Stuknummer: 468239

Geleideformulier voor behandeling in commissie en/of raad

CASENUMMER 12G200245 PORT.HOUD: Oude Alink

ONDERWERP: Voortgangsverslag bodem 2011.

Griffie-advies voor behandeling in commissie en/of raad

Behandelen Informeren Datum

paraaf griffier 24/4 LN

Commissie Fysiek I 12-06-2012

Commissie Sociaal

Commissie Bestuur

Trefpunt (uitgebreide commissie)

Raadsvergadering

Opmerkingen griffier:

Behandeling in de raadscommissie

Bestuur Fysiek Sociaal

Datum: Agendapunt:

Besluit:

Geïnformeerd

Akkoord voor raadsbehandeling

Hamerstuk

Niet-akkoord

paraaf griffier

Opmerkingen commissiegriffier:

RAADSGRIFFIE

GRIFFIER: DHR. G.J. EEFTINK

ADJUNCT-GRIFFIER: MW. A. HAARHUIS

ADJUNCT-GRIFFIER: DHR. L.F. NIJLAND

Bijlage

Deze bijlage geeft in een kort overzicht weer wat het saldo van de reserve bodemsanering op 1

januari 2012 bedroeg en wat het verwachte saldo op 31 december 2014 is.

Reserve bodemsanering

De reserve bodemsanering bestaat uit een jaarlijkse dotatie uit de algemene middelen. Daarnaast

zijn hierin de decentralisatie-uitkering bodem (DUB) en de resterende middelen uit het Wbb-budget

(2005-2009) ondergebracht.

Saldo op 1 januari 2012 1.837.094

Verwachte stortingen Algemene dienst t/m 2014 404.304

Totaal middelen 2.241.398

Onttrekkingen t/m 2014

Gemeentelijke projecten (incl. Heerbaart) 740.923

Gerealiseerde bijdragen DUB gelden 80.238

Gerealiseerde bijdragen Bodemsaneringsprogramma 2010 t/m 2014 1.420.237

Totaal onttrekkingen 2.241.398

Saldo eind 2014 0

Bodemmiddelen uit ISV 1 en ISV 2

Op 1 januari 2012 resteerde er nog € 2.710.671 aan ISV 1- en ISV 2-middelen. Besteding van

deze middelen moet voldoen aan de Wet stedelijke vernieuwing (stimulering van bodemsanering in

het kader van herontwikkeling en daarin passende projecten).

1

VOORTGANGSVERSLAG BODEM 2011

Jaarlijkse rapportage uitvoering Bodemsaneringsprogramma 2010 t/m 2014

1. INLEIDING 2

2. TAKEN OP GROND VAN DE WET BODEMBESCHERMING 2

2.2 AANPAK SPOEDLOCATIES 2

3. BESLUIT BODEMKWALITEIT 3

3.1 BODEMBEHEERNOTA EN BODEMKWALITEITSKAART 3

3.2 MELDINGEN GRONDVERZET EN HANDHAVING 4

4. GEBIEDSGERICHT GRONDWATERBELEID 4

5. UITGEVOERDE SANERINGEN 4

5.1 CALAMITEITEN 4

5.2 VOLKSTUINEN DORASTRAAT 5

5.3 ENSCHEDESESTRAAT 200 5

5.4 THIEMSLAND 5

5.5 HASSELO 5

6. EVALUATIE TWENTE HEIDEWEG 5

7. SUBSIDIEVERLENING IN 2011 6

7.1 BEDRIJVENREGELING 6

7.2 SUBSIDIEREGELING BODEMSANERING HENGELO 6

Januari 2012

2

1. INLEIDING In december 2010 heeft het college het Bodemsaneringsprogramma 2010 t/m 2014 vastgesteld. In

het toelichting aan het college is opgenomen dat er vanaf 2011 jaarlijks een verslag wordt

opgesteld over de voortgang van de uitvoering van het Bodemsaneringsprogramma. De

voorliggende notitie betreft het eerste van deze verslagen en is bedoeld om het college te

informeren over de voortgang van de bodemsaneringsoperatie.

