Gemeente Altena...2015 420.700 338.300 2016 350.200 264.400 zonder Aalburg! 2017 403.200 317.200 *...

Gemeente AltenaEnergiestrategie 2019-2046

Onderweg naar een CO2 neutraal Altena

Gemeente Altena Maart 2019

Wij zijn 21 vitale gemeenschappen in het groenste deel van de Brabantse Mozaïek. Via saamhorigheid, ondernemerschap en vernieuwing werken we aan ons welzijn. We zien om naar onze medemens, onze omgeving, onze historie en tradities. Zelfredzaamheid, duurzaamheid en veelzijdigheid zijn de principes waarlangs we samen leven en werken in en aan onze nieuwe gemeente. Wij zorgen ervoor dat onze wereld op een verantwoorde manier doorgegeven kan worden aan de generaties na ons .

Wij hebben hier het beste van twee werelden. De rust en ruimte van een prachtig eiland, gecombineerd met de voorzieningen van de steden om ons heen. We willen de kwaliteiten van ons gebied koesteren èn benutten. Kwalitatieve ontwikkeling met respect voor elkaar en onze omgeving, gebaseerd op eigen initiatief in onze kernen. Dat houdt ons vitaal en aantrekkelijk in een turbulente wereld, ook voor onze kinderen en kleinkinderen.

2

Toekomstvisie Altena


Energiestrategie Altena 2019-2046 Gemeente AltenaMaart 2019

Samen met onze bewoners is voor de nieuwe gemeente Altena een toekomstvisie opgesteld. Door deze toekomstvisie lopen drie rode draden. Die geven de richting aan en vormen de basis en het kompas voor de ontwikkeling van onze nieuwe gemeente. Duurzaamheid is een van de rode draden en is niet alleen richtinggevend, maar ook een leidend principe . Duurzaamheid is niet alleen zorgvuldig omgaan met natuur en milieu maar heeft ook te maken met het respectvol omgaan met mensen, de omgeving en de economie.

In Altena zien we verduurzamen als een werkwoord waarbij het belangrijk is dat iedereen eraan kan deelnemen.

Bij duurzaamheid denken wij aan:

Rentmeesterschap en saamhorigheid;

Onderwijs en kennisontwikkelingen;

Stimuleren (circulaire) economische ontwikkelingen;

Energietransitie en Altena CO2 neutraal;

Stimuleren bewustwording en maatschappelijke betrokkenheid (bewoners & bedrijven);

Transformeren van afvalstromen naar grondstoffen.

Deze Energiestrategie richt zich met name op energie en de transitie die de komende 27 jaar nodig is voor een CO2 neutraal Altena in 2046.

3

Perspectief Altena


‘De uitdaging is groot, maar elke reis begint met een eerste stap’ Door veranderingen in het klimaat wordt onze wereld vaker geconfronteerd met ernstige

natuurrampen zoals droogtes en zeespiegelstijging (voor onze laaggelegen gemeente zeer relevant). Het gebruik van fossiele grondstoffen is daar een oorzaak van. Bovendien raken deze grondstoffen op, terwijl het wereldenergiegebruik jaarlijks stijgt. Ons hele maatschappelijk functioneren is afhankelijk geworden van een goed functionerende energievoorziening. Afhankelijkheid van andere landen voor de levering van onze energie wordt daarbij steeds risicovoller.

Energie transitie is overgang van gebruik fossiele naar duurzame energiebronnen als zon, water, aarde en wind;

Waarom: om klimaatverandering tegen te gaan en onze samenleving “draaiende” te houden;

Oorzaak klimaatverandering: CO2 uitstoot door fossiele brandstoffen;

Problemen: groeiende wereldbevolking en economische groei, fossiele brandstoffen raken op;

Meer CO2 uitstoot: opwarming aarde, zeespiegelstijging, gletsjers smelten, droogte, stortregens;

Niet alleen transitie naar duurzame energiebronnen: ook energie besparen;

Duurzame energiebronnen zijn altijd beschikbaar.

