GeoBuzz special - Lijfblad voor de Bouw-, Infra- en Geo-ICT … · 2019-10-09 · GeoBuzz Programma...

7

www.

gisma

gazin

e.nl

De kaart van de toekomst is een slimme appNetwerkende netbeheerders op GeoBuzzBIM Loket op GeoBuzzHenk Scholten: 30 jaar wetenschap en ICT

Ontwikkelingen in Ruimtelijke Informatie & Geo-ICT

Oktob

er/No

vemb

er 20

15 –

Jaarg

ang 1

3

G e o B u z z s p e c i a l

Optimaal gebruik maken van data en ICT, daar maakt Vicrea de wereld slimmer mee. Bewust en duurzaam. Vicrea is een Nederlands IT-bedrijf, gespecialiseerd in dataregistratie, data-integratie, data-visualisatie, geografische informatie systemen en Smart Solutions. Zo’n 100 getalenteerde en betrokken medewerkers werken met Visie en Creativiteit aan de ontwikkeling van onze producten, ontwikkelen maatwerkoplossingen, werken voor of bij een van de ruim 200 klanten aan interessante projecten. Zou jij je op je plek voelen tussen een groep mensen die stuk voor stuk een uniek talent hebben, passie hebben voor hun vak en vol enthousiasme de schouders eronder zetten?

Ga dan voor meer informatie over werken bij Vicrea naar www.vicrea.nl/vacatures en bekijk onze vacatures.

Implementatie consultants, Software Engineer productontwikkeling, Data Scientist, Developer Smart Solutions, Software Engineer Open Source, Software Engineer .Net, Architect, Projectmanager Geo ICT, Smart Solutions Theme Expert, Business Consultant Geo-ICT, Deskundigen Omgevingswet.

www.vicrea.nl

VICREA WERKT AAN EEN SLIMMERE WERELD. DAAROM ZIJN WE OP ZOEK NAAR JOUW KENNIS EN TALENT

DURF JIJ DE UITDAGING MET

ONS AAN?

DURF DE UITDAGING MET ONS

AAN?

EN MEER

SOFTWARE ENGINEER PRODUCT-

ONTWIKKELING

IMPLEMENTATIE CONSULTANTS

DESKUNDIGEN OMGEVINGSWET

DEVELOPER SMART

SOLUTIONS

DATA SCIENTIST

PROJECT- MANAGER

GEO ICT

PROJECT- MANAGER

GEO ICT

Remco Takken, Hoofdredacteur GIS-Magazine

GIS-Magazine informeert over ontwik-kelingen op het gebied van ruimtelijkeinformatie en Geo-ICT. De redactie vanGIS-Magazine verslaat actuele evene-menten op GIS-gebied, ondervraagt

ervaren ge bruikers en andere betrokkenen uit het onder-wijs, de overheid en het bedrijfsleven. Verder is er nieuwsvan hard- en softwareleve ranciers, leveranciers van dien-sten en andere relevante organisaties. GIS-Magazine ver-schijnt acht maal per jaar in Nederland en België.

UitgeverCMedia B.V.

AdvertentiesYvonne [email protected]

HoofdredacteurRemco [email protected]

EindredactieEric van [email protected] [email protected]

Met dank aanRoosmarijn Haring, Wilfred Hermans, Informatiegeleiders, Marco van der Meij en Willemijn Simon van Leeuwen.

Copy EditorLammy [email protected]

Financië[email protected]

[email protected].: 0527-619000

Websitewww.gismagazine.nl

AbonnementenUitgebreide informatie over een abonnement opGIS-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice op deServicepagina.

© Copyright 2015

VormgevingSander van der [email protected]

CMedia B.V.Postbus 231 Lid van:8300 AE Emmeloord

ISSN 1571-7194

Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag, op welkewijze dan ook, worden vermenigvuldigd, opgeslagen of overgele-verd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud ismet de grootst mogelijke zorg samengesteld. Uitgever en mede-werkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele foutenof omissies. Geuite meningen zijn persoonlijk, en komen niet nood-zakelijk overeen met die van de redactie of uitgever.

Misschien bezoek ik beroepshalve wel iets te veel congressen en symposia. Dat is natuurlijk nodig voor het werk dat ik doe. Zelfs als de nieuws-waarde niet spijkerhard is, kan het handig zijn om er mensen te ontmoeten. Voor een interview, een voorgesprek, of om de ‘stand in het land’ tepeilen zonder dat daar direct een artikel uit rolt voor GIS-Magazine.

Zo zie ik dus ook veel betaalde sprekers, meestal BN’ers die ooit ergens in uitblonken. Vaak ook zijn het topstukken uit het bedrijfsleven, oud-politici,of zelf-uitgeroepen goeroes. Die laatste groep noemt zichzelf dan futuroloog, trendwatcher, technology evangelist of enthousiasmmanager. Je ziet ook wel mensen het podium beklimmen die een ernstige ziekte hebben overwonnen of een lange reismaakten. Veel van hen hebben een boek geschreven. Eén.

De oplettende lezer proeft wellicht een zekere vermoeidheid uit bovenstaande alinea’s. Zo erg is het echter niet. In deregel sluit een gebruikersdag, conferentie of seminar af met zo’n sterspreker. Wie een beetje handig is, piept er stille-tjes tussenuit.

Maar, zo zullen sommigen denken: dat is toch juist leuk? Een oud-keeper, poolreiziger of toekomstvoorspellerdie zijn of haar inzichten met je deelt? Ja, dat is waar. Echter, die mensen brengen hun eigen inhoud mee, endie is meestal niet relevant voor dit vaktijdschrift. Wie dan gaat letten op de structuur van zo’n keynote, zietsoms haarscheurtjes. ‘Geo-informatie is teamwerk’, ‘geo-informatie is topsport’, ‘werken in de geosector kentdezelfde pieken en dalen als een huwelijk’. De tegeltjeswijsheden en clichés kunnen elkaar razendsnel opvol-gen. Die snelheid is zorgvuldig opgebouwd door de spreker, want gisteren werd ‘werken bij een zorgverze-keraar’ ingevuld, en morgen gaat dezelfde tekst weer mee naar het jaarlijkse gynaecologencongres.

Voor de pijnlijkste gevallen zou er een bindende clausule moeten worden toegevoegd aan de contractenmet de Speaker’s Academy. “Eenieder die een Johan Cruijff-quote opneemt in zijn of haar presentatie,ontzegt zich daarmee het recht op een financiële vergoeding. Wie ‘elk nadeel heb z’n voordeel’ of ‘jegaat het pas zien als je het doorhebt’ citeert, wordt nog dezelfde dag uit het tableau geschrapt.”

Dit geldt natuurlijk niet voor de seniorprojectleider die het seizoen feestelijk afsluit met een succesvolletournee langs gemeenteraad, GIS-seminar of enkele buurtgemeenten. Die gunnen we het obligate ‘wijhoeven niet langer meer te GIS’sen naar onze gegevens’ en ‘onze geodata staan nu op de kaart bin-nen de organisatie’. Verwacht dan alleen niet dat dat de kop wordt van het artikel dat volgt.

Tegeltjeswijsheden in de keynote

Voorw

oord

Foto © www.bestpictures.nl

G I S

Hexagon Geospatial komt met M.App Portfolio 6

Web API's voor de geobusiness, aldus SWIS 46

Introductie van de Digiridders 48

Geo B u z z

Alle beheerdisciplines samen in Castor 12

Netwerkende netbeheerders 16

Henk Scholten: 30 jaar wetenschap en techniek 18

BIM Loket, BIM en 3D 23

GeoBuzz Programma 25

1Spatial nu ook in Nederland 30

C o l umn s

10 jaar GeoFort 10

Moeten basisregistraties landmeetkundig kloppen? 14

E v e n eme n t e n

GIS Conferentie 40

Jubileum Elfriede Fendel 42

Inhou

d

Voorplaat:Big Data is een veelgehoorde term, maar specifieke ICT-oplossingen zijn nogschaars. In Hexagon’s Smart M.Apps wordt informatie dynamisch getoond.Wanneer de data veranderen, verandert ook de ‘M.App’. Hierbij wordt onderandere gebruikgemaakt van de verschillende mogelijkheden vanuit GIS, remo-te sensing en fotogrammetrie binnen een lichtgewicht app, de Smart M.App.De M.App Exchange is vergelijkbaar met de app store van Apple in iTunesen Google Play Store. Gebruikers downloaden hier geen software, maar eenonline app die wordt gehost in de Amazon Cloud. Die omgeving van Amazonis welhaast oneindig schaalbaar.

Z o a l s A l t i j d• Adverteerdersindex 50 • De Geograaf 37 • Events 36 • In het volgende nummer 50 • Kort Nieuws 36 • Lezersservice 50 • Nieuwsbrief GDMC 44 • Trainingswijzer 32

4

Pagina 6

12Om alle objecten in de openbare ruimte snel enoverzichtelijk op één kaart te beheren, biedt

assetmanagement-systeem Castor een oplossing.

18Voor Henk Scholten is het een feestelijk jaar. Dertigjaar geleden was hij mede-oprichter van het techno-

logiebedrijf Geodan. Vijfentwintig jaar geledenwerd hij de eerste hoogleraar Ruimtelijke

Informatica. Ook vijfentwintig jaar geleden startte depostdoctorale opleiding Unigis, waarvan Scholtensinds die tijd het boegbeeld is. In augustus van dit

jaar mocht hij een eredoctoraat in ontvangst nemenvan de MMU, de universiteit van Manchester.

42Het wordt steeds meer een zeldzaamheid dat jehele loopbaan zich afspeelt bij één werkgever,

dus greep TU Delft de gelegenheid aan om feestelijk uit te pakken bij het veertigjarige

jubileum van Elfriede Fendel.

30Het Britse 1Spatial helpt organisaties om grip tekrijgen op de kwaliteit, de levenscyclus en degovernance van ruimtelijke data. Sinds kort is1Spatial ook in Nederland vertegenwoordigd,

door niemand minder dan Han Wammes.

48Innoveren of optimaliseren? Hoe maak je de ICTbinnen de overheid succesvol? Een vraag die dit

jaar door een groep bewogen en betrokken vertegenwoordigers uit de overheid en het

bedrijfsleven meerdere malen gesteld werd.

GIS

GeoB

uzz

GeoB

uzz

Even

emen

t

GIS

Na een grootschalige vernieuwing van de desktop- en serverfamilie binnen het PowerPortfolio, waarin onder meer Erdas Imagine, Apollo en GeoMedia-producten zijn geïn-tegreerd, komt Hexagon Geospatial binnenkort met het M.App Portfolio. Het is eennieuw platform om slimme apps mee te maken die verder gaan dan ‘GIS’ of ‘Geo’.Deze Hexagon Smart M.Apps worden officieel gelanceerd tijdens de gebruikerscon-ferentie HxGN Live in Hong Kong in november 2015.Door Remco Takken

De Kaart van de Toekomst is een Hexagon Geo spa t i a l komt me t M .App Po r t f o l i o

GIS

Oktober/November 2015

Big Data: “Het is moeilijk om complexe dingen simpel te maken.”

7

slimme appT

ijdens Hexagon Geospatial Benelux2015 op 15 oktober, presenteert dis-tributeur Imagem alvast een ‘sneakpreview’ van Smart M.Apps in de

Benelux. Met de M.App Portfolio levert hetvan oorsprong Zweedse technologiebedrijfHexagon, waartoe Intergraph en Leicabehoren, een platform dat sterk ‘naar bui-ten’ gericht is.

Dynamisch en gebruiksvriendelijkIn Smart M.Apps wordt informatie dyna-misch getoond. Dat kan een resultaat zijnop een dashboard, het kan een percentagezijn, of een kaart. Gebruikers zien op eengebruiksvriendelijke manier de door hengewenste informatie geaggregeerd en bere-kend uit diverse databronnen, workflows enanalyses. Wanneer de data veranderen,verandert ook de ‘M.App’. Geografie,Business Analytics en workflow-gestuurd wer-ken gaan hier hand in hand. Hierbij wordtonder andere gebruikgemaakt van de ver-schillende mogelijkheden vanuit GIS, remotesensing en fotogrammetrie binnen een licht-gewicht app, de Smart M.App. WouterBrokx, directeur bij Imagem, de Benelux-dis-tributeur van Hexagon Geospatial, laat eenvoorbeeld zien van groenbeheer. “Uit oudeen recente satellietfoto’s wordt automatischeen berekening gemaakt van de vegetatie.Het resultaat is afgebeeld op een kaart opwijkniveau. Je kunt direct analyseren hoe hetgroen in een gemeente er voor staat, zowelde hoeveelheid groen als de toe- of afnamevan het groen. En of je nu de grafiek aan-past of de kaart: het resultaat verandert mee.Dit geeft echt inzicht in de gevolgen vanbeleid of maatschappelijke tendensen.”

Smart M.Apps op C-levelDe grootste verandering die Brokx zietbetreft de positie van geo-informatie opbeslissersniveau. “Smart M.Apps biedt demogelijkheid om geo-informatie een belang-rijke rol te geven bij het management en inde bestuurskamers, in de gemeenteraad enop andere plekken waar geo-ICT’ers overhet algemeen niet komen met hun oplossin-gen. Bestuurders moeten snel besluiten kun-nen nemen, waar meer kosten, baten en risi-co’s bij spelen. De notie van eenspe cialisme als GIS is logischerwijs laag,maar intussen moeten zij wel de meest com-plexe en ingrijpende besluiten nemen. Zijvertrouwen op ERP-, CRM- en BusinessIntelligence-systemen om inzicht te krijgenin complexe materie. Deze systemen zijnvaak zwak in locatie, terwijl dat wel vaakde rode draad is bij een hoog niveau vankosten, baten en risico’s. Neem bijvoor-beeld Asset Management. Dat is waar

Smart M.Apps veel kan betekenen. Het iseen slimme applicatie waarbij mensen van-uit hun eigen belevingswereld continu deinformatie krijgen die ze nodig hebben.”

Maak de complexiteit simpelOp de vraag hoe het komt dat GIS of Geo-ICT nauwelijks een rol speelt in kern-proces-sen van organisaties, antwoordt Brokx:“Specialisten redeneren vanuit de technieken vergeten vaak om het simpel te houden.Kijk naar de adviesbureausector, óók eenmooie gebruikersgroep voor Smart M.Apps.Er werken daar consultants die soms hulpnodig hebben bij een ruimtelijke vraag enzo bij hun GIS-afdeling terechtkomen. Gaanze daarheen met hun probleem, dan stelteen GIS-specialist tien technische wedervra-gen om de vrager een juist antwoord te kun-nen geven. Negen van de tien vragenbevatten jargon en worden niet begrependoor de vraagsteller. Die komt dus nooitmeer terug. Dit is niet uniek voor GIS, je ziethet ook in bijvoorbeeld de pensioensector:het is moeilijk complexe dingen simpel temaken. Mensen lezen de gebruiksaanwij-zing van een nieuw apparaat niet, ze zet-ten hem gewoon aan en gaan ervan uit dathet intuïtief is.” Er zijn volgens Brokx echtergenoeg partijen in de geo-sector, óókadviesbureaus, die het juist heel goedbegrijpen. “Voor deze partijen is SmartM.Apps een logische innovatie. Partnersaan wie we het partner-gerichte M.AppPortfolio hebben laten zien, begrepen hetonmiddellijk en willen direct starten.”

Drie componentenDe M.App Portfolio, waarmee SmartM.Apps kunnen worden gemaakt, bestaatuit drie componenten: de M.App Foun da -tion, de M.App Studio en de M.AppExchange.

M.App Foundation Over de zware brokken technologie dieschuil gaan achter de ‘Foundation’ vanSmart M.Apps wil Brokx nog niet veel kwijt:“Er zit veel innovatieve technologie achter,en die zal bij de lancering in november enkort bij de sneak preview op 15 oktobergetoond worden. Na een korte blik op de


meest actuele groen-status uit een satellietfo-to, en de vlotte manier waarop de data dyna-misch verschijnen in dashboards en diagram-men, legt Brokx uit dat dankbaar gebruik isgemaakt van de krachtige Spatial Modeller-technologie uit Erdas Imagine. “Daar gaatelke pixel op je scherm inmiddels door eenmodel heen. Die technologie is nu verder ont-wikkeld in Smart M.Apps, en dat biedt aller-lei nieuwe mogelijkheden.” Complexe mate-rie, dat zeker. De user interface is echtergericht op ‘normale mensen’, en niet de tra-ditionele GIS- of domeinspecialist. Iedereenmoet de dynamische kaart met real-time sen-soren of actuele satellietdata kunnen begrij-pen, of het automatisch meebewegende taart-diagram en het dashboard met scores. Brokx:“We hebben het wel altijd over ‘van datanaar informatie’, maar de randvoorwaardedaarbij is hier dat het dynamisch moet gebeu-ren. Je wilt altijd de meest actuele data. Enhet moet simpel zijn: Iedereen moet er intuï-tief mee kunnen werken.”

M.App StudioDe ‘Studio’ is een gratis en open omgevingwaar iedereen bij kan. Hier kun je de nieu-we apps gaan vormgeven. Brokx legt uit: “DeM.App Studio is bedoeld voor de onderne-mende en creatieve mensen binnen, maarjuist ook buiten de reguliere GIS-sector. Zijwerken met de grafische omgeving van deStudio waarin je je analytics selecteert, deworkflow en de business graphics, maar ookde visualisatie, het dashboard en je content.Dat kunnen data zijn die je zelf hebt, of jehaalt ze uit online services. Samengevat ishet een wizard-omgeving waar je grafischdoor het proces kunt gaan. Daarvan maakje een M.App, en die submit je naar deM.App Exchange.” Deze omgeving is bewustheel laagdrempelig gehouden. “Je hoeftalleen maar een account aan te maken, ver-gelijkbaar met iTunes, en dan beschik je overde complete grafische omgeving.” Op devraag wie deze apps gaan inrichten, komtBrokx met een verrassend antwoord: “Datkan iedereen zijn. Het is een kans voor diver-se partijen in de geo-ICT-sector, maar denkook aan bijvoorbeeld internetbureaus. Diehebben misschien beperkte expertise in ‘GIS’,maar ze bouwen voortdurend nuttige toepas-singen waarbij locatie of kaarten op een ofandere manier een rol spelen.”