In deze notitie worden puntsgewijs de werkzaamheden beschreven waarover we het college graag

willen informeren. De verschillende punten worden inhoudelijk kort toegelicht. Binnen drie

afdelingen van de sector Wijkzaken, Veiligheid en Leefomgeving houden medewerkers zich bezig

met bodem: Vergunningen, Handhaving en Wijkservice, Beleid en Advies. Dit verslag heeft

betrekking op de werkzaamheden van alle bodemmedewerkers.

Deze notitie vormt een inhoudelijke aanvulling op de reguliere financiële verantwoording in de P&C-

cyclus. In de voorgaande jaren golden er prestatieafspraken over de besteding van het

bodemsaneringsbudget en werd jaarlijks een voortgangsrapportage aan het ministerie van VROM

gestuurd. Vanaf 2010 hoeft er geen (financiële) verantwoording aan het Rijk te worden afgelegd.

2. TAKEN OP GROND VAN DE WET BODEMBESCHERMING 2.1 BESCHIKKINGEN

In de onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de in 2011 verleende beschikkingen en

afgeronde saneringen. Er is landelijk een trend waarneembaar dat er steeds minder saneringen

plaatsvinden (afname aantal BUS-meldingen en beschikkingen saneringsplan). In Hengelo is deze

trend pas dit jaar waarneembaar. Verwacht wordt dat het aantal bodemsaneringen in de komende

jaren verder af zal nemen. Dat hangt vooral samen met de afname van het aantal bouwprojecten.

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

BUS-meldingen n.v.t. 6 9 7 10 18 10

Ernst en spoed 1 0 2 2 2

Saneringsplan 1 1 0 5 3

Ernst, spoed en saneringsplan

11

11

3 1 2 2 4

Evaluatieverslag (wv BUS-saneringen) 8 5 5 9 17 25 (11) 26 (16)

Nazorgplan 4

Totaal 19 22 19 18 31 52 49

Naast de genoemde saneringen zijn er in 2011 vijf saneringen uitgevoerd waarbij sprake was van

een omvang van minder dan 25 m3 grond. Deze saneringen zijn middels een plan van aanpak

uitgevoerd. Op grond van de Wet bodembescherming is het niet nodig om voor zulke saneringen

een saneringsplan op te stellen of een BUS-melding te doen.

Ook zijn er in 2011 vier zorgplichtgevallen gesaneerd, waarvoor eveneens plannen van aanpak zijn

opgesteld (Platinastraat (lek gasafsluiting), Zuidelijke Havenweg (lek diesel na botsing),

Diamantstraat 38 en Robijnstraat 36). Een vijfde zorgplichtgeval betreft een locatie aan de

IJsselstraat. Een bewoner heeft met formaline het onkruid in zijn tuin bestreden. Hierbij is

stankoverlast ontstaan waarna buurtbewoners de politie hebben gebeld. De brandweer is ter

plaatse geweest en heeft met water de formaline weggespoeld waardoor de geur minder werd.

Verwacht werd dat hierdoor bodemverontreiniging zou zijn ontstaan, maar daar bleek nauwelijks

tot geen sprake van te zijn. Er was daarom geen reden om tot sanering over te gaan.

2.2 AANPAK SPOEDLOCATIES

In het Bodemconvenant hebben het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen

afspraken gemaakt over de aanpak van de locaties waar bodemverontreiniging risico's voor mens,

milieu en verspreiding veroorzaakt. Hengelo werkt deze afspraken uit in het project Landsdekkend

Beeld. Op basis van bedrijfsactiviteiten in het verleden zijn de locaties geïdentificeerd waar

mogelijk sprake zou kunnen zijn van risico’s. Deze locaties zijn verder in beeld gebracht met

behulp van de Handreiking Identificatie Spoedlocaties, die door de convenantspartijen is opgesteld,

en bodemonderzoek. In 2011 is hieruit geconcludeerd dat er in Hengelo geen humane

spoedlocaties zijn. Dit is gemeld in de mid term review, waarmee in juli 2011 landelijk het aantal

humane spoedlocaties in beeld is gebracht.

