Geschiedenis 1.Geschiedenis 1.

1976: Kees Olie toont dioxinen aan in vliegas van vuilverbranders1976: Kees Olie toont dioxinen aan in vliegas van vuilverbranders

1984: De Zweedse scheikundige Gunilla Lindstrom toont dioxinen 1984: De Zweedse scheikundige Gunilla Lindstrom toont dioxinen aan in eigen moedermelkaan in eigen moedermelk

1985: Martin van den Berg toont dioxinen aan in Nederlandse 1985: Martin van den Berg toont dioxinen aan in Nederlandse moedermelk, niet in Surinaamse.moedermelk, niet in Surinaamse.

1987: start Amsterdams/Zaandams onderzoek naar gevolgen 1987: start Amsterdams/Zaandams onderzoek naar gevolgen dioxinen belasting.dioxinen belasting.

1989: Lickebaert-schandaal1989: Lickebaert-schandaal

Geschiedenis 2.Geschiedenis 2.

1990-1991: start Rotterdams/Gronings onderzoek bij 418 moeder-1990-1991: start Rotterdams/Gronings onderzoek bij 418 moeder-kind paren naar gevolgen dioxinen en PCB-blootstelling en kind paren naar gevolgen dioxinen en PCB-blootstelling en uitbreiding Amsterdams/Zaandams onderzoek tot 60 paren uitbreiding Amsterdams/Zaandams onderzoek tot 60 paren naar dioxinen.naar dioxinen.

1993 : Na-onderzoek op de leeftijd van 2- 3 jaar 1993 : Na-onderzoek op de leeftijd van 2- 3 jaar (A’dam, Zaandam)(A’dam, Zaandam)

1998: Na-onderzoek op de leeftijd van 7 - 11 jaar (idem)1998: Na-onderzoek op de leeftijd van 7 - 11 jaar (idem)

1999: Belgische dioxinen kippen1999: Belgische dioxinen kippen

2005: Na-onderzoek op de leeftijd van 14 - 18 jaar (idem)2005: Na-onderzoek op de leeftijd van 14 - 18 jaar (idem)

beforebefore afterafter

Yushchenko 2004

Resultaten:Resultaten:

Neurologische ontwikkeling snellerNeurologische ontwikkeling sneller

Leverfunctie-testen normaalLeverfunctie-testen normaal

Schildklierfunctie-testen normaalSchildklierfunctie-testen normaal

Na-onderzoek bij 2-3 jaarNa-onderzoek bij 2-3 jaar

Resultaten:Resultaten:

Neurophysiologisch onderzoek Neurophysiologisch onderzoek afwijkend: langere P300 en lagere afwijkend: langere P300 en lagere amplitudo (visuele evoked responses) amplitudo (visuele evoked responses) geassociëerd met hogere dioxinen geassociëerd met hogere dioxinen belasting pre- en postnataal.belasting pre- en postnataal.

Na-onderzoek bij 7-12 jaar (1)Na-onderzoek bij 7-12 jaar (1)

MEG/EEG

MEG mapping

Resultaten:Resultaten:Hematologie:Hematologie: Persisterende trombopenie.Persisterende trombopenie. Afwijkingen aantallen Cd- 4 cellen Afwijkingen aantallen Cd- 4 cellen

(verhoogd).(verhoogd).

Longfunctie: Longfunctie: FEV1 verlengd. (COPD)FEV1 verlengd. (COPD)

Na-onderzoek bij 7-12 jaar. 2.Na-onderzoek bij 7-12 jaar. 2.

Na-onderzoek dioxinen-cohortNa-onderzoek dioxinen-cohort Leeftijd 14-18 jaar (2005)Leeftijd 14-18 jaar (2005)

Klinisch onderzoekKlinisch onderzoek Puberteit, algemeen pediatrisch onderzoek.Puberteit, algemeen pediatrisch onderzoek. Longfunctie.Longfunctie. Gedrag.Gedrag.

