REINOUT VAN DER HEIJDEN HEIDI KLIJSEN

GELD

ZA

KEN

= M

AK

KE

LIJK

90 geldvragen+ antwoorden

GELD ZAKEN

= makkeliJk

Geldzaken = makkelijk

REINOUT VAN DER HEIJDEN

HEIDI KLIJSEN

GELD ZAKEN

= makkeliJk

1e druk, juli 2016

Copyright 2016 © Consumentenbond, Den Haag

Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden

Inlichtingen Consumentenbond

Auteurs: Reinout van der Heijden MA MSc en Heidi Klijsen

Eindredactie: Georgie Dom

Grafische verzorging: PUUR Publishers

Illustratie omslag: iStockphoto

Foto’s binnenwerk: iStockphoto

ISBN 978 905951 3655

NUR 793

Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende op het auteursrecht c.q. de uitgever van deze uitgave, door de rechthebbende(n) gemachtigd namens hem op te treden, niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking.De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoe-dingen voor kopiëren, als bedoeld in artikel 17 lid 2, Auteurswet 1912 en in het KB van 20 juni 1974 (Stb. 351) ex artikel 16B Auteurswet 1912, te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden.Hoewel de gegevens in dit boek met grote zorgvuldigheid zijn bijeengebracht, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele (zet)fouten of onvolledigheden.De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen; degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever wenden.

INHOUD

5 GELDZAKEN = MAKKELIJK

INLEIDING ................................................................................................................................. 9

1 IETS OVERHOUDEN ..........................................................................................................11 1 Waarom heb ik een buffer nodig? ................................................................................... 12

2 Ik ben niet zo goed in sparen. Hoe kan ik ongemerkt toch

geld opzij zetten? ...................................................................................................................... 13

3 Hoe voorkom ik dat ik rood sta?....................................................................................... 15

4 Ik heb dringend geld nodig. Kan ik vakantiedagen laten uitbetalen? ........... 16

5 Hoe kies ik een goede spaarrekening? ......................................................................... 17

6 Is het handig om meerdere spaarrekeningen te openen? .................................18

7 Heeft het zin om regelmatig van spaarrekening te switchen? .........................19

8 Is het slim om ook te gaan beleggen? ......................................................................... 20

9 Hoe zorg ik voor een goede spreiding in mijn beleggingen? .......................... 21

10 Hoe weet ik of ik later genoeg pensioen heb? .........................................................23

11 Hoe kan ik het beste sparen voor mijn pensioen? ..................................................24

12 Welke voordelen biedt banksparen? ..............................................................................25

2 GELD VERDIENEN .............................................................................................................. 27 13 Betaalt mijn werkgever mij wel genoeg? .................................................................... 28

14 Hoe verdeel ik het werk met mijn partner? ............................................................... 29

15 Kan ik mij ziek melden tijdens de vakantie? ............................................................... 31

16 En hoe zit het met verlof als mijn kind ziek wordt? ..............................................32

17 Kan ik een mobiel of computer krijgen via mijn werk? ........................................33

18 Welke onbelaste vergoedingen kan ik krijgen? ....................................................... 34

19 Welke kosten kan ik declareren? ......................................................................................35

20 Krijg ik onkosten vergoed als ik meerijd met een collega? ................................37

GELDZAKEN = MAKKELIJK6

21 Moet ik belasting betalen over mijn bijverdiensten? ............................................ 38

22 En wat als mijn kind een bijbaantje heeft? ................................................................. 40

23 Mag ik bijverdienen met een uitkering? ........................................................................ 41

3 HAND OP DE KNIP ............................................................................................................ 43 24 Wat kan ik doen om minder aan winkelen kwijt te zijn? ................................... 44

25 Hoe houd ik mijn woonlasten in toom? ..................................................................... 45

26 Hoe kan ik kosten besparen in het openbaar vervoer? ........................................47

27 Kan ik besparen door kosten te delen met anderen? .......................................... 48

28 Is het voordelig om over te stappen naar een ander energiebedrijf? ......... 49

29 Heeft het zin om mijn telefoonabonnement over te sluiten? .......................... 51

30 Wanneer kan ik mijn contract of verzekering opzeggen? ..................................52

31 Welke verzekeringen kan ik missen? ..............................................................................53

32 Hoe weet ik of ik duur verzekerd ben? ..........................................................................55

33 Hoe bespaar ik op mijn auto? ........................................................................................... 56

34 Hoe rijd ik zuiniger in mijn auto? ......................................................................................57

35 Waar kan ik goedkoop parkeren? .................................................................................... 58

4 STERK IN DE WINKEL ...................................................................................................... 59 36 Mag ik mijn aankopen altijd ruilen? ................................................................................ 60

37 Moet ik met een kapot product terug naar de winkel of naar

de fabrikant? ................................................................................................................................61

38 Is het verstandig om garantie bij te kopen? ............................................................... 63

39 Ben ik gek als ik een aanbieding laat lopen? ............................................................ 64

40 Mag een aanbieder een geldigheidsdatum op een cadeaukaart

zetten? ............................................................................................................................................ 65

41 Hoe weet ik of een webwinkel betrouwbaar is? ..................................................... 66

42 Hoe kan ik veilig afrekenen in een webwinkel? ....................................................... 68

43 Mag een webshop zomaar (hoge) verzend- of retourkosten

in rekening brengen? ............................................................................................................. 69

44 Wat als ik iets koop en de (web)winkel gaat failliet? ..............................................70

7 GELDZAKEN = MAKKELIJK

45 Ik heb via internet iets van iemand gekocht, maar niets ontvangen.

Wat kan ik doen? ....................................................................................................................... 71

46 Wat als ik een miskoop heb gedaan in een buitenlandse webshop? ...........73

5 AANGIFTE DOEN ................................................................................................................ 75 47 Moet ik aangifte doen via de computer of kan het ook anders? ....................76

48 Wanneer moet de aangifte binnen zijn? En is het erg als ik te laat ben? .....78

49 Wat als ik de aangifte toch wil uitstellen? ....................................................................79

50 Waar moet ik bij de aangifte vooral op letten? ........................................................ 80

51 Ik geef veel uit aan zorgkosten. Wat kan ik aftrekken? .........................................81

52 Horen de reiskosten ook bij de aftrekbare zorgkosten? ..................................... 83

53 Hoe kan ik handig belasting verdelen met mijn partner? .................................. 83

54 Hoe controleer ik de belastingaangifte voor ik die instuur? ............................. 85

55 Kan ik nog iets veranderen nadat ik de aangifte heb ingestuurd? ................ 86

56 Moet ik aangifte doen om toeslagen te krijgen? .....................................................87

57 Hoe profiteer ik volgend jaar beter van mijn aangifte? ....................................... 89

6 GELD EN FAMILIE ..............................................................................................................91 58 Wij gaan samenwonen. Hebben we per se een samenlevings-

contract nodig? ......................................................................................................................... 92

59 Is het verstandig om huwelijkse voorwaarden op te stellen als je

gaat trouwen? .............................................................................................................................93

60 Hoe houd ik mijn vermogen binnen de familie? .................................................... 95

61 Wat als ik meer wil schenken dan belastingvrij mogelijk is? ............................ 96

62 Hoe voorkom ik dat ik zelf op een houtje bijt? .........................................................97

63 Kan ik mijn kinderen ook geld lenen, bijvoorbeeld voor een huis?.............. 98

64 Hoe voorkom ik dat mijn geld bij de ‘koude kant’ terechtkomt? .................100

65 Wij gaan scheiden. Hoe houden we de procedure betaalbaar? ...................101

66 Is het verstandig om een testament op te maken? ............................................. 102

67 Hoe voorkom ik ruzie na mijn overlijden? ................................................................ 104

68 Is een uitvaartverzekering wel nodig? ........................................................................ 105

8 GELDZAKEN = MAKKELIJK

69 Hoe voorkom ik dat ik als erfgenaam voor eventuele schulden

opdraai? ...................................................................................................................................... 107

7 EEN EIGEN HUIS ...............................................................................................................109 70 Heb ik per se een make laar nodig om een huis te kopen? ............................. 110

71 Als ik wél een makelaar inschakel, hoe houd ik de kosten dan beperkt? .... 112

72 Hoe kan ik mijn verbouwing voordelig regelen? ................................................. 113

73 Als ik mijn huis nu verkoop, blijft er een restschuld over.

Kan ik nu wel verhuizen?.................................................................................................... 115

74 Loop ik risico met een aflossingsvrije hypotheek? .............................................. 116

75 Wat gebeurt er met mijn aflossingsvrije hypotheek als ik verhuis? ............ 118

76 Heeft mijn hypotheek oversluiten zin? ...................................................................... 118

77 Heeft het zin om mijn spaarhypotheek aan te passen? .................................... 120

78 Toen ik mijn hypotheek afsloot, rekende de bank een risico-opslag.

Kan ik daar vanaf? .................................................................................................................. 121

79 Is rentemiddeling gunstig, nu de hypotheekrente zo laag is? ....................... 122

8 ALS HET MISGAAT... ...................................................................................................... 125 80 Hoe voorkom ik dat ik financieel ‘leegloop’ op een conflict? ....................... 126

81 Wat als er een conflict dreigt of al loopt? ................................................................. 128

82 Mijn baan staat op de tocht. Wat is mijn inkomen als ik werkloos raak? ... 129

83 Verlies ik in de bijstand ook het spaargeld van mijn kinderen? .................... 130

84 Wat als ik mijn hypotheek aflos en dan in de bijstand kom? .......................... 132

85 Hoe overleef ik een echtscheiding? ............................................................................ 133

86 Wat gebeurt er met mijn inkomen als ik langdurig ziek ben? ....................... 134

87 Hoe dek ik als zelfstandige de risico’s van ziekte af? ......................................... 135

88 Wat gebeurt er met mijn nabestaanden als ik overlijd? .................................... 137

89 Mijn vader is overleden. Hoe help ik mijn achterblijvende moeder? ......... 138

90 Hoe ga ik om met een chaotische administratie? ............................................... 139

9

Een groot deel van het maandelijkse inkomen gaat op aan eten, wonen

en vervoer. En als je dan eindelijk wat spaargeld opzij hebt gezet, gebeurt

er ineens iets waardoor je alles weer moet uitgeven. Of de Belastingdienst

komt met een aanslag of navordering.

Met wat meer financiële kennis kun je je hier beter tegen wapenen. Dan

zou je je leven beter kunnen plannen en nare verrassingen gemakkelijker

kunnen afwenden. Dit boek geeft je de basiskennis over geldzaken, van

verzekering en belastingen tot hypotheken en erfenissen. In 90 vragen

en antwoorden komen de belangrijkste kwesties aan bod. Met duidelijke

voorbeelden en praktische tips. Iedere vraag wordt afgesloten met een

blokje ‘Aan de slag’, zodat je er direct iets mee kunt doen. Want soms weet

je wel dat je in actie moet komen, maar weet je niet precies hoe. En dan

blijft het liggen.

Hoofdstuk 1 gaat in op hoe het voortaan wél lukt om aan het eind van de

maand financieel quitte te spelen. Iedereen kan een buffer opbouwen, zelfs

met een klein budget. De tips en adviezen in dit hoofdstuk helpen je op weg.

Een goed inkomen maakt dat natuurlijk wel makkelijker. Daarom staat in

hoofdstuk 2 hoe je ervoor kunt zorgen dat je genoeg verdient en optimaal

profiteert van de faciliteiten die je werkgever – en de fiscus – bieden.

Hoofdstuk 3 staat vol met tips over hoe je kunt besparen, zeker op de vaste

lasten. Alle beetjes helpen: kleine maandelijkse besparingen leveren op

jaarbasis heel wat op. En kosten vaak niet eens zo veel moeite.

INLEIDING

GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ben je zo iemand die regelmatig in aanbiedingen trapt die toch niet zo

aantrekkelijk blijken te zijn? Lees dan het vierde hoofdstuk van dit boek,

dan overkomt het je vast een stuk minder vaak. Bovendien vind je er in-

formatie om beter op je strepen te staan na een miskoop.

Belastingaangifte doen staat vast niet op je lijstje met favoriete bezigheden,

maar als je er even goed voor gaat zitten, levert het je veel op. Hoofdstuk 5

helpt je de puntjes op de i te zetten en er het maximale uit te halen.

Hoofdstuk 6 gaat in op hoe je het familiekapitaal zo goed mogelijk binnen

de familie houdt. Maar ook over de rauwe kantjes van het familieleven, zoals

ruzie over erfenissen en echtscheidingen. Met tips hoe je dit voorkomt.

In hoofdstuk 7 lees je alles over je eigen huis en de bijbehorende hypo-

theek. Tot slot gaat hoofdstuk 8 over situaties waarin het minder goed

gaat, zoals een conflict, ziekte of ontslag. Ook overlijden komt aan bod.

Geen gezellige onderwerpen, maar de praktische tips in dit hoofdstuk

helpen om de nieuwe situatie zo leefbaar mogelijk te maken.

Na het lezen van dit boek heb je hopelijk het gevoel dat geldzaken inge-

wikkeld zijn definitief van je afgeschud. Het is net als met autorijden. Je

moet het gewoon doen en dan leer je het vanzelf. Later begrijp je niet meer

dat je daar nu zo tegen op kon zien. En naarmate je er beter in wordt, merk

je dat er steeds minder verrassingen komen. Dat geeft een fijn gevoel van

overzicht en rust.

Reinout van der Heijden is hoofdredacteur van de Geldgids en financieel planner. In de Volkskrant beantwoordt hij wekelijks vragen van lezers over alles wat met geld te maken heeft.Heidi Klijsen is journalist, gespecialiseerd in finan-ciën, gezondheid(szorg) en carrière. Zij coördineert de rubriek lezersvragen in Elsevier.

IETSOVERHOUDEN

1

12 GELDZAKEN = MAKKELIJK

IETS OVERHOUDEN

De reparatie aan de auto valt tegen, je hebt deze maand vier verjaardagen

en dan breekt ook nog het schermpje van je telefoon. Zo lukt het toch

nooit om aan het eind van de maand financieel quitte te spelen? Laat

staan om geld opzij te zetten, voor leuke dingen of een buffer. Toch kan

iedereen sparen, zelfs als je een krap budget hebt. Maar je moet er wel

wat voor doen. Of laten.

Waarom heb ik een buffer nodig?

Stel, je fiets wordt gestolen of de vaatwasser geeft er de brui

aan. Als er op dat moment niets op je spaarrekening staat, kun je natuur-

lijk gaan lopen of je kleding op de hand wassen. Veel mensen zullen er

eerder voor kiezen om een lening af te sluiten. Dat is niet zonder risico’s.

Wie spullen koopt op krediet, loopt het risico steeds meer te moeten

lenen. Immers, die fiets of vaatwasser kan alweer stuk zijn voordat de

lening is afgelost. Op die manier stapel je, als je niet uitkijkt, schuld op

schuld. Fijner is het om een buffer te hebben, waarmee je onverwachte

uitgaven opvangt. Een buffer van pakweg €5000 is in veel situaties vol-

doende om onvoorziene uitgaven voor apparaten, meubels en dergelijke

te kunnen betalen.

Bespaar niet op onderhoud aan bijvoorbeeld je

huis, auto en spullen; dat kost op termijn bijna

altijd meer geld. Laten repareren dus, die lek-

kende dakgoot of haperende auto. Onderzoek

van Vereniging Eigen Huis toont aan dat de

onderhoudskosten van een huis gemiddeld €300

per maand bedragen. Kijk op www.eigenhuis.nl/

1

13 GELDZAKEN = MAKKELIJK

IETS OVERHOUDEN

onderhoud voor een indicatie per woningtype en bouwjaar. De prijzen-

indicator ‘Wat kost een klus’ helpt bij het inschatten van kosten per klus.

AAN DE SLAG. Houd een buffer aan van ongeveer €5000 en reserveer daar-

naast geld voor een andere auto en onderhoud aan de eigen woning. Laat bij

de bank een saldoalert instellen op de betaalrekening. Zodra het saldo het

opgegeven minimum- of maximumbedrag bereikt, volgt een waarschuwing per

sms of e-mail. Komt het saldo op het minimumbedrag, trap dan op de rem met

je uitgaven. Komt het saldo op het maximumbedrag, boek dan geld over naar de

spaarrekening.

Ik ben niet zo goed in sparen. Hoe kan ik ongemerkt toch geld opzij zetten?

Vroeger had je de knakenbuis, waar mensen hun rijksdaalders in deden.

Daar zijn allerlei hedendaagse varianten op te bedenken. Dagelijks je

kleingeld in een spaarpot doen bijvoorbeeld. Dat zorgt nog voor een

lekker lichte portemonnee ook. Is de pot vol, dan stort je de inhoud bij

de bank rechtstreeks op je rekening. Het kost even wat moeite, maar het

geeft wel een goed gevoel.

Het ouderwetse – maar wat oubollige – zegeltjessparen bij de super-

markt is ook een manier om ongemerkt te sparen. ABN AMRO biedt een

modernere variant: ‘pinsparen’. Hierbij gaat bij elke pinopname, bij-

voorbeeld bij de bioscoop of bakker, een percentage van 1, 5 of 10% naar

je spaarrekening. Een beetje vergezocht is het wel, want wat heeft een

bioscoopkaartje of halfje bruin nu met sparen te maken? Maar kun je het

extra bedrag missen, dan creëer je ongemerkt snel een aardige spaarpot.

2

14 GELDZAKEN = MAKKELIJK

IETS OVERHOUDEN

Een meer voor de hand liggende manier om te sparen zonder er om-

kijken naar te hebben, is automatisch sparen bij de bank. Handige

varianten daarop zijn ‘saldosparen’ (Rabobank) of ‘variabel sparen’ (ABN

AMRO). Op een bepaalde datum in de maand, bijvoorbeeld net voor de

storting van het salaris, gaat het overtollige saldo automatisch van be-

taal- naar spaarrekening.

Geld maakt geld. Wie eenmaal een buffertje heeft, kan daar creatief ge-

bruik van maken en zo nog meer sparen. Overweeg bijvoorbeeld om de

zorgkosten aan het begin van het jaar ineens te betalen. Bij veel zorgver-

zekeraars krijg je dan een korting, variërend van 1 tot 3%.

VOORBEELD. Stel, de zorgkosten komen in totaal in een jaar op €3600. Bij

ineens betalen krijg je 3% korting, dus €108. Elke maand stort je het maand-

bedrag dat je normaal zou betalen – €300 – naar een spaarrekening, waar je

1% rente op krijgt. Door het vooruithalen van de betaling loop je 0,5% rente mis.

Je maakt dan per saldo 2,5% rendement; veel meer dan met normaal sparen.

Bijsparen in een (bank)spaarhypotheek kan ook lucratief zijn. De rente

over het spaargeld in zo’n hypotheek ligt meestal flink hoger dan die op

een spaarrekening. Bovendien spaar je vermogensrendementsheffing

uit over het in de hypotheek gestorte bedrag. Er gelden wel fiscale spel-

regels voor een bijstorting, dus vraag altijd aan de bank of een financieel

adviseur wat er precies mogelijk is.

Sluis onverwachte meevallers, zoals een erfenis of bonus, meteen door

naar je spaarrekening en wacht met het doen van (impulsieve) uitgaven.

15 GELDZAKEN = MAKKELIJK

IETS OVERHOUDEN

Ook prijswinnaars van een grote loterij krijgen vaak het advies om het

geld eerst een jaar weg te zetten en de nieuw verworven rijkdom te laten

‘bezinken’. Dat is niet voor niets.

AAN DE SLAG. Door out-of-the-box te denken vind je zo nog tientallen manieren

waarop je ongemerkt kunt sparen. Organiseer met je andere gezinsleden een

brainstormsessie. Kijk ook op www.consumentenbond.nl/bespaartips voor

inspiratie. En meld je aan op de gratis nieuwsbrief ‘Bespaar Tip’, op www.

consumentenbond.nl/nieuwsbrief.

Hoe voorkom ik dat ik rood sta?

Het lijkt handig, een limiet op je betaalreke-

ning om onvoorziene kosten op te vangen. Maar in

feite biedt het alleen schijnzekerheid. Heb je de nei-

ging om altijd op de ondergrens te leven, dan is voor

je het weet die limiet je nieuwe ‘bodem’. Bovendien

is rood staan hartstikke duur: de rente kan oplopen

tot 14%. Ontkom je er niet aan om te lenen, sluit dan

liever een persoonlijke lening af die je geleidelijk

aflost. Dat is veel goedkoper dan roodstaan.

AAN DE SLAG. Verschuif de afschrijvingsdata van automatische incasso’s en

overboekingen zo veel mogelijk naar het einde van de maand, als het inkomen

binnen is. Als de grote uitgaven zijn afgeschreven, weet je beter wat je de rest

van de maand kunt uitgeven.

3

16 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ik heb dringend geld nodig. Kan ik vakantiedagen laten uitbetalen?

Kom je geld tekort of wil je voor iets sparen maar lukt dat niet voldoende,

dan kun je ervoor kiezen om verlofdagen te laten uitbetalen. Bijkomend

voordeel: ga je daardoor minder op vakantie of maak je minder uitstap-

jes, dan bespaar je ook gelijk geld. Wettelijke vakantiedagen, de dagen

waar je volgens de wet recht op hebt, kun je niet laten uitbetalen. Dit is

zo bepaald om de werknemer tegen zichzelf in bescherming te nemen:

je hebt vrije dagen nodig om te herstellen van gedane arbeid. Uitbetalen

kan alleen met bovenwettelijke vakantiedagen, dus die je boven op de

wettelijke dagen krijgt, mits het recht op uitbetaling is afgesproken in

een cao of arbeidsovereenkomst.

Uitbetaalde vakantiedagen vallen gewoon onder je

brutoloon en kunnen dus gevolgen hebben voor de

zorg- of huurtoeslag.

Bedenk goed wanneer je de verlofdagen verkoopt. Doe je dat bijvoor-

beeld net na een loonsverhoging, dan ontvang je een hoger bedrag. Het

salaris op het moment van betaling is namelijk bepalend, ook als het om

eerder opgebouwde vakantiedagen gaat. Ga je volgend jaar minder uren

werken, waardoor de top van je inkomen in een lagere belastingschijf

valt, dan kan het ook zinvol zijn om te wachten. Je betaalt dan minder

belasting over het uitgekeerde bedrag.

4

Let op!

IETS OVERHOUDEN

17 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Voor alle vakantiedagen geldt: neem je ze niet op of laat je ze

niet tijdig uitbetalen, dan ben je ze kwijt. Sinds 2012 verjaren wettelijke vakan-

tiedagen al een halfjaar na het jaar waarin ze zijn opgebouwd, tenzij in de cao

anders is bepaald. Wettelijke vakantiedagen opgebouwd in 2016 verjaren dus

op 30 juni 2017. Wettelijke vakantiedagen van 2011 of eerder verjaren uiterlijk

op 31 december 2016. Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren pas 5 jaar na het

jaar waarin ze zijn opgebouwd.

Hoe kies ik een goede spaarrekening?

Biedt een spaarrekening een veel hogere rente dan andere,

wees dan op je hoede. Dit betekent vaak dat er extra risico aan kleeft.

Bijvoorbeeld omdat de bank niet onder het Nederlandse garantiestelsel

valt, maar onder een buitenlands stelsel. Dan is het vaak een stuk inge-

wikkelder om je geld terug te krijgen als er iets fout gaat. Let ook goed op

de eventuele beperkende voorwaarden. Bij sommige spaarvormen betaal

je een boete als je tussentijds geld opneemt. Of je krijgt de hogere rente

alleen over het saldo dat een minimumperiode op de rekening staat. Dit

hoeft helemaal niet erg te zijn als je je geld er toch langdurig op wilt stal-

len. Maar het is belangrijk om daar bewust voor te kiezen en er niet pas

later achter te komen. Als tegenprestatie voor beperkende voorwaarden

biedt de bank doorgaans wel een paar tienden van procentpunten meer

rente.

Je kunt ook een spaardeposito overwegen, voor geld dat je langer kunt

missen. Je geld staat dan vast, tegen een vooraf afgesproken rente en

looptijd. Sluit als het kan spaardeposito’s af met verschillende looptijden,

bijvoorbeeld 1, 2, 3, 5 en 10 jaar. Op die manier spreid je het renterisico.

5

IETS OVERHOUDEN

18 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Vergelijk regelmatig je spaarrente met die van andere aanbieders,

op www.consumentenbond.nl/spaarrekening. Hier zijn ook de beperkende

voorwaarden per spaarrekening te vinden. Voor geld dat je langer kunt missen,

is een spaardeposito wellicht handig.

Is het handig om meerdere spaarrekeningen te openen?

Kies voor je buffer voor onvoorziene uitgaven een spaarrekening zonder

beperkende voorwaarden. Geld dat je langer kunt missen, kun je wel

kwijt op een rekening met beperkende voorwaarden of op een spaar-

deposito. Dat levert niet alleen meer rente op, maar voorkomt ook dat je

het geld er te gemakkelijk af haalt.

Wil je sparen voor bijvoorbeeld de studie of het rijbewijs van je kind,

dan ligt een kinder- of jeugdspaarrekening voor de hand. Bij een aantal

banken krijgen kinderen meer rente dan hun ouders. De reden: het geld

op jeugdspaarrekeningen blijft relatief lang staan en banken hopen zo de

spaarzin bij kinderen aan te wakkeren. Sommige rekeningen, zoals Zil-

vervloot Sparen, geven ook een bonus op de 18e verjaardag van het kind.

Minder hard nodig, maar wél leuk is een ‘verwen-jezelf-rekening’,

waarop je elke maand een bescheiden bedrag boekt. Bestemd voor za-

ken die je jezelf anders nooit zou permitteren, zoals een net iets te dure

jas of een bijzonder uitje op je vakantiebestemming. Zo maak je toch die

mooie ballonvaart of eet je in dat chique restaurant, zonder je schuldig te

voelen.

6

IETS OVERHOUDEN

19 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Bij sommige rekeningen, zoals ING Doelsparen en MoneYou

doelsparen, kun je fotootjes of plaatjes toevoegen aan de verschillende spaar-

doelen. Op www.consumentenbond.nl/spaarrekening kun je alle jeugdspaar-

rekeningen met elkaar vergelijken.

Heeft het zin om regelmatig van spaarrekening te switchen?

Nou en of. Nederlandse spaarders laten honderden miljoenen euro’s

per jaar aan spaarrente liggen, door geld op een ongunstige (spaar)-

rekening te laten staan. Door een beetje actief met je spaargeld bezig te

zijn, verdien je zó enkele tientjes per jaar, ontdekten twee onderzoekers

van de Consumentenbond. Zij gingen in 2014 en 2015 met een fictief

spaartegoed van €20.000 de boer op. Zodra elders meer rente te behalen

viel, verplaatsten ze hun saldo. Ook tijdelijke actierentes namen ze mee.

