Gemeente Helmond DPO marktmogelijkheden supermarktaanbod Stiphout

8/10/2019 Gemeente Helmond DPO marktmogelijkheden supermarktaanbod Stiphout

1/34


2/34


3/34

BRO

Hoofdvestiging

Postbus 4

5280 AA Boxtel

Bosscheweg 107

5282 WV Boxtel

T +31 (0)411 850 400

F +31 (0)411 850 401

DPO Marktmogelijkheden

supermarktaanbod StiphoutGemeente Helmond

Rapportnummer: 203X00880.070038_2

Datum: 24 april 2012

Contactpersoon opdrachtgever: De heer R.M.J. van den Heuvel

Projectteam BRO: Aiko Mein, Paul Kersten

Trefwoorden: DPO, marktmogelijkheden, supermarkten,

Dagelijkse artikelensector, Stiphout, Helmond

Bron foto kaft: Hollandse Hoogte 4

Beknopte inhoud: Het initiatief van C1000 voor verplaatsing en uitbrei-

ding van het winkeloppervlakte van haar supermarkt

in Stiphout is getoetst op de effecten voor de win-

kelvoorziening in het dorp conform de kadernota

voor detailhandel. Bij deze toetsing is ook de herin-

vulling van de huidige locatie betrokken. Geconclu-

deerd wordt dat de beoogde verplaatsing/vergroting

van de C1000-supermarkt distributief te onderbou-

wen is, maar dat de herinvulling van het te verlaten

pand met een tweede supermarkt consequenties met

zich meebrengt.


4/34


5/34

Inhoudsopgave 1

Inhoudsopgave pagina

1. INLEIDING 3

1.1 Aanleiding en vraagstelling 3

1.2 Afbakening onderzoek 4

1.3 Leeswijzer 4

2. OVERWEGINGEN EN CONCLUSIES 5

2.1 Invloed op de structuur 5

2.2 Duurzame ontwrichting 8

2.3 Conclusies 10

VERANTWOORDING

3. VERTREKSITUATIE 13

3.1 Aanbodstructuur dagelijkse artikelensector 13

3.2 Vraagstructuur 16

4. ONTWIKKELINGEN EN FUNCTIONEREN 194.1 Trends en ontwikkelingen 19

4.2 Economisch functioneren en marktruimte 21

BIJLAGE

Begrippenlijst


6/34

2


7/34

Hoofdstuk 1 3

1. INLEIDING

1.1 Aanleiding en vraagstelling

Aanleiding

De huidige C1000 supermarkt in Stiphout voldoet niet meer aan de moderne eisen

die aan een C1000 supermarkt gesteld worden. Het winkelvloeroppervlakte (wvo) is

met 728 m te beperkt en de parkeergelegenheid is voor een moderne supermarkt

verre van optimaal. Om in beide behoeften te voorzien, is een nieuwe locatie ge-

wenst, waar een vloeroppervlak van 1.000 tot 1.125 m wvo mogelijk wordt en de

parkeervoorziening op peil komt.

Door de voorgenomen verplaatsing van C1000 komt de bestaande 728 m wvo de-

tailhandelsruimte vrij. De locatie leent zich niet voor een moderne servicesupermarkt

in het midden- of hoogsegment, zeker gelet op de argumenten voor de verplaatsing

van de C1000. De locatie biedt echter wel het formaat die een supermarkt in het

discountsegment zoekt. Alternatieve detailhandelsbestemmingen zijn echter ook

mogelijk.

De gemeente Helmond wil graag meer inzicht in de distributie-planologische wen-

selijkheid en ruimtelijk-economische haalbaarheid van het initiatief van C1000,

waarbij tevens de mogelijkheid van herinvulling van de bestaande locatie wordt

meegewogen.

Kadernotitie detailhandel

In 2005 heeft de gemeente Helmond de kadernotitie Werk maken van detailhan-

del vastgesteld. In deze notitie wordt een beleidskader geboden voor de detail-

handel op stedelijk niveau. De gemeente geeft hierin als uitgangspunt dat dagelijk-

se levensbehoeften in de eigen buurt of wijk gekocht moeten kunnen worden en

dat er binnen de gemeente slechts ruimte is voor n megasupermarkt (AH XL, To-

renstraat). De gemeente Helmond richt zich tevens op het moderniseren van de

wijken buurtwinkelcentra en daarmee primair op het verbeteren van de economi-

sche vitaliteit van deze centra.

Vraagstelling

Het gewenste branchegerichte distributie-planologisch onderzoek dient antwoord

te geven op de volgende vragen:

Wat zijn de marktmogelijkheden voor uitbreiding van het winkelaanbod in de

dagelijkse artikelensector, en meer specifiek voor supermarktaanbod in Stip-

hout?


8/34

Hoofdstuk 14

Wat zijn de effecten van de beoogde verplaatsing/vergroting van de C1000 op

de detailhandelsstructuur en meer in het bijzonder de boodschappenstructuur in

deze plaats?

Wat zijn de mogelijkheden voor en de effecten van een eventuele herinvullingvan het te verlaten pand met een discountsupermarkt voor de detailhandels-

structuur van Stiphout en de gemeente Helmond als geheel?

1.2 Afbakening onderzoek

Initiatief

De huidige locatie aan de Dorpstraat 58D in Stiphout ligt in het centrum van het

winkelgebied van Stiphout. De huidige supermarktvestiging ter plaatse (C1000)

heeft een bruto vloeroppervlak (bvo) van zon 950 m.

