Genotmiddelenmonitor Amsterdam 2019

Genotmiddelenmonitor Amsterdam 2020


Pagina 2 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid Tabellen Bronvermelding Colofon

Ambulance en politieEerste hulp 1Eerste hulp 2Incidenten, overig

Verslavingszorg 1Verslavingszorg 2

Inhoudsopgave

Alcoholprevalentie 18+ 3Alcoholprevalentie 18- 4Amsterdams alcoholbeleid 5

Tabakprevalentie 18+ 6Tabakprevalentie 18- 7Amsterdams tabaksbeleid 8

Drugsprevalentie 18+ 9Drugsprevalentie 18- 10Amsterdams preventief drugsbeleid 11

Incidenten ambulance en politie 12Incidenten eerste hulp 1 13Incidenten eerste hulp 2 14Incidenten, overig 15

Verslavingszorg 1 16Verslavingszorg 2 17

Tabellen 18Bronvermelding 23Colofon 26


Pagina 3 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Alcoholprevalentie 18+

Overmatig drinken in Amsterdam afgenomen

Eén op de vijf 19- t/m 34-jarigen is zware drinker

Figuur 2 Percentage Amsterdammers dat zwaar en/of overmatig drinkt in 2016, naar leeftijdsgroep

Meer zware en/of overmatige drinkers onder hoogopgeleiden

Figuur 3 Percentage volwassen Amsterdammers dat in het afgelopen jaar zwaar en/of overmatig alcohol heeft gedronken in 2016, naar opleidingsniveau

Ruim de helft inwoners Noord, Nieuw-West en Zuidoost voldoet aan alcoholrichtlijn

Figuur 4 Percentage volwassen Amsterdammers dat voldoet aan de alcoholrichtlijn van de Gezondheidsraad (maximaal één glas per dag) in 2016, naar gebied

Geuzenveld/Slotermeer

Westpoort

Bos enLommer

Osdorp

Noord-West

Noord-Oost

Indische buurt/ Oostelijk Haven- gebied

Oud- West/De Baarsjes

Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park

De Aker/Nieuw Sloten

Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost

Buitenveldert/Zuidas

Watergraafs-meer

De Pijp/Rivieren-buurt

IJburg/Zeeburgereiland

Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Geuzenveld/Slotermeer Bos enLommer

Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort

0

5

10

15

2008

2012

2016

Figuur 1 Percentage overmatige drinkers onder volwassen Amsterdammers, 2016

Wanneer drink je te veel?Zware drinker: minstens één dag in de week zes of meer (mannen) of vier of meer (vrouwen) glazen alcohol (bingedrinken)Overmatige drinker: gemiddeld meer dan 21 (mannen) of 14 (vrouwen) glazen alcohol per week (gewoontedrinken)

tot 28%

28% - 38%

38% - 47%

47% - 55%

55% - 65%

midden (HAVO, VWO of MBO)

)

laag (VMBO, MAVO, LBO of LO)

0

5

10

15

20bron: 1 bron: 1

bron: 1

bron: 1


Pagina 4 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Alcoholprevalentie 18-

Bijna kwart tweedeklassers heeft ooit alcohol gedronken

4e klas havo/vwo-leerlingen drinken vaker maandelijks alcohol dan vmbo-leerlingen Vierdeklassers in Oud-Zuid drinken het vaakst maandelijks

Minder alcoholgebruik onder jongeren van niet-westerse herkomst

Figuur 4 Percentage vierdeklassers dat maandelijks alcohol drinkt in schooljaar 2018-2019, naar gebied

Figuur 3 Percentage jongeren dat maandelijks alcohol drinkt, naar klas, opleidingsniveau en herkomst

Figuur 1 Percentage jongeren dat ooit alcohol gedronken heeft, naar klas en jaar

Figuur 2 Percentage vierdeklassers dat maandelijks alcohol drinkt in schooljaar 2018-2019, naar geslacht, opleidingsniveau, gezinssituatie en herkomst

tot 10%

10 - 17%

17 - 23%

23 - 27%

≥ 35%

Geuzenveld/Slotermeer

Westpoort

Bos enLommer

Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort

bron: 2

bron: 2, 11, 12

bron: 2 bron: 2

21

42

23

39

23

42

klas 2

klas 4

14% 13%9%

17%14%

12%

24%21%

5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

2e klas 4e klas 5e en 6e klashavo/vwo

MBO


Pagina 5 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Preventie- en handhavingsplan alcohol

Wat is het doel? • Daling van het alcoholgebruik van Amsterdammers onder de 18 jaar • Daling van excessief alcoholgebruik onder jong volwassenen (18- tot 25-jarigen)

Wat doen we om de risico’s te verkleinen? • Opstellen van een preventie- en handhavingsplan • Integrale benadering van preventie: combinatie van regelgeving, handhaving en educatie

Voorbeelden van wat we doen: • In het voortgezet onderwijs stimuleren en ondersteunen we programma’s als Frisse Start (in de eerste klas), InCharge (vierde klas) en het stellen van duidelijke regels over alcoholgebruik (geen alcohol tijdens feesten of op schoolreis, zowel voor leerlingen als voor de staf). Verder bieden we ondersteuning, zoals het uitlenen van blaastesten voor schoolfeesten.

