Bevrijding

Dit jaar werd het feit herdacht

dat 70 jaar geleden er voor Ne-

derland een eind kwam aan de

Tweede Wereldoorlog. Ik

bezocht het concert dat aan de

Piushaven hier in de Tilburgse

binnenstad werd opgevoerd.

Ikzelf heb niet zoveel met

nationalistische volksliederen.

Ik werd veel meer geraakt door

teksten als Alle Menschen wer-

den Brüder en All we are saying

is give peace a chance. Volop in

de weer met de artikelen voor

Geedi Nummer 6 denk ik daar

in de duisternis aan de haven

aan het recente geweld van aan-

slagen in Somalië en Kenia; aan

etnische conflicten in

Zuid-Afrika, waar óók de So-

malische gemeenschap in de rol

van zondebok wordt gedrongen;

aan de vluchtelingen die op hun

weg naar veiliger oorden in

handen vallen van mensen-

smokkelaars en onwetend hun

graf tegemoet gaan in de anoni-

miteit van de grote Middelland-

se Zee. In een flits schieten er

nog niet geziene beelden door

mijn hoofd van hen die eens op

de vlucht vanuit Somalië naar

Jemen nu de omgekeerde route

moeten afleggen, opnieuw weg

van oplaaiend oorlogsgeweld.

Het bericht komt weer binnen

van die asielzoekers, die ergens

op de Balkan dodelijk veron-

gelukken, wanneer ze als hou-

vast de spoorrails volgen, op

weg naar het noorden, naar

veiligheid en rust.

Wat is toch eigenlijk de échte

waarde geweest van die bevrij-

ding van toen, wanneer we nu

om ons heen kijken in die

steeds kleiner geworden en

dichterbij gekomen wereld van

2015? Als alle mensen eens

écht en oprecht broeders zouden

zijn, dan …. zou ook “Somalië

mag niet vergeten worden” tot

een achterhaalde slogan zijn

verworden!

Wanneer ik laat in de wat fris-

koude avond weer naar huis

loop, dreunt zonder ophouden

door mijn hoofd: “Al wat ik zou

willen zeggen is geef echte

vrede een kans!”

Morgen … ja morgen werk ik

weer verder aan Geedi nummer

6, gewoon omdat nog altijd zo

van kracht is: “Somalië mag

niet vergeten worden!”

Gijs

Juli 2015 GEEDI 1

Colofon

Geedi

Nieuwsbrief Somalië is een zelf-

standige uitgave, niet gebonden

aan een bestaande organisatie.

Geedi

is een stichting in oprichting.

Voor informatie:

Gerard de Bondtstraat 25

5017 GS Tilburg

013-5357041

geedi2011@outlook.com

www.geedi.org

Medewerkers:

Abdinasir, Abshir, Mohamed,

Coen (lay-out), Omar en Gijs

Met speciale dank aan:

Mohamed

KAAH EXPRESS BV

Nummer 6 Gratis Juli 2015

Deze Geedi is ook bestemd

voor de brievenbus van je

buren, vrienden en familie.

Geedi is voor iedereen, dus

verspreidt Geedi.

Al-Shabaab - Somalië – Kenia 2014-2015

Al sinds de oprichting in 2006 is Al-Shabaab, de fundamentalistische moslimorga-nisatie, erop gericht om de Somalische regering, door het Westen erkend, ten val tebrengen. Ze wordt beschouwd als afvallig en moet daarom bestreden worden.De vorming van een sharia-staat wordt nagestreefd.

Tussen 2007 en 2011 waren

grote delen van de hoofdstad

Mogadishu en met name van

Zuid- en Midden-Somalië in

handen van de organisatie. Door

de komst van de internationale

troepen van AMISON en de in-

val in 2011 van Kenia is

Al-Shabaab verder terugge-

drongen. Zo zijn in 2014 meer-

dere grote steden in Somalië,

waaronder havenstad Kismaayo,

op Al-Shabaab terug veroverd.

Deze heeft hierop gereageerd

door het voortdurend plegen

van aanslagen. De vraag roept

zich op hoe Al-Shabaab deze

tactieken kan blijven volhou-

den. Een interessant krantenarti-

kel dat onlangs verscheen, geeft

daarover meer informatie. So-

malië is een belangrijke expor-

teur van houtskool. Dit product

ontstaat door verbranding van

hout in ovens bij lage tempera-

turen en is in veel ontwikke-

lingslanden de belangrijkste

brandstof. Houtskool levert

meer energie dan hout en het

weegt beduidend minder. Voor

veel mensen, vooral op het plat-

teland, is het vervaardigen van

houtskool een welkome bron

van inkomsten geworden. Vol-

gens de VN is slechts 20% van

de totale productie van houts-

kool bestemd voor lokaal ge-

bruik. Het overgrote deel -met

een jaarlijkse waarde van 250

miljoen euro- wordt uitgevoerd

naar o.a. Saoedi-Arabië, Jemen

en de Golfstaten. Naar schatting

van de VN komt 30-40% van de

opbrengst in handen van

Al-Shabaab. Een weinig effec-

tief verbod op de uitvoer van

houtskool door de Veiligheids-

raad van de VN is eind 2014

aangescherpt. De controle op de

piraterij door veelal westerse

marineschepen is uitgebreid met

die op de houtskoolexport. Echt

harde gegevens over de Somali-

sche houtskoolsector zijn

schaars, omdat de door Al-Sha-

baab beheerste gebieden uiter-

aard zeer ontoegankelijk zijn.

Ondanks deze maatregelen met

betrekking tot de houtskoolpro-

ductie en levering aan het bui-

tenland slaagt Al-Shabaab er

nog altijd in mede vanuit deze

bronnen haar activiteiten te

financieren.

BroeinestenIntussen gaan de aanslagen in

Somalië, maar ook in Kenia

onverminderd verder. Werd in

juni 2014 door de president van

Kenia nog stellig beweerd dat

die gepleegd werden door plaat-

selijke bendes, aan het eind van

het jaar onderneemt Kenia

tegenaanvallen. Zo werden in

november nog een groot aantal

moskeeën in de Keniaanse

havenstad Mombassa binnen-

2 GEEDI Juli 2015

gevallen op zoek naar terroris-

ten van Al-Shabaab. Zij zouden

broeinesten vormen van steeds

meer radicaliserende jongeren.

Honderden arrestaties werden

verricht. Zo’n 12-15% van de

Keniaanse bevolking is moslim

en deze minderheid voelt zich

steeds meer gediscrimineerd

door een christelijke meerder-

heid. Na aanslagen door

Al-Shabaab worden steeds va-

ker Somaliërs opgepakt. Zo is

er óók in Kenia een voedings-

bodem aan het ontstaan voor de

terreurorganisatie Al-Shabaab.

Na aanslagen in het noorden

van Kenia op een bus, waarbij

met name de niet-moslims wer-

den vermoord, en in de mijnen

nabij Mandera, zijn de minister

van Binnenlandse Zaken en de

hoofdcommissaris van politie

ontslagen en opgestapt.