M.App ExchangeDe productnaam ‘Smart M.Apps’ verraadthet natuurlijk al. “Iedere toepassing die te

vinden is in de M.App Exchange is eenapp”, aldus Brokx. De M.App Exchange isvergelijkbaar met de app store van Apple iniTunes en Google Play Store. Gebruikersdownloaden hier geen software, maar eenonline app die wordt gehost in de AmazonCloud. Die omgeving van Amazon is natuur-lijk welhaast oneindig schaalbaar. “DeM.App Exchange is een marktplaats waaraanbieders en gebruikers bij elkaar ko men.”

Geen geo, maar businessWanneer Brokx iets uitlegt, dan valt hetwoord ‘geo’ nauwelijks. “Dat klopt. Je zou‘geo’ kunnen zien als de virtuele wereld vaneen kaart waarin onze sector gespeciali-seerd is. De mens leeft in de echte wereld;een winkelende vrouw loopt niet ‘op eenkaart’, maar in de stad. De kaart wordt erbijgehaald als zij verdwaald is of wil plannenwaar ze naartoe gaat. Een kaart geeft hou-vast, maar is niet leidend. Toch is de loca-tie van haar huis en van de winkel bepa-lend hoelang ze er over doet. En of ze eenparaplu meeneemt. Op basis van dezekorte analyse maakt ze haar ‘business case’en besluit ze of ze met de fiets gaat en wan-neer. Op bestuurdersniveau zijn de beslui-ten complexer, maar het proces van besluit-vorming werkt vaak hetzelfde.”Dat zijn toch allemaal momenten waar hetwoord ‘geo’ in zit? “Dat is absoluut waar,maar ik geloof niet dat de meeste mensenzo denken. Mensen vinden het vanzelfspre-kend dat hun smartphone locatiegevoelig is,terwijl ze de taal van de geografie meestalniet spreken. Je hoort haast nooit iets overgemeten vierkante meters, of relationeledatabases, terwijl die onderliggend natuur-lijk wél verantwoordelijk zijn voor eenbetrouwbare uitkomst van een probleem.Dát is de innovatie van Smart M.Apps. EenSmart M.App verbindt verschillende rele-vante informatiestromen en geeft de resulta-ten overzichtelijk weer op een interactievekaart. Het mooie is: al die geavanceerdealgoritmes, content services, analysemoge-lijkheden, workflows, die zitten onder demotorkap en doen het werk voor je. Dekaart is niet meer het doel. Het is een visu-eel hulpmiddel om de wereld te versimpe-len. En dat begrijpt iedereen.”

Op 24 november geeft Patrick de Groot (Imagem) tijdens GeoBuzz in’s-Hertogenbosch om 15:15 uur een presentatie met als onderwerp

‘De nieuwe generatie geo-informatie – maak kennis met Smart M.Apps’.

www.imagem.nl/smartmappswww.hexagongeospatial.com/products/smartmapp

8

GIS


De meeste mensen staan er niet bij stil: een smartphone islocatiegevoelig, de pleinen en stoepen waarop we lopen worden regelmatig opgemeten, alle beheerdata van de

aanwezige kabels, leidingen en andere infrastructuur zitten in relationele databases.

WWW.INFRACAD.NLDOWNLOAD TRIALONLINE DEMOGRATIS NLCS WORKSHOP

SNEL EN PROBLEEMLOOS AAN DE SLAG MET DE NLCS

De InfraCAD NLCS module wordt ontwikkeld in samenwerking met toonaangevende ingenieursbureaus, aannemers en overheden. Dit biedt u de zekerheid dat u met InfraCAD snel en probleemloos aan de slag kunt met de Nederlandse CAD Standaard.

ONTDEK DE KRACHT EN SNELHEID VAN DE #1 NLCS SOFTWARE!

INRACAD UITGEROEPEN TOT NR.1 NLCS APPLICATIE!

• Volledige ondersteuning t/m NLCS 4.0

• Snel en intuïtief NLCS tekeningen maken

• Krachtige NLCS controle- en herstelfuncties

• Dynamische NLCS legenda en bijschriften

• WION KLIC meldingen als NLCS lagen in uw tekening

• Taludarcering, peilmaten, verkeersborden en nog veel meer ...

GRATISNLCS

WORKSHOP

WW

W.INFRACAD.NL/W

ORKSHOPS

C O L U M N

Gelukkig maar dat we dit toen niet wisten,want we gingen dit avontuur vol goedemoed aan. We waren verliefd op de

prachtige plek. De steile heuvels boden een uitda-ging voor landmeetkundige en cartografischeopdrachten. We hadden gelijk het gevoel dat dezelocatie bij uitstek geschiktwas om leerlingen enthou-siast te maken voor eengeo-studie.

Binnen twee maanden had-den we een beknopte busi-nesscase opgesteld, waar-bij we uitgingen van50.000 bezoekers per jaaren een verdeling tussendrie type bezoekers: leer-lingen, families met kinde-ren en zakelijke gasten.We wilden culturele onder-nemers worden, waarbijwe de inkomsten die wegenereerden met de zake-lijke bezoekers gebruiktenom onze educatieve missiete kunnen realiseren. Daarnaast zouden we fond-sen, subsidies en sponsors nodig hebben om hetGeoFort om te kunnen vormen tot een state-of-the-art science-centrum.

Waanzinnig leuk om nu in 2015 terug te kunnenkijken op tien jaar GeoFort, waarbij maar liefst vijf-entwintig bedrijven en instellingen uit de geo-sectorzich aan het fort hebben verbonden en meehelpenom de innovaties uit het vakgebied te verwerken innieuwe exhibits. Het is heel mooi om terug te den-ken aan de twaalf levels die we in onze eigen‘serious game’ GeoFort hebben doorstaan om heterfpachtcontract ondertekend te krijgen, het bestem-mingsplan geschikt te maken, de vijfendertig beno-digde vergunningen te verkrijgen, voldoende finan-

ciering te vinden, het fort te renoveren en deGeoExperience te ontwikkelen.Het voelt heel bijzonder dat we dit jaar het aantalvan 50.000 bezoekers gaan overtreffen. Hiermeewordt de papieren businesscase realiteit. We hoe-ven niet langer te twijfelen of mensen de auto wel

willen pakken om naar dedunbevolkte Betuwe te rij-den. De oprijlaan staat elkweekeinde vol. We hoevenniet langer te twijfelen ofbezoekers het geo-themawel leuk vinden, want wehoren regelmatig kinderenhuilen als hun ouders zeg-gen dat ze weer mee naarhuis moeten.

Maar het is ook niet zo datwe na tien jaar op onze lau-weren kunnen rusten. Hetbeheer en onderhoud vaneen oud fort vol met ICT isduur. Willen we de educa-tieve missie van GeoFortovereind houden, dan zal er

altijd geld bij moeten vanuit externe partijen. Dat isde kern van het cultureel ondernemerschap: zoveelmogelijk op eigen benen staan, maar ook erken-nen dat de culturele en educatieve doelen extra kos-ten met zich mee brengen die niet volledig uit deeigen exploitatie betaald kunnen worden. Vandaardat GeoFort ook na tien jaar nog steeds op zoekis naar nieuwe partners. Wat is er mooier dansamen innovatieve exhibits ontwikkelen, waarmeewe kinderen van 4 tot 104 verrassen met de veel-zijdigheid van de geo-wereld? U hoeft zich daarbijgeen zorgen te maken dat GeoFort ooit af zal zijnen dat de twee fortwachters niets meer te doen zul-len hebben... Ik kan u geruststellen. GeoFort is nooitaf, zolang een ICT-generatie slechts drie jaar duurten de geo-sector blijft innoveren!

10 jaar GeoFort

Terugblik op tien jaar GeoFort in 10 minuten:

https://vimeo.com/53337536

Tijdens de GIS Conferentie heeft Geo -Fort gevraagd hoeveel bezoekers hetfort heeft mogen ontvangen in de achtweken zomervakantie. Het juiste ant-woord was 12.327. Herman JanFrieling van de gemeente Purmerendzat met zijn schatting van 12.345bezoekers het dichtst in de buurt enheeft een dagdeel teambuilden bijGeoFort gewonnen. Gefeliciteerd!

Willemijn Simon van [email protected] is directeurvan GeoFort, Science Centrumwaar alles om de aarde draait.

www.geofort.nl

Inmiddels is het al weer tien jaar geleden dat mijn partner Bart Bennis enik min of meer per toeval tegen een prachtig oud fort aanliepen. Op dieplek ontstond het idee om een science-centrum op te richten over geo-ict:het GeoFort. Als we in 2005 hadden geweten dat het zeven jaar zou durenen twaalf miljoen euro zou kosten voordat het fort in 2012 opengesteldkon worden voor het publiek, dan waren we er nooit aan begonnen...

10


NedBGT! Dé oplossing voor bronhouders die kiezen voor kwaliteit!

Laanakkerweg 6, 4131 PA Vianen, Tel. (0347) 32 96 00, www.nedgraphics.nl

Op 1 januari 2017 gaat de wettelijke gebruiks-verplichting van de BGT in. Vanaf die datum hebben alle overheids organisaties het gebruik van uw BGT ingebed in hun bedrijfsvoering en werkprocessen.

NedGraphics heeft al menig bronhouder succesvol geholpen in de opbouwfase en adviseert en ondersteunt u graag bij het in gebruik nemen van de beheerfase. Door de ervaringen met een enthousiaste groep koplopers en in goede afstemming met het SVB-BGT en Geonovum heeft NedGraphics inmiddels bewezen hierbij een waardevolle partner voor u te zijn.

NedBGT, dé BGT oplossing, is ontwikkeld om u te onder -steunen in zowel in de opbouw- als in de beheerfase. U kunt met meerdere bronhouders in dezelfde applicatie samenwerken, u kunt uzelf volledig laten ontzorgen . De informatievoorziening zal altijd naar het SVB-BGT en naar uw interne werkprocessen optimaal worden ondersteund.

Een investering in de juiste software leidt tot betere dienstverlening, betere samenwerking en kosten-besparing. Dat is het voordeel van het kiezen voor kwaliteit. Maakt u gebruik van onze adviesdiensten dan heeft u alle zekerheid dat u een rendabele en duurzame investering doet. Bel of mail ons voor een nadere kennismaking!


Om alle objecten in de openbare ruimte snel en overzichtelijk op één kaart tebeheren, biedt assetmanagement-systeem Castor een oplossing. Door Wilfred Hermans

Geo-informatie wordt voor degemeente Zeist steeds be -langrijker. Met GIS maakt degemeente gegevens zicht-baar voor haar inwoners. Die

worden steeds mondiger. Dat vraagt dusook om meer openheid vanuit de gemeen-te. Dat merkt ook Wil Verbiezen, civiel tech-nisch medewerker in het team BeheerOpenbare Ruimte bij de gemeente Zeist.“De inwoners willen steeds meer betrokkenworden bij beleidsvraagstukken, ze willenweten wat er in hun buurt gebeurt. Vroegerbepaalde de gemeente alles zelf, tegen-woordig werken gemeente en burgerssteeds vaker samen.

Alles in één systeemMet het oude beheerpakket regelde Zeistde riolering en het verhardingsbeheer.Verbiezen vertelt waar de gemeente Castorvoor gebruikt en welk voordeel hen datoplevert. “Voorheen zetten we data in eensysteem en indien nodig haalde je het erweer uit; nu komen verschillende discipli-nes bij elkaar.” Verbiezen vervolgt:“Enerzijds zijn we met Castor gaan werkenom zo goed mogelijk aan te sluiten op deBGT, anderzijds omdat ons oude beheer-pakket niet aan onze verwachtingen vol-deed. Zo wilden we een goed werkend sys-teem dat naast riolering en wegenmeerdere objecten kon beheren in hetzelf-

de systeem: denk aan het straatmeubilair,water en verlichting. Cas tor bleek daaruitermate geschikt voor. Het werkt gebruiks-vriendelijk; je kunt meerdere objecten vandezelfde labels voorzien en ze verslepen –in plaats van elk object individueel bena-deren zoals we gewend waren.”

Allerlei disciplines bij elkaarHet uitrollen van Castor verliep soepel, steltVerbiezen. Dit was een samenwerking tussenEsri Nederland en Royal Has koning DHV. Jemoet anders omgaan met de informatie die je

12

GIS

A l l e behee rd i s c i p l i ne s s amen

Castor in Zeist

Wil Verbiezen, gemeente Zeist: “Enerzijds zijn we met Castor gaan werken om zo goed mogelijk aan te sluiten op de BGT, anderzijds omdat ons oude beheerpakket niet aan onze verwachtingen voldeed.”

Barend Sneller, business consultant vanEsri Nederland, legt uit hoe Castorwerkt: “Castor biedt de mogelijkheid omobjecten in de openbare ruimte te behe-ren. Alle beheerdisciplines staan opdezelfde kaart. Het GIS bepaalt auto-matisch de gegevens en de beheerthe-ma’s. Met deze oplossing is het moge-lijk om gegevens snel en eenvoudig oporde te brengen. Het geeft de ruimte omde analyses te doen die ondersteunenbij besluiten over een betere, veiligereen efficiëntere leefomgeving. Castor iseen gezamenlijk product van EsriNederland en Royal HaskoningDHV.

Het assetmanagement-systeem


nodig hebt, maar ook zélf anders leren functio-neren, vertelt de GIS-expert. “Vroeger zette jedata in het systeem en indien nodig haalde jehet er weer uit; nu komen allerlei disciplines bijelkaar en maken afdelingen gebruik van elkaarskennis (integraal beheer). Voorheen werd revi-sie van rioleringen verwerkt in AutoCAD alsiemand daar tijd voor had. Dat mag nu nietmeer; binnen een maand moet de informatiebereikbaar zijn. Als iemand een viewer heeften in Castor wil kijken, moet de informatie gega-randeerd actueel zijn. Dat is spannend.”

Efficiënter werkenCastor werkt duidelijk efficiënter dan het oudesysteem, ervaart Verbiezen. “Je kunt de ver-schillende situaties over elkaar heen leggen enmakkelijk selecties maken door te filteren. Steldat een van mijn collega’s van de weginspec-tie een overzicht van de asfaltwegen in eenbuurt wil hebben, dat is nu met een paar muis-klikken gevonden. Het bespaart ons dus urentijd. Ook hebben we bijvoorbeeld af sprakengemaakt met een afvalbedrijf dat de vuilnis-bakken in de omgeving leegt. Zo’n afvalbakheeft in Castor een locatie, wat het beheer veelgemakkelijker maakt.”

KostenbesparendDeze nieuwe manier van aanpakken werktook kostenbesparend. Verbiezen: “In elkgeval betalen we nu waarvoor we moetenbetalen. Een reinigingsbedrijf kon vroeger950 bakken opvoeren, terwijl nu met Castordirect duidelijk is dat er in werkelijkheid maar

500 bakken staan geregistreerd. Voor elkegeleegde afvalbak staat een vergoeding, dushet is des te belangrijker om kloppende gege-vens te hebben die ook nog eens inzichtelijkzijn. Niet alleen is het kostenbesparend voorhet beheer van de openbare ruimte maar ookvoor het beheer van de ICT-middelen, vroe-ger hadden we zeven verschillende pakket-ten met verschillende leveranciers, onderhoud,support en systeemeisen, nu is alles geba-seerd op hetzelfde platform van Esri. Datscheelt onze organisatie ook veel beheerlast.“

Beleid makenCastor ondersteunt op dit moment nog niet hetbeleidsproces van de gemeente, omdat hetassetmanagement-systeem nog niet helemaalgevuld is. Daar is Zeist nu mee bezig.Verbiezen: “Helemaal klaar zijn we natuurlijknooit; de buitenomgeving en wensen van deburger blijven veranderen. Maar ik kijk weluit naar het moment dat we ons beleid medekunnen maken op basis van wat in Castorstaat. Dan ontstaan er ander type vragen. Alseen burger aangeeft dat er gaten in het weg-dek zitten, kijken wij meteen hoe de rioleringonder de weg eruitziet. “Als je dat soortonderhoudsbehoeften integraal kunt meene-men en daaruit kostenbesparingen kunt gene-reren, is dat fantastisch.”

Esri Nederland verzorgt onder begeleiding van Niels van der Vaart enWillem Jan Vierbergen op 24 november een doorlopend programmain de Esri-zaal (Dexter 13). Daar zijn drie punten ingericht waarinbelangstellenden kennismaken met de Esri CityEngine, StoryMap,

Collector For ArcGIS. Dit zijn geen presentaties! Ga zelf aan de slagen laat u informeren door de aanwezige medewerkers.

Wilfred Hermans [email protected] is journalist en tekstschrijver.

esri.nl/castor

13© (some rights reserved) Wouter Hagens, Wikimedia

“Stel dat een van mijn collega’s van de weginspectie een overzicht van de asfaltwegen in eenbuurt wil hebben, dat is nu met een paar muisklikken gevonden.”

“We wilden een goed werkend systeem dat naast riolering en wegen meerdere objecten kon beheren in hetzelfde systeem: denk aan het straat-meubilair, water en verlichting. Castor bleek daar uitermate geschikt voor.”

C O L U M N

De landmeter gaf aan waar de scheidingtussen de twee buren precies zat. En datwas met zijn toenmalige meetlint niet

nauwkeuring genoeg te bepalen. Hij zette zijnkwaliteitsdroom op papier en die droom eindig-de met twee buren die in goed onderling overlegde grens aanwezen. Dáár! Dat punt tussen dietwee wijsvingers, dát was precies het midden.Daarna haalde het hoofd landmeten zijn nieuw-ste afstandsmeter, volledig voldoend aan DLS-B,SPS-geschikt, tevoorschijn en voilà: de grens wasbepaald. Tot op de millimeter!