• Ondersteuning van sportverenigingen bij tegengaan van alcoholschenken aan minderjarigen, bijv door online cursus voor barpersoneel

• Projecten in de uitgaanssetting (zie kader voor een voorbeeld)

Regelgeving: • Verboden te schenken aan iemand onder de 18 jaar • Verboden door te schenken aan dronken personen • Verboden om alcohol op zak te hebben als je onder de 18 bent

Toezicht en handhaving: • Onderzoek in slijterijen, supermarkten, avondwinkels, horeca en sportkantines of er niet wordt geschonken aan minderjarigen en dronken personen

• Handhavingsstrategieën zijn vastgelegd in een handhavingsbeleid

Klik hier voor het preventie- en handhavingsplan alcohol.

Project Gastvrij en Veilig Rembrandtplein

In het uitgaansgebied Rembrandtplein is in juli 2015 gestart met het project Gastvrij en Veilig Rembrandtplein. Dit heeft als doel een kwaliteitsverbetering van het uitgaansleven op het plein tot stand te brengen en tegelijk het aantal geweldsincidenten en de overlast te verminderen.

Er is geruime tijd overleg gevoerd met ondernemers, Koninklijke Horeca Nederland (KHN) en de politie, wat heeft geleid tot een samenwerkingsakkoord en een convenant. Hierin zijn de gezamenlijke inspanningen benoemd van deze samenwerkende partijen.

De aanpak bestaat uit vier startmaatregelen: 1. de introductie van hosts 2. het optimaliseren van de kwaliteit van het horecapersoneel en de portiers door

extra opleidingen 3. een integrale gebiedsbenadering en positieve gedragsbeïnvloeding van

bezoekers door aanpassingen in de openbare ruimte, heldere gedragsregels en branding van het plein

4. een bonus/malusregeling, waarbij ondernemers die zich extra inspannen worden beloond met verruiming van openingstijden

Nationaal Preventieakkoord

Doelen: jongeren onder de 18 drinken niet en maximaal 5% van de volwassenen drinkt overmatig en maximaal 5% van de volwassenen drinkt zwaar

Maatregelen: • Sportverenigingen maken afspraken over alcohol Bijvoorbeeld niet schenken tijdens jeugdwedstrijden en geen alcoholreclame naast het veld

• Beperking van prijsacties op producten met alcohol (maximaal 25% korting) • Meer voorlichting over de gezondheidsrisico’s van alcohol

De nationale doelstellingen worden op het moment van publiceren vertaald naar lokaal beleid.

Amsterdams alcoholbeleid

https://www.amsterdam.nl/ondernemen/horeca/alcohol-2017-2020


Pagina 6 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Tabakprevalentie 18+

Amsterdam bij top 5 meeste rokers in Nederland

27

0

5

10

15

20

25

30

35

1 2 3 A’dam 5 383 384 385 386 387

Perc

enta

ge r

oker

s (%

)

gemeenten met meeste rokers gemeenten met minste rokers

Percentage zware rokers neemt af

0102030405060708090

100

2008 2012 2016 2008 2012 2016

Mannen Vrouwen

nooit

gestopt

roken

zwaarroken

Veel ouderen gestopt met roken

Aandeel rokers verschilt tussen gebieden


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort

Figuur 4 Percentage volwassen Amsterdammers dat rookt in 2016, naar gebied

< 20%

20 - 24%

24 - 28%

28 - 31%

> 31%

Figuur 1 Percentage jongeren dat ooit gerookt heeft, naar klas en jaar

Figuur 3 Percentage volwassen Amsterdammers dat zwaar rookt, rookt, is gestopt en nooit heeft gerookt in 2016, naar leeftijdsgroep

Figuur 2 Percentage volwassen Amsterdammers dat zwaar rookt, rookt, is gestopt en nooit heeft gerookt in 2016, naar jaar en geslacht

%bron: 1

bron: 1

bron: 1

bron: 1


Pagina 7 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Tabakprevalentie 18-

Daling percentage vierdeklassers dat ooit gerookt heeft zet niet door Waterpijpgebruik onder jongeren daalt

Vierdeklassers van niet-westerse herkomst roken minder vaak dan leeftijdsgenoten van Nederlandse en westerse herkomst

In Centrum en Zuid wordt het meest maandelijks gerookt door vierdeklassers


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort

Figuur 3 Percentage jongeren dat ooit waterpijp gerookt heeft, naar klas en jaar

Figuur 2 Percentage vierdeklassers dat wekelijks rookt in schooljaar 2018-2019, naar geslacht, opleidingsniveau, gezinssituatie en herkomst

Figuur 1 Percentage jongeren dat ooit gerookt heeft, naar klas en jaar

Figuur 4 Percentage vierdeklassers dat maandelijks rookt in schooljaar 2018-2019, naar gebied

tot 5%

5 - 8%

8 - 10%

10 - 14%

14 - 16%

bron: 2

bron: 2

bron: 2

bron: 28%

24%

7%

20%

7%

21%

klas 2

klas 4

2016-2017

2017-2018

2018-2019

8% 7% 6%9% 8% 7%

13% 15%

3%

0%

5%

10%

15%

20%

16%

30%

13%

25%

11%

20%

9%

18%

klas 2

klas 4


Pagina 8 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Tabaksontmoedigingsbeleid

Wat is het doel? • Voorkomen dat jongeren beginnen met roken • Stimuleren dat rokers stoppen

Waar gaan we vanuit?Roken in Nederland is:

• grootste vermijdbare oorzaak van ziekte en sterfte • grootste veroorzaker van sociaaleconomische gezondheidsverschillen

Hoe voorkomen we dat jongeren starten? • Rookvrije sport(velden) • Rookvrije schoolterreinen • Programma’s op scholen • Rookvrij spelen • Rookvrije kinderopvang • Rookvrije zwangerschap

Hoe stimuleren we dat rokers stoppen? • Goede voorbeeld: rookvrije gemeente • Bijdragen aan onderzoek naar effectieve stoppen met roken-ondersteuning gericht op minima

• Onderzoeken van mogelijkheden van verdere rookvrije openbare ruimte: ziekenhuizen, GVB-veer, straat, etc.