4

Waarom energietransitie?


Missie“De gemeente Altena wil een duurzame, CO2 neutrale gemeente zijn en actief bijdragen aan een schone, gezonde, groene leefomgeving.”

Visie We dragen bij aan de inspanning om opwarming van de aarde met meer dan 2 °C te

voorkomen, maar streven naar maximaal 1,5 °C; We leveren een actieve bijdrage en geven daarmee het goede voorbeeld; We besparen op energie, gaan er zuinig mee om, wekken zelf duurzame energie op, bouwen

gebruik fossiele brandstoffen af ; We houden rekening met People, Planet & Profit (Triple P-benadering); We doen het samen: Overheden, Ondernemers, Onderwijs, Maatschappelijke

organisaties/verenigingen en Inwoners.

5

Visie & Missie



Klimaatafspraken Parijs 2015

Opwarming van de aarde maximaal 2 graden, maar liever niet meer dan 1,5 graden.

6

Beleidskader & Doelstellingen(inter)nationaal

Energiestrategie Altena 2019-2046

2 °C1,5 °C

Gemeente AltenaMaart 2019

Broeikasgassen/CO2 Duurzame energie Besparing

Europa

Europa 2020-strategie 20% reductie broeikasgassen in

2020 tov 1990

20% van de energie komt in 2020

uit duurzame energiebronnen

20% minder energieverspilling in 2020

2030 climate and

energy framework

40% reductie broeikasgassen in

2030 tov 1990

32% van de energie komt in 2030

uit duurzame energiebronnen

32,5% meer energie-efficiëntie

Rijk

Energieakkoord 2013 16% CO2 reductie in 2020

80-95% CO2 reductie in 2050

14% in 2020, 16% in 2023 1,5% per jaar

Klimaatakkoord 2018 49% reductie CO2 in 2030 tov 1990 35 TWh duurzame elektriciteit op

land, 49 TWh wind op zee

Provincie

ENERGIEAGENDA

2019 – 2030

50% reductie CO2 in 2030 tov 1990

90% reductie CO2 in 2050 tov 1990

50% duurzame energie in 2030

100% duurzame energie in 2050

In 2030 40 PJ minder dan in 2016 (14%)

Regio

ONS2050 - 16% duurzame energie in 2020 1,5% per jaar tot 2020

RES2030 49% CO2-reductie in 2030 tov 1990 - 25% besparing op verwachte verbruik

in 2050

ALTENA 49% CO2-reductie in 2030 tov 1990CO2 neutraal in 2046

100% duurzame energie in 2046 20% besparing in 2046 ten opzichte

van 2014

Triple P-benaderingDe richtlijn bij al onze werkzaamheden is de Triple P-benadering, het zoeken naar balans tussen People, Planet & Profit.

7

Uitgangspunten

Rollen Inspirator: we geven zelf het goede voorbeeld

Verbinder: we brengen partijen bij elkaar

Facilitator: we ondersteunen en maken mogelijk

Regelgever: we maken beleid en stellen kaders

Uitvoerder: we realiseren duurzame openbare voorzieningen

Verbinder

Inspirator

Facilitator Regelgever

Uitvoerder

De gemeente Altena: hanteert energie en duurzaamheid als leidende principes; draagt bij aan bewustwording en volgt de maatschappelijke

ontwikkelingen; waardeert, stimuleert en geeft ruimte aan initiatieven en

innovaties uit de samenleving; zoekt mee naar benutting van (nieuwe) lokale bronnen; geeft zelf het goede voorbeeld; Houdt rekening met vernieuwende technologische innovaties; maakt keuzes: kwaliteit boven kwantiteit, zet beschikbare

middelen optimaal in.


8

Opgave Energietransitie

1. Omvang transitie

2. Bewustwording en Eigenaarschap

Ad 1. Waar staan we nu:

Verbruik 2016: zie pagina 10

Duurzaam opwekken 2016:

Aalburg Werkendam Woudrichem

3,7% 3,2% 2,9%

Ad 2. Doelgroepgerichte aanpak

Ambitie: iedereen draagt bij;

Anders denken en handelen;

Maatwerk per doelgroep;

Gefaseerde en gebiedsgerichte aanpak.


