Geedi en Hayaan: woorden met een...

16
Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen- naar het buitenland, ver weg. Je vraagt je af: wanneer ga je hem weer zien, wanneer kun je hem weer ontmoeten en zal er weer samen gegeten worden, gepraat. Kortom: wanneer is hij weer bij je terug?’ Een citaat uit de allereerste nieuwsbrief Hayaan van destijds Stichting Gowraar, Hulp voor Somalië. Dat moet zo ergens in 2001 geweest zijn. Het voorbeeld werd gebruikt om duidelijk te maken wat de betekenis is van het woord Hayaan. Ook hier functioneert het prima, omdat Geedi een bijna zelfde betekenis heeft. Er zit de wens in naar iets dat je graag zou willen, waar je verlangend naar uitkijkt, waar je naar streven moet en dat nog buiten bereik ligt, dat ook zijn tijd vereist, voordat je het bereikt. Zowel Hayaan als Geedi zijn Somalische woorden die dát juist weergeven, ieder met een aparte nuance. 1 December aanstaande is het zover. De vriend van destijds is in Mogadishu terechtgekomen. Somalië werd nooit eerder door mij bezocht. Een wens van héél lang geleden gaat werkelijkheid worden, ik heb ernaar uitgezien. Hayaan van destijds en Geedi van nu zijn geen inhoudsloze woorden gebleken. Het uitzien en streven naar weerzien is niet tevergeefs geweest en de vereiste tijd daarvoor is nu verstreken. Een kleine sprong voorwaarts of opzij! Overal het afgelopen jaar kon het optimisme gehoord en gezien worden bij en in de Somalische gemeenschap in onze buurt. Ná de verkiezingen van eind 2016 en de presidentsverkiezing van februari daaropvolgend was het alsof een frisse en vrolijke bries was gaan waaien. Vol vertrouwen in de gang van zaken en met een groeiend ge- loof dat het beter zou gaan in Somalië daarginds in Afrika Januari 2018 GEEDI 1 Colofon Geedi, Nieuwsbrief Somalië is een zelfstandige uitgave, niet gebonden aan een bestaande organisatie. Geedi is een werk- groep van vrijwilligers van So- maliërs en Nederlanders. Voor informatie: Gerard de Bondtstraat 25 5017 GS Tilburg, 013-5357041 [email protected] www.geedi.org Medewerkers: Abshir, Araksan, Mahamed, Carla (website), Coen (lay-out), Marian (redigeren), Remco en Gijs Oprechte dank aan: Abdinasir, Amin, Suad, Henk, Yusuf, Abdulkadir, Zahra, Dahir, Willem en Stella (vertalingen) KAAH EXPRESS BV Nummer 11 Gratis Januari 2018 Deze Geedi is ook bestemd voor de brievenbus van je buren, vrienden en familie. Geedi is voor iedereen, dus verspreidt Geedi.

Transcript of Geedi en Hayaan: woorden met een...

Page 1: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Geedi en Hayaan:

woorden met een inhoud!

‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen- naar hetbuitenland, ver weg. Je vraagt je af: wanneer ga jehem weer zien, wanneer kun je hem weer ontmoetenen zal er weer samen gegeten worden, gepraat.Kortom: wanneer is hij weer bij je terug?’

Een citaat uit de allereerste

nieuwsbrief Hayaan van

destijds Stichting Gowraar,

Hulp voor Somalië. Dat moet

zo ergens in 2001 geweest zijn.

Het voorbeeld werd gebruikt

om duidelijk te maken wat de

betekenis is van het woord

Hayaan. Ook hier functioneert

het prima, omdat Geedi een

bijna zelfde betekenis heeft.

Er zit de wens in naar iets dat je

graag zou willen, waar je

verlangend naar uitkijkt, waar

je naar streven moet en dat nog

buiten bereik ligt, dat ook zijn

tijd vereist, voordat je het

bereikt. Zowel Hayaan als

Geedi zijn Somalische woorden

die dát juist weergeven, ieder

met een aparte nuance.

1 December aanstaande is het

zover. De vriend van destijds is

in Mogadishu terechtgekomen.

Somalië werd nooit eerder door

mij bezocht. Een wens van héél

lang geleden gaat werkelijkheid

worden, ik heb ernaar uitgezien.

Hayaan van destijds en Geedi

van nu zijn geen inhoudsloze

woorden gebleken. Het uitzien

en streven naar weerzien is niet

tevergeefs geweest en de

vereiste tijd daarvoor is nu

verstreken.

Een kleine sprong voorwaarts

of opzij! Overal het afgelopen

jaar kon het optimisme gehoord

en gezien worden bij en in de

Somalische gemeenschap in

onze buurt.

Ná de verkiezingen van eind

2016 en de presidentsverkiezing

van februari daaropvolgend was

het alsof een frisse en vrolijke

bries was gaan waaien.

Vol vertrouwen in de gang van

zaken en met een groeiend ge-

loof dat het beter zou gaan in

Somalië daarginds in Afrika

Januari 2018 GEEDI 1

Colofon

Geedi, Nieuwsbrief Somalië is

een zelfstandige uitgave, niet

gebonden aan een bestaande

organisatie. Geedi is een werk-

groep van vrijwilligers van So-

maliërs en Nederlanders.

Voor informatie:

Gerard de Bondtstraat 25

5017 GS Tilburg,

013-5357041

[email protected]

www.geedi.org

Medewerkers:

Abshir, Araksan, Mahamed,

Carla (website), Coen

(lay-out), Marian (redigeren),

Remco en Gijs

Oprechte dank aan:

Abdinasir, Amin, Suad, Henk,

Yusuf, Abdulkadir, Zahra, Dahir,

Willem en Stella (vertalingen)

KAAH EXPRESS BV

Nummer 11 Gratis Januari 2018

Deze Geedi is ook bestemd

voor de brievenbus van je

buren, vrienden en familie.

Geedi is voor iedereen, dus

verspreidt Geedi.

Page 2: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

voelde het aan als een nieuwe

lente! Er was zo lang al naar

uitgezien en nu komt dat stapje

voor stapje dichterbij. Deze zo

betekenisvolle klank van

Hayaan van toen, van de huidige

Geedi klinkt meer dan ooit

tevoren, duidelijk hoorbaar!

Géén aanslag zoals die van

medio oktober in Mogadishu

-de grootste ooit in Afrika!- kan

die gehoorde en gevoelde klank

overstemmen.

En méér dan ooit moet opnieuw

geschreven, geroepen,

geschreeuwd worden: Somalië

mag niet vergeten worden!

Zeker nu niet, nu de kiem van

hoop weer wortel is gaan

schieten.

En ik … ik reis op 1 december

rustig af … naar Mogadishu.

Een goede vriend wacht daar.

