Generalistisch werken in de 1e lijn

Verkenning

Marian van Leeuwen

28 september 2012

Kernvragen bij de verkenning

• Wat is de rol en plek in het stelsel?• Wat zijn trends?• Zijn er beroepsprofielen?• Wat zijn speerpunten?• Zijn er opleidingsmogelijkheden?• Wat is de stand van zaken in de

praktijk?• Waar zijn praktijkvoorbeelden te

vinden? 2

Diverse namen

• 1e lijns generalist• Frontlijnwerker• Sociale huisarts• Gezinscoach• Wijkcoach• Medewerker sociale teams• Stadsmariniers

3

Kernwoorden

Domein overstijgend werken: jeugd, werk&inkomen, wonen, welzijn, schulden en veiligheid

Integraal werken

Versterken eigen kracht en zelfredzaamheid

Vertrouwen van de cliënt

4

Risicofactoren: langdurige aandoening bij kind of ouder, armoede, werkloosheid, alleenstaand ouderschap, lage opleiding enz.

> 3 risicofactoren = kwetsbare gezinnen(RMO 2012)

RMO: hulp aan kwetsbare gezinnen

RMO ‘ontzorgen en normaliseren’

Advies over hulp aan kwetsbare gezinnen:- Investeer niet langer in super-specialisatie en

zware hulpverlening- Tegengaan van onnodig problematiseren en

etiketteren- Zorg die de eigen kracht van het gezin versterkt en

de sociale omgeving activeert en benut

6

Gezinscoach in de eerste lijn

Gezinscoach in de eerste lijn (RMO) • Werkt generalistisch• Dicht bij het gezin en de omgeving van het gezin• Biedt praktische ondersteuning en verwijst enkel

door als er geen andere opties meer zijn• Geen extra nieuwe laag in de keten! • Mogelijk het werk van teams als ZorgAdviesTeams

en sociale wijkteams versterkt of zelfs vervangt • Verschil met de huisarts: hij is er in principe enkel

voor de kwetsbare gezinnen en gaat per definitie erop af

7

Taken 1elijns gezinscoach (RMO)

1. Vertrouwen opbouwen en het gesprek aan gaan

2. Activeren en versterken van de eigen kracht van een gezin in de sociale omgeving

3. Oplossen van (opvoed)vraagstukken in het gezin, zo nodig met hulp van praktische ondersteuning of specialist

4. Indien nodig doorverwijzen naar zwaardere, meer gespecialiseerde hulpverlening

8

Competentieprofiel gezinscoach (RMO)

• Juiste kwalificaties• Persoonlijke competenties• Vertrouwen kunnen opbouwen, ook bij

zorgmijdende, in de hulpverlening teleurgestelde gezinnen

• Gezin ondersteunen in herstel van het gewone leven

• Sociaal netwerk kunnen aanspreken• Op basis van gedegen probleemanalyse

besluiten over evt. specialistische hulp

9

Voorbeelden van generalistisch werken

• Wrap around care• ‘10’ voor Toekomst• Thuisbegeleiding• K-vriendelijk• Buurtzorg Jong• Lokale intensieve pedagogische thuishulp• CJG4kracht: generalistenteam

In deze voorbeelden is eigen kracht van het gezin de basis en benut de sociale omgeving. De gezinscoach ondersteunt het gezin, maar laat hen zelf aan zet.

10

Internationaal : Denemarken

• Sinds decentralisatie: meer systeemgericht werken binnen de setting van een gezin. Veel meer social workers op scholen en in de kinderopvang, zowel ter ondersteuning van de kinderen als van de medewerkers

• Social workers van de gemeente nemen besluit of iemand extra zorg krijgt. Deze social worker is de spin in het web en fungeert als hulpverlener, case manager, gezinsvoogd en raadsonderzoeker, hij stelt samen met het gezin een plan van aanpak op.

11

Manier van werken of nieuw beroep? • Margot Scholte (lector InHolland/Movisie): er is

een nieuw landelijk beroepsprofiel nodig, er wordt te specialistisch opgeleid gericht op hulpverleners die in een spreekkamer zitten.

• Tom van Yperen: pedagogische huisarts, minimaal HBO

• Jo Hermanns: specialist van het gewone leven (HBO)

12

Generalistisch werken in diverse sectoren en professionaliseringstrajecten

– Welzijn Nieuwe Stijl: nieuwe sociale professional (actie-programma professionalisering Welzijn & Maatschappelijk Dienstverlening – ism vakbonden, MO-groep, Code 2, BVJong, NVWM, HBO- en MBO-raad, Movisie)

– JGZ: betrokken en nabij, de Publieke Zorg voor Jeugd zorgverlener

– Professionalisering CJG: ism GGD NL, Actiz, MO-groep, Jeugdzorg NL, NIP, NVO, AJN, NVMW, V&VN, NCJ en Nji

– Professionalisering Jeugdzorg: ism Jeugdzorg NL, NJi13

CompetentieprofielenEr is heel veel over competenties geschreven.

Profielen gevonden in:

• Leeuwarden (frontlijnteam)

• Enschede (wijkteams)

• Eindhoven (WIJ Eindhoven generalistenteams)

• Nijmegen

• Rotterdam (frontlijnteam)

• Groningen (De Ploeg MPG project)

• Deventer (Coach van het alledaagse)

• Amsterdam (Samen DOEN in de wijk)

Amsterdam heeft competentieprofiel en talenten motivatie analyse. 14

Competenties volgens AmsterdamCompetenties1. Creativiteit2. Zelfontwikkeling3. Durf4. Coachen5. Samenwerken6. Netwerken7. Aanpassingsvermoge

n8. Innoverend vermogen9. Overtuigingskracht

15

Talenten-motivatie-analyse generalist• Emotionele balans: bovengemiddelde eigenwaarde,

optimistisch, zien kansen en mogelijkheden en durven af te wijken en risico’s te nemen, ze kunnen hiërarchie relativeren

• Motieven & drijfveren: gedreven door afwisseling en van nature nieuwsgierig, nuchter, helikopterview, kunnen relativeren en hebben weinig aanzienbehoefte

• Sociale talenten: echte verbinders, netwerkers die anderen ruimte bieden en cliënten en sociale omgeving in waarde laten. Ze voelen aan wanneer hulp nodig is, stellen zich informeel op en zijn onafhankelijk van regels.

• Beïnvloedende talenten: enthousiast, niet snel opgeven, tolerante conflictbemiddelaars, kunnen sturend optreden zonder autoritair te worden

• Leidinggevende talenten: autonome professionals die graag het voortouw nemen en draagvlak zoeken voor hun besluiten

• Organisatorische talenten: creatieve geesten met een praktische instelling, die zich makkelijk aan kunnen passen. 16