Global warming

Boekje global warming.indd 1 15/11/11 11:20

2

“De ijsbeer is de diersoort wiens lot het meest wordt bedreigd als de ijsbergen verd-wijnen”, aldus Harald Loeng onderzoeker aan het Instituut voor maritiem onderzoek

in het Noorse Bergen.

De noordpool warmt twee keer sneller op dan de rest van de planeet en het ijs kan er volledig wegs-melten in een nieuwe, warmere interglaciale periode (rond 2100), zo onthult een studie over de impact van het klimaat op de noordpool die in het kader van het symposium in Reykjavik werd gepubliceerd.Het proces lijkt volgens de onderzoekers onvermijdelijk, tenzij de uitstoot van koolstofdioxide en andere broeikasgassen massaal afneemt. Dat lijkt echter niet waarschijnlijk, gezien de Verenigde Staten blijven weigeren het verdrag van Kyoto te ondertekenen. Met dat verdrag verbinden de industrielanden zich ertoe de uitstoot van broeikasgassen en koolstofdioxide met 5,2 procent te verminderen ten aanzien van 1990. Als de VS niet meedoen, zullen de doelstellingen in het verdrag niet worden gehaald, omdat het land zorgt voor 36 pct van de totale uitstoot. Volgens de regering-Bush zou de ratificering van het verdrag echter 5 miljoen banen kosten. Heel wat industrie zou immers naar landen trekken waar geen restricties worden gehanteerd. Bovendien is Bush van mening dat ook groeiende ontwikkelingslanden als China en India in het verdrag opgenomen moeten worden.

Het aantal ijsberen wordt vandaag geschat op zo’n 20.000 of 30.000, maar de koning van de ijsvelden valt ook steeds vaker ten prooi aan bontjagers. Aan het einde van zijn winterslaap kan de ijsbeer bovendien verrast worden door de doorgedreven wegsmelting van de ijsvelden en komt hij voor een dilemma te staan: blijft hij op de wegs-meltende velden waar hij een hongerdood zal sterven of zwemt hij alsmaar verder om andere ijsvelden te bereiken, ten koste van zijn lichamelijke prestaties en zijn voortplantingscapacitei-ten. Als de ijsbeer kiest om al zwemmend te leven, bete-kent dit voor de vrouwtjes dat ze hun jongen moeten achterlaten en hen zo ten dode opschrijven.

Maar ook voor de kleine alk luidt de doodsklok. Deze vogel bouwt nestjes op de kusten van Groenland, Nova Zembla, IJsland of in het noorden van Scandinavië. Daar vindt hij aan de grenzen van de ijsvelden essentiële voed-ingsbestanddelen. “Als de ijsvelden honderdtallen kil-ometer van deze kliffen komen te liggen, kan deze vogel zich eenvoudigweg niet meer voeden”, aldus professor Terry Callaghan van het Centrum voor Arctische Ecolo-gie in Sheffield.


3

Door de opwarming van de aarde verdringen de zuidelijke bossen de toendra naar het noorden en daardoor verdringt de toendra op zijn beurt de noordpoolvlaktes. Deze plantenevolutie verplicht diersoorten als de kariboe, de poolvos, de lem-ming, de sneeuwhoen en bepaalde insecten, om naar het noorden te verhuizen. “Naar verwachting zal de biodiversiteit toenemen. Maar de soorten die aangepast zijn aan een poolmilieu zijn uiterst kwetsbaar”, stelt Callaghan.De pooldieren die deze klimaatsverandering over-leven, zullen hun levenswijze drastisch moeten wijzigen als andere dieren en parasieten in hun leefwereld opduiken. De rendieren en kariboes zullen hun natuurlijke merktekens in hun omgev-ing moeten aanpassen en nieuwe overlevingstech-nieken vinden. De klimaatsveranderingen zullen ook de cycli en de routes van de trekvogels aantasten; de vogels zullen verplicht langere afstanden moeten vliegen.De Noordse stern, die in de zomer in Scandinavië verblijft, zal zo andere trekroutes kiezen en op die manier het ecosysteem beïnvloeden gedurende duizenden kilometers, op weg naar het zuidelijke halfrond, waar hij de winter doorbrengt.

Langer op landTijdens de wintermaanden vinden ijsberen nor-maal hun eten op het ijs. Maar dit smelt tegen-woordig eerder in de lente en vormt zich later in de herfst. In plaats van zich op zee te begeven waar ze op zeehonden kunnen jagen, moeten ze zich nu aanpassen en eten vinden in de Canadese toendra. Uit onderzoek blijkt dat ijsberen nu jaarlijks drie weken langer op land spenderen dan dertig jaar geleden, hun gemiddelde lichaamsgewicht daalde hierdoor met 27 kg.