Ze hielden nauwkeurig bij hoeveel ze extra verdienden ten opzichte van

hun ‘vertrekpunt’, het populaire maar matig renderende Rabo Internet-

Sparen.

Een jaar lang schoof het tweetal regelmatig het geld tussen diverse

rekeningen. Het leverde hen in totaal €333 aan rente op. Bijna €139 méér

dan wanneer ze het op de Raborekening hadden laten staan. Hiervoor

moesten ze het geld wel in een jaar tijd 14 keer verkassen. Daar heeft

waarschijnlijk niet iedereen zin in, maar

het maakt wel duidelijk dat het lucratief

kan zijn om af en toe te kijken of je geld

nog op de juiste plek staat.

7

IETS OVERHOUDEN

20 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Let wel op de voorwaarden van je huidige spaarrekening. Veel

spaarvormen werken met een bonus of hogere rente als het spaargeld een

bepaalde tijd op de rekening staat. Te vroeg switchen is dan eerder nadelig.

Is het slim om ook te gaan beleggen?

Als het geld bestemd is voor een doel dat verder weg ligt, zoals

een aanvulling op je pensioen, komt ook beleggen in beeld. Door de

lange periode, ofwel ‘beleggingshorizon’, ben je minder afhankelijk

van tussentijdse schommelingen op de beurs. Bij beleggen zijn drie

uitgangspunten belangrijk: een goede spreiding, lage kosten en blijven

zitten, wat er ook gebeurt. Hierover later meer. Hoe langer je de tijd hebt

om beleggingen te laten renderen, hoe meer je profiteert van het rente-

op-rente-effect.

VOORBEELD. Neem een belegging van €10.000. Met een voorzichtig rendement

van 5% (na kosten), levert dit na 15 jaar €20.789 op en na 20 jaar €26.532. Een

verschil van €5744 in de laatste vijf jaar, ofwel bijna 28%. Na 30 jaar is het

bedrag zelfs €43.219.

Heb je geen inlegkapitaal beschikbaar, dan kan periodiek beleggen een

mooi bedrag opleveren. Bijkomend voordeel is dat je daarmee automa-

tisch ‘dure’ en ‘goedkope’ aankopen middelt.

Stel, je stort elke maand €100 in een goed gespreid beleggingsfonds,

tegen opnieuw 5% nettorendement. Dat levert na 15 jaar €26.729 op en na

20 jaar €41.103. Wil je na je pensioen gedurende 20 jaar een aanvulling

op je pensioen, dan kun je elke maand €271 onttrekken. Je kunt in 20

8

IETS OVERHOUDEN

21 GELDZAKEN = MAKKELIJK

jaar dus bijna 3 keer zo veel onttrekken als wat je in de 20 jaar daarvoor

hebt ingelegd. Mits die 5% rendement wel wordt behaald natuurlijk.

De bekende slogan ‘Rendementen uit het verleden bieden geen garantie

voor de toekomst’ is ons niet voor niks tot vervelens toe ingeprent. Beleg

dus alleen met geld dat je voor langere tijd echt kunt missen en houd het

anders liever bij sparen. Dat geldt zelfs voor beleggen in obligaties. Die

zijn een stuk minder veilig dan hun imago doet vermoeden. De rente

is op dit moment historisch laag. Gaat die op termijn weer stijgen, dan

dalen de obligatiekoersen. Je geld goed spreiden over de verschillende

vermogenscategorieën – spaargeld, aandelen, obligaties en eventueel

onroerend goed – is daarom belangrijk. Tot slot misschien wel de be-

langrijkste tip: stop nóóit geld in iets dat je niet begrijpt.

AAN DE SLAG. De prestaties van beleggingsfondsen kun je vergelijken op

www.morningstar.nl. Op www.afm.nl kun je checken of een aanbieder wel

betrouwbaar is. Beleg niet in aanbieders zonder AFM-vergunning en bekijk de

waarschuwingslijst.

Hoe zorg ik voor een goede spreiding in mijn beleggingen?

Een van de belangrijkste adviezen bij beleggen is zorgen voor een goede

spreiding, zowel qua landen als qua sectoren. Wie in ‘losse’ aandelen wil

beleggen, moet over een flink vermogen beschikken om goed te kun-

nen spreiden. Sowieso kun je je afvragen of dit zogeheten stock picking

wel zin heeft. Zelfs doorgewinterde vermogensbeheerders slagen er

niet in de toonaangevende aandelenindexen (zoals de MSCI World of de

9

IETS OVERHOUDEN

22 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AEX) langdurig te verslaan. Wie niet blind wil varen op de glazen bollen

van vermogensbeheerders en analisten, kan beter kiezen voor index-

beleggen, in trackers of indexfondsen. Bekende voorbeelden zijn de

indexfondsen van fondsaanbieder Vanguard en de iShares (trackers) van

Blackrock. Trackers zijn beursgenoteerd en dus continu te verhandelen

via een beleggingsrekening. Indexfondsen worden meestal maar een

keer per dag verhandeld. Beide volgen de samenstelling van de beurs-

index waarin zij beleggen. Zo spaar je de kosten uit van vermogensbe-

heerders die voor jou de aandelenmarkt afschuimen. Zeker in mindere

beurstijden hebben de kosten grote invloed op het nettorendement van

beleggingen. Naast de eenmalige aan- en verkoopkosten berekenen

beleggingsfondsen namelijk ook jaarlijkse kosten, zoals beheerskosten,

managementfees en operationele kosten. Deze ‘lopende kosten’ liggen

bij de meeste beleggingsfondsen al gauw rond de 1,5 tot 2%, maar er

zijn er die 3% of meer rekenen. Bij indexfondsen en trackers blijven die

jaarlijkse kosten meestal onder de 0,5%. Dat scheelt behoorlijk. Beleg je

10 jaar lang €50.000 in een beleggingsfonds met 2% lopende kosten, dan

komt dat neer op bijna €11.000. Bij een indexfonds met 0,5% aan lopende

kosten is dat ruim €2500. Een verschil van zo’n €8500.

AAN DE SLAG. Wil je weten wat de lopende kosten zijn van een bepaald beleg-

gingsfonds? Check dit op de VEB Fondsselector op www.veb.net, de site van de

Vereniging van Effectenbezitters. In de lopende kosten zijn nog niet de aan- en

verkoopkosten meegenomen. Maar die vallen mee als je de belegging lange tijd

aanhoudt. Wie in goed gespreide beleggingsfondsen belegt, hoeft ook tussen-

tijds niets te veranderen.

IETS OVERHOUDEN

23 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe weet ik of ik later genoeg pensioen heb?

Iedereen hoopt waarschijnlijk na pensionering op dezelfde

voet te kunnen blijven leven. Vaak wordt geroepen dat dat lukt als je pen-

sioen (inclusief AOW) 70% van je laatstgenoten salaris is. Omdat je na je

pensioen minder belasting en premies betaalt, zou je dan netto op onge-

veer hetzelfde uitkomen. Maar deze vuistregel houdt geen rekening met

allerlei andere factoren. Zo is vaak tegen die tijd de hypotheek afgelost,

waardoor je lagere lasten hebt, of je ontvangt een erfenis. Tegelijkertijd

ga je misschien meer reizen, simpelweg omdat je meer tijd hebt. Of je

kiest ervoor om langer door te werken, eventueel op een lager pitje.

Kortom: die 70% is ook maar een getal. Wie een beter inzicht wil hebben

in de toekomstige inkomsten en uitgaven en het tegen die tijd opge-

bouwde vermogen, doet er goed aan om een financieel plan te laten ma-

ken. Hierbij worden er verschillende scenario’s doorgerekend, waardoor

je betere keuzes kunt maken.

AAN DE SLAG. Wil je je oudedagsvoorzieningen optimaliseren,

dan is het belangrijk eerst inzicht te hebben in hoe je ervoor

staat. Op www.mijnpensioenoverzicht.nl kun je met je DigiD-

code opzoeken hoeveel pensioen je hebt opgebouwd en

hoeveel AOW je ontvangt. Houd er wel rekening mee dat de

pensioen(richt)leeftijd is verhoogd van 65 naar 67 jaar. Wil je

toch op je 65e met pensioen, dan wordt de pensioenuitkering

lager dan op het pensioenoverzicht staat. Ook de AOW-leeftijd

gaat steeds verder omhoog. Op www.rijksoverheid.nl/aow kun

je je AOW-leeftijd berekenen. Je hoeft alleen maar je geboorte-

datum in te vullen.

10

IETS OVERHOUDEN

24 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe kan ik het beste sparen voor mijn pensioen?

Bij een aantal pensioenregelingen is het mogelijk om bij te spa-

ren, mits je een aantoonbaar pensioengat hebt. Je kunt er bijvoorbeeld

voor kiezen om vrije dagen in te ruilen voor extra pensioen. Let wel even

op als je pensioenfonds een lage dekkingsgraad heeft. De dekkingsgraad

geeft de financiële situatie – de verhouding tussen bezittingen en ver-

plichtingen – op een bepaald moment weer. Is de dekkingsgraad lager

dan 100%, dan heeft het pensioenfonds op dit moment dus niet genoeg

geld om alle pensioenen te betalen. En is dus ook jouw bijgestorte bedrag

niet volledig gedekt.

Bij een aantal pensioenfondsen worden bijstortingen ondergebracht

in een apart potje, waardoor die dekkingsgraad minder van belang is.

Informeer van tevoren bij je pensioenfonds of dit het geval is.

Pensioenfondsen bieden vaak nog meer keuzemogelijkheden, waardoor

je je pensioen kunt optimaliseren. Bouwt je partner bijvoorbeeld zelf

voldoende pensioen op, overweeg dan om het partnerpensioen om te

zetten in extra ouderdomspensioen voor jezelf.

Het boek Belastingtips voor 50+ van de Consumentenbond

bevat veel informatie over sociale zekerheid en pensioenregelingen.

Met veel tips over hoe vijftigplussers meer kunnen halen uit hun ver-

mogen, pensioen en nalatenschapsplanning. Zie www.consumenten-

bond.nl/belastingtips.

11

tip

IETS OVERHOUDEN

25 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De meeste freelancers en zzp’ers hebben geen pensioenfonds. Zij moe-

ten dus zelf iets regelen. Banksparen is een fiscaalvriendelijke en een-

voudige manier om te sparen voor later (zie de volgende vraag). Het is

verstandig om daar zo snel mogelijk mee te beginnen, want dan kost het

je de minste inspanning.

Daarnaast kun je als ondernemer voor de inkomstenbelasting (zoals

zzp’er) jaarlijks een percentage van je winst reserveren in de oudedags-

reserve. Dit bedrag blijft dan buiten de belastingheffing. Let wel op: re-

serveren in de oudedagsreserve wil niet zeggen dat je ook daadwerkelijk

pensioen opbouwt. Het is niet meer dan belastinguitstel. Op het moment

dat je je onderneming beëindigt, koop je in principe voor het gereser-

veerde bedrag een oudedagsvoorziening aan. Doe je dat niet, dan betaal

je alsnog belasting over de opgebouwde reserve.

AAN DE SLAG. Op www.wijzeringeldzaken.nl/regel-je-pensioen staat veel infor-

matie over hoe je als zelfstandige je pensioen regelt. Op www.belastingdienst.nl

(zoek op ‘oudedagsreserve’) vind je informatie over de oudedagsreserve.

Welke voordelen biedt banksparen?

Met banksparen kun je, op een geblokkeerde rekening, fiscaal

gunstig sparen of beleggen voor je oude dag, maar ook voor bijvoorbeeld

een hypotheekaflossing of uitvaart. Banksparen is geïntroduceerd als

alternatief voor dure en vaak ondoorzichtige verzekeringsproducten,

zoals lijfrentepolissen. Bankspaarproducten leveren meer op dan ver-

zekeringsproducten, omdat er, door de lage kosten, meer geld overblijft

voor de opbouw van het eindkapitaal. Bovendien gaat bij overlijden het

12

IETS OVERHOUDEN

26 GELDZAKEN = MAKKELIJK

geld naar de nabestaanden en niet naar de verzekeraar. De fiscale voor-

delen van verzekeren en banksparen zijn grotendeels gelijk. Zo is over

het opgebouwde vermogen geen 1,2% vermogensrendementsheffing

verschuldigd en zijn de gestorte bedragen aftrekbaar van de inkomsten-

belasting. Voorwaarde is wel dat er in de afgelopen 7 jaar een aantoon-

baar pensioentekort is. De periodieke uitkeringen zijn later belast met

inkomstenbelasting.

Heb je lijfrentekapitaal dat binnenkort vrijkomt? Bedenk dan of

je de uitkeringen nu wel echt nodig hebt of dat je nog kunt

wachten. Momenteel is de rente erg laag. Laat je het kapitaal uitkeren

in een direct ingaande lijfrente, dan levert dat niet veel op. Je kunt de

uitkering ook uitstellen, zodat het kapitaal nog even kan doorgroeien.

Of je laat een deel van het kapitaal direct uitkeren en een deel staan.

Dit heet een lijfrenteknip. Vraag hierover advies bij een (liefst onafhan-

kelijke) financieel adviseur.

AAN DE SLAG. Op www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/lijfrentepremie kun

je uitrekenen hoeveel lijfrentepremie je mag aftrekken. Kijk vervolgens op

www.consumentenbond.nl/lijfrente voor tips over hoe je een bankspaarproduct

uitkiest. Komt het lijfrentekapitaal vrij, gebruik dan de lijfrentevergelijker op

dezelfde site om te bepalen welk product de hoogste uitkering oplevert.

tip

IETS OVERHOUDEN

IETS OVERHOUDEN

1

GELD VERDIENEN

2

28 GELDZAKEN = MAKKELIJK

GELD VERDIENEN

Een goed en regelmatig inkomen maakt rondkomen een stuk gemak-

kelijker. Hoe zorg je ervoor dat je genoeg verdient en optimaal profiteert

van de secundaire arbeidsvoorwaarden? Verlies je zakelijke belangen

niet uit het oog en let op de belastingen.

Betaalt mijn werkgever mij wel genoeg?

Wie in loondienst werkt, vraagt zich vroeg of laat af of hij wel

genoeg verdient. Iemand ontwikkelt zich in zijn functie, gaat een be-

langrijkere rol spelen in het team of doet projecten die winstgevend zijn

voor het bedrijf. Actie ondernemen loont. Sommige bedrijven verhogen

het salaris pas als je daar als werknemer zelf om vraagt. Of je krijgt wel de

jaarlijkse loonsverhoging, maar blijft veel te lang steken in de functie van

junior.

Probeer vast te stellen wat iemand in een vergelijkbare functie verdient.

Reken het salaris zo nodig om naar een voltijdsfunctie en zoek in de da-

tabase van collectieve arbeidsovereenkomsten van vakvereniging FNV

naar vergelijkbare salarisschalen. Bekijk ook wat een leidinggevende

bij die cao zou verdienen en of het redelijk is je eigen werk daarmee te

vergelijken. Je kunt een loonsverhoging vragen, maar ook vragen om

een variabele beloning die afhankelijk is van

commerciële targets of succesvol afgeronde pro-

jecten. Wie een bonus weet af te dwingen bij zijn

werkgever, bewijst zijn waarde en maakt daar-

door eerder kans op promotie. Door op interne

en externe vacatures te reageren, leer je ook beter

je marktwaarde kennen.

13

29 GELDZAKEN = MAKKELIJK

GELD VERDIENEN

Een werknemer met unieke kwaliteiten kan zijn geluk beproeven als

zelfstandig ondernemer. Je kunt je dan verder specialiseren. Sommige

opdrachtgevers betalen goed voor een specialist die zij maar af en toe

nodig hebben. Als je genoeg afnemers hebt, kun je meer verdienen dan

voorheen. Je kunt ook met een aantal vergelijkbare specialisten een

bedrijfje oprichten. Dan kun je de opdrachten onderling verdelen en

gemakkelijker een naam opbouwen.

AAN DE SLAG. Lees je eigen arbeidsvoorwaarden goed door. Let

ook op de secundaire voorwaarden en de mogelijkheden tot bij-

of omscholing van de werkgever. Bekijk vergelijkbare cao’s in de

databank van FNV (www.fnv.nl/sector-en-cao/alle-caos) en

vul het salariskompas in van vacaturewebsite Intermediair (www.

intermediair.nl/salariskompas). Als je voor jezelf begint, vergeet

dan niet je pensioen te regelen.

Hoe verdeel ik het werk met mijn partner?

De meeste Nederlanders werken in deeltijd en doen dat vaak

heel efficiënt. Maar als ze ondertussen geen pauze nemen en ’s avonds

nog werk moeten afmaken, past het werk kennelijk niet in het aantal

beschikbare uren. Zeven op de tien werknemers werkt volgens de FNV

over, gemiddeld 3 tot 4 uur per week. En de helft van de werk nemers

krijgt zijn overuren niet uitbetaald. Een oplossing is het aantal gewerkte

uren structureel bijhouden en als overuren declareren.

14

30 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Een alternatief is uitbreiding vragen van het aantal werkuren. Meer uren

per week werken levert behalve inkomen ook extra vakantiedagen en

een hoger pensioen op. En als het aantal vakantiedagen toch niet vol-

doende is: je kunt vaak vakantiedagen bijkopen bij de werkgever.

Bespreek het aantal werkuren met je partner. Als partners het aantal ge-

werkte uren eerlijk verdelen, kan dat veel financieel voordeel opleveren.

Zij betalen dan minder belastingen.

VOORBEELD. Wouter werkt 5 dagen per week en verdient bruto €30.000 per

jaar. Ellen werkt 3 dagen en verdient €15.000 bruto. Als zij allebei 4 dagen gaan

werken, gaan zij er netto €2500 op vooruit.

Als een van de twee niet werkt, kan het financieel gunstig zijn samen

een bedrijf te beginnen waarbij een partner de administratie doet. De

partner betaalt dan meestal weinig belasting en er bestaat – onder voor-

waarden – recht op andere belastingvoordelen, zoals de meewerkaftrek.

De gemaakte uren moeten wel te verantwoorden zijn.

AAN DE SLAG. Evalueer het aantal uren dat je per week werkt, ook in overleg

met je partner. Gebruik de overwerkcalculator van vakvereniging FNV om te

checken hoeveel je overwerkt en hoe groot het voordeel voor de werkgever is

(www.fnv.nl/overwerkcalculator). Informatie over een eigen bedrijf is te vinden

op de website van de Belastingdienst (zoekwoorden ‘ondernemen’ en ‘mee-

werkaftrek’). Of bekijk de informatieve webinars op www.ondernemersplein.nl/

onlineleren.

GELD VERDIENEN

31 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Kan ik mij ziek melden tijdens de vakantie?

Ja, dat kan. Wie ziek wordt tijdens zijn vakantie, moet de werk-

gever daar direct van op de hoogte stellen. De afwezigheid telt dan niet

meer als vakantie, maar als ziekte. De opgenomen vakantiedagen krijg je

dan in principe weer terug.

De werkgever mag niet voorschrijven dat de vakantie wordt

verlengd met de vervallen vakantiedagen. Je mag de vakantie

altijd naar eigen inzicht opnemen.

Ga op je vakantieadres naar de huisarts en vraag om een officiële dok-

tersverklaring. Die kun je inscannen op de computer en aan de werk-

gever sturen of na terugkeer zelf overhandigen. Geef ook je adres,

telefoon en e-mailgegevens door, zodat de werkgever of arbo-arts je

kan bereiken. Die kan verlangen dat je zo snel mogelijk terugkeert naar

Nederland. Bij een normale (korte) vakantie zal dat niet zo snel gebeuren.

Houd contact met de werkgever en meld je tijdig weer beter.

In sommige cao’s of arbeidscontracten staat dat ziektedagen op vakantie

gecompenseerd moeten worden met de bovenwettelijke vakantiedagen

van dat jaar. Compensatie met wettelijke

vakantiedagen kan alleen als de werknemer

daar toestemming voor geeft. Let dus goed op

het verschil tussen de soort vakantiedagen en

check het vakantiesaldo bij terugkomst.

tip

15

GELD VERDIENEN

isziek

32 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Word je ziek vlak voor de vakantie, ga dan naar de huisarts

of de huisartsenpost en vraag advies of vertrekken wel verstandig is.

Denk ook aan de annuleringsverzekering, want die keert vaak wel uit als

je door ziekte de reis moet afzeggen. Ook bij een ziek kind dat meereist,

kan een annuleringsverzekering uitkomst bieden. Check de voorwaarden

van de verzekering.

En hoe zit het met verlof als mijn kind ziek wordt?

Bij de werkgever kun je calamiteitenverlof opnemen als een

kind plotseling ziek wordt. De afdeling P&O van de werkgever of de vak-

bond kunnen in dit soort situaties ook helpen met advies.

Calamiteitenverlof is een wettelijk recht, vastgelegd in de Wet arbeid en

zorg (WAZ, artikel 4:1). Dit recht staat vaak niet omschreven in de cao of

arbeidsovereenkomst. Dat is wel het geval bij buitengewoon verlof. De

cao kan bijvoorbeeld aangeven dat er recht is op 3 dagen buitengewoon

verlof als je gaat trouwen en een dag voor de begrafenis van een familie-

lid. Moet je die uitvaart ook regelen, dan kan je daarvoor weer calamitei-

tenverlof opnemen.

Blijft een kind langer dan 1 dag ziek, dan is er vaak recht op zorgverlof.

Kortdurend zorgverlof is alleen mogelijk als niemand anders de zorg op

zich kan nemen. Bij langdurend zorgverlof moet er sprake zijn van een

levensbedreigende ziekte en geldt niet de eis dat niemand anders de zorg

op zich kan nemen. Vroeger kon je alleen zorgverlof opnemen voor je

kinderen, partner of ouders. Sinds 1 juli 2015 kan dit ook voor bijvoor-

beeld een zieke broer, grootouder, huisgenoot of andere bekende. Dat

geldt zowel voor kortdurend (betaald) als langdurend (onbetaald) zorg-

16

GELD VERDIENEN

33 GELDZAKEN = MAKKELIJK

verlof. De werkgever mag het niet weigeren, tenzij hij aantoont dat het

bedrijf in dat geval in ernstige problemen komt.

AAN DE SLAG. Bij persoonlijke en onvoorziene situaties, zoals een ziek kind of

een plotselinge lekkage of brand, is calamiteitenverlof de eerste optie. Omdat

je bij calamiteitenverlof volledig krijgt doorbetaald, is het verstandig daarvan

gebruik te maken.

Kan ik een mobiel of computer krijgen via mijn werk?

Wie salaris ontvangt van de werkgever, betaalt daarover be-

lasting. Dat gaat ‘vanzelf’, want de werkgever houdt de belasting in en

betaalt het salaris netto uit. Dat gebeurt ook als de werkgever een bonus

uitkeert of eens per jaar het vakantiegeld.

Er zijn werkgevers die het cafetariasysteem gebruiken. Dan kan een deel

van het belaste loon worden uitgekeerd als een belastingvrije vergoe-

ding. Hierdoor wordt het brutoloon lager.

Met het cafetariasysteem bouw je vaak minder pensioen op en

riskeer je een lagere uitkering bij werkloosheid.

Ook zonder cafetariasysteem zijn onbelaste vergoedingen mogelijk. Dat

is het geval als de Belastingdienst deze extraatjes ziet als noodzakelijk

voor de uitoefeningen van het werk. Het gaat alleen om vergoedingen

in natura, zoals werkkleding, een mobiele telefoon of computer, de

17

Let op!

GELD VERDIENEN

34 GELDZAKEN = MAKKELIJK

inrichting van een werkplek thuis of een ov-

abonnement of voordeelurenkaart. Het is als

het ware het gereedschap van de werknemer,

waardoor de waarde ervan op nul wordt gezet.

Bij computers ligt het ingewikkeld. Die zijn

alleen vrijgesteld van loonheffing als het

gebruik ervan voor 90% zakelijk is. Een laptop

af en toe in bruikleen meenemen naar huis

zal wel lukken, maar het levert problemen op

als de werkgever een pc geeft om thuis te werken. Je mag ervan uitgaan

dat iedereen thuis een eigen computer nodig heeft, dus zo’n pc (of een

tablet, dat geldt ook als computer) ziet de fiscus als belastbaar loon.

AAN DE SLAG. Informeer bij de werkgever of je in aanmerking kunt komen voor

een mobiele telefoon. Die is belastingvrij. Soms verkoopt de werkgever ook

afgeschreven pc’s of tablets.

Welke onbelaste vergoedingen kan ik krijgen?

Sinds 2015 is het beloningssysteem er overzichtelijker op ge-

worden, omdat vanaf dat moment alle werkgevers zich aan de werkkos-

tenregeling moeten houden. Via de werkkostenregeling kan de werkge-

ver belastingvrij cadeautjes uitdelen. Daarvoor geldt een beperkt budget

van 1,2% van het totaal jaarlijks uitgekeerd loon. Deze ‘vrije ruimte’ gaat

naar een kerstpakket, computer, bedrijfsuitje, lidmaatschap van een

fitnessclub of de contributie voor de vakbond.

De werkgever kan zelf de belastingvrije vergoedingen controleren of

18

Pas op

GELD VERDIENEN

35 GELDZAKEN = MAKKELIJK

iedere werknemer een eigen budget geven. Bij een eigen budget kan de

werknemer dan zelf kiezen tussen een belastingvoordeel ten gunste van

bijvoorbeeld een lidmaatschap van de vakbond, zijn eigen voetbalclub

of een computer. Dat kan een lastige keuze zijn. Verdiep je in de werk-

kostenregeling. Details hierover staan in een belastinggids en op

www.belastingdienst.nl, zoekwoord ‘werkkostenregeling’. Als werk-

nemers te weinig gebruikmaken van de werkkostenregeling, profiteert

de werkgever. Hij gebruikt de vrije ruimte dan bijvoorbeeld om belas-

tingvrije bonussen aan managers uit te keren.

AAN DE SLAG. Voor de compensatie van de vakbondscontributie moet je zelf

een aanvraag indienen. Je vraagt de vakbond een opgave van de betaalde con-

tributie of downloadt deze via de website van de vakbond. Vervolgens dien je

deze in bij de werkgever. Die kan je dan compenseren via de werkkostenrege-

ling. Je krijgt 37 tot 52% van de bijdrage terug. Dat scheelt al gauw €100 per

jaar. De vakbond verstrekt deze opgave meestal pas vanaf september. Je moet

de aanvraag ieder jaar opnieuw indienen.

Welke kosten kan ik declareren?