DictatoriaalDe veiligheid in Kenia kan

steeds moeilijker gegarandeerd

worden, honderden organisaties

werden verboden en door toene-

mende terreuracties is er een

nieuwe terreurwet aangenomen.

Vooral vanuit de oppositie is

daarop veel commentaar geko-

men: zéér controversieel, dicta-

toriaal en te gebruiken tegen de

eigen bevolking, in strijd met de

burgerrechten en de regering

wordt er moeilijker controleer-

baar door. Het lijkt erop dat de

tactiek van Al-Shabaab moeilijk

onder controle te krijgen is.

Toch zijn ook aan die zijde gro-

te slagen toegebracht. Zo werd

al in oktober 2014 de havenstad

Barawe heroverd. Zes jaar lang

was dat de belangrijkste basis

geweest voor Al-Shabaab. Eind

december geeft het hoofd van

de inlichtingendienst van de

organisatie zich over aan de

Somalische regering. Sinds de

dood van de belangrijke leider

Ahmed Abdi Godane -gedood

in september bij een drone-aan-

val- was hij uit de gratie geraakt

en zocht hij bescherming tegen

wraakacties. Eind december

werd bovendien Abdishakuur,

bijgenaamd Tahlil en kopstuk

van een elite-eenheid die zelf-

moordaanslagen pleegt, gedood.

WaarschuwingenAl-Shabaab heeft met diverse

aanslagen van zich laten spre-

ken. Zo was er eind februari een

aanslag op een hotel in Moga-

dishu, waarbij de aanslaplegers

zeer waarschijnlijk Nederlandse

Somaliërs waren. Onder de

ruim 25 slachtoffers was een

aantal hoge regeringsfunctiona-

rissen. Ministeries in Mogadis-

hu waren eind april een volgend

doel voor Al-Shabaab en over

de enorme aanslag in dezelfde

week op de universiteit in de

Keniaanse stad Garissa, waar

ongeveer 150 studenten om het

leven werden gebracht is in de

Nederlandse pers uitvoerig be-

richt. Waarschuwingen hierover

vooraf aan de Keniaanse rege-

ring door de Verenigde Staten

waren tevergeefs. Kenia heeft

gereageerd met bombardemen-

ten op een tweetal kampen van

Al-Shabaab, waarbij ook weer

honderden doden zouden zijn

gevallen. Bovendien heeft de

Keniaanse regering te kennen

gegeven het grote vluchteling-

enkamp Dabaab, aan de grens

met Somalië, te zullen sluiten.

Al-Shabaab zou daar steeds

meer voet aan de grond gekre-

gen hebben. De VN die het

kamp met 335.000 mensen on-

derhoudt, heeft daar grote be-

zwaren tegen. Sluiting zou

extreme humanitaire en prakti-

sche gevolgen hebben. Kenia is

verzocht het besluit om te

sluiten te heroverwegen.

Begin mei 2015 staat plotseling

en onaangekondigd de Ameri-

kaanse minister van Buitenland-

se Zaken in Somalië. Op het

vliegveld van Mogadishu sprak

hij met de president, de premier,

regionale leiders en burgergroe-

pen met het doel om solidariteit

te betonen in het gevecht tegen

de terreurgroep van

Al-Shabaab.

Gijs Gielen

Juli 2015 GEEDI 3

Waar olifanten vechten wordt het gras vertrapt.

(Swahili)

Vijftig procent kans om Europa levend te

bereiken

Voordat Afrikaanse migranten de bootreis naar Europa aanvangen, hebben ze aleen lange, gevaarlijke tocht over land achter de rug. Honger en dorst, mishande-ling en uitbuiting zijn heel normaal. Een hardere aanpak van smokkelaars en meerlegale migratiekanalen zijn hoognodig.

Sinds het tragische bootongeluk

bij Lampedusa, waarbij 366

vluchtelingen om het leven

kwamen, berichten nieuwsweb-

sites bijna dagelijks over

migranten die de oversteek

maken vanuit Libië naar Italië

en Malta. Er is sprake van een

zeer forse toename. Het aantal

migranten dat in 2014 Italië

bereikt vanuit Libië is de

100.000 gepasseerd (totaal in

2013: 43.000). Onder hen zijn

veel Syriërs, en daarnaast een

toenemend aantal Eritreeërs en

Somaliërs. Mede vanwege de

vele slachtoffers tijdens de

oversteek van de Middellandse

Zee gaat in Europa veel aan-

dacht uit naar dit laatste gedeel-

te van de reis. Maar voor de

migranten is dit ‘slechts’ het

laatste gedeelte van een lange

reis met vele risico’s.

Het Regional Mixed Migration

Secretariat (RMMS) in Nairobi

deed onlangs onderzoek naar

migratie vanuit de Hoorn van

Afrika via Soedan en Libië naar

Europa. De verwachting was

dat de migratie uit deze regio’s

zou toenemen door verande-

ringen langs andere bekende

routes. Strikte Israëlische maat-

regelen om migratie te beteuge-

len brachten het aantal

Eritreeërs dat jaarlijks Israël

binnenkwam via Egypte terug

van 20.000 tot bijna nul. Ook

Saoedi-Arabië nam strenge

maatregelen tegen illegale mi-

gratie, waaronder de bouw van

een muur langs de grens met Je-

men en deportatie van 160.000

Ethiopiërs en 30.000 Somaliërs.

Door deze beperkingen is

Going West de nieuwe trend.

Het aantal migranten dat Italië

heeft bereikt in slechts enkele

maanden tijd bevestigt dit. Dit

besef is inmiddels ook in

Nederland doorgedrongen.

Alleen al in april 2014 vroegen

ruim 1000 Eritreeërs asiel aan,

tegen ruim 900 in heel 2013.

MedeplichtigHet onderzoek toont het beeld

van een levensgevaarlijke tocht

over land, met risico’s op bero-

ving, achterlating in de Sahara,

honger en dorst, mishandeling,

uitbuiting en kidnapping voor

losgeld. Vele migranten moeten

deze reis met hun leven beko-

pen. Een twintigjarige vrouw uit

Somaliland, vertelde over haar

reis van Somaliland naar Tripo-

li. Van haar groep van 56 jonge

migranten overleefden slechts

22 de reis. Smokkelaars lieten

hen dagenlang door de woestijn

lopen, doden werden achterge-

laten. Smokkelaars vullen het

water aan met benzine zodat de

migranten niet te veel drinken.

Een Somalische man vertelde

dat twintig mensen werden ach-

tergelaten in de woestijn, waar-

van er acht overleden. De

Libische politie patrouilleerde,

zag de migranten, maar deed

niks. Dit maakt autoriteiten in

transitlanden zoals Soedan en

Libië medeplichtig. Het is uit-

4 GEEDI Juli 2015

gesloten dat zulke grote aantal-

len dagelijks door Soedan

reizen of aan boord van boten

gaan in Libië zonder betrokken-

heid van autoriteiten, of tenmin-

ste zonder dat de autoriteiten de

andere kant op kijken. Vele

migranten in en rondom Tripoli

bevestigden dit. Ondertussen

profiteren de smokkelaars: van

het machtsvacuüm in Libië, van

het passieve of actieve facilite-

ren van migrantensmokkel door

autoriteiten, van de wanhoop

van migranten en van het ge-

brek aan legale migratiekanalen

richting Europa. Ze kunnen

hierdoor een zeer lucratieve

miljoenenbusiness bedrijven.