Ik herinner mij ook een burgemeester die over dekosten van luchtfoto’s verzuchtte: ‘als we nou eensniet op de vierkante millimeter fotograferen dankan het vast een stuk goedkoper’. Maar ja, ookburgemeesters delven wel eens het onderspit. Duswerd het een zeer nauwkeurige en vooral dureluchtfoto. Tot op de millimeter!

Zo was er eens het verzoek uit de moslimge-meenschap om aan te geven welke richtingMekka nou precies lag. Je moet namelijk in dejuiste richting buigen, anders straal je náástMohammed, en dat is natuurlijk niet de bedoe-ling. Afijn. Uitgezocht, zodat sindsdien de juistebuighouding wordt gehanteerd. Imam tevreden.Of dat tot op de millimeter was, dat weet ik nietmeer.

Het geldt eigenlijk voor alle beroepsgroepen: art-sen, militairen, de NASA. Iedereen wil graag dekwaliteit verbeteren. Ook in een ruimtevaartuigmoet je immers een tekening kunnen maken ofiets opschrijven. Dus besteedde de NASA $ 20miljoen aan de ontwikkeling van een schrijvendapparaat dat óók werkte in de ruimte. Dat is toenniet gelukt. De Russen wel. Die namen een pot-lood mee.

Terug op aarde: wat verwachten we van eenkaart? Ten eerste weten we graag wat voor soort(onder)gronden er zijn. Bestemmingsplannen,archeologische vindplaatsen, bodemkaarten endergelijke. Dat gaat allemaal wel lukken. Tentweede verwacht je grenzen en een typering vanhet gebied: bebouwing, bos, spoorwegen, enzo-voort. Nou is de vraag natuurlijk: waar ga je diekaarten voor gebruiken? Daarna komt de fasedat het gekozen gebied in detail in beeld komt.Eigenlijk kun je volstaan met een ruime marge;pas bij dieper graafwerk wordt detaillering nut-tig. Wat hebben we dus écht nodig bij kaartenvoor de basisregistraties? 20 miljoen of een pot-lood?

Moeten basisregistraties landmeetkundig kloppen?Marco van der Meij

[email protected] isdirecteur van het gelijknamige

consultancybedrijf, gespecialiseerdin basisregistraties.

Enige jaren geleden kon een hoofd landmeten van een middelgrotegemeente (hij is nu al enige tijd met pensioen) ware nachtmerries krijgenvan zijn werk. Welhaast dagelijks werd hij gebeld door de inwoners vandat prachtige, rustieke dorp. Burenruzie. Hij mocht dan opdraven om nate gaan of het schuurtje of hondenhok nu wel of niet op het land van deburen stond. Vervolgens mocht hij scheidsrechter spelen. Zo zijn we aandie rijdende rechter gekomen…

14


Vier netbeheerders Enexis, Liander, Stedin en Delta Netwerkbedrijf presenterenhun samenwerking op het gebied van geo-informatie en vormen éénNetwerkbeheerstraat op het Energy Plein van GeoBuzz. In dit artikel vertelt pro-cesbegeleider Roosmarijn Haring over de netwerkende netbeheerders. Door Roosmarijn Haring

Netwerkende netbeheerders

In de waardeketen van de Nederlandse energiemarkt spelen denetbeheerders een centrale rol. Zij zijn verantwoordelijk voor deaanleg en het onderhoud van de transport- en distributie-infrastruc-tuur voor energie. Hierdoor kan aan de energiebehoefte inNederland worden voldaan, nu en in de toekomst. Hun processen

lijken sterk op elkaar en ze opereren binnen dezelfde gemeenschappe-lijke wettelijke kaders. Om hun rol in de energiemarkt te kunnen uitvoe-ren, houden netbeheerders gedetailleerde registraties bij van hun volle-dige net-topologie in een geografisch informatiesysteem. Dit doen zeelk op hun eigen manier, met eigen specifieke systemen (soms zelfsvan dezelfde leverancier). De architecturen lijken onvermijdelijk sterkop elkaar. Als je uitzoomt, zie je corresponderende componenten metgelijkwaardige functies, waar vergelijkbare eisen aan worden gesteldvanuit overeenkomende principes en de wettelijke kaders. Ook gebrui-ken alle netbeheerders viewer-applicaties om in het veld digitaal kaar-ten te tonen. Ze laten min of meer hetzelfde zien met verschillende sys-temen.

Kennisdelen“Waarom zouden wij onze kennis en ervaring niet delen met anderenetbeheerders die tegen dezelfde uitdagingen aanlopen?”, vroeg ErnoBammens, manager ICT Vernieuwing GEOS bij Enexis zich af. Enkelejaren terug sprak hij de wens uit dat Enexis een leidende rol zou gaanspelen in de noodzakelijke innovaties van de geografische informatie-systemen. Ook gaf hij te kennen samen te willen werken met anderenetbeheerders en energiebedrijven. Op GeoBuzz 2014 kwam Enexisin contact met Liander en gingen ze in gesprek om hun ervaringen tedelen over het uitbesteden van werk in nabijgelegen lageloonlanden.

Toen collega-netbeheerder Stedin dit jaar bij Enexis aanklopte met vra-gen over hun nieuwe viewer ontstond Bammens’ idee voor eenRondetafelconferentie. Ik werd gevraagd om als verbinder op te tredenen een Rondetafelconferentie te organiseren voor de vier grootsteNetbeheerders in Nederland.

Eind juni 2015 vond de eerste Rondetafelconferentie plaats voor deNetbeheerders Enexis, Liander, Stedin en Delta Netwerkbedrijf(DNWB). Deze werd in juli opgevolgd door een GIS Round Table voorhet hoger management. De eerste Ronde tafelconferentie had als themasamenwerking en toekomst van de geo-informatie. Op deze dag leer-den architecten, informatie-analisten en ICT-managers elkaar kennenen werden de mogelijkheden voor samenwerking verkend. Een positiefevenement met veel herkenning en een open sfeer. Een dag waaropveel ervaringen werden gedeeld. Ook werden tips uitgewisseld en aan-biedingen gedaan om elkaar te helpen en samen op te trekken. Er waseen groot besef dat de verschillen kleiner zijn dan de overeenkomsten.Al snel bleek dat de netbeheerders samen meer kunnen en verderkomen. Ze verwachten het samen beter te doen. Er werd geconclu-deerd dat er geen reden is om niet samen te werken. Ze zijn met dezelf-de dingen bezig, spreken dezelfde taal en begrijpen elkaar.Samenwerken voelt logisch en natuurlijk. Samen zien ze kansen. Opde conferentie is besloten deze te benutten en te zorgen voor beslis-kracht. Vanuit deze positieve sfeer is gezamenlijk ‘de 11 van DenBosch’ opgesteld – een lijst met afspraken en plannen – met als ada-gio: ‘doel door doen!’. Zo werd afgesproken dat meer Ronde tafelcon -fe ren ties volgen. Onlangs werd de tweede Ronde tafelconferentie gehou-den. De deelnemers hebben vanaf het begin besloten dat er op de

Samen op GeoBuzz

16


GeoBuzz

Deelnemers aan de GIS Round Table voor het hoger management van netbeheerders Enexis, Liander, Stedin en Delta Netwerkbedrijf (DNWB).

werkvloer direct met samenwerken zou worden gestart. Er is nietgewacht tot alle netbeheerders mee zouden doen en iedereen aanboord zou zijn op alle lagen binnen de organisaties. Er is gekozenvoor een veranderproces dat uitgaat van ‘groot denken, durven, kleinbeginnen’.

RationalisatieDe focus ligt op geo-informatie en asset-informatie. Er worden geza-menlijke principes afgesproken vanuit één taal. Op het gebied van ratio-nalisatie (het opruimen van oud maatwerk) kan het project Fenix vanEnexis als voorbeeld gebruikt worden. Het GEN, dat een afkorting isvoor ‘GIS Enexis Netwerkregistratie’, wordt bij Enexis gebruikt voor deregistratie van de netten. Het is een groot en complex Smallworld-sys-teem. Het is hét bronsysteem voor de geografische informatie van debedrijfsmiddelen – de assets. Het slechts een ‘applicatie’ noemen, doetdeze voorziening te kort. Het is een complexe verzameling van geo-informatiesystemen. Het is daarmee een van de informatiepijlers vanEnexis die noodzakelijk zijn om te kunnen opereren als bedrijf.

Het moderniseren van dit enorme systeem door opeenvolgende cyclivan analyse, rationalisatie en optimalisatie is voor de komende jaren

onvermijdelijk. Het is geduren-de drie decennia uitgegroeidtot een uiterst complex informa-tielandschap. Om de noodza-kelijke weerbaarheid, leer-baarheid en wendbaarheid terealiseren, staat Enexis voor deuitdaging om hier op korte ter-mijn mee aan de slag te gaan.Een uitdaging waarvoor sa -men werking haast een voor-waarde is. Het project is ver-noemd naar de feniks dieoprijst uit haar as.

Referentie-architectuurIn de toenemende samenwer-king worden systeemkennis,best practices en geo-informa-

tie uitgewisseld. Er is besloten een haalbaarheidsstudie te doen naarde realisatie van een gezamenlijke referentie-architectuur op basisvan gedeelde waarden en uit gangspunten. Hieruit is het idee ont-staan voor een gemeenschappelijk Architec tuurmodel voor de Geo-informatievoorziening in de NEtbeheer-Sector, ofwel: Agnes. Alsconcrete pilot is gesproken over de Basisvoorziening Achter grond -kaarten. Deze wordt gezamenlijk aangeboden door Nieuwland enRichtlijn Geodesie. Voor de netbeheerders een voor de hand lig-gende samenwerking op ‘verplichte’ onderwerpen als BGT, KLIC enInspire. Ook worden de mogelijkheden voor een gezamenlijke‘workforce pool’ onderzocht. Deze flexibele schil moet bijdragenaan het behouden van zowel kwaliteit als capaciteit.

Roosmarijn Haring is eigenaar van organisatieadviesbureau Geodomein en informatiecoach bij Enexis. Zij is te bereiken via [email protected]. Tijdens GeoBuzz vormen de vier in dit artikel genoemdeorganisaties samen één netwerkbeheerstraat. Verspreid over de twee dagen geven de organisaties diverse

presentaties in het Energy Theater en in de Netwerkbeheerstraat wordt een levend informatiespel gehouden.Futurist en scenariodenker Daniel Erasmus is door Enexis uitgenodigd om een keynote te verzorgen in het

hoofdprogramma.

17


De dekking van de samenwerkende netbeheerders op het gebied van elektra (links) en gas (rechts).

Advertentie

www.IMGEOTotalcare.nl | Utrechtseweg 3e, 3811NA Amersfoort | Tel: 033-463 74 33 | Email: [email protected]

IMGEO TotalCare, dé standaard in BGT

18

GeoBuzz


30 j aa r we tens c hap en ( I C T - ) t e c hn i ek

Henk Scholten kijkt liever vooruit

© Mike Frisbee

19

Voor Henk Scholten is het een feestelijk jaar. Dertig jaar geleden was hij mede-oprich-ter van het technologiebedrijf Geodan. Vijfentwintig jaar geleden werd hij de eerstehoogleraar Ruimtelijke Informatica. Ook vijfentwintig jaar geleden startte de postdoc-torale opleiding Unigis, waarvan Scholten sinds die tijd het boegbeeld is. In augustusvan dit jaar mocht hij een eredoctoraat in ontvangst nemen van de MMU, de universi-teit van Manchester.Door Remco Takken

In zijn kantoor aan de Kennedylaan inAmsterdam blikt Scholten terug op eenaantal hoogtepunten uit zijn loopbaan,maar liever nog bespreekt hij de actuali-

teit en de toekomst: “Het gaat mij niet omdertig jaar terugkijken, ik kijk liever vijf jaarvooruit.”

Smart Cities“We hebben het momenteel veel over smartcity, smart government, smart economy ofsmart health, maar wat is dat nu precies?Volgens mij is de essentie dat de overheidbinnenkort niet meer zozeer bezig is metbeheer, want dat is momenteel in extrememate het geval geworden, maar dat weweer staan voor verandering, dat we weeronze nek gaan uitsteken met z’n allen. Debeheerstak, het willen weten waar iemandis, of je wel een treinkaartje hebt, en allegegevens die daarbij worden gegenereerd,dat krijg je er niet uit. Maar ook iets nuttigsdoen met al die data: dat is een heel anderverhaal. We hebben inmiddels te makenmet veranderende rollen. De burger kan bij-voorbeeld veel meer interacteren. Dat is deessentie van smart cities en van games: diebeweging, het zoeken naar verandering,die betere wereld. En dat is hard nodig. Ergebeuren nog steeds zaken die eigenlijkniet kunnen, en die ook niet hoeven gebeu-ren. Als ruimtelijk informaticus heb je eenrol, en een taak, in het vluchtelingenpro-bleem, bij milieuproblematiek.”

Dertig jaar Geodan“Evert Meijer en ik werkten aan hetGeografisch Instituut aan de VU en dat werdop een gegeven moment gesloten. We wer-den geholpen met het vinden van een ande-re baan. Op een dag zaten we samen inde auto. Hij stelde voor om samen eenbedrijf te beginnen. Mijn vader was ambte-naar, hij had mij van alles geleerd, behal-ve een bedrijf beginnen. Dat was dus eenheel avontuur voor mij, maar de VU zou onshelpen. We bedachten de naam Geodan:‘Geografische en EcOlogische Data

ANalyse’, en daarmee gingen we de marktop.”

Afhankelijkheden“In 1985 is Geodan begonnen met bepaal-de afhankelijkheden. We werden dealervan een Amerikaans PC-pakketje. Wewaren de helft van de tijd kwijt om hunbeschermde dataformaat ‘open te maken’om er Nederlandse gegevens in te kunnenzetten. Die afhankelijkheden zijn helemaalveranderd. De discussie over open stan-daarden is intussen héél ver doorgevoerd.En dat is goed geweest. Het heeft er voorgezorgd dat de toepassing veel meer cen-traal is komen te staan. Wat je ziet, is dater weer nieuwe afhankelijkheden zijn ont-staan. Kijk naar de 3D-wereld. De CAD-wereld deed al 3D, en nu pretenderen wedat we in de geo-wereld de hele wereld óókin 3D krijgen. We moeten dus weer om detafel gaan zitten om over standaarden tepraten.”

De noodzaak van 3D“Een van de eerste doorkijkjes van waar hetheen zou gaan, vond al plaats in 1989, bijde Rijksplanologische Dienst tijdens de pre-sentatie van de vierde Nota RuimtelijkeOrdening. Tijdens een presentatie voor vijf-honderd topambtenaren en anderen, is eengroot aantal kaarten getoond, en hebbenwe laten zien hoe Nederland zich zou ont-wikkelen. Er is toen ook een aantal video’svertoond, in 3D. Dat deden we niet omdatwe dachten ‘wat leuk’, het was een nood-zaak. Je merkte dat je in twee werelden zat:die van de architecten en de landschapsar-chitecten, de CAD-wereld, en de GIS-wereld. Die spraken niet met elkaar. Maarop dat moment was het te vroeg voor 3D.”

Games“We hebben continu bewogen. Eind jarentachtig, begin jaren negentig, heb ikSIMCity naar Nederland gehaald. Ik haddat gezien in Harvard, Boston en dacht: ditis het helemaal! We hebben Nederland er

in gestopt, en er een Nederlandstalig hand-boek van gemaakt voor planologen. Dat istoen niet gelukt, we waren te vroeg. Maarhet was wél een stip aan de horizon. Als jenu aan mij vraagt, waar ik veel van ver-wacht in de komende jaren, dan is dat degaming industry. Oók technologisch: er ziteen enorme denkkracht achter. Men kaninmiddels gigantische bestanden streamen,allemaal gericht op collaboratie. Al dieplannen van ons over disaster management,ruimtelijke plannen, waarbij we het hebbenover ‘het gedeelde beeld’, alles zit al opextreme wijze in die games verwerkt. Dat istoch te mooi om waar te zijn! De huidigebeweging rond de Minecraft-game is eenwereld op zich. Plak je er ‘geo’ aan vast,dan krijg je ineens een mooie bundeling.Het gaat er daarbij niet om dat mensen methet specifieke programma Minecraft gaanwerken, het gaat om de denkrichting.”

HERE versus Minecraft“De Duitse autofabrikanten BMW, Daimleren Audi namen onlangs Nokia’s kaarten-dienst HERE over. Met de overname is eenbedrag gemoeid van 2,8 miljard euro. Hetgaat hierbij niet om de specifieke data,maar om de inwinningstechnieken, decamera’s, het feit dat het allemaal goedgeorganiseerd is. Het is een schitterendebasis om stappen te zetten. Hoeveel geldmoet je daar vervolgens voor over hebben?Zet het in perspectief: de game Minecraftkostte ook 2,5 miljard. Dat is het economi-sche aspect. Dat soort referentiekaders moetje creëren. Als je Minecraft naast HERE legt,lijkt het betaalde bedrag door de auto-indus-trie ineens niet meer zo raar.”

Multidisciplinair werken“Als ‘universiteitsprofessor’ RuimtelijkInformatica ben ik sinds 1990 verbondenaan één faculteit: Economie. Maar vanuitdie ruimtelijke economie geef ik les bijArcheologie, Gezondheidswetenschappen,Geologie, Fysische Geografie enMilieuwetenschappen. Ik ben iemand die

dat vanaf het eerste moment heeft opge-zocht. Geo-informatie leent zich bij uitstekvoor een interdisciplinaire aanpak. Daar ligthet schone van ons vak. Problemen zittenniet aan het vak zelf verbonden, maar aanonze maatschappij. En die problemen zijnniet binnen één discipline op te lossen. Hetmultidisciplinaire is een absolute noodzaak.Toen ik daar zo enthousiast aan begon,werd me echter al snel iets duidelijk. Omserieus genomen te worden, moet je van aldie kenniseilanden, die ‘silo’s’, het nodigeafweten. Anders ben je sowieso kansloos.Wanneer ik het vak gezondheidsgeografiegeef, staat er altijd iemand vanuit gezond-heidswetenschappen en die draait ook echtmee. Zij kennen de primaire processen. Alsje het over infectieziekten hebt, dan moet jeiemand naast je hebben staan die daar metgezag over kan spreken, anders houdt hetsnel op.”