Veel mensen zijn laks in het declareren van kosten bij de werk-

gever. Ten onrechte. Het is heel normaal om werkgerelateerde kosten

te laten vergoeden. Het is een keer uitzoeken hoe het werkt en daarna

gaat het snel. Doe het standaard aan het begin van de eerste werkdag

nadat de kosten zijn gemaakt. Trajecten die je hebt afgelegd met een OV-

chipkaart, kun je declareren door bij de declaratie een specificatie van

reistransacties te voegen. Voor binnen- en buitenlandse dienstreizen

19

GELD VERDIENEN

36 GELDZAKEN = MAKKELIJK

gelden vaak vaste normbedragen die zijn vastgelegd in de cao of ar-

beidsovereenkomst. Sommige bedrijven volgen de overheidsregelingen

(reisregeling binnenland of buitenland) die voorzien in vergoedingen

voor ontbijt, lunch, diner en overnachting. Die kosten krijg je alleen ver-

goed als daar betalingsbewijzen van zijn. Soms is er ook een vergoeding

voor kleine onkosten overdag en een voor ’s avonds, waarvoor je in beide

gevallen geen nota’s hoeft te overleggen.

Een specificatie reiskosten kun je opvragen via www.ov-chip-

kaart.nl, als pdf die uitgeprint kan worden of digitaal kan worden

geüploaded.

Bij dienstreizen kunnen niet alleen de kilometers per auto, maar ook die

per brommer of fiets gedeclareerd worden. Een vergoeding van €0,19

per kilometer is belastingvrij. Extra vergoedingen – voor bijvoorbeeld

parkeerkosten – kunnen wel belastbaar zijn als loon.

Een werkgever kan ook fietsen en auto’s ter beschikking stellen aan

de werknemers. Een auto of fiets van de zaak is onbelast als die alleen

gebruikt wordt voor woon-werkverkeer of dienstreizen. Bij privégebruik

moet je een deel van de waarde bij het loon optellen.

AAN DE SLAG. Betaal op een dienstreis zoveel mogelijk met de bankpas, want

daarmee zijn de uitgaven aan te tonen. Let op bij het geven van fooien. De

werkgever kan een maximum stellen aan de fooien die vergoed worden (bij-

voorbeeld maximaal 5% van de rekening).

tip

GELD VERDIENEN

37 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Krijg ik onkosten vergoed als ik meerijd met een collega?

Wie met een collega naar het werk rijdt, kan onder bepaalde voorwaar-

den een vergoeding krijgen. Maximaal €0,19 per kilometer is belasting-

vrij. Je kunt de werkgever helaas niet verplichten om de reiskosten te

vergoeden, behalve als dat in de cao geregeld is.

Samen naar het werk reizen in de auto kan heel gunstig zijn.

VOORBEELD. Je reist 40 km met het openbaar vervoer

naar je werk en krijgt je kosten vergoed. Je collega

uit hetzelfde dorp reist per auto en krijgt €0,19 per

kilometer vergoed. Dat is €15,20 per dag, terwijl de

benzine hem €10 kost. Als hij jou voortaan ophaalt

en ’s avonds weer thuisbrengt, kun je evenveel als

hij vergoed krijgen. Stel, je deelt de vergoeding met je

collega. Je maakt dan allebei €7,60 per dag ‘winst’.

Dit ‘carpoolen’ kan niet georganiseerd worden door de werkgever, want

dan mag er maar één keer €0,19 per kilometer belastingvrij vergoed wor-

den. Regelen de werknemers het onderling, dan mogen zij wel ieder een

eigen vergoeding krijgen voor de afstand tussen woning en werk. Met

drie collega’s of meer mag ook.

De werkgever mag het initiatief steunen, maar mag geen lagere vergoe-

ding geven aan de meerijder dan aan de chauffeur. Dan stelt hij vast wie

de chauffeur is en is de werkgever de organisator. Het gaat helemaal fout

als de werkgever de chauffeur een vergoeding van bijvoorbeeld €0,30

per kilometer geeft en de meerijder niets. De chauffeur moet dan belas-

20

GELD VERDIENEN

38 GELDZAKEN = MAKKELIJK

ting betalen over €0,11 per kilometer. Immers, alles boven de vergoeding

van €0,19 per kilometer geldt als inkomen. Verder kunnen beide collega’s

alleen de afstand tussen hun eigen woning en het werk vergoed krijgen.

Er is geen belastingvrije vergoeding voor de kilometers die de chauffeur

moet omrijden om zijn collega op te halen.

AAN DE SLAG. Plaats een oproep voor carpoolen op het intranet van de werk-

gever. Er zijn ook carpool-websites voor incidentele ritten: www.samenrijden.nl

en www.blablacar.nl.

Moet ik belasting betalen over mijn bijverdiensten?

Een boekhouder die in de weekenden bijverdient als hobby-

muzikant, moet volgens de Belastingdienst deze inkomsten meestal

toch opgeven. Bij een hobby moeten de uitgaven structureel hoger zijn

dan de inkomsten. Is dat op een gegeven moment niet meer het geval,

dan beschouwt de fiscus de hobby als een winstgevende zaak. Er moet

dan gewoon belasting over betaald worden, na aftrek van de gemaakte

kosten.

Wie als vrijwilliger werkt, mag belastingvrij een

vergoeding krijgen van maximaal €150 per

maand en in totaal niet meer dan €1500 per

jaar. Deze maxima zijn inclusief de ver-

goedingen voor onkosten.

21

GELD VERDIENEN

39 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De vergoeding voor vrijwilligerswerk mag omgerekend niet meer dan

€4,50 per uur zijn (of €2,50 voor iemand van jonger dan 23 jaar), want

anders is er sprake van betaald werk.

Er gelden andere regels voor mensen met een bijstandsuitkering en

daarnaast een vergoeding voor vrijwilligerswerk. Zij worden gekort op

hun uitkering als de vergoeding voor het vrijwilligerswerk hoger is dan

€95 per maand en meer dan €764 per jaar. De gemeente mag een hogere

vergoeding toestaan (tot maximaal €150 per maand en €1500 per jaar),

als het vrijwilligerswerk nodig is voor de re-integratie.

Vergeet incidentele inkomsten niet. Stel, je hebt meegedaan aan een

medisch onderzoek en vervolgens een (jaar)opgave van deze inkomsten

ontvangen. Die moet je opgeven bij de aangifte inkomstenbelasting als

resultaat uit overig werk. Dat geldt ook voor onverwachte inkomsten

waarvoor je geen beloning verwacht. Dan kun je soms beter om een

wederdienst vragen met gesloten beurzen. Iemand helpt de ander met

schilderen en krijgt in ruil hiervoor hulp bij het invullen van de belas-

tingaangifte.

AAN DE SLAG. Trek de gemaakte kosten af

en bewaar de bonnetjes 5 jaar. Diensten met

elkaar uitwisselen via gesloten beurzen

kan via diensten.ruilen.nl, www.ruilen.com

en www.noppes.nl.

GELD VERDIENEN

40 GELDZAKEN = MAKKELIJK

En wat als mijn kind een bijbaantje heeft?

Folders rondbrengen, vakkenvullen, babysitten; ieder kind

onthoudt voor de rest van zijn leven wat hij met zijn eerste welverdiende

inkomen gekocht heeft. Kinderen mogen vanaf 13 jaar geld verdienen

en zijn dan zelf belastingplichtig. Inkomen en vermogen van thuis-

wonende kinderen kunnen wel invloed hebben op de belastingen en

toeslagen van hun ouders.

Bij het berekenen van de huurtoeslag telt de Belastingdienst het inko-

men van medebewoners mee. Voor thuiswonende kinderen tot 23 jaar

telt alleen het inkomen boven €4773 per jaar. Als het kind 23 jaar of ouder

is, telt het hele inkomen mee. Is het totale inkomen hoger dan €22.100

voor een alleenstaande of €30.000 voor partners (€30.050 voor partners

met AOW), dan vervalt het recht op huurtoeslag. Als het kind in de loop

van het jaar weer thuis komt wonen, wordt zijn inkomen over het hele

jaar meegerekend voor de huurtoeslag.

Het vermogen van minderjarige kinderen (tot 18 jaar) wordt opgeteld bij

dat van de ouders. Als dat vermogen daardoor boven de vrijstelling van

€24.437 (voor fiscale partners €48.874) uitkomt, verliezen de ouders het

recht op huurtoeslag. De hoogte van het vermogen op 1 januari bepaalt

het recht op toeslagen voor het hele jaar, dus snel geld uitgeven na deze

peildatum biedt geen uitkomst. De regels voor de

zorgtoeslag zijn anders. Het inkomen van thuis-

wonende kinderen telt dan niet mee. Het vermo gen

van kinderen tot 18 jaar wel, maar voor de zorg-

toeslag geldt een extra vermogensvrijstelling van

€82.504 per huishouden.

22

GELD VERDIENEN

41 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Vooral mensen met huurtoeslag moeten het inkomen en vermogen

van zichzelf en hun medebewoners goed in de gaten houden. Kinderen met een

beperkt inkomen kunnen aangifte doen via www.belastingdienst.nl en zien of

zij recht hebben op belastingteruggave. Thuiswonende kinderen hebben vanaf

18 jaar ook recht op zorgtoeslag.

Mag ik bijverdienen met een uitkering?

Bij een bijstandsuitkering worden inkomsten volledig verre-

kend met de uitkering. Het is strafbaar om inkomsten niet op te geven.

De uitkering wordt dan stopgezet en er kan een boete worden opgelegd.

Deze sancties zijn ook mogelijk als de uitkeringsgerechtigde werk doet

waarvoor hij geen loon ontvangt. Zo is in oktober 2015 in Rotterdam een

moeder bestraft die onbezoldigd werk deed in de horecazaak van een

van haar kinderen.

Bijverdienen met een WW-uitkering mag en wordt zelfs gestimuleerd.

Sinds 1 juli 2015 mag je maximaal 30% van je inkomsten zelf houden. Je

raakt niet, zoals vroeger, in de knel als je tijdelijk wat bijverdient.

VOORBEELD. Stel: je verdiende in loondienst €2000 bruto per maand. De WW

is 70% daarvan: €1400. Je vindt werk of een tijdelijke klus waarmee je €1000

bruto in een maand verdient. Daarvan mag je 30% houden. Je ontvangt nu dus

in totaal €1700 bruto.

Je kunt er niet op vooruitgaan in vergelijking met de situatie van vóór

de werkloosheid. Verdien je meer dan 87,5% van je vroegere salaris, dan

verlies je je uitkering. In het hier beschreven voorbeeld is dat bij €1750.

23

GELD VERDIENEN

42 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Deze inkomensverrekening geldt niet voor mensen die al voor 1 juli 2015

een WW-uitkering hadden. Vergeet niet iedere maand je bijverdiensten

door te geven, anders stopt de uitkering. Een opgave is ook verplicht als

er de afgelopen maand geen inkomsten waren.

AAN DE SLAG. Op www.uwv.nl vind je onder meer informatie over hoe je een

WW-uitkering aanvraagt en rekenhulpen waarmee je de hoogte en duur van je

uitkering kunt bepalen. Er is ook een rekenhulp waarmee je kunt berekenen

wat het gevolg is van een (tijdelijke) baan op je uitkering.

GELD VERDIENEN

HANDOP DEKNIP

3

44 GELDZAKEN = MAKKELIJK

HAND OP DE KNIP

Met wat handige tips valt er verrassend veel te besparen, zeker op de

vaste, onvermijdelijke uitgaven waar het grootste deel van het maan-

delijkse inkomen aan op gaat. Dat zijn voeding, woon- en reiskosten,

energie, verzekeringen, telefoon, auto en lokale belastingen.

Sommige van die uitgaven stijgen harder dan het inkomen. Wie goed

wil rondkomen, moet daarom regelmatig naar deze vaste lasten kijken.

Kleine besparingen op maandelijkse uitgaven leveren op jaarbasis heel

wat op.

Wat kan ik doen om minder aan winkelen kwijt te zijn?

De supermarkt legt vlak voor de kassa produc-

ten neer die klanten niet echt nodig hebben.

Trap er niet in. Hoe vaak stop je niet iets in de

kar waarvan je achteraf spijt hebt? Wie altijd

een lijstje maakt voor het winkelen, doet minder

impulsaankopen. Je geeft veel minder uit als je maar

een of hooguit twee keer per week naar de winkel gaat.

Maak ook een wenslijst van kleding en cadeaus die je de komende

maanden wilt kopen.

Kijk in winkels niet alleen naar de bekende merken, maar check ook de

huis- of B-merken. De goedkoopste producten staan vaak niet op oog-

hoogte, maar op een hoog of laag schap.

Maak er een gewoonte van de kassabon te checken, tegelijk met of direct

na het afrekenen. Ruim de helft van het winkelende publiek doet dat,

blijkt uit een enquête van de Consumentenbond uit 2015. Vaak is de

24

45 GELDZAKEN = MAKKELIJK

HAND OP DE KNIP

aanbieding niet verrekend of (minder vaak) is een product dubbel aan-

geslagen. Vraag altijd het geld terug. Wie daaraan gewend is, raakt ook de

emotie – zoals boosheid of schaamte – kwijt.

AAN DE SLAG. Plan je boodschappen en zoek naar aanbiedingen die op je wens-

lijst voorkomen. Bij www.voordeelmuis.nl kun je op product, merk en winkel

zoeken naar aanbiedingen. Een groter aantal winkels is te vinden op www.

reclamefolder.nl. Daar staan niet alleen de folders van supermarkten (zie

www.reclamefolder.nl/winkels-supermarkt.html), maar ook die van allerlei

andere winkels. Je kunt er ook een account aanmaken en folders per mail

ontvangen.

Hoe houd ik mijn woonlasten in toom?

De waarde van de woning is voor veel mensen van grote in-

vloed op de woonlasten. De gemeente stuurt aan het begin van ieder jaar

een zogenoemde WOZ-beschikking (Waardering Onroerende Zaken) op.

Het gaat om de waarde van de woning op 1 januari van het jaar daarvoor.

De WOZ-beschikking van begin 2016 bepaalt dus de waarde op 1 januari

2015 (de peildatum).

Die waarde is belangrijk voor de hoogte van de hypotheekrenteaftrek en

lokale belastingen (ozb, waterheffing en soms ook de rioolbelasting).

Voor huiseigenaren levert bezwaar maken tegen de WOZ-waarde mo-

gelijk nog meer voordeel op. Als eigenaar van een woning krijg je bij een

te hoge WOZ-waarde minder hypotheekrenteaftrek. Voor iedere €10.000

aan te hoge WOZ-waarde daalt de renteaftrek met €75 per jaar.

Ook erfgenamen hebben belang bij bezwaar maken tegen een WOZ-

25

46 GELDZAKEN = MAKKELIJK

beschikking, omdat de erfbelasting uitgaat van de WOZ-waarde.

Belangrijke argumenten om bezwaar te maken, zijn geluidsoverlast,

gebrekkig onderhoud en een lage verkoopprijs van gelijkwaardige

woningen rond de peildatum.

Sinds kort is de WOZ-waarde ook belangrijk voor wie een socia-

le huurwoning bewoont. Per 1 oktober 2015 bestaat er een

nieuw puntensysteem voor deze huurders, waarbij de WOZ-waarde

zwaar meetelt. Controleer het aantal punten volgens deze nieuwe tel-

ling op www.huurcommissie.nl/huurprijscheck. Dat kan aanleiding

zijn om een huurverlaging te vragen. Huurders kunnen nu ook jaarlijks

bezwaar maken tegen de WOZ-waarde.

Huiseigenaren kunnen ook een lagere hypotheekrente krijgen als de

WOZ-waarde is gestegen en/of een deel van de hypotheek is afgelost.

Daarvoor hoef je niet altijd te wachten totdat de rentevaste periode is

afgelopen. Op www.consumentenbond.nl/stop-risico-opslag vind je tips

en informatie per bank.

tip

HAND OP DE KNIP

47 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Maak bezwaar binnen 6 weken na de dagtekening van de WOZ-

beschikking. Verzamel gedurende het jaar informatie over de marktwaarde

van je woning. Noteer de vraagprijs van vergelijkbare woningen en later de

verkoopprijs via de koopsomtelefoon van het kadaster (0900-2020201) of sms

de postcode naar 8118. Dat levert munitie op voor een bezwaar bij de volgende

WOZ-beschikking van de gemeente. Op www.consumentenbond.nl/woz staan

meer tips en informatie.

Hoe kan ik kosten besparen in het openbaar vervoer?

Wie vergeet uit te checken met de OV-chipkaart, krijgt het

instaptarief van €4 (bus, tram, metro) of €10 tot €20 (trein) niet terug en

betaalt te veel. Je kunt binnen 6 uur na het uitstappen alsnog bij een

paaltje of poortje uitchecken. Doe je dat niet, dan kun je via www.ns.nl

(trein) of www.uitcheckgemist.nl (overig ov) het geld terugvragen.

Als de trein minstens 30 minuten vertraging heeft, kun je de helft van de

ritprijs vergoed krijgen, en bij een vertraging van 60 minuten of langer

de hele ritprijs. De claim is in te dienen via Mijn NS op www.ns.nl of met

het formulier ‘Geld terug bij vertraging’ (te verkrijgen aan het loket van

het station).

Met een NS-abonnement kun je in de voor-

deeluren maximaal drie personen met 40%

korting laten meereizen. De medereiziger

moet hiervoor Samenreiskorting op zijn eigen

OV-chipkaart zetten. Hij reist dan met korting

op werkdagen na 9.00 uur en in het weekend of

feestdagen.

26

HAND OP DE KNIP

48 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De Samenreiskorting is sinds 1 januari 2016 niet meer geldig op werk-

dagen tussen 16.00 en 18.30 uur. Via www.ns.nl is het mogelijk de

reishistorie te downloaden in een pdf-bestand. Handig voor wie deze

kosten wil declareren of een aftrekpost moet bewijzen voor de belas-

tingaangifte. Log daarvoor in op Mijn NS en ga naar reishistorie. Daarin

staat precies vermeld hoe hoog de reiskosten waren. Hiervoor moet de

OV-chipkaart wel eerst geregistreerd worden.

AAN DE SLAG. Registreer de OV-chipkaart via www.ns.nl en zet de ns-app op je

mobiele telefoon. Op de app staan uitgebreide antwoorden op vragen over het

terugvragen van geld of het laden van Samenreiskorting.

Kan ik besparen door kosten te delen met anderen?

Een interessante ontwikkeling van de laatste jaren is de deel-

economie. Iedereen heeft tegenwoordig van alles in huis. Maar hoe vaak

gebruik je die boormachine? Hooguit een paar keer per jaar.

Zonde, vindt Daan Weddepohl van de ruilwebsite www.peerby.com. ‘We

leven in een wereld van overvloed. Mensen hebben zoveel spullen die

liggen te verstoffen in de kast of op zolder. De auto staat 92% van de tijd

stil.’ Peerby vind dat spullen ‘circulair’ zouden moeten zijn, ofwel zo nut-

tig mogelijk omdat ze gedeeld worden.

Wie zijn auto niet zo vaak gebruikt, kan hem tegen betaling delen met

andere gebruikers via deelautowebsites van bijvoorbeeld Mywheels of

Snappcar. Nog voordeliger is de auto wegdoen en voortaan alleen nog

rondrijden in een deelauto van een van die websites.

27

HAND OP DE KNIP

49 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ook populair is het (ver)huren van woningen via Airbnb of Tripadvisor.

De inkomsten uit woningverhuur moeten wel worden opgegeven bij

de belasting. Het is daarom soms handiger om met gesloten beurzen te

ruilen, via een woningruilwebsite.

AAN DE SLAG. Populaire ruilwebsites zijn www.peerby.com

(200.000 gebruikers), www.ruilen.nl (78.000 deelnemers) en

www.spullendelen.nl (9700 deelnemers). Een overzicht van de moge-

lijkheden en de aanbieders van deelauto’s is te vinden op www.deel-

auto.nl. Het (ver)huren van appartementen gaat via www.airbnb.nl

of www.trip advisor.com/rentals. Woningruilwebsites zijn onder

andere www.huizenruil.com, www.holidaylink.com/woningruil,

www.homefor exchange.com en www.lovehomeswap.com.

Is het voordelig om over te stappen naar een ander energiebedrijf?

De overheid heeft jaren geleden de markten voor energie, telecom en

zorg geliberaliseerd. Meer concurrentie zou leiden tot lagere prijzen,

maar lang niet iedereen profiteert ervan. Veel mensen zijn passief.

In 2013 concludeerde de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt

(ACM): ‘Niets doen kost poen. Bij energiecontracten kan de besparing

per huishouden oplopen tot €450 per jaar, bij financiële producten tot

ruim €900 per jaar.’

Jammer, want overstappen naar een andere energieleverancier is

simpel. Het is technisch gezien eenvoudig, omdat er geen andere aan-

28

HAND OP DE KNIP

te leen

50 GELDZAKEN = MAKKELIJK

sluiting nodig is. Het netwerk blijft hetzelfde, alleen de contractpartij

verandert.

Er zijn twee mogelijkheden om van energiebedrijf te wisselen: via een

veiling of een vergelijker. Bij een veiling wint het bedrijf met het beste

aanbod. Iedereen kan zich daarop inschrijven. Het invullen van een

energievergelijker levert een individueel aanbod op. Dat laatste kost iets

meer moeite, maar de besparing is soms hoger.

Soms gaat er bij het overstappen wel iets fout. De oude energieleveran-

cier kan tot 2 maanden na het beëindigen van het contract nog geld van

je rekening afschrijven. Het bedrijf komt soms met een flinke naheffing.

Dat kun je alleen oplossen door de nieuwe leverancier te vragen de juiste

meterstanden van de vertrekdatum door te geven.

AAN DE SLAG. Bekijk via www.consumentenbond.nl/energie de mogelijkheden

om over te stappen. Let op de voorwaarden en de looptijd van het nieuwe

contract. Geef je meterstanden door aan de nieuwe leverancier en noteer

ze ook zelf. Maak er een foto van met je mobiele telefoon op de dag dat het

nieuwe contract ingaat.

Heeft het zin om mijn telefoonabonnement over te sluiten?

Vaak wel, de vaste lasten voor telefonie, in-

ternet en televisie zijn vaak hoger dan nodig

is. Het loont om regelmatig te prijzen te ver-

gelijken. Een optie kan zijn om al die dien-

sten bij één aanbieder onder te brengen, via

29

HAND OP DE KNIP

51 GELDZAKEN = MAKKELIJK

www.consumentenbond.nl/alles-in-1/vergelijker. Daaruit blijkt nogal eens

dat er heel wat goedkopere alternatieven zijn voor je huidige aanbieder.

Bij het overstappen van telecom- en tv-diensten thuis zijn vaak wel aan-

passingen in je aansluiting op het netwerk nodig. Er moet een monteur

langskomen. Je krijgt ook een nieuwe router of mediabox. Bel je niet veel

met je vaste lijn? Dan kan het voordelig zijn om die aansluiting op te zeg-

gen. Je kunt dan bellen met je mobiel, maar ook via internet.

Er zijn inmiddels meerdere programma’s en apps waarmee dat kan. Bij

de mobiele telefoon kiezen veel mensen voor een toestel gecombineerd

met een contract van 12 of 24 maanden. Als die periode voorbij is, loopt

het contract vaak door tegen een te hoog tarief. Je kunt dan bij dezelfde

of een andere aanbieder een nieuw contract afsluiten.

Overstappen met je mobiel is heel simpel. Wie zijn telefoonnummer wil

houden, hoeft de overstap alleen te melden bij zijn nieuwe aanbieder. Zij

regelen dan verder alles. Dit kan vaak ook via een vergelijkingssite. Wil

je een nieuw telefoonnummer? Dan moet je wel opzeggen bij de huidige

aanbieder.

Kijk verder dan alleen de maandelijkse

kosten van een abonnement. Want

wat krijg je daar precies voor terug? De

maandlasten van dat ene abonnement

zijn misschien laag, maar wie weet zijn

de kosten voor buiten de bundel bellen

veel hoger dan bij een andere aanbieder.

Bepaal daarom van tevoren welke ken-

merken voor je belgedrag belangrijk zijn.

HAND OP DE KNIP

52 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Check je abonnement voor telefonie, internet en

televisie. Bel via internet met behulp van Skype, Viber of Whats-

App, vooral bij gesprekken naar het buitenland. En kijk of het slim

is om over te stappen naar een ander abonnement voor je mobiele

telefoon zodra de eerste contractperiode is afgelopen.

Wanneer kan ik mijn contract of verzekering opzeggen?

Opzeggen kan bijna altijd direct nadat de eerste contractperiode is afge-

lopen. Het contract duurt meestal 1 jaar. Energie- en telefooncontracten

duren soms 2 of 3 jaar en dan kun je pas daarna opzeggen of je moet een

boete betalen.

Na de contractperiode loopt het abonnement door, behalve als je actie

onderneemt. Je kunt dan altijd opzeggen, meestal met de opzegtermijn

van 1 maand. Datzelfde geldt ook voor abonnementen op dagbladen en

tijdschriften, en voor verzekeringen.

Vaak zijn de contracten opzegbaar zonder dat je het weet. Je denkt dat je

er nog een jaar aan vastzit, terwijl dat helemaal niet zo is. De wettelijke

regels zijn de afgelopen jaren sterk verbeterd op dit punt.

Voor verenigingen geldt een uitzondering. Dat zijn bijvoorbeeld sport-

clubs en Vereniging Eigen Huis. Die mogen het lidmaatschap telkens

met een jaar verlengen. Opzeggen moet dan 1 tot 3 maanden voordat de

nieuwe contractperiode begint. Bij sommige verenigingen begint het

nieuwe contract op 1 januari, maar soms ook op 1 augustus (voetbalclub)

of 1 mei (Vereniging Eigen Huis).

30

HAND OP DE KNIP

53 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Aangezien er ook nog een opzegtermijn is, moet je tijdig in actie komen.

Vakbonden, de ANWB en de Consumentenbond zijn ook verenigingen,

maar die gaan soepel met opzeggingen om.

AAN DE SLAG. Let op bij het beëindigen van het lidmaatschap van een vereni-

ging. Schrijf de datum in je agenda en houd er rekening mee dat de opzegging

vóór de opzegdatum bij de vereniging binnen moet zijn. Vraag een bevestiging

van de opzegging of verstuur de opzegging per aangetekende brief.

Welke verzekeringen kan ik missen?

Verzekeringen zijn onnodig als je de schade zelf best kunt

dragen en als de dekking heel specifiek is. Is het werkelijk nodig om de

smartphone of zonnepanelen te verzekeren? Bekijk eens wat er allemaal

is uitgesloten. Ook de eenmalige annuleringsverzekering voor op reis is

vaak te duur. Studerende kinderen tot 27 jaar hoeven vaak geen aparte

verzekering af te sluiten. Zij zijn meestal nog verzekerd op de gezinspolis

van hun ouders, voor de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren

(AVP), reizen en rechtsbijstand.