• Aansluiten bij rechtszaak tegen tabaksindustrie • Actief meedoen aan Stoptober

Amsterdams tabaksbeleid

Nationaal Preventieakkoord

Doelen: 0% jongeren en 0% zwangere vrouwen rookt

Maatregelen: • meer plekken rookvrij • toegankelijke en effectieve ‘stoppen met roken’-zorg • minder zichtbaar, minder aantrekkelijk, duurder en minder beschikbaar maken van tabaksproducten.

De nationale doelstellingen worden op het moment van publiceren vertaald naar lokaal beleid.


Pagina 9 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Drugsprevalentie 18+

Drugsgebruik in Amsterdam stabiliseert

Cannabisgebruik onder 19- t/m 34-jarigen toegenomen

Drugsgebruik 19- t/m 34-jarigen: ruim een kwart gebruikte het afgelopen jaar XTC

Onder homomannen wordt meer drugs gebruikt dan onder heteromannen

Figuur 1 Percentage Amsterdammers tussen de 19 en 65 jaar dat aangeeft ooit drugs (XTC, cocaïne, amfetamine, LSD, heroïne of GHB) te hebben gebruikt, naar jaar

Figuur 3 Percentage 19- t/m 34-jarige Amsterdammers dat aangeeft drugs te hebben gebruikt in 2016, naar soort drug en laatste gebruik

Figuur 2 Percentage Amsterdammers tussen de 19 en 34 jaar dat aangeeft het afgelopen jaar of de afgelopen maand cannabis te hebben gebruikt

Figuur 4 Percentage 19- t/m 64-jarige mannen dat afgelopen maand drugs (XTC, cocaïne, amfetamine, LSD, heroïne of GHB) heeft gebruikt in 2016, naar seksuele geaardheid

0

10

20

30

40

50

2008 2012 2016 2018

%

Afgelopen jaar Afgelopen maand

5

10

15

20

25

30

Homomannen (19-64) Heteromannen (19-64)

%

Drugsgebruik afgelopen maand

%

bron: 1 bron: 1

bron: 1

bron: 1

https://www.ggd.amsterdam.nl/publish/pages/840987/gezondheid_in_beeld_homoseksuelen_2016.pdf





Pagina 10 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Drugsprevalentie 18-

Percentage jongeren dat ooit cannabis heeft gebruikt laatste jaren vrijwel stabiel

XTC-gebruik komt nauwelijks voor bij tweede- en vierdeklassers

Jongeren van Nederlandse en westerse herkomst gebruiken vaker maandelijks cannabis dan jongeren van niet-westerse herkomst

Vierdeklassers in Watergraafsmeer, de Pijp/Rivierenbuurt en Centrum-West zijn de meest frequente cannabisgebruikers


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort


Osdorp

Noord-West

Noord-Oost



Oud-Noord

Gaasperdam/Driemond

Slotervaart

Wester-park


Centrum- West

Oud-Zuid

Oud-Oost


Watergraafs-meer



Centrum-Oost

Bijlmer-Oost

BijlmerCentrum

Westpoort

Figuur 4 Percentage vierdeklassers dat maandelijks cannabis gebruikt in schooljaar 2018-2019, naar gebied

tot 5%

5 - 8%

8 - 12%

12 - 16%

16 - 20%

Figuur 3 Percentage jongeren dat maandelijks cannabis gebruikt, naar klas, opleidingsniveau en herkomst

Figuur 1 Percentage jongeren dat ooit cannabis gebruikt heeft, naar klas en jaar

Figuur 2 Percentage jongeren dat ooit XTC gebruikt heeft, naar klas, opleidingsniveau en herkomst

bron: 2

bron: 2, 11, 12

bron: 2, 11, 12

bron: 2

4%

20%

3%

18%

4%

19%

klas 2

klas 4

2016-2017

2017-2018

2018-2019


Pagina 11 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Wat is het doel?1. Minimaliseren van gezondheidsschade door (recreatief) drugsgebruik op de korte en

lange termijn;2. Verkleinen van de kans op verslaving en de daaruit volgende sociaal-

maatschappelijke problemen.

Wat doen we om de risico’s te verkleinen? De hoofddoelen zijn uitgewerkt in vijf actielijnen. Per actielijn wordt een divers palet aan maatregelen uitgevoerd om de doelen te bereiken.

Actielijn 1: Uitstel eerste gebruik door jongerenOp een groot aantal scholen wordt het programma Gezonde school en genotmiddelen uitgevoerd. Naast leerlingen richt dit programma zich ook nadrukkelijk op ouders.

Actielijn 2: Inzicht in drugsgebruik en drugsmarktWe verkrijgen inzicht in drugsgebruik en de markt door de data die we ontvangen via de drugstestservices en diverse kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeken, zoals bijvoorbeeld de Gezondheidsmonitor en het Antenne-onderzoek.