Ruimtelijk bewustzijn“Je moet niet alleen mensen om je heen ver-zamelen die vakkennis hebben, ze moetenook een beetje open staan voor samenwer-king. Ik heb een tijdje voor de World HealthOrganisation gewerkt. Vol goede moedbegin je omdat je daar écht een bijdragekunt leveren: uiteindelijk wil je de wereldverbeteren. Dan loop je bijvoorbeeld inPolen, en meet je in de omgeving vanKatowice de enorme milieuvervuiling. Jeoverhemd is al bijna zwart voordat je goeden wel begonnen bent. Dan lijkt het volstrektlogisch dat er in die regio bij één op detwee geboortes medische hulp nodig is.Praat je echter met medici, dan besef je alsnel dat het begrip ‘ruimte’ zich bij henmaximaal beperkt tot een kamer. Als je bijze komt met gegevens, resultaten, patronenen correlaties, halen ze hun schouders op,en zeggen ze: kijk eerst eens naar hun voe-dingsgewoontes, zie eens hoe veel die men-

20

GeoBuzz


Op woensdag 25 november 2015, tijdens de tweede dag van GeoBuzz in ’s-Hertogenbosch, viert Geodan zijn dertigjarig bestaan methet inspiratie-event What’s Nxt. Het bedrijf kijkt samen met vrienden, klanten en andere belangstellenden dertig jaar vooruit en onder-gaat de onderdompeling in de wereld van morgen. What’s next? We staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Big data kunnende wereld mooier, schoner, veiliger en efficiënter maken. Location intelligence is daarbij de verbindende factor. De doorbraak van 3D,Geodesign en gamification verandert ons denken en onze referentiekaders. De wereld op zijn kop, daar horen nieuwe visies bij. Hoeziet de wereld er over dertig jaar, in 2045, uit en welke stappen zetten we de komende vijf jaar?

Geodan viert 30-jarig bestaan

Henk Scholten: “De huidige beweging rond de Minecraft-game is een wereld op zich. Plak je er ‘geo’ aan vast, dan krijg je ineens een mooie bundeling. Het gaat er daarbij niet om dat mensen met het specifieke programma Minecraft gaan werken, het gaat om de denkrichting.”

sen roken. Het ruimtelijke bewustzijn begint nu eigenlijk pas eenbeetje te komen. Het verhaal van de verspreiding van het ebolavi-rus is een goed voorbeeld: inmiddels is de route van de versprei-ding teruggevoerd naar de begrafenis van één belangrijke tovena-res. Alle routes waar de bezoekers langs gegaan zijn, zijn besmetgeraakt. Het is één groot ruimtelijk verhaal.”

EredoctoraatOp 22 juli 2015 ontving professor Henk Scholten een eredoctoraatvan de Manchester Metropolitan University in Manchester, voor zijnbijzondere prestaties voor de wetenschap, het GIS-onderwijs, hetbedrijfsleven en research. “Dat eredoctoraat was een geweldigfeest. Het is mooi dat zo’n wereld óók bestaat. Kijk maar naar diefoto: het is een cultuur die aan het verdwijnen is, tenminste inNederland. Ik heb daar studenten mogen toespreken, en iets ver-teld over de multidisciplinaire kant van mijn werk. Een van de stu-denten vroeg: ‘hoe zorg ik er nu voor dat ík over een tijdje op datpodium kom?‘ Dat is een hele mooie vraag. Niet zozeer omdat ergeen pasklaar antwoord voor is, maar vooral omdat er in vooruit-gekeken wordt. Iemand die zoiets vraagt, is bezig met de volgendestap. Het is voor ons allemaal een pad dat nog lang niet ten einde

is, en waar we nog heel veel mooie dingen gaan ontdekken. Nade lunch sprak ik daar nog een keer, maar dan niet voor studenten,maar voor een groep collega’s. Toen ging het over de toepassingvan multidisciplinair denken. Die toepassing is Minecraft. Dan gaathet niet om het spel. Stel je voor dat er in Manchester wordt beslo-ten dat er een tweede economisch centrum moet komen naastLonden. Dan krijg je te maken met héél veel vraagstukken.Natuurlijk: een hoge snelheidslijn, toegankelijkheid is cruciaal.Natuurlijk moet er iemand letten op het behoud van cultuurhistorie.Binnen de kortste keren heb je een enorme lijst van zaken die alle-maal ‘natuurlijk’ zijn. Wie zorgt er dan voor het overzicht? En wiezorgt voor de integratie van al die belangen en al die gegevens?”

Op 25 november geven Niels Bourgonjen (Geodan) & Arnold Meijer (TomTom) tijdens GeoBuzz in ’s-Hertogenbosch om 12:00 uur een GeoTalk met als onderwerp ‘GEO & business-innovatie: succesvol veranderen vraagt flexibele oplossingen’. Jantien Stoter (TU Delft), Henk Scholten (Geodan) & Rob

van de Velde (Geonovum) geven om 15:35 uur in het BIM-programma een presentatie met als onderwerp ‘Doorbraak3D: op naar 3D als basisvoorziening’.

www.geodan.nl

21

GEO Experts: vrij-verbonden in een sterk netwerkRuimtescheper is dé onafhankelijke ‘thuishaven’ voor zelfstandig ondernemende geo-professionals in Nederland. Permanente kennisdeling en marktbewerking

zijn onze hoofdactiviteiten.

073 - 7820168 [email protected] www.ruimteschepper.nl

MENU

ondernemende expertsbundelen krachten

Is GEO ook jouw passie? Dan is ons netwerk in combinatie met jouw kennis een perfecte match!

Advertentie

[email protected]

imagem.nl/smartmapps

WELKOM BIJ DE KAART VAN DE TOEKOMST

MAAK KENNIS MET DE HEXAGON SMART M.APP®

Hexagon Smart M.Apps zijn gestroomlijnde en lichtgewicht applicaties die een

specifiek vraagstuk oplossen. Elke Hexagon Smart M.App combineert data

uit meerdere bronnen, geavanceerde analyses en toegesneden workflows,

samengebracht in een dynamische gebruikerservaring.

Lancering @ HxGN Live Hong Kong - 18-20 november 2015

Smart M.Apps sneak preview @ Hexagon Geospatial Benelux

15 oktober 2015 - Soesterberg

Schrijf nu in via www.imagem.nl/hexgeoblx2015

© 2015 Hexagon AB and/or its subsidiaries and affiliates. All rights reserved.

23


Het BIM Loket neemt tijdens GeoBuzz in ’s-Hertogenbosch het dagvoorzitterschapop zich van het tweedaagse congresprogramma rondom BouwInformatieModellen(BIM) en 3D. Een kennismaking met de initiatiefnemers.Door Remco Takken

BIM en 3D op GeoBuzz

Het BIM Loket verzorgt op beidedagen een eigen middagpro-gramma rond het thema geo-informatie en BIM, met als spre-kers onder meer Arjen

Adriaanse (Universiteit Twente), HermanWinkels (Rijkswaterstaat), Jantien Stoter (TUDelft) en Niels Reijngoud (ProvincieGelderland). Centraal staat de vraag watgeo en BIM voor elkaar kunnen betekenen.Directeur Jacqueline Meerkerk, in de geo-sector bekend als directeur van het innova-tieprogramma Ruimte voor Geo-Informatie,legt de aanwezigheid van het BIM Loket opeen geocongres uit: “Er zit enorm veel ken-nis in de geosector. Wat heeft het gebruikvan geo-informatie te bieden aan de BIM-gebruikers in de bouwsector?”

Wat doet het BIM Loket?Eén centraal informatie- en beheerpunt vooropen BIM-standaarden. Die belofte wil hetBIM Loket de komende jaren waarmaken.Op termijn wordt ook het beheer van destandaarden hier ondergebracht. Het BIM

Loket versterkt de onderlinge aansluiting van(inter)nationale standaarden. Meerkerkzegt: “We begonnen niet helemaal ‘fromscratch’, we bouwen voort op de beheeror-ganisaties die er al staan. Een van de grotevoordelen is, dat er de laatste tijd steedsmeer vragen kwamen die meerdere stan-daarden tegelijk raakten.” De samenwer-king moet leiden tot meer slagkracht bij deimplementatie van BIM. De Nederlandsebouwsector staat daarbij centraal. Daarbijis er ook veel aandacht voor (inter)nationa-le aansluiting van de standaarden. Verderwil het BIM Loket het gebruik van de stan-daarden bevorderen. Het BIM Loket isgevestigd op De Bouwcampus in Delft.

Waarom standaarden?Een standaard is een verzameling centraleinformatie- en procesafspraken die zijn vast-gelegd in een document. Het doel is inter-operabiliteit: ICT-systemen die eenvoudigdata kunnen uitwisselen en informatie delen.Een open standaard heeft kenmerken alslaagdrempelige beschikbaarheid van docu-

mentatie, geen intellectuele eigendomsrech-ten, inspraakmogelijkheden, onafhankelijk-heid en duurzaamheid van de standaardi-satie-organisatie. Jacqueline Meerkerk zietde ontwikkeling van standaarden als eenbittere noodzaak voor de bouwsector: “Hetis het mooist als BIM over vijf tot tien jaargemeengoed is, als middel in de strijd tegenfaalkosten die vaak tegen de tien procentbedragen van bouwprojecten. Tot nu toeging dat allemaal op rekening van de klant,de sector moet echt naar de eigen cultuurgaan kijken. Ook dat bewustzijn moeten wezien te beïnvloeden.”

B IM Loke t

GeoBuzz

BuildingSmartCROWGeonovumKetenstandaard Bouw en InstallatieSBRCurnetStabuBouw Informatie Raad

Partijen BIM Loket

Bekende gezichten uit de geosector in het BIM Loket: directeur Jacqueline Meerkerk en communicatieadviseur Marco Verschoor.

Steeds meerDirect na de lancering van het BIM Loket,op 30 april 2015, werd de eerste openBIM-standaard ondergebracht bij het BIMLoket: CB-NL. Projectleider CB-NL BennoKoehorst plaatste tijdens de BIM Praktijkdageen CB-NL blokje in het BIM Loket-logo,waarmee hij symbolisch uiting gaf aan desamenwerking. CB-NL is de eerste stan-daard die volledig onder de hoede komtvan het BIM Loket. In september nam hetBIM Loket de licentie op NL/SfB over vande BNA, branchevereniging van Neder -landse architectenbureaus. Hiermee komtmeer zekerheid in de positie van deze nogaltijd veelgebruikte standaard. Namens hetBIM Loket zal Stabu met hulp van de RevitGebruikersgroep bekijken hoe een gebrui-kershandleiding kan worden ontwikkeld.Andere standaarden, zoals Coins en VISI,zullen in de nabije toekomst volgen. HetBIM Loket vormt op termijn de thuisbasis vantwaalf open BIM-standaarden die gangbaar

zijn in de GWW-, B&U- en geowereld. Eendeel van betrokken standaarden komt volle-dig in beheer van het BIM Loket. Meerkerkziet in dat zoiets ‘topzwaar’ kan overkomenop de niets vermoedende buitenwereld:“Waar het om gaat is dat we de standaar-den in beheer nemen met de kennisinstellin-gen achter ons. We willen geen grootbureau worden, maar we willen wel dat éneaanspreekpunt zijn.” En Jacqueline Meer -kerk ziet nog een ander punt aan de hori-zon dat dichterbij gebracht kan wordenmiddels het BIM Loket: “We willen dat destandaarden onderling een samenhangendstelsel gaan vormen, een aansluitend paletzonder geld verkwistende overlap.” Voorandere, bijvoorbeeld internationale, stan-daarden is het BIM Loket de centrale front-office.

HelpdeskVoor gebruikers schuilt het voordeel van hetBIM Loket vooral in de eenvoud. Geen

gezoek meer, er is nu één aanspreekpuntvoor vragen en informatie over open BIM-standaarden. Natuurlijk komt een BIM Lokethelpdesk niet zomaar uit de lucht vallen. Destichting bouwt door op de bestaandeexpertise. Waarom dan een centrale help-desk? Door de verschillende helpdeskfunc-ties op één plek te bundelen, is het debedoeling een professionaliseringsslag temaken. Waardevolle kennis wordt bijeen-gebracht en dubbel werk voorkomen. Deafhandeling van vragen wordt van hetbegin tot het eind gemonitord. Het is niet debedoeling dat mensen met vragen over hunontwerppakket naar het BIM Loket komen.Communicatieadviseur Marco Verschoorlegt uit: “BIM is echt een containerbegrip.De helpdesk gaat over de twaalf standaar-den. Andere vragen sluizen we zo goedmogelijk door.”

www.bimloket.nl

24

GeoBuzz

Advertentie

www.geobuzz.nl

uzzGeo

GeoBuzzDinsdag 24 en woensdag 25 november 2015Congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch

ALLE RUIMTE

Het jaarlijkse, veelzijdige en onafhankelijke congres met beurs over geo-informatie

Geo-informatie is relevant!Waarom? Ontdek dat op GeoBuzz.

30-09-15 09:45

Programma

Highlights programmaHet programma laat de relevantie zien van geo-informatie voor maatschappelijke vraagstukken, beheersvraagstukken en innovatie. In 120 workshops, 3 debatten, 22 GeoTalks en 14 bedrijfspresentaties (ook voor studenten) wordt de actuele stand van zaken getoond. Op de beurs zijn rond de 80 bedrijven en organisaties aanwezig.

Bedrijven presenteren zich

Agri: GIS, de sleutel voor:transparantie, efficientie endialoog tussen landbouw enomgeving

Elies Lemkes Straver (ZLTO)

Keynote 1 | 24 november

Wat als een dorp samen energiedeelt?

Daniel Erasmus (via Enexis)


3D data collection systems forspatial data instructures

Nicolaas Paparoditis (IGN France)

Baarda lezing | 25 november

Samenwerken met een snelheid van 46 kilometer per uur

Harald Smit (Politie Landelijke Eenheid)& Erik Verschoor (Arcadis)


Het geo-bedrijfsleven en bedrijven die gebruik maken van geo-informatie voor toegepaste producten zijn volop aanwezig op GeoBuzz. Zij staan op de beurs, geven bedrijfspresentaties en presenteren in speciale programma's.

Kadaster en 200 jaar Topografische Dienst

2 dagen lang geeft het Kadaster in 2 zalen workshops en presentaties. Die gaan over de maatschappelijke toepassingen van geo-informatie.

Een speciaal 2-daags programma is er vanwege het 200 jarig bestaan van de Topografische Dienst. Op de beurs staat de Kadaster Experience en informatie-panelen over 200 jaar Topografische Dienst.

AGRI, ENERGIE en BIM

In het AGRI-programma gaat het over percelen en sensing, waarbij drones, satellieten en sensors ervoor zorgen dat boeren steeds meer weten over de opbrengsten van hun land.

Tijdens het ENERGIE-programma zijn op een speciaal Energieplein de netleveranciers Enexis, Alliander, Stedin en Delta aanwezig. Op 25 november wordt dit programma afgesloten met een bijzonder spel en een topstukkendebat, met de vier directeuren.

Het BIM-programma gaat in op de praktijk van BouwInformatieModellen in de bouwsector en de 3D ontwikkelingen.

BGT, Inspire en DataLand

Op 1 januari 2016 wordt de BGT verplicht ingevoerd. GeoBuzz is de laatste kans om ervaringen uit te wisselen en kennis op te doen.

Standaardiseringsorgaan Geonovum heeft een tweedaags programma over INSPIRE samengesteld, de Europese samenwerking omtrent geo-informatie en standaardisering.

DataLand organiseert op 24 november een programma met o.a. aandacht voor het sectoraal knooppunt ‘voor en door gemeenten’.

GeoBuzz is een initiatief van en wordt georganiseerd door:

Sponsors:

Op www.geobuzz.nl vindt u het hele programma. Laat u inspireren!

Bodemdaling

Op 25 november is er een themaprogramma over de bodemdaling in Groningen onder de naam Open Seismisch Sensorgrid Groningen.

Bijzondere lezingen

Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica(NCG) organiseert lezingen over aansprekendeonderwerpen, zoals 3D-visualisaties bij het KNMI, de zoektocht naar een onontdekt graf van een Egyptische Farao, en over zelfrijdende auto’s.

OSGeo.nl Dag

Op 25-11 is deze dag op GeoBuzz. Er zijn presentaties over Open Source ontwikkelingen en hands-on workshops. Er is aandacht voor nieuwe releases van GeoNetworks, GeoServer, OpenLayers en QGis.

Debatten

Op 24-11 zijn drie debatten over Grote ICT-projecten bij de overheid, over de noodzaak van een geo-ICT-afdeling en over de toekomst van de Agro-food sector onder invloed van de automatisering.

GeoTalks

Twee dagen lang staat er een GeoTalk-arena waarin speeches gehouden worden over diverse onderwerpen. De sprekers dragen hun enthousiasme uit over ideeën, ervaringen en ambities.

Workshops

Vanuit een oproep om voorstellen in te dienen zijn onderwerpen geselecteerd voor workshops. Deze zijn interactief. Kijk op de website voor de diversiteit aan onderwerpen, van zorg tot vergunningverlening en van statistiek tot kaartvervaardiging.

Deelname

Studentenprogramma

Op 25-11 zijn studenten van harte welkom. Door sponsoring van hogescholen/universiteiten, standhouders en de initatiefnemers van GeoBuzz kunnen zij voor € 10 deelnemen. Om 10:00 uur start het programma met pitches van bedrijven in een eigen studenten bijeenkomst.

Congresdeelname kan individueel of met een organisatiedeelname. Een aantal medewerkers krijgen dan toegang. Congresdeelnemers kunnen deelnemen aan het programma, de beurs bezoeken en gebruik maken van de catering. Zie de website voor deelname-tarieven.