9

Energieverbruik & CO2 uitstoot

Totaal Energieverbruik (in TJ per jaar) *

met A27 zonder A27

2014 5.482 4.285

2015 5.447 4.323

2016 5.511 4.330

Totaal CO2 uitstoot (in ton per jaar)

met A27 zonder A27

2014 415.700 328.600

2015 420.700 338.300

2016 350.200 264.400 zonder Aalburg!

2017 403.200 317.200

* Voor details: zie klimaatmonitor.databank.nl


Ter vergelijking:Gemiddeld stoot een inwoner van NL 10 ton CO2 uit: Direct aan woning, energie en vervoer: 3,7 ton Indirect aan voeding, kleding en spullen: 6,3 ton

Een gemiddelde wereldburger stoot 3,4 ton CO2 uit (1/3 van een gemiddelde NL-er).

Brabant: 7,9 tonAltena: 7,3 ton

10

Beleid (1)

ALGEMEEN:Nadruk op gebouwde omgeving en bewustwordingGebouwde omgeving in Altena draagt voor 133.000 ton bij aan CO2 uitstoot (van het totaal van 317.000 ton)Ook rol voor de woningcorporaties.

Energiebehoefte en –opwek jaarlijks plannen en monitoren **

CATEGORIE:Zon: op zoveel mogelijk overheidsgebouwen en locaties (gemeente, provincie, Waterschap) zonnepanelen. Visie op zonneweides wordt vastgesteld als onderdeel van Omgevingsvisie.

Wind: deze bestuursperiode stevig inzetten op alternatieven voor windenergie.

Water: gebruik maken van zowel energie uit oppervlakte water als uit stromend water (langere termijn optie).

Bodem: onderzoek naar haalbaarheid geothermie (regio).

Biomassa: onderzoek naar toepasbaarheid

Alternatieve energie opwekking: bijv. Energiefabriek WSRL

** Zie www.klimaatmonitor.databank.nl


11

Beleid (2)

BEDRIJVEN (Industrie en Landbouw)

Bedrijfsleven speelt belangrijke rol in energietransitie

Verantwoordelijk voor groot deel energievraag en CO2 uitstoot

(Industrie 26.000 ton, Landbouw 18.000 ton)

Veel “dak” beschikbaar (voor landbouw evt in combinatie met asbestvraagstuk)

Combineren warmte en koude vraag

Consequent toezicht op besparingsverplichtingen Wet milieubeheer

Gebruik maken van lokale innovatiekracht

Stimuleren deelname aan / uitbreiden van “DuurzaamheidsKring Werkendam”


12

Kompas

Gezamenlijke opgave van ondernemer, onderwijs, overheid, inwoner;

Bewustzijn en Eigenaarschap via doelgroepenbenadering;

Gefaseerde aanpak met 4-jaarlijkse evaluatie (per raadsperiode);

Maatwerk per gebied (optimalisatie in vraag/aanbod en in mix warmte/elektriciteit);

Maatwerk per sector (woningen, bedrijven, vervoer, landbouw);Prestatie-afspraken woningcorporaties

Regionaal optrekken en afstemmen, betrekken lokale partijen;

Nagaan hoe een Altena Energiebedrijf een meerwaarde kan opleveren voor onze gemeente

Koppeling omgevingswet en gebiedsontwikkelingen;

(Voort)bouwen op bestaande projecten (laaghangend fruit).


13

Norm, Doel, Samen

NORM

Duurzame energie in opwekken en gebruiken;

Besparen op energieverbruik;

Geen fossiele brandstoffen;

Innoveren / nieuwe technieken, denk aan waterstof als energiedrager;

Zorgen voor balans in het energiesysteem.

DOEL

In 2046 is Altena CO2 neutraal;

Optimale leefbaarheid.