Sommige verzekeringen zijn voor iedereen verplicht, zoals de zorgver-

zekering. En ook een WA-verzekering voor wie een auto,

motor, bromfiets of high speed e-bike

(ook wel speed pedelec genoemd) heeft.

31

HAND OP DE KNIP

54 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wie die verzekeringen niet afsluit, kan een flinke boete krijgen. Rijden

zonder WA-verzekering kan bovendien leiden tot enorme financiële

schade, bijvoorbeeld als de chauffeur bij een aanrijding persoonlijk

letsel ver oorzaakt.

Voor boten en paarden is een WA-verzekering

niet verplicht (maar misschien wel verstandig).

Bij motorvoertuigen en brommers is de verzekering verplicht zodra het

kenteken op je naam staat. De verzekeringsplicht geldt ook als bijvoor-

beeld de brommer in onderdelen uit elkaar is gehaald of alleen maar in

de schuur staat. De eigenaar kan dan wel het kenteken schorsen.

Een AVP is niet verplicht, maar toch onmisbaar. Onder de AVP vallen

meestal ook boten met een motor met minder dan 4 pk vermogen en/of

een zeil kleiner dan 16 m2. Veel vaartuigen hebben zwaardere motoren of

grotere zeilen. Wie regelmatig vaart, moet dus bedenken of hij toch niet

een WA-verzekering nodig heeft. Schade aan je eigen boot valt in ieder

geval nooit onder de dekking van de AVP, ongeacht de afmeting van het

zeil of het aantal pk’s.

AAN DE SLAG. Zorg ervoor dat je alle verplichte verzekeringen hebt en ook een

AVP. Kijk kritisch naar specifieke en eenmalige verzekeringen. Je kunt iedere

verzekering binnen 14 dagen na het afsluiten weer opzeggen.

HAND OP DE KNIP

tip

55 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe weet ik of ik duur verzekerd ben?

Dat weet je alleen als je regelmatig de premies checkt via een

vergelijkingssite als www.consumentenbond.nl of www.independer.nl.

Wie dit altijd doet, kan per verzekering tientallen euro’s per jaar bespa-

ren. Voor verzekeringen afgesloten via je huisbank is vaak een goed-

koper alternatief te vinden. Check ook of de overlijdensrisico verzekering

niet goedkoper kan, want de premies zijn de afgelopen jaren flink

gedaald.

Je leert door vergelijken ook meer over de dekking van een verzekering.

Veel mensen vergeten te claimen bij hun verzekering, omdat ze niet

weten wat er gedekt is. Ook niet claimen maakt de verzekering onnodig

duur. Kijk bijvoorbeeld bij de reisverzekering of je kunt claimen als je

kosten moet maken omdat je tijdens het reizen vertraging oploopt.

Via de reisverzekering zijn zorgkosten vaak gedekt zonder eigen

risico. Dan kun je beter daar claimen dan bij de zorgverzekering.

Check bij de zorgverzekering of er wel een

contract is met de zorgaanbieder waar je

naartoe wilt. Daarmee voorkom je dat de

verzekeraar slechts een deel van de kosten

vergoedt als je zelf een arts of andere

zorgverlener uitkiest.

tip

32

HAND OP DE KNIP

56 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Maak ieder jaar een vergelijking van je verzekeringen. Doe het

zodra je de nieuwe premie binnenkrijgt, dan hoef je ze niet allemaal tegelijk te

vergelijken. En noteer de telefoonnummers van de verzekeraars in je telefoon,

zodat je bij schade direct kunt claimen.

Hoe bespaar ik op mijn auto?

Een auto snel afdanken is duur en onnodig. Tegenwoordig

kunnen auto’s bij gematigd gebruik 15 tot 20 jaar meegaan, want ze roes-

ten minder snel dan vroeger.

De afschrijfkosten van een nieuwe auto zijn veel hoger dan die van een

oudere. Wie om de 5 jaar een nieuwe auto aanschaft, is eigenlijk de prijs-

bewuste autokoper aan het subsidiëren. Die neemt de auto bijvoorbeeld

voor de helft van de nieuwprijs over. Als de nieuwe koper er dan nog 10

jaar in rondrijdt, is hij drie keer zo goedkoop uit als degene die iedere 5

jaar de auto inruilt voor iets uit dezelfde prijsklasse. Hij betaalt ook een

lagere premie voor de autoverzekering, maar zal wel meer geld kwijt zijn

aan reparaties en keuringen. Let bij de aanschaf van de auto ook op de

brandstofkosten en de (provinciale) wegenbelasting. Benzine is duurder

dan diesel, maar de wegenbelasting voor dieselauto’s is daarentegen

weer hoger. Kies liever voor een lichte auto. Hoe zwaarder de auto, hoe

hoger de brandstofkosten en de wegenbelasting.

AAN DE SLAG. Kijk of de auto van je voorkeur te vinden is in

de Autovergelijker op www.consumentenbond.nl/auto.

Daarin staat veel informatie over diverse kosten.

33

HAND OP DE KNIP

57 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe rijd ik zuiniger in mijn auto?

Het brandstofverbruik van de auto is sterk afhankelijk van de

rijstijl. Wie verstandig rijdt, kan 10 tot 15% op de brandstofkosten bespa-

ren. Dan hoef je bijvoorbeeld niet om de 3, maar om de 4 weken te tan-

ken. Zuinig rijden doe je zo:

• Schakel eerder naar een hoge versnelling.

• Ga bij 50 kilometer per uur al naar de vierde versnelling.

• En vanaf 70 of 80 kilometer per uur naar 5.

• Rij met een gelijkmatige snelheid.

• Rij niet te hard, zodat je ook niet abrupt hoeft te remmen.

• Houd voldoende afstand en let op de maximumsnelheid.

• Haal tijdig de voet van het gaspedaal en laat de auto uitrollen.

• Zet de motor af bij een wat langere stop, bijvoorbeeld als de brug wordt

opgehaald.

• Beperk het gebruik van airco en achterruitverwarming.

Er zijn verzekeraars die via een app of een stekker in de auto je rijstijl

meten. Behoedzame klanten krijgen korting op de premies, maar de

verzekeraar ontvangt dan wel veel informatie over de polishouder.

Meer informatie is te vinden op de website van de Consumentenbond

(zoekwoord ‘rijstijl’).

AAN DE SLAG. Lees meer tips over zuinig rijden door ‘het nieuwe rijden’

te googelen. Deel je ervaring met de passagiers in je auto en vraag hen om

feedback op je rijstijl.

34

HAND OP DE KNIP

58 GELDZAKEN = MAKKELIJK

HAND OP DE KNIP

Waar kan ik goedkoop parkeren?

Veel gemeenten hebben parkeerterreinen (P+R) aan de rand

van de stad of bij stations, met lage tarieven voor wie daarna de OV-

chipkaart gebruikt. Via www.prettigparkeren.nl kun je in heel Nederland

de goedkoopste parkeermogelijkheden vinden, door de stad of buurt in

het zoekscherm in te vullen. Ook handig is belparkeren met behulp van

je mobiele telefoon, bijvoorbeeld via MyOrder en Parkmobile.

Gratis parkeren bij Schiphol is ook mogelijk, als je bereid bent je auto te

verhuren en minimaal 5 dagen weg bent. De auto wordt gewassen en je

kunt er zelfs iets aan verdienen. Lees de voorwaarden op www.parkfly-

rent.nl.

AAN DE SLAG. Check voor de autorit naar een andere gemeente de laagste

parkeertarieven op de plaats van bestemming via www.prettigparkeren.nl. Kijk

ook goed naar de locatie en tijd; wie zorgvuldig zijn aankomsttijd en -plaats

kiest, kan geld besparen.

35

STERK IN DE WINKEL

4

€

60 GELDZAKEN = MAKKELIJK

STERK IN DE WINKEL

Iedereen is weleens in een te rooskleurige aanbieding getrapt of heeft

iets te diep in de blauwe ogen van een gladde verkoper gekeken. Dat

overkomt je waarschijnlijk niet snel meer. Toch komen

verkopers niet overal mee weg. Er zijn allerlei rechten die

je als consument beschermen, tijdens en na de aankoop.

Dus: houd het hoofd koel, denk rustig na voor je iets

koopt maar vooral: sta op je strepen als het nodig is.

Mag ik mijn aankopen altijd ruilen?

In principe geldt: gekocht is gekocht. Wil de verkoper je toch

geld of een tegoedbon geven als je bij hem aanklopt, dan is dat pure

service. Gelukkig doen de meeste winkels dat. Informeer voordat je je

pincode intoetst altijd wat de mogelijkheden zijn om te ruilen of retour-

neren. Meestal staat er op het bonnetje of de aankoopbevestiging tot

wanneer dat kan. Zo niet, kijk dan in de algemene voorwaarden van de

verkoper. Ze staan meestal op zijn website.

Koop je een product aan de deur, op straat, via internet of aan de tele-

foon, dan zijn de regels soepeler. Je mag het product dan in de meeste

gevallen retourneren, zonder opgaaf van reden. Door de Wet koop op

afstand heb je recht op een wettelijke bedenktijd van 14 dagen, tenzij

het gaat om bijvoorbeeld reizen, bederfelijke producten, loterijen of op

maat gemaakte producten. Ook cd’s en dvd’s waarvan de verzegeling is

verbroken, vallen niet onder de wettelijke bedenktijd.

Stuur je het product binnen de bedenktijd terug, dan moet de verkoper je

je geld teruggeven. Een tegoedbon mag dus niet. De bedenktijd gaat in

1 dag nadat je de bestelling hebt ontvangen.

36

61 GELDZAKEN = MAKKELIJK

STERK IN DE WINKEL

AAN DE SLAG. Heb je spijt van een aankoop, maar mag je een product niet rui-

len of terugbrengen? Doe dan een beroep op de goodwill van de verkoper. Hij is

niet verplicht daarop in te gaan, maar vragen staat vrij. Heb je iets in een web-

shop gekocht? Op www.consumentenbond.nl/juridisch-advies staan standaard-

brieven die je kunt gebruiken als je je geld niet terug krijgt of de overeenkomst

wilt ontbinden.

Moet ik met een kapot product terug naar de winkel of naar de fabrikant?

Als klant heb je in principe alleen met de winkelier te maken; hij is offici-

eel het eerste aanspreekpunt bij problemen. De eerste 6 maanden na de

koop heb je recht op de wettelijke garantie. Dat betekent: kosteloze repa-

ratie of een nieuw exemplaar en als dat niet mogelijk is, je geld terug. Je

hoeft in die 6 maanden niet zelf te bewijzen dat je goed met de aankoop

bent omgegaan. De winkelier moet aantonen dat jij het product op een

onjuiste manier hebt gebruikt.

Ook na die 6 maanden heb je recht op een deugdelijk product. Het moet

zo lang meegaan als je er redelijkerwijs van mag verwachten. Hoelang

dat is, hangt af van onder meer de prijs en het merk, maar ook van de

beloften van de verkoper. Gaat het product

sneller stuk dan je mag verwachten, dan

moet hij alsnog gratis reparatie of ver-

vanging aanbieden. Je moet dan wel zelf

bewijzen dat het niet jouw schuld is dat het

product stuk is.

37

62 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Handig om te weten: de verkoper mag niet eisen dat je een kassa-

bon overlegt. Een bewijs van een pinbetaling of een afschrijving op

een dagafschrift geldt ook als garantiebewijs. Laat je dus niet afschepen.

Daarnaast is er vaak recht op een garantie door de fabrikant. Meestal zit

die in de verpakking ingesloten. Met fabrieksgarantie heb je een extra

partij, de fabrikant, die je aansprakelijk kunt stellen als er iets is met de

aankoop. Maar wacht liever even met in de telefoon klimmen. Neem

je zelf contact op met de fabrikant, dan is de verkoper niet langer aan-

sprakelijk. Dat is ongunstig, want fabrikanten hoeven zich niet, zoals

winkeliers, aan de wettelijke garantieregels te houden. Een fabrikant kan

bijvoorbeeld voorrijkosten of andere kosten in rekening brengen. Een

winkelier mag dat niet als er nog recht op garantie is. Maak dus alleen

in nood gebruik van de fabrieksgarantie, bijvoorbeeld als de winkelier

failliet is. Nog een tip: ook als iets uit de uitverkoop stuk gaat, gelden de

garantieregels. Ook deze producten moeten gewoon goed zijn, tenzij de

winkelier je uitdrukkelijk op een gebrek heeft gewezen. Ga er dus niet

mee akkoord als de winkelier zich onder de garantieregels probeert uit te

wurmen.

AAN DE SLAG. Krijg je niet de garantie waar je recht op hebt en kom je er

met de verkoper niet uit, vraag dan de winkel of het hoofdkantoor per brief

of e-mail om een snelle oplossing. Of plaats een klacht op www.klachten-

kompas.nl. De volgende stap is de Geschillencommissie of de kantonrechter.

tip

STERK IN DE WINKEL

63 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Op www.consumentenbond.nl/garantie lees je alles over je rechten bij garantie

en hoe je je recht kunt halen. Als lid van de Consumentenbond kun je ook gratis

telefonisch advies inwinnen, via 070-445 45 45.

Is het verstandig om garantie bij te kopen?

Winkeliers verkopen je graag een extra garantie, in de vorm

van een garantieverzekering of servicegarantie. Meestal heb je daar niet

zo veel aan. Volgens de wet moet de verkoper je ook zónder garantie een

deugdelijk product leveren (zie vraag 37). Ook zijn schades vaak al door

bijvoorbeeld je inboedel- of reisverzekering gedekt. Steeds meer inboe-

delverzekeringen bieden een buitenshuisdekking, waardoor ook spullen

die je meeneemt (zoals een laptop of camera) verzekerd zijn.

Toch heeft extra garantie soms wél wat te bieden. Bijvoorbeeld als je

wasmachine er al na 4 jaar de brui aan geeft en de extra garantie recht

geeft op een nieuw exemplaar, zonder bijbetalen. Ook kan extra garantie

inhouden dat de verkoper moet aantonen dat het aan jou ligt en niet aan

het product dat het stuk is. Deze ‘omgekeerde bewijslast’ geldt anders al-

leen tijdens de wettelijke garantie.

AAN DE SLAG. Overweeg je extra garantie bij te kopen,

lees dan goed de voorwaarden. Doe het alleen als het meer

biedt dan je wettelijke rechten. Vraag je ook altijd af: heb

ik die extra garantie echt nodig? Net als voor bijvoorbeeld

fiets-, huisdieren- en begrafenisverzekeringen geldt ook

voor garantieverzekeringen: sluit ze alleen af als je

het risico zelf niet kunt dragen.

38

STERK IN DE WINKEL

Help!

64 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ben ik gek als ik een aanbieding laat lopen?

Dat hangt er maar helemaal vanaf. Is het een

echt koopje of lijkt het maar zo? Laat je niet on-

der druk zetten door kreten als speciale aanbie-

ding, extra kassakorting of op=op. De verkoper

probeert je een ‘nu-of-nooit-gevoel’ te geven,

maar in de meeste gevallen is al die haast ner-

gens voor nodig. Bedenk bij elke aankoop of je

het product echt nodig hebt en ook zou kopen

als het geen uitverkoop was.

AAN DE SLAG. Kijk altijd of een aanbieding wel echt zo voordelig is. Een handig

hulpmiddel is de Beste Koop-app van de Consumentenbond. Hiermee heb je

altijd de testresultaten, inclusief prijsinformatie, van meer dan 1500 producten

op zak. Gratis voor Consumentenbondleden; niet-leden betalen €0,99 per pro-

ductgroep, voor 7 dagen toegang.

Je kunt best over de prijs van een product onderhandelen.

Afdingen levert vaak verrassend makkelijk korting, gratis acces-

soires en extra service op. Nog niet veel ervaring met afdingen?

Kijk op www.consumentenbond.nl/afdingen voor tips.

tip

39

STERK IN DE WINKEL

Beste dealop=op

65 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Mag een aanbieder een geldigheidsdatum op een cadeaukaart zetten?

Geld geven vinden we vaak niet zo leuk, dus kiezen we voor een cadeau-

bon. Maar laat je die per ongeluk net wat te lang in een la liggen, dan

kun je er niets meer mee. Terwijl er wel gewoon geld voor is neergeteld.

De Consumentenbond krijgt nogal eens klachten binnen over de korte

geldigheidsduur van cadeaubonnen.

Als er een geldigheidsduur op de bon staat, is die in principe bindend.

Maar de geldigheidsduur mag niet korter zijn dan een jaar, tenzij de ver-

koper aannemelijk kan maken dat een kortere duur redelijk is. Dat geldt

bijvoorbeeld voor bonnen die je koopt voor consumpties bij een popcon-

cert of festival.

Staat er alleen een uitgiftedatum op de bon, dan is de bon geldig

tot 5 jaar na die datum. Staat er helemaal niets op, dan moet de

verkoper de bon op elk moment accepteren.

Begin 2016 hebben de Consumentenbond en de Stichting Keurmerk

Cadeaukaarten de voorwaarden van cadeaukaarten aangescherpt.

Cadeaubonnen waarmee je iets in een winkel kunt kopen, moeten

voortaan 3 jaar geldig zijn. Bonnen voor een ‘belevenis’, zoals een bal-

lonvlucht of etentje, moeten minimaal 2 jaar geldig zijn, met een moge-

lijkheid tot 1 jaar verlenging (tegen een kleine vergoeding). Ook mag de

aanbieder je niet dwingen tot extra uitgaven bij het inwisselen van de

bon, zoals een verplicht ontbijt bij een hotelbon.

Let op!

40

STERK IN DE WINKEL

66 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Consumenten met problemen met een cadeaubonaanbieder, kunnen

zich wenden tot de Geschillencommissie Cadeaukaarten. Al deze voor-

waarden gelden alleen voor aanbieders die zich hebben aangesloten bij

de Stichting Keurmerk Cadeaukaarten. En ze gelden niet voor bestaande

bonnen. En een cadeaubon van een winkel(keten) die failliet is gegaan,

zoals V&D? Helaas, die is meestal waardeloos.

AAN DE SLAG. Wil je liever een bon geven dan geld? Koop er dan bij voorkeur

een die onbeperkt geldig is en valt onder de algemene voorwaarden van de

Stichting Keurmerk Cadeaukaarten (www.keurmerkcadeaukaarten.nl). Kies

ook liever een bon die de ontvanger bij verschillende winkels kan inwisselen.

Dat verkleint de risico’s bij faillissement. Krijg je een bon cadeau, geef die dan

liefst zo snel mogelijk uit. Dan kun je het niet meer vergeten.

Hoe weet ik of een webwinkel betrouwbaar is?

Allereerst geeft een keurmerk houvast. Heeft de webwinkel

het keurmerk Thuiswinkel Waarborg of Webshop Keurmerk, dan staat

dat garant voor een bepaalde service, ook als er iets fout gaat met de

bestelling. Bovendien kun je bij een conflict met de webwinkel dan naar

een onafhankelijke geschillencommissie stappen. Maar zelfs als de

website betrouwbaar oogt en het logo van een keurmerk heeft, wil dat

niet zeggen dat het er veilig shoppen is. Soms stelen internetcriminelen

de gegevens van bestaande webwinkels

en bouwen daarmee een nepwebshop.

41

STERK IN DE WINKEL

67 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Je moet vaak erg goed kijken wil je het verschil zien met de echte

webwinkel. Het internetadres bevat meestal de naam van de echte

webwinkel (bijvoorbeeld www.BCC-knallers.com, www.belcompany-

deals.nl, www.kook-punt.com), en de logo’s zijn exact hetzelfde als die

op de echte webwinkel. Ook de telefoon- en Kamer van Koophandel-

nummers zijn vaak brutaal gekopieerd.

Raadpleeg bij twijfel altijd de Nepshops-alert van de Consumen-

tenbond, op www.consumentenbond.nl/nepshops.

Klik nooit op het keurmerk zelf, maar ga naar de website van het keur-

merk en zoek daar de webwinkel op. Je kunt dan meteen checken of het

internetadres hetzelfde is als dat van de webwinkel waar je een bestelling

wilt plaatsen.

AAN DE SLAG. Nepshops komen en gaan zo snel, dat zelfs Google het niet

bijhoudt. Www.opgeletopinternet.nl speurt dagelijks het web af op zoek naar

verdachte domeinnamen en advertenties. Als blijkt dat het om een nepshop

gaat, stuurt het een waarschuwingstweet uit. Die is meteen zichtbaar in de

Nepshops-alert op www.consumentenbond.nl/webshops. Kijk daar altijd even

op voordat je een bestelling plaatst. Zoek, zeker bij een onbekende aanbieder,

op internet naar ervaringen van anderen. Het beste kun je het internetadres

dat je niet vertrouwt tussen aanhalingstekens intikken op Google. Kijk ook op

www.klachtenkompas.nl of er klachten zijn over de webwinkel.

tip

STERK IN DE WINKEL

68 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe kan ik veilig afrekenen in een webwinkel?

Oké, een beetje computerwijs moet je wel zijn als je echt veilig

wilt webwinkelen. Maar het wordt niet ingewikkelder dan wat er nu

komt. Werk om te beginnen altijd het besturingssysteem en de beveili-

ging van je computer bij met de nieuwste updates. Gebruik liever geen

onbeveiligde wifiverbindingen, zoals in een (internet)café. Maak je een

account aan bij een webwinkel, kies dan voor een sterk wachtwoord. Ge-

bruik liever niet het wachtwoord dat je ook voor andere diensten, zoals je

e-mailaccount, gebruikt.

Let er bij het afrekenen op dat het webadres in de browserbalk begint

met ‘https://’; de 's' in https betekent dat de internetverbinding beveiligd

is (ook te zien aan een hangslotje). Helaas zegt dit niet alles, want er zijn

ook frauduleuze webshops die de moeite nemen om zo’n beveiligings-

certificaat aan te vragen.

Vertrouw je de webwinkel niet, betaal dan nooit vooraf via een over-

schrijving of iDeal. Betalen met creditcard of PayPal geeft meer zeker-

heid: ontvang je de bestelling niet, dan kun je de transactie betwisten

en zo toch je geld terugkrijgen. De webwinkel moet dan aantonen dat

de bestelling wél geleverd is. Let wel op: soms rekenen webwinkels een

toeslag voor creditcardbetalingen. Ze mogen dan alleen de kosten in

rekening brengen die ze ook echt maken.

Ook moeten er alarmbellen gaan rinkelen als je verplicht

bent het hele bedrag vooraf te betalen, want een webshop

mag hoogstens een aanbetaling vragen van 50%. En is de

prijs te mooi om waar te zijn? De kans is groot dat hij dat

dan ook is, dus wees dan zeker op je hoede.

42

STERK IN DE WINKEL

69 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/online-shoppen staat een handige

checklist voor veilig online shoppen. Ook ons boek ‘Digitale geldzaken’ bevat

veel informatie en tips over veilig online betalen en online je geldzaken rege-

len (zie www.consumentenbond.nl/webshop). Op www.consumentenbond.nl/

wachtwoord staan tips voor het maken van wachtwoorden die niet gemakkelijk

te kraken zijn.

Mag een webshop zomaar (hoge) verzend- of retourkosten in rekening brengen?

Dat mag, maar webwinkels moeten er wel duidelijk over zijn. Sinds 13

juni 2014 is de richtlijn voor e-commerce aangescherpt, met als doel

onlinewinkelaars beter te beschermen. Zo moeten webwinkels voort-

aan uitgebreidere informatie geven over de totale kosten, inclusief

verzend- en retourkosten en eventuele toeslagen. Toch gaat dat nog

lang niet altijd goed, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond

eind 2015 onder 100 webwinkels. De verzendkosten bleken nogal eens

te zijn weggestopt in de algemene voorwaarden. Of er stond op de site

wel dát er verzendkosten zijn, maar niet hoe hoog ze zijn. De meeste

webshops verzenden gratis bij een bestelling vanaf een bepaald bedrag.

Het kan dan slim zijn om bestellingen te bundelen

of er nog iets kleins bij te bestellen. Hoe hoog het

minimale bestelbedrag voor gratis verzending

is, verschilt sterk. Zo is bij www.bol.com

verzending gratis vanaf €20. Maar veel

producten kosten net geen €20, maar bij-

voorbeeld €19,95 of €19,99.

43

STERK IN DE WINKEL

70 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De Vlaamse marketingstudent Jelle van de Vliet bedacht daar iets lu-

dieks op: de Bol.com Rekeningopvuller (www.vandevliet.me/bol-

rekeningopvuller). Hiermee vind je producten van het exacte bedrag

dat je nodig hebt, zodat je toch aan de €20 komt. Het Franse e-book

Nécropaulo (€0,01) en het Duitse e-book Der Turm und die Brücke (€0,01)

worden hierdoor vast bestsellers.

Voor zover bekend bestaat er nog niet zo’n handige tool voor andere

webshops, maar bij veel webshops kun je wel een prijsrange aangeven,

waardoor je zelf naar een goedkoop ‘opvulartikel’ kunt speuren.

AAN DE SLAG. Let op bij het bestellen. Soms staat er dat verzending gratis is,

maar krijg je wel ‘administratiekosten’ voor je kiezen. En gratis verzending

betekent niet dat ook het terugsturen gratis is. Stuur je een bestelling in zijn

geheel en binnen 14 dagen terug, dan moet je wel de bezorgkosten terug-

krijgen. Sta dus op je strepen als het nodig is.

Wat als ik iets koop en de (web)winkel gaat failliet?

Betaal bij een bedrijf of webwinkel die je niet (goed) kent liever

niet vooruit. Kies voor betaling achteraf, bijvoorbeeld via AfterPay of

Klarna, of betaal per creditcard. Een verkoper mag sowieso niet meer

dan 50% vooruitbetaling verplicht stellen, tenzij hij met een individuele

klant anders overeenkomt. Eist een webshop een volledige vooruitbeta-

ling, check dan goed of het wel een betrouwbare aanbieder is.

Heb je toch een aanbetaling gedaan aan een failliet bedrijf? Neem dan zo

snel mogelijk contact op met de curator en meld je aan als schuldeiser.

Bij de Kamer van Koophandel (0900-1234567) is na te vragen of het

44

STERK IN DE WINKEL

71 GELDZAKEN = MAKKELIJK

bedrijf inderdaad failliet is en wie de curator is. Pas als het fail-

lissement is afgewikkeld, weet de curator of er genoeg geld over

is om de aanbetaling terug te betalen. Dit zal helaas vaak niet zo

zijn, omdat grote schuldeisers als de Belastingdienst voorrang

hebben.