De volgende opdracht uit het Bodemconvenant is het in beeld brengen van de overige

3

spoedlocaties, waar door bodemverontreiniging risico's voor de ecologie en verspreiding ontstaan.

Afdeling Handhaving heeft in 2011 de eigenaren van locaties waar mogelijk een ecologisch of

verspreidingsrisico bestaat aangeschreven. Deze bedrijven moeten voor een afgesproken datum

een bodemonderzoek aanleveren waaruit blijkt of hun locatie een spoedlocaties betreft. In het

Bodemconvenant is afgesproken dat dit overzicht eind 2015 gemaakt is.

Medio 2011 hebben de bevoegde overheden Wbb echter afgesproken om deze datum te

vervroegen naar 2013. Hiervoor is gekozen vanuit strategisch belang, met het oog op mogelijke

bezuinigingen op het (rijks)budget.

In 2011 zijn in het kader van deze opdracht bodemonderzoeken uitgevoerd op locaties die

particulier of gemeentelijk eigendom zijn.

2.3 KWALITEITSIMPULS WBB

Als bevoegd gezag Wbb neemt de gemeente deel aan de Kwaliteitsimpuls Wbb. Het doel hiervan is

het verbeteren van de kwaliteit van de bevoegd gezag-taken. Hiertoe vinden er regelmatig

visitaties plaats waarbij andere bevoegde overheden en het SKB de gemeente bevragen. De

resultaten van die visitaties laten zien dat er in toenemende mate aandacht is voor de kwaliteit van

de uitgevoerde werkzaamheden, zie de onderstaande tabel.

Jaar Beoordeling visitatie

2008 Onvoldoende

2009 Voldoende

2010 Voldoende

2011 Goed

In het kader van de Kwaliteitsimpuls worden er procesbeschrijvingen opgesteld. In 2011 is

afgesproken dat de afdeling Bedrijfsondersteuning dit verder zal oppakken. Eind 2011 is een aantal

procesbeschrijvingen definitief gemaakt en in 2012 zullen andere bodemprocessen volgen.

2.4 SQUIT XO BODEM

BIS4all wordt momenteel gebruikt voor de registratie van bodemgegevens. Er is een wens

ontstaan om hieraan processturing toe te voegen. In 2011 is besloten om BIS4all te vervangen

door Squit XO Bodem. Dit programma wordt al gebruikt voor Wabo-taken. Hierin is ook een

structuur voor werkprocessen opgenomen waarin documenten kunnen worden gegenereerd en

termijnen worden bewaakt. In 2011 is de bodemmodule aangeschaft. Dit wordt bekostigd met een

in 2009 verkregen aanvullend Wbb-budget. Hierover zijn prestatieafspraken gemaakt die zijn

vastgelegd in een overeenkomst met VROM (nu: I&M).

In 2012 zal de conversie van BIS4all naar Squit XO Bodem plaatsvinden. In maart zal Squit XO

Bodem in gebruik worden genomen.

3. BESLUIT BODEMKWALITEIT

3.1 BODEMBEHEERNOTA EN BODEMKWALITEITSKAART

In juli 2011 zijn de nieuwe bodembeheernota en de bijbehorende bodemkwaliteitskaart

vastgesteld. Hierin worden kaders gesteld voor grondverzet. De nota is tot stand gekomen in een

regionaal samenwerkingsverband. Bijna alle gemeenten in Twente hebben er voor gekozen om hun

bodemkwaliteitskaarten op elkaar af te stemmen. Die gemeenten hanteren dezelfde indeling in

verschillende kwaliteitsklassen. Op basis van de bodemkwaliteitskaarten kan grondverzet

plaatsvinden zonder aanvullende partijkeuring uit te voeren.

Dit is geregeld in de bodembeheernota die door een gezamenlijke adviseur is opgesteld. In het

kader van de Impuls Lokaal Bodembeheer zijn door het Rijk middelen beschikbaar gesteld

waarmee gemeenten gezamenlijk een adviseur konden aanstellen om op grond van het Besluit

bodemkwaliteit een bodembeheernota op te stellen. Deze ILB-adviseurs waren geselecteerd door

AgentschapNL (Bodem+). In 2012 zal het ILB een vervolg krijgen. In dit ILB2 zal worden gezocht

naar een verbreding van onderwerpen.