Laboratorium onderzoekLaboratorium onderzoek Hematologie ( o.a. trombocyten)Hematologie ( o.a. trombocyten) Lipiden spectrum en glucoseLipiden spectrum en glucose SchildklierfunctieSchildklierfunctie Huidige Gehalten Dioxinen, PCBs, PBDE’s.Huidige Gehalten Dioxinen, PCBs, PBDE’s.

Attention Deficit Hyperactivity DisorderAttention Deficit Hyperactivity Disorder

Aandachtsstoornis:Aandachtsstoornis: Geen aandacht voor details, slordigGeen aandacht voor details, slordig

vergeet dagelijkse taken, verliest vaak vergeet dagelijkse taken, verliest vaak dingen.dingen.

HyperactiefHyperactief Beweegt voortdurend met handen Beweegt voortdurend met handen en voeten, kan niet stil zittenen voeten, kan niet stil zitten

Staat op als men verwacht, dat hij Staat op als men verwacht, dat hij blijft blijft zittenzitten

Praat onophoudelijkPraat onophoudelijk

ImpulsiefImpulsief Antwoord, voordat de vraag volledig is Antwoord, voordat de vraag volledig is gesteldgesteld

Kan niet op zijn beurt wachtenKan niet op zijn beurt wachtenInterrumpeert in gesprekken, of Interrumpeert in gesprekken, of verstoort andermans werkverstoort andermans werk

Resultaten:Resultaten:

Belasting Prenataal:Belasting Prenataal:

ADHD 4ADHD 4 Geen ADHD 16Geen ADHD 1654.6854.68 TEQ TEQdioxdiox ng/kgmilkfatng/kgmilkfat 28.2928.29 TEQ TEQdiox diox

ng/kgmilkfatng/kgmilkfat

Belasting Postnataal:Belasting Postnataal:ADHD 4ADHD 4 Geen ADHD 15Geen ADHD 15227.5227.5 ng ng dioxinen gegetendioxinen gegeten 69.4169.41 ng ng dioxinen gegetendioxinen gegeten

Na-onderzoek bij 13 - 18 jaar. Na-onderzoek bij 13 - 18 jaar.

Dioxin and dioxinlike PCB levels in Dioxin and dioxinlike PCB levels in different countries (2002)different countries (2002)

• Netherlands 29.84 Netherlands 29.84 WHO-TEQWHO-TEQ ng/kgmilkfatng/kgmilkfat

• Italy: Italy: 28.95 28.95

• Sweden 19.39Sweden 19.39

• New Zealand 10.87New Zealand 10.87

• BrazilBrazil 5.74 5.74

• EgyptEgypt 28.80 28.80

PCB nr 153 levelsPCB nr 153 levels

• GermanyGermany 140 140 ng/gr lipidng/gr lipid• SwedenSweden 68 68• England England 78 78• The NetherlandThe Netherland 100-140100-140• Faroe islandsFaroe islands 450450• InuitsInuits 100100• Massachusetts 1.Massachusetts 1. 40 40• Massachusetts 2.Massachusetts 2. 30 30

Retrospectief verzamelde gegevens van oorzaken van Retrospectief verzamelde gegevens van oorzaken van

intra-uteriene groeivertraging ( IUGR) van intra-uteriene groeivertraging ( IUGR) van 16691669 eenlinggeboortes, met een geboortegewicht onder de eenlinggeboortes, met een geboortegewicht onder de P10, maar zwaarder dan 1500 gram en een P10, maar zwaarder dan 1500 gram en een zwangerschapsduur van meer dan dertig weken zwangerschapsduur van meer dan dertig weken geboren in het AMC in de jaren 1988-1996.geboren in het AMC in de jaren 1988-1996.

35.3 %35.3 % unknown unknown 17.6 % 17.6 % rokenroken 3.1 % 3.1 % drugs drugs 1.6 %1.6 % alcohol alcohol 16.7 %16.7 % verloskundige oorzaken verloskundige oorzaken 5.6 %5.6 % infecties infecties 5.3 %5.3 % stofwisselingsziekte van de moeder stofwisselingsziekte van de moeder 14.8 % 14.8 % gebruik van geneesmiddelen in de gebruik van geneesmiddelen in de

zwangerschap zwangerschap