De curator kan je ook vertellen of een lopende bestelling nog gele-

verd wordt. Zo niet, dan mag je de overeenkomst ontbinden. Ook als

een product kapot gaat en de leverancier inmiddels failliet is, kun je

je klacht neerleggen bij de curator. Heeft hij geen oplossing en zit er

nog fabrieksgarantie op het product, neem dan contact op met de

fabrikant of importeur. Gooi ook gerust een balletje op als de garan-

tie al is verstreken. Misschien is de fabrikant bereid uit coulance te

helpen.

AAN DE SLAG. Op www.consuwijzer.nl (zoek op ‘faillissement’)

staan voorbeeldbrieven waarmee je bij de curator je vordering

kunt indienen en spullen kunt terugvorderen die bij het failliete

bedrijf nog in reparatie zijn.

Ik heb via internet iets van iemand gekocht, maar niets ontvangen. Wat kan ik doen?

Het is vaak een kwestie van vertrouwen als je iets van een particulier

koopt, via Marktplaats of een andere veilingsite. Je kunt wel wat speur-

werk verrichten, bijvoorbeeld door te bekijken hoelang een verkoper al

actief is op de site en of er klachten over hem zijn. Maar dan nog loop je

als koper risico’s.

45

STERK IN DE WINKEL

€

72 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Zomaar grote betalingen overmaken zonder de koopwaar eerst te bekij-

ken, is dus niet verstandig.

Sinds 2015 is er het platform PostcodeGarant (www.postcodegarant.nl),

dat zekerheid biedt bij de aankoop, levering en betaling van onlineaan-

kopen. Koop je iets op bijvoorbeeld Marktplaats, dan kun je je aankoop

van €25 of meer ‘verzekeren’ door het bedrag, plus €2,50 aan kosten,

eerst aan PostcodeGarant over te maken. De verkoper krijgt een melding

van de betaling, maar ontvangt het geld pas 7 dagen na de levering. Zijn

er toch problemen, dan gaat rechtsbijstandsverzekering Arag daarmee

aan de slag. Je hebt tot 2 maanden na ontvangst van je aankoop recht op

juridische bijstand als er iets mis is met het product. Deze periode is een

stuk korter dan bij PayPal, een andere onlineaankoopbeschermer. Die

geeft je namelijk 180 dagen om een geschil te starten. Als je in het gelijk

gesteld wordt, krijg je het betaalde geld terug. PayPal is voor de koper

gratis (bij betalingen in euro’s).

AAN DE SLAG. Op www.marktplaats.nl vind je een tabblad ‘veilig handelen’,

met tips. Ook vind je daar een link van de politie waarmee je voorafgaand aan

het betalen de bankgegevens van de verkoper kunt verifiëren, en een knop om

direct aangifte te doen als je toch bent opgelicht.

Check, voorafgaand aan de koop, ook of de ver-

koper bekend is bij het Meldpunt Internetoplich-

ting van de politie, op www.mijnpolitie.nl.

STERK IN DE WINKEL

73 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat als ik een miskoop heb gedaan in een buitenlandse webshop?

Heb je spijt van een aankoop bij een webwinkel binnen de EU, dan

gelden dezelfde regels als bij een Nederlandse webshop. Met klachten

over aankopen binnen Europa kun je sinds februari 2016 terecht bij het

nieuwe digitale platform Online Dispute Resolution (https://webgate.

ec.europa.eu/odr/). Hier kun je je klacht, in het Nederlands, voorleggen

aan Europese geschillencommissies. Dit geldt alleen voor klachten over

webwinkels die bij een geschillencommissie zijn aangesloten. Dat is lang

niet altijd het geval.

Nederlandse consumenten kunnen hun klachten over Europese be-

drijven ook indienen bij het Europees Consumenten Centrum (www.

eccnederland.nl). In tegenstelling tot het ODR-platform bemiddelt deze

instantie ook wanneer een klacht niet aan een geschillencommissie

voorgelegd kan worden. 

Bij aankopen bij winkels buiten de EU kunnen heel andere regels

gelden. Dan geldt wat de koper en verkoper met elkaar afspreken.

Vooral bij bestellingen via Chinese websites kunnen de levertijden flink

oplopen. Vraag je af of je dat wel over hebt voor een paar euro’s winst.

Een ander probleem is dat lang niet alle webwinkels leveren aan Neder-

landse klanten. Dat wordt soms pas duidelijk als je helemaal ingelogd

bent en wilt gaan betalen. En dan is er ook nog het risico van namaak.

Hangt die designtas nog steeds zo lekker om je arm als het een nepper

46

Let op!

STERK IN DE WINKEL

74 GELDZAKEN = MAKKELIJK

blijkt te zijn? Ook hier geldt weer: lijkt de aanbieding te mooi om waar te

zijn, dan is dat bijna altijd ook zo.

AAN DE SLAG. Bestel je bij een webwinkel buiten de EU, dan kunnen er nog

invoerrechten en belastingen boven op je aankoopbedrag komen. Hoeveel je bij

invoer betaalt, verschilt per product. Kijk op www.belastingdienst.nl/douane

voor een overzicht. Let, zeker bij buitenlandse webwinkels, ook goed op de

bezorgkosten. Die verschijnen vaak pas op het laatst in beeld en zijn, net als je

aankoop, vaak in buitenlandse valuta. Soms verdwijnt je voordeel als sneeuw

voor de zon wanneer je de prijs omrekent naar euro’s.

STERK IN DE WINKEL

AANGIFTEDOEN

5

76 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AANGIFTE DOEN

Wie zijn geldzaken op orde wil hebben, kan het beste zelf aangifte doen

voor de inkomstenbelasting. Leuk is anders, maar zelf aangifte doen

geeft inzicht in je financiële situatie. Je leert de administratie goed bij te

houden, de papieren op te bergen en vooruit te kijken naar de aangifte

van volgend jaar. Doe de aangifte niet alleen, maar betrek je partner erbij.

Die moet ook op de hoogte zijn en weten hoe de DigiD werkt. Het is fijn

om met zijn tweeën de toekomst te plannen en samen een voordeeltje te

ontfutselen aan de fiscus.

Moet ik aangifte doen via de computer of kan het ook anders?

Wie dat wil, kan nog op papier aangifte doen. Je belt dan de Belasting-

Telefoon en vraagt om een P-formulier. Het is op papier wel lastiger om

de meest optimale verdeling te krijgen tussen fiscale partners. Dit gaat

beter online en is, voor zover bekend, ook veilig. Maar wel even wennen.

Het is niet langer mogelijk om het aangifteprogramma te

downloaden op je eigen computer en dan in te vullen. Je vult

het programma online in.

In principe doe je aangifte via de computer, dus aangifte doen vergroot

ook je digitale vaardigheden. Minder dan 5% van de belastingplichtigen

doet nog aangifte op papier. Die minderheid raakt steeds meer achterop

bij het afhandelen van zijn geldzaken.

47

Let op!

77 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AANGIFTE DOEN

Er is weinig voorkennis over het belastingstelsel nodig om het aan-

gifteprogramma te kunnen invullen. De diverse onderdelen zijn logisch

geordend. De eigen woning is bijvoorbeeld opgenomen onder ‘Wonin-

gen en andere onroerende zaken’, terwijl de schuld is opgenomen onder

‘Hypotheken en andere schulden’. De vakantiewoning staat nu ook bij

woningen en niet meer onder box 3 (vermogen). De onderdelen van box

3 zijn in diverse categorieën ondergebracht. Het programma brengt die

delen wel weer bij elkaar om de aanslag te berekenen, maar dat merk je

bij het invullen niet.

Raadpleeg de toelichting in de 'Uitgebreide help'-functie die tijdens het

invullen altijd zichtbaar is onder in de linkerhoek. Er staat een icoontje

met een vraagteken voor:

AAN DE SLAG. Wie moeite heeft met invullen, kan de Be-

lastingTelefoon (0800-0543) bellen of op zoek gaan naar

een invulhulp in zijn woonplaats. Het niveau van de Be-

lastingTelefoon en van sommige vrijwilligers is niet altijd

toereikend. Controleer daarom de antwoorden altijd met

behulp van een belastinggids (van Elsevier of de Consu-

mentenbond) of de website van de Belastingdienst. Kom

je er zelf niet uit, huur dan een belastingadviseur in. Bij

voorkeur een die is aangesloten bij het Register Belas-

tingadviseurs (www.rb.nl) of de Nederlandse Orde van

Belastingadviseurs (www.nob.net).

78 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wanneer moet de aangifte binnen zijn? En is het erg als ik te laat ben?

Wie moet bijbetalen, kan beter zo snel mogelijk aangifte doen en geen

uitstel vragen. De Belastingdienst heeft drie data waarvoor de aangifte

binnen moet zijn: 1 april, 1 mei en – na het aanvragen van uitstel – 1

september. Wie de eerste deadline van 1 april mist, betaalt meestal rente

over de naheffing.

Het is de moeite waard om belastingrente te voorkomen. De Belasting-

dienst rekent maar liefst 4% rente per jaar. Wie bijvoorbeeld €2000 moet

bijbetalen, kan door de aangifte tot 1 september uit te stellen een nahef-

fing krijgen plus €43 rente. Dat is zonde.

De datum op het aanslagbiljet bepaalt hoeveel rente je schuldig bent. Je

betaalt altijd rente over een periode van 6 weken, behalve als de aanslag

vóór 1 juli is opgelegd. Dat is alleen zeker als de aangifte vóór 1 april is

ingediend. Wie later is, kan ervan uitgaan dat de aanslag pas na 1 juli komt.

De Belastingdienst heeft maximaal 13 weken de tijd om de aanslag op te

leggen. Er kan dan rente worden gerekend over 19 weken (6 + 13).

Als de aangifte niet klopt, geldt er geen maximum van 13 weken meer

om de aanslag op te leggen. De

Belastingdienst rekent dan gewoon

rente vanaf 1 juli plus 6 weken vanaf

de datum van de aanslag.

Wie geld terugkrijgt van de fiscus,

ontvangt zelden rente. De Belas-

tingdienst betaalt dat alleen als het

meer dan 3 maanden heeft geduurd

om de aanslag op te leggen.

48

AANGIFTE DOEN

s c h e m a

79 GELDZAKEN = MAKKELIJK

En dan moet de aangifte ook precies kloppen. Als de aanslag hoger of

lager wordt vastgesteld, loop je de rente mis. Wie belasting terugkrijgt,

heeft er dus niets aan om de aangifte uit te stellen. Het betekent alleen

maar dat het geld later komt. Vroeger kon je nog sparen bij de fiscus,

maar dat gaat niet meer.

AAN DE SLAG. Wie een naheffing wil voorkomen, kan de voorlopige aanslag

wijzigen. Daarmee regel je teruggaven of bijbetalingen al in het belastingjaar

zelf. De voorlopige aanslag wijzigen kan via www.belastingdienst.nl; rechts-

boven inloggen met je DigiD.

Wat als ik de aangifte toch wil uitstellen?

Uitstellen tot 1 september is heel makkelijk. Je hoeft alleen maar

te bellen naar de BelastingTelefoon. Het is alleen de vraag of uitstel wel

het gewenste effect oplevert. Waarschijnlijk heb je later nog minder zin

om je ertoe te zetten. Aangifte doen is nu eenmaal een vervelend klusje.

Je moet gegevens invullen die je niet paraat hebt of waar je te weinig

over weet. Je weet van tevoren al bijna zeker dat je ergens in de aangifte

zult vastlopen. Dat is niet erg, want het aangifteprogramma is daarop

ingesteld. Het programma bewaart direct alles wat is ingevuld, zodat

je altijd kunt stoppen met invullen. De volgende keer gaat het gewoon

verder waar je gebleven bent. Dit sluit prima aan op de ‘zeefmethode’ die

de Geldgids van de Consumentenbond ontwikkelde om de aangifte te

optimaliseren. Deze methode bestaat uit vier stappen:

1. informatie verzamelen;

2. inloggen vanaf 1 maart, gegevens checken en aanvullen;

49

AANGIFTE DOEN

80 GELDZAKEN = MAKKELIJK

3. lastige kwesties uitzoeken via de Uitgebreide help in het aangifte-

programma, via www.belastingdienst.nl of via een belastinggids;

4. aangifte doorlopen, de verdeling met de fiscale partner optimaliseren

en insturen.

Met de zeefmethode ga je gewoon aan de slag. Stapje voor stapje. Je

kunt al in februari beginnen, maar er staat geen druk achter. Het is een

kwestie van geduld, net als goud zeven in een rivier. Het voordeel is ook

dat je al in een vroeg stadium let op gesprekken en nieuwsberichten over

belastingen.

AAN DE SLAG. Begin zo vroeg mogelijk met het verzamelen van

gegevens voor de aangifte. Vanaf 1 maart kun je de vooringe-

vulde aangifte ophalen op www.belastingdienst.nl/aangifte.

Doorloop de aangifte en sluit hem af als je er genoeg van hebt.

Alles blijft bewaard.

Waar moet ik bij de aangifte vooral op letten?

De Belastingaangifte is vooringevuld, maar moet nog wel

gecontroleerd worden. Check de volgende onderdelen bij het doorlopen

van de aangifte:

1. Klopt het bankrekeningnummer?

2. Is er iets veranderd in je persoonlijke situatie?

3. Klopt het inkomen? Zijn er extra verdiensten geweest die je moet

toevoegen?

50

AANGIFTE DOEN

81 GELDZAKEN = MAKKELIJK

4. Bij reiskosten heb je alleen bij reizen met het openbaar vervoer mo-

gelijk een aftrekpost. Een uitzondering geldt voor ziekenbezoek dat

soms onder de aftrekpost buitengewone zorgkosten valt (zie vraag 51).

5. Controleer de ingevulde WOZ-waarde, hypotheekrente en eventueel

de erfpachtcanon.

6. Vergeet spaarrekeningen van minderjarige kinderen niet.

7. Van het totale vermogen mag je je schulden aftrekken, maar de eerste

€3000 (per belastingplichtige) is niet aftrekbaar. Dat merk je vanzelf.

8. Geef ook betaalde dividendbelasting van je beleggingen op. Dat be-

drag krijg je terug.

9. Heb je geld gestopt in een pensioenproduct waarvan de premie af-

trekbaar is?

10. Heb je nog andere aftrekposten, bijvoorbeeld als gevolg van giften,

onderhoudskosten voor een monumentenwoning, alimentatie en

scholingskosten?

AAN DE SLAG. Loop de gegevens in de aangifte door en check de bedragen met

je eigen gegevens. Het programma geeft een waarschuwing als je vooringevulde

gegevens gaat veranderen. Dat is een goede aansporing om dubbel te checken.

Ik geef veel uit aan zorgkosten. Wat kan ik aftrekken?

Zorgkosten kunnen een flink deel van het huishoudelijke bud-

get opslokken. Sommige zorgkosten zijn gelukkig wel te verrekenen met

de belastingaangifte. De aftrek is afhankelijk van het inkomen. Hoe ho-

ger het inkomen, hoe hoger de drempel van wat je niet kunt aftrekken.

51

AANGIFTE DOEN

82 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Aftrekbaar zijn de zorgkosten die niet worden vergoed door de basis-

verzekering en het aanvullende pakket. Niet aftrekbaar zijn je uitgaven

aan het eigen risico en de premie voor de basisverzekering en het aan-

vullende pakket.

Ook de eigen bijdragen op grond van de Wet langdurige zorg

(WLZ) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)

kun je niet aftrekken.

Denk dus goed na voordat je een aanvullend pakket naast de (basis)zorg-

verzekering kiest. De premie voor het aanvullende pakket is niet aftrek-

baar. Als je geen pakket zou hebben, zou je de niet-vergoede zorgkosten

wel kunnen aftrekken.

De kostendrempel is minimaal €128 en voor fiscale partners €256. Part-

ners moeten de zorgkosten bij elkaar optellen en de inkomens ook. Bij

een gezamenlijk inkomen van €30.000 komt de drempel op ongeveer

€500 en bij €46.000 rond €1000.

AAN DE SLAG. Voor een volledig overzicht van aftrekbare

zorgkosten en het berekenen van de kostendrempel zie

www.belastingdienst.nl/zorgkosten. Je hoeft alleen de

zorgkosten in te vullen. Het aangifteprogramma berekent

zelf de drempel.

Let op!

AANGIFTE DOEN

83 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Horen de reiskosten ook bij de aftrekbare zorgkosten?

Ja! Veel mensen vergeten dat ook de reiskosten om zelf naar een kli-

niek of ziekenhuis te gaan tot de aftrekbare kosten horen. Je mag de

gemaakte kosten voor openbaar vervoer of taxi verrekenen. Wie met

zijn eigen auto reist, kan een bedrag per gereden kilometer in rekening

brengen (heen en terug). Daarbij mogen de werkelijke autokosten gere-

kend worden. Voor ziekenbezoek gelden aparte regels. De bezoeker moet

een gemeenschappelijke huishouding voeren met de zieke, de zieke

moet minstens een maand lang verpleegd worden, regelmatig bezocht

worden en de zorginstelling moet minstens 10 kilometer van de woning

verwijderd zijn. Is dit allemaal het geval, dan mogen als autokosten €0,19

per km in rekening worden gebracht.

AAN DE SLAG. Het aangifteprogramma helpt niet bij het berekenen van de

werkelijke autokosten. Dat moet je zelf doen, bijvoorbeeld via www.anwb.nl/

auto/autokosten.

Hoe kan ik handig belasting verdelen met mijn partner?

De Belastingdienst corrigeert de verdeling niet. De aangifte is weliswaar

vooringevuld, maar nog niet automatisch. Belastingvoordeel moet je zelf

regelen. Verdelen levert voordeel op als de partner met het meeste inko-

men zichzelf de aftrekposten toerekent. Als een van de twee met AOW is,

kan de aftrekpost soms beter naar degene die nog geen AOW ontvangt.

Die betaalt vaak een hoger belastingtarief.

53

52

AANGIFTE DOEN

84 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Je kunt ook de aftrekpost van de ander aan jezelf toerekenen. Bijvoor-

beeld als die minder inkomen heeft, maar wel een aftrekpost voor stu-

diekosten inbrengt. Als je elk een eigen budget hebt, kun je dit voordeel

met elkaar verrekenen.

Komt de aanslag van een van de partners ongeveer op nul uit?

Verdeel de posten dan zo dat de te betalen belasting voor die-

gene precies €45 is. Bij bedragen tot en met €45 legt de fiscus geen

aanslag op. Dit geldt ook voor iemand zonder inkomen die heffings-

korting ontvangt.

Een AOW’er die geen belasting betaalt, kan toch profiteren van het ver-

delen. De ouderenkorting van €1042 incasseer je alleen als je belasting

betaalt. Dit belastingvoordeel komt weer boven water als er met belast-

baar vermogen geschoven wordt.

Verdelen is ook interessant voor de AOW’er met

veel inkomen. Wie het inkomen beneden de

grens van €35.770 weet te krijgen, ziet de

ouderenkorting toenemen van €152 naar

€1042. De ouderenkorting is een heffings-

korting voor AOW’ers en die wordt volledig

van de te betalen belasting afgetrokken.

tip

AANGIFTE DOEN

85 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Tijdens de digitale aangifte kom je vanzelf het scherm Verdelen

tegen. Daar is met bedragen te schuiven. Na elke aanpassing is het resultaat

te berekenen, want in het scherm verschijnt hoeveel je samen in totaal moet

betalen. Je mag elke post ook deels aan de ander toedelen. Probeer dat uit,

want soms betaal je juist op die manier het minste belasting.

Hoe controleer ik de belastingaangifte voor ik die instuur?

Het aangifteprogramma leidt je zo snel mogelijk naar de uitgang (‘op-

slaan en ondertekenen’). Je krijgt daardoor het gevoel in een fuik te

zwemmen waarbij er geen uitweg mogelijk is.

Toch is het nog goed mogelijk om na het invullen van de cijfers de

exacte berekeningen te zien. Je kiest dan aan het einde van het invul-

traject voor ‘opslaan en afsluiten’. Alles wat je hebt ingevuld, blijft dan be-

houden. Vervolgens bekijk je bij de afzonderlijke onderdelen de bereke-

ningen. Je doet dat door bij ‘overzicht belasting en premies’ op je naam

te klikken en vervolgens op de regel waar je meer over wilt weten. Daar

staat een pijltje (>) voor.

Nog eenvoudiger is de aangifte in pfd-formaat bekijken. Linksonder in

de aangifte staat het icoontje van een printer gevolgd door de woorden

‘Afdrukken (pdf)’. Als je daarop klikt, verschijnt er een nieuw scherm.

Hier krijg je de keuze tussen het afdrukken van de hele aangifte of alleen

het overzicht van de berekening. Kies voor de hele aangifte. Je ziet dan

eerst wat je hebt ingevuld en vervolgens een compleet overzicht van de

berekening.

Je kunt deze pdf uitprinten, maar hem ook openen en vervolgens op-

54

AANGIFTE DOEN

86 GELDZAKEN = MAKKELIJK

slaan. Dan kun je hem na het uitloggen rustig op je computer bekijken.

Als de aangifte klopt, onderteken je hem met je DigiD. Print hem daarna

uit voor je administratie. Handig voor volgend jaar.

AAN DE SLAG. Controleer niet alleen de vooringevulde gegevens, maar kijk ook

naar de aanslag. Dat is een extra controle op de aangifte en je ziet dan ook

beter wat een aftrekpost oplevert. Daar heb je het volgende jaar profijt van. Zo

ga je eerder de hypotheek aflossen als je ziet dat de renteaftrek toch weinig

tot niets oplevert.

Kan ik nog iets veranderen nadat ik de aangifte heb ingestuurd?

Ja, dat kan. Wie opnieuw inlogt, vindt in het scherm de pdf van de

ingediende aangifte. Daar zijn geen aanpassingen meer in te doen. Klik

op het tabblad Inkomstenbelasting linksboven en daarna op het jaar van

aangifte. Zo kun je de aangifte opnieuw openen en aanpassen.

Aanpassen kan zelfs als de aanslag al binnen is, tot 6 weken na de ver-

zenddatum op de aanslag. Een wijziging als de aanslag al binnen is, kan

ook, via een bezwaarschrift.

Soms ontdek je in de aangifte uit een eerder jaar een fout. Je vindt bij-

voorbeeld een aftrekpost waar je eerder ook al gebruik van had kunnen

maken. In dat geval kun je vragen om een herziening van de aangifte. Je

kunt je herzieningsverzoek doen tot 5 jaar na het einde van het belas-

tingjaar waarover de aanslag is opgelegd. Zo heb je nog tot 31 december

2016 de tijd om een aanslag over 2011 te laten herzien.

55

AANGIFTE DOEN

87 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Pas de aangifte aan via www.belastingdienst.nl/aangifte. Als de

bezwaartermijn van 6 weken voorbij is, moet je vragen om een ambtshalve

herziening. Stuur een brief naar je belastingkantoor. Het adres vind je op de

aanslag. Vermeld in je verzoek om welke aanslag het gaat en waarom je vindt

dat die aanslag moet worden verminderd.

Moet ik aangifte doen om toeslagen te krijgen?

Het aanvragen van toeslagen gaat niet via de belastingaangifte.

Het loopt apart via mijn.toeslagen.nl. Er zijn vier soorten toeslagen:

zorgtoeslag (voor iedereen), huurtoeslag (voor huurders), kinderopvang-

toeslag (voor ouders met kinderen tot de middelbare school) en kind-

gebonden budget (een extra toeslag voor ouders met een laag inkomen

voor kinderen tot 18 jaar). Alle toeslagen zijn inkomensafhankelijk. Zorg-

en huurtoeslag zijn ook afhankelijk van het vermogen.

Kindgebonden budget krijg je als het goed is vanzelf en hoef je dus niet

aan te vragen. Voor de andere drie toeslagen is dat wel nodig.

De websites www.mijntoeslagen.nl (zonder punt

tussen ‘mijn’ en ‘toeslagen’), www.zorgtoeslag.nl en

www.huurtoeslag.nl zijn niet van de Belastingdienst. Wie

een van deze websites gebruikt om toeslagen aan te vra-

gen, kan een rekening krijgen tot €40 van een commerci-

eel bedrijf. Zonde, want de website van de Belastingdienst,

mijn.toeslagen.nl, is heel gebruiksvriendelijk.

56

Let op!

€

€

AANGIFTE DOEN

88 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Kinderopvangtoeslag moet je aanvragen

binnen 3 maanden na de eerste maand van

opvang. Wie te laat is, mist toeslag over de

eerste periode. Het aantal gewerkte uren per

week van de minstwerkende ouder bepaalt over hoeveel uur de Belas-

tingdienst toeslag geeft. Een vuistregel is: zes keer het aantal gewerkte

uren per week voor dagopvang en drie keer voor naschoolse opvang. Als

de minstwerkende ouder 20 uur per week werkt, is het dus 60 uur voor

naschoolse opvang en 120 uur voor dag opvang. Voor tussenschoolse

opvang kun je geen toeslag krijgen.

Huur- en zorgtoeslag kun je nog aanvragen tot 1 september van het vol-

gende jaar. Over 2016 zijn deze toeslagen dus nog tot 1 september 2017

aan te vragen.

AAN DE SLAG. Log in met je DigiD via mijn.toeslagen.nl en bekijk je toeslagen.

Check ieder jaar of het juiste inkomen en vermogen zijn gebruikt. Als de

schattingen te laag zijn, pas die dan aan. Anders riskeer je later een naheffing

inclusief (minimaal) 4% rente. Maak een proefberekening voor de hoogte van de

toeslag via www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/toeslagen.

AANGIFTE DOEN

89 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe profiteer ik volgend jaar beter van mijn aangifte?

Belastingvoordeel is vaak een kwestie van goed plannen. Door

zorgkosten, studiekosten en giften zoveel mogelijk in een jaar te con-

centreren, kom je eerder over de aftrekdrempels heen. Houd daar dus

rekening mee als de tandarts een dure ingreep voorstelt. Zijn werk kan

het beste voor het einde van het jaar afgerond worden.

Zorgkosten tellen alleen mee als aftrekpost in het jaar dat de

rekening betaald is. Het kan dus handig zijn de rekening net voor

of net na de jaarwisseling te betalen.

Wie veel vermogen heeft, kan aan het einde van het jaar in actie komen.

Het vermogen op 1 januari 2017 is daarbij bepalend. Wie op die datum

meer dan €25.000 vermogen heeft (voor partners geldt het dubbele)

verliest zijn recht op huurtoeslag en betaalt over het vermogen boven

de grens 0,87% (tot €100.000) of 1,41% (tussen €100.000 en €1.000.000)

belasting. Wie hiermee te maken krijgt, kan ervoor zorgen dat geplande

uitgaven zoveel mogelijk in de laatste maand(en) van het jaar plaatsvin-

den.