Gijs

Zes maanden na de presidentsverkiezingen

De situatie in Somalië

Er is heel veel veranderd wat betreft de veiligheid in de stad Mogadishu.De mensen die daar wonen zijn daar erg tevreden over; ook over de manier waaropdit allemaal heeft plaatsgevonden. Jonge mensen durven óók weer ’s avonds hetuitgaansleven in te gaan. De winkels zijn weer tot heel laat geopend, de benzine-tankstations zelfs dag en nacht. De stad is weer volop in leven op alle gebied.

Naast de genoemde ontwikke-

lingen is er eveneens sprake van

oppositie, een tegenbeweging,

en dan met name van hen die in

de afgelopen jaren niet meer de

positie hebben kunnen bemach-

tigen die ze ooit voor ogen

hebben gehad. Velen van hen

hebben eerder posities in voor-

afgaande regeringen gehad.

In het huidige parlement hebben

zij wel hun vertegenwoordigers.

Bovendien spelen er ook

problemen meer van buitenaf.

Politieke problemen zoals die

zich ook in de Golfstaten

voordoen.

Er vinden momenteel botsingen

plaats tussen van de ene kant

landen als Saoedi Arabië, Egyp-

te en de Verenigde Arabische

Emiraten (UAE) en aan de an-

dere kant Qatar. Dit laatst ge-

noemde land is de eigenaar van

de tv-zender Al Jazeera. Er is

veel commentaar van met name

de eerstgenoemde landen; men

is het erg oneens met de wijze

waarop Al Jazeera nieuws

brengt. Daarnaast spelen nog

wat andere, kleine onenigheden

en meningsverschillen een rol.

Het streven van bovengenoemde

landen is om Qatar te isoleren

door boycots via de lucht, het

land en de zee (zoals blokkades).

Omdat Somalië bij de Arabi-

sche Liga hoort, wordt door de

genoemde landen geëist dat ook

Somalië de banden met Qatar

gaat verbreken. Samen met

2 GEEDI Januari 2018

Mogadishu. Foto: AU-UN IST Stuart Price

Page 3: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Koeweit weigert de regering in

Mogadishu daaraan gevolg te

geven. Er wordt voor een neu-

tralere positie in deze proble-

matiek gekozen. Er zijn immers

geen rechtstreekse problemen

vanuit Somalië met Qatar.

De Verenigde Arabische Emi-

raten hebben hierop als volgt

gereageerd door bij de federale

regio’s van Somalië erop aan te

dringen in oppositie te gaan

tegen de centrale overheid in

Mogadishu. Door middel van

het verstrekken van financiën

aan de regio’s ondersteunen zij

hun voorstellen in deze.

Een ander probleem is de posi-

tie van AMISOM (African

Union Mission to Somalia), de

internationale, militaire vredes-

macht van de Afrikaanse Unie.

AMISOM wil wel langer in

Somalië blijven en tot contract-

verlenging overgaan, maar biedt

te weinig ondersteuning wat be-

treft de bestrijding van terreur-

groepen. Van de kant van de

Somalische overheid is er daar-

voor te weinig militaire macht

aanwezig en is er gebrek aan

militair materiaal. Het huidige

Somalische leger is gevormd

door het samenbrengen van

allerlei groepen soldaten die

voorheen kleinere belangen

hebben verdedigd (clan, krijgs-

heren en anderen).

Er is te weinig financiële basis

geweest voor dit leger. Daarbij

zijn er sancties genomen vanuit

de Verenigde Naties wat betreft

wapenleveranties aan Somalië

(en óók Eritrea!). Al met al een

té zwakke basis voor het leger

van Somalië om zelfstandig en

effectief de terreur te kunnen

bestrijden.

Bij dit alles speelt bovendien de

houding van de internationale

gemeenschap een kwalijke rol.

Steeds weer worden er vanuit

die kant beloften gedaan aan

Somalië en vervolgens worden

die veelvuldig niet of slechts

indirect nagekomen.

Zo worden die door allerlei

ngo’s gebruikt die beschikbaar

gestelde gelden niet voor de

eigenlijke bestemming

gebruiken, maar deze inzetten

voor de eigen veiligheid of ten

gunste van plekken van de

Europese Unie binnen Somalië,

Kenia of elders.

De hierboven geschetste proble-

men veroorzaken tegelijkertijd

dat terroristen voortdurend

durven en ook daadwerkelijk

kunnen toeslaan: met als gevolg

aanslagen zoals die van medio

oktober jongstleden waarbij

honderden mensen zijn

omgekomen en nog eens

honderden werden verwond.

Tot slot: de huidige situatie is

zéér zeker niet hopeloos, maar

voor de hierboven geschetste

problemen moet men dan wel

tot een oplossing komen. De

aanwezige speciale militaire

eenheden en veiligheidstroepen

hebben nu al heel veel goeds

gebracht in Mogadishu.

vanuit Mogadishu

Abdinasir M.Halane

Januari 2018 GEEDI 3

Mogadishu na de explosie van half oktober 2017. Foto: EPA

AMISON in Somalië Foto: Tobin Jones AMISON

Page 4: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Meisjesbesnijdenis

Al in 1977 verscheen er in Nederland een klein boekwerkje in brochureformaatover dit onderwerp. Het was een uitgave van de beweging van feministischevrouwen, Dolle Mina. Vanaf ongeveer 1969 kwam Dolle Mina op voor de rechtenvan de vrouwen en timmerde hard aan de weg over een zeer breed terrein.

Het onderwerp meisjesbesnij-

denis is eerder binnen de Geedi

Nieuwsbrief niet aan de orde

geweest. Dit werd door kriti-

sche lezers opgemerkt en aan

ons voorgelegd. Meer dan vol-

doende reden om hierover het

woord te geven -of beter gezegd

de pen, nog beter het toetsen-

bord!– aan Zahra Naleie, die

vanuit FSAN (zie ook elders in

dit nummer) zich uiterst actief

bezighoudt met dit onderwerp

Meisjesbesnijdenis is een

ingreep aan de uitwendige

vrouwelijke geslachtsorganen

zonder medische noodzaak.

Er zijn verschillende manieren

waarop besnijdenis kan plaats-

vinden. Welke delen van de

geslachtsorganen worden

verminkt en in welke mate dat

gebeurt, hangt af van de lokale

gebruiken, de wens van de

ouder(s) en de besnijd(st)er.

Besnijdenis kan lichamelijke,

psychische en seksuele proble-

men veroorzaken. De kans op

deze gevolgen is groot, zowel

kort na de ingreep als op

langere termijn. Extreme pijn

(wanneer de ingreep zonder

verdoving plaatsvindt), klachten

van de urinewegen (pijn bij het

plassen, ophoping van de urine

in de blaas), overmatig bloed-

verlies, kans op infecties, shock,

en zelfs overlijden. Gevolgen

op de langere termijn zijn

lichamelijke klachten zoals

menstruatieklachten, pijnlijke

en/of moeilijke urinelozing,

urineweginfecties, chronische

infecties, littekenvorming.

