GPS & GIS

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

EVEN HERHALEN……….Met het graadnet kan je de precieze plaats van elk willekeurig punt op de aarde bepalen. Om dit te kunnen doen zijn over het aardoppervlak denkbeeldige lengtecirkels en breedtecirkels geplaatst. De meridianen zijn de lengtecirkels, ze lopen van de noordpool naar de zuidpool en zijn halve cirkels. De parallellen  zijn breedtecirkels, lopen van oost naar west en zijn hele cirkels. De meridianen zijn altijd even lang en de parallellen worden naar de polen toe steeds kleiner.  

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

Om een bepaald punt op de aarde te vinden hebben we een vaste parallel en een vaste meridiaan nodig die als uitgangspunt moeten dienen.

http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/bve/fid/20206 (tot 2.10 min.)

De langste parallel loopt dus precies over het midden (horizontaal!) en noemen we de evenaar. Vanuit deze cirkel kan je naar het noorden gaan en kom je in de noorderbreedte en richting zuiden kom je in de zuiderbreedte. Er zijn 90 parallellen beide kanten op. De afstand tot de evenaar wordt in graden uitgedrukt en kan dus maximaal 90° noorderbreedte zijn (NB) en ook maximaal 90° zuiderbreedte (ZB) zijn.

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

De meridianen zijn allemaal even lang en er moet er één gekozen worden van waaruit we gaan meten.

Daarvoor is de denkbeeldige lijn genomen die precies door Greenwich (bij Londen) loopt. Dit noemen we de nulmeridiaan.

Vanuit deze denkbeeldige lijn kan je dus naar het westen (westerlengte) of naar het oosten(oosterlengte) gaan. Beide kanten op zijn er maximaal 180 ° te gaan om precies aan de andere kant van de aarde uit te komen.

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

En zo kunnen we één bepaalde plaats precies vinden. Een bepaalde plaats ligt namelijk altijd: noordelijk van de evenaar (NB) of zuidelijk van de evenaar (ZB) én: westelijk van de 0-meridiaan (WL) of oostelijk van de 0-meridiaan (OL).  Een plaats wordt aangegeven met coördinaten. De coördinaten zijn de breedtegraden én de lengtegraden van een plaats.

Graadnet en Coördinatenoude koek…..

Natuurlijk liggen de meeste plaatsen niet exact op deze denkbeeldige lijnen maar ergens ertussen in. De afstand tussen 2 breedtegraden is al ± 111 km! De afstand tussen 2 lengtegraden is op zijn breedst ter hoogte van de evenaar (ook 111 km) en wordt smaller naar de polen toe! Op 45° NB of ZB de afstand tussen 2 lengtegraden dus half zo breed als op de evenaar!De lengtegraden en de breedtegraden vindt je altijd terug in de atlas op de kaarten. Boven en onder staan de lengtegraden en links en rechts staan de breedtegraden. (even controleren?)

Maak nu oefening 1 uit je GPS-GIS boekje

Graadnet en CoördinatenEn dan nu wat nieuws:……

Je kan nog veel nauwkeuriger een plaats bepalen. De tussenruimte tussen de graden is ook weer onderverdeeld: de afstand tussen 2 graden is onderverdeeld in 60 minuten (of 60’), en iedere minuut is weer onderverdeeld in 60 seconden (of 60”).

Zo ligt bijvoorbeeld de stad Groningen op een kaart van Nederland op ongeveer 53 ¼° NB (dus ten noorden van de evenaar) en ongeveer 6 ½ ° OL (dus ten oosten van de 0-meridiaan). Gaan we kijken op een meer precieze kaart dan zien we dat Groningen ligt op ongeveer 53°13’NB 6°35’OL. De ‘ staat voor minuten.

Graadnet en CoördinatenEn dan nu wat nieuws:……

Graadnet en CoördinatenEn dan nu wat nieuws:……

Maak nu oefening 2 uit je GPS-GIS boekje. Hiervoor heb je de kaart van Zuid-Nederland nodig……

Graadnet en CoördinatenEn dan nu wat nieuws:……

Graadnet en CoördinatenEn dan nu wat nieuws:……

Voor seconden wordt het “ teken gebruikt. Zo precies ga je echter pas te werk als je een exacte locatie wilt vinden of markeren. Het “-getal kan uit 2, 3 of 4 cijfers bestaan. Hoe meer cijfers, hoe nauwkeuriger de positie. Zo is ongeveer de locatie van het AK lokaal 307 op ons VMBO: 51° 39’42.65” NB EN 05° 36’39.51” OL. Let goed op waar al die ‘en “ staan!Met het bekende programma Google Earth kan je die coördinaten zo vinden!We maken samen oefening 3. O ja…… de volgende les mag je je mobieltje gebruiken in de klas!

En zo komen we uit op GPS…

Nu kun je tegenwoordig gemakkelijk buiten zelf een locatie bepalen. Dat kan met het Global Positioning System, oftewel GPS. Hoe werkt GPS? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20100721_gps01 (tot 3.12 min.)

En zo komen we uit op GPS…

Wat jij moet onthouden is dat een GPS dus de satellieten nodig heeft om zijn positie te bepalen. Die positie wordt weergegeven in coördinaten, zoals bv. die van ons AK lokaal (zie hierboven). Kijk maar even:http://www.teleblik.nl/media/14678 (tot 3.10 minuten)Met de GPS kun je dus een paar dingen doen: 1 de positie waar je op een bepaalt moment ben “aflezen”(en terugvinden op een kaart, want op een kaart kan je de coördinaten aflezen!).2 Je kan die positie opslaan in de GPS. Als je zo een aantal

posities opslaat dan heb je dus een hele route opgeslagen. 3 Tenslotte kan ik de coördinaten die opgeslagen zijn “opvragen” en de GPS wijst mij dan de weg naar dit punt toe. Zo kan ik dus de route die iemand anders heeft opgeslagen stap voor stap nalopen.