De boot die in oktober 2013

zonk bij Lampedusa leverde de

smokkelaars zo’n 600.000 dol-

lar op. Bovendien kunnen ze

vaak relatief straffeloos te werk

gaan.

Na een barre tocht door Ethio-

pië, Soedan en Libië komen mi-

granten terecht in Libische

kuststeden, waar de omstandig-

heden voor hen ronduit slecht

zijn. Sub-Sahara migranten zijn

in Libië vaak het mikpunt van

xenofobie en vijandigheid,

mede door de overtuiging dat

zij tijdens de Libische revolutie

meevochten aan de zijde van

Khadaffi. Migranten komen in

Libië terecht in detentiecentra,

waarvan een deel niet in handen

is van de overheid maar van

Libische milities. In dergelijke

detentiecentra is sprake van

martelpraktijken, waar vaak

alleen aan te ontsnappen is na

betaling van zo’n 1000 dollar.

Tot slot wacht migranten het

gedeelte van de reis waar in

Europa de meeste aandacht naar

uitgaat: het oversteken van de

Middellandse Zee in overvolle

en gammele bootjes. Hierbij

zijn in de laatste twintig jaar

zo’n 20.000 mensen omgeko-

men, waarvan naar schatting nu

al ruim 2000 in 2014.

De gok wagenUit de vele gesprekken die we

met migranten voerden blijkt

dat ze goed op de hoogte zijn

van al deze gevaren. Maar een

Somalische vrouw zei: ‘Ik ga

liever dood in mijn zoektocht

naar waardigheid en geluk dan

dat ik hier blijf.’ Anderen erken-

nen dat ze ‘vijftig procent kans

hebben om Europa levend te be-

reiken.’ De gevaren zijn bekend,

maar velen vragen zich af wat

het alternatief is.

Ze lijken echter minder goed op

de hoogte van het leven in Eu-

ropa. De verwachtingen zijn

hooggespannen. Dit wordt

aangewakkerd door te rooskleu-

rige verhalen van vrienden en

familie in Europa. Mede in-

gegeven door angst voor ge-

zichtsverlies, zijn verhalen van-

uit Europa gefocust op succes.

Sommige potentieële migranten

denken dat welvaart er voor het

oprapen ligt. Velen zeggen ach-

teraf dat het leven in Europa te-

genvalt. Hoewel ze niet meer

voor hun leven hoeven te vre-

zen, is het niet makkelijk een

waardig bestaan op te bouwen.

Een belangrijk probleem is het

gebrek aan legale migratiekana-

len. Vluchtelingen in de regio

ervaren, na jaren in een vluchte-

lingenkamp, hun situatie als uit-

zichtloos. De drie ‘duurzame

oplossingen’ van UNHCR

-waardige terugkeer naar het

land van herkomst, lokale inte-

gratie in het gastland of herves-

tiging in een derde land (VS,

Europa, Canada, Australië)-

bieden weinig soelaas. Terug-

keer is vaak (nog) geen optie,

mogelijkheden tot lokale inte-

gratie zijn in landen met veel

vluchtelingen zoals Ethiopië en

Kenia maar zeer beperkt en het

aantal hervestigingsplekken in

Westerse landen (4930 in Euro-

pa in 2012 en 50.000 in de VS)

is ontoereikend gezien de om-

vang van de vluchtelingenpopu-

laties (ruim 1,3 miljoen in

Kenia, Ethiopië en Soedan). Die

uitzichtloosheid doet migranten

besluiten de gok te wagen.

Juli 2015 GEEDI 5

Daarbij is sprake van een

kronkel in het asielbeleid van

Europese landen. De situatie

van Eritreeërs illustreert dit. Be-

reiken zij Europa, dan is de

kans op asiel zeer groot. Er zijn

echter niet of nauwelijks moge-

lijkheden om asiel aan te vragen

bij ambassades in bijvoorbeeld

Addis Abeba, Khartoem of Nai-

robi. Eritreeërs zien zich dus

genoodzaakt, met alle risico’s,

over land naar Europa te reizen,

gebruikmakend van smokke-

laars. Kortom, Europese landen

erkennen dat Eritreeërs recht

hebben op asiel, maar dan

moeten ze wel eerst met gevaar

voor eigen leven Europa zien te

bereiken.

Migratiebeleid wijzigenUit het onderzoek blijkt hoe

migranten zich gedurende elke

fase van de reis gevangen, mis-

leid en verraden voelen. Ze zien

vaak geen andere mogelijkheid

dan het land van herkomst te

verlaten en komen in vluchte-

lingenkampen in een uitzichtlo-

ze situatie terecht.

Migratieroutes worden afgeslo-

ten door strikte maatregelen en

tijdens de migratie krijgen ze te

maken met ernstige mensen-

rechtenschendingen. Vervolgens

komen ze in overvolle boten

richting Italië terecht, zonder

zwemvesten terwijl ze 1500

dollar betalen. En probeert Eu-

ropa deze migratiestromen

zoveel mogelijk in te perken.

Noordwest-Europese landen

sturen hen terug naar Italië en in

veel landen in Europa worstelen

ze om hun leven vorm te geven.

Als Europa de mensenrechten

werkelijk hoog in het vaandel

heeft staan en er werkelijk alles

aan wil doen de levens van mi-

granten te redden, zou aan deze

tragiek zo snel mogelijk een

einde moeten komen. Dat

vraagt onder andere om meer

legale migratiekanalen, Europe-

se solidariteit in het opnemen

van vluchtelingen (denk aan

quota waarbij elk Europees land

verantwoordelijkheid dient te

nemen), een harde aanpak van

smokkelaars en een herziening

van de Europese samenwerking

met Libië op dit gebied.

Bram Frouws

Bram Frouws is onafhankelijk

migratie-onderzoeker en ‘senior

research associate’ bij het

RMMS in Nairobi. Dit artikel is

geschreven op persoonlijke titel

en gebaseerd op het onderzoeks-

rapport dat hij schreef voor het

RMMS, juni 2014 en is eerder

verschenen in Sociale Vraag-

stukken van september 2014.

6 GEEDI Juli 2015

Wij zijn hier – We are here!

De ontwikkelingen rond de groep uitgeprocedeerde asielzoekers die de afgelopenjaren voortdurend in het nieuws geweest zijn, bracht Geedi begin mei tot een inter-view met één van hen: Ilhaam. Zij behoort tot de groep van Het Vluchtgebouw,ergens in Amsterdam-West, is ongeveer vijf jaar in Nederland en … spreekt deNederlandse taal uitstekend. Met een kopje koffie van Starbucks en een bekerchocolademelk plus iets lekkers, maken we uitvoerig kennis met elkaar: wie wezijn, hoe we elkaar hebben leren kennen, wat we doen en over de intenties vanGeedi. Ons vooraf samengestelde lijstje van vragen behoeft enkel de toelichting dater geen enkele verplichting is om te antwoorden. Ilhaam geeft te kennen dat haarpersoonlijke verhaal buiten beschouwing kan blijven.