Betaal in dat geval alle rekeningen en doe dure aankopen, zoals een

(nieuwe) auto, nog vóór de jaarwisseling. Het is ook mogelijk de zorgver-

zekering en de vakanties van het volgende jaar vooruit te betalen.

AOW-gerechtigden hebben recht op ouderenkorting. De hoogte daarvan

is afhankelijk van het inkomen: bij een inkomen tot €35.949 is de korting

€1187 en bij een inkomen daarboven €70. Het inkomen precies beneden

57

AANGIFTE DOEN

Let op!

90 GELDZAKEN = MAKKELIJK

die grens krijgen, scheelt dus ruim €1100. Voor het bepalen van dat

inkomen telt de fiscus het belastbare vermogen en de aftrekposten mee.

Uitgaven die een aftrekpost opleveren (zoals zorgkosten en giften) kun-

nen het inkomen net onder de magische grens duwen. Zeker met giften

kun je daar soms handig mee 'spelen'.

AAN DE SLAG. Bekijk de aangifte over het afgelopen jaar en onderneem voor

het einde van het jaar actie om aftrekposten te regelen en zo nodig het

vermogen omlaag te krijgen. Wie huurtoeslag ontvangt, moet extra opletten

op 1 januari 2017 niet boven de grens van €25.000 uit te komen.

AANGIFTE DOEN

GELD EN FAMILIE

6

92 GELDZAKEN = MAKKELIJK

GELD EN FAMILIE

Een fijne familie is goud waard, maar helaas zijn de familiebanden niet

altijd zo warm als je zou wensen. Hoe voorkom je ruzie bij de erfenis en

hoe ga je bij een echtscheiding zonder kleerscheuren uit elkaar? Maar

ook: hoe zorg je ervoor dat het familiekapitaal zo veel mogelijk binnen de

familie blijft?

Wij gaan samenwonen. Hebben we per se een samenlevingscontract nodig?

Wie gaat samenwonen en niets vastlegt, heeft wettelijk gezien geen en-

kele verplichting naar de ander. Dat lijkt misschien lekker flexibel, maar

slim is het niet. Een belangrijk nadeel is dat je dan ook niet automatisch

van elkaar erft. Heb je samen een huis en overlijdt een van beiden, dan

gaat zonder testament zijn of haar helft van de woning naar de schoon-

familie in plaats van naar de langstlevende. Met een samenlevingsover-

eenkomst kun je dit voorkomen.

Ook als er kinderen zijn is het belangrijk om alles goed te regelen. Daar-

naast is bij veel pensioenuitvoerders een samenlevingscontract een

voorwaarde om bij overlijden recht te hebben op partnerpensioen.

Meestal moet je je partner hier ook voor aanmelden bij het pensioen-

fonds.

58

93 GELDZAKEN = MAKKELIJK

GELD EN FAMILIE

Neem een socialemediaclausule op in je samenlevingscontract

(of huwelijkse voorwaarden). Dat voorkomt onlinemoddergooien

als je onverhoopt uit elkaar gaat. Overtreedt een van beiden de

clausule, dan moet hij/zij de ander een flinke boete betalen. Meer

hierover vind je op www.netwerknotarissen.nl.

AAN DE SLAG. Controleer welke verzekeringen en abonnementen jullie apart

van elkaar hebben; daar valt misschien op te besparen. Meer informatie vind je

in het boek ‘Samenwonen’ van de Consumentenbond, zie www.consumenten-

bond.nl/webshop. Op www.wijzeringeldzaken.nl/samenwonen-of-trouwen vind

je een checklist voor als je gaat samenwonen of trouwen.

Is het verstandig om huwelijkse voorwaarden op te stellen als je gaat trouwen?

Het is natuurlijk niet erg romantisch, over huwelijkse voorwaarden

praten terwijl je net hebt besloten om in het huwelijksbootje te stappen.

Maar als over 10 jaar het gras bij een ander toch groener lijkt, is het wel

zo fijn als je de zaken goed hebt vastgelegd. Het is dus goed om even

zakelijk te zijn voordat je elkaar het ja-woord geeft. Misschien kom je tot

de conclusie dat gemeenschap van goederen prima bij jullie past. Alle

bezittingen zijn dan van beiden. Regel je niets, dan is dit in Nederland de

standaard.

59

tip

94 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De Tweede Kamer heeft in april 2016 ingestemd met het

wetsvoorstel beperking gemeenschap van goederen. Dit wets-

voorstel heeft als doel de wettelijke gemeenschap van goederen

te beperken tot dat wat beide echtgenoten tijdens hun huwelijk ver-

werven. Het wetsvoorstel ligt in juni 2016 nog bij de Eerste Kamer.

In huwelijkse voorwaarden kun je zelf kiezen hoe je de bezittingen

en schulden verdeelt. Heeft een van beiden een eigen zaak of zijn er

plannen om een bedrijf te starten, dan zijn huwelijkse voorwaarden

een must. Ze voorkomen dat schuldeisers van de onderneming

hun vordering ook bij de partner kunnen opeisen. Ook kun je in de

huwelijkse voorwaarden regelen dat de partner bij een scheiding geen

aanspraak kan maken op het ondernemingsvermogen. Dat voorkomt dat

de continuïteit van het bedrijf in gevaar komt. Huwelijkse voorwaarden

zijn ook verstandig als een van beiden schulden heeft en je wilt

voorkomen dat de ander daarop wordt aangesproken.

AAN DE SLAG. Huwelijkse voorwaarden stel je op bij de notaris. Op

www.notaris.nl kun je gratis de brochure ‘Samen verder, wat moeten

wij nog extra regelen?’ downloaden.

Let op!

GELD EN FAMILIE

95 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe houd ik mijn vermogen binnen de familie?

De meeste mensen kiezen graag zelf aan wie ze hun vermogen

nalaten. Maar een van de grootste erfgenamen, de fiscus, krijg je er stan-

daard bij. Toch kun je wel voorkomen dat die een te groot deel opeist. De

meest voor de hand liggende manier is om al tijdens het leven geld te

schenken. Met de ‘warme hand’, zoals we dat noemen. Dat is meteen een

mooie aanleiding om samen een flesje bubbels open te trekken. Boven-

dien blijven de schenkingen zo buiten de erfenis en gelden er aantrekke-

lijke vrijstellingen. Zo mag je jaarlijks €5304 belastingvrij schenken aan

je (pleeg)kind en eenmalig €25.449 als het kind (of diens partner) tussen

de 18 en 40 jaar oud is. Of eenmalig €53.016 als het kind het geld gebruikt

voor de financiering van een eigen woning of studie (bedragen 2016).

Wil je een paar ton of meer overhevelen, dan krijg je dat met de vrijstel-

lingen niet snel ‘weggewerkt’. Goed nieuws is dat vanaf 2017 de ‘jubelton’

terugkomt: je kunt dan belastingvrij een ton te schenken voor een eigen

woning. Dit geldt alleen voor schenkingen aan kinderen of aan anderen

tussen de 18 en 40 jaar oud. Nieuw is dat je deze gift mag verdelen over

3 achtereenvolgende jaren. Dat heeft als voordeel dat als de ontvanger er

zijn hypotheek mee aflost, hij vaak minder of geen boeterente wegens

vervroegd aflossen kwijt is. Bij de meeste hypotheken mag je jaarlijks 10

tot 20% van de hypotheek boetevrij aflossen.

Heb je in 2015 of 2016 de eenmalige hoge vrijstelling van €25.449 ge-

daan, dan mag je in 2017 of 2018 nog eens maximaal €46.612 schenken.

AAN DE SLAG. Een overzicht van alle tarieven en vrijstellingen voor de schenk-

belasting vind je op www.belastingdienst.nl (zoek op ‘schenkbelasting’).

60

GELD EN FAMILIE

96 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat als ik meer wil schenken dan belastingvrij mogelijk is?

Het doel van schenken is vooral om iemand anders een plezier te doen.

Belasting besparen is daaraan ondergeschikt. Als je veel vermogen te

verdelen hebt of als de ontvanger het geld sneller nodig heeft, kun je

natuurlijk ook bedragen schenken die de vrijstellingsdrempels te boven

gaan. Over het meerdere moet de ontvanger belasting betalen.

Ook bij grote bedragen kun je belasting besparen door vaker bedragen

te schenken. Op die manier maak je efficiënter gebruik van de getrapte

tarieven dan wanneer het bedrag in één keer geschonken of nagelaten

wordt. Zie het voorbeeld.

VOORBEELD. Stel, je hebt €500.000 te vergeven aan je kinderen en de verhoogde

schenkingsvrijstelling is al benut. Valt dit bedrag in de erfenis, dan wordt alles

boven de ruim €142.000 belast met 20% erfbelasting. Dit is inclusief de vrij-

stelling van ruim €20.000 die geldt voor kinderen voor de erfbelasting (zie de

tabel). Schenk je het te vergeven bedrag tijdens je leven in vijf porties van een

ton, dan blijft de heffing beperkt tot 10%.

TARIEVEN ERF- EN SCHENKBELASTING 2016

Waarde erfenis Partner en(pleeg)kinderen

Kleinkinderen enverdere af-stammelingen

Overige erfgenamen

€0 - €121.902 10% 18% 30%

€121.903 en meer 20% 36% 40%

AAN DE SLAG. Het boek ‘Slim nalaten & schenken’ gaat nog verder in op hoe je

binnen de familie geld kunt besparen, zie www.consumentenbond.nl/webshop.

61

GELD EN FAMILIE

97 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe voorkom ik dat ik zelf op een houtje bijt?

Schenken is natuurlijk leuk, maar je hebt zelf ook reserves

nodig. Bijvoorbeeld om later, als het nodig is, hulp in te schakelen voor

klussen of zorg of om aanpassingen te doen aan de woning. Een papie-

ren schenking (officieel: schuldigerkenning uit vrijgevigheid) kan uit-

komst bieden. Ouders schenken hun kind dan een bedrag en lenen het

meteen terug, zodat ze er zelf de beschikking over houden. Is de nood

aan de man, dan kunnen de ouders het geld dus gewoon zelf opmaken.

Bij een papieren schenking moet de schenker de ontvanger wel

echt jaarlijks de 6% rente betalen. Doet hij dit niet of te laat, dan

kan de fiscus na overlijden van de schenker alsnog een aanslag

erf belasting opleggen. Houd er dus rekening mee dat je tot aan het

overlijden die rente moet blijven betalen.

Voor een papieren schenking gelden dezelfde tarieven en vrijstellingen

als bij een gewone schenking. De kinderen krijgen een vordering op hun

ouders, waarover de ouders jaarlijks 6% rente moeten betalen. Meestal

wordt vastgelegd dat deze vordering pas opeisbaar is bij overlijden van

de ouder(s). Het kind betaalt er dan geen erfbelasting over.

AAN DE SLAG. Laat de notaris een akte opstellen voor een

papieren schenking. Tarieven van notarissen vergelijken kan

via www.goedkoopstenotaris.nl.

62

Let op!

GELD EN FAMILIE

98 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Kan ik mijn kinderen ook geld lenen, bijvoorbeeld voor een huis?

Dat kan inderdaad, met een zogeheten familielening:

een lening tussen familieleden of bekenden. Meestal

gaat het om ouders die geld lenen aan hun kind. Gebruikt het kind de

lening voor het kopen van een huis, dan is de rente voor het kind aftrek-

baar. De ontvangen rente is bij de ouders niet belast. Je bespaart zo als

familie al snel duizenden euro’s ten opzichte van een lening bij de bank.

Helemaal gunstig is het als je een zo hoog mogelijke hypotheekrente

afspreekt. De ouders schenken vervolgens jaarlijks een bedrag aan hun

kind terug, zodat die niet meer kwijt is dan bij de bank. Die rente mag

niet té hoog zijn; hij is alleen aftrekbaar als het een ‘zakelijke rente’ is.

Op grond van een uitspraak van het gerechtshof Amsterdam mag je een

rente rekenen die maximaal 25% hoger (of lager) is dan de bankrente.

De tarieven die banken rekenen, kun je nazoeken op hun sites.

Maak daar een print van en bewaar die goed, zodat je achteraf altijd

kunt aantonen dat ‘jullie’ rente zakelijk was toen je de lening aanging.

Laat je voor de familielening geen hypotheek vestigen op het huis, dan

kun je uitgaan van de rente die een bank vraagt voor een persoonlijke

lening. Die ligt hoger dan de hypotheekrente. Meestal kom je dan met

een rente van 6% wel weg, maar vraag bij twijfel advies aan een notaris of

estate planner.

63

tip

GELD EN FAMILIE

99 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ook verstandig is om een ‘glijclausule’ op te nemen in de overeenkomst.

Die zorgt ervoor dat je het rentepercentage met terugwerkende kracht

kunt aanpassen als de fiscus de renteaftrek niet accepteert. De glij-

clausule ziet er zo uit: ‘Indien de administratie van ’s Rijksbelastingen,

dan wel bij geschil de rechter in belastingzaken, al dan niet in hoogste

instantie, in deze overeenkomst belastbare elementen aanwezig acht,

welke niet door Partijen zijn gewild, dan zal voor deze regeling een zoda-

nige regeling in de plaats treden, welke deze elementen niet bevat. De

overige bepalingen van deze overeenkomst blijven alsdan onverminderd

van kracht tussen Partijen.’

Heel belangrijk: leg alle afspraken goed vast, om eventuele conflicten te

voorkomen. Spreek naast de renteverplichtingen ook af hoe de lening

wordt afgelost. Voor starters op de woningmarkt is minimaal annuïtair

aflossen verplicht om de rente te kunnen aftrekken. Op www.belasting-

dienst.nl (zoek op aflossing annuïteitenlening) kun je de minimale aflos-

singsbedragen uitrekenen.

AAN DE SLAG. Meer lezen over de voordelen, keuzes

en valkuilen van de familielening? Bestel het boek

‘De familiebank’ op www.consumentenbond.nl/web-

shop. Op www.consumentenbond.nl/familiebank-

regelen vind je praktische informatie, zoals een

voorbeeldovereenkomst van een familielening voor

een hypotheek. Een EPN-notaris (www.epn-notaris.nl)

of fiscalist gespecialiseerd in estate planning kan

helpen bij het regelen van een familielening.

GELD EN FAMILIE

100 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe voorkom ik dat mijn geld bij de ‘koude kant’ terechtkomt?

De meeste ouders zijn dol op hun schoonzonen en -dochters, blijkt uit

een enquête van de Geldgids (2015). Slechts zo’n 5% van de responden-

ten geeft aan dat het niet zo botert met het schoonkind. Toch wil ruim

driekwart niet dat de koude kant meedeelt in de erfenis, mocht hun kind

gaan scheiden. Dit is vrij eenvoudig te regelen. Bij een schenking kun je

bepalen dat het geld alleen voor het eigen kind is. Zet gewoon ‘schenking

met uitsluitingsclausule’ bij de overboeking en bewaar het rekeningaf-

schrift als bewijs.

De koude kant uitsluiten bij de erfenis doe je met een uitsluitingsclausule

ofwel anti-schoonzoonclausule in het testament. De meeste mensen

kiezen voor een zachte variant: bij echtscheiding van het kind krijgt de

schoonzoon of schoondochter niets, bij overlijden van het eigen kind

wel. Een uitsluitingsclausule kan ook een goede bescherming bieden als

het schoonkind een eigen bedrijf heeft. Bij een faillissement kunnen de

schuldeisers dan in principe niet aan de schenking of erfenis komen.

Een uitsluitingsclausule is niet waterdicht. Kinderen bepalen

meestal toch zelf wat ze met het geld doen. Ze kunnen hun

partner een deel schenken of het geld samen opmaken. Kan het kind

bij een scheiding niet aantonen wat er met de schenking of erfenis is

gebeurd, dan wordt het lastig om het geld alsnog te claimen. Dit is te

voorkomen door het geld afgescheiden te houden op een eigen reke-

ning, maar dat gebeurt in de praktijk vaak niet.

64

GELD EN FAMILIE

Let op!

101 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/uitsluitings clausules staan voor-

beeldteksten van uitsluitingsclausules voor in het testament.

Wij gaan scheiden. Hoe houden we de procedure betaalbaar?

Een op de vijf scheidingen mondt uit in een vechtscheiding, volgens

cijfers van onderzoeksbureau Tns Nipo (2015). Zo’n vechtscheiding is

niet alleen pijnlijk, maar ook erg duur. Probeer als het even kan juridisch

getouwtrek met advocaten te voorkomen. Een advocaat is iemand

die professioneel ruzie maakt, tegen een uurtarief van €150 of meer.

Helemaal prijzig is het als het conflict voor de rechter eindigt.

Een goed alternatief is mediation (bemiddeling). Hierbij gaat het niet

om wie er gelijk heeft of krijgt, maar om de meest praktische oplos-

sing, waar beide partijen mee kunnen leven. Dat is sneller en goedkoper

dan een rechtszaak. Is een advocaat onvermijdelijk, kies er dan een die

gespecialiseerd is in echtscheidingen en maak van tevoren duidelijke

afspraken over de kosten. Het beste is een vaste prijs. Kan dat niet, geef

dan een limiet op en spreek af dat je tijdig wordt gewaarschuwd als de

kosten hoger dreigen uit te pakken.

Een relatief nieuwe – en voordelige – manier om te scheiden

is het zelf online regelen, via ‘Rechtwijzer uit elkaar’ (www.

rechtwijzer.nl/uitelkaar). Dit onlineplatform voor con-

flictoplossing begeleidt stellen online bij het hele schei-

dingsproces: van het maken van afspraken tot en met het

bekrachtigen van de scheiding bij de rechtbank. Het is ont-

wikkeld door onder meer de Raad voor Rechtsbijstand.

65

GELD EN FAMILIE

102 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Een basisscheidingsplan bij Rechtwijzer uit elkaar kost €390. Je werkt

samen online aan afspraken over onder meer de kinderen, bezittingen

en alimentatie. De site bevat ook een chatfunctie, om snel met elkaar

te kunnen overleggen. Zo hoef je elkaar dus niet telkens in de ogen te

kijken; dat kan een zegen zijn. Kom je er op bepaalde punten niet uit,

dan kun je hulp inschakelen. Dat kost een vast bedrag van €360 voor een

mediator en €240 voor een advocaat die de knoop doorhakt.

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/webshop kun je het boek

‘Scheiden’ bestellen. Hierin staan alle financiële en juridische aspecten van een

scheiding beschreven, bijvoorbeeld welke regels er voor alimentatie gelden en

hoe je de eigen woning verdeelt.

Is het verstandig om een testament op te maken?

Dat hoeft niet altijd. Doe je het niet, dan bepaalt de wet wie erft.

Bij gehuwden en geregistreerde partners met kinderen wordt de erfenis

dan verdeeld tussen de langstlevende partner en de kinderen.

Is dat hoe jij het wilt, dan hoef je in principe niets te doen. Maar er zijn

allerlei redenen te bedenken die een testament wel noodzakelijk maken.

In een testament kun je bijvoorbeeld regelen wie de voogdij krijgt over

je minderjarige kinderen als jij overlijdt. Ook kun je met een bewind-

voering regelen dat je kinderen in dat geval bijvoorbeeld pas op hun

21e zelf kunnen beschikken over het vermogen. Woon je samen in een

eigen woning dan is een testament noodzakelijk, zoals bij de vraag over

het samenlevingscontract al aan bod kwam.

66

GELD EN FAMILIE

103 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wil je eventuele stiefkinderen hetzelfde behandelen als je eigen kinde-

ren, dan kun je ook niet zonder testament. Stiefkinderen erven anders

niets.

In het boek Testament & overlijden van de Consumentenbond

vind je veel meer informatie over testamenten; zie www.consu-

mentenbond.nl/webshop.

Een testament is ook een prima instrument om toekomstige erfbelasting

mee te besparen. Bijvoorbeeld door ook de kleinkinderen op te nemen

in het testament. Ook zij hebben recht op een flinke vrijstelling voor de

erfbelasting, van €20.148 per kleinkind. Er zijn nog veel meer erfbelas-

tingbesparende bepalingen mogelijk. Bij grotere vermogens is het slim

om een estate planner (nalatenschapsplanner) in de arm te nemen.

AAN DE SLAG. In veel situaties hoeft een testament helemaal niet ingewikkeld

of duur te zijn. Via de Hema (notarisservice.hema.nl) en www.nute sta ment.nl

heb je voor beide partners al een testament voor zo’n €250.

Dat is voor sommige standaardsituaties al geschikt, zoals het aanwijzen van

een executeur, voogd of erfgenamen (dat laatste niet bij de Hema), het uit-

sluiten van de koude kant of het opnemen van een WLZ-clausule (Wet lang-

durige zorg).

tip

GELD EN FAMILIE

104 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe voorkom ik ruzie na mijn overlijden?

Je kunt nooit helemaal voorkomen dat nabestaanden elkaar de

tent uitvechten na je dood, maar je kunt het risico wél beperken. Speel

allereerst altijd open kaart over schenkingen aan (een van de) kinderen.

Dat voorkomt scheve ogen. Leg al je wensen zo duidelijk mogelijk vast in

een testament. Benoem daarin ook een executeur die alle goederen uit

de nalatenschap – zoals het huis – verkoopt en het geld over de erfge-

namen verdeelt. Ook handig is om vast te leggen dat bij beslissingen de

meeste stemmen gelden. Dat voorkomt dat een dwarsliggende erfge-

naam de afwikkeling eindeloos ophoudt.

Laat tot slot oude testamenten checken op gedateerde formuleringen.

Een bekend voorbeeld is het eens zo populaire ‘ik-opatestament’. Dit

zorgde vroeger voor een mooie aftrekpost, maar pakt nu onvoordelig

uit. Daarnaast zijn er allerlei rentebepalingen die door nieuwe wetgeving

zijn achterhaald.

Minstens zo belangrijk is het om vast te leggen hoe je alles wilt regelen

als je onverhoopt niet meer bij de pinken bent, bijvoorbeeld door demen-

tie. In het erfrecht zijn nogal wat uitspraken te vinden over de vermeen-

de wilsonbekwaamheid van de erflater. Was moeder of tante nog wel in

staat om haar testament op te stellen

of te wijzigen? Ook hoor en lees je

steeds vaker over (dementerende)

ouderen die financieel worden

kaalgeplukt.

GELD EN FAMILIE

67

105 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Dit soort problemen zijn vaak te voorkomen door bijtijds een levens-

testament op te stellen. Hierin bepaal je zélf wie je financiële zaken

mag bestieren als je dat zelf niet meer kunt. Maar ook bijvoorbeeld wie

er met de artsen mag overleggen en zelfs wie er voor de poes moet

zorgen.

AAN DE SLAG. Het boek ‘De rol van de executeur’ beschrijft precies wat een

executeur mag en moet doen. En in het e-boek ‘Het levenstestament’ lees je

wat je in zo’n testament allemaal kunt regelen. Zie www.consumentenbond.nl/

webshop.

Is een uitvaartverzekering wel nodig?

Een uitvaart is een verdrietige gebeurtenis, maar de emoties

lopen vaak extra hoog op als je de rekening gepresenteerd krijgt. Een

doorsneebegrafenis kost al snel €7500. Had de overledene een uit-

vaartverzekering, dan ben je er als nabestaande nog niet. Vaak is alleen

een basispakket verzekerd, dat slechts zaken als het overbrengen en

verzorgen van de overledene, de opbaring en de rouwauto regelt. Wil

je extra opties, zoals een grafsteen, rouwadvertentie of bloemen op

de kist, dan moet je bijbetalen. Ook werken veel uitvaartverzekeraars

met een eigen uitvaartondernemer. Wil je een andere, dan moet je ook

bijbetalen. Je kunt er ook voor kiezen om je nabestaanden de vrije keus

te geven in hoe ze de uitvaart regelen. Dat kan met een naturabedrag-

of sommenverzekering. De verzekering keert dan een afgesproken

bedrag uit.

68

GELD EN FAMILIE

106 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Heb je een krappe beurs? De laatste jaren zijn er steeds meer

budgetuitvaartverzorgers actief. Zij bieden eenvoudige uit-

vaarten vanaf zo’n €1200. Voor dit bedrag wordt de overledene dan

meestal alleen maar opgehaald en gecremeerd of begraven, in een

eenvoudige kist. De eeuwige koffie en cake regel je dan maar zelf.

De vraag is of een uitvaartverzekering wel zo nodig is. Heb je voldoende

spaargeld, dan kun je de premie ook aan leukere zaken besteden. Zelf

sparen voor de uitvaart kan ook, maar het risico bestaat dat bij vroeg

overlijden het benodigde bedrag nog niet bij elkaar is. Niet verzekeren en

kiezen voor een uitvaart met wat minder franjes is ook een optie.

Fiscaal gezien kan een uitvaartverzekering, zeker bij de huidige (juni

2016), extreem lage rente, wel interessant zijn. Je mag namelijk belas-

tingvrij €6956 (2016) sparen voor de uitvaart. Heb je meer vermogen in

box 3 dan de vrijstelling van €24.437 per persoon, dan is dat toch aan-

trekkelijk. Een belangrijk nadeel is dat je nooit meer iets anders kunt

doen met het geld dat je in zo’n verzekering stopt, want afkopen is finan-

cieel erg nadelig.

AAN DE SLAG. Sluit je een uitvaartverzekering af, kies er dan een die het ver-

zekerde bedrag aanpast aan de stijgende kosten voor een uitvaart. Blijven de

kosten in het huidige tempo met ruim 3% stijgen, dan kost een uitvaart over 40

jaar geen €7500, maar €24.500. Via www.vanatotzekerheid.nl/polis-zoek kun

je nagaan of de overledene een uitvaartverzekering had. Ook als hij al langere

tijd geleden is overleden kun je de uitkering nog opeisen.

GELD EN FAMILIE

tip

107 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe voorkom ik dat ik als erfgenaam voor eventuele schulden opdraai?

Heeft de erflater iets té enthousiast de bloemetjes buiten gezet, dan kan

de nalatenschap schulden bevatten. Zijn die groter dan het vermogen,

dan moet je als erfgenaam het verschil uit eigen zak betalen. Dat voor-

kom je door de erfenis te verwerpen. Je ontvangt dan niets, maar bent

ook niet aansprakelijk voor schulden. Er is ook een tussenweg: bene-

ficiair aanvaarden. Je laat dan eerst een boedelbeschrijving opmaken.

Blijkt daaruit dat de opbrengsten hoger zijn dan de schulden, dan krijg je

het positieve saldo alsnog. Heb je de erfenis al zuiver (zonder beperking)

aanvaard, dan kun je dat niet meer terugdraaien.