Daarnaast kunnen ook psycho-

sociale en seksuele problemen

zich voordoen.

Het besnijden of bewerken van

de uitwendige genitalia van

meisjes is een culturele traditie

die nauw verbonden is met

opvattingen over reinheid,

schoonheid, vrouwelijkheid en

seksuele moraal. De redenen

waarom ouders hun dochters

laten besnijden, verschillen van

familie tot familie en ook van

gemeenschap tot gemeenschap.

Doorgaans gebeurt dit ter

bescherming van de sociale

status van het gezin en om de

kans op het vinden van een

huwelijkspartner te vergroten.

Zo proberen ouders de toe-

komst van hun dochters veilig

te stellen. Huwbaarheid is dan

ook een belangrijke factor.

Praktiserende gemeenschappen

noemen vaak de volgende rede-

nen voor besnijdenis: het ver-

groten van de huwelijkskansen;

bescherming van de maagde-

lijkheid van het meisje; het

geeft status in de gemeenschap;

een besneden vrouw is mooi;

het is een teken van goede

opvoeding, een culturele traditie,

alsook een religieus voorschrift.

De besnijdenis vindt meestal

plaats op de leeftijd van vier tot

twaalf jaar. Maar in sommige

culturen worden meisjes een

4 GEEDI Januari 2018

Prevalentiecijfers meisjesbesnijdenis in Afrika

Page 5: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

paar dagen na de geboorte al

besneden. Ook tot vlak voor het

huwelijk kan meisjesbesnijdenis

plaatsvinden.

Migratie kan eraan bijdragen

dat besnijdenis op een andere

leeftijd uitgevoerd wordt dan

gebruikelijk is in de eigen cultuur.

De exacte herkomst van besnij-

denis is niet duidelijk. Er zijn

Egyptische mummies gevonden

van besneden vrouwen die date-

ren van 2000 jaar voor Christus.

De traditie wordt vaak in

verband gebracht met de religie.

Maar meisjesbesnijdenis wordt

zowel in de Koran als in de

Bijbel niet vermeld als een

religieus voorschrift.

Er zijn landen waar de islam

beleden wordt en waar meisjes-

besnijdenis niet voorkomt.

Daarnaast komt meisjesbesnij-

denis ook elders voor zoals

onder (koptische) christenen en

in gemeenschappen met

natuurgodsdiensten.

Meisjesbesnijdenis inNederlandVolgens een onderzoek van

Pharos* in samenwerking met

het Erasmus Medisch Centrum

(2013) lopen er jaarlijks naar

schatting veertig tot vijftig in

Nederland woonachtige meisjes

reëel risico om besneden te

worden. In Nederland wonen

naar schatting 29.000 vrouwen

die besneden zijn. Tachtig

procent van deze vrouwen komt

uit Somalië, Egypte, Ethiopië,

Eritrea en de Koerdische

autonome regio in Noord-Irak.

Het merendeel van hen is tussen

de twintig en 49 jaar oud.

Het beleid in Nederland is een

zerotolerancebeleid dat wil zeg-

gen dat alle vormen van meis-

jesbesnijdenis zijn verboden.

De Nederlandse ketenaanpak

bestaat uit een combinatie van

preventie, wetshandhaving en

aandacht voor goede zorg voor

vrouwen die een besnijdenis

hebben ondergaan.

Veel professionals hebben een

rol daarin, waaronder vanuit

medische zijde, alsook vanuit

de jeugdgezondheidszorg (JGZ)

en Veilig Thuis*. De rol van

sleutelpersonen uit de doelgroep

is onmisbaar in de preventie van

meisjesbesnijdenis. Via FSAN*

wordt een landelijk netwerk van

sleutelpersonen getraind en be-

heerd.

Wetgeving NederlandMeisjesbesnijdenis is als vorm

van kindermishandeling in het

wetboek van strafrecht

opgenomen.

§ Vanaf 1 juli 2009 is de

verjaringstermijn verlengd.

Een vrouw kan nu aangifte doen

van haar besnijdenis tot haar

38ste levensjaar.

§ In maart 2013 is de rechts-

macht wat betreft besnijdenis

uitgebreid. Een besnijdenis die

in het buitenland is gepleegd,

maar waarbij het slachtoffer de

Nederlandse nationaliteit of een

vaste woon- of verblijfplaats in

Nederland heeft, is nu ook straf-

baar in Nederland. Dit geldt ook

als de dader een buitenlandse

nationaliteit heeft en/of niet in

Nederland woonachtig is.

§ Sinds 2001 is het mogelijk dat

minderjarigen een beroep doen

op een verblijfsvergunning

‘Asiel voor bepaalde tijd’ van-

wege een aantoonbare dreiging

van meisjesbesnijdenis.

De ministeries van VWS* en

VenJ* hebben het document

Verklaring tegen meisjesbesnij-

denis ontwikkeld en ook onder-

tekend. JGZ professionals en

sleutelpersonen geven deze

verklaring mee aan ouders die

het land van herkomst willen

bezoeken. Deze verklaring

informeert familieleden over de

consequenties en strafbaarheid

van meisjesbesnijdenis in

Nederland. Het ondersteunt bij

het weerstaan van familiedruk.

Sinds 1 juli 2013 is de wet

Verplichte Meldcode Huiselijk

Geweld en Kindermishandeling

(waaronder meisjesbesnijdenis)

in werking getreden.

Voor iedere professional geldt

bij een vermoeden van onder

andere een dreigende of een

uitgevoerde besnijdenis dat hij

of zij moet handelen volgens

het stappenplan behorende bij

de eigen meldcode. Voor

medewerkers in de juridische

keten (Veilig Thuis, Openbaar

Ministerie, Raad voor de

Kinderbescherming, politie) is

er het handelingsprotocol

meisjesbesnijdenis voor

minderjarigen. Het beschrijft

hoe te handelen bij het

vermoeden of kennis van een

dreigende of uitgevoerde

besnijdenis.

Januari 2018 GEEDI 5

Page 6: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Wat doet FSAN op het gebied van meisjesbesnijdenis?

§ FSAN werkt nauw samen met

onder andere zelforganisaties,

Pharos, GGD GHOR*, regio-

nale GGD’en en internationale

netwerken;

§ ontwikkelt voorlichtingsmate-

riaal voor doelgroepen;

§ draagt zorg voor begeleiding

van Sleutelpersonen;

§ is nauw betrokken bij het

mede-ontwikkelen van

richtlijnen en protocollen;

§ is actief met uitwisseling van

kennis en ervaringen op

internationale niveau;

§ organiseert voorlichtings-

bijeenkomsten op regionaal

niveau met zelforganisaties.

§ geeft trainingen aan professio-

nals en sleutelpersonen;

Het meisjesbesnijdenisproject

van FSAN is gesubsidieerd

door het ministerie V.W.S.