Binnen 20 jaarExpert Andy Derocher schat dat de dieren in Hud-son de eerste belangrijke slachtoffers van de kli-maatsverandering worden, hij verwacht dat ze binnen 20 tot 30 jaar uitgestorven zullen zijn. “De beren hebben geen vetreserves meer en sterven, het is duidelijk dat dit komt door minder ijs op zee. “Ze kunnen niet lang genoeg op het ijs blijven, waardoor de dieren alternatieven moeten zoeken.”


4

Wat doet het klimaat veranderen?Het klimaat op de Aarde wordt beïnvloed door meerdere factoren, vooral door de hoeveelheid en-ergie afkomstig van de zon, maar ook door factor-en zoals de hoeveelheid broeikasgassen en aero-solen in de atmosfeer en de eigenschappen van de oppervlakte van de Aarde. Deze factoren bepalen welke hoeveelheid van de zonne-energie wordt ge-absorbeerd of teruggekaatst in de ruimte.De concentratie in de atmosfeer van broeikasgas-sen zoals koolstofdioxide (CO2), stikstofoxide (N2O) en methaan (CH4) is aanzienlijk toegenomen sinds het begin van de industriële revolutie. Dit is vooral het gevolg van menselijke activiteiten zoals de ver-branding vanfossiele brandstoffen, de wijziging van landgebruik en de landbouw. Zo is de concentratie van koolst-ofdioxide in de atmosfeer nu veel hoger dan in de voorbije 650 000 jaren en bovendien is deze con-centratie in de laatste tien jaar vlugger toegenom-en dan ooit, gemeten vanaf het begin van de con-tinue metingen rond 1960.Het is zeer waarschijnlijk dat menselijke activ-iteiten sinds 1750 een globale opwarming van de Aarde hebben teweeggebracht.Menselijke emissies van broeikasgassen zijn waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van de op-warming van de Aarde

Hoe verandert het klimaat en hoe is het ve-randerd in het verleden?De opwarming van het globale klimaat is nu on-weerlegbaar. Er zijn vele waarnemingen van toe-genomen temperatuur van lucht en oceanen, van het wijdverspreide afsmelten van sneeuw en ijs, en van de stijging van het zeeniveau.Meer in het bijzonder behoren 11 van de laatste

12 jaren (1995-2006) tot de 12 warmste jaren die ooit werden opgetekend sinds de metingen van de temperaturen op Aarde (vanaf 1850). Tijdens de voorbije 100 jaren (1906-2005) is de gemid-delde temperatuur op het aardoppervlak gestegen met 0,74°C. Het globale zeeniveau is met 17 cm gestegen in de 20ste eeuw, gedeeltelijk door het smelten van sneeuw en ijs op bergtoppen en in de polaire streken. Tegelijk zijn meer regionale veran-deringen waargenomen, zoals verandering in de temperatuur en de ijsbedekking van de Noordpool, het zoutgehalte in de oceanen, luchtstromingen, droogtes, neerslag, de frequentie van hittegolven en de intensiteit van tropische cyclonen.


5

De temperaturen van de laatste halve eeuw zijn ongewoon in vergelijking met minstens de vorige 1300 jaren. Tijdens de laaste keer dat de polaire streken aanzienlijk en voor een langere periode opwarmden (125 000 jaar geleden), steeg het zeeniveau met 4 tot 6 meter.

Het merendeel van de globale temperatuurstijgin-gen tijdens de laatste vijftig jaar is meer dan waar-schijnlijk toe te schrijven aan menselijke emissies van broeikasgassen.

Hoe zal het klimaat veranderen in de toe-komst?Tijdens de volgende 2 decennia wordt een opwarm-ing van 0,2°C per decennium verwacht. Tevens wordt verwacht dat de voortdurende uitstoot van broeikasgassen op het huidige of een hoger niveau zal leiden tot een bijkomende toename van de globale opwarming en tot vele andere veranderin-gen van het klimaat in de 21ste eeuw.