Uitgangspunt voor haar in het

conflict dat alle uitgeprocedeer-

den aangaat, is dat ze weg moe-

ten en dat dát nu vaak niet

mogelijk is. Geboren in Saoe-

di-Arabië, waar haar Somali-

sche ouders verbleven en haar

vader een baan had, moest de

familie uitwijken en kwam in

Jemen terecht. Vandaar is zij

uiteindelijk gevlucht naar

Nederland. Terugkeer naar

Somalië is niet ter zake, want

zij heeft daar nooit gewoond;

sterker nog, zij is nog nooit in

het land geweest. Discriminatie

en achterstelling in Somalië van

licht gekleurde personen zoals

Ilhaam is een bijkomstige reden

om zich te verzetten tegen uit-

zetting naar Somalië. Van veel

groter belang zijn de meer per-

soonlijke redenen die daarbij

een rol spelen. En zo geldt dat

voor vrijwel alle uitgeproce-

deerden: er is geen keuze! Dus

je moet gewoon wel vechten om

verder te kunnen. De tijd die de

afgelopen jaren alleen maar be-

steed is aan papieren procedures

is verloren tijd. In plaats daar-

van zou studie en bouwen aan

een toekomst via werk veel be-

ter zijn geweest. Daarmee zou

ook het beeld dat bij zeer veel

Nederlanders overheerst met

betrekking tot vluchtelingen ge-

heel anders kunnen zijn. Er is

een enorm veld tussen geluk-

zoekers die alleen voor een

baan komen en vluchtelingen.

Het onderscheid dat er gemaakt

wordt tussen politieke en eco-

nomische vluchtelingen is zo

diffuus. Men heeft veelal geen

idee van de werkelijk achterlig-

gende redenen die spelen voor

hen die op de vlucht zijn. Er

wordt zo gemakkelijk veralge-

meend en steeds meer wordt

daar bij beslissingen géén reke-

ning mee gehouden. Steeds gro-

ter wordt de onmogelijkheid om

aan te tonen dat de ontvluchte

situaties levensgevaarlijk zijn.

Teruggaan, je laten doden en

daarmee het bewijs leveren, is

dat een eerlijke optie? Of bewijs

moeten halen bij ambassades

die jou niet (willen) erkennen?

Juli 2015 GEEDI 7

Tot de totale groep behoren

zo’n 400 personen van veel ver-

schillende nationaliteiten. Naast

tijd voor het dagelijks huishou-

delijk werk is er ook veel tijd

dat er enkel en alleen maar ge-

zeten wordt en gepiekerd. Soms

zijn er onderling grote span-

ningen, wordt er naar drank en

drugs gegrepen: een onmogelijk

antwoord op het haast stelsel-

matig ontbreken van perspec-

tief. In de interne organisatie, zo

vertelt Ilhaam ons, vervult zij

een coördinatiefunctie tezamen

met nog vijf andere personen.

Zij ontvangen de media, over-

leggen met elkaar, informeren

mensen en organiseren soms

activiteiten. Voortdurend is er

contact met mensen van buiten-

af: studenten die sympathiseren,

fotografen, actieve mensen uit

de directe omgeving die vooral

ook voor kleding en eten zorg

dragen.

Ilhaam blijft hopen op de toe-

komst: dat ze hier zal kunnen

leven en wonen en werken, eens

kinderen zal krijgen en er in de

maatschappij volwaardig bij zal

mogen horen. Op onze vraag of

dat een reëel beeld is van de

toekomst volgt een pertinent en

overtuigd “JA!! Ik ben hier en

ik blijf hier!” Een nieuwe pro-

cedure zal met de recente ont-

wikkelingen meer kans van

slagen bieden. En daarvoor is

het óók nodig om als groep bij

elkaar te blijven, niet mee te

gaan denken in de politiek van

verdeel en heers, zoals de Ne-

derlandse overheid die systema-

tisch probeert toe te passen.

Met de hulp van buitenaf kan

dat succesvol zijn, aldus

Ilhaam. We zijn nieuwsgierig

naar haar kijk op Nederland, nu

zij met z’n allen voortdurend

heen en weer geschoven wor-

den. In haar antwoord maakt zij

een genuanceerd onderscheid.

De mensen in haar omgeving

hier in Nederland vindt zij echt

bijzonderlijk menselijk. Het

asielbeleid daarentegen heeft

zeer onmenselijke kanten. Som-

migen maken dat onderscheid

niet meer, zo zegt zij. Zij zijn

depressief, ook tegenover

Nederland, en hun boosheid en

woede zijn groeiend. Ilhaam

stelt dat het probleem van de

uitgeprocedeerden in Nederland

ook hier moet worden opgelost.

Het vechten daarvoor gaat verd-

er, maar het is uiterst jammer

dat het op deze wijze moet

gaan. De tijd zou beter besteed

kunnen worden.

We zijn een aantal uren verder,

wanneer deze laatste conclusie

getrokken wordt. We nemen af-

scheid van een sympathieke en

strijdbare jonge vrouw, die in

alle openheid het gesprek met

ons is aangegaan. Vanaf onze

vaste stek wensen we haar

-nogmaals- alle succes toe in de

wetenschap dat ze -wanneer de

lezer dit leest- opnieuw is moe-

ten ‘verhuizen’. Het verblijf

voor de groep van Het Vlucht-

gebouw in Amsterdam-West is

maar tot eind mei gegarandeerd.

Abshir en Gijs

Wij zijn hier: Jan Tooropstraat

649 1061 AR Amsterdam. Zie

ook www.wijzijnhier.org

Financiële ondersteuning is

zeer welkom. Donaties naar

NL39.INGB.0000.6090.60

t.n.v. St. X min Y Amsterdam

8 GEEDI Juli 2015

Wakhtiga

Gacanta ayaan kuu soo

taagay oo aan ku weydiiyey,

ma i raacaysaa?

Waad taagantahay

oo i eegaysa.

Wakhti baa nagusocda,

ma i raacaysaa?

Waa wakhtigii la tegilahaa.

Labadayda gacmood baan

kuu soo taagay

oo aan ku weydiiyey,

ma i raacaysaa?

Waad aamusantahay

oo i eegaysaa

wakhti baa nagu socda.

Waa wakhtigii aan tagilaha.

Hore waa in aan u socda.

Saacaddii istaagtay.

Wakhtigeenii wuu dhama-

day.

Ilmadii daadatay.

Fatma Ali

Preventief praten

Stigma’s. Een dagelijkse realiteit voor veel Somaliërs. Naast de gevolgen van eentwintig jaar durende burgeroorlog is dat het woord waarmee Somaliërs over de helewereld dagelijks worstelen. Vluchtelingen, droogte, slachtoffers, piraten en terro-risten. Een imagoprobleem waar het beste PR bureau geen raad mee zou weten.Genoeg lichtpuntjes als je kijkt naar de ontwikkelingen in het land de afgelopenvier jaar. Maar bij lange na niet voldoende om het beruchte negatieve imago vanSomalië te verhullen.