Zahra Naleie, FSAN

* Pharos: Onderzoekscentrum

gezondheidsverschillen (onder

andere kwetsbare groepen)

* Veilig Thuis: Advies- en

meldpunt huiselijk geweld en

kindermishandeling

* FSAN: Federatie van Somali-

sche Associaties in Nederland

* V.W.S.: Ministerie van Volks-

gezondheid, Welzijn en Sport

* V en J: Ministerie van

Veiligheid en Justitie

* GGD GHOR: Vereniging

voor publieke gezondheid en

veiligheid.

Adeey maroogto-dorpen in Kismayo

Adeey maroo(g)to is de uitdrukking in lokaal Somali Bantu die betekent ‘mijnmoeder is er niet’. De situatie is dan zo dat ouders iedere dag hun huizen afsluitenom erop uit te gaan om het dagelijkse brood voor de familie te vinden.De meerderheid van de bewoners van de nederzettingen zijn immers IDP(Internally Displaced Persons), ontheemden, mensen die door droogte verdrevenzijn of andere kwetsbare leden van de gemeenschap.

Deze voortdurend groeiende

adeey maroogto-nederzettingen

staan erom bekend dat ze grote

aantallen wezen en niet begelei-

de, of van hun familie geschei-

den minderjarigen herbergen,

die de nacht doorbrengen in de

geïmproviseerde behuizingen.

De ouders zijn overdag naar de

stad om allerlei soorten werk te

doen, bijvoorbeeld op de markt.

Deze kinderen lopen erg grote

risico’s. Dat zijn:

§ geen bescherming tegen

mishandeling

§ ontbreken van civiele

bescherming

§ pijniging en onderdrukking

vanuit de gemeenschap

§ gedwongen kinderarbeid

§ verkrachting en sodomie

§ gebrek aan hygiëne en

voeding

Ten aanzien van hier genoemde

risicofactoren genieten deze

minderjarigen onvoldoende

steun, hoewel er organisaties

zijn, zoals Sedhuro, die pogen

hulp te bieden, maar het is een

feit dat hun situatie zich

verscherpt en dagelijks

verslechtert naarmate er minder

dienstverlening is.

Sedhuro voerde algemene

schattingen uit over aantallen

mensen die bedreigd worden

door schendingen van

mensenrechten.

6 GEEDI Januari 2018

In Darfur tekenen studenten en docenten een belofte te

stoppen met besnijdenis. Foto: Albert Gonzalez Farran

Page 7: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Aanbevelingen door Sedhuro:

ª maatschappelijk bewustzijn

voor de rechten van kinderen

ª aandacht voor hygiëne

ª hulp in levensonderhoud

alsook bescherming bij

familiescheiding

ª opzetten en trainen van

beschermingssystemen voor de

omgeving

ª onderwijs aan jonge kinderen

van schoolleeftijd

ª voor preventieve maatregelen

tegen overtredingen training

van ngo-stafleden in het veld

ª gemeenschappelijk mobilisa-

tievermogen verhogen en

trainen om gewelddadigheid te

voorkomen en burgers te

beschermen

Tragisch incident

Fadumo Umbera Gurey is der-

tig jaar. Ze komt uit Bula Saaq

in het district Jamame in lager

Juba. Nadat de droogte haar

regio hard trof waardoor ze

alles verloor, besloot ze naar

Kismayo te gaan. Daar vestigde

ze zich in het Dalxiiska IDP

kampement.

Fadumo deed allerlei werk,

huishoudwerk, kleding wassen

of ander handwerk om haar

kinderen te onderhouden. Ze

liet hen altijd ‘s morgens vroeg

achter in huis en kwam laat in

de middag met overgebleven

voedsel terug dat ze verzamelde

in de huizen waar ze werkte of

een beetje geld dat ze met hard

werken verdiende.

Mensen in de IDP kampen zijn

vooral vrouwen en kinderen;

volwassenen en kinderen boven

acht jaar verlaten ‘s morgens de

kampementen om dagwerk te

zoeken, dus alleen heel jonge

kinderen en bejaarden blijven in

de kampen en zijn niet in staat

hulp te bieden in noodgevallen.

Op zondag 17 september 2017

sloot Fadumo zoals gewoonlijk

de kinderen in huis op en ging

naar een andere buurt om

kleding te wassen. Terwijl ze

weg was brak er brand uit in

haar huis en haar vijf kinderen

kwamen in de vlammen om.

De brand verwoestte zeven

andere woningen en verwondde

drie personen. ‘Toen de brand

uitbrak, riepen de kinderen om

hulp, maar er was niemand om

hen te redden,’ zegt een

ooggetuige. ‘Ik zag hun kleine

handjes uit het brandende huis

steken,’ voegde hij eraan toe.

Toen Fadumo in de late middag

terugkwam en hoorde wat er

met haar kinderen was gebeurd,

stortte ze in en viel flauw. De

kinderen waren tussen de twee

en acht jaar oud. De andere

moeders uit de buurt waren ook

weg toen de brand uitbrak.

Overigens had Fadumo weinig

geluk, want haar eerste drie

huwelijken eindigden in

scheidingen. Ze zorgde in haar

eentje voor de kinderen, zonder

hulp van de vaders.

Ze trouwde kortgeleden voor de

vierde keer en is nu zwanger,

maar ongelukkigerwijs

verdween ook deze echtgenoot

spoorloos. Ze lijdt aan een

trauma in verband met het

verlies van de kinderen en het

verdwijnen van haar man en

heeft niemand om haar te helpen.

Dahir Kamiin

Januari 2018 GEEDI 7

Sedhuro

Lokale ngo Sedhuro (Organisatie voor sociaal-economische

ontwikkeling en mensenrechten) is er om te helpen in IDP’s en

te lobbyen voor minderjarigen, droogte-evacuees en

teruggekeerde vluchtelingen, zowel die op eigen initiatief als

onder een programma terugkeerden. Het streven naar

handhaving van mensenrechten wordt gedaan door mensen van

Sedhuro op plekken waar zorgwekkende gevallen worden

erkend; ze verwijzen naar dienstverleners voor psychosociale

steun en begeleiding op organisatorisch vlak. De organisatie

belegt ook rondetafelgesprekken met de autoriteiten voor assis-

tentie en structurele hulp.

Page 8: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

‘Mevrouw, de toiletbrieven zijn op!’

Zoals ik in mijn vorige column over taalfouten schreef, is het leren van de Neder-landse taal niet makkelijk en al zeker niet in het begin van het taaltraject. Het lerenvan een vreemde taal in het kader van integratie is allereerst een langdurig proces,want naast de nieuwe woorden en zinsbouw die je van de taalboeken en je docentleert, leer je tegelijkertijd ook de cultuur, de normen en waarden die erbij horen.Het is bovendien een ‘foutief’ traject, want je maakt bijna elke keer -zonder dat jehet weet- grappige of soms verschrikkelijke taalfouten.