Actielijn 3: Gebruikers in staat stellen weloverwogen keuzes te makenWe geven voorlichting over drugs, die aansluit bij specifieke doelgroepen. zodat zij zich bewust zijn van de gezondheidsrisico’s van drugsgebruik.

Actielijn 4: Zo vroeg mogelijk signaleren van problematisch gebruik, indien nodig doorverwijzen bij problematisch gebruik Om problematisch gebruik zo vroeg mogelijk te signaleren, gaan we een pilot starten onder personen die onder invloed van drugs binnenkomen bij de spoedeisende hulp en arrestanten die onder invloed van drugs zijn meegebracht naar het bureau.

Actielijn 5: Beperken gezondheidsschade van drugsgebruikEen voorbeeld van een programma dat de gezondheidsschade van drugsgebruik be-perkt is bijvoorbeeld het chemseks-spreekuur van de GGD Amsterdam in samenwerk-ing met Mainline en Jellinek. Ook zijn er geïntegreerde voorzieningen waar verslaafden allerlei vormen van hulp ontvangen, zoals bijvoorbeeld methadonverstrekking.

Al deze en andere interventies staan in het preventief drugsbeleid nader beschreven.

Amsterdams preventief drugsbeleid

https://amsterdam.raadsinformatie.nl/document/8351843/1/09012f9782c8a278


Pagina 12 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Incidenten ambulance en politie

Ambulanceritten: alcohol het meest voorkomende middel

2018: 903 intoxicatiebeoordelingen op Amsterdamse politiebureaus

Alcohol en/of drugs? Soort drugs

Heroïne en cocaïne voornaamste veroorzakers van sterfte door overdosis

Aantal sterfgevallen door overdosering stijgt licht

5746

3321 20

13 9

0102030405060

Figuur 4 Aantal sterfgevallen door drugsoverdosis in 2016, 2017 en 2018, naar leeftijd en drug

Figuur 1 Aantal keer dat een middel geregistreerd is bij een ambulancerit in 2018, naar middel

Figuur 3 Aantal sterfgevallen in Amsterdam als gevolg van ‘overdosis drugs’, naar jaar

Figuur 2 Aantal intoxicatiebeoordelingen op Amsterdamse politiebureaus, naar middel

bron: 10

bron: 9

bron: 3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

2018

Aant

al

bron: 3

2686

1430

433 335 270 144 83 79 62 33 270

500

1000

1500

2000

2500

3000

onduidelijk

enkel anderemiddelenalcohol+ anderemiddelenalcohol, mogelijkandere middelen

alleen alcohol

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

<25 jr 25-44 jr 45-64 jr 65+

Overig

MDMA/Amfetamine

GHB

Cocaine

Fentanyl

Heroine/methadon/opium

6%

17%

16%

15%46%


Pagina 13 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Incidenten eerste hulp 1

Minderjarigen: afname alcoholintoxicaties meer drugsintoxicaties

Volwassenen: toename intoxicaties alcohol en drugs gecombineerd

Alcohol vaker dan drugs betrokken bij incidenten spoedeisende hulp

Cannabis oorzaak meeste drugsintoxicaties op spoedeisende hulp

05

1015202530354045

Drugs

Alcohol & drugs

Alcohol

2009-2013 2014-2018

Figuur 4 Aantal alcohol- en drugsintoxicaties geregistreerd bij de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC, naar periode en middel, jaarlijks gemiddelde

Figuur 2 Aantal alcohol- en drugsintoxicaties geregistreerd bij de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC, naar periode en middel, jaarlijks gemiddelde

Figuur 1 Intoxicaties als gevolg van drugs op de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC en het OLVG in 2018, naar middel

Figuur 3 Aantal ongevallen en intoxicaties op de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC in 2018 waarbij alcohol, drugs of een combinatie van de twee in het spel waren, naar type incident en middel

bron: 6

bron: 6

bron: 6, 13

bron: 6

622

128

750

78

102

180

72

181

253

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ongeval(n=772) (n=411)

totaal(n=1183)

Drugs

Alcohol en drugs

Alcohol


Pagina 14 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Stijging intoxicaties cannabis en GHB, daling intoxicaties cocaïne

Incidenten eerste hulp 2

Bij helft van de drugsintoxicaties Amsterdam UMC zijn meerdere drugs in het spel

Figuur 1 Aantal drugsintoxicaties geregistreerd bij de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC in 2018, naar middel

Figuur 2 Aantal drugsintoxicaties van cannabis, GHB, cocaïne en XTC geregistreerd bij de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC in 2018, naar middel, jaar en gebruik

Cannabis

Cocaïne

GHB

XTC

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Enkelvoudig drugsgebruik

0

20

40

60

80

100

120

Aant

al

0

20

40

60

80

100

120

Aant

al

bron: 6

bron: 6

aant

al


Pagina 15 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Incidenten, overig

Minder beschonken bestuurders in regio Amsterdam-Amstelland

XTC-pillen steeds sterker, maar prijs blijft gelijk

Alcohol en XTC voornaamste oorzaken intoxicaties op grote Amsterdamse dancefeesten

Figuur 1 Percentage aanhoudingen van bestuurders van motorvoertuigen waarvan blijkt dat er gedronken is, naar jaar en promillage

Figuur 3 Percentage intoxicaties met genotmiddelen op grote Amsterdamse dance-evenementen geregistreerd door EHBO-post ter plaatse, 2018