4

3.2 MELDINGEN GRONDVERZET EN HANDHAVING

In 2011 is het aantal meldingen van grondverzet toegenomen. Eerder bestond er onduidelijkheid

over het al dan niet moeten melden van verschillende grondstromen. In 2011 hebben de

bodemhandhavers grondstromen veelvuldig gecontroleerd. Vaak bleken bedrijven niet te weten dat

het toepassen of tijdelijk opslaan van grond moet worden gemeld. Daarvoor kan sinds de

vaststelling van de nieuwe bodemkwaliteitskaart gebruik worden gemaakt van het landelijk

meldpunt. Daarnaast besteedden de bodemhandhavers in 2011 extra aandacht aan het

samenvoegen van partijen grond. Dit is door de VROM-Inspectie ook als prioriteit aangewezen.

In 2011 is verschillende keren gebleken dat collega’s van afdelingen die te maken hebben met

grondverzet de regels vaak onduidelijk vinden. Hiertoe is het initiatief genomen om hen beter te

informeren. In 2012 wordt hierover informatie verspreid en er zijn presentaties over het Besluit

bodemkwaliteit gehouden in verschillende afdelingsoverleggen. In 2012 is handhaving van het

Besluit bodemkwaliteit wederom een aandachtspunt.

4. GEBIEDSGERICHT GRONDWATERBELEID In 2011 zijn het Beleidsplan Ondergrond en het Gebiedsbeheerplan voor het centrumgebied van

Hengelo opgesteld. Hiermee wordt een gebiedsgerichte aanpak van verontreinigingen in het diepe

grondwater mogelijk gemaakt. In december zijn deze stukken in de besluitvormingsprocedure

gebracht. Op 10 januari 2012 heeft het college deze plannen in ontwerp vastgesteld en ter inzage

gelegd. Na definitieve vaststelling van de plannen zal in 2012 worden gestart met de uitvoering.

Het mogelijk maken van gebiedsgericht grondwaterbeleid is niet alleen een speerpunt van de

sector WVL, maar ook een van de onderwerpen uit het Bodemconvenant. Met deze

beleidsontwikkeling ligt Hengelo voorop op veel andere gemeenten.

In 2010 heeft het college een afkoopstrategie vastgesteld voor deelname aan de gebiedsgerichte

aanpak. Op basis hiervan zijn onderhandelingen gestart met twee probleemeigenaren. In 2011 zijn

we met deze partijen mondeling afkoopsommen overeengekomen. Naar verwachting worden deze

afspraken in 2012 vastgelegd in overeenkomsten.

Kenmerkend voor de Hengelose plannen is dat deze gericht zijn op het bieden van een oplossing

voor de verontreinigingsproblematiek. Hiermee wordt beoogd de stagnatie voor ruimtelijke

ontwikkelingen weg te nemen.

In 2012 zal worden onderzocht of het mogelijk en zinvol is om een integrale visie op de ondergrond

op te stellen. Hierbij wordt nadrukkelijk betrokkenheid gezocht van andere afdelingen. In 2011 is

hiervoor al een basis gelegd.

Daarnaast zal in 2012 een oplossing worden gezocht voor de grondwaterverontreiniging waarvoor

de gemeente verantwoordelijk is. In sommige gevallen is de gemeente op grond van de Wet

bodembescherming verantwoordelijk voor een verontreiniging. Soms is er sprake van een

vangnetgeval, waarvoor op grond van de Wet bodembescherming niemand anders

verantwoordelijk kan worden gehouden.