Wellicht komen die taalfouten

door het verschil tussen hoe je

als vreemdeling iets zegt in je

eigen taal en hoe de Neder-

landers dat in het Nederlands

zeggen. Of misschien komt het

door een letterlijke vertaling

vanuit je eigen taal.

Hoe dan ook, feit is dat je

tijdens dit langdurige taaltraject

talloze taalfouten moet maken.

Niet zomaar fouten maar

missers waardoor je zelfs om

jezelf moet lachen. Misschien

schaam je je er soms voor,

vooral wanneer een ‘lompe’ en

directe Hollander je in het open-

baar met sarcasme corrigeert.

Nou, een voorbeeld van de

ontelbare taalfouten die ik ooit

heb gemaakt zo’n negen jaar

geleden bij het gebouw van

Vluchtelingenwerk in het AZC

Almelo. Daar werden -en wor-

den nog steeds- vluchtelingen

hartelijk en onvoorwaardelijk

geholpen, maar je moest er

soms in een lange rij staan.

Op een dag moest ik ongeveer

een half uur in zo’n rij staan

wachten om mijn contactper-

soon van Vluchtelingenwerk te

ontmoeten. Eerlijk gezegd: als

ik maar word geholpen, vind ik

dertig minuten in de rij staan

niet echt lang hoor!

Maar opeens moest ik mijn

behoefte doen en ik ging gelijk

naar het toilet. En tot mijn

verbazing was er geen

toiletpapier in de wc.

Ik kwam uit het toilet en stapte

naar de medewerkster die achter

de balie stond. ‘Mevrouw,

de toiletbrieven zijn op’, zeg ik

kalm en zelfverzekerd.

‘Hadden wij brieven in het

toilet?’ vraagt ze stomverbaasd

aan een jonge stagiair.

‘Nee! Hoezo? Is de brievenbus

naar het toilet verplaatst?’

reageert de jonge stagiair met

wat sarcasme erbij, zo denk ik

te horen.

De mevrouw kwam wat

naderbij en vroeg mij fronsend:

‘Meneer, hoe bedoelt u:

toiletbrieven zijn op?’

‘Ik wil de wc gebruiken, maar

er zijn geen toiletbrieven’, zeg

ik nogmaals heel zelfverzekerd

maar nu met wat

stemverheffing.

‘Oh, toiletpapier bedoelt u?’

vraagt ze lachend.

‘Ja... ja...’antwoord ik en ik

moet onbedaarlijk om mezelf

lachen. En zij en de jonge

stagiair lachten ook hartstikke

hard om mijn taalfout.

Maar het kan me niets schelen;

ik leer van mijn taalfouten.

Yusuf Abdi Mohamed

8 GEEDI Januari 2018

Page 9: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Sleutelrol Somalische migranten veiligheid

Waarom zou je (Somalische) migranten betrekken bij veiligheid in Nederland en inhun herkomstland? Dat is de vraag die in dit artikel centraal staat. Het antwoordspreekt zo vanzelf dat je je afvraagt waarom je daarover moet schrijven of lezen.Immers deze mensen hebben bij uitstek belang bij stabiele verhoudingen ginds enhier, zijn met lijf en ziel betrokken en willen een toekomst. Hun dochters en ookhun zonen zijn in Nederland naar school geweest, voelen zich Nederlander, zijndikwijls heel capabel en kennen de situatie in Somalië en Nederland zowel vanuiteen Nederlands als vanuit een Somalisch perspectief.

Laten we met een minder

bekend Somalisch perspectief

beginnen. Clans/families in

Oost-Afrika leven al ongeveer

3000 jaar als veehouders. Ze

leven van de melk en het vlees

van dromedarissen, koeien,

schapen en geiten. Nog steeds

trekt het grootste deel (70 tot 80

procent) rond in woestijn-

achtige gebieden, afhankelijk

van waar er voedsel en water

voor de beesten is.

Een levenswijze aangepast aan

deze schaarse gebieden met een

ervaring van 3000 jaar.

Natuurlijk zijn er conflicten

over wie het eerst bij de put

mag en welke weidegronden

voor welke clan zijn. Daarom

worden er voortdurend afspra-

ken gemaakt op grond van

regels en wetten die vaak ook al

3000 jaar in gebruik zijn.

Vertrouwen staat centraal.

Huwelijken tussen clans helpen

daarbij. Mede daarom spelen

vrouwen een sleutelrol om de

vrede te bewaren. Het stelsel

heet ‘Heer’.

Dit stelsel van Heer-wetten lijkt

sterk op het Oude Testament en

ook op de Koran, boeken die

ontstaan zijn in een zelfde soort

semi-nomadische samenleving,

lang voordat ze opgeschreven

werden.

Kunnen zulke oude wetten nog

wel relevant zijn voor deze

huidige tijd?

Heer staat niet op papier. Het is

een mondeling overgeleverde

traditie, net zoals de verhalen

uit Koran en Bijbel dat lang

waren. Een voordeel van een

orale traditie is dat het stelsel

van afspraken flexibel is en met

wijsheid aanpasbaar aan de

‘huidige’ tijd.

Er zijn bovendien rechters die

de oude wetten uitleggen naar

nieuwe situaties. Ze zijn verge-

lijkbaar met de Richters in het

Oude Testament. Niet altijd is

dat gemakkelijk. Vooral waar

oude begrippen botsen met

interpretaties van machtige

volken die uitgaan van andere

principes. Een voorbeeld is het

eigendomsrecht zoals Neder-

land dat kent. Dat is gebaseerd

op boerentradities uit de Angel-

saksische middeleeuwen, waar

stukken grond ommuurd

werden en bemest van generatie

op generatie.

Dat was zoveel werk en zo

belangrijk voor het overleven

dat je ook na je dood nog over

die grond wilde beschikken.

De situatie voor nomaden is

totaal anders. Zij hebben belang

bij ‘gebruiksrechten’ gedurende

een bepaalde periode. Is het

gras op en zijn de bomen kaal

dan trek je verder. Heeft jouw

grootvader de put gegraven, dan

heb jij eerste rechten als er

gedronken moet worden, maar

zelfs aan je vijand zou je geen

water kunnen weigeren; immers

‘alles wat wij op aarde nodig

hebben is door God gegeven’.

Januari 2018 GEEDI 9

Page 10: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Dit denken is sterk verwant met

hoe de indiaan Chief Seattle in

Noord-Amerika sprak over ‘hoe

kun je de wind, het water, het

land bezitten?’ De Aboriginals

in Australië en natuurvolken en

de meeste andere niet-westerse

culturen hebben overigens een

omgang met de natuur en een

waardestelsel dat veel beter

aansluit bij een duurzame

toekomst dan het vrijemarkt-

denken in het Westen.

Vrouwen corrigerenHeerHeer heeft vrijwel overal ook

een Sharia-golf over zich heen

gehad. Dat ging tamelijk geruis-

loos, omdat Heer zo lijkt op de

Koran. Vooral vrouwen hebben

hierbij aanvankelijk veel rech-

ten en invloed verloren.