Alleen beursbezoek is ook mogelijk. Zonder kosten kan de beurs bezocht worden. Er kan dan niet deel genomen worden aan enig programma-onderdeel. Catering kan men zelf kopen.

Zowel congresdelname als beursbezoek dient vooraf aangemeld te worden via www.geobuzz.nl.

30-09-15 09:45

Algemene gegevensEvenement: GeoBuzzDatum: Dinsdag 24 en

woensdag 25 novemberLocatie: Congrescentrum 1931

‘s-HertogenboschWebsite: www.geobuzz.nlE-mail: [email protected]: @geobuzz_event

uzzGeo

GeoBeurs

De volgende standhouders zijn al aanwezig op GeoBuzz

06-GPS

1Spatial

Agrometius

Alliander

Antea Group

Beeldmateriaal

BGT Services

Hansa Luftbild

Carlson EMEA

CGI Nederland

Crotec

CycloMedia

DataLand

Enexis

Facto Geo Meetdienst

GeoCensus

Geodan

Geomaat

BOB/Ingenieursbureau Zondag

Facebook: GeoBuzzEvent

First Element

Geofort-Gogeo

Geo-ICT opleidingen

Geomatics Delft

GISkit

Grontmij

Gunneman GIS

Imagem

Kadaster

KNMI

Leica Geosystems

LEOP

MapGear

Medusa Explorations

NCG

Neo

Nieuwland Geo-Informatie

PDOK

LNR Globalcom

Radius College

HAS-Den Bosch

Hogeschool Utrecht

Hogeschool VHL Velp

MeetConsult

Reduct

Ruimteschepper

SAGEO

Topcon Sokkia

Tracé

Transfer Solutions

VGI-support

Vicrea

SOMA college

Tensing

UNIGIS van VU

Wageningen UR

2CoolMonkeys

Stedin

Delta

BIM-Loket

OSSD

Geometius

GIMA RPS

Roxit

30-09-15 09:45

www.kadaster.nl/geobuzz

Geo- en vastgoeddata inzetten bij maatschappelijke vraagstukkenWeten hoe? Bezoek het Kadaster tijdens GeoBuzz 2015Het Kadaster is op 24 en 25 november 2015 aanwezig tijdens GeoBuzz in de Brabanthallen in Den Bosch, met:

• diverse workshops over de inzet van geo- en vastgoed-data voor beleidsvraagstukken

• een demonstratie van de ruilverkavelingsapplicatie, 25 november op het Agriplein

• workshops over 200 jaar topografie

• workshops in het plenaire programma

• een centrale stand én ministands op de themapleinen Agri, BIM en Energy

Download de GeoBuzz app en maak een expeditie langs onze stands. Wie weet kraakt u de kluis en gaat u er vandoor met een leuke prijs. Natuurlijk kunt u in onze stand ook vragen stellen aan onze medewerkers.

Kadaster workshopsGa naar www.kadaster.nl/geobuzz voor meer informatie over onze workshops.

Schrijf u inZie www.geobuzz.nl voor meer informatie over de beurs en voor voor uw inschrijving. Graag tot ziens op GeoBuzz!

Het Britse 1Spatial helpt organisaties om grip te krijgen op de kwaliteit, de levens-cyclus en de governance van ruimtelijke data. Sinds kort is 1Spatial ook inNederland vertegenwoordigd, door niemand minder dan Han Wammes.Door Remco Takken

Niet alleen was hij jarenlang defacto het gezicht van Oracleals het gaat om OracleSpatial, als hij aan het woordis legt Han Wammes conse-

quent de essentie bloot van een breed scalaaan maatschappelijke en sociale thema’s. Alseen van de weinigen weet hij actuele ICT-knel-punten te beschrijven in gewone mensentaal.Tegelijkertijd schetst hij uit de losse pols voorde ICT-specialist het bijbehorende architec-tuurplaatje op een bierviltje. Hij is zich bewustvan de status die hij geniet in de GIS-werelden daarbuiten, maar relativeert dat direct: “DeGIS-wereld is enorm terughoudend als hetgaat om broodnodige vernieuwingen en inno-vaties en dus ook in het leggen van contactenbuiten het eigen domein. ‘De markt is inmid-dels volwassen’, wordt wel gezegd. Als je hetanders bekijkt, kun je met evenveel gezag

zeggen: ‘de Nederlandse markt zit op slot’.‘We hebben alles al’, is de standaard dood-doener van de doorsnee gebruiker. Maar alsje vervolgens vraagt of alle problemen algetackeld zijn: nee dus. De adaptatie vantechnologie zegt immers helemaal niets overde datakwaliteit.”

Innovaties en methodiekenHan Wammes is sinds enige tijd businessdevelopment manager voor het Britse1Spatial. Sinds begin dit jaar probeert hij1Spatial op de Nederlandse markt te introdu-ceren. 1Spatial levert tools voor geodatakwa-liteit gebaseerd op business rules en seman-tiek die inpasbaar zijn op GIS- enICT-platforms, met name het Oracle platform,maar sinds kort ook op het Esri-platform eneen platform gebaseerd op Open Source(JBoss en PostGIS). In het nabije verleden was

1Spatial deelnemer in Ruimte Voor Geo-Informatie en recentelijk in ELF (Inspire). In deloop der jaren werden in Cambridge ontwik-kelde methodieken vooral herkend enomarmd door kenners van het Oracle-plat-form. 1Spatial is echter in Nederland relatiefonbekend gebleven. Wammes: “Er spreekteen zekere ironie uit onze marktpropositie. Eris namelijk een kundige specialist voor nodigdie begrijpt wat het voordeel is om met onsin zee te gaan. Die mensen weten hetmanagement echter niet altijd te overtuigen.

30

GeoBuzz

1Spa t i a l nu ook i n Nede r l and

Datakwaliteit, samenwerken en vertrouwen


We zijn geen bekend merk zoals Oracle ofEsri. En 1Spatial zelf heeft weliswaar enkelebaanbrekende innovaties op haar naamstaan zoals de Radius Suite en recentelijk deopvolger hiervan, de 1Spatial ManagementSuite. Het economisch goed oppakken daar-van is in de jaren die volgden een uitdaginggeweest. Wel kan 1Spatial zeggen dat ze hetonvoorwaardelijke vertrouwen geniet van eenaantal grote klanten, die indrukwekkende hoe-veelheden data succesvol uitnutten dankzijtechnologie van 1Spatial. Ordnance Surveyin Groot Britannie is er daar één van, maarook minder voor de hand liggende klanten,zoals US Census en United Utilities vallen op.”

Smart CitiesAl enige tijd verdiept Han Wammes zich inde proeftuinen rondom smart cities. Hij signa-leert de grote zichtbaarheid van deze projec-ten, die soms daadwerkelijk arbeidsplaatsenopleveren, maar die even vaak eindigen methet winnen van een prestigieuze award, met

helaas slechts enkele speldenprikjes totgevolg. “Het hele fenomeen omvat ook nogalwat. Sommige mensen noemen de smartcity-aanpak holistisch. Er komt inderdaad veel bijkijken. De energiewereld zit er diep in met deontwikkeling van slimme meters, de veilig-heidssector beseft dat er een schat aan datate halen is uit de vele surveillerende camera’sdie overal hangen. Alle betrokkenen hebbenhet bovendien over burger-inclusie en de cir-culaire economie”. Met de huidige drang omopen (overheids-) data over de schutting tegooien, zijn we er echter nog lang niet. Tochziet Wammes ondanks de opstartproblemeneen kiem die kan ontspruiten. “In feite komensmart cities voort uit de wil om maatschappe-lijk verantwoord te ondernemen. De balans isvolgens velen zoek op dit moment. Ik denkdat die mensen gelijk hebben. Bij een smartcity moet echter álles in evenwicht zijn. Derealiteit is helaas dat dat vooralsnog alleenaan de buitenkant zit. Uiteindelijk draait hetom écht samenwerken en elkaar het vertrou-wen schenken. Pas dan kun je gaan naden-ken over de vraag hoe je waarde kunt toe-voegen aan alle data die je samen hebtverzameld.” Het streven is echter duidelijk:“Als we samen ook maar een heel klein deel-tje kunnen bijdragen, zonder al te veel geldte verknoeien, dan gaan we al naar een slim-mere samenleving. Dat is dan meteen een veelbredere ambitie dan een slimme stad”. ‘Slim’gebruik maken van reeds aanwezige infor-matie is daarbij de sleutel: “We beschikkenal over héél veel data, het is alleen zo slechtontsloten. Toen het computertijdperk begon,wisten we niet beter. Nu weten we dat wevéél te weinig doen met de data die wordtgegenereerd door de internationale lucht- enscheepvaart-, de nuts- en de gsm-wereld, omer maar eens een paar te noemen.”

BIMOntwikkelingen gaan snel, maar met de imple-mentatie gaat het vaak een stuk langzamer.Op dit moment ligt bijvoorbeeld de uitdagingvoor aanbieders en leveranciers van geodatabij de integratie met bouwinformatiemodellen,oftewel BIM. Wammes vat de huidige situatiesamen: “Iedereen vindt er wat van of heeft erideeën over, en eigenlijk wil ook iedereen welwerken in 3D. Dat is op zich allemaal prima.Het interessante is dat we met onze focus eenstapje terug moeten: naar onze datakwaliteit.We moeten ons eerst goed concentreren opde aanwezige vectordata en de bijbehorendenetwerk- en vlakkentopologie. Wat we voorhet gemak vergeten, is dat het in de praktijk

complexe materie is. Natuurlijk kun je denken:als zelfs een onbekende partij als 1Spatial onshierbij kan helpen, dan moet het geen onmo-gelijke opgave zijn. Toch moeten we vooraleerlijk zijn tegen elkaar. En moeten vooral klei-ne organisaties zich afvragen of het voorlopigwel haalbaar is.”

Big DataVolgens Wammes zijn big data “niet zo bij-zonder als dat het nu wordt voorgesteld. Hetis niets anders dan een set gegevens in eendatabase. Het zijn er alleen heel erg veel enhet gaat erg snel, maar dat is eigenlijk totaalniet interessant. De grote vraag is: hoe maakje zulke grote datasets intelligent, zodat je derelevante data eruit kunt halen? Je wil seman-tiek toevoegen, context, en dus waarde. Hetgeodomein is daar volgens mij bij uitstek toein staat”. Er ligt hier zelfs een enorme kans,aldus Wammes. “Als je nu kijkt naar de bedrij-ven waar iedereen naar kijkt: Apple, Google,Facebook, en de data die zij verzamelen, dankun je niet anders dan concluderen dan datzij er niets van bakken. De halve wereldbevol-king geeft haar volledige privacy op om temogen meedoen met deze grote jongens, enhet enige wat je van hun analyses terugziet, iseen commerciële advertentie je zonet op eenandere website al hebt bekeken, gericht opeen locatie die als je een beetje geluk hebt,nog nèt binnen je provinciegrenzen valt.”

Ruimte en tijd bepalen“Ruimte en tijd bepalen waar ik ben, wie ikontmoet en eigenlijk ook: wie ik ben. Alleen:in de informatiestromen die we genereren ont-breekt die context in de feitelijkheden van dedata. We snappen inmiddels ook dat alles inde basis ‘data’ is, maar nu moeten we het nogbetekenisvol maken. Of het nu gaat om CO2,verkeersstromen of elektriciteitsverbruik in eenbuurt. En als je dan uiteindelijk gaat proberenom patronen te ontdekken, zie je dat het geo-domein wéér een extra dimensie kan toevoe-gen: de context van dynamische ruimtelijkepatronen. De geowereld kijkt op dit momentnog iets te veel naar zichzelf. Als ‘enabler’ kande sector echter een waardevolle context creë-ren die breed ingezet kan worden. De geo-informatie als hulpwetenschap: dat klinktnatuurlijk vrij bescheiden. Zo bescheiden moe-ten we ook zijn, want meer is er niet.”

1Spatial is aanwezig op GeoBuzz op stand 21. Han Wammes geefteen presentatie op 24 november om 14:45 uur: ‘1Spatial levert oplos-singen en diensten welke helpen ‘s-werelds grootste en meest com-

plexe ruimtelijke databases te beheren’.http://1spatial.com

31


Han Wammes: “In feite komen smart cities voort uit de wil om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. De balans is volgens velen zoek op dit moment. Ik denk dat die mensen

gelijk hebben.”

H E T C A D / G I S O P L E I D I N G S I N S T I T U U T

LAAT JE TRAINEN DOOR DE EXPERTS

[email protected] nedgraphics-opleidingen.nl [email protected] nedgraphics.nl/cursussen

www.realworld-systems.nl

www.dataland.nl/opleidingen

De BGT in praktijkMeppel, 5 en 12 november / Venlo, 1 en 8 december

De BAG in een dagZwolle, 5 november / Eindhoven, 10 november

De BGT in het informatielandschapAmersfoort, 17 november / Venlo, 15 december

De BAG de baasAmersfoort, 19, 26 november en 3 december

Los met de WOZZwolle, 1 december / Eindhoven, 8 december

Geo-informatiemanagement voor de lokale overheidGouda, startdatum 14 september 2016

DATALAND OPLEIDINGEN 2015- 2016

www.cadaccent.nl

www.dataland.nl

www.vicrea.nl

www.nedgraphics.nl

www.msc-gima.nl

32

T r a i n i n g s w i j z e r

Tensing GIS Consultancy versterkt zich met de komst van vier nieu-we experts. De uitbreiding was volgens het bedrijf nodig vanwegede groeiende stroom aan opdrachten en de focus op het waarbor-gen van een hoge kwaliteit van de dienstverlening. Met deze nieu-we collega’s versterkt Tensing GIS Consultancy zich op zijn specia-lismen Safe Software FME (ETL) en Esri ArcGIS. Met de komst vandeze vier professionals geeft Tensing GIS Consultancy invulling aande verdere groei van de opdrachtenportefeuille. “De uitbreiding vanhet team vloeit voort uit de groei van opdrachten en de behoefte dekwaliteit van onze diensten te borgen binnen een voor onze klantenzo optimaal mogelijk proces”, zegt Dave Laurier, business directorTensing GIS Consultancy. “Bovendien geven we met de komst vande nieuwe collega’s ook invulling aan de wens om zowel ervarenals jonge specialisten binnen het team te laten instromen.”

Itay Bar-onItay Bar-on is per 1 september 2015 in dienst getreden als seniorGIS/FME-consultant. Bar-on heeft meer dan tien jaar ervaring alsFME-specialist op gebied van FME Desktop, -Server en -Cloud. Bar-on is een van de weinige FME Certified Professionals in Nederland.Hij houdt een eigen blog bij met ontwikkelingen op het gebied vanFME (te lezen via http://etlsolution-transformatie.blogspot.nl). Eerderwerkte hij onder andere voor gemeente Ede.

Paul RuiterPaul Ruiter zal vanaf 1 oktober 2015 in dienst treden als GIS- con-sultant/FME-developer. Ruiter, afkomstig van Atos, is expert op hetgebied van het ArcGIS-platform, FME Desktop/Server en PythonScripting. Vanuit Atos werkte hij onder andere aan het technischapplicatiebeheer van Rijkswaterstaat. In 2015 is hij gestart in hettechnisch applicatiebeheerteam voor de GIS-omgeving, waarbij hijonder andere heeft gewerkt aan de inhousing van de GeoWeb-

omgeving van Grontmij naar Rijkswaterstaat. Daarnaast heeft hijgewerkt als FME-ontwikkelaar in enkele grote projecten, waarbij hijzelfstandig verantwoordelijk was voor ontwerp en ontwikkeling.Daarbij hoorde ook de integratie met andere applicaties, zoals SASen Oracle. Paul Ruiter is gecertificeerd specialist voor ArcGISDesktop Associate.

Pieter de Graaf Pieter de Graaf is sinds 1 augustus 2015 in dienst als senior GIS-consultant. De Graaf werkte eerder voor Vicrea waar hij omvangrij-ke projecten heeft gedaan voor Schiphol (FUSE Doorstart) en hetministerie van Economische Zaken. Hij heeft de volgende specialis-men: ArcGIS for Desktop (datamodellering, configuratie), FME,Oracle (PL/SQL) en Python-projecten. Daarbij heeft hij de Esri-certifi-cering voor Enterprise Geodata Management Associate enProfessional.

Menno SchepelPer 1 oktober 2015 versterkt Menno Schepel het Tensing GISConsultancy-team als senior GIS-consultant met specialisatie Geo-ICT. Schepel is een oude bekende van Tensing. Na vier jaar bijTensing SKS/Adogis werkzaam te zijn geweest, emigreerde hij naarSpanje waar hij ruim twaalf jaar voor verschillende (Geo) ICT-bedrij-ven heeft gewerkt als GIS-specialist en projectleider, onder anderebij Gedas, T-Systems en Telespazio. Na zijn terugkomst in Nederlandis Schepel de afgelopen jaren werkzaam geweest als technisch appli-catiebeheerder Geo bij Rijkswaterstaat en heeft zich daar beziggehouden met zowel de Open Source Geo stack als de commercië-le Geo-ICT-toepassingen die in gebruik zijn bij Rijkswaterstaat.

Tensing is met een beursstand aanwezig op GeoBuzz in ’s-Hertogenbosch op 24 en 25 november.www.tensing.com

www.geomatics.tudelft.nl

Kom Geomatics studeren aan de TU Delft om met actuele en dynamische geografische informatie real-world problemen innovatief op te lossen!

Je leert geavanceerde technieken om geografische data te verzamelen en te analyseren, voor het ruimtelijk modelleren en het visualiseren in 2D en 3D.

Meer weten? Kom naar de Mastervoorlichting op 12 en 19 november 2015!

Msc Geomatics for the Built

Environment

Meer informatie: geomatics.tudelft.nl / [email protected]

22/09/15 14:53

T r a i n i n g s w i j z e r / K o r t n i e u w s

Uw trainingen een heel jaar lang in GIS-Magazine en op

www.gismagazine.nlvoor slechts € 1400,–.