Zuiver aanvaarden gaat soms per ongeluk, doordat je je als erf-

genaam hebt gedragen. Bijvoorbeeld door rekeningen van de

erflater te betalen of alvast spullen te verdelen. Pas dus op als je de

fotoalbums of sieraden van moeder vast mee naar huis neemt of

haar huis te koop zet. Het regelen van de begrafenis en betalen van

uitvaartkosten leiden niet tot zuivere aanvaarding. Ook mag je gerust

een verpleeghuiswoning leegruimen om plaats te maken voor een

nieuwe bewoner.

Begin juni 2016 heeft de Eerste Kamer een wet aangenomen die de

regels over zuivere aanvaarding versoepelt. Zolang de schuldeisers

niet benadeeld worden, is er niet zo snel meer sprake van zuivere

aanvaarding. Ook is in de nieuwe wet een bepaling opgenomen dat

69

GELD EN FAMILIE

Let op!

108 GELDZAKEN = MAKKELIJK

erfgena men, na het ontdekken van een onverwachte schuld, 3 maanden

de tijd krijgen om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden. De

nieuwe wet gaat in op 1 september 2016.

AAN DE SLAG. Wil je het zekere voor het onzekere nemen, kies er dan altijd

voor om een erfenis beneficiair te aanvaarden. En begin niet te voortvarend

met bijvoorbeeld het verkopen van huis of inboedel en het verdelen van de

spullen. Op www.notaris.nl/een-erfenis-krijgen staat waar je op moet letten als

je een erfenis krijgt en wat de regels zijn bij beneficiair aanvaarden.

GELD EN FAMILIE

EEN EIGEN HUIS 7

verkocht

110 GELDZAKEN = MAKKELIJK

EEN EIGEN HUIS

Een huis koop je meestal voor een lange tijd en ook aan de bijbehorende

hypotheek zit je vaak jarenlang vast. Goed dus om daar uitgebreid in te

duiken, voordat je meubels en muurverf gaat uitzoeken. Ook kan er ge-

durende de looptijd van de hypotheek veel gebeuren waardoor het slim

of zelfs nodig is om haar aan te passen.

Heb ik per se een make laar nodig om een huis te kopen?

Je bent niet verplicht een makelaar in te scha-

kelen en je kunt veel geld besparen door

het niet te doen. Maar zelf een huis kopen

kost wel veel tijd en energie. Je moet

bijvoorbeeld het aanbod goed in de gaten

houden. Ook moet je handig zijn in onderhan-

delen, anders heeft het uitsparen van makelaars-

kosten weinig zin. Www.funda.nl is de populairste

huizensite, maar het is slim om ook verder te

kijken.

NVM-makelaars presenteren hun aanbod vaak eerst aan

hun eigen klanten. Houd dus ook de sites van makelaars in je buurt in de

gaten. En www.jaap.nl, www.huizenzoeker.nl en www.miljoenhuizen.nl

doorzoeken ook het huizenaanbod op andere sites. Staat bij een woning

‘prijs op aanvraag’? Grote kans dat het huis al een tijd te koop staat en dat

je kunt afdingen.

70

te koop!

111 GELDZAKEN = MAKKELIJK

EEN EIGEN HUIS

Een handige (gratis) app is ‘Huis Te Koop’. Die toont de prijzen

van te koop staande huizen. Zie je tijdens het uitlaten van je

hond toevallig een bord ‘Te Koop’ staan bij een mooi huis, dan kun je

direct de prijs opvragen.

Ga je eenmaal tot aankoop over, vergeet dan niet om een bouwkundige

keuring als ontbindende voorwaarde op te nemen in de koopovereen-

komst. De koop gaat dan niet door als de kosten voor direct noodzake-

lijk onderhoud boven een bepaald bedrag komen. Zo’n bouwkundige

keuring kost vaak wel een paar honderd euro, maar als de hypotheek-

bank hem verplicht stelt, zijn die kosten aftrekbaar voor de belasting.

Op www.bouwkeuringvergelijk.nl kun je de tarieven van bouwkundige

keuringen vergelijken.

AAN DE SLAG. Zorg voor voldoende ‘munitie’ voor je de onderhan-

deling ingaat. Op www.miljoenhuizen.nl zie je hoelang een huis te

koop staat en hoeveel het in vraagprijs is gezakt.

Via www.kadaster.nl krijg je voor €2,80 de verkoopprijzen van de

afgelopen 5 jaar in een postcodegebied op de mail. Voor €15,80

vraag je de hypotheekgegevens op van een huis. Bij de Koop-

somtelefoon (0900-2020201, vanaf €0,80 per minuut)

vraag je per gesprek maximaal drie verkoopprijzen op.

tip

112 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Als ik wél een makelaar inschakel, hoe houd ik de kosten dan beperkt?

Makelaars bepalen zelf hun tarieven. Schroom dus niet om te onderhan-

delen. Veel makelaars brengen een bepaald percentage van de aan- of

verkoopprijs in rekening. Je betaalt dan meer als de prijs hoger uitvalt.

Een vast bedrag afspreken kan voordeliger uitpakken, maar haalt wel de

prikkel bij de makelaar weg om extra zijn best te doen voor een gunstige

prijs. Je kunt ook afspreken dat het tarief afhangt van het onderhande-

lingsresultaat. Je spreekt dan af dat de makelaar een percentage van het

bedrag krijgt dat hij van de aankoopprijs weet af te krijgen. En bij een

verkoop spreek je bijvoorbeeld af dat hij een vast bedrag krijgt, plus een

percentage van het bedrag boven een bepaalde verkoopprijs.

Je kunt ook besparen op makelaarskosten door een deel van het werk

zelf te doen. Veel makelaars bieden deeldiensten aan tegen lagere

tarieven. Je zoekt dan bijvoorbeeld zelf naar woningen en doet zelf de

bezichtigingen. De makelaar zet je pas in als je een bod wilt uitbrengen.

Een handige (gratis) app voor tijdens bezichtigingen is ‘Huizen-

kijker’ van ABN AMRO. Die biedt onder meer een checklist die je

tijdens de bezichtiging kunt invullen, een kompas om te checken of

de tuin wel écht op het zuiden ligt en een waterpas om te bepalen of

de muren en vloeren wel recht zijn.

tip

71

EEN EIGEN HUIS

113 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Stel een termijn vast waarbinnen de makelaar het huis moet verkopen.

Lukt dat niet, dan mag je kosteloos een andere makelaar inschakelen.

Maak ook duidelijke afspraken over eventuele kosten als je voor die tijd

de overeenkomst wilt ontbinden, bijvoorbeeld omdat de makelaar je niet

bevalt.

AAN DE SLAG. Op www.makelaarstarieven.com kun je de tarieven van make-

laars vergelijken. Kies bij voorkeur een makelaar die lid is van een van de drie

brancheverenigingen: NVM, VBO Makelaar en VastgoedPRO. Leden hanteren de

Algemene Consumentenvoorwaarden Makelaardij, die mede door onderhande-

ling van de Consumentenbond tot stand zijn gekomen. Ook kun je bij klachten

terecht bij de Geschillencommissie Makelaardij.

Hoe kan ik mijn verbouwing voordelig regelen?

Heb je eenmaal een huis gekocht, dan moet er vaak nog veel

gebeuren voor het echt je droomhuis is. Gaat de bank er, op basis van je

inkomen en de woningwaarde, mee akkoord, dan kun je een verbou-

wing direct meefinancieren in de hypotheek. De hypotheekrente op dat

leningdeel is aftrekbaar en naar de notaris moet je toch, voor de hypo-

thecaire inschrijving.

Woon je al een tijd in het huis en ga je dan pas verbouwen, dan is een

hypotheek niet altijd de beste oplossing. Zeker een

kleine verbouwing kun je vaak beter met eigen

geld betalen. Dat levert weinig rompslomp op en je

maakt geen kosten, zoals notaris- en taxatiekosten.

Bovendien houdt het de hypotheekschuld laag.

72

EEN EIGEN HUIS

114 GELDZAKEN = MAKKELIJK

In de praktijk pakt een verbouwing soms groter uit dan je dacht, om-

dat er onverwachte gebreken aan het licht komen of plannen ontstaan

om het toch wat grootser aan te pakken. Kom je daar pas tijdens de

verbouwing achter, dan kun je alsnog kiezen voor een hypothecaire

financiering. De fiscus stelt zich in dit geval soepel op: verbouw je eerst

met eigen geld en kies je later alsnog voor een hypotheek, dan mag je de

hypotheekrente toch aftrekken. Voorwaarde is dat je de lening binnen

een half jaar na het begin van de verbouwingswerkzaamheden afsluit.

Het kan voordeel opleveren als je het geld voor een verbou-

wing leent van familie in plaats van bij de bank. In het vorige

hoofdstuk (hoofdstuk 6) lees je daar meer over.

Voor de renteaftrek op leningen voor de verbouwing, verbetering of

onderhoud van de eigen woning, moet je wel schriftelijk bewijs kunnen

leveren aan de fiscus. Bewaar dus alle bonnetjes, facturen en andere

bewijsmiddelen van de verbouwing, anders is de rente niet aftrekbaar en

valt de schuld in box 3.

AAN DE SLAG. Op www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/aflossing_annuitei-

tenlening kun je eenvoudig berekenen hoe hoog de maandlast is van een

annuïteitenhypotheek voor je verbouwing. Praktische en financiële tips over

aanpassingen aan de eigen woning voor senioren vind je in het boek ‘Prettig

blijven wonen’, te bestellen op www.consumentenbond.nl/webshop.

tip

EEN EIGEN HUIS

115 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Als ik mijn huis nu verkoop, blijft er een restschuld over. Kan ik nu wel verhuizen?

Dit is een nare situatie waar vorig jaar bijna 1,4 miljoen woningbezit-

ters mee te maken hadden. Populair gezegd staat je huis dan ‘onder

water’: de hypotheekschuld is hoger dan de waarde van de woning. Je

kunt natuurlijk blijven zitten waar je zit en vurig hopen dat de woning-

waarde snel bijtrekt. Maar komt er gezinsuitbreiding of moet je voor je

werk verhuizen, dan wil je waarschijnlijk toch van je huis af, ondanks de

restschuld.

Om huiseigenaren die hiermee in hun maag zitten tegemoet te komen,

heeft de overheid een speciale regeling opgesteld. Die maakt het moge-

lijk om een lening af te sluiten voor een restschuld. De rente hierover

(inclusief financieringskosten) is 15 jaar lang aftrekbaar en je hoeft de

lening niet per se af te lossen.

Maar de meeste banken die restschuldfinanciering aanbieden, eisen

toch dat je de lening binnen 15 jaar aflost. Dat weegt vaak zwaar, boven

op de hypotheeklasten voor je nieuwe huis.

VOORBEELD. Heb je €30.000 restschuld, dan betaal

je maandelijks al gauw €200 aan rente en af-

lossing. En dat 15 jaar lang. Zonder aflossing

kost het €63 per maand. In beide gevallen wordt

2,5% rente gerekend.

73

EEN EIGEN HUIS

116 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Misschien is het mogelijk het geld te lenen van je ouders en met hen wél

af te spreken dat je alleen rente betaalt (zie ook hoofdstuk 6). Dankzij de

ouderlijke hulp kun je dan toch verhuizen en bijvoorbeeld die gewilde

carrièrestap maken aan de andere kant van het land.

Na 15 jaar is de rente over de restschuld niet meer aftrekbaar, maar met

een beetje geluk verdien je over 15 jaar genoeg om de lening af te lossen.

Of je ouders schelden de lening voor een deel kwijt en maken daarbij

gebruik van de vrijstellingen voor de schenkbelasting (zie hoofdstuk 6).

Daar kom je in goed overleg samen vast uit!

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/hypotheek/huis-onder-water lees

je wat je kunt doen als je huis onder water staat. Ook www.huisonderwater.eu

biedt hulp bij het in kaart brengen van je situatie, als je huis onder water staat

of als je een hypotheekachterstand hebt.

Loop ik risico met een aflossingsvrije hypotheek?

Wie nu een nieuwe hypotheek afsluit, moet die per se aflossen

gedurende de looptijd, om gebruik te kunnen maken van de hypotheek-

renteaftrek. Toch zijn er nog altijd veel mensen met een aflossingsvrije

hypotheek, die dus niets aflossen. Is die afgesloten vóór 2013, dan mag je

de rente daarvan nog steeds aftrekken.

Dat lijkt aantrekkelijk, want doordat je niet aflost blijft de maandlast

laag. Maar het maakt je wel kwetsbaar, want je moet de lening toch ooit

terugbetalen. En na 30 jaar is de rente niet langer aftrekbaar. Niet fijn als

je (pensioen)inkomen toch al tegenvalt.

74

EEN EIGEN HUIS

117 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Ook als je een aftrekbare aflossingsvrije

hypotheek hebt, is het dus goed om een

aflossingsplan op te stellen. Bij de meeste

hypotheken mag je jaarlijks tot 10 of 20% van

de hypotheeksom boetevrij aflossen. Op de

rentherzieningsdatum kun je zoveel aflossen

als je wilt. Oversluiten naar een annuïtaire

of lineaire aflossingsvorm of op een andere

manier geld bij elkaar sparen voor de aflos-

sing, kan ook.

Er is nog iets om rekening mee te houden: voor hypotheken afgesloten

na augustus 2011 geldt dat de aflossingsvrije hypotheek maximaal de

helft van de woningwaarde mag bedragen. Hypotheken boven die grens

moeten afgelost worden.

VOORBEELD. Stel, je hebt een aflossingsvrije hypotheek van ruim 2 ton en je

huis is ongeveer 3 ton waard. Is de hypotheek van vóór augustus 2011, dan

verandert er niets. De bank stelt geen nieuwe eisen als de rente opnieuw moet

worden vastgezet. Is de hypotheek van daarna, dan mag het aflossingsvrije

deel nog maar €150.000 bedragen en moet je de hypotheek dus deels omzetten

naar een vorm waarbij je wel aflost.

AAN DE SLAG. Wil je gaan aflossen op je aflossingsvrije hypotheek? Op

www.berekenhet.nl kun je met het rekenprogramma ‘Aflossingsvrije

hypotheek aflossen’ zelf een aflossingsplan maken.

EEN EIGEN HUIS

118 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat gebeurt er met mijn aflossingsvrije hypotheek als ik verhuis?

Ga je verhuizen, dan ziet de bank de hypotheek altijd als een nieuwe

hypotheek, ook als hij van vóór augustus 2011 is. Het aflossingsvrije deel

mag dan nog maar maximaal 50% zijn. De bank kijkt bij nieuwe of ver-

hoogde hypotheken ook naar je leeftijd. Ga je binnen 10 jaar met pen-

sioen, dan is het pensioeninkomen bepalend voor de maximale hoogte

van de hypotheek. Iemand van 57 jaar of ouder kan dus minder lenen als

hij vanaf de AOW-leeftijd een lager inkomen heeft.

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/hypotheek/

aflossingsvrije-hypotheek staat meer over de aflossingsvrije

hypotheek en of het slim is deze af te lossen. Ben je op zoek

naar een nieuwe, voordelige hypotheek? Gebruik dan de Hypo-

theekvergelijker op www.consumentenbond.nl/hypotheek.

Heeft mijn hypotheek oversluiten zin?

Dat hangt in de eerste plaats af van je huidige hypotheekvorm.

Het oversluiten van een aflossingsvrije hypotheek, annuïteiten- of

lineaire hypotheek kan voordeel opleveren. Een (bank)spaarhypotheek

oversluiten is vaak niet voordelig.

Ook de hoogte van de hypotheek speelt een rol. Je maakt voor het over-

sluiten namelijk aardig wat kosten, zoals notaris-, taxatie-, advies- en

bemiddelingskosten. Reken op ongeveer €3000 in totaal. Die moet je

uiteraard wel terugverdienen met de overstap.

75

76

EEN EIGEN HUIS

119 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Bij een overstap tijdens de rentevaste periode komt daar ook nog een

boeterente bij. Hoe hoog die is, hangt af van het renteverschil op de hui-

dige en nieuwe hypotheek en de resterende tijd tot de renteherzienings-

datum. Zowel de boeterente als de andere oversluitkosten zijn aftrekbaar

voor de inkomstenbelasting.

VOORBEELD. Wil je voor de nieuwe hypotheek een lange rentevaste periode

maar los je tegelijkertijd regelmatig wat af, overweeg dan om de hypotheek te

splitsen. Stel, je hebt €200.000 hypotheek en wilt de helft hiervan de komende

10 jaar aflossen. Dan is het zinloos om de hele hypotheek 20 jaar vast te zetten.

Gunstiger is het om €100.000 voor 20 jaar vast te zetten, €50.000 voor 10 jaar

en €50.000 voor 5 jaar.

Sluit je een tweede hypotheek af voor een verbouwing, bekijk dan of

het voordelig is om de hypotheek helemaal open te breken en over

te stappen naar een andere bank. Voor een extra hypotheek betaal je

namelijk toch al advies- en afsluitkosten.

AAN DE SLAG. Met de rekenhulp www.ikbenfrits.nl kun je gratis berekenen of

overstappen voordeel oplevert. Voor een telefonisch adviesgesprek, inclusief

onlinerapport, betaal je €50. De rekenhulp staat ook op www.consumenten-

bond.nl/hypotheek/vergelijker. Consumentenbondleden hoeven de €50 niet te

betalen. De hypotheek oversluiten via www.ikbenfrits.nl kost €1500.

Let ook goed op de kosten van de adviseur en/of de bank voordat je een offerte

tekent. De adviseur lift graag mee op jouw voordeel door extra kosten in reke-

ning te brengen, die soms helemaal niet nodig zijn. Check de kosten dus goed

met wat er op de site van de bank staat en vraag bij twijfel door.

EEN EIGEN HUIS

120 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Heeft het zin om mijn spaarhypotheek aan te passen?

Met een spaarhypotheek kun je niet zo veel kanten op. Betaal je een hoge

rente op de hypotheek en sluit je hem over, dan doet dat nauwelijks iets

met je maandlasten en betaal je wel een hoop kosten. Maar er is wel een

andere manier om te profiteren van de hoge rente op je spaarhypotheek:

bijstorten in de spaarpolis. Dat is om twee redenen gunstig; zie het voor-

beeld.

VOORBEELD. Stel, je betaalt 5% rente over je spaarhypotheek. Iedere gestorte

euro levert dan ook 5% procent rendement op, terwijl je de oorspronkelijke

renteaftrek behoudt. Het tweede voordeel is dat de premie voor de overlijdens-

risicoverzekering waarschijnlijk omlaag kan, omdat er voldoende buffer in je

hypotheek zit.

De hoogte van de bijstorting is wel aan regels gebonden. De storting

mag in een van de jaren dat de hypotheek loopt nooit meer dan tien keer

hoger zijn dan in een van de andere jaren. Wie normaal €1500 per jaar

betaalt, mag in een ander jaar dan niet meer dan €15.000 storten.

AAN DE SLAG. Bijstorten in een spaarhypotheek mag niet zomaar onbeperkt.

Het is goed om advies in te winnen. Op het platform www.advieskeuze.nl kun

je financiële adviseurs met elkaar vergelijken, op basis van reviews van andere

consumenten. Je kunt hier ook je eigen ervaringen met een notaris, makelaar

of andere financiële dienstverlener delen. Daar help je anderen mee

bij hun keuze.

77

EEN EIGEN HUIS

121 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Toen ik mijn hypotheek afsloot, rekende de bank een risico-opslag. Kan ik daar vanaf?

Bij een hypotheek die even hoog of hoger is dan de waarde van de

woning, rekenen banken vaak een behoorlijke risico-opslag. Dat kost

je al snel een procent extra rente. Op zich is het logisch dat banken bij

top hypotheken een opslag hanteren. Kun je door bijvoorbeeld een echt-

scheiding of werkloosheid de hypotheeklasten niet meer opbrengen,

dan moet de bank soms het huis verkopen. Zo’n ‘gedwongen’ verkoop

levert meestal een stuk minder op dan de commerciële verkoopwaarde.

Wat niet logisch is, is dat banken die opslag vaak ongemerkt door laten

lopen terwijl daar al lang geen noodzaak meer toe is.

De meeste banken laten de opslag niet uit zichzelf vervallen,

maar pas als jij er om vraagt. Ben je als klant niet alert, dan kost

je dat veel geld. Zeker bij lange rentevaste perioden betaal je al snel

duizenden euro’s voor een niet-bestaand risico. Kortom: kom in actie,

als het eerste stuk van de hypotheek is afgelost!

Tegenwoordig moet je een nieuwe hypotheek op z’n minst annuïtair

aflossen. Je ‘zakt’ daardoor al snel onder de grens van 100% van de

woningwaarde. Dan is het wel zo eerlijk als die

risico-opslag weer vervalt.

78

EEN EIGEN HUIS

Let op!

GELDZAKEN = MAKKELIJK122

Zit je net tegen de grens van 100% van de woningwaarde aan met je

hypotheek? Dan kun je veel besparen door een extra aflossing te doen

en de bank te vragen de risico-opslag te laten vervallen. Los alleen af met

spaargeld dat je echt kunt missen. Want moet je het later weer lenen,

dan kost het je meer.

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/stop-risico-opslag staan

voorbeeldbrieven waarmee je de bank kunt vragen de risico-opslag te laten

vervallen.

Is rentemiddeling gunstig, nu de hypotheekrente zo laag is?

De hypotheekrente is inderdaad historisch laag. Een hypotheek voor

10 jaar vast heb je al voor onder de 2% en 20 jaar vast kost rond de 2,5%

(mei 2016). Fijn als je nu een nieuwe hypotheek nodig hebt of als de hui-

dige rentevaste periode afloopt. Maar veel huiseigenaren profiteren

er niet van mee, omdat hun rente nog wel even

vaststaat, tegen bijvoorbeeld 5% rente.

Steeds meer banken bieden hun klanten

daarom rentemiddeling aan. Hierbij wordt de

lopende rentevaste periode gemiddeld met het

actuele rentepercentage. De boeterente die je

betaalt voor het openbreken van de hypotheek,

wordt uitgesmeerd over de nieuwe renteperio de,

via een rente-opslag. Die hoef je dus niet in één

79

EEN EIGEN HUIS

%%

% %

%

123 GELDZAKEN = MAKKELIJK

keer op te brengen, zoals bij het oversluiten van je

hypotheek.

Dat klinkt als een loterij zonder nieten, maar het

pakt in de praktijk toch niet erg lucratief uit. Bijna

alle banken hanteren een ongunstige systema-

tiek, waardoor het voordeel lager is dan verwacht,

blijkt uit berekeningen van de Consumenten-

bond. Gewoon de boeterente in één keer betalen

en de hypotheek oversluiten naar een lagere rente

is vaak gunstiger.

Dit komt vooral doordat banken bij rentemiddeling meestal geen reke-

ning houden met de boetevrije som: het bedrag dat je jaarlijks boetevrij

mag aflossen (meestal 10 of 20%). De boeterente is daardoor – hoewel

uitgesmeerd over een langere periode – een stuk hoger dan bij over-

sluiten. Heb je een spaarhypotheek, dan schiet je met rentemiddeling

meestal helemaal niets op. Immers: als de hypotheekrente daalt, daalt

ook de rente op je spaarpot in de hypotheek en moet je dus een hogere

spaarpremie betalen.

Wie toch kiest voor rentemiddeling, moet erop letten hoe de

bank omgaat met verhuizingen in de toekomst. Soms brengt de

bank dan een boete in rekening als je de hypotheek niet meeneemt

naar de volgende woning.

EEN EIGEN HUIS

Let op!

GELDZAKEN = MAKKELIJK124

Voor wie geen geld heeft voor boeterente of aflossing, is rentemiddeling

de enige manier om de maandlasten omlaag te krijgen. Zeker als die nu

lastig op te brengen is, is rentemiddeling dan toch het overwegen waard,

want het is al snel voordeliger dan regelmatig rood staan.

AAN DE SLAG. Wil je meer weten over tussentijds aflossen, rentemiddeling of

andere aanpassingen aan je hypotheek, kijk dan op www.consumentenbond.nl/

hypotheek/aanpassingen-aan-de-hypotheek.

EEN EIGEN HUIS

ALS HET MISGAAT...

8

126 GELDZAKEN = MAKKELIJK

ALS HET MISGAAT...

Soms wordt het leven op zijn kop gezet door een ingrijpende gebeurte-

nis, zoals een conflict, ontslag of overlijden. Daar kun je je – voor een

deel – op voorbereiden. En wat kun je praktisch doen om de nieuwe

situatie weer leefbaar te maken?

Hoe voorkom ik dat ik financieel ‘leegloop’ op een conflict?

Je raakt met een huisbaas in de clinch over een huurcontract, betrokken

bij een verkeersongeluk of komt terecht in een slepende ontslagproce-

dure. Juridische procedures zijn vaak enorm kostbaar. Een voor de hand

liggende manier om je in te dekken tegen de financiële risico’s hiervan

is het afsluiten van een rechtsbijstandsverzekering. Hiermee ben je

verzekerd van juridische bijstand bij een geschil, in de vorm van advies

of bijstand.

Krijg je een geschil, dan ben je met een rechtsbijstandsverzekering al

snel goedkoper uit dan wanneer je zelf een advocaat moet inschakelen.

Maar daarvoor betaal je wel een flinke jaarpremie. Die is voor een alleen-

staande al snel €200 en voor een gezin komen daar nog een paar tientjes

of zelfs meer bovenop, afhankelijk van de verzekering. Denk daarom

goed na wat je wilt verzekeren en wat niet.

80

127 GELDZAKEN = MAKKELIJK

ALS HET MISGAAT...

Een dure module in rechtsbijstandsverzekeringen is ‘werk en inkomens-

geschillen’. Maar ben je gepensioneerd of heb je een uitkering, dan is die

doorgaans niet nodig. Alleenstaanden zijn bij sommige verzekeraars ook

relatief duur uit, omdat die voor alleenstaanden en gezinnen dezelfde

premie hanteren.

Met de vergelijker op www.consumentenbond.nl/

rechtsbijstand zie je snel welke rechtsbijstands-

verzekeringen het beste bij jouw persoonlijke situatie

passen en het voordeligst zijn.

Schat je de kans op een juridisch conflict laag in, dan kun je er ook

voor kiezen om losse rechtshulp af te nemen. Dit kan bijvoorbeeld bij de

rechtsbijstandsverzekeraars Arag en Das. Je betaalt dan een bedrag voor

de geboden hulp, bijvoorbeeld €50 tot €150 voor een juridische brief.

AAN DE SLAG. Consumentenbondleden kunnen voor gratis juridisch advies ook

bellen naar (070) 445 45 45. Of kijk op www.consumentenbond.nl/juridisch-

advies. Op www.consumentenbond.nl/voorbeeldbrieven vind je voorbeeld-

brieven waarmee je je gelijk kunt halen. Je klacht op www.klachtenkompas.nl

zetten is ook een goede manier om een oplossing te eisen. Verder kun je

advies inwinnen bij het Juridisch Loket (www.juridischloket.nl): 0900 80 20

(€0,25 per minuut, maximaal €12,50 per gesprek).

tip

128 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat als er een conflict dreigt of al loopt?