Niet alleen de Somaliërs in het

westen hebben het moeilijk als

het gaat om hardnekkige stig-

ma’s. Vooral zij die in Afrikaan-

se landen wonen zoals Kenia en

Zuid-Afrika hebben hier last

van. Een aanslag zoals die van

enkele weken geleden op een

school in Garissa, Kenia, maakt

het niet makkelijk voor de hon-

derdduizenden daar woonachti-

ge Somaliërs. Overigens is dat

een groep die verhoudingsge-

wijs veel bijdraagt aan de ont-

wikkeling van dat land, een

ware economische boost heeft

bewerkstelligd, alsmede werk-

gelegenheid verschaft aan vele

werkloze Kenianen. Een zeer

gewaardeerde groep, gemeen-

schap zou je dus denken. Niets

is minder waar. Een reeks van

aanslagen heeft er voor gezorgd

dat veel Kenianen de laatste tijd

Somaliërs als een gevaar zijn

gaan beschouwen. Dit heeft

verregaande gevolgen voor de

vele Somalische vluchtelingen

die een veilige haven zoeken in

Kenia. De overheid in Kenia

voelt zich in het nauw gedreven

en zoekt een balans tussen bin-

nenlandse veiligheid en econo-

mische belangen. De Somaliërs

zijn tegelijk een ware last en

een lust voor Kenia.

Iets dichter bij huis worstelt de

Nederlandse overheid ook met

Somaliërs en met de vraag hoe

om te gaan met mogelijke radi-

calisering binnen deze doel-

groep. De gemeenschap zelf

kampt intern zichtbaar met stig-

ma’s rondom radicalisering. Er

zijn signalen daarover, maar erg

concreet zijn die niet. Op het

moment dat we concrete aan-

wijzingen zien/opmerken, is het

natuurlijk al te laat voor preven-

tie. Bij preventie is immers de

doelstelling uiteraard gericht op

voorkomen en niet zozeer op

genezing achteraf. Hier heeft de

Nederlandse overheid moeite

mee, heel veel moeite.

Het aanpakken van de oorzaken

van radicalisering, zoals werk-

loosheid, integratieproblemen,

oorlogstrauma’s etcetera, kost te

veel geld. Symptoombestrijding

is veel goedkoper en electoraal

beter te verkopen. Maar ik heb

bij mijn inburgering geleerd dat

‘goedkoop duurkoop’ is.

Afwachten tot er iets misgaat is

natuurlijk ook niet aan te raden.

Een duivels dilemma? Niet echt!

Zo moeilijk hoeft het echt niet te

zijn. Het is een feit dat de Soma-

lische gemeenschap in Neder-

land erg gesloten is. Toch is het

niet onmogelijk om ‘in gesprek’

te raken met die gemeenschap en

haar te doorgronden. Hierdoor

kan men wellicht minder kostba-

re oplossingen formuleren om

enigszins preventie te bewerk-

stelligen. Er zijn inmiddels veel

hoogopgeleide en capabele

Somalische Nederlanders die de

Nederlandse samenleving goed

kennen en de Somalische ge-

meenschap uitstekend begrijpen.

Ga als volwaardige gespreks-

partners in gesprek met deze

professionals en zet hen in om

een duurzame dialoog op gang te

brengen. Het begint uiteindelijk

met een goed gesprek.

Mohamed Elmi

Juli 2015 GEEDI 9

De tijd

Ik reik mijn hand naar je

uit en vraag je,

ga je met mij mee?

Je staat stil en kijkt me

aan. De klok tikt,

ga je met mij mee?

Het is tijd om verder te

gaan.

Ik reik beide handen naar

je uit en vraag je,

ga je met mij mee?

Je bent stil en kijkt me

aan, de klok tikt!

Het is tijd om te gaan.

Ik moet verder, de klok tikt

niet meer.

De tijd is om!

Een traan valt.

Fatma Ali

Hoge werkloosheid in Somalië

Somalië is een land dat verwikkeld is in burgeroorlog en conflicten. In de jarentachtig van de vorige eeuw is dat alles begonnen. De grote gevechten braken uit in1991. Iedere provincie, ieder district en elk dorp is er ernstig door getroffen.Het resulteerde uiteindelijk in een complete verwarring en chaos.

De algemene economische om-

standigheden waren erg ver-

slechterd, vooral in het zuiden

van Somalië in de regio’s Bay

en Shabelle. Deze gebieden,

waar ook veel mensen zijn ge-

storven door de grote hongers-

noden in de jaren negentig,

waren van groot belang voor de

voedselvoorziening. Helaas is

dat vrijwel helemaal verloren

gegaan door de oorlogsomstan-

digheden. De gevolgen daarvan

waren groot. Er kwam een enor-

me, binnenlandse migratie op

gang. Duizenden en duizenden

mensen trokken, lopend over

grote afstanden, naar de grote

steden. Hun vee en landbouw-

gronden waren geplunderd:

rechtstreeks gevolg van oorlog

en bezetting. Complete families

kwamen onderweg tijdens deze

tochten naar de grote steden

door honger en dorst en hitte

om.Wat toen plaats vond was

dramatisch!

Naar de grote stadTribale militanten die in lande-

lijke of afgelegen gebieden wo-

nen, ver van de steden, namen

de bezittingen en vee van de ge-

vluchte mensen in beslag. Wan-

neer de mensen daadwerkelijk

geconfronteerd worden met de

gebeurtenissen van de oorlog en

de rampzalige droogte, was dat

alsof er een einde kwam aan

alle hoop, aan alle leven. En

wanneer de honger toenam is

werkelijk iedere familie ver-

huisd naar de grote stad of naar

elders in de wereld.

Deze ontwikkelingen hebben

enorme gevolgen gehad. Het

zuiden van Somalië was het

centrum van de voedselproduc-

tie (landbouw) en voorziening

van levensmiddelen. Door de

immense migratie naar de stad

bleef het platteland verlaten

achter en het viel langzaam

maar zeker ten prooi aan ver-

woestijning. Er vond geen be-

werking meer plaats, vruchtbare

landbouwgronden bleven braak

liggen. Daarbij werd door de

grote toeloop de situatie in de

steden, waar geen bestuur en

centraal gezag aanwezig was,

steeds onveiliger. De werke-

loosheid was er erg hoog; de

arbeidsmarkt kon een dergelijke

toeloop vanuit het platteland

gewoonweg niet aan.

Barakacayaal cusubIneens was er in Somalië sprake

van een nieuw verschijnsel, dat

tot dan volslagen onbekend

was. Barakacayaal cusub is de

Somalische term daarvoor:

nieuwe vluchtelingen. Daarmee

wordt aangeduid het fenomeen

dat enorme groepen mensen

gaan migreren zonder enig plan.

Het betreft dus de mensen die

géén werk hebben, die nieuwe

gemeenschappen gaan vormen

in de steden, zonder dat ze daar-

in zijn opgenomen. Ze hebben

geen officiële huisvesting, maar

wonen in onderkomens van

plastic en zeil, soms in tenten.