De nieuwe vestiging van de C1000 is voorzien aan de Dorpstraat 55 (de overzijde van

de huidige vestiging) en heeft een beoogd bvo van 1.350 tot 1.500 m. Er zijn tevens

parkeerplaatsen op eigen terrein voorzien en de ligging blijft centraal in het win-

kelgebied van Stiphout.

Dagelijkse artikelensector

Voorliggend onderzoek beperkt zich tot de dagelijkse artikelensector. Onder de

dagelijkse artikelensector vallen de branches levensmiddelen en persoonlijke verzor-

ging. Hiermee volgen we de indeling van Locatus1. Het onderzoek richt zich naast

supermarkten daarmee ook op (vers)speciaalzaken, drogisterijen en parfumerien.

1.3 Leeswijzer

Deze rapportage bestaat uit twee delen: de beantwoording van de onderzoeksvra-

gen en de verantwoording. In hoofdstuk 2 vindt u de belangrijkste afwegingen om-

trent duurzame ontwrichting en de effecten voor de locatie. Dit hoofdstuk wordt

afgesloten met de conclusies en aanbevelingen. De achterliggende analyses zijn te

vinden in de verantwoording. Hierin wordt uitgebreid ingegaan op de aanbod- en

vraagstructuur, vergelijkingscijfers en de trends en ontwikkelingen in de detailhan-

del/supermarktsector.

De cijfers over het aanbod aan winkels zijn ontleend aan de actuele cijfers van Loca-

tus, tenzij anders vermeld.

1Locatus is dataleverancier van winkelgegevens. Alle geraadpleegde gegevens betreffen de per 15 fe-bruari 2012 beschikbare data via Locatus Online.


9/34


10/34

Hoofdstuk 26

Consumentengedrag verandert

Consumenten doen hun boodschappen het liefst dicht bij huis. Maar als de super-

markt niet voldoet aan hun verwachtingen (o.a. omvang, assortiment, bereikbaar-

heid, etc.), dan zijn ze bereid verder te reizen. Consumenten bezoeken ook meerde-re supermarkten. Er zijn geen duidelijk afgebakende verzorgingsgebieden meer te

trekken rondom supermarkten. De steeds mobielere consumenten doen boodschap-

pen op het moment wanneer het hen uitkomt, bij de formules die het beste bij hen

aansluiten en op de locatie waar zij zich thuis voelen.

Voor de consumenten in Stiphout is de megasupermarkt AH XL als goed bereikbaar

alternatief voor de C1000 aantrekkelijk, maar ook de Jumbo in Mierlo-Hout trekt

koopkracht. Ook buurgemeente Nuenen trekt koopkracht uit Stiphout, vanwege de

snelle en gemakkelijke verbindingsweg en het winkelaanbod. De uitbreiding en

modernisering van de C1000 dient ook vooral de versterking van de concurrentiepo-

sitie.

Supermarkten in het discountsegment worden gewoonlijk bezocht door consumen-

ten die ook inkopen bij servicesupermarkten. Ze gelden als een specifieke aanvulling

op het totaalaanbod. In de huidige spreiding van dit segment in Helmond is het

noordwestelijke deel van de stad (incl. Stiphout) niet voorzien.

Inwonersaantal en consumenten

De gemeente Helmond heeft 88.725 inwoners (per 1 oktober 2011), verdeeld over

de kernen Helmond en Stiphout. Helmond ligt op ca. 10 kilometer van Eindhoven en

wordt omgeven door de gemeenten Deurne, Laarbeek, Gemert-Bakel, Asten, Some-ren, Geldrop-Mierlo en Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Een aanzienlijk deel van

het winkelaanbod in Helmond heeft ook een functie voor de inwoners van deze

omringende gemeenten. Uit prognose van Provincie Noord Brabant geldt Helmond

als groeilocatie met in 2020 een inwonersaantal van 92.965 en in 2030 een aantal

van 96.875. Voor de ontwikkeling van het inwonersaantal van Stiphout, als primaire

verzorgingsgebied van de supermarkt, baseren we ons op de wijkprognoses van

gemeente Helmond. Het inwonersaantal van Stiphout is de laatste jaren beperkt

afgenomen, is 5.334 (per 2011) en wordt voor 2020 op 5.110 gehouden. Daarna

wordt weer een stijging tot 5.410 in 2030 verwacht.

Een belangrijke ontwikkeling voor Stiphout is de realisatie van de automotive cam-pus, direct grenzend aan de zuid-westkant van Stiphout. De toename van de werk-

gelegenheid op dit bedrijventerrein kan een impuls betekenen voor Stiphout, en

met name voor de detailhandel in het dorp.

Modernisering en economische vitaliteit

De vernieuwing en uitbreiding van de C1000 levert een belangrijke bijdrage aan de

modernisering en economische vitaliteit van het winkelcentrum in Stiphout.


11/34

Hoofdstuk 2 7

Het brengt de supermarktfunctie in Stiphout op actueel niveau in oppervlakte, aan-

bod en parkeervoorzieningen. Het versterkt bovendien de concurrentiepositie van

het hele centrum van Stiphout door de te verwachten afname van koopkrachtaf-

vloeiing. Het initiatief van C1000 past binnen deze gemeentelijke beleidswensen.

Fysieke ruimte voor een moderne supermarkt

In veel wijkwinkelcentra is het lastig een geschikte locatie te vinden voor een mo-

derne grotere supermarkt met voldoende parkeermogelijkheden. Om deze reden

zijn al verschillende formules uitgeweken naar een perifere locatie. Voor de C1000 in

Stiphout geldt echter een uitstekende mogelijkheid in het huidige midden van het

centrum, centraal aan de Dorpsstraat.