5. UITGEVOERDE SANERINGEN

5.1 CALAMITEITEN

In de krant was er het afgelopen jaar veel aandacht voor de situatie bij de Dennenbosweg 43. De

bewoners van dit adres belden de gemeente toen zij een vreemde geur waarnamen. Na

inschakeling van de afdeling Handhaving en de Brandweer bleek er een hoge concentratie aan VOCl

in de woning te zijn. Luchtmetingen wezen uit dat de veiligheid van de bewoners niet gegarandeerd

kon worden. Door een hoge grondwaterstand is verontreinigd grondwater in de kruipruimte terecht

gekomen waaruit deze stof uitdampte. De kruipruimte is leeggepompt en er is een

ventilatiesysteem geplaatst zodat de bewoners weer naar hun woning konden terugkeren. Het

uitgevoerde bodemonderzoek en historische bodeminformatie konden geen duidelijkheid geven

over de bron van de verontreiniging.

5

5.2 VOLKSTUINEN DORASTRAAT

Een sanering die in 2011 veel aandacht kreeg, is de verwijdering van verontreiniging in enkele

volkstuinen bij de Dorastraat. Voor het verzamelen van informatie voor de bodemkwaliteitskaart

werd hier een bodemonderzoek uitgevoerd. De verontreiniging die werd aangetroffen moest

worden verwijderd om een veilig gebruik als moestuin te kunnen garanderen. Hiervoor is een

kostenverdeling afgesproken met Welbions, eigenaar van dit terrein. Welbions heeft de helft van de

saneringskosten betaald. De overige kosten zijn betaald uit de rijksmiddelen die worden gebruikt

voor het project Landsdekkend Beeld (ISV2-bodem-middelen).

5.3 ENSCHEDESESTRAAT 200

In 2011 is de sanering van de locatie Enschedesestraat 200 uitgevoerd. Deze locatie was al

opgenomen in het ISV1 (2000-2004). In 2010 zijn er afspraken gemaakt met de eigenaren van

deze locatie. In het verleden was al met hen afgesproken dat de gemeente de sanering uit zou

voeren en dat zij een gedeelte van de saneringskosten zouden betalen. Tot dan toe was het echter

niet gelukt om hierover een overeenkomst te sluiten. Tijdens de sanering werd meer

verontreiniging aangetroffen dan was voorzien op basis van het uitgevoerde bodemonderzoek.

Hierover zijn aanvullende afspraken gemaakt met de eigenaren. De overige kosten zijn gedekt met

resterende ISV1/ISV2-middelen.

5.4 THIEMSLAND

In 2011 is de sanering bij Thiemsland gestaakt. Deze sanering betrof het oppompen van het

ondiepe grondwater, dat na zuivering werd geloosd. De ontheffing van het bestemmingsplan voor

de zuiveringsinstallatie was verlopen en deze moest worden verwijderd. Bovendien werd verwacht

dat een sanering niet meer nodig zou zijn. Er zijn echter verhoogde gehalten aangetroffen in het

oppervlaktewater van de Berflobeek. Toen dit werd geconstateerd is een tijdelijke

beveiligingsmaatregel ingericht waarbij het verontreinigde grondwater wordt afgevangen voordat

het de beek bereikt. Uit luchtmetingen in twee grondgebonden woningen bleek dat de

verontreiniging niet uitdampt. Er doen zich derhalve geen humane risico’s voor.

De tijdelijke beveiligingsmaatregel wordt voortgezet totdat een nieuwe saneringsmaatregel kan

worden uitgevoerd. De verontreiniging bij Thiemsland is een verantwoordelijkheid van de

gemeente. Medio jaren ’90 is hier een intensieve bodemsanering uitgevoerd, maar de

verontreiniging is zo omvangrijk dat deze niet kon worden weggenomen. Er bevindt zich hier ook

een grote verontreiniging in het diepe grondwater. Deze verontreiniging zal in de gebiedsgerichte

aanpak worden opgenomen. In combinatie met deze aanpak wordt uitgewerkt welke maatregelen

kunnen worden genomen tegen de ondiepe grondwaterverontreiniging.

5.5 HASSELO

Door de waterwinning in pompstation Hasselo wordt een verontreiniging aangetrokken. Er vindt

een sanering plaats waarbij het verontreinigde grondwater wordt afgevangen voordat dat het

pompstation bereikt. Het verontreinigde grondwater wordt opgepompt en na zuivering geloosd. De

gemeente voert deze sanering uit, omdat we deze verantwoordelijkheid van de provincie hebben

overgenomen toen de gemeente bevoegd gezag Wbb werd.