Figuur 2 Gemiddelde dosering en gemiddelde prijs per jaar van XTC-pillen ingeleverd bij de Amsterdamse drugstestservices

bron: 10

bron: 8

bron: 4


Pagina 16 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Verslavingszorg 1

Aantal mannen in behandeling voor alcoholverslaving neemt licht af

Aantal Amsterdammers in behandeling voor cocaïneverslaving stabiel

Amsterdammers tussen 45-54 jaar komen vaakst bij de verslavingszorg

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

2015 2016 2017 2018vrouw man

Figuur 1 Aantal Amsterdammers in behandeling voor alcoholverslaving bij Arkin (incl. Jellinek), naar jaar en geslacht

Figuur 3 Aantal Amsterdammers in behandeling voor verslaving bij Arkin (incl. Jellinek), naar leeftijdsgroep

Figuur 2 Aantal Amsterdammers in behandeling voor verslaving bij Arkin (incl. Jellinek), naar jaar en middel

bron: 7

bron: 7

bron: 7


Pagina 17 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Verslavingszorg 2

Na alcohol meeste patiënten in behandeling voor verslaving aan heroïne, cannabis en cocaïne

Daling van heroïnegebruik Gemiddelde leeftijd methadonpatiënten steeds hoger

Aantal omgeruilde spuiten afgelopen jaren stabiel laag

kee

r m

ind

er v

aak

dan

bij

alco

hol

keer

vak

er d

an b

ij al

coho

l

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

met

hado

nbeh

ande

ling

bij G

GD

1985

1995

2005

2015

2018

Figuur 2 Aantal Amsterdammers in behandeling in verslavingszorg voor meestvoorkomende middelen in 2018, aantal en mate van contact met verslavingszorg vergeleken met alcohol

Figuur 1 Aantal methadonpatiënten in behandeling bij de GGD en aantal arrestanten dat in een Amsterdams politiebureau methadon verstrekt krijgt door GGD, naar jaar Figuur 3 Aantal patiënten in methadonbehandeling bij de GGD Amsterdam, naar

leeftijdsgroep en jaar

Figuur 4 Aantal schone spuiten verstrekt in kader van spuitomruilprogramma, naar jaar

bron: 4 bron: 4

bron: 4

bron: 7, 1

<5

2481

1039

704

133 41 11 70

200400600800

100012001400160018002000220024002600

10202

ALCOHOL =1

248

163264

128

48

163264

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1985

1987

1989

1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

2015

2017

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Aan

tal p

atië

nten

Methadonpatienten (GGD)

arrestanten met methadon

aantal

aantal t.o.v. alcohol, rekening houdend met gebruik in bevolking.


Pagina 18 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Alcoholgebruik 18+ Totaal M V * 19-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+ * 2008 2012 2016 * NL * G4 *

Heeft in afgelopen jaar alcohol gedronken 78 82 75 * 84 77 72 80 77 70 * 80 75 78 * 82 * 76 *

Drinkt niet, of maximaal 1 glas per dag (alcoholrichtlijn) 39 32 45 * 30 39 46 45 44 60 * - - 39 40 43 *

Zware en/of overmatige drinker 17 19 16 22 12 14 18 18 11 * 21 17 17 13 * 14 *

Zware drinker 14 16 13 * 20 9 11 13 11 7 * 16 13 14 10 * 12 *

Overmatige drinker 10 11 9 10 7 10 13 13 8 * 14 11 10 7 * 8 *

Alcoholgebruik 18-, schooljaar 2018-2019

Alcohol, 2e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders

niet bij beide ouders

Nederlands

westers

niet-westers

alcohol ooit 23,1 24,9 21,3 * 22 23,8 19,9 34 * 32 32,8 14,8 *

alcohol maandelijks 1,7 2,1 1,3 2,2 1,4 * 1,4 2,6 * 2,2 2,3 1,2 *

alcohol wekelijks 0,5 # # # # # # # # #

bingedrinking 0,3 # # # # # # # # #

# aantal te klein om te presenteren

Alcohol, 4e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders


Nederlands

westers

niet-westers

alcohol ooit 41,6 41,9 41,4 36,8 44,9 * 39,6 46,8 * 60,3 58 24,8 *

alcohol maandelijks 13,8 14,3 13,3 9,2 16,8 * 14,3 12,4 24,3 21,1 4,8 *

alcohol wekelijks 4,5 5,1 3,8 * 3,1 5,4 * 4,6 4 8 8,1 1,2 *

bingedrinking 5,0 5,6 4,3 * 3,5 5,9 * 5 4,9 8,7 9,1 1,4 *


Tabellen


Pagina 19 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Roken 18-, schooljaar 2018-2019