Pre-Sharia Heer is veel minder

vrouwonvriendelijk. In Wajir

(een Somalisch gebied in

Noordoost Kenia) werken vrou-

wen hard aan een correctie.

Tot 2010 was het bijvoorbeeld

gebruikelijk een verkrachting te

sussen of eventueel te compen-

seren door een dromedaris te

schuiven naar ‘de familie die

materieel schade geleden had,

omdat hun verkrachte vrouw

minder waard geworden was’.

Niet zelden werd de vrouw in

kwestie vervolgens verstoten,

omdat ‘ze de familie schande

gebracht had’.

Sterke vrouwen in Wajir

protesteerden lang en krachtig.

In 2010 werd besloten voortaan

alle verkrachtingszaken onder

de nationale wetten van Kenia

te behandelen. De vrouwenbe-

weging spoorde met mobieltjes,

internet en een groot netwerk

net zo lang, totdat ze de

verkrachter -bijvoorbeeld in

Nakuru, 700 km van Wajir-

hadden gevonden en lieten hem

daar arresteren. Zulke mannen

worden nu veroordeeld tot 10

soms 15 jaar gevangenisstraf.

De vrouwenbeweging vangt het

slachtoffer op, zorgt dat ze als

‘onteerde’ vrouw niet in de

prostitutie terecht komt, maar

werk krijgt, of een opleiding of

een marktkraam.

Vrede en veiligheid opeigen krachtIn 1993 was Wajir al een aantal

jaren lang bitter verdeeld door

ruzies over weidegronden.

Wederzijds waren er doden

gevallen, telkens weer werd er

wraak genomen in een heilloze

spiraal. Vrouwen van verschil-

lende clans troffen elkaar op

een bruiloft. Ze zeiden dingen

als: ‘Wat hebben wij met de

ruzies van mannen van doen?

Onze handel lijdt onder deze

ellende. We kunnen niet eens

meer aan vrouwen van andere

clans verkopen.’ Ze klaagden:

‘Hebben we daarvoor zonen

gebaard en gezoogd, dat ze

elkaar nu vermoorden?’ Ze

spraken af dat met hun zonen te

bespreken. Die weer antwoord-

den: ‘Jullie hebben gelijk, maar

we worden gestuurd door “de

elders”, onze vaders. Moeten

we die dan niet gehoorzamen?’

Samen zochten ze de vaders op;

dat zijn de clanoudsten. Die rea-

geerden aanvankelijk met: ‘Hoe

ver is het met ons gekomen dat

we ons door blagen en wijven

laten vertellen wat we moeten

doen?’ Totdat één van de

oudsten die ook bekend stond

als een vroom persoon zei:

‘Onze zonen vragen ons om

vrede. Geven wij ze oorlog?’

Vrede en veiligheid alseen collectieve verant-woordelijkheidReligieuze leiders werden door

de vrouwen bij het debat

betrokken en uiteindelijk stem-

den alle clanoudsten (waaronder

voortaan één vrouw) ermee in

om veertig dagen in de moskee

te werken aan vrede. Daar

kwam de Al Fatah declaratie uit

voort, een overeenkomst waar

naar verluidt ook een hoop onzin,

zelfs ongrondwettelijks in staat.

Maar het was een gezamenlijke

verklaring. Nog belangrijker

was de ceremonie met het ei om

de afspraken te bezegelen.

Een ongekookt ei werd rond-

gegeven, met de woorden

‘Vrede is breekbaar als een ei.

Wie onvoorzichtig is en het

breekt, zal door alle anderen

gewroken worden’. Dat ei gaat

ook vandaag nog wel eens rond

als er ernstige ruzies zijn, maar

de collectieve verantwoordelijk-

heid voor vrede en veiligheid

10 GEEDI Januari 2018

Luchtfoto van Wajir, Kenia. Foto: Hezron Njoroge

Page 11: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

zorgt nu al bijna 25 jaar voor

stabiliteit. Al Shabaab krijgt in

Wajir geen poot aan de grond.

Met een voorbeeld uit 2014:

kinderen speelden op een

kerkhof en vroegen zich af wie

er wel niet begraven zouden

liggen in twee vers gedolven

graven. Ze vroegen het hun

vaders, die het ook niet wisten.

Binnen 24 uur was met behulp

van politie en metaal detectors

vastgesteld dat er -zeer tegen

Islamitische zeden in- gegraven

moest worden. Emmers vol

munitie kwamen te voorschijn.

Het netwerk werd opgespoord

en opgerold.

HirdaZoals vrouwen de bruggen zijn

tussen Somalische clans, zo zijn

migranten de bruggen tussen

traditionele samenlevingen in

Oost-Afrika en Europa. In

Amsterdam is het hoofdkwartier

van Hirda gevestigd. (Himilo

Relief and Development Asso-

ciation, Himilo is een Soma-

lisch woord voor visie). In heel

Europa staat Hirda bekend bij

Somaliërs vanwege het organi-

seren van voetbalcompetities.

Dit helpt enorm om contacten in

de Somalische diaspora te

onderhouden en te verstevigen.

Agressie en geldingsdrang

worden gekanaliseerd.

Dit netwerk versterkt acties

tegen meisjesbesnijdenis, werkt

ondersteunend bij onderwijs

alsook bij de rol van vrouwen.

Hirda is ook uitstekend in staat

via Heer en clanstructuren

(nood)hulp te verlenen in het

moeilijk toegankelijke

Zuidoost-Somalië.

Naast Hirda, maar niet los van

Hirda, zijn er verschillende ini-

tiatieven van Nederlanders met

een Somalische achtergrond die

zich inzetten voor veiligheid.

Zoals het ‘Vader initiatief’ waar

de rol van vaders als construc-

tieve voorbeelden voor hun

kinderen en verantwoordelijke

gezagsdragers in de familie

gestimuleerd wordt.

Een van de meest bedroevende

dingen die ik in Somaliland en

Puntland zag waren de kleine

clubjes jonge mensen die langs

de weg naar het noorden liepen,

die nog lang niet op Lampedusa

waren gearriveerd en vermoede-

lijk nooit Calais zouden berei-

ken. Ze zouden vermoedelijk

stranden ergens in Noord-Afrika,

ver van hun huis en haard in het

diepe zuiden, waar geen

toekomst meer voor hen was.

Zonen als hoopvolle vertegen-

woordigers door hun familie op

pad gestuurd om een toekomt te

halen bij die 20 procent van de

wereldbevolking die 89 procent

van alle grondstoffen consu-

meert. Het kan toch niet zo zijn

dat wij alleen maar om eigen

veiligheid en welzijn denken in

Europa en ons niets aantrekken

van al die kanslozen op weg

naar ook een stukje van de zo

ongelijk verdeelde welvaart?