Zie je een conflict aankomen, dan heeft het meestal geen zin

meer om daarvoor een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten. Al lopen-

de en ‘voorziene’ geschillen zijn namelijk altijd uitgesloten van dekking.

Een zwakke beoordeling op je werk kan voor de verzekeraar al reden zijn

om een dreigend ontslag ‘voorzien’ te noemen.

Verzekeraars hanteren vaak een wachttijd van een paar maanden voor-

dat de dekking ingaat. Voor arbeidsgeschillen zijn de wachttijden zelfs

vaak 3 tot 6 maanden. Tijdens deze periode is er dan geen dekking voor

dit onderdeel. Bij de meeste verzekeraars gelden wachttijden niet als de

verzekering direct aansluit op een oude polis met vergelijkbare dek-

king. Val je buiten de boot, dan kan een lidmaatschap van een vakbond

mogelijk nog uitkomst bieden. Vakbondsleden hebben recht op hulp bij

arbeids- en inkomensgeschillen. Meestal geldt daarvoor geen wachttijd.

Zit je al in een conflict waarvan een rechtsbijstandsverzekeraar vindt

dat het ‘voorzien’ is, dan kun je vaak nog wel bij een vakbond terecht

voor juridische bijstand. De jaarlijkse contributie voor een vakbond ligt

meestal rond de €200 en is soms aftrekbaar van de inkomstenbelasting

(kijk daarvoor in je cao). Ook krijgen AOW’ers vaak 50% korting.

AAN DE SLAG. Op www.consumentenbond.nl/rechtsbijstand vind je bij

‘Keuzeadvies’ meer informatie over rechtsbijstand via de vakbond en

over wanneer dit een goed alternatief is. Eventueel kun je dit com-

bineren met een (voordelige) aanvullende rechtsbijstandspolis voor

bijvoorbeeld alleen consumenten- en verkeerszaken. Let op: soms

is rechtsbijstand ook verzekerd via je auto- of reisverzekering, dus

is die misschien niet nodig.

ALS HET MISGAAT...

81

129 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Mijn baan staat op de tocht. Wat is mijn inkomen als ik werkloos raak?

Werkloos raken kan iedereen overkomen. Zeker in deze tijden van reor-

ganisaties is zelfs de grootste topper nergens zeker van. Gelukkig hoef je

niet direct op een houtje te gaan bijten als je werkloos wordt. We kennen

in Nederland een sociaal vangnet. Wie werkloos wordt, krijgt tijdelijk

een WW-uitkering. Een royale hangmat is dat zeker niet. Je wordt steeds

meer onder druk gezet om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan.

Zo gelden er sinds 1 juli 2015 strengere regels voor de WW. De eerste 6

maanden heb je nog het recht om banen te weigeren die niet aansluiten

op je ervaring en niveau en waarvoor je lang moet reizen. Maar na een

half jaar verlies je die privileges. Je bent dan verplicht om een baan te

accepteren onder je niveau en als het nodig is zelfs met een lange reis-

tijd. Doe je dat niet, dan krijg je geen uitkering meer.

Vanaf 1 januari 2016 wordt de maximale WW-duur stapsgewijs terug-

gebracht van 38 maanden naar 2 jaar. Op 1 april 2019 geldt voor iedereen

het maximum van 24 maanden.

In de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) kunnen wel af-

spraken zijn gemaakt voor een langere WW-duur.

Na de WW volgt de bijstand, maar dan moet je wel eerst zelf al het spaar-

geld boven de grens van €5920 opsouperen. Gehuwden en alleenstaande

ouders hebben een dubbele vrijstelling van €11.840.

tip

82

ALS HET MISGAAT...

130 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Het sociale vangnet is voor zelfstandigen van wie de zaak op de fles

gaat, nog veel minder riant. Als zij hiervoor geen voorziening hebben

opgebouwd, raken zij meteen in de bijstand als er verder geen (gezins)-

inkomen is. Soms kunnen zij dan wel een beroep doen op het Besluit

bijstandverlening zelfstandigen (Bbz, zie www.rijksoverheid.nl/onder-

werpen/bijstand-voor-zelfstandigen-bbz). De gemeente voert deze rege-

ling uit en kan de ondernemer ondersteuning bieden, via bijvoorbeeld

een renteloze lening, starterskrediet of een aanvulling op het inkomen.

Het beste is om tijdens de jaren dat de onderneming goed draait te

reserveren voor mindere jaren, ook al moet je daarvoor wel wat harder

buffelen.

AAN DE SLAG. Voor ouderen bestaan regelingen die er rekening mee houden dat

een terugkeer naar de arbeidsmarkt op latere leeftijd lastig is. Het is dan niet

nodig om het vermogen op te souperen. Zoek op IOW en IOAW op www.rijks-

overheid.nl voor meer informatie.

Verlies ik in de bijstand ook het spaar-geld van mijn kinderen?

Voor de bijstand kun je niet te vermogend zijn. Met

meer dan €5920 (voor partners en alleenstaande ou-

ders het dubbele) aan vermogen krijg je geen uitkering.

Dat geldt voor ‘alle vermogensbestanddelen waarover de alleenstaande

of het gezin beschikt of redelijkerwijs kan beschikken’, schrijft de In-

spectie die hierop toeziet.

83

ALS HET MISGAAT...

131 GELDZAKEN = MAKKELIJK

De gemeente bepaalt wat er precies onder het vermogen valt. Daar

kunnen verschillen in zitten. De Inspectie deed voor het laatst in 2007

onderzoek naar vermogen en bijstand. Daaruit bleek dat gemeenten niet

alleen kijken naar het spaargeld, maar ook naar de waarde van de auto

en de aanwezigheid van sieraden, antiek en aanspraken op een erfenis.

Ook kinderspaarrekeningen zullen door de meeste gemeenten gewoon

tot het vermogen worden gerekend. Daar is weinig tegen te doen. Wie

geld van de kinderspaarrekening afhaalt en onder een matras stopt,

maakt zich schuldig aan bijstandsfraude. De gemeente kijkt ook naar het

vermogen van vorige jaren en dat maakt de kans groot dat deze fraude

wordt ontdekt.

Wat wel kan helpen, is een goed gesprek met de grootouders. Zij kunnen

een spaarrekening openen voor de kleinkinderen en de ouders maken

daar af en toe geld naar over. De rekening moet dan wel op naam van de

grootouders staan. Als de grootouders de AOW-leeftijd bereikt hebben,

lopen ze nooit het risico dat ze hun vermogen moeten inleveren. Zij

kunnen het geld aan het kind schenken zodra dit meerderjarig is.

AAN DE SLAG. Kijk voor meer informatie over de bijstand en de inkomens- en

vermogenstoets op www.rijksoverheid.nl (klik onder ‘veel bekeken’ op ‘bijstand’).

Je vraagt de uitkering aan door met je DigiD in te loggen op www.werk.nl. Kies

de optie: ‘Bijstandsuitkering aanvragen’.

ALS HET MISGAAT...

Aanvragen

132 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat als ik mijn hypotheek aflos en dan in de bijstand kom?

Het is verstandig de hypotheek af te lossen, maar bijstandsgerechtigden

moeten inderdaad soms hun huis ‘opeten’. Er geldt wel een ruime vrij-

stelling voor de eigen woning. Als er meer dan €49.700 aan overwaarde

in de woning zit, moet alles boven die grens ingeleverd worden in ruil

voor de bijstand. De gemeente geeft de bijstandsgerechtigde dan een

krediethypotheek waaruit de uitkering betaald wordt. Zolang er bijstand

wordt uitgekeerd, hoeft over de krediethypotheek geen rente betaald te

worden. Daarna is de rente meestal ook laag tot zeer laag.

De gemeenten helpt huiseigenaren die boven hun stand wonen. Wie met

zijn woonlasten boven de aftoppingsgrens (vanaf €586 per maand) of de

sociale huurgrens (€710 per maand) komt, krijgt vaak een tijdelijke toe-

slag op de bijstandsuitkering. Die hulp heeft wel een prijs. De bijstands-

gerechtigde wordt dan verplicht om zijn huis te verkopen en naar een

goedkope huurwoning te verhuizen. Hoe snel de woning dan verkocht

moet worden, hangt volgens sommige gemeenten af van de kansen op

de arbeidsmarkt. Als de kans op betaald werk laag is vanwege bijvoor-

beeld ziekte, krijgt de bijstandsgerechtigde al direct aan het begin van de

uitkering een verhuisplicht opgelegd. Het is lastig om de reactie van de

gemeente te voorspellen, want het kan per situatie verschillen.

AAN DE SLAG. Kijk op de website van je gemeente welk beleid geldt voor mensen

met bijstand of een laag inkomen. De gemeente heeft vaak allerlei tegemoet-

komingen, zoals een stadspas, of hulp bij het vervangen van onmisbare appara-

ten, zoals een wasmachine.

84

ALS HET MISGAAT...

133 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Hoe overleef ik een echtscheiding?

Het leven kun je niet ruilen, maar je partner wel. Toch komt

een getrouwd stel niet zo gemakkelijk van elkaar af. Je moet samen een

echtscheidingsconvenant opstellen en vervolgens met behulp van een

advocaat naar de rechter om de breuk officieel te bekrachtigen. Scheiden

zonder de rechtbank kan niet meer sinds in 2009 de flitsscheiding is

afgeschaft.

Advocaten hebben een financieel belang bij onenigheid, omdat ze per

uur betaald krijgen. Het is dus zaak de advocaat zo lang mogelijk buiten

de deur te houden. Een vechtscheiding is niet alleen duur, maar ook

traumatisch voor de kinderen. Neem dus liever één advocaat of een

media tor die erin is gespecialiseerd om conflicten op te lossen. Grond-

legger van de Nederlandse mediation bij scheiding is Peter Hoefnagels

en zijn standaardwerk Gelukkig getrouwd, gelukkig

gescheiden is een aanrader voor iedereen die deze

nare fase goed wil doorkomen. De zakelijke en

juridische aspecten van uit elkaar gaan ko-

men aan bod in Scheiden van Ciska Sikkel-

Spierenburg, een uitgave van de Consumen-

tenbond (zie www.consumentenbond.nl/

webshop).

Neem het pensioen: de gescheiden echtgenoot heeft recht op de helft

van het totale pensioen dat door beide personen is opgebouwd tijdens

het huwelijk. Je mag daarvan afwijken aan het begin van het huwelijk

(bij het opstellen van de huwelijkse voorwaarden) of aan het einde (bij

het echtscheidingsconvenant).

85

ALS HET MISGAAT...

134 GELDZAKEN = MAKKELIJK

AAN DE SLAG. Je komt in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand als

je weinig inkomen en vermogen hebt. Je betaalt dan wel een eigen bijdrage.

Bij echtscheidingszaken en beëindiging van samenwonen telt het inkomen

van je partner niet mee, anders wel. Deze gunstige bepaling wordt binnenkort

afgeschaft, als het kabinet zijn zin krijgt. De inkomensgrenzen en tarieven voor

gesubsidieerde rechtsbijstand vind je op www.rechtsbijstand.nl.

Wat gebeurt er met mijn inkomen als ik langdurig ziek ben?

Wie in dienst is bij een werkgever, krijgt tot 2 jaar lang minstens 70% van

het loon doorbetaald. Dat is geregeld in de ziektewet. Het kan zijn dat je

tijdelijke contract afloopt tijdens de periode van loondoorbetaling. Het

UWV betaalt je ziekengeld vanaf de datum dat het contract afloopt tot

maximaal 2 jaar daarna. Ben je langer dan 6 weken ziek op de dag dat

je tijdelijke contract afloopt? Dan moet je samen met de werkgever een

re-integratieverslag opstellen. Dit verslag heb je nodig om een uitkering

te krijgen bij het UWV op grond van de ziektewet.

In het verslag staat wat jij en je werkgever hebben

gedaan om je weer aan het werk te krijgen.

Vindt het UWV dat er te weinig aan reïntegratie

is gedaan? Dan kan het UWV een straf opleg-

gen. Het verhaalt bijvoorbeeld het ziekengeld

op je werkgever of je krijgt een lagere ziekte-

wetuitkering.

86

ALS HET MISGAAT...

135 GELDZAKEN = MAKKELIJK

VOORBEELD. Stel dat je salaris €40.000 was en je wordt voor 55% afgekeurd,

dan gaat het UWV er vanuit dat je €18.000 (45% van €40.000) zelf kunt verdie-

nen. Het UWV vult gedurende maximaal 38 maanden het loon aan tot 70% van

het eerder verdiende loon. Daarna krijg je alleen nog een behoorlijke uitkering

als je minstens de helft van de verdiencapaciteit verdient (50% van €18.000).

Na de ziektewet volgt eventueel een uitkering op grond van de Wet werk

en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Het inkomen kan na de eerste

uitkeringsperiode flink achteruit gaan. De uitkering is dan namelijk ge-

baseerd op de mate waarin de arbeidsongeschikte zijn ‘verdiencapaciteit’

benut. Dat is het bedrag dat iemand met ziekte nog zou kunnen verdie-

nen, afgezet tegen zijn oorspronkelijke salaris. Iemand die bijvoorbeeld

alleen nog licht werk in deeltijd kan verrichten en daarmee (in theorie)

45% van het oorspronkelijke salaris kan verdienen, is voor 55% arbeids-

ongeschikt en heeft een verdiencapaciteit van 45%.

AAN DE SLAG. De spelregels over uitkeringen bij ziekte zijn de laatste jaren een

stuk zakelijker geworden. Informeer je goed, maak gespreksverslagen en leg

een dossier aan. Zoek hulp, bijvoorbeeld via de rechtsbijstandsverzekering.

Hoe dek ik als zelfstandige de risico’s van ziekte af?

Veel zelfstandige ondernemers werken door bij ziekte, omdat ze

toch de ziektewet of de WIA niet in kunnen. Dat is gevaarlijk. Maak liever

gebruik van een nieuw fenomeen: het broodfonds.

Bij een broodfonds spreekt een groep ondernemers (gemiddeld 40 deel-

nemers) af dat zij elkaar helpen als een van hen door ziekte of arbeids-

87

ALS HET MISGAAT...

136 GELDZAKEN = MAKKELIJK

ongeschiktheid niet meer in staat is te werken. Iedereen schenkt die

persoon jaarlijks een bepaald bedrag onder de schenkingsvrijstelling van

€2122 (2016). Omdat het om een schenking gaat en geen verzekering,

hoeft de ontvanger geen belasting over de uitkering te betalen.

De ondersteuning vanuit het broodfonds duurt maximaal 2 jaar. Via een

broodfonds kun je namelijk alleen het risico van ziekte afdekken en niet

dat van arbeidsongeschiktheid. Voor langdurige arbeidsongeschiktheid

is een broodfonds dus geen oplossing. Eigenlijk heb je hiernaast nog een

arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) nodig met een wachttermijn

van 2 jaar. Wie zo’n polis niet kan afsluiten, heeft dus na 2 jaar ziekte

opnieuw een probleem.

Bij de toetreding tot een broodfonds en de hoogte van het bedrag dat de

deelnemer inlegt, spelen leeftijd, beroep en gezondheid geen rol. Het

risico bestaat natuurlijk dat relatief veel oudere en ziekelijke mensen zich

bij een broodfonds aansluiten. Ziek melden gaat verder op basis van ver-

trouwen; er wordt van uitgegaan dat een zelfstandig ondernemer zich

alleen bij uiterste nood ziek meldt. De sociale controle is dan ook groot.

In juni 2016 bestaan er al 195 broodfondsen verspreid over heel Neder-

land, met in totaal 8000 deelnemers. Er zijn er nog 20 in oprichting.

AAN DE SLAG. Sluit je als ondernemer aan bij een brood-

fonds of richt er zelf een op. Een overzichtskaart van

Nederland met bestaande broodfondsen en informatie over

het oprichten van een nieuwe is te vinden op de website

www.broodfonds.nl onder het kopje ‘zelf beginnen’.

ALS HET MISGAAT...

137 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Wat gebeurt er met mijn nabestaanden als ik overlijd?

Het is goed om daar eens bij stil te staan. Misschien zijn er

al voorzieningen getroffen, bijvoorbeeld via een overlij-

densrisicoverzekering en een nabestaandenpensioen. Toch

kunnen weinig mensen de gevolgen van een onverwachts overlijden

overzien. Wie een eigen woning koopt, sluit op aandringen van de bank

tegelijk een overlijdensrisicoverzekering af. Kijk of die verzekering nog

voldoet. Vaak loopt de dekking tot 63 of 65 jaar, omdat dat vroeger de

geplande datum van pensionering was. Nu krijgen mensen later AOW en

gaan ze ook vaak pas later met pensioen. De overlijdensrisicoverzekering

vervangen door een nieuwe kan gunstig zijn, want de premies zijn de

afgelopen 10 jaar enorm gedaald. Vooral mannen en voormalige rokers

die meer dan 2 jaar geleden gestopt zijn met roken, kunnen aanzienlijk

besparen door een nieuwe overlijdensrisicoverzekering af te sluiten.

VOORBEELD. Richard en Petra sloten in 2001 een verzekering tegen overlijden

af voor 25 jaar. Zij betalen daarvoor €54 premie per maand. Petra is inmiddels

50 en Richard 56 jaar. Dezelfde verzekering kost hen nu nog maar €24 per

maand. Dat levert een besparing op van ongeveer €3500.

Op het jaarlijkse pensioenoverzicht (UPO) en www.mijnpensioen-

overzicht.nl staat duidelijk aangegeven hoeveel pensioen de partner en

de kinderen krijgen bij overlijden van een werknemer. Kijk of dat genoeg

is. Houd daarbij ook rekening met het feit dat de woonlasten doorgaans

lager zijn op het moment dat de overlijdensrisicoverzekering uitkeert.

Misschien valt het allemaal wel mee.

88

ALS HET MISGAAT...

138 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Als dat niet zo is, kun je kiezen voor bijsparen voor een hoger nabestaan-

denpensioen. Kiezen voor een hogere overlijdensrisicoverzekering is

ook mogelijk. Dat kost vaak maar enkele tientjes per maand.

AAN DE SLAG. Maak een berekening voor een nieuwe overlijdensrisicoverzeke-

ring, via www.brandnewday.nl of www.moneywise.nl. Vraag ook of je geld terug-

krijgt voor de overlijdensrisicoverzekering die je opzegt. Check het partner- en

wezenpensioen via www.mijnpensioenoverzicht.nl. Check ook de gevolgen van

het overlijden van je partner. Beter nog: laat je partner het zelf uitzoeken.

Mijn vader is overleden. Hoe help ik mijn achter- blijvende moeder?

Het is lastig als de overleden vader altijd de geldzaken deed. Moeder

moet dat nu voor het eerst zelf doen. Ouderen zijn soms niet zo handig

met internet, terwijl de computer juist zo geschikt is voor hulp op af-

stand. Probeer je moeder de nodige basiskennis bij te brengen. Vooral

tablets zijn gebruiksvriendelijk. Ook geeft de plaatselijke bibliotheek vaak

cursussen.

Moeder kan ook een van de kinderen machtigen voor haar bankzaken.

Dat kind kan dan overboekingen namens moeder doen. Zij kan zelf

makkelijk meekijken via de bankapp op haar tablet. Machtigen voor het

lezen van de post van de Belastingdienst en andere overheidsinstellin-

gen en het doen van aangifte kan via www.digid.nl/machtigen.

Het is goed om de taken onder de kinderen te verdelen. Jij handelt bij-

voorbeeld de geldzaken en verzekeringen af en je broer of zus krijgt de

rol van secondant (invaller en toezichthouder). De secondant controleert

89

ALS HET MISGAAT...

139 GELDZAKEN = MAKKELIJK

jou en samen leggen jullie een keer per jaar verantwoording af aan de

familie. Zorg ervoor dat de taken rouleren en iedereen aan de beurt komt.

Gebruik het jaarlijkse familieoverleg ook om de mantelzorg voor moeder

te bespreken. Regel zorg onderling met familie en zorgverleners via een

app, zoals MiessAgenda. Afstemmen met alleen de familie kan bijvoor-

beeld via www.defamilieagenda.nl of een chatgroep via WhatsApp.

AAN DE SLAG. Bewaar belangrijke documenten voor je moeder

op een centrale plek en sla kopieën en wachtwoorden op in een

digitale kluis, bijvoorbeeld via keepass.info. Geef bepaalde fami-

lieleden toegang tot deze kluis. Meer informatie over het toegang

geven tot internetbankieren via een machtiging is te vinden op

www.consumentenbond.nl/betaalrekening-overlijden.

Hoe ga ik om met een chaotische administratie?

Stel je vader is overleden en hij blijkt zijn geldzaken niet zo

netjes geadministreerd te hebben. Hoe komt je moeder er dan achter wat

hij allemaal had geregeld? Ze kan via het Loket Slapende Tegoeden (zie

www.slapendetegoeden.nl) geld op vergeten betaal-, spaar- of effec-

tenrekeningen proberen op te sporen. Zij krijgt dan binnen 3 maanden

bericht. Je kunt het ook namens haar doen, als je erfgenaam bent en een

verklaring van erfrecht kunt overleggen.

Levensverzekeringen, zoals lijfrentes en overlijdensrisico-, uitvaart- en

beleggingsverzekeringen, zijn op te sporen met de Zoekservice Polissen

van het Verbond van Verzekeraars (www.vanatotzekerheid.nl/verloren-

levensverzekeringspolis).

90

ALS HET MISGAAT...

140 GELDZAKEN = MAKKELIJK

Je mag ook als kind de aanvraag indienen, zonder verklaring van erf-

recht. Via het Centraal Testamentenregister (CTR) kun je gratis navraag

doen of vader een testament had en bij welke notaris, via www.notaris.

nl/centraal-testamentenregister. Het CTR biedt geen inzage in de inhoud

van het testament.

Veel ouderen laten hun geldzaken doen door een tussenpersoon. Die

zijn niet altijd alert en vaak duur. Veel verzekeringen zijn te uitgebreid of

inmiddels onnodig. Zeg ze op en sluit nieuwe verzekeringen af via een

voordelige internetverzekeraar.

AAN DE SLAG. Zorg ervoor dat je eigen administratie goed is bijgewerkt. Maak

een overzicht van alle rekeningen en tegoeden en check regelmatig of je testa-

ment nog actueel is. Bespreek je administratie met je partner en kinderen.

ALS HET MISGAAT...

Bij het nemen van financiële beslissingen kunt u een goed en onafhankelijk advies gebruiken. Om daarna zélf de juiste keuze te maken. De Geldgids geeft op alle finan-ciële terreinen uitgebreide informatie, bij-voorbeeld over hypotheken, belastingen, nalaten & schenken, pensioenen, beleggen en meer.

ALS ABONNEE ONTVANGT U:• 8 keer per jaar de Geldgids, op papier en

digitaal• online hulp bij uw belastingvragen• elke maand actueel nieuws en nuttige

tips in de digitale nieuwsbrief• aanvullende informatie op

www.geldgids.nu

ABONNEE WORDEN? (070) 445 45 45

www.consumentenbond.nl/geldgids

ONAFHANKELIJK FINANCIEEL ADVIES?

8X INCLUSIEF

BELASTINGGIDS VOOR SLECHTS

€45 PER JAAR

CISKA SIKKEL-SPIERENBURG

TE

ST

AM

EN

T &

OV

ER

LIJDE

N

NIEUWE EDITIE

met cijfers 2016

TESTAMENT & OVERLIJDEN

DE B

ESTE BEH

AN

DELIN

G

BIJ 4

1 CH

RO

NISCH

E ZIEKTES

JANNES VAN EVERDINGENGEORGIE DOM

DE BESTEBEHANDELING

bij 41chronische

ziektes

ART DEN BOERHA

AL M

EER U

IT WIN

DO

WS 10

HAAL MEER UITWINDOWS 10

De slimste tips, trucs & apps

GELD & RECHTBelastinggids 2016

Belastingtips voor 50+

De familiebank

De rol van de executeur

Digitale geldzaken

Mijn goed recht als

consument

Samenwonen

Scheiden

Slim nalaten & schenken

Testament & overlijden

GEZONDHEID & VOEDINGBlijf gezond!

De beste behandeling

Het Keuzedieet pakket

Het Kookplan

Het praktische patiëntenboek

Wijzer over geheugen

COMPUTER & INTERNETDe leukste gratis apps

Haal meer uit je smartphone

Haal meer uit Windows 10

Haal meer uit je tablet

Het beste uit de cloud

Online privacy & veiligheid

Optimaal fotograferen

PC-EHBO

DIVERSENBespaar energie!

Testjaarboek 2016

Weg die vlek!

BESTELLEN?Alle uitgaven zijn verkrijgbaar als paperback en als e-book

VERDER LEZEN

Leden van de Consumentenbond ontvangen korting op deze boeken. Bestellen kan eenvoudig in onze webwinkel op www.consumentenbond.nl/ webwinkel. Telefonisch bestellen kan via onze afdeling Service en Advies: (070) 445 45 45. Bent u lid? Houd dan uw lidmaatschapsnummer gereed. We zijn op werkdagen van 8.30 tot 18.00 uur bereikbaar.

VOORDEEL & GEMAK

VOLG ONS OOK OP

www.facebook.com/consumentenbond

www.youtube.com/consumentenbond

www.twitter.com/consumentenbond

CONTACTService & Advies: (070) 445 45 45

Internet: www.consumentenbond.nl

Contactformulier: www.consumentenbond.nl/contact

minigidsjuni 2016 | €3

HET KAN!Vervroegd met

pensioen

SCHENKENSpaarpot voor

later

VOOR DE KINDERENDe erfenis goed

geregeld

3

Wat brengt het je?

Financiële planning

Ga naar www.consumentenbond.nl/voordeel voor het overzicht van onze dienstverlening

De Consumentenbondbiedt voor elk wat wils.En dankzij bijna 500.000leden kunnen we een vuistmaken voor consumentenen misstanden bijbedrijven aanpakken.

TESTS24 uur per dag, 7 dagen per week online toegang tot

testresultaten van ruim 2000 producten en diensten.

GIDSENDe Consumentengids, Reisgids, Digitaalgids, Geldgids

en Gezondgids bieden uitgebreide info, tests en tips.

Zowel op papier als digitaal. En 100% onafhankelijk en

advertentievrij.

ADVIESEerste hulp bij alle juridische consumenten-

vragen en ondersteuning om je recht

te halen. Zowel telefonisch als online.

BELANGENDankzij bijna 500.000 leden die achter ons

staan, kunnen we succesvol misstanden

aankaarten bij bedrijven en in wetgeving.

EXCLUSIEF VOOR LEDEN