Roken, 2e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam jongen meisje vmbo havo/vwo bij beide ouders niet bij beide ouders Nederlands westers niet-westers

roken ooit 7,1 7,5 6,7 7,8 6,6 6,1 10,6 * 9,4 9,9 4,9 *

roken maandelijks 0,9 # # # # # # # # #

roken wekelijks 0,3 # # # # # # # # #


Roken, 4e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst


roken ooit 20,6 20,3 20,9 18 22,3 * 20,4 21,1 31,2 32,6 10,5 *

roken maandelijks 7,9 8,3 7,4 6,0 9,1 * 8,0 7,4 13,4 14,8 2,5 *

roken wekelijks 5,2 5,5 4,8 4,1 5,9 * 5,2 5,2 8,5 10,8 1,7 *


Waterpijp, 2e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst


waterpijp ooit 8,8 10,7 7 * 12,6 6,4 * 7,7 12,8 * 7,4 6,8 10,3 *

waterpijp maandelijks 0,9 # # # # # # # # #

waterpijp wekelijks 0,4 # # # # # # # # #


Waterpijp, 4e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst


waterpijp ooit 17,7 21,1 14,5 * 23,9 13,7 * 15,3 24,1 * 18,1 21,4 16,8 *

waterpijp maandelijks 2,3 3,5 1,1 * 3,9 1,3 * 2,1 2,9 1,8 2,9 2,5

waterpijp wekelijks 0,9 # # # # # # # # #



Pagina 20 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Roken 18+Totaal M V * 19-34 35-44 44-54 55-64 65-74 75+ 2008 2012 2016 * NL * G4

roken 27,1 31,0 23,2 * 31,3 25,9 27,4 27,2 20,4 12,4 * 27,2 28,4 27,1 20,5 * 25,6

zwaar roken 2,8 3,8 1,9 * 1,3 2,0 4,7 5,4 4,0 1,7 * 6,6 4,3 2,8 * - -

gestopt 29,4 30,8 28,0 * 15,8 29,3 32,3 42,0 48,6 50,1 * 32,2 28 29,4 33,1 27

nooit 42,8 37,5 48,0 * 52,4 44,2 39,6 30,2 29,7 36,6 * 34 39,3 40,7 46,4 47,4


Pagina 21 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Drugsgebruik 18+ (19-64)

Totaal M V * 19-34 35-44 45-54 55-64 * 2008 2012 2016 2018 *

Harddrugs**, ooit 32 36 28 * 42 35 27 14 * - 23 31 32 *

Harddrugs**, afgelopen jaar 15 16 15 27 16 # # * - 10 17 15 *

Harddrugs**, afgelopen maand 7 8 6 13 7 # # * - 4 8 7

Cannabis, ooit 54 63 47 * 67 53 41 41 * 46 45 52 54 *

Cannabis, afgelopen jaar 23 30 17 * 39 14 13 8 * 17 16 21 23 *

Cannabis, afgelopen maand 13 19 8 * 20 10 9 7 * 10 9 11 13 *

** Onder harddrugs wordt verstaan: amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne, GHB of ketamine.

Drugsgebruik 18-, schooljaar 2018-2019

Cannabis 2e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders


Nederlands

westers

niet-westers

cannabis ooit 4,3 5,1 3,5 * 4,4 4,3 3,7 6,5 * 6,1 6,5 2,6 *

cannabis maandelijks 0,9 # # # # # # # # #

cannabis wekelijks 0,6 # # # # # # # # #


Cannabis 4e klas geslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders


Nederlands

westers

niet-westers

cannabis ooit 19,3 22,5 16,2 * 13,7 23 * 19,6 18,6 30,9 34,6 7,8 *

cannabis maandelijks 7,5 10,5 4,5 * 5,1 9,1 * 7,5 7,5 13,3 13,5 2,1 *

cannabis wekelijks 4 6,5 1,6 * 3 4,7 * 4 4,1 6,8 7,9 1,2 *



Pagina 22 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




Drugsgebruik 18-

XTC 2e klasgeslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders


Nederlands

westers

niet-westers

XTC ooit 0,2 0,2 0,1 0,3 0,1 0,1 0,4 * 0,1 0 0,2

XTC maandelijks # # # # # # # # # #

XTC wekelijks # # # # # # # # # #


XTC 4e klasgeslacht opleidingsniveau gezinssituatie herkomst

Amsterdam

jongen

meisje

vmbo

havo/vwo

bij beide ouders


Nederlands

westers

niet-westers

XTC ooit 1,7 2,1 1,3 * 2,1 1,4 1,4 2,3 * 2,2 3,6 0,9 *

XTC maandelijks 0,3 # # # # # # # # #

XTC wekelijks 0,2 # # # # # # # # #



Pagina 23 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




1. Amsterdamse Gezondheidsmonitor De Amsterdamse Gezondheidsmonitor (AGM) is het vierjaarlijkse gezondheids-onderzoek van de GGD Amsterdam onder zelfstandig wonende Amsterdammers van 19 jaar en ouder. De AGM bestaat uit een schriftelijke enquête, via post en internet. In deze rapportage zijn de resultaten van de AGM uit 2008, 2012 en 2016 meegenomen. Alle GGD’en in Nederland voeren de Gezondheidsmonitor tegelijk uit. Daardoor zijn er voor een groot aantal thema’s, waaronder alcohol en roken, nationale cijfers beschikbaar.

In 2018 is een tussentijdse ronde van de AGM gedaan waaraan 635 Amsterdammers van 19 t/m 64 jaar meededen. Voor het thema drugs zijn ook cijfers uit deze AGM 2018 gebruikt.