Herinvulling huidige locatie

Hoewel de huidige locatie slechts een beperkte frontbreedte heeft en leegstand

ervan daardoor ook slechts beperkt zal opvallen, is het oppervlakte van 728 m2wvo

binnen de totale detailhandelsstructuur van Stiphout (42 verkooppunten, 4.811 m2

wvo) relatief groot. De herinvulling biedt echter ook kansen om eveneens de mo-

dernisering en economische vitaliteit van het wijkwinkelcentrum van Stiphout te

versterken. Binnen het segment van de dagelijkse artikelen is dit oppervlak alleen

geschikt voor een supermarktformule. Een formule in het midden of hoogsegment,

vergelijkbaar met de C1000 voegt weinig toe aan de diversiteit van het aanbod en

de locatie is in feite te klein voor een nieuwe vestiging uit dit segment. Voor een

invulling met een discountformule is het wvo echter wel toereikend en bovendien

voegt een discounter ook diversiteit in het aanbod toe. Doordat een discounter nu

ontbreekt in het noordwestelijk deel van Helmond biedt het bovendien extra trek-kracht voor het winkelcentrum van Stiphout (meer gebonden koopkracht en bezoe-

kers van buiten het dorp). Zo kan een discountformule ook een bijdrage leveren aan

de modernisering en economische vitaliteit van Stiphout. De marktruimte voor een

tweede supermarkt in Stiphout is echter zeer beperkt en er zal waarschijnlijk sprake

zijn van omzetderving of verdringingseffecten bij de overige aanbieders in de dage-

lijkse artikelensector. Dit zal zeker ook gelden voor de vernieuwde C1000. Boven-

dien zal de vestiging van een discounter ook tot parkeerproblemen kunnen leiden.

Bij herinvulling met een niet-supermarkt, met bijvoorbeeld een detailketen als

Kruidvat, Blokker of Action is sprake van minder parkeerdruk, terwijl de variteit

aan winkelaanbod wel toeneemt.

Courantheid vastgoed

De aantrekkelijkheid van het winkelcentrum van Stiphout door de nieuwe C1000

vestiging neemt toe. Deze investering kan voor een toename in het vertrouwen van

andere detailhandelsondernemingen in de omzetmogelijkheden van Stiphout wor-

den gezien. Het huidige aanbod van winkelvastgoed in Stiphout bestaat uit een

kleinschaliger locatie van 265 m wvo in de commercile ruimte van het nieuwbouw

complex met appartementen aan de Dorpsstraat 30 en uit 720 m bvo aan de Dorps-


12/34

Hoofdstuk 28

straat 125 in bestaande bedrijfsruimte. Deze laatste ligt relatief buiten het wijkwin-

kelgebied en wordt bovendien als bedrijfsruimte, kantoorruimte en showroom aan-

geboden. De eerste wijkt in oppervlakte te sterk af van de 728 m van de huidige

C1000 locatie. Door de voorgenomen verhuizing van textielwinkel de Greef komtbovendien aan de Dorpstraat 63-67 tot 500 m ruimte vrij, waarvoor invulling met

een supermarkt is uitgesloten.

2.2 Duurzame ontwrichting

Voor nieuwvestiging van een supermarkt is het van belang om aan te tonen dat er

geen duurzame ontwrichting van de structuur optreedt. Voor de conclusie is een

nadere toelichting op het begrip duurzame ontwrichting nodig.

Duurzame ontwrichting

In de ruimtelijke ordening dient op basis van ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of

nieuwe initiatieven resulteren in duurzame ontwrichting van de voorzieningenstructuur. Het gaat hierbij

om de effecten op de structuur, dus het geheel van de winkelvoorzieningen. Een verslechterde concurren-

tiepositie voor individuele bedrijven is geen ruimtelijk relevant argument2. Bij haar besluitvorming behoort

een overheid zich niet te mengen in onderlinge concurrentieverhoudingen.

Pas als het verdwijnen van n of meerdere winkels als gevolg van een initiatief een onevenredige aantas-

ting van de distributieve voorzieningen tot gevolg heeft, is er sprake van duurzame ontwrichting. Het gaat

hierbij om aantasting gedurende langere tijd (b.v. als het leidt tot langdurige leegstand en verpaupering).

Bij duurzame ontwrichting gaat het dus om het directe consumentenbelang op lange termijn. Dit is hetgeval indien er wezenlijke beperkingen ontstaan voor de inwoners van een kern bij het doen van hun

aankopen, door het te verwachten wegvallen van n of meerdere winkels. In concreto gaat het om een

onaanvaardbare afname van de in een verzorgingsgebied aanwezige variatie in het aanbod van een be-

paalde branche. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als door uitbreiding van een supermarkt, de supermarkten

in de omliggende wijken/ kernen sluiten, en de consument een fors grotere reisafstand heeft om bood-

schappen te kunnen doen. De consument dient een voldoende voorzieningenniveau te behouden op een

aanvaardbare afstand van hun woonplaats3. De definitie van aanvaardbare afstand is in de rechtspraak

echter nog niet eenduidig. Dit is onder meer afhankelijk van de regio en de branche.

Bij duurzame ontwrichting gaat het dus om het directe consumentenbelang (oplange termijn) en niet om een verslechterde concurrentiepositie voor individuele

bedrijven.

2 ABRS 2 oktober 2001, zaaknummer 200105597/1

3 Afdeling bestuursrechtspraak 10 juni 2009 AB 2009, 252; r.o. 2.7.1 winkelcentrum gemeente Marne


13/34

Hoofdstuk 2 9

Duurzame ontwrichting en Helmond

In het gemeentelijk detailhandelsbeleid staat de gewenste detailhandelsstructuur

beschreven. Voor dagelijkse artikelen dienen consumenten in hun buurt- of wijk-

winkelgebieden terecht te kunnen. Supermarkten zijn belangrijke dragers van dezewinkelgebieden. Stel een supermarkt moet sluiten door toenemende concurrentie,

dan komt het totale winkelgebied onder druk te staan. Maar er is dan nog niet per

definitie sprake van duurzame ontwrichting, omdat de consument nog steeds op

korte afstand haar aankopen kan doen.