Meer info? [email protected]

www.gismagazine.nl

Tensing GIS Consultancy breidt uit


70/30: zo schat Joep van Alphen de verhouding in van branchegenoten die respec-tievelijk nog niet en al wel volgens de NLCS werken. Zelf ziet de projectleiderciviele techniek van Megaborn in Waardenburg verschillende voordelen in deNederlandse CAD-standaard. “Vooral de uitwisselbaarheid van tekeningen is eengroot pluspunt.”Door de redactie

Vooral uitwisselbaarheid biedt voordelen

Bij ingenieursbureau Megaborn werken zo’n dertig adviseurs,ingenieurs en managers samen aan oplossingen op hetgebied van verkeer, infra en mobiliteit. Techniek is daarbijniet een doel op zich, maar een middel om oplossingen terealiseren op basis van een totaalbeleid. Hierbij worden alle

facetten van het vraagstuk geïntegreerd en staat de eindgebruiker cen-traal. “Toen we zeven jaar geleden voor het eerst in aanraking kwa-men met de NLCS, dachten we: Alweer een standaard… Gezien hetkleine aantal partijen dat er toen mee werkte én het feit dat onze eigenstandaard prima was, besloten we destijds dat er te weinig draagvlakwas om de NLCS te adopteren. Twee jaar geleden kwam de omslag.We merkten dat steeds meer partijen volgens de NLCS gingen wer-ken, onder wie een van onze grootste opdrachtgevers. Dat was voorons het moment om er actief in te duiken.”

MensenwerkAls beheerder van de CAD-software zette Van Alphen de lijnen uit.“Al snel werd duidelijk dat de uitwisselbaarheid van tekeningen eengroot voordeel is van werken volgens de NLCS. We spreken immersallemaal dezelfde taal. Misschien heb je niet allemaal exact dezelf-de output, maar de laagopbouw van iedere tekening is wel uniform.Dankzij het aanleggen van eigen bibliotheken heb je als tekenaarveel vrijheid. Dat is tegelijk een van de valkuilen van zo’n dyna-misch proces. Houdt iedereen zich aan de tekenafspraken? Werkenwe met de juiste objecten? En in de juiste laag? Natuurlijk, die vra-gen heb je bij iedere tekenstandaard, maar wat ik wil aangeven:de NLCS is een middel. Niet minder, maar ook niet meer. Het doelis uniformiteit en de rest is en blijft mensenwerk. Vanwege de uitge-breide omvang van de NLCS werd hierdoor al snel duidelijk dat wespecifieke CAD-software nodig hadden om dit te bereiken.”

EfficiëntieEen ander voordeel van wer-ken met de NLCS is efficiëntie.“Het is moeilijk om aan tegeven wat het ons concreetoplevert”, aldus Van Alphen,“maar het converteren van eentekening naar je eigen stan-daard is minder vaak nodig.Vroeger kregen we vaak teke-ningen van derden die we, omze goed te kunnen gebruiken,moesten omzetten naar onzeeigen standaard. Dat is nietmeer nodig als je allemaal vol-gens de NLCS tekent. Je weet

precies hoe de tekening is opgebouwd en dus kun je er zelf heelgemakkelijk mee verder werken.”

IdentiteitHoewel de Megaborn-tekenaars steeds meer volgens de NLCS wer-ken, hanteren ze daarnaast nog altijd hun eigen stijlen. Van Alphen:“De uitstraling van onze tekeningen is deel van onze identiteit endie willen we handhaven. Waar anderen dubbele lijnen, cijfers ofandere aanduidingen gebruiken, kiezen wij voor kleuren, bijvoor-beeld om kantopsluitingen te markeren. Je herkent een tekening vanMegaborn dan ook in één oogopslag. Gelukkig kunnen we dieaspecten handhaven, ook in het werken volgens de NLCS. We heb-ben in onze software speciale NLCS-bibliotheken laten inrichtenwaarmee we tekeningen onze eigen uitstraling kunnen geven.”

NLCS-softwareDie software is in dit geval InfraCAD, een product van CAD Accentuit Oss. Het aanleggen van eigen bibliotheken in die software is eenvan de pluspunten van InfraCAD, dat onlangs zijn nieuwste versie(6.0) heeft gelanceerd. “We kunnen helemaal inspelen op de behoef-te van de opdrachtgever. Gebruikt hij de NLCS? Dan tekenen wevolgens de NLCS, eventueel met onze eigen Megaborn-uitstraling.Via de controlebutton kun je in één oogopslag zien of je tekeningaan de standaard voldoet en waar eventuele fouten zitten.”

NLCS-cursusDe meeste medewerkers hebben al trainingen bij CAD Accentgevolgd. “Die zijn goed bevallen; CAD Accent is in onze ogen eenuitstekende opleider. Natuurlijk hebben we ook verder gekeken,maar wat CAD Accent bood, sloot het beste aan op onze behoef-

I ngen i eu r sbu reau Megabo rn omarmt NLCS

34

GIS

“Vroeger kregen we vaak tekeningen van derden die we, om ze goed tekunnen gebruiken, moesten omzetten naar onze eigen standaard. Dat is

niet meer nodig als je allemaal volgens de NLCS tekent.”

tes. We worden op niveau benaderd en de trainers voelen ons goedaan. Vaak is een half woord al genoeg. We denken er momenteelzelfs over om CAD Accent opfriscursussen voor onze MegabornNLCS-bibliotheken te laten organiseren.” Van Alphen verwacht datde NLCS in de nabije toekomst verder terrein zal winnen. “Ik schathet percentage partijen dat nu al volgens de NLCS werkt op 30 pro-cent. In die zin is het ook niet meer dan logisch dat wij nog niet vol-ledig overgestapt zijn naar de NLCS. Maar wie weet hoe het overeen aantal jaren is. Goed voorbeeld doet goed volgen. Ik hoop datde NLCS zijn meerwaarde blijft aantonen. Als dat gebeurt, denk ikdat het aantal gebruikers snel verder zal groeien.”

www.megaborn.nlwww.cadaccent.nlwww.infracad.nl

35

Onlangs is een nieuwe versie van InfraCAD verschenen: 6.0. Hiermee is het mogelijk om netwerklicenties te lenen van de server, waar-door licenties veel flexibeler kunnen worden ingezet. Verder is InfraCAD CE geïntroduceerd, een toepassing om landmeetkundige gege-vens eenvoudig te verwerken naar een AutoCAD-tekening volgens de NLCS of elke andere gewenste standaard. Verder biedt InfraCADCE een krachtige set gereedschappen voor Civil 3D waaronder een koppeling voor het importeren van AHN2-hoogtebestanden. Tot slotis InfraCAD Lite de nieuwe naam geworden van InfraCAD SE, een standalone oplossing voor het verwerken van KLIC-meldingen.

Nieuw: InfraCAD 6.0

Advertentie

Kenniskring: kennisinteractie en (geo)netwerkenMaandelijks organiseren wij kennissessies. De sessies behandelen actuele geo-gerelateerde thema’s bij interessante gebruikers of hebben de vorm van een


MENU

kennis duur? en de kosten van onwetendheid?

ondernemende geo-experts voor vrijwel elke rol en verantwoordelijkheid beschikbaar

De NLCS: “Het doel is uniformiteit en de rest is en blijft mensenwerk.”

E v e n t s

14-16 oktober Esri European User ConferenceSalzburg, OostenrijkInternet: www.esri.com/events/euc

15 oktober Hexagon Geospatial BeneluxConferentiehotel ‘Kontakt der Kontinenten’, SoesterbergInternet: www.imagem.nl/hexgeoblx2015

15 oktober Water in de Openbare Ruimte 2015Expo Houten, HoutenInternet: http://waterindeopenbareruimte.nl

15 oktober Seminar: Breedband-ontwikkelingen voor gemeenten’t Spectrum, SchijndelInternet: www.gpkl.nl/page/196/breedband-seminar-2015.html#programma

27 oktober Bijeenkomst ‘Van Basis tot besluit - Hoe goede inzet van data leidttot slimme keuzes’ RotterdamInternet: http://bit.ly/1hr8nRR

3 november Geotechniekdag 2015 - 'Proef op de som’Chassé Theater, BredaInternet: www.sbrcurnet.nl/projecten/geotechniekdag-2015

3-5 november Bentley The Year in Infrastructure 2015Hilton Metropole, London, Verenigd KoninkrijkInternet: https://app.certain.com/profile/web/index.cfm?PKWebId=0x58649397e7

4 november Gebruikersdag Obsurv & dg Dialog BORBeatrixgebouw, UtrechtInternet: http://gebruikersdag.obsurv.com/aanmelden

5 november Utility EventRotterdamInternet: www.esri.nl/events/utility-event

9 november MOOR Gebruikersdag 2015 Rijtuigenloods, AmersfoortInternet: http://moorwerkt.nl/gebruikersdag2015

10 november Waterbouwdag 2015 – Waterbouw; kunst of kunde?De Doelen, RotterdamInternet: www.waterbouwdag.nl

12 november Seminar: Breedband-ontwikkelingen voor gemeentenAbe Lenstra stadion, HeerenveenInternet: www.gpkl.nl/page/196/breedband-seminar-2015.html#programma

13 november KNAG OnderwijsdagCineMec, EdeInternet: www.knag.nl

13 november Ruimteschepper KenniskringGasunieInternet: www.ruimteschepper.nl

19 november Themamiddag: Regieoverheden: hebben we over 30 jaar spijt?De Observant, AmersfoortInternet: http://waternetwerk.nl/index.php?option=com_eventbooking&view= -event&id=56&catid=1&Itemid=303

24-25 november GeoBuzz 2015Congrescentrum 1931, 's-HertogenboschInternet: www.geobuzz.nl

26 november Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte 2015St.Eusebiuskerk, ArnhemInternet: www.crow.nl/bijeenkomsten-en-congressen

27 november KNW Najaarscongres 2015 - 200 miljard: waarde voor je geld? -Leer van elkaar!Gooiland, HilversumInternet: http://waternetwerk.nl/index.php?option=com_eventbooking&view=event&id=44&catid=1&Itemid=303

10-11 december GeoBIM AmsterdamInternet: www.geo-bim.org/Europe

Oktober

November

Zie ook www.gismagazine.nl voor het laatste overzicht.

36

December

077 - 303 19 49

Twee enorme openge-werkte wereldbollen.Dat wordt het nieuwekunstwerk op het pleinvoor Rotterdam Cen -traal. ‘Kissing Earth’wordt gemaakt doorOlafur Eliasson, eenbekende Deens-IJsland se kunstenaar.Het beeld doet denkenaan ‘Unisphere‘, destalen wereldbol diesymbool staat voor deWereld tentoonstellingvan 1964 in NewYork. Maar zo zeggencritici vilein, het lijktook wel wat op diewereldbol op een rotonde in Hendrik Ido-Ambacht. Intussen ontploften de sociale media.“Het heeft een commissie van vijf ‘kenners’behaagd om twee enorme, spuuglelijke IJslandseballen op het plein voor ons prachtige nieuweCentraal Station neer te gaan laten pleuren. Ga

nou! Dat gaan wij niet meemaken!”, aldus deFacebook-groep ‘Pleurt Op Met Je Ballen’. Onlinemagazine De Rotter dam mert schreef in augus-tus 2015 een poll uit met een enigszins voorspel-bare uitkomst: ‘naar 020 met die dingen’.

De Geograaf12 oktober 2015| 7e jaargang | nummer 7Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van GIS-Magazine

Nog eens terug-bladeren in degeograaf?

www.GISMagazine.nl/

Geograaf

Afgelopen nazomer was het eenheuglijk feit voor eenieder die dood-ziek werd van de zwartepiet-discus-sie die half augustus weer zijn intre-de deed in de Nederlandse media.Twitter ontplofte namelijk bijkansom een andere stokoude discussie:is het patat of friet? Interessant wasdat er deze keer kaarten bovenwater kwamen van de bekendetaalkundige Jan Stroop. Niet ieder-een begreep dat taalkundigen lieverspreken van het fonetisch correcte‘petat’, en nog minder mensen had-den in de gaten dat het ging om geo-data uit 1972, verzameld door hetMeertens Instituut. Niet ongeestigreageerde de oude Stroop zelf meteen verwijzing naar de ruwe data.Daarin zijn plaatsen in midden-Nederland aan te wijzen waarin eentweedeling te zien is onder de plaat-selijke bevolking.

De notie dat het Amerikaanse continent op een vogel lijktis een bekend grapje van onderwijzers op basisscholen inAmerika. Onlangs dook ook een variant op met twéévogels. Alweer geen trotse havik of adelaar, maar bek-vechtende eenden.

S t o k o u d e d i s c u s s i eFriet versus petat

Het is gewoon een eend

De wereld op z’n kopR ’ d a m k u s t R ’ d a m

Facebook-groep tegen globes

foto: Centrum Beeldende Kunst

Jumbo winkelvinderWaar zitten mijn

boodschappenkarretjes? In GIS-Magazine valt regelmatig te lezen datgeo-informatie ook gebruikt moet wordendoor mensen die géén geo- of cartografischeachtergrond hebben. Pas dan zullen geodatamassaal worden ingezet, bijvoorbeeld in con-sumentenwebsites. De keerzijde van datgedroomde succes is natuurlijk al jarenbekend: prutsers maken lelijke kaarten. Datklinkt natuurlijk nogal arrogant, alsof jealleen met een papiertje van het gilde creatiefmag zijn met (open) data. Toch gaat hetregelmatig mis, óók op veel bezochte websi-tes, zoals die van supermarktketen Jumbo. Dezwarte kriebeldingen op de kaart verbeeldengeen insectenplaag, maar winkelwagentjes.Ingezoomd op wijkniveau ziet het er prachtiguit, bij het verschalen gaat het mis.

www.jumbo.com/winkels

Met dank aan André Gubbels

12 oktober 2015| 7e jaargang | nummer 7Pagina 2. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van GIS-Magazine

Het Amersfoortse ontwerpbureau Sabeare was prominent aanwezig tijdens deOpen Geodag van Geonovum op 2 september 2015. Naast de bekende licht-kaart van Amersfoort presenteerde ontwerpster Baukje Rienks enkele jurken uithaar collectie, alsmede een set kussens met opendatadessins.

www.sabeare.com

Vernuftig designSabeare opOpen Geodag

Topcon’s innovat ieve geodet ische oploss ingen en toegewi jde support b ieden u een ongeëvenaarde snelhe id, nauwkeur igheid en product iv i te i t b i j e lk pro ject .

Beleef het ze l f . . .

www.topconpositioning.nl

Samen naar de top

Geo-IT made real

• Impactanalyse van SmallworldTM 5 upgrade

• Complete upgrade naar SmallworldTM 5

• Due Dilligence onderzoek op geogebied

• Architectuuranalyse en -advies

• Roadmap (visie) bepalen

• Invoer/upgrade van SBI

• Invoer/upgrade van Design Manager

• ERP / CRM

• SCADA / DMS

• Performance Analyse

• Opbouwen Oracle DB (Spatial DWH)

• Quality Assurance Quality Control

• Visievorming over Geo-Informatie bij een nutsbedrijf

Realworld Services CatalogueOndersteuning nodig bij het uitvoeren van uw kerntaken? Realworld helpt!

• Ondersteuning bij uw kerntaken

• Vooraf gedefiniëerd

• Zekerheid over doorlooptijd

• Zekerheid over kosten

• Zekerheid over eindresultaat

Realworld Systems • Venusstraat 17 • 4105 JH Culemborg • The Netherlands+31 345 614 406 • [email protected] • www.realworld-systems.com

Enkele voorbeelden van onze services:

Ruim 1500 mensen namen deel aan de 22e Esri GIS Conferentie. Dit jaar vondhet jaarlijkse evenement opnieuw plaats in het Beurs-WTC in Rotterdam. Eengreep uit het uitgebreide programma.Door Remco Takken

GIS Conferentie

Al enige tijd toont GIS-leverancier Esri de mogelijkhedenvan het werken in 3D GIS, maar, net zoals bij de mees-te innovaties, is het verzamelen van de geschikte datade grootste uitdaging. Misschien was daarom de lan-cering door Esri Nederland van de 3D-basiskaart van

Nederland, inclusief gebouwen en gekleurd op functie het belang-rijkste nieuws van de GIS Conferentie. De landsdekkende 3D-datazijn in de browser te bekijken en in het ArcGIS-platform. Tien mil-joen panden zijn nu met één druk op de knop in 3D op de kaartbeschikbaar. Van vijf Nederlandse steden is een gedetailleerdere3D-visualisatie beschikbaar.

Tijd rijp voor 3D?“3D is al van vandaag”, stelde professor doctor Jantien Stoter terechtvast, maar: “veel mensen slaan data plat naar 2D. Hierdoor gaatveel belangrijke informatie verloren.” Er zijn inderdaad veel aarze-lingen in de GIS-wereld om 3D te omarmen. Ook het 3D-traject bin-nen het Kadaster waar Jantien Stoter bij betrokken is, loopt als wealle voortrajecten in ogenschouw nemen, al bijna twee decennia.Stoter stelt dat er zowel in 2D als in 3D fouten voorkomen. “Hetgaat dan om dubbele geometrie. Op de TU Delft zijn ze bezig methet checken van fouten in 3D. Met de TU Delft-software zijn alledata gecheckt. Er zitten in de meeste stadsmodellen fouten.” Ze doeteen oproep om het eerste foutloze 3D-stadsmodel te ontwikkelen.

Stoter concludeerde: “We hebben een nationale 3D-standaardnodig, maar ook deugdelijk beheer.” Anno 2015 is het momentdaar dat de praktijk in beeld komt. Een voorbeeld van hetHembrugterrein in Zaandam laat dat zien. Met gebruikmaking van3D-analyses is er een plan gemaakt voor herontwikkeling. Esri’sNiels van der Vaart laat in 3D zien wat volgens het bestemmings-plan de maximale hoogte is voor het bouwen. Er zijn geluidsbere-keningen gemaakt op verschillende hoogtes. Gebouwen aan dekades houden immers veel geluid tegen. Dit is duidelijk in de kaartte zien en invloeden op de omgeving zijn ook duidelijk waar tenemen. Een andere indrukwekkende 3D-prestatie betrof de analysesin ArcGIS Pro op puntenwolken plus RGB-waarden met gebruikma-king van beeldmateriaal van CycloMedia.