6. EVALUATIE TWENTE HEIDEWEG

In 2010 heeft de gemeente met het ministerie van VROM (nu: I&M) afspraken gemaakt over het

resterende Wbb-budget uit de periode 2005-2009. Omdat de gemeente aan de gestelde

prestatievoorwaarden had voldaan, werd afgesproken dat het restbudget ad € 80.238 in de periode

2010-2014 besteed mocht worden. Wij hebben aangegeven dat dit budget onder meer wordt

besteed aan de evaluatie van het project Twente Heideweg. Het doel van deze evaluatie is te

komen tot een beleid omtrent de aanpak van de in het verleden onderzochte Twente Heideweg-

locaties (HCH-verontreinigingen). In 2012 wordt deze evaluatie uitgevoerd. Indien nodig, wordt er

dan beleid ontwikkeld voor stortlocaties.

6

7. SUBSIDIEVERLENING IN 2011

7.1 BEDRIJVENREGELING

De Bedrijvenregeling is een subsidieregeling voor bodemsanering op bedrijfsterreinen. Bedrijven

moesten zich voor 2008 aanmelden om voor een bijdrage op grond van deze regeling in

aanmerking te komen. Er zijn 76 locaties in Hengelo aangemeld door 26 verschillende melders.

Een bedrijf kan voorafgaand aan de sanering een subsidieaanvraag indienen. De gemeente toetst

deze aanvraag aan de Bedrijvenregeling en neemt vervolgens een besluit tot subsidieverlening.

Hierin worden het subsidiepercentage en een maximaal subsidiebedrag vastgesteld. Na uitvoering

van de sanering verzoekt het bedrijf de gemeente om vaststelling van de subsidie. Op basis van de

werkelijke saneringskosten en het vastgestelde subsidiepercentage wordt het subsidiebedrag

bepaald. Dit bedrag wordt vastgelegd in het besluit tot subsidievaststelling.

Het ministerie van I&M beheert de financiële middelen van de Bedrijvenregeling. Ieder besluit tot

subsidieverlening wordt aan het ministerie gestuurd, zodat het ministerie het maximale

subsidiebedrag kan reserveren. Na subsidievaststelling betaalt de gemeente de subsidie uit aan het

bedrijf. Het subsidiebedrag wordt door het ministerie aan de gemeente uitgekeerd.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de actuele subsidieaanvragen.

Aanvrager Subsidieverlening Stand van zaken

Akzo Nobel Chemicals (Boortorenweg 27) 31 januari 2006 Sanering loopt

Thales Nederland (Zuidelijke Havenweg 40) 12 januari 2010 Sanering loopt

De erven Beverdam (Enschedesestraat 200) 21 juni 2011 Subsidievaststelling 31-08-2011

HKS Scrap Metals (Oude Boekeloseweg 38) 31 oktober 2011 Subsidievaststelling 19-01-2012

Rodepa Vastgoed (Jadestraat / Boekeloseweg) 19 januari 2012 Sanering nog niet aangevangen

J. Bolk Holding Almelo (Zuidelijke Havenweg ong) 19 januari 2012 Sanering nog niet aangevangen

7.2 SUBSIDIEREGELING BODEMSANERING HENGELO

De gemeente heeft ook een eigen subsidieregeling voor bodemsanering. De Beleidsregel

subsidieregeling bodemsanering Hengelo is op 27 mei 2008 door het college vastgesteld. De

procedure die bij deze subsidieregeling wordt gevolgd komt overeen met de Bedrijvenregeling:

eerst wordt een besluit tot subsidieverlening genomen, daarna een besluit tot subsidievaststelling.

Inhoudelijk verschillen de subsidievoorwaarden en de gestelde termijnen wel van de

Bedrijvenregeling.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de actuele subsidieaanvragen.

Aanvrager Subsidieverlening Stand van zaken

Projectbureau Hart van Zuid (Esrein 34-42) 5 april 2011 Sanering nog niet aangevangen

Janssen de Jong Projectontwikkeling (Sloetsweg) 8 november 2011 Sanering loopt