Als Nederlanders wat minder

negatief over de Somalische

cultuur zouden denken en het

eigene en interessante van

Somalische voorbeelden zouden

willen begrijpen, dan zouden

vaardigheden en kennis binnen

de Somalische migranten-

gemeenschappen gebruikt

kunnen worden voor meer

veiligheid daarginds en óók

voor een groter gevoel van

veiligheid hier in Nederland.

Samenwerking tussen ‘oude’

Nederlanders en ‘nieuwe’

Nederlanders, tussen oude,

traditionele culturen en nieuwe

emanciperende.

Henk van Apeldoorn

(Henk van Apeldoorn werkte

van 2004 tot 2015 in Wajir; in

2016 en 2017 in Somaliland en

Puntland. Hij adviseert de

Somalische migrantenorganisatie

Hirda in Amsterdam).

Met instemming overgenomen uit

Vredes Magazine

jaargang 10

nummer 4

4e kwartaal 2017.

Januari 2018 GEEDI 11

‘Vrede is breekbaar als een ei.

Wie onvoorzichtig is en het breekt,

zal door alle anderen gewroken worden’

Page 12: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Van de Engelse correspondent!

Birmingham is in ieder opzicht een rijke stad: op het gebied van onderwijs,cultureel alsook zakelijk gezien. De aanwezigheid van de Somalische gemeenschapals een etnische groep is een vrij nieuw verschijnsel in de multiculturelesamenleving van Birmingham. Sinds 2000 zijn er veel Somaliërs vanuit overal inEuropa verhuisd naar Engeland en dan vooral ook naar Birmingham.De redenen om het Europese vasteland te verlaten zijn voornamelijk deelname aanhet sociaal-economische leven én culturele mogelijkheden.

Somalische bedrijven worden

economisch gezien steeds

belangrijker in Birmingham.

Zij zitten geconcentreerd in

bepaalde delen van de stad,

zoals Small Heath en rond

Stratford Road. Het schijnt ook

dat het overgrote deel van deze

nieuwe ondernemingen gestart

is door Somaliërs van wie het

merendeel afkomstig is uit

andere Europese landen. Kleine

bedrijfjes in Birmingham, in

handen van en gerund door

Somaliërs, kom je in bepaalde

sectoren veelvuldig tegen:

kapsalons, cateringbedrijven en

internetwinkels.

Zij bedienen vooral mensen uit

de Somalische gemeenschap.

Onlangs nog kregen op een

bijeenkomst in Bordesley

Green, een wijk in het centrum

van Birmingham, een 15-tal

personen met Somalische

achtergrond advies over het

opstellen van een businessplan,

hoe er toegang verkregen kan

worden tot fondsen en subsi-

dies, alsook over verdere

mogelijkheden voor handel op

internationaal niveau.

Ongetwijfeld zijn er veel uitda-

gingen voor Somalische onder-

nemers in Birmingham.

Maar helaas worden sommige

sectoren van de Somalische

ondernemingen op hun pad ook

op diverse wijzen geconfron-

teerd met grote obstakels.

Ruumi

Website GEEDI

Met -bijna Somalisch- trots willen we aandacht vragen voor de website van Geedi.

Je zou met alle successen van

Somalische lopers op de lange

afstanden anders vermoeden,

maar wat al zeer lange tijd in

voorbereiding en ontwikkeling

was, bleek een moeizaam en

traag proces te zijn.

Met alle ups en downs een

‘eeuwigdurende zwangerschap’

zo leek het. Het deed soms

denken aan de ‘schommelingen’

van de afgelopen jaren daar-

ginds in Somalië. Maar 2017

heeft eindelijk doorslaggevende

veranderingen gebracht: zowel

daar politiek gezien als hier wat

de website betreft. Het alom

aanwezige en duidelijk

merkbare optimisme vanuit

Somalië heeft een spoor

getrokken naar Geedi hier.

Knopen zijn doorgehakt, teleur-

stellingen zijn of worden

verwerkt en er is iemand heel

voortvarend aan de slag gegaan

met de website-in-wording.

Het resultaat -hoewel nog niet

helemaal voor de volle 100%

klaar- mag er zijn.

En wij … wij lopen momenteel

kaarsrecht met het hoofd

omhoog. De trots straalt van

ons af!

Met bijzondere dank aan Carla

én aan iedereen die kort of lang

geleden op eigen wijze zijn of

haar steentje heeft bijgedragen

aan de Geedi website.

Bekijk www.geedi.org

en oordeel zelf.

Uw reacties zijn welkom!

12 GEEDI Januari 2018

Page 13: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

FSAN staat voor Samenwerkende

Somalische Organisaties

Als medewerker communicatie krijg ik van verschillende kanten een beeld van deorganisatie FSAN. Vanaf het bestuur tot aan deelnemers en sleutelpersonen diemee hebben gedaan aan de trainingen. Zij komen vaak vanuit alle hoeken van hetland om hieraan deel te kunnen nemen. Doordat ik betrokken ben bij verschillendelagen van de organisatie, krijg ik een ander soort overzicht van FSAN. Ik zie hoede verschillende delen van de organisatie hun netwerken hebben in heel het landen hoe, ook al wordt heel veel geregeld vanuit ons kleine kantoor, al de activiteitenen óók de mensen van FSAN met elkaar in verbinding staan.

Het is al een tijd geleden dat ik

voor het eerst in contact kwam

met FSAN als organisatie. Mijn

eerste ervaring was positief.

Ik had het idee eindelijk een

organisatie gevonden te hebben

die er voor ging de Somalische

gemeenschap in dit koude

‘kikkerlandje’ Nederland te

representeren en te verbinden.

De activiteit waaraan ik destijds

mocht deelnemen was er een

om niet snel te vergeten. Met

een aantal jongeren en studen-

ten vanuit ons netwerk hebben

we trainingen gekregen: uiteen-

lopend van vgv (vrouwelijke

genitale verminking) tot aan

communicatie en weerbaarheid

toe.

Dezelfde jongeren die hebben

deelgenomen aan deze

trainingsactiviteiten zijn later

studentenorganisaties

begonnen; zij hebben vrijwel

allemaal op allerlei andere

vlakken hun invloed kunnen

doen gelden.

FSAN brengt je in connectie

met een netwerk van Somaliërs

dat problemen aankaart vanuit

een positieve instelling en met

expertise.

Mijn doel als communicatie-

medewerker is om dit karakter

van de organisatie naar voren te

blijven brengen en in een nieuw

jasje te steken. Een belangrijk

voorbeeld is de rol van FSAN

in de bestrijding van vgv.

Vooral door het vele werk in

deze van Zahra Naleie is FSAN

zeer bekend en óók gewaar-

deerd! (Zie ook pagina 4).

Suad Osman

FSAN is bereikbaar via:

President Allendelaan 725

1068 VN Amsterdam

Tel. 020-486.1628

Mail: [email protected]

Website: www.fsan.nl

Januari 2018 GEEDI 13

Als je

verd

riet

heb

t

moet

je het

opsc

hri

jven

dan

hoef

je het

nie

t

te

on

thou

den

Sah

roM

oh

am

ed

Uit

:

Sou

nds

of

lau

gh

ter,

2003

Page 14: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Kuukun, Kadhimeykadhimi ...,

zou dat niet verstoppertje spelen zijn?