Enterprise GIS Award voor RijksvastgoedbedrijfHet Rijksvastgoedbedrijf van het ministerie van Binnenlandse Zakenen Koninkrijksrelaties is tijdens de Esri GIS Conferentie 2015bekroond met de Nederlandse ‘Enterprise GIS Award’. De award iseen erkenning voor de aanpak en de ‘vooruitstrevende ambities’van het Rijksvastgoedbedrijf. Ed van Ingen, directeur van EsriNederland, reikte de award uit aan Richard Tieskens, directeur RVB.Binnen het Rijksvastgoedbedrijf wordt binnen de directiesVastgoedbeheer en Portefeuillestrategie & Portefeuillemanagementgewerkt met het ArcGIS-platform. In het ArcGIS-platform wordt de

Te vee l om op t e noemen

40

Evenem

ent


Jantien Stoter over 3D tijdens de GIS Conferentie. De Expert Roundtable Geo en Journalistiek.

topografie van bebouwde defensieterreinen beheerd, evenals deondergrondse infrastructuur, zoals kabels en leidingen. Ook wor-den bijvoorbeeld laagvlieggebieden, veiligheidszones en radarver-storingsgebieden van Defensie geregistreerd. Volgens het Rijks -vastgoedbedrijf neemt geo-informatie binnen een paar jaar eencentrale plaats in binnen de vastgoedinformatievoorziening. “Onzemedewerkers zullen dan digitale kaarten en kaartfuncties tot hunbeschikking hebben”, legde Richard Tieskens uit. De voormaligeDienst Vastgoed Defensie besloot al eerder om de ArcGIS-oplossingCastor te gaan gebruiken voor het groenbeheer, wegenbeheer,rioolbeheer en het beheer van ku(n)stwerken. “Een ander doel isom in 2020 al onze topografie in 3D beschikbaar te hebben”, aldusadviseur vastgoedinformatie Willem Wijnen.

Geo en JournalistiekHet middagprogramma bestond uit meer dan twintig sessies, waar-onder een Expert Round Table-discussie over geo en journalistiek.Het bleek een grote verrassing: dankzij de kleinschaligheid deediedereen actief mee. Zo krijgen geo-ICT’ers te horen dat zij niet moe-ten denken ‘in een kaart, maar in een krantenkop’. De aanwezigejournalisten kregen van een aanwezige te horen dat een GIS’er nietsnel gevoelige data verstrekt aan een journalist die ‘waarschijnlijk

de data niet snapt en daar toch maar gewoon een sensationele kopboven zet’. Zelfs na dit ongeleide projectiel bleef de stemming erin. Piet Kaashoek van Hogeschool Fontys riep dataspecialisten opom gastlessen te komen geven bij de studie Journalistiek. De aange-treden journalist van BNR Nieuwsradio legde uit dat het generalis-me en de snelheid van de journalistiek tegengesteld lijkt aan hetspecialisme en de uitgewogen analyses van GIS'ers. Commu -nicatiedeskundige Roosmarijn Haring stuitte op een muurtje vanonbegrip toen zij een defecte website toonde van een van de aan-wezigen. Ongewild toonde ze hiermee haar gelijk aan: veel GIS-specialisten staan kilometers af van de gebruiker die gewoonwegeist dat een weblinkje goed en snel werkt.

Door omstandigheden was de GIS-Magazine-redactie niet aanwezig tijdens de eerste dag van dit grootseevenement. Deze omissie wordt in één van onze volgende edities in ieder geval ten dele goed gemaakt metuitgebreide interviews met de hoofdpersonen uit het ochtendprogramma, zoals de gemeente Zwolle en de

Topografische Dienst/Kadaster. In 2016 vindt de Esri GIS Conferentie plaats op 21 en 22 september.

www.esri.nl

41

Advertentie



Het begon allemaal in augustus1975. Theo Bogaerts, hoogle-raar Vastgoedinformatie bijGeodesie in Delft, ontsloeg eensecretaresse die naar zijn zeggen

onder werktijd al winkelend was be trapt. Denieuwe kracht, Elfriede Fendel bleek een ‘watje tegenwoordig een high potential noemt’ tezijn. De oude Bogaerts is natuurlijk al langgepensioneerd, maar kwam graag nog evenlangs om een toost uit te brengen op zijn toen-malige ‘ontdekking’. Ook waren er mensen uithet buitenland overgekomen: mede-organisato-ren van het internationale UDMS-congres.

Andere sprekers roemden eensgezind de werk-lust en het organisatietalent van Fendel, waar-bij opviel dat het ‘hebben’ van een secretares-se door de gehele jaren zeventig en tachtigheen als luxueus en prestigieus werdbeschouwd. Opvallend was dan ook de toe-genomen toon van gelijkwaardigheid in defeestredes van jongere hoogleraren zoals Petervan Oosterom, Sisi Zlatanova en EdwardVerbree. Zij spraken waarderend over de velecongressen, het nauwgezette archiefwerk ende gestage productie van nieuwsbrieven (eerstin VI Matrix, daarna in GIS-Magazine).

Natuurlijk zal hebben meegespeeld dat zij pasaantraden toen Elfriede Fendel al jaren eenvaste waarde was bij Geo desie/Geo ma -tics/OTB. Dat geldt ook voor de hoofdredacteur van GIS-Magazine. Hij ontmoette Elfriede Fen del voorhet eerst bij de derde editie van de door haargeorganiseerde GML Relay in 2004. De leve-ranciers Bentley, Intergraph, Autodesk, Geodanen Esri testten toen in een goedmoedige com-petitie de interoperabiliteit van hun software éneen vroeg prototype van de TOP10NL. Als jour-nalist is het handig om goed te luisteren alsiemand met hooggeleerde contacten, zich kri-tisch uitlaat over (gesubsidieerde) projecten,onderzoeken en pilots. Indirect heeft Fendel zo,zonder het zelf te beseffen, mede de redactio-nele inhoud van een reeks artikelen over RuimteVoor Geo-Informatie bepaald. ‘On zin pro -jecten’ kwamen er niet in…

Joop Gravesteijn, tegenwoordig bij de HaagseHogeschool en Tresor Bijzondere CollectiesGeodesie, zorgde voor enkele lichtvoetige envrolijke noten tijdens de feestelijke middag. Zomemoreerde hij de val van het kabinet Den Uyl,met daarin een bijzondere rol voor de Delftseprofessor Pieter de Haan (Grondpolitiek).

Gravesteijn verwees naar de verschillendeoplossingsvarianten die De Haan met mede-werking van zijn trouwe secretaresse had uit-gewerkt. “De val van dit kabinet is dus níet deschuld van Elfriede Fendel.” Ook in de werk-groep uniformering waarin twee vakgroepensamenwerkten, speelde ze een sleutelrol, aldusGravesteijn. ”Het geheel stond onder leidingvan twee professoren, maar zíj deed al hetwerk. Eigenlijk hebben we het Stelsel vanBasisregistraties grotendeels te danken aanElfriede Fendel.”

Alle ingrediënten voor een feestelijke middagwaren aanwezig, en dat werd het dan ook.Onder de aanwezigen bevonden zich tiental-len vrienden, bekenden, oud-collega’s en -stu-denten. De vakgroep Geo de sie/Geo ma ticsstelde een dik jubileumboek samen met terug-blikken, foto’s en alle nieuwsbrieven van deVVI, de VGVI, GDMC en Geo matics door dejaren heen. Tot slot kon een bedrag van 425euro worden overgemaakt aan een doorElfriede Fendel aangewezen goed doel: deKoninklijke Neder land se Redding Maat schap -pij.

www.gdmc.nl

Het wordt steeds meer een zeldzaamheid dat je hele loopbaan zich afspeelt bij éénwerkgever, dus greep TU Delft de gelegenheid aan om feestelijk uit te pakken bijhet veertigjarige jubileum van Elfriede Fendel.Door Remco Takken

Jubileum Elfriede FendelVee r t i g j aa r dé s t ab i e l e f a c t o r

42

Evenem

ent

Elfriede Fendel en Peter van Oosterom.

Elfriede Fendel vol-gens

Joop Gravesteijn.

Edward Verbree.

www.geobuzz.nl

uzzGeo

GeoBuzzDinsdag 24 en woensdag 25 november 2015Congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch

ALLE RUIMTE

Het jaarlijkse, veelzijdige en onafhankelijke congres met beurs over geo-informatie

Geo-informatie is relevant!Waarom? Ontdek dat op GeoBuzz.

30-09-15 09:45

Gebouwen laten zich prima in beeld brengen met laserscanning en Dense Image Matching technieken. Beide technieken leveren afzonderlijk van elkaar, maar beter nog in combinatie, een zeer dichte 3D-puntenwolk waarin alle gebouwkarakteristie-ken zijn ingesloten. In drie groepen bekijken de studenten van de MSc Geomatics in hoeverre opnamen van bovenaf, vanaf de straat en in gebouwen een inzichtelijk beeld opleveren. Zij worden daarin ondersteund door drie gespecialiseerde be-drijven: Skeye, Cyclomedia (integratie van panoramafoto’s én laserscanning) en Leap3D (Zeb1 hand laserscanner). Doel van het project is het werkproces van inwinning naar toepassing te ver-snellen door de tussenstap van 3D-gebouwmodellering over te slaan; de 3D-puntenwolk zélf is de exploratieve databron die direct bevraagd, geanalyseerd en geïnterpreteerd kan worden door een scala aan eindgebruikers. Het eindresultaat zal gepresenteerd worden tijdens het vrij toegankelijke symposium op vrijdag 6 november 2015, vanaf 13.30 uur in de Berlagezaal van de faculteit Bouwkunde (wel even aanmelden via [email protected]).

Even voorstellenMarjolein Spaans van de Sectie Stedelijke en Regionale Ontwikkeling, Afdeling OTB, Faculteit Bouwkunde is sinds september 2015 opleidingsdirecteur van de MSc Geographical Information Management and Applications (GIMA).

GIMA (www.msc-gima.nl) is een gezamenlijk programma van vier universiteiten: die in Utrecht, Wageningen, Twente en Delft. Iedere vier jaar verschuift de functie van opleidingsdirecteur naar een andere universiteit. Delft neemt deze rol nu over van Twente.Elk van de vier universiteiten levert een gelijke bijdrage aan de opleiding in de vorm van eigen specialisaties gerelateerd aan geo-informatietechnologie, -manage-ment en -toepassingen. Het GIMA-programma biedt meer dan een geavanceerd gebruik van GIS (Geographic Information Systems) voor diverse toepassingen: het omvat ook het management van

geo-informatie en ruimtelijke data infrastructuren in organisaties en manage-mentstijlen.Het eerste jaar van deze master bestaat uit vier korte contactperioden van een à twee weken, bij elke partneruniversiteit één. In de resterende tijd van het jaar maken studenten gebruik van de elektronische leeromgeving die door GIMA wordt aangeboden.Het tweede jaar bestaat uit een stageperiode en een afstudeerproject, dat vanaf september vanuit de TU Delft mede-gecoördineerd worden door Edward Verbree van de Sectie GIS-technologie, Afdeling OTB, Faculteit Bouwkunde.

Met in deze editie

Onderwijs voor het voetlicht

GIS-Technologie

MSc Geomatics Synthesis Project 2015-2016: 3D-Puntenwolken – direct toegankelijk en in-zichtelijk

nieuwsbrief_october2015.indd 1 22/09/15 15:03

RedactieElfriede M.Fendel, (projectmanager sectie GIS-technologie);tel. 015-278 4548, e-mail [email protected]

oktober/November 2015

Belangstelling voor geo-georiënteerd Masteronder-wijs onderwijs blijft groeien

MSc Geomatics for the Built Environment – TU DelftTijdens het op 31 augustus jl. gehouden Introductiese-minar ‘Geomatics – for the Built Environment’ gaven 20 eerstejaarsstudenten (waaronder negen dames) acte de présence. Dit is ove-rigens een lichte daling ten opzichte van vorig jaar.Na een korte introductie

door de docenten waren de studenten aan de beurt om zich voor te stellen. Deze keer was ‘Big Data’ de magische term voor velen van deze nieuwe lichting. Zoals gebruikelijk bestaat de eerstejaarsgroep uit meerdere nationaliteiten en hebben de studenten uiteenlopende voor-opleidingen. Onze studenten komen uit China (2), Duitsland (2), Griekenland (2) en Servië (1) en natuurlijk Nederland (15). De vooropleidingen lopen uiteen van Aardwetenschap-pen, Bouwkunde, Civiele Techniek, Landschapsarchitectuur,

-dustrieel Ontwerpen, Internationaal Land en Water Ma-nagement, Planologie, Remote Sensing, Ruimtelijke Plan-ning & Ontwikkeling tot Techniek, Bestuur & Management. De grootste instroom komt uit de Faculteit Bouwkunde.De Mastervoorlichting vindt op 12 en 19 november 2015 plaats.Voor meer info zie: www.geomatics.tudelft.nl

Mastervariant Geoscience and Remote Sensing – TU DelftOok ons zusje bij Civiele Techniek doet het met 24 studenten (waaronder 7 dames) erg goed. De instroom bestaat uit stu-denten afkomstig uit China (3), Griekenland (2) en India (2). Drie studenten hebben een dubbele nationaliteit (Belgisch/Nederlands, Nederlands/Bhutanees en Nederlands/Frans), waarvan er twee hun BSc aan de TU Delft hebben behaald. Het merendeel van de Nederlandse studenten heeft een BSc van de TU Delft (Civiele Techniek, Toegepaste Aardweten-schappen, Luchtvaarttechniek, Technische Natuurkunde, Werktuigbouwkunde, Informatica en Toegepaste Natuur-kunde. Daarnaast is er instroom vanuit de Universiteit

Utrecht (Geologie) en de Vrije Universiteit (Aardweten-schappen).Zie: www.tudelft.nl/studeren/masteropl/masteropleidingen/civil-engineering/msc-programma/varianten/geoscience-and-remote-sensing/

Geo-information Science (MGI) – WUAan deze master zijn dit jaar 34 studenten gestart ; iets minder dan het afgelo-pen jaar. Van de uit Neder-land afkomstige studenten (60%), hebben 10 studenten een BSc van Wageningen University, waarvan 7 met een WU-GIS Minor.10 stu-denten hebben een BSc van

buiten de WU, waarvan 2 met een nationale GI Minor. Het aantal studenten met een HBO-vooropleiding bedraagt 5. De internationale instroom bestaat dit jaar uit 13 studenten. De man/vrouwverhouding is 70-30. Er is sprake van een grote diversiteit in afgeronde bacheloropleidingen.Zie ook: www.wageningenur.nl/en/Education-Programmes/prospective-master-students/MSc-programmes/MSc-GeoIn-formation-Science.htm

MSc degree programme in Geo-information Science and Earth Observation – UT

De stroming Geoinformatics doet het met een instroom van 36 internationale studenten weer goed. De

nationaliteiten zijn divers, maar het overgrote deel komt uit Afrika en Azië.Zie ook: www.itc.nl/C15-GFM-MSC-01

MSc GIMA – TU Delft, UT, UU, WUOp 1 september 2015 zijn 37 nieuwe studenten begonnen met GIMA (een record!). Zeven studenten komen uit het buitenland, 11 studenten zijn vrouw en er is maar 1 parttimer. Tra-ditiegetrouw is de Universi-

maar er zijn ook nieuwe studenten uit Groningen, Amsterdam en Nijmegen.Voor meer info: www.msc-gima.nl

Nationale GI MinorIn de in 2012 gestarte minor werken zes univer-siteiten (Radboud Uni-versiteit Nijmegen, TU Delft, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht, Vrije Universiteit Amsterdam en Wageningen Univer-sity) met het bedrijfsleven

en de overheid samen. Ook bij deze opleiding is sprake van een gestage groei van studenten. Voor 2015 staat de teller op 36. Ze zijn afkomstig van de Radboud Universiteit, de TU Delft, de Universiteit van Amsterdam, de Rijksuniver-siteit Leiden, de Vrije Universiteit, Wageningen University en het HBO.

Naast een aantal basis- en specialisatiecursussen kent deze minor een onderzoeksopdracht die in de praktijk wordt uitgevoerd.

nieuwsbrief_october2015.indd 2 22/09/15 15:05

Eigenlijk is iedereen voor het principe van open data, en iedereen gelooft in de economische waarde ervan. (Lagere) overheden worstelen echter met de ‘hoe’ vraag.Het gebruik van open data en het zichtbare succes laat wat op zich wachten en dattempert het enthousiasme. Matthias Snoei van internetbedrijf SWIS voorziet groeivan de ‘geobusiness’ wanneer geodata vergezeld worden van webservices.Door Remco Takken

Tijd voor een verplichte API-richtlijn

“Er moet een andere positio-nering komen, die de geo-sector laat groeien voorons allemaal. Dat kan al -

leen als de geobedrijven de taal vanhet wereldwijde web gaan spreken.”Aan het woord is Mathias Snoei, direc-teur van internetbedrijf SWIS. Snoei:“Marcel Reuvers van Geonovum zeionlangs dat de standaarden van hetOGC zoals WMS en WFS eigenlijknog een stap verder moeten wordengebracht. Ik ben dat helemaal eens methem. Locatie is het ideale koppelvlak,want de locatie bepaalt de relevantie.Maar we concentreren ons teveel op devraag ‘of je daar een kaartje van kuntmaken’. Dat kun je zien aan het feit datWMS en WFS voorsorteren op eenkaartvisualisatie. Maar de rijkdom vande data wordt onvoldoende benut alsje er altijd van uitgaat dat het antwoord eenkaartje is. Soms zijn andere zaken van even-veel, zo niet groter belang, zoals de beoog-de aankomsttijd”, aldus Snoei.