De cijfers over Amsterdam zijn middels statistische toetsen vergeleken met landelijke cijfers en met de andere grote steden. Ook zijn de resultaten tussen groepen Amsterdammers vergeleken, bijvoorbeeld tussen mannen en vrouwen, leeftijdsgroepen, mensen van verschillende herkomst en opleidingsniveaus. Verschillen zijn statistisch significant als de kans dat het gevonden verschil in deze steekproef op toeval berust kleiner is dan 5% (p<0,05). In de tabellen wordt dit met (*) aangegeven. De tabellen met AGM-cijfers laten ook de trend zien. Door de gegevens te wegen naar bijvoorbeeld geslacht, leeftijd, herkomst en gebied zijn de resultaten representatief voor de bevolking van Amsterdam.Meer informatie over de AGM >

2. Jij en je Gezondheid

Jij en je Gezondheid (JEJG) is een digitale vragenlijst die de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) gebruikt bij de gezondheidsonderzoeken. Voor deze rapportage zijn gegevens gebruikt over genotmiddelen uit de vragenlijst voor het voortgezet onderwijs. Leerlingen in de tweede en vierde klas worden gevraagd deze vragenlijst in te vullen.

Bronvermelding

Om een totaalbeeld over alcohol en drugs te krijgen is voor deze monitor gebruik gemaakt van verschillende bronnen van binnen en buiten de GGD met betrekking tot het gebruik van, verslaving aan, en incidenten met alcohol en drugs in Amsterdam.

In schooljaar 2018-2019 is de vragenlijst ingevuld door 4.598 jongeren uit de tweede klas van het voortgezet onderwijs en door 4.386 jongeren uit de vierde klas.

De resultaten tussen groepen jongeren zijn vergeleken, bijvoorbeeld tussen jongens en meisjes en jongeren van verschillende herkomsten en opleidingsniveaus. Verschillen zijn statistisch significant als de kans dat het gevonden verschil op toeval berust kleiner is dan 5% (p<0,05). In de tabellen wordt dit met (*) aangegeven. Meer informatie over Jij en je Gezondheid >

3. GGD Amsterdam: Forensische Geneeskunde en Medische Advisering

De afdeling FGMA komt op verschillende manieren in aanraking met alcohol en druggerelateerde incidenten. Zo beoordelen de artsen of iemand met een alcohol- of drugsintoxicatie in hechtenis kan worden genomen. Zij zijn ook verantwoordelijk voor medische zorg aan arrestanten en verstrekken daarbij o.a. methadon om bij arrestanten met heroïneverslaving onthoudingsverschijnselen te voorkomen. Tenslotte wordt de lijkschouw bij sterfgevallen met het vermoeden van een niet-natuurlijke doodsoorzaak door de forensisch artsen uitgevoerd. Hieronder valt ook de sterfte als gevolg van een intoxicatie met drugs Deze drie bronnen worden beschreven in deze monitor. Meer informatie over FGMA>

4. GGD Amsterdam: Maatschappelijke Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ)De afdeling MGGZ verzorgt laagdrempelige methadonbehandeling aan heroïnegebruikers die niet kunnen of willen afkicken en/of onvoldoende stabiel zijn voor een behandeling bij de huisarts. Een selecte groep waarbij de methadonbehandeling onvoldoende effect sorteert komt in aanmerking voor heroïne-coprescriptie. Tevens voert de GGD de regie over de spuitomruil (uitgevoerd door GGD Amsterdam en de Regenboog Groep). Tenslotte verzorgt deze afdeling samen met de Jellinek Preventie de test-Service waar gebruikers van drugs hun drugs anoniem kunnen laten testen en informatie kunnen krijgen om de risico’s te verkleinen. Meer informatie over MGGZ>

http://ggd.amsterdam.nl/agm

https://www.ggd.amsterdam.nl/jeugd/jongeren-12-18/jij-gezondheid/

https://www.ggd.amsterdam.nl/ggd/contact/forensische/

https://www.ggd.amsterdam.nl/ggd/contact/maatschappelijke/


Pagina 24 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




5. EMSEvent Medical Services organiseert op veel grote Amsterdamse dance-evenementen de medische hulpverlening. Per evenement wordt geregistreerd hoeveel intoxicaties er zich hebben voorgedaan en welke middelen de betrokkenen hebben gebruikt.Meer informatie over EMS>

6. VeiligheidNLIn deze monitor wordt gebruik gemaakt van de gegevens van de Spoedeisende hulp (SEH) van de beide locaties van het Amsterdam UMC (AMC en VUmc). In deze ziekenhuizen wordt de aard van het ongeval nauwkeurig geregistreerd. Deze ziekenhuizen maken deel uit van het Letsel Informatie Systeem, waar op grond van data van een steekproef van de SEH van Nederlandse ziekenhuizen een landelijk beeld gevormd wordt.Meer info over VeiligheidNL>

7. Jellinek/ArkinDe Jellinek (onderdeel van Arkin) is in Amsterdam de grootste aanbieder van verslavingszorg. De hier gebruikte gegevens hebben betrekking op Amsterdammers die in dat jaar een behandelcontact hadden met een alcohol- of drugsverslaving als hoofddiagnose bij de Jellinek of één van de andere afdelingen van Arkin. Zoals boven genoemd wordt in deze monitor ook gebruik gemaakt van gegevens van de drugstest-service van Jellinek Preventie.Meer informatie over Jellinek>Meer informatie over Arkin>