En ze zitten zonder werk!

De grootste werkgever in So-

malië was de regering, maar na

de burgeroorlog bestaat deze

situatie niet meer. Een heleboel

mensen verloren hun werk als

kleine zelfstandige rond veeteelt

10 GEEDI Juli 2015

en in de landbouw. De werke-

loosheid in Somalië heeft

momenteel een grote invloed op

iedereen. 70% van de bevolking

is onder de dertig jaar. Er is

nauwelijks of geen uitzicht op

een betaalde baan; de schade

van meer dan 20 jaar burgeroor-

log is aan de orde van de dag!

Op zoek naar vredeDe internationale gemeenschap

-Afrikaanse Unie en Verenigde

Naties- onderneemt actie om de

veiligheid in het land te stabili-

seren, waardoor een regering

zich kan ontwikkelen tot een

goed functionerend apparaat.

Tegelijkertijd speelt ook de fi-

nanciële crisis op wereldniveau

haar rol ten aanzien van vrede,

armoede, hoge werkeloosheid.

Er zijn delen van Somalië waar

rust en stabiliteit wél meer

structureel aanwezig zijn. Maar

ook daar is geen werkgelegen-

heid in bedrijven of voor kleine

zelfstandige ondernemers. Veel

jongeren van het platteland en

uit de regio’s, op zoek naar vre-

de en een baan (verbetering van

hun situatie), komen om in de

wateren tussen Somalië en

Jemen, of in de Sahara tussen

Soedan en Libië, of tijdens hun

wanhopige reis naar Europa op

de Middellandse Zee tussen Li-

bië en Italië.

WerkgelegenheidOp allerlei niveaus zijn er acti-

viteiten: NGO’s over de gehele

wereld, diverse instanties in

naam van de VN-missie, ver-

schillende instellingen van de

Europese Unie en de Arabische

Liga, USIAD enzovoorts. Maar

niemand is bezig met het

creëren van werkgelegenheid

voor jongeren, waarmee voor-

komen kan worden dat ze deel

gaan nemen aan rivaliserende,

militante groeperingen of aan

clan-milities.

Of simpelweg om te voorkomen

dat Somalische jongeren hun

dood tegemoet gaan en sterven

in de (water)woestijnen, ergens

in deze wereld.

Abdinasir M. Halane,

Mogadishu

Mogadishu en zijn problemen

Nadat de regering sinds begin 2011 met steun van de Afrikaanse Unie (AU) eringeslaagd was de hoofdstad Mogadishu te bevrijden van de terreurorganisatieAl-Shabaab is het normale leven én de schoonheid van de stad geleidelijk weerteruggekeerd. In de korte periode van vier jaar zijn vandaag de dag positieve veran-deringen duidelijk zichtbaar.

Sommige projecten worden mo-

menteel georganiseerd door de

overheid in nauwe samenwer-

king met andere landen waar-

mee Somalië een goede relatie

heeft. Als voorbeeld: Turkije is

actief betrokken bij de aanleg

van een aantal wegen en het

herstellen van gebouwen die

door de burgeroorlog werden

verwoest. Ook een aantal be-

langrijke ziekenhuizen zijn her-

bouwd, waardoor de situatie in

de hoofdstad weer verbeterd is.

Eveneens werd door bevriende

landen het gebouw van de New

Terminal gerealiseerd op Aden

Ade Airport nabij Mogadishu,

de internationale luchthaven.

Juli 2015 GEEDI 11

Wat van ons is, is niet van mij (Swahili)

Dit is voor de eerste keer sinds

25 jaar dat hoofdstad Mogadis-

hu via internationale luchtlijnen

weer rechtstreeks bereikbaar is.

Zo onderhoudt de Turkse lucht-

vaartmaatschappij Turkish Air-

ways dagelijks vluchten van en

naar Mogadishu. Veel mensen

uit de diaspora, daartoe opge-

roepen vanuit de Somalische re-

gering, keren nu terug naar hun

land en worden ingeschakeld.

JeugdwerkeloosheidSomalië heeft een zeer hoge

jeugdwerkeloosheid. Die wordt

geschat op méér dan 67%. Een

recent uitgegeven rapport van

het Ontwikkelingsprogramma

van de Verenigde Naties stelt

dat 82% van de Somalische be-

volking arm is. 73% van de

Somaliërs leeft van minder dan

2 dollar per dag!

Veel jonge mensen zijn uitge-

weken naar buurlanden van So-

malië in de hoop daar meer

mogelijkheden te vinden. Som-

migen zijn vertrokken naar Eu-

ropa. Voornoemd rapport van de

VN meldt eveneens dat het

overgrote deel van de jonge

mensen klaagt over gebrek aan

werk.

Veel deskundigen stellen dat de

enige oplossing voor dit pro-

bleem is dat juist de overheid

banen moet scheppen voor de

jongeren. In goede samen-

werking met het particulier

initiatief moet er voor hen

werkgelegenheid gecreëerd

worden.

Het rapport waarschuwt er ook

voor dat wanneer er geen banen

zullen komen voor jonge men-

sen, er serieus groot gevaar be-

staat, dat zij zullen gaan

deelnemen aan gevechten, of

actief zullen worden in bendes.

In het verslag wordt ook beroep

gedaan op andere landen om

financiële steun te bieden aan

Somalië. Daarbij moet speciale

aandacht zijn voor deze jeugd-

werkeloosheid, omdat deze

anders bron zal worden van

nieuwe conflicten.

Kritiek is er voor sommige So-

malische leiders, die geen oog

hebben voor de problemen van

de jeugd en enkel interesse heb-

ben voor eigen zaken. De jeugd

heeft géén behoefte aan hen,

maar véél meer aan leiders die

zelf wél een visie hebben en in

staat zijn plannen te maken voor

daadwerkelijke ontwikkeling.

Maar desondanks is er in het

land zoveel goede hoop en ver-

trouwen dat mensen dagelijks

óók kunnen genieten van alle

veranderingen ten goede.

Ahmed Mohamed Tahlil

vanuit Mogadishu

12 GEEDI Juli 2015

Somalië en kinderrechten

In december 2014 heeft Somalië als 195ste land het Kinderrechten Verdrag gerati-ficeerd. Daarmee is het Kinderrechten Verdrag het meest geratificeerde verdrag terwereld. Het verdrag vormt de basis voor de realisatie en de bescherming van allerechten van alle kinderen.

Somalië had het Kinderrechten

Verdrag al eerder ondertekend,

namelijk in 2002. Door de jaren

van conflict die volgden werd

de ratificatie, de officiële

bekrachtiging van een interna-

tionaal verdrag, uitgesteld.

De huidige president van Soma-

lië, Hassan Sheikh Mohamud,

had al eerder beloofd om tot

ratificatie over te gaan.

Somalië is één van de gevaar-

lijkste plaatsen ter wereld om

kind te zijn. Eén op de zeven

kinderen sterft vóór het vijfde

levensjaar, daarmee heeft

Somalië het op drie na hoogste

kindersterfte cijfer in de wereld.