Dit toch wel moeilijke woord is gegeven aan een leuk en bekend spelletje, dat veeldoet denken aan het aloude verstoppertje spelen, maar daar toch een beetje vanafwijkt.

Het wordt gespeeld in twee

groepen. De ene groep mag zich

verstoppen, de andere groep

moet zoeken.

Maar er is een ‘vrij honk’, een

cirkel op de grond of een

afgesproken plaats die door de

zoekers niet bewaakt mag

worden; zij moeten gaan

zoeken.

De bedoeling is dat de ene

groep die zich heeft verstopt het

honk probeert te bereiken

zonder aangetikt te worden door

de zoekers, want wie aangetikt

wordt is ‘af’.

De zoekers moeten natuurlijk

proberen alle verstoppers te

pakken zien te krijgen.

Vanzelfsprekend worden de

rollen ook eens omgedraaid,

zodat de zoekers zich mogen

verstoppen en de eerste

verstoppers zoekers worden.

Wanneer het wat donkerder

wordt, is het de ideale tijd om

Kuukun, Kadhimeykadhimi te

spelen.

De duisternis is de ideale

dekmantel om ongezien en

“ongeschonden” het honk te

bereiken.

of...

Tikle

Is een uiterst eenvoudig spelletje, althans zo lijkt dat. Het wordt bij de nomadengespeeld, niet of nauwelijks in de stad.

Een stevige stok die redelijk

recht moet zijn, wordt vooruit

gegooid. De bedoeling is dat de

punt van de stok de grond raakt

en dat de stok vervolgens dóór

wentelt, als het ware buitelt en

buitelt en buitelt. Immers het

aantal keren dat de stok de

wentelingen maakt, levert even

zoveel punten op.

Winnaar is degene die het

hoogst aantal punten scoort.

Tikle vereist een harde

ondergrond, omdat anders de

stok met de punt in de zachte

grond zou blijven steken, en dus

geen wentelingen maakt en …

geen punten scoort.

14 GEEDI Januari 2018

Page 15: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Kinderverhaal

In voorgaande Geedi’s zijn een aantal verhaaltjes gepubliceerd over Igaal Shidaad,de ‘dappere’ held op sokken, praatjesmaker en domoor, die -zo denken we- bij alleSomaliërs, jong en oud, bekend is.Bij velen was de glimlach te zien wanneer zij herinnerd werden aan hun jeugd- enkinderjaren, waarvan Igaal een onvergetelijk onderdeel vormde.Dieren komen ook veelvuldig voor in Afrikaanse en dus ook Somalische kinder-boekjes. We gaan van start met een verhaaltje dat eveneens terug te vinden is in debundel Oude Somalische Kinderverhalen van de auteur O.A.Abdi (Kelli), in 2000uitgegeven door Stichting IVIO, Lelystad.

Het balkende dier

Er was rust in het dierenland.

Er heerste al eeuwenlang vrede.

Het was heel gezellig, niet

spannend maar wel gemoedelijk

en soms wat stil, soms somber.

Alle dieren hadden respect voor

elkaar. Deze vrede en rust

waren ontstaan na een afspraak

die alle dieren samen gemaakt

hadden. Bedacht door de koning

der dieren, de leeuw.

De dieren die met elkaar wat

minder goed overweg konden,

lieten elkaar met rust. Ze hiel-

den afstand en zo werd de vrede

bewaard. Er waren afspraken

gemaakt, regels vastgesteld.

Een van die regels was dat men

geen uitspattingen van euforie

mocht hebben. Een andere regel

was dat er alleen gras, zaden,

bladeren en ander groen, stro of

hooi gegeten mocht worden.

Nooit mocht men meer vlees of

vis eten. Allerlei uitspattingen

waren uit den boze.

Op een dag kwam er een ezel

langs uit een ver vreemd land

die van deze regels niet op de

hoogte was. Hij at met smaak

van het groene gras. Dit was hij

niet gewend. Niet dat hij van de

honger omkwam. Zeker niet.

Maar dit malse gras was verruk-

kelijk. Toen hij zijn buikje rond

en vol had gegeten balkte hij uit

volle borst van blijdschap en

genoegen. Hij danste in het

rond en gooide zijn achterpoten

hoog de lucht in.

Uit alle hoeken en gaten

kwamen dieren verschrikt,

verbaasd of overdonderd

tevoorschijn. Sommige riepen:

‘Ssst, stil, houd je kop, laat ons

in vrede.’

Maar de ezel

begreep er niets

van en begon

nog harder te

balken en te

dansen. Wat

een vreemd

gedoe.

Toen kwam de leeuw

tevoorschijn en gaf de ezel een

enorme klap. De kop van de

ezel rolde op de grond en de

leeuw gaf een enorme brul.

Hij brulde: ‘Dat komt ervan als

je je niet aan het akkoord

houdt.’

De afspraak was verbroken, alle

dieren gingen hun weg zoals ze

vroeger gewend waren.

De leeuw zocht zijn prooi, de

vogels insecten en andere

zaden, knoppen of honing. De

natuur vervolgde zijn weg.

Januari 2018 GEEDI 15

Page 16: Geedi en Hayaan: woorden met een inhoud!geedi.nl/wp/wp-content/uploads/2018/12/Geedi-nr-11-Januari-2018.pdfGeedi en Hayaan: woorden met een inhoud! ‘Een vriend vertrekt -noodgedwongen-

Sayadin Hersi: Verloren vader

Sayadin Hersi werd als zoon van nomaden geboren in de Ogaden, het betwistegrensgebied tussen Somalië en Ethiopië. Op zijn veertiende trok hij naarMogadishu om naar de middelbare school te gaan. Vanwege de burgeroorlog enomdat verder studeren voor hem onmogelijk was, zocht hij asiel in Europa.In 1992 al bereikte hij Nederland, waar hij medicijnen studeerde. Momenteel is hijwerkzaam als schoolarts bij de Amsterdamse GGD. Met Verloren vader maakte hijzijn debuut als schrijver.

Mogadishu, 1978, een

donderdag. Vergeefs

wacht een zesjarig

jongetje op zijn vader.

Waarom komt hij hem

niet ophalen van

school? Veel tijd om

bij deze dramatische

gebeurtenis stil te

staan, is er niet.

De burgeroorlog gaat

aan het ouderlijk huis

van Bille niet voorbij.

Voor hij het beseft,

trekt hij met een

geweer om zijn

schouder ten strijde.

Waarvoor?

Waartegen?

Met wie?

Pas decennia later,

wanneer hij als gena-

turaliseerd asielzoeker

in Nederland woont,

wordt Bille duidelijk

