steeds meer voor-

beelden van leveranciers die hun bedrijfsvoering verregaand splitsen

in traditioneel en cloud. Dit kan in het uiterste geval zelfs door het

oprichten van een nieuwe organisatie naast of in plaats van de

bestaande.

Voorbereiding cruciaalEen goede voorbereiding op het tempo van verandering in de eigen

markt lijkt een voor de hand liggende conclusie voor de aanbieder

van ICT. Toch is het tijdig onderkennen, het op tijd gaan onderzoeken

en het aanpassen van organisatie en portfolio cruciaal voor de

slagingskans van Cloud Computing. Eigenlijk slaat de overgang

richting Cloud Computing geen bedrijfsonderdeel of activiteit van

de aanbieder over. Niet alleen de financiële huishouding van de leve-

rancier of integrator krijgt te maken met een belangrijke overgang

maar zeker ook de organisatie en mensen rondom de go-to-market.

Voldoende financiële backup en goed voorbereide mensen en

organisatie zullen het verschil maken tussen succes en falen.

Afsluitend: wat mag u van ABN AMRO verwachten? Deze studie is

voor ons een kapstok om met ICT-ondernemers in gesprek te gaan

over hun (groei)strategie en de daaruit volgende keuzes en financiële

consequenties. Wij beseffen ons dat de impact van Cloud Computing

per bedrijf (grootte, discipline, eindmarkt) verschillend is. En wij

beseffen ons zeker dat wij geen cloud consultants zijn. Die markt

laten wij graag aan u.

29conclusies en aanbevelingen

colofonDit rapport is een uitgave van ABN AMRO.

Het rapport is geschreven door Heliview Research & Consultancy

in opdracht van ABN AMRO Sector Advisory.

Auteur Ruud Alaerds, Heliview Consultancy

Eindredactie Menno van Leeuwen, Steven Peters,

ABN AMRO Sector Advisory

Commercieel contactMenno van Leeuwen, Sector Banker Technologie, Media & Telecom

Sector Advisory, ABN AMRO

menno.van.leeuwen@nl.abnamro.com

Twitter: @mennovl

tel: +(31 20) 6293776

Steven Peters, Associate TMT & Zakelijke Dienstverlening

Sector Advisory, ABN AMRO

steven.peters@nl.abnamro.com

Twitter: @slmgpeters

Tel:+ (31 20) 3837472

Met medewerking van:Ruud Alaerds, Ton Ketelaars (Heliview), Bernard Schermers,

Jeroen Bloemers, Steven Peters, Menno van Leeuwen (ABN AMRO),

Escobar (copywriters Bas van Veen, Jules Warnies)

Expert panel: Robert van der Meulen (LeaseWeb),

Menno van der Marel (Fox-IT), Erik Hamoen (Mirabeau),

Emo Prins (Business Base), René van Erk (ISVWorld),

Martijn van der Schaaf (Computication),

Roel van Zon (GAC Business Solutions), Pieter Hörchner (Capgemini),

Edwin Schouten (IBM Nederland), Bas Agbeko (Microsoft Nederland),

Onno Draaisma (Cegeka), Mark Appel (Exact Nederland),

Ruud Ramakers (Centre4Cloud), Herbert Schut (SAP Nederland)

DistributieU kunt deze uitgave vinden op: www.abnamro.nl/technologie

30 groeistuipen van cloud computing

mailto:menno.van.leeuwen@nl.abnamro.commailto:steven.peters@nl.abnamro.comwww.abnamro.nl/technologie

Disclaimer

De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op

door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie,

die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt.

Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen

aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel

aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses

houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere

aankondiging worden gewijzigd. Het gebruik van tekst en/of cijfers is

toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld.

© ABN AMRO

Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Verveelvoudiging

en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve

indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.

Teksten afgesloten op 28 maart 2012.

0900 - 0024 (R 0,10 per minuut)abnamro.nl

http://www.abnamro.nl