SAMEN

Gezamenlijk belang Inwoners, Ondernemers, Onderwijs, Overheden;

Regionaal (provincie, RES2030) afstemmen;

Zoveel mogelijk bottom-up (bijv ANE) + regie/aanjagen gemeente.


14

Opwekken en Besparen

OPWEKKEN

Opwekken “Altena energie” optimaliseren;

Altena Energie Bedrijf;

Gebruik van grootschalige duurzame opwek;

Technologische ontwikkelingen (o.a. waterstof) volgen en toepassen.

BESPAREN

20% in 2046 ten opzichte van 2014;

Nieuwbouwplannen zo snel als mogelijk energieneutraal;

Bestaande bouw naar 1000 huizen per jaar ‘nul-op-de-meter’.


15

Zon

Beleid gemeenteraden Aalburg, Werkendam, Woudrichem:Aalburg: 2018 start met PV panelen op gemeentelijk/maatschappelijk vastgoed; Werkendam: PV panelen op gemeentelijk/maatschappelijk vastgoed/percelen;Woudrichem: 2017 start met PV panelen op gemeentelijk/maatschappelijk vastgoed;

Altena: * toepassen zonneladder* 2018 start onderzoek naar uitgangspunten geschikte locaties

zonneweides* onderzoek naar gebruik zonthermische energie* vervangen asbestdaken met zonnepanelen

Regionale Energiestrategie West-Brabant:Zie ideeënlijst ONS2050 pag. 35: zonne-energieRES2030: regionaal bod opstellen als deel van landelijke opgave van 35 TWh

Initiatieven 2017/2018: PV panelen op gemeentelijk/maatschappelijk vastgoed (o.a. MFA’s); DEcAB: zonne-energie van de boer; Greenhome: collectieve inkoop voor particulieren; Land van Altena/Meander: PV panelen op huurwoningen (Wocozon); Waterschap: zonneweides op (voormalige) waterzuiveringen; Diverse kleinschalige initiatieven.


16

Windenergie

Beleid gemeenteraden Aalburg, Werkendam, Woudrichem:

Aalburg: geen windmolens in gebied Altena

Werkendam: geen windmolens in gebied Altena

Woudrichem: geen windmolens in gebied Altena

Altena: stevig inzetten op alternatieven voor windenergie

Regionale Energiestrategie RES2030:

Regionaal bod opstellen als deel van landelijke opgave van 35 TWh


17

Bewustwording, Eigenaarschap, Urgentie, Communicatie

BEWUSTWORDING

Doelgericht werken per kern/wijk;

Fossiele brandstoffen raken op, aanpak realiseren gasloze wijken;

Energietransitie opgave helder maken.

EIGENAARSCHAP

Per doelgroep duidelijke taakstelling;

Doelgroepen betrekken bij planvorming.

URGENTIE

Moet nu beginnen/doorpakken;

Uitvoeringsprogramma in Q4 2019 (parallel aan RES2030) aanbieden aan gemeenteraad.

COMMUNICATIE

Per doelgroep: gemeenteraad heeft andere info nodig dan inwoner;

Klare, begrijpelijke taal


18

Ruimtelijke Ontwikkeling en Proces

RUIMTELIJKE ONTWIKKELING

Inpassen in alle plannen (onderdeel omgevingsvisie);

Mogelijke locaties in beeld brengen (met alle belanghebbenden);

Gebruik maken van bestaande zaken (bijv. gebouwen);

Stimuleren OV gebruik;

Stimuleren laadpalen voor elektrische voertuigen;

Koppelen warmte- en koudebehoefte bedrijven en woningen/woongebieden (ook regionale aanpak).

Proces

Moet flexibel zijn;

Per 4 jaar (raadsperiode) totale evaluatie en wijzigingen;

Per jaar evalueren en bijsturen.


19

Organisatie, Projecten, Uitvoeringsagenda

ORGANISATIE

Energietransitie is van iedereen, niet alleen gemeente;

Voldoende Fte’s voor faciliteren, communiceren, opvolgen;

Innovatief denken;

Partijen bij elkaar brengen;

Iedereen vanaf begin betrokken, maatschappelijk draagvlak creëren.