8. Drugstestservice Amsterdam (GGD Amsterdam & Jellinek Preventie)In Amsterdam zijn de GGD Amsterdam en Jellinek Preventie onderdeel van het DIMS (Drugs Informatie en Monitoring Systeem). Het DIMS is onderdeel van het Trimbos-instituut en coördineert de drugstestservices in Nederland. Hoewel de gebruikers die komen testen niet per se een representatieve afspiegeling zijn van de gemiddelde gebruiker, geven de ingeleverde samples wel een goed beeld van de huidige drugsmarkt. De registratiedata van de Amsterdamse testservices wordt geanalyseerd door Antenne, het jaarlijks onderzoek van de HvA en Jellinek Preventie naar de ontwikkelingen op de Amsterdamse drugsmarkt.Meer informatie over het DIMS>Meer informatie over de drugstestservice van de GGD Amsterdam>Meer informatie over de drugstestservice van de Jellinek>Meer informatie over de Antenne>

9. AmbulanceAmbulance Amsterdam verzorgt het ambulancevervoer in de Regio Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek/Waterland. De gegevens die hier getoond worden zijn een selectie uit de spoedritten (dus geen besteld vervoer) binnen de gemeente Amsterdam. De ritten zijn geselecteerd op basis van trefwoorden. Ritten kunnen meerdere malen geselecteerd worden indien er sprake is van meerdere drugs. Zowel ambulance-ritten als gevolg van intoxicaties en andere ongevallen onder invloed van alcohol en drugs worden meegenomen. Meer informatie over Ambulance Amsterdam>

10. Politie Amsterdam-Amstelland: Alcoholcontroles Om het voorkomen van, en ontwikkelingen in, alcoholgebruik in het verkeer te monitoren worden er periodiek en steekproefsgewijs door de Politie alcoholcontroles uitgevoerd. Dit vindt plaats in het kader van studie die in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is uitgevoerd door I&O Research. Meer informatie over dit onderzoek>

https://www.ems.nl/

http://veiligheid.nl

veiligheid.nl

https://www.jellinek.nl/

https://arkin.nl/

https://www.trimbos.nl/kennis/feiten-cijfers-drugshandel-drugsincidenten/monitoring-drugsmarkt-in-nederland-dims

https://www.ggd.amsterdam.nl/drugs/drugstestservice/

https://www.jellinek.nl/informatie-over-alcohol-drugs/drugs-test-service/

https://www.jellinek.nl/over-jellinek/onderzoek-publicaties/antenne/

https://ambulanceamsterdam.nl/

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/blg-850622.pdf


Pagina 25 van 25

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-

Beleid

Prevalentie 18+

Prevalentie 18-




11. Jeugd en alcohol en drugs 2016Dit onderzoek, uitgevoerd door de GGD Amsterdam en Jellinek preventie, is begin 2016 afgenomen onder 5e en 6e-klassers van 22 scholen voor voortgezet onderwijs in Amsterdam. Aanleiding was dat niet bekend is hoeveel 16- t/m 18-jarigen in Amsterdam alcohol en drugs gebruiken. Het gebruik van alcohol en drugs wordt wel periodiek in kaart gebracht bij leerlingen in de 2e en 4e klas van het voortgezet onderwijs in de Jeugdgezondheidsmonitor van de GGD Amsterdam. In totaal zijn 16 havo-5 klassen, 19 vwo-5 klassen en 17 vwo-6 klassen bevraagd. Er deden 1.102 leerlingen mee aan het onderzoek, acht leerlingen weigerden deelname en 186 leerlingen waren afwezig op het moment van afname. De vragenlijst ging in op het gebruik van alcohol en drugs. Ook werd gevraagd naar de intentie om deze middelen te gaan gebruiken, naar informatiezoekgedrag en naar de inschatting van schadelijkheid van het gebruik van genotmiddelen. De resultaten zijn gewogen naar de opbouw van de Amsterdamse leerlingenpopulatie (gegevens afkomstig van Dienst Uitvoering Onderwijs). Klik hier voor de factsheet.>

12. AntenneDe Antenne-studie beschrijft sinds 1993 elk jaar op basis van zowel kwalitatieve als kwantitatieve gegevens trends in middelengebruik bij jongeren en jongvolwassenen in Amsterdam. De multi-methodische onderzoeksaanpak kent drie vaste onderdelen: de panelstudie, de survey en de preventie-indicatoren. Per jaar wordt voor een subgroep Amsterdammers ingezoomd op hun middelengebruik. In deze rapportage zijn resultaten van Antenne 2016 gebruikt, waarbij de focus lag op MBO’ers.Meer informatie over de Antenne >

13. OLVGHet OLVG is een ziekenhuis met twee locaties (Oost en West). Op beide locaties is een spoedeisende eerste hulp gevestigd. Cijfers afkomstig van deze spoedeisende hulp zijn gebruikt in deze rapportage.Meer informatie over de spoedeisende hulp van het OLVG>

https://www.ggd.amsterdam.nl/publish/pages/473214/jeugd_en_genotmiddelen_2016.pdf

https://www.jellinek.nl/over-jellinek/onderzoek-publicaties/antenne/

www.olvg.nl/spoedeisende-hulp

Colofon

Uitgave GGD Amsterdam, Afdeling Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Zorginnovatie (EGZ) / Jeugdgezondheidszorg (JGZ)

Auteurs Camiel Wijffels, Marcel Buster, Ilona Steenkamer, Annemarijn Schaap, Daan Uitenbroek en Claudia Verhagen

Fotografie Ed Blaas, Edwin van Eis, Alphons Nieuwenhuis

Vormgeving Studio Serton

Contact 020 555 5495 [email protected]

website ggd.amsterdam.nl

Juni 2020mei 2019

Genotmiddelenmonitor Amsterdam 2019

Documents

Transcript of Genotmiddelenmonitor Amsterdam 2019