Daarnaast gaan slechts vier op

de tien kinderen naar school,

voor meisjes is dit aantal nog

veel lager.

Het Kinderrechten Verdrag

biedt de Somalische regering

een kader om de rechten van

kinderen in het land te bevorde-

ren en beschermen.

De ratificatie betekent namelijk

dat Somalische kinderen juri-

disch bindende rechten hebben.

De Somalische regering zal

ervoor moeten zorgen dat haar

wetgeving en beleid in overeen-

stemming is met het verdrag.

De regering zal regelmatig ver-

slag uitbrengen over de voort-

gang van het implementeren

van het Kinderrechten Verdrag.

De regering moet rapporteren

aan het Comité inzake de Rech-

ten van het Kind, een internatio-

naal verkozen orgaan van

onafhankelijke deskundigen in

Genève dat de uitvoering van

het verdrag bewaakt.

Er zijn nog altijd twee landen

die het Kinderrechten Verdrag

niet geratificeerd hebben. Dat

zijn Zuid-Soedan en de

Verenigde Staten.

Unicef

Juli 2015 GEEDI 13

Kinderen tijdens de les op een basisschool in het Shabelle kamp voor ontheemden (Noordoost

Somalië). © UNICEF Somalia / 2011 / Morooka

Pre-koloniaal Somalië

Al meerdere keren werd er aan Geedi gevraagd waarom er niet over de geschiede-nis van Somalië werd geschreven. Een terechte vraag en daarom starten wij vanafdeze editie een serie artikelen van Hans Alles. Ze zijn ooit eerder verschenen in detoenmalige Somalië nieuwsbrief van stichting Gowraar, Hayaan.

Elk land en elk volk heeft zijn

eigen geschiedenis en zeker ook

een oude geschiedenis. Van

Afrika wordt vaak beweerd, dat

het geen geschiedenis heeft en

dus al helemaal niet gedurende

het tijdperk vóór de koloniale

periode. Voor Somalië zou dat

dus ook gelden. Echter, net als

van elk ander land is er ook

materiaal te vinden over de

oude Somalische geschiedenis.

Ik zal het hier niet hebben over

allerlei archeologische opgra-

vingen, volksverhuizingen en

bewegingen van volkeren aan

de hand van taalkundige

beschrijvingen, maar wel zal ik

laten zien wat reizigers vóór

1500 hebben opgeschreven over

dit gebied.

Wierook en mirreHet gebied van het huidige So-

malië was vroeger wijd bekend.

Zo schreven de oude Grieken en

Egyptenaren over de Somali-

sche kust. Deze kust was toen

bekend onder de naam: het land

van Punt. Deze naam wordt nu

weer gebruikt en wel door één

van de Somalische bewegingen,

die het midden van Somalië

controleren onder de naam

Puntland. Het land van Punt

was vroeger beroemd om zijn

wierook. Overigens is de hele

Hoorn van Afrika maar ook het

daar tegenover liggende Jemen

van oudsher bekende leveran-

ciers van wierook. Vanaf 1000

voor onze jaartelling trokken

vanuit het Zuidelijke Jemen

kameelkaravanen beladen met

onder andere wierook en mirre

naar Gaza. Deze reukwaar

kwam niet alleen uit Jemen

maar ook uit het aan de over-

kant gelegen Puntland. De in-

tensiviteit van deze handel

klinkt nog steeds door in de le-

gendes over de koningin van

Sheba en haar ontmoeting met

de Bijbelse koning Salomo.

Een vergelijkbaar verhaal is ook

te vinden in de Arabische legen-

des. Hier gaat het om koningin

Bilqis, wier woonstede ook in

Zuid-Jemen gedacht werd.

Ibn BatutaIn de 9e eeuw na Christus be-

steedden de Arabieren aandacht

aan de Somalische kust. Sinds-

dien werd er het een en ander

over deze kust door reizigers

vastgelegd. Natuurlijk hebben

deze reizigers het vaak over de

stedelijke cultuur. Want reizi-

gers, zeker in de 12e en 13e

eeuw die konden lezen en

schrijven, waren stedelingen en

dan vooral kooplieden en Isla-

mitische geleerden. Een van de

beroemdste reizigers was Ibn

Batuta (1325-1353), geboren in

het Marokkaanse Tanger. Hij

beweert, dat hij uiteindelijk in

China terecht is gekomen. Dit

laatste wordt overigens betwij-

feld, omdat zijn verhalen, naar-

mate hij verder weg is van

Arabië, steeds vager worden en

uitsluitend over religieuze

kwesties gaan. Maar gezien de

details die hij geeft, is hij zeker

aan de Somalische kust geweest

en van daaruit in Samerkand en

het Indusgebied aangekomen.

StankNa al een flinke tijd onderweg

geweest te zijn, nam Ibn Batuta

een schip uit Aden (gelegen in

het huidige Jemen) en stak van-

daar over naar de Somalische

kust en kwam via Berbera te-

recht in Zeyla, beide gelegen

aan de Noord-Somalische kust.

Van deze laatste stad schreef

hij: “dat het de allersmerigste

stad is, die hij ooit heeft be-

zocht,” en zo voegde hij er aan

toe “de smerigste van de hele

wereld”. Zeyla heeft een grote

bazaar, zo schreef hij. De stank

wordt veroorzaakt, doordat er

kamelen op straat worden ge-

slacht. Met als gevolg dat er

grote hoeveelheden bloed over

de straat stromen. Alsof dat niet

genoeg is verwijst hij ook naar

het feit dat de vis daar op straat

schoon wordt gemaakt. In elk

geval getuigde zijn verslag het

een en ander over de grote eco-

nomische activiteit in Zeyla.

Ibn Batuta verzuchtte ten slotte

in zijn verslag over deze stad,

dat hij gelukkig op zee kan

overnachten in plaats van in de

stad, in die stank.

Overigens waren tot voor de

burgeroorlog van de vorige

eeuw Zeyla en Berbera belang-

rijke handelsplaatsen, vooral

voor de vee-export naar de

overkant, naar de Saoedische en

14 GEEDI Juli 2015

Jemenitische kust. Gedurende

de koloniale tijd was dat om het

Engelse militaire garnizoen in

Aden (Jemen) en de schepen,

die op doorreis van Europa naar

India waren, van vlees te voor-

zien.

MaqdashawNa zijn bezoek aan Zeyla voer

Ibn Batuta naar Maqdashaw

(Mogadishu). Deze zeiltocht

duurde 15 dagen. Toen hij in de

haven aankwam, werd zijn

schip en ook die van anderen

omzwermd door kleine bootjes,

de sunbuks. Deze bootjes wer-

den vooral gebruikt om gasten

aan wal te brengen, om de zee-

waardige vrachtschepen te be-

voorraden, om handelswaren

aan te bieden en om te vissen.

Ook waren er jongens op die

sunbuks, die de kooplieden op

de schepen uitnodigden om bij

een koopman uit de stad te

komen logeren.