Door de voorgenomen verplaatsing en uitbreiding van de C1000 in Stiphout komt de

supermarkt branche van Helmond niet onder druk te staan. De marktruimte is op

het schaalniveau van Helmond voldoende aanwezig. Hetzelfde geldt voor een even-

tuele toevoeging van een discountformule op de huidige locatie van de C1000. Voor

Stiphout geldt de AH XL als goed alternatief. Deze zal, vanwege de eigen autonome

trekkracht, nauwelijks effecten van de uitbreiding in Stiphout ondervinden. Daar-

naast zal de Jumbo in Mierlo-Hout een beperkt omzetverlies leiden. Met deze beide

beperkte effecten is er echter geen sprake van enige duurzame ontwrichting.

Duurzame ontwrichting en Stiphout

De trekkracht van de C1000 in Stiphout wordt door de verplaatsing en uitbreiding

versterkt, waardoor er sprake zal zijn van een toename van de koopkrachtbinding in

Stiphout. Uitbreiding van het aanbod van de supermarkt binnen de totale dagelijkse

artikelen sector van Stiphout kan tot verdringing leiden van een speciaalzaak, maar

heeft daarmee geen duurzame ontwrichting tot gevolg. Het totale aanbod in Stip-

hout voor consumenten blijft voorhanden, sterker nog: het totale aanbod in m

2

wvoneemt toe.

De eventuele toevoeging van een discounter betekent voor de consument in Stip-

hout een uitbreiding van het aanbod. De praktijk leert dat een discountsupermarkt

in de combinatie met een moderne service supermarkt zorgt voor een wederzijdse

versterking: voor de consument ontstaat de mogelijkheid voor een combinatiebe-

zoek. Maar in kleine marktgebieden zoals Stiphout kan ook omzetverdunning op-

treden, met eventueel sluiting van zaken tot gevolg. Toch zal er ook in dit geval

geen sprake zijn van duurzame ontwrichting: wel kan een aantasting van het voor-

zieningenniveau mogelijk zijn.

Aanwezige marktruimte C1000 uitbreiding

Uit de benadering van de distributieve marktruimte komt naar voren dat het huidi-

ge aanbod van Helmond boven het landelijke niveau functioneert, waardoor kwan-

titatieve uitbreidingsruimte aanwezig is. Hetzelfde geldt voor de marktruimte in

Stiphout, met name omdat de uitbreiding en modernisering van de C1000 voor een

toename van de koopkrachtbinding zorgen. De marktruimte is echter tamelijk be-

perkt vanwege de verwachte bevolkingskrimp


14/34


15/34

VERANTWOORDING


16/34


17/34

Hoofdstuk 3 13

3. VERTREKSITUATIE

3.1 Aanbodstructuur dagelijkse artikelensector

Omvang en spreiding aanbod

In het dorp Stiphout bestaat het aanbod dagelijkse artikelen uit 10 winkels met

1.221 m wvo. De C1000 supermarkt heeft een omvang van 728 m wvo. De overige

winkels in de dagelijkse artikelensector zijn: 1 AGF-winkel, 2 bakkerijen, 1 delicates-

senzaak, 1 poelier, 1 slagerij, 1 slijterij/wijnhandel, 1 apotheek en 1 drogist. De win-

kels liggen centraal in het dorp aan de Dorpstraat. De meeste speciaalzaken zijn in

de nabijheid van de supermarkt gevestigd. Het aanbod in dagelijkse artikelen is

hiermee compleet te noemen voor een dorp van ca.5.300 inwoners. Het aanbod aan

dagelijkse artikelen in Stiphout omvat zon kwart van het totale aantal wvo (4.811

m2) en minder dan een vijfde van het totale aantal winkels (42).

Schaalgrootte supermarkten.

De gemiddelde schaalgrootte van de supermarkten in de gemeente Helmond be-

draagt ongeveer 1.034 m wvo. Dat is op zichzelf redelijk in lijn met de gemiddelden

zoals ook blijkt uit de vergelijking met enkele andere plaatsen met tussen 80.000 en

90.000 inwoners (tabel 2.2). Toch wordt het beeld enigszins vertekend door de aan-

wezige megasupermarkt AH XL aan de Torenstraat (3.900 m wvo). In zn algemeen-

heid hebben moderne full-service supermarkten, gericht op een goede verzorging

van de omliggende wijk, een oppervlak van ca. 1.200 m wvo tot 1.500 m wvo.Slechts drie supermarkten in Helmond hebben deze maatvoering. De meeste service-

supermarkten zijn tussen 800 en 1.000 m wvo. Tegenwoordig worden op wijkni-

veau overigens ook al supermarkten van rond de 1.800 2.000 m wvo geopend.

De moderne discountsupermarkten van Lidl vragen voor een goed functioneren

tegenwoordig een oppervlak van ongeveer 900 tot 1.100 m wvo. De Aldi super-

markten aan het Nieuweveld (530 m wvo) en aan de Walvisstraat (480 m wvo) blij-

ven hier ruim bij achter, maar zijn tevens indicatief voor de beperktere omvang van

de Aldi formule.

Supermarktaanbod beperkt gestegen.In tabel 2.1 is te zien dat het supermarktaanbod ten opzichte van 2004 beperkt ge-

groeid is, in lijn met de groei van het aantal inwoners in de gemeente Helmond

(zon 3.500). De volgende toevoegingen en verschuivingen hebben plaatsgevonden:

Aan de Noord Koninginnewal is een nieuwe vestiging van Aldi gekomen.

AH XL in de Torenstraat is gekomen in plaats van de Konmar superstore en heeft

3.900 m2WVO.

De vier Edah-vestigingen hebben plaatsgemaakt voor vestigingen van Plus en

Em-T, waarvan de Plus aan het Gerardusplein inmiddels is gesloten.

De vier Super de Boer-vestigingen hebben plaatsgemaakt voor twee Jumbo en

twee C1000 vestigingen, waaronder de locatie in Stiphout.


18/34

Hoofdstuk 314

De tabakswinkel Kiosk, aan het Stationsplein, is in de plaats van de supermarkt

Wizzl gekomen.

Tabel 2.1 Supermarkten (wvo) gemeente Helmond in 2004, 2008 en 2012

Supermarkt Straat 2004 2008 2012

Konmar / AH XL Torenstraat 3.600 3.900 3.900

Edah / Plus Nieuweveld 1.255 1.430 1.430

AH De Plaetse 800 770 1.400

AH Dijksestraat 1.195 1.310 1.310

Super de Boer / Jumbo Azalealaan 950 1.215 1.215

AH Brouwhorst 1.200 1.100 1.100

Super de Boer / C1000 Brouwhorst 980 930 1100

Super de Boer / Jumbo Hoofdstraat 900 810 970

C1000 Jansen & Fritsenplein 940 920 920

Edah / Em-T 2de Haagstraat 995 915 915

Lidl Geysendorfferstraat 910 910 910

Edah / Em-T Wederhof 935 910 910

AH Dierdonkpark 900 880 880

Aldi Walvisstraat 500 480 780

Super de Boer / C1000 Dorpstraat Stiphout 920 730 730

Aldi Noord Koninginnewal 0 0 710

Aldi Nieuweveld 450 480 530

Star Heistraat 270 270 270

Edah / Plus Gerardusplein 675 660 0

Wizzl Stationsplein 300 0 0Totaal 18.376 18.620 19.980

Bron: Supermarktgids cijfers 2004, Locatus cijfers 2008 en 2012.

Actueel supermarktaanbod Helmond onder gemiddelde

Het huidige supermarktaanbod van Helmond ligt in aantal m2wvo per 1.000 inwo-

ners met 225 m2iets onder het landelijke gemiddelde van 231 m2. In vergelijking met

steden van een vergelijkbaar aantal inwoners is het aanbod echter relatief laag te

noemen (zie tabel 2.2). Dit geldt ook voor het aanbod in dagelijkse artikelen: 327 m 2

ten opzichte van het landelijke gemiddelde van 335 m2wvo per 1.000 inwoners (zie

tabel 2.3). Met de voorgenomen uitbreiding van C1000 en met een herinvulling van

de huidige locatie met een supermarktformule blijft het aanbod op Helmonds ni-

veau hooguit gemiddeld te noemen. Dit blijft ook zo na de opening in 2012 van de

nieuwe Jumbo in Brandevoort.


19/34

Hoofdstuk 3 15

Tabel 2.2 Vergelijking aanbod dagelijkse artikelen

Plaats inwoners winkels m wvo gem. schaal

wvo per 1.000

inwoners

Alkmaar 86.525 171 37.658 220 435

Hengelo 80.935 121 28.634 237 354

Hilversum 84.415 152 29.492 194 349

Helmond 1) 88.725 139 29.008 209 327

Helmond 2) 88.725 18 29.478 1.638 332

Helmond 3) 88.725 19 30.208 1.590 340

1) Huidige situatie

2) Met verplaatsing en uitbreiding C1000 Stiphout

3) Met verplaatsing en uitbreiding C1000 Stiphout + nieuwvestiger huidige locatie

Bron: Locatus.

Actueel supermarktaanbod Stiphout ver onder gemiddelde

Voor Stiphout geldt dat het huidige supermarktaanbod (136 m2) en het aanbod van

dagelijkse artikelen (229 m2) ver onder het landelijke gemiddelde ligt voor opper-

vlaktes per 1.000 inwoners (resp. 231 m2en 335 m2). Met de uitbreiding van de C1000

komen beide oppervlaktes iets boven het gemiddelde te liggen, waarmee het ge-

middelde landelijke niveau dus ook voor Stiphout gehaald wordt. Door toevoeging

van een tweede supermarkt als herinvulling van de huidige C1000 locatie komt het

aanbod behoorlijk boven het landelijk gemiddelde te liggen.

Marktsegmentatie supermarktformules

Leidend in de marktsegmentatie van supermarktformules is het (algemene) service-niveau van een supermarktformule. Het serviceniveau is een breed begrip en deels

ook subjectief. De consument beoordeelt een supermarkt op diverse aspecten, zoals

keuzemogelijkheid, ambiance, uitstraling, diepte assortiment, gemakselementen,

presentatie producten, aanbod versartikelen, klantvriendelijkheid personeel, assor-

timent regio-producten, enz. Naast serviceniveau is het prijsimago een belangrijke

afweging van de consument in de keuze voor een bepaalde supermarkt.

Alle segmenten in het supermarktaanbod zijn in de gemeente Helmond aanwezig,

maar het hogere marktsegment is met 8 winkels en bijna tweederde van de ver-

koopruimte wel heel sterk vertegenwoordigd. In vergelijkbare steden, zoals Alkmaar

en Hilversum, ligt het aandeel supermarkten in het hogere segment op ongeveer55%. In Hengelo bestaat slechts 28% van het totale supermarktaanbod uit super-

markten in het hogere marktsegment. Het aanbod van discounterformules ligt on-

geveer op het huidige marktaandeel van deze formules (15%).


20/34

Hoofdstuk 316

Tabel 2.3 Marktsegmentatie supermarktformules

Segmentatie Formules m wvo Aandeel

Hoog AH, Jumbo, Plus 12.205 61,1%

Midden C1000, Em-T 4.575 22,9%

Laag Lidl, Aldi 2.930 14,7%

Onbekend Star 270 1,4%

Totaal 19.980 100%

3.2 Vraagstructuur

Lichte daling aantal inwoners Stiphout vs stijging Helmond

De gemeente Helmond heeft 88.725 inwoners (per 1 oktober 2011), verdeeld over

de kernen Helmond en Stiphout. Helmond ligt op ca. 10 kilometer van Eindhoven en

wordt omgeven door de gemeenten Deurne, Laarbeek, Gemert-Bakel, Asten, Some-

ren, Geldrop-Mierlo en Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Een aanzienlijk deel van

het winkelaanbod in Helmond heeft ook een functie voor de inwoners van deze

omringende gemeenten. Het inwonersaantal stijgt jaarlijks rond 1%, in 2000 be-

droeg het aantal inwoners nog 80.098.

Uit prognose van Provincie Noord Brabant geldt Helmond als groeilocatie met in

2020 een inwonersaantal van 92.965 en in 2030 een aantal van 96.875. Voor de ont-

wikkeling van het inwonersaantal van Stiphout baseren we ons op de wijkprognoses

van gemeente Helmond. Het inwonersaantal van Stiphout is de laatste jaren beperkt

afgenomen, is 5.334 (per 2011) en wordt voor 2020 op 5.110 gehouden (5.410 in2030).

Een belangrijke ontwikkeling voor Stiphout is de realisatie van de automotive cam-

pus, direct grenzend aan de zuid-westkant van Stiphout. De toename van de werk-

gelegenheid op dit bedrijventerrein kan een impuls betekenen voor Stiphout, en

met name voor de detailhandel in het dorp.

Gemiddeld inkomen Helmond lager ten opzichte van het landelijke gemiddelde

Het gemiddelde inkomen per inwoner van Helmond ligt met circa 20.300 per

hoofd van de bevolking 6% beneden het landelijk gemiddelde, van 21.600,- (bron:

gemeente Helmond). In de distributieplanologie wordt bij afwijkingen boven de 5%

een aanpassing gedaan op de landelijk gemiddelde toonbankbestedingen. De ge-

middelde bestedingen in de dagelijkse artikelensector op jaarbasis in Nederland

bedragen 2.240,-4(incl. BTW) per inwoner. Dit bedrag omvat bestedingen aan da-

gelijkse artikelen, maar ook aan niet-dagelijkse artikelen zoals bloemen en planten,

tijdschriften, dierenvoeding, huishoudelijke artikelen, etc. Gezien de vraagstelling

wordt in onderhavige rapportage uitgegaan van deze supermarktbestedingen.

4 HBD, augustus 2011, gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd van de bevolking (inclusief BTW).


21/34

Hoofdstuk 3 17

Gecorrigeerd voor het bestedingsniveau bedraagt de gemiddelde supermarktbeste-

ding per inwoner in de gemeente Helmond ca. 2.206 (exclusief BTW)5.

Gezien de samenstelling van de bevolking van Stiphout, mede aangeduid als deelsvilladorp wordt voor de bestedingscijfers in Stiphout geen correctie t.o.v. het lan-

delijke gemiddelde toegepast.

Koopstromen

Wat betreft de koopstromen kan er voor de gemeente Helmond gebruik worden

gemaakt van het koopstromenonderzoek regio Zuid-Oost Brabant (SRE) dat door

BRO is uitgevoerd in 2009. Als referentie voor de benadering van de koopkrachtbin-

ding en -toevloeiing in de dagelijkse sector hebben we tevens gebruik gemaakt van

gegevens uit Winkelvoorzieningen op waarde geschat van Drs. E.J. Bolt.

In zn algemeenheid geldt dat de koopkrachtbinding aan het supermarktaanbod in

een grotere plaats op een hoog niveau ligt. Bij het aankoopgedrag ten aanzien van

dagelijkse artikelen is de factor afstand nog altijd belangrijk, en in een plaats als

Helmond heeft de consument de keus uit diverse soorten supermarkten. Toch zal er

wel enige koopkracht afvloeien, bijvoorbeeld omdat forensen elders inkopen doen

of omdat het supermarktaanbod in een andere plaats versterkt wordt. De koop-

krachtbinding is op basis van het regionale koopstromenonderzoek 88,3%.

Het Helmondse supermarktaanbod zal behalve uit de eigen plaats ook omzet van

buiten de gemeente trekken. Op basis van het koopstroomonderzoek van SRE, de

gegevens van Bolt en ervaring van BRO wordt ingeschat dat gemiddeld ca. 15% vande omzet in de Helmondse supermarkten van buiten de gemeente komt.

Voor Stiphout is de actuele koopkrachtbinding lager, gezien het relatief lage aan-

bod van dagelijkse artikelen in Stiphout en de slechte concurrentiepositie van de

huidige C1000 ten opzichte van met name de nabijgelegen AH XL in Helmond. BRO

schat de koopkrachtbinding voor Stiphout daarom momenteel op ca. 60%. Ook de

koopkrachttoevloeiing is als gevolg van het huidige beperkte aanbod eveneens la-

ger dan het Helmondse gemiddelde aangezet. Het aanbod in Stiphout wordt voor

de toekomst middels de voorgenomen groei van C1000 wel hoger, maar nog niet

vergelijkbaar met het Helmondse gemiddelde. De percentages voor koopkrachtbin-

ding en koopkrachttoevloeiing zijn voor Stiphout derhalve lager aangehouden dan

voor Helmond.