En zo komen we uit op GPS…

VOORBEELDEN VAN HET WERKEN MET EEN GPS IN DE PRAKTIJK:

Het meest belangrijke van het dagelijkse gebruik van een GPS is het kunnen bepalen van de plaats waar je bent op ieder moment. Dat is minder belangrijk als je in Uden rondloopt, maar zeker zo belangrijk als je ergens op de Atlantische oceaan zit op een schip en de motor doet het niet meer. Of als je verdwaalt bent in de jungle in Brazilië. Of ergens in de Sahara met een lekke waterjerrycan! Dan moeten de hulptroepen je weten te vinden.

Wie heeft er een werkbare google maps op zijn telefoontje? Daarop zie je precies waar je op dit

moment bent. Kan jij nu zelf uitleggen hoe dat komt?

In je GPS boekje zitten nog een paar voorbeelden over het gebruik van een GPS. Zorg er voor dat je er een of twee kan opnoemen!

De volgende lessen gaan we een GPS bekijken en leren hoe we er mee moeten werken. Laten we hopen dat het weer een beetje meezit!

Huiswerk: maak de vragen in je GPS boekje!

GIS

Geografische Informatie Systemen

Geographical Information Systems

Uitleg, mogelijkheden en toepassingen

• Een filmpje: http://www.esri.nl/gis-voor-beginners?kw=GIS&gclid=CKun-Y2x4asCFQKHDgodSH6YGQ

• Een wat langer filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=w-0lYwib4gI

• GIS: Geographic Information Systems• Een GIS is een kaart, maar dan digitaal• Door op de kaart te klikken kun je

meestal–Meer informatie opvragen– Die informatie bewerken– De kaart zelf bewerken

Meerdere lagen met informatie

Een GIS bestaat uit meerdere kaarten die ‘op elkaar liggen’.

Bovenop een basiskaart leg je steeds een nieuwe laag met data om zo tot nieuwe informatie te komen.

Voorbeelden van GIS

Buienradar

Wat is hier dan de basiskaart? En wat de data? En wat de nieuwe informatie?

Voorbeelden van GIS

RouteplannerWat is hier dan de basiskaart? En wat de data? En wat de nieuwe informatie?

http://www.youtube.com/watch?gl=NL&feature=related&hl=nl&v=astB7mg_XOs

GIS

• Bij de overheid & bedrijven– Vaak worden erg veel gegevens

gekoppeld zodat ze tegelijk of na elkaar kunnen worden opgevraagd.

– Zo wordt GIS gebruikt bij het maken van een bestemmingsplan van een nieuwe woonwijk

Een bestemmingsplan

• Voor het maken van een bestemmingsplan heeft de gemeente informatie nodig over:– kadastrale gegevens van percelen – stankcirkels rondom agrarische objecten– grondwaterstanden – Planologische Kernbeslissing nationaal ruimtelijk Beleid

(rijk)– Streekplannen (provincie)– Natuurbehoud (verbindingszones ecologische

hoofdstructuur)– Monumentenzorg– Geologie, bodemgesteldheid– verontreiniging

Centrumplan Uden

Klik op het plaatje! En zoek Uden links op de pagina.

Voorbeeld: Rampenbestrijding

Risicokaart

Toepassingen bij Aardrijkskunde

Toepassingen bij Aardrijkskunde

Toepassingen bij Aardrijkskunde

Toepassingen bij Aardrijkskunde

Dat kan ook in Google Earth

http://www.youtube.com/watch?v=msmSXRYXy8I&NR=1

De kracht van GIS

• Vastleggen, presenteren en analyseren van gegevens om zo te komen tot de informatie die jij nodig hebt.

• Het principe is vrij eenvoudig, maar om het zo ver te krijgen….– Alle bestaande kaarten van bv. kadaster, waterschap en

gemeente moeten dezelfde schaal hebben om ze precies over elkaar heen te kunnen projecteren.

– Allerlei overheden, instanties en bedrijven moeten dus samen afspraken maken dat ze de kaarten digitaliseren met gebruik van dezelfde coördinaten. Anders kan je de verschillende kaarten dus nooit “over elkaar leggen”.

– Een hoop gedoe dus!

Werken met GIS

• ArcView en ArcVoyager zijn bekende GIS programma’s waarmee je zelf gegevens in kunt voeren voor eigen onderzoek.

• Dit soort professionele programma’s zijn erg kostbaar, ze hebben veel opslagruimte nodig en alleen professionals kunnen er goed mee werken.

• Gelukkig zijn er ook andere (goedkopere) oplossingen!

Voorbeelden

• Tegenwoordig hebben veel telefoons en tablets ook GPS aan boord. Vaak zijn er ook apps die een soort GIS zijn bijvoorbeeld:– Google Maps (en andere routeplanners)– RunKeeper– Foto-apps– Twitter, facebook?– Latitude

• Wat kan je nog meer bedenken?• Wat kan jouw telefoon allemaal?

In de volgende les…

• Gaan we zelf aan de slag met GIS• Hiervoor gebruiken we EduGIS

• Tot slot: http://www.youtube.com/watch?v=s-PmvfzFVxg&feature=related