De beste schatting voor de verwachte globale op-warming voor de periode van 1980 tot het einde van de 21ste eeuw ligt tussen 1,8° C (1,1°C - 2,9° C) en 4°C (2,4°C - 6,4°C) voor de scenario’s van het IPCC waarbij geen rekening wordt gehouden met andere maatregelen dan die van toepassing in 2000.De stijging van het globaal zeeniveau wordt ges-chat tussen 18 en 59 cm tegen het einde van de 21ste eeuw. Er wordt verwacht dat de opwarm-ing het grootst zal zijn op het vasteland en in de poolstreken van het noordelijk halfrond, en het kleinst in de Zuidelijke Oceaan en gedeelten van de Noord-Atlantische Oceaan. Andere verwachte veranderingen omvatten verzuring van de ocean-

en, inkrimping van de sneeuwbedekking en van het pakijs, meer frequente hittegolven en hevige neerslag, meer intense tropische stormen, en tragere oceaanstromingen.

De opwarming en de stijging van het zeeniveau veroorzaakt door menselijke tussenkomst, zal aanhouden voor eeuwen, zelfs indien de concen-traties van broeikasgassen gestabiliseerd worden. Dit aanhoudend opwarmingseffect kan leiden tot een volledig wegsmelten van de gletsjers op Groenland, met een stijging van het zeeniveau met ongeveer 7 meter tot gevolg.


6

Klimaatverandering bedreigt megasteden in Azië

Snel groeiende megasteden in India, Bangladesh en Indonesië zijn het meest kwets-baar voor de klimaatverandering. Dat blijkt uit de vierde versie van de jaarlijkse Climate Change and Environment Risk Atlas van het internationale studiebureau Maplecroft.

De vierde editie van de atlas bevat voor het eerst een Climate Change Vulnerability In-dex (CCVI), een index die de kwetsbaarheid voor de klimaatverandering nauwkeurig in kaart brengt voor landen en subregio’s. De index houdt niet alleen rekening met de re-chtstreekse bedreiging van de klimaatverandering, maar ook met conflicten, de toestand van landbouw en economie en de capaciteit van regio’s om maatregelen te treffen.

LandenindexOp nationaal niveau leidt Haïti, dat vorig jaar verwoest werd door een zware aardbeving, de index als meest kwetsbare land ter wereld. Maar de top tien wordt gedomineerd door zes Afrikaanse ontwikkelingslanden, waaronder Zimbabwe, de Democratische Repub-liek Congo en Madagaskar.

Ook Aziatische landen met een snelle bevolkingsgroei, zoals Bangladesh, het op een na meest kwetsbare land ter wereld, de Filipijnen (10e), Vietnam (23e), Indonesië (27e) en India (28e), lopen een hoog risico.

MegastedenDoor de hogere resolutie van de index kan dit jaar verder gekeken worden dan het landen-niveau en is het ook mogelijk om subregio’s een score te geven. Daardoor blijkt bijvoor-beeld dat het zuidwesten van Brazilië en de Chinese kustgebieden ook echte probleem-zones zijn.


7

Vooral de Aziatische megasteden blijken een bijzonder hoog risico te lopen. Zes van de twintig snelst groeiende steden ter wereld krijgen het etiket “extreem risico” in de index, waaronder Kolkata in India, Ma-nilla in de Filipijnen, Jakarta in Indonesië en Dhaka in Bangladesh. Nog eens tien van die steden, waaronder Guangdong, Delhi en Karachi, krijgen het label “hoog risico”.De steden combineren een enorme bev-olkingsgroei met een relatief zwakke over-heid, een vaak hoge mate van corruptie, ar-moede en een infrastructuur die de snelle bevolkingsgroei niet kan volgen. De steden zijn daardoor slecht voorbereid op rampen, terwijl de klimaatverandering de kans op die rampen precies vergroot.

Economische impact“Steden als Manilla, Jakarta en Kolkata zijn levensbelangrijke centra van economis-che vooruitgang in snel groeiende econo-mieën”, zegt Charlie Beldon, medeauteur van de studie. “Maar hittegolven, overstro-mingen, watertekort en toenemende stor-men kunnen verstrekkende gevolgen heb-ben, niet enkel voor de lokale bevolking maar voor bedrijven, economieën en inves-teerders over de hele wereld, vooral omdat het economische belang van die landen snel stijgt.”Manilla bijvoorbeeld is het economische

hart van de Filipijnen, met een bevolking die naar verwachting met 20 procent zal groeien tot 2,23 miljoen inwoners tegen 2020. Maar de stad is erg kwetsbaar voor tropische cyclonen en overstromingen. In Kolkata kunnen tegen 2020 zelfs 8 miljoen mensen leven. Ongeveer een derde daarvan komt in de sloppenwijken terecht, en die worden op plaatsen gebouwd waar de sti-jgende zeespiegel het gevaarlijkste is.


Global warming

Documents

Transcript of Global warming