BuitenbeentjeSWIS is een internetbureau dat actief is inhet geodomein. “Maar”, zoals Snoei hetzegt: “We zijn wel een buitenbeentje indeze sector. We zijn geen geo-bedrijf. Wijgebruiken geo-informatie om websites beterte maken. We worden veelal ingehuurddoor de afdeling communicatie van – bij-voorbeeld – een gemeente voor de websi-te. Die website bevat handige toepassingenvoor burgers, zo kunnen zij zien ‘waar erwegwerkzaamheden verwacht worden’.Daarvoor zijn geodata nodig. Die moetenkwalitatief in orde zijn, en bovendien actu-eel.” Wat er volgens Snoei op dit momentmisgaat, is dat er een bedrijf wordt inge-huurd om op maat een koppeling te bou-wen tussen de data en de website, terwijl

de data verder ‘dood’ op de plank blijvenliggen.

EcosysteemHij legt uit: “Het bouwen van die koppe-ling is een eenmalige actie. Daar schieteninternetbureaus niets mee op. De data zijnniet herbruikbaar voor andere doeleinden.

xzEr ontstaat geen ecosysteem ronddeze prachtige én betrouwbare data.Dat ontstaat wél als er geen eenmali-ge koppelingen gelegd worden, maarer elke keer een webservice-schilwordt gemaakt. De toekomst van hetweb is dat je samenwerkende soft-waresystemen krijgt. En daar passendus geen één-op-één koppelingen bij.”Hoe zou het in de toekomst moetengaan? “Als er voor een gemeente eendatamagazijn wordt gebouwd, moe-ten er services bij zitten. Let wel: alléénwie een sleutel heeft, een API-Key, kanerin. Open data is namelijk niet: alledata plompverloren op het internet zet-ten. Om de kwaliteit te garanderen,moet er beheer op de data plaatsvin-den. Dan kunnen – onder bepaaldeafspraken – partijen bepaalde dataopvragen en gebruiken.”

Webservices en de marktEr zijn nu al webservices, maar die wor-den voornamelijk gemaakt door de ‘geo-business’. Daarom staat op dit moment degeobusiness op het standpunt dat overhe-den hun boekje te buiten gaan wanneeroverheden zelf openbare webservices zou-den aanbieden. Snoei is daarop tegen?“Het is een beetje raar als je een licentiebij iemand moet afnemen om een servicete ontvangen met daarin open data, bij-voorbeeld van energielabels.” En Snoeischetst daarbij een heel ander verdienmo-del: “Het moet niet gaan over de beschik-baarheid van data, het moet gaan overwat je met open datastromen kúnt. Alskwalitatief goede data vrij stromen vanwarehouse naar magazijn naar websiteen terug, dan ontstaan de beste toepas-singen en wordt het belang – en de ver-diencapaciteit – van geo veel groter danhet nu is.”

Open da ta en ove rhe i d sweb s i t e s

46

GIS


Dit artikel is een onderdeelvan een serie ‘Interessanteverhalen van leden vanGeoBusiness Nederland’. Indeze serie geeft Geo Busi -ness Nederland haar leden de mogelijk-heid een speciaal geo-geluid te latenhoren dat anders is en laat zien wat demeerwaarde van de brancheverenigingis. Meer informatie is te vinden op dewebsite www.geobusiness.nl of door debranchevereniging te volgen op Twitter:@GeoBusinessNL.

Directeur van internetbureau SWIS Matthias Snoei wil dat geodata ook beschikbaar komen voor webdevelopers zonder specifieke geo-expertise.

Webrichtlijnen als voorbeeldMatthias Snoei ziet duidelijk voor zich hoedat zou kunnen werken: namelijk door eenverplichte API-richtlijn. Dat is een winnendestrategie gebleken bij de webrichtlijnen.Webrichtlijnen zijn in 2004 met succesgeformuleerd om de kwaliteit en toeganke-lijkheid voor websites te verbeteren voormensen met een beperking. Zo weten over-heidsorganisaties waar hun website aanmoet voldoen zonder dat ze zelf echt hoe-ven te weten hoe het zit. Leveranciers heb-ben geen andere keus dan hun aanbod opdeze richtlijnen aan te passen. “Er werd indie tijd flink gezucht door de leveranciers,maar uiteindelijk werd het alleen maarmooier. De pijn was weliswaar voor de bou-wers die werden getoetst door externeclubs, maar wat je uiteindelijk zag gebeu-ren: ‘Voldoet Aan De Webrichtlijnen’ is eenkwaliteitskeurmerk geworden.” Snoei: “In2015 zouden we een API-richtlijn moeten

formuleren om leveranciers van softwareaan de overheid te ‘dwingen’ om hun syste-men toegankelijk te maken voor externe soft-ware-systemen, en deze ook standaard alszodanig te implementeren. Een API-richtlijngeeft duidelijkheid richting (lagere) overhe-den, die worstelen met de ‘hoe’ vraag. Demarkt zal zijn aanbod hierop moetenafstemmen, waardoor de kosten meevallen.De overheid houdt door middel van API’sgrip op ‘haar’ data. Uiteindelijk ontstaatzo een ‘API economy’ waarbij op basis vanopen data optimale dienstverlening en ver-dienmodellen mogelijk worden. Eigenlijkgaat het maar om één cruciaal zinnetje:ieder geomagazijn moet automatisch web-services genereren voor gebruik van buiten-af.”

TestbedNa aanvankelijke weerstand in de sector lij-ken de ideeën van Matthias Snoei nu het tij

mee te hebben. StandaardiseringsorgaanGeonovum ziet het web als belangrijk publi-catiekanaal voor locatie-informatie en wildat locatie-informatie goed toegankelijk isvoor webontwikkelaars zonder specifiekegeo-ICT-kennis. Daarom organiseert Geo -novum een testbed waarin de mogelijkhe-den worden onderzocht voor het publicerenvan locatie-data als bruikbaar en integraalonderdeel van het web. De markt wordt bijhet testbed betrokken om vier onderzoeks-vragen te beantwoorden. De organisatie enachtergrond van het testbed en de vieronderzoeksvragen zijn onlangs beschrevenin een Invitation to Tender.

Op 25 november geeft Matthias Snoei tijdens GeoBuzz in ’s-Hertogenbosch om 15:00 uur een GeoTalk met als onderwerp

‘Winning In The API Economy’.

www.swis.nl

47

Ruimteschepper: het antwoord op trends in de geo-wereld!delen is creëren - collectieve kennis is hét fundament onder het Ruimteschepper initiatief


MENU

GEO Kenners & Kunners

ondernemende en verantwoordelijke geo-experts voor vrijwel elke rol en verantwoordelijkheid beschikbaar

A5 Ad RS.indd 1 30-9-2015 16:55:12

Advertentie

Innoveren of optimaliseren? Hoe maak je de ICT binnen de overheid succesvol?Een vraag die dit jaar door een groep bewogen en betrokken vertegenwoordigersuit de overheid en het bedrijfsleven meerdere malen gesteld werd. Door Informatiegeleiders

De sector heeft hulp nodig, de ICT moet naar een hogerplan getrokken worden. Diverse onderzoeken en com-missies ondersteunen deze constatering. Maar waarbegin je? Met deze vraag gingen de vertegenwoordi-gers van overheid en bedrijfsleven aan de slag. In vijf

rondetafelbijeenkomsten is onlangs de basis gelegd voor een nieu-we werkvorm: Digiridders. De Digiridders willen de overheid voor-zien van een goed en onafhankelijk advies, pro deo en los van com-merciële belangen.

Cultuur van de organisatieDe zoektocht naar antwoorden op de vraag waarom ICT-projectenvaak fout gaan, begon met een analyse van de cultuur van de orga-nisatie. De cultuur van een (overheids)organisatie draagt voor eengroot deel bij aan het succes of aan het falen van ICT-projecten.Innovatie wordt binnen de overheid onvoldoende beloond en de cul-tuur van de organisatie staat innovatie in de weg. De volgende con-stateringen vragen om een nadere uitwerking:• Partnerschap ontwikkelen; de klant en leverancier moeten geza-

menlijk optrekken in ICT-trajecten. Het belang van beide partijenmoet voorop staan.

• Om ICT-projecten binnen de overheid succesvol te laten zijn, moe-ten organisatieverandering en aanpassingen in werkprocessenzeer nadrukkelijk meegenomen worden in het realiseren en ople-veren van het project.

• De vraag bij het oplossen van ICT-vraagstukken binnen de over-heid die niet altijd gesteld wordt: waarom een focus op nieuweontwikkelingen, terwijl hergebruik van bestaande technologie ookmogelijk is? Innoveren versus optimaliseren. Een nieuw systeemis niet per definitie beter en brengt vaak extra risico’s met zichmee. Bij het beantwoorden van de vraag of het nieuwbouw ofrenovatie moet worden, spelen landelijke ontwikkelingen eenbelangrijke rol.

Digiridders WikiCultuurveranderingen teweegbrengen, ICT-projecten succesvollermaken, grote besparingen realiseren, het gaat niet vanzelf.Opdrachtgevers, opdrachtnemers, beleidsmakers, beheerders vanstandaarden kunnen alleen door intensief samenwerken de proble-men binnen de sector oplossen en voor een ommekeer zorgen. DeDigiridders willen met hun adviezen deze ommekeer versnellenwaarbij het delen van kennis centraal staat. Dit wordt onder andere

48

GIS


Su c ce svo l l e I C T b i nnen de ove rhe i d

De introductie van Digiridders

In vijf forums/rondetafelbijeenkomsten is onlangs de basis gelegd voor een nieuwe werkvorm: Digiridders.

gedaan door het opzetten van een Wiki. Het doel: nooit meer hoe-ven zoeken naar de speld in de digitale hooiberg. Via de Wiki kun-nen beleidsmakers, informatiemanagers, informatiespecialisten, pro-jectmanagers, beheerders en andere geïnteresseerden snel bij dejuiste informatie komen. Het uitgangspunt hierbij is: het wiel is aluitgevonden.

TienpuntenplanBij het opstellen van een advies wordt er gewerkt op basis van hetonderstaande tienpuntenplan.

• Maak datamanagement eenvoudiger • Focus op de behoefte van de afnemer • Stimuleer hergebruik van bestaande systemen en oplossingen • Maak informatiemanagement tot een primair proces • Neem de tijd voor het kiezen van de juiste methodiek • Gebruik een standaard architectuur • Geef ruimte aan innovatie • Besteed slimmer aan • Maak de ICT van organisaties simpeler, en daarna nog simpeler • Stimuleer kennisdeling

Maandelijkse bijeenkomstenMaandelijks komen de Digiridders bijeen om vanuit verschillendeinvalshoeken en disciplines antwoorden te vinden op problemen dievoor de hele sector relevant zijn. Het resultaat van deze gezamenlij-ke inspanning is een advies dat aangeboden wordt aan afnemersdie daadwerkelijk iets met het advies kunnen en willen doen.Centraal staat nu het thema ‘data op orde’. Hoe kunnen overhedende standaarden optimaal toepassen en van dezelfde basiscompo-nenten gebruikmaken? Omdat veel van de informatie binnen deoverheid een ruimtelijke component heeft, is de link met geo-infor-matie snel gelegd.

In deze vroege fase van dit initiatief van Informatiegeleiders Leen Murre [email protected], Harrie van der Werf [email protected] en Jochem Mollema [email protected] hangt er nog

enige geheimzinnigheid rondom de Digiridders. Sommige deelnemers willen op dit moment namelijk ‘incognito’ blijven, voor anderen is het geen probleem om te worden geïdentificeerd als Digiridder.

www.digiridders.nl

49


Hardware onafhankelijk: SurvPC ondersteunt meer dan 400 ver-schillende GNSS ontvangers en Total Stations, interface blijft gelijk voor alle merken, Nederlandstalig

Landmeetkundige inwinning: topografie, uitzetten, COGO functies, roading, volumes, import&export DXF/DWG/Shape/LandXML

GIS inwinning: direct laden en bewerken van ArcGIS® database model in het veld, geen con-versies, geen data/tijd verlies, geen invoerfor-mulieren aanmaken

Esri® Map topo bewerken

Esri® Map kenmerken bewerken

Carlson SurvPC Tablet PC oplossing voor hardware onafhankelijke inwinning van landmeetkundige en GIS data

Save Time! No Prep Needed!Meer informatie?

bel +31 (0) 36 750 1781 www.carlsonsw.comwww.carlsonEMEA.com

Advertentie

Wat is GIS-Magazine?GIS-Magazine is een vaktijdschrift over geo-ICT met een praktische insteek. De wereld van de digitale kaart begint bij het inwinnen van ruim-telijke gegevens door een landmeter en eindigt bij ontsluiting via intra- ofinternet. GIS-Magazine verschijnt acht maal per jaar in Nederland enBelgië.

Waar gaat GIS-Magazine over?GIS-Magazine laat zien hoe geografische informatie zijn weg vindt naarde (eind-)gebruiker. GIS (Geografische Informatie Systemen) is meer enmeer onderdeel van een groter geheel. Overheidsinstanties, maar ookhet bedrijfsleven doen in toenemende mate hun voordeel met kaartgeba-seerde ICT-oplossingen. GIS-Magazine verslaat actuele evenementen opGIS-gebied, ondervraagt ervaren gebruikers en andere betrokkenen uithet onderwijs, de overheid en het bedrijfsleven.

Abonnementen 2015Een abonnement op GIS-Magazine vraagt u aan via de website www.gis-magazine.nl. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgendenummers) op GIS-Magazine bedraagt 75,00 euro (exclusief 6% btw).Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzendingbuiten Nederland bedraagt de prijs 78,00 euro. Abonnementen wordenautomatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk of via e-mail,dienen één maand voor het verstrijken van het abonnementsjaar in onsbezit te zijn.

U ontvangt altijd een bevestiging van de opzegging en de einddatumper e-mail of brief. Telefonische opzeggingen worden niet in behande-ling genomen. Voor informatie en aanvraag abonnementen: [email protected].

Password websiteProfiteer van de voordelen van een abonnement op GIS-Magazine. Uheeft als abonnee met uw debiteurennummer toegang tot de digitale bla-derversie van GIS-Magazine alsmede het gehele archief op de website.

GIS-Magazine op internetMeer nieuws, de actuele agenda en een online archief vindt u opwww.gismagazine.nl.

Gegevens onjuist?Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van GIS-Magazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager metgecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

CMedia B.V.Postbus 2318300 AE Emmeloord

U kunt wijzigingen ook via e-mail verzenden naar [email protected]

CAD Accent www.infracad.nl 9

Carlson www.carlsonsw.com 49

Digireg www.digireg.nl 36

Facto Geo Meetdienst www.facto-geo.nl 51

GeoBuzz www.geobuzz.nl 43

Geodan www.geodan.nl 41

Grontmij www.obsurv.nl/bekijk-demo 52

Imagem www.imagem/smartmapps 22

Kadaster www.kadaster.nl/geobuzz 29

NedGraphics www.nedgraphics.nl 11

NEO www.imgeototalcare.nl 17

Realworld Systems www.realworld-systems.com 39

Reduct www.ductrunner.com 15

Ruimteschepper www.ruimteschepper.nl 21, 35, 47

Target Holding www.ossgrid.nl 24

Topcon www.topconpositioning.nl 38

Vicrea www.vicrea.nl/vacatures 2

Notificare timmert aan de weg ophet gebied van mobiele marke-ting. Voor grote en kleine op-drachtgevers realiseert het bedrijflocatietoepassingen ‘onder de mo-torkap’ van veelgebruikte smart-phone apps. Ook adviseert Notifi-care over de plaatsing vaniBeacons en geofencing.

GIS-Magazine 8 verschijnt omstreeks 23 november 2015.

Arno Kijzerwaardbespreekt de be-langrijkste vernieu-wingen op Leica-gebied, die na-tuurlijk óók tijdensGeoBuzz in ’s-Her togenboschaan bod komen.

Leica Captivate

AdverteerdersindexIn GIS-Magazine 8 - 2015

Notificare

50

Vooruitblik / Adverteerdersindex

S e r v i c e p a g i n aLezersservice

Uw betrouwbare partner in geodesie en geo-informatie

Facto Geo Meetdienst is een geodetisch ingenieurs bureau. Doordat wij gevestigd zijn op 6 locaties verspreid over

Nederland, zijn wij flexibel en overal inzetbaar. Wij leveren teamwerk in maatwerk op het gebied van

geodesie en geo-informatie.

Deventer Bunschoten Sliedrecht Drachten Haarlem Posterholt T 0570 50 32 50 F 0570 50 32 55 E [email protected] I www.facto-geo.nl

Landmeetkundig inwinnen Basisregistratie

Bouwmaatvoering Detacheringen

Fotogrammetrie Hoogte- en volumemetingen

Kadastrale dienstverlening Splitsingen: appartementen en percelen

Reconstructie eigendomsgrenzen Leidingenregistratie

Situatiemetingen Deformatie- en zettingsmetingen

DTM-, DTB- en GPS-grondslagmetingen 3D-modellering

Cartografi e & GIS Inpandige- en gevelmetingen

Uitzetten GWW Laserscanning en mobile mapping

Wij zoeken collega’s!

www.facto-geo.nl

Bezoek ons tijdens GeoBuzz

FGM_Adv GIS_210x297.indd 1 28-09-15 11:56

OOG VOOR DE WERELDOM ONS HEENWij zijn ervan overtuigd dat het beheren van onze leef- en werkomgeving makkelijker kan. Zien is geloven, vraag een tijdelijke licentie aan:

www.obsurv.nl/bekijk-demo

ADV_OBSURV_Oog_Voor_De_Wereld_Om_Ons_Heen_A4-9.indd 1 1-10-2015 8:52:20

GeoBuzz special - Lijfblad voor de Bouw-, Infra- en Geo-ICT … · 2019-10-09 · GeoBuzz Programma...

Documents

Transcript of GeoBuzz special - Lijfblad voor de Bouw-, Infra- en Geo-ICT … · 2019-10-09 · GeoBuzz Programma...