MogadishuMogadishu is een enorme stad,

aldus de schrijver, haar inwo-

ners zijn kooplieden. Ook hier

wordt er geschreven over het

slachten van duizenden kame-

len, maar met geen woord werd

hier gerept over de stank die dat

met zich meebracht. Dit kan

drie dingen betekenen. Of Ibn

Batuta is aan de stank gewend

geraakt of in deze stad heeft

men een oplossing voor die

stank en afval gevonden of de

stad was zo groot dat men bui-

ten de stad aan het slachten was,

net zoals in de oude Europese

steden de leerlooiers in geïso-

leerde wijken werkten. Voorts

beschreef hij hoe hij ontvangen

werd door de kadi van de stad,

hoe hij door de sultan in zijn pa-

leis is uitgenodigd, over zijn be-

zoek aan de grote moskee en de

giften die hij ontvangen heeft.

Van daaruit vertrok hij naar de

toen zeer belangrijke handels-

stad Kilwa, een stad verder naar

het Zuiden, gelegen in het hui-

dige Zuiden van Tanzania.

MakdashiNa deze anekdotes aan de hand

van Ibn Batuta valt er wel wat

meer te zeggen over deze stad.

Mogadishu was inderdaad een

grote en belangrijke handels-

stad. Er bestond indertijd een

omvangrijke wolnijverheid,

mogelijk gemaakt door grote

schapenkuddes in de directe

omgeving. De wolproducten,

bekend onder de naam makdas-

hi, waren een belangrijk export-

artikel, tot in Egypte aan toe.

Andere belangrijke exportarti-

kelen waren in de tijd van Ibn

Batuta: sandelhout, ebbenhout

en ivoor. Daarnaast groeiden er

langs de riviervalleien in de

omgeving van de stad bananen,

mango’s en groenten.

De stad had haar belangrijke

positie te danken aan het feit dat

er in haar directe achterland de

rivieren de Shebele en Juba

stroomden, waardoor de bevol-

king van zo’n grote stad gevoed

kon worden en zich er een wol-

nijverheid had kunnen ontwik-

kelen. De taal in de stad was

Arabisch en Somali. Ook zijn er

aanwijzingen, dat er mensen uit

Perzië woonden.

De handel van Mogadishu was

hoofdzakelijk gericht op de

Rode Zee, dus op Egypte, Israël

en Syrië. De scheepvaart op

deze route was seizoensgebon-

den, afhankelijk van de moes-

sonwinden. De stad lag

bovendien op het knooppunt

van een aantal grote zeehan-

delssystemen, waardoor Egypte,

Iran, India en de Oost Afrikaan-

se kust met elkaar verbonden

waren. Overigens waren er voor

1500, in de 9e eeuw, Chinezen

aan de Oost-Afrikaanse en So-

malische kust geweest. Van de

Somalische kust betrokken de

Chinezen wierook, schildpad-

schelpen, sap van de aloë en

amber.

Niet alleen vormden de Somali-

sche kuststeden een schakel in

het grote netwerk van zeehan-

delssystemen, ook lagen deze

steden aan het einde van kara-

vaanroutes die vanuit het bin-

nenland kwamen. Zeyla was

een van de belangrijkste haven-

steden voor het Ethiopische

hoogland.

De handel op de Somalische en

Oost-Afrikaanse kust was zo

intens, dat er naast het lokale

ruilmiddel, de cowrie-schelp,

ook gemunt geld in zwang

kwam. In de al eerder genoem-

de havensteden Mogadishu en

Kilwa werden munten opgericht

om geld te slaan. Het enige tot

op heden gevonden exemplaar

dat in Mogadishu geslagen is,

draagt een jaartal dat overeen-

komt met ons jaar 1322.

Hans Alles

Juli 2015 GEEDI 15

Een geduldig mens eet rijpe vruchten (Swahili)

Igaal Shidaad en de leeuw

Opnieuw een kinderverhaal uit de bundel Oude Somalische Kinderverhalen

van O.A. ABDI (Kelli). Hij schreef het boekje met de bedoeling dat de traditio-

nele Somalische kinderverhalen doorverteld zullen worden. Ze zijn afkomstig

uit alle windstreken van Somalië en ze worden waarschijnlijk al eeuwenlang

verteld. Tot de jaren zeventig van vorige eeuw werden de verhalen niet opge-

schreven. Toch hebben ze eeuwenlang overleefd door mondelinge overlevering.

De oorspronkelijke vorm is nooit verloren gegaan.

Igaal was met zijn vrouw, kin-

deren en vee naar een nieuwe

plek getrokken. In dit nieuwe

gebied was meer gras, waren

meer bomen en er was meer

water. Hier wilde hij blijven!

Zijn vrouw was niet erg blij

met zijn beslissing, want zij

hoorde in de verte het brullen

van de wilde dieren.

Tijdens het opkomen van de

zon de volgende morgen zijn

ze druk aan het werk. Ze zijn

bezig om de tenten op te zet-

ten als plotseling Igaal’s

vrouw roept: “Igaal, ik hoor

de leeuwen.” Igaal zegt kalm:

“Maak je maar niet ongerust,

het komt wel goed”. Ze wer-

ken verder maar zijn vrouw

vertrouwt het niet, ze houdt

de omgeving goed in de ga-

ten. Plotseling roept zijn

vrouw: “Igaal daar komt een

leeuw aan”. Igaal sust zijn

vrouw en zegt quasi rustig:

“Maak je toch geen zorgen, ik

maak het wel in orde”. De

leeuw brult opnieuw en gaat

de richting van de kraal uit.

Dan roept zijn vrouw angstig:

“Igaal, de leeuw gaat de kraal

zo binnen”. “Wacht maar af;

ik zal hem een watjekou geven

als hij dichterbij komt”, zegt

Igaal stoer. Maar hij denkt:

zolang de leeuw daar bezig is,

is hij niet hier bij mij. Zijn

vrouw schreeuwt: “Igaal, kijk

hij vreet onze dieren op, hij

pakt mijn beste koe, Igaal

gauw, doe iets”. Igaal kan zijn

vrouw niet laten merken dat

hij als man ook bang is, want

dan is het hek van de dam en

zal hij geen rust meer kennen.

Zijn vrouw zal hem dat

steeds weer voor de voeten

gooien. Hij pakt met veel bra-

voure een grote steen en

houdt die in zijn hand om-

hoog. Verder doet hij niets

behalve trillen als een rietje.

Maar Igaal is blij dat de

leeuw eindelijk met zijn prooi

ervandoor gaat. Gelukkig

daar komt hij goed van af.

Het is wel jammer dat het

hun beste melkkoe is. Hij

hoopt de leeuw nooit meer

terug te zien. “Daar zijn we

mooi van af”, zegt hij opge-

lucht tegen zijn vrouw. Maar

zijn vrouw is woest op Igaal

en zegt verontwaardigd: “Jij

bent en blijft een lafaard en

dat zal ik nooit vergeten”.

Igaal kijkt beteuterd naar zijn

vrouw. Hij dacht dat ze zijn

angst niet gemerkt had.

16 GEEDI Juli 2015