5 Bij een lager dan landelijk gemiddeld inkomensniveau wordt een correctie van 0.25 maal 6% op de

gemiddelde besteding in supermarkten toegepast.


22/34

Hoofdstuk 318


23/34

Hoofdstuk 4 19

4. ONTWIKKELINGEN EN FUNCTIONEREN

4.1 Trends en ontwikkelingen

Aanbodzijde

In de detailhandel zijn enkele leidende trends en ontwikkelingen te onderscheiden.

De dagelijkse artikelensector in het algemeen en de supermarktenbranche in het

bijzonder is de laatste jaren sterk in beweging:

De trend tot schaalvergroting zet verder door. De gemiddelde omvang van een

supermarkt in Nederland bedraagt 877 m wvo, maar voor een rendabel functi-

oneren is een steeds groter verkoopvloeroppervlak nodig. Nieuwe, moderne su-

permarkten hebben een omvang van circa 1.500 m wvo. In grote steden maken

supermarkten een schaalsprong tot megasupermarkten, maar ook in kleinere

plaatsen is duidelijk een schaalsprong zichtbaar.

Ondanks het toenemende marktaandeel van supermarkten in de dagelijkse arti-

kelensector, is ook een trend van schaalverkleining en superspecialisatie waar te

nemen. Steeds vaker duiken winkels op met een zeer specialistisch of bijzonder

assortiment: koffie (o.a. Simon Lvelt), Chocolade (o.a. Australian), delicatessen

(o.a. Oil & Vinegar), etc..

Het benodigd draagvlak voor voorzieningen wordt - als gevolg van de schaal-

vergroting - steeds groter. Ook aspecten als autobereikbaarheid en parkeermo-

gelijkheden worden belangrijker. Mede in verband hiermee opteren supermark-

ten steeds vaker voor locaties buiten reguliere winkelgebieden. Tegelijkertijd is er een opleving van dorps-, wijk-, en stadsdeelcentra zichtbaar.

Het aanbod wordt meer geconcentreerd en supermarkten in deze centra maken

waar mogelijk een schaalsprong. Zij zijn op wijk-, buurt- en dorpsniveau belang-

rijke publiekstrekkers.

Supermarkten hebben steeds minder ieder hun eigen afgebakende verzorgings-

gebied en de grootste supermarkten hebben vaak een aanvullende functie (een

soort paraplufunctie) ten opzichte van kleinere supers. Het gaat bij dit laatste

meestal om centrumsupermarkten, maar dit kan ook opgaan voor megasuper-

markten.

Factoren als een ruime overzichtelijke indeling, een breed assortiment, hygine

en behulpzaam, vriendelijk personeel spelen een belangrijke rol in de super-marktkeuze van de consument.

De marktsegmentatie bij supermarkten vervaagt, behalve in discountsupermark-

ten is er vrijwel overal sprake van een grote variatie in prijsstelling van de aan-

geboden producten. Bovendien ligt tegenwoordig het prijsniveau ook in diverse

servicesupermarkten op een bijzonder laag niveau.

Branche- en sectorvervaging doet zich voor in diverse branches, waaronder de

supermarktenbranche. In supermarkten wordt in toenemende mate non-food


24/34


25/34

Hoofdstuk 4 21

4.2 Economisch functioneren en marktruimte

Voor de benadering van de marktruimte en het (toekomstig) functioneren van de

dagelijkse artikelensector in de gemeente Helmond en in Stiphout, worden devraag- en aanbodsituatie met elkaar geconfronteerd. Hierbij gaan we uit van:

Toename van het inwoneraantal van Helmond en beperkte daling in Stiphout.

De koopkrachtbinding blijft gelijk voor Helmond. Voor Stiphout wordt de actu-

ele koopkrachtbinding met 60% lager ingezet dan het Helmondse gemiddelde.

In de toekomst wordt uitgegaan van een stijging van de koopkrachtbinding van

Stiphout door toename van de aantrekkelijkheid van het winkelcentrum door de

investeringen in het supermarktaanbod.

De koopkrachttoevloeiing zal in absolute zin iets groeien, o.a. door de geplande

uitbreidingen van bedrijvigheid in Helmond (waaronder de Automotive Cam-

pus). Voor Stiphout geldt met name een lage actuele koopkrachttoevloeiing

door het huidige beperkte aanbod. Die toevloeiing stijgt vervolgens op basis van

de voorgenomen investeringen in het supermarktaanbod.

De landelijk gemiddelde bestedingen per hoofd van de bevolking blijft2.240,-

en wordt voor Helmond gecorrigeerd op basis van het 6% lagere inkomensni-

veau in Helmond ten opzichte van het landelijke gemiddelde (= 98,5%). Voor

Stiphout wordt het landelijke gemiddelde aangehouden.

Tabel 4.1: Benadering huidig en toekomstig functioneren dagelijkse artikelen sector Helmond

Helmond Huidig 2020

Regionale koopkrachtbinding 88.725 92.965

Bestedingen per hoofd 2.206 2.206Totale bestedingspotentieel (in mln.) 195,7 205,1

Koopkrachtbinding (gemiddelde van Helmond) 88,3% 88,3%

Gebonden bestedingen (in mln.) 172,8 181,1

Koopkrachttoevloeiing als aandeel van de omzet 15% 15%

Koopkrachttoevloeiing absoluut (in mln.) 30,8 25,1

Totale besteding (in mln.) 203,3 213,1

Huidig wvo 29.008 m

Omzet per m wvo 7.008

Vergelijkbaar gemiddelde (per m wvo) 6.910 6.910

Uitbreidingsruimte wvo 410 m 1.825 m

Voor Stiphout wordt uitgegaan van twee marktruimte berekeningen: n bij uit-

breiding en modernisering van C1000 en n voor de situatie van deze nieuwe

C1000 in combinatie met een invulling van de oude locatie met een discountsuper-

markt.


26/34

Hoofdstuk 422

Tabel 4.2: Benadering huidig en toekomstig functioneren dagelijkse artikelensector met C1000

Stiphout Huidig 2020

Regionale koopkrachtbinding 5.334 5.110

Bestedingen per hoofd 2.240 2.240

Totale bestedingspotentieel (in mln.) 11,9 11,4

Koopkrachtbinding (gemiddelde van Helmond) 60,0% 70%

Gebonden bestedingen (in mln.) 7,2 8,0

Koopkrachttoevloeiing als aandeel van de omzet 10,0% 10,0%



Huidig wvo 1.221 m 1.221 m

Omzet per m wvo 6.550 7.300


Uitbreidingsruimte wvo 0 m 150 m

Tabel 4.3: Benadering huidig en toekomstig functioneren supermarktsector met C1000 + discounter

Stiphout 2020

Regionale koopkrachtbinding 5.110

Bestedingen per hoofd 2.240

Totale bestedingspotentieel (in mln.) 11,4

Koopkrachtbinding (gemiddelde van Helmond) 75,0%

Gebonden bestedingen (in mln.) 8,6

Koopkrachttoevloeiing als aandeel van de omzet 20,0%



Huidig wvo 1.221 m 1.221 m

Omzet per m wvo 8.450 8.845


Uitbreidingsruimte wvo 370 m 440 m

Op basis van de aangegeven uitgangspunten komt naar voren dat de actuele dage-

lijkse artikelensector in Helmond iets boven het landelijke gemiddelde functioneert

en in Stiphout op het vergelijkbare gemiddelde ligt. Dit ligt in Stiphout iets lager

dan het landelijke gemiddelde door het dorpse karakter en het relatief grote aan-

deel speciaalzaken (lagere gemiddelde omzet per m wvo dan supermarkten)

Met de sterkere koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing door de uitbreiding

van C1000 ontstaat er theoretisch enige distributieve ruimte naar de toekomst toe.

Bij een herinvulling van de huidige locatie met een discountsupermarkt is er meer

distributieve ruimte aan te geven, maar veel te weinig.


27/34

Hoofdstuk 4 23

Kwaliteit boven kwantiteit

De hiervoor aangegeven distributieve ruimte is het resultaat van berekeningen die

gebaseerd zijn op meerdere aannames. Het gaat immers om inschattingen en toe-

komstige ontwikkelingen en op voorhand kunnen die nooit exact voorspeld worden.De woningbouw kan bijvoorbeeld vertraging oplopen, de gemiddelde woningbezet-

ting kan hoger of lager uitvallen, de bestedingen kunnen sterk gaan stijgen of juist

gaan dalen en koopstromen kunnen toch iets anders lopen dan verwacht. De uit-

komsten van de berekeningen mogen daarom nooit als normatief gezien worden,

maar als indicatief. Illustratief is de hantering van 96% als koopkrachtbinding voor

Helmond, voordat de cijfers uit het koopstromenonderzoek in 2009 beschikbaar

kwamen (88,3%). Gezien het lage aantal m2 wvo per 1.000 inwoners ten opzichte

van landelijke gemiddeldes en vergelijkbare steden is de werkelijke marktruimte

waarschijnlijk hoger dan nu berekend.

In dit verband is het van belang aan te geven dat aan de kwalitatieve aspecten bij

winkelontwikkelingen meer waarde gehecht dient te worden dan aan de kwantita-

tieve distributieve mogelijkheden. In de ruimtelijke ordening dient op basis van

ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of het consumentenbelang

op langere termijn wordt gediend (geen duurzame ontwrichting); het gaat niet om

een verslechterde concurrentiepositie voor individuele bedrijven.

Als bijvoorbeeld nieuwe winkelontwikkelingen, op een vanuit de structuur bezien

goede plek, als resultaat hebben dat verouderd aanbod op een slechte plek ver-

dwijnt, dan is de detailhandelstructuur er per saldo op vooruitgegaan. Er is immers

modern aanbod en/of een aantrekkelijk verblijfsklimaat bij gekomen en daar heeftde consument uiteindelijk het meeste baat bij. Het, in het kader van structuurverbe-

teringen, meer realiseren dan de berekende distributieve uitbreidingsruimte hoeft

dus niet erg te zijn, vooropgesteld dat de effecten per saldo positief zijn.


28/34

Hoofdstuk 424


29/34

BIJLAGE


30/34


31/34


32/34

Koopstromenonderzoek

Telefonische enqute onder de huishoudens van een bepaald gebied (zoals kern,

gemeente, regio of provincie) om te bepalen waar (in welke winkels, concentraties)

hun detailhandelsbestedingen terechtkomen. Het koopgedrag wordt uitgedrukt inkoopkrachtbinding en koopkrachtafvloeiing voor een bepaalde aankoopplaats.


33/34


34/34

BRO heeft vestigingen in Boxtel | Amsterdam | Tegelen | Hasseltwww.BRO.nl

Gemeente Helmond DPO marktmogelijkheden supermarktaanbod Stiphout

Documents

Transcript of Gemeente Helmond DPO marktmogelijkheden supermarktaanbod Stiphout