PROJECTEN

Maatwerk leveren per energiebehoefte (Elektriciteit, warmte, mobiliteit);

Laaghangend fruit plukken (lopende projecten lokaal/regionaal);

Coöperatie andere gemeenten/regio’s;

Benutten samenwerking RES2030;

Bottom-up met gemeente als ‘mogelijkmaker’;

Samenwerken met 4 O’s, faciliteren vanuit gemeente;

Warmteplan per kern en aardgasvrij plan maken.


20

Samenvatting Energiestrategie

NORM: duurzame energie, geen toename CO2 uitstoot

DOEL: Gemeente Altena in 2046 CO2 neutraal

SAMEN: ondernemers, onderwijs, inwoner, overheid

OPWEKKEN: 100% duurzame energie in 2046 met maximale maatschappelijke participatie

BESPAREN: 20% in 2046 ten opzichte van 2014

BEUC: Bewustwording, Eigenaarschap, Urgentie, Communicatie

RUIMTE: inpassen in gebiedsontwikkeling, “sociale energiemodel”

NIEUWBOUW: alle nieuwbouw gasloos, en minstens energieneutraal, bedrijfsdaken benutten

BESTAANDE BOUW: ombouw naar “nul-op-meter” (eigen energie opwek)

MOBILITEIT: stimuleren en optimaliseren OV, deelvervoer, laadinfrastructuur en alternatieve brandstoffen

PROCES: flexibiliteit, stimuleren van initiatieven, bottom-up

ORGANISATIE: benodigde FTe en €€, kennis en capaciteit van andere O’s en inwoners, nieuwe rol(len) voor gemeente

PROJECTEN: bestaande verbinden, maatwerk, laaghangend fruit, kopiëren, faciliteren

UITVOERING: stappenplan, continuïteit, samenwerken regio, transitie lokaal gezicht geven


Altena Energiestrategie 2019-2046Tijdbalk/Stappenplan

24 September- 31 oktober 2018: concept naar belanghebbenden

Mei 2019: vaststellen Altena Energiestrategie door raad

April-juli 2019: opstellen uitvoeringsprogramma

Q4 2019: uitvoeringsprogramma aanbieden aan gemeenteraad (parallel aan RES2030)

Vanaf 1 januari 2021: jaarlijkse evaluatie (bijsturen)

Vanaf 1 januari 2022: 4-jaarlijkse evaluatie (toetsen en aanpassen)

Gemeente AltenaMaart 2019

Bewustwording stimuleren (Duurzaamheidscampagne, educatie, via dorpsraden, kerken etc). Jaarthema’s, bijvoorbeeld 2020 Thema verduurzaam je woning, 2021 Thema tegen verspilling Visie op zonneweides (locaties en voorwaarden; voor elke ha zonneweide .. Ha op bestaand dak) Laadpaalnorm bij aanleg parkeerplaatsen Alle gemeentelijke 0penbare verlichting LED Inrichten duurzaamheidsFONDS Afspraken woningcorporaties Verduurzamen gemeentelijk vastgoed Groene leges Duurzaamheidsleningen Duurzaamheidsloket Duurzaamheidsapp Duurzaamheidsprijs Stimuleren innovaties en nieuwe ontwikkelingen (bijv tiny houses) Groenbeheer en onderhoud biodivers Vergroenen dagelijkse leefomgeving, denk aan stimuleren realisatie pluktuinen. Afvalscheiding optimaliseren Duurzaamheidsparagraaf collegevoorstellen Transitievisie warmte Wijkgerichte aanpak Uitwerking RES2030 Uw/jouw idee

22

Mogelijke thema’s Uitvoeringsprogramma

Gemeente Altena...2015 420.700 338.300 2016 350.200 264.400 zonder Aalburg! 2017 403.200 317.200 *...

Documents

Transcript of Gemeente Altena...2015 420.700 338.300 2016 350.200 264.400 zonder Aalburg! 2017 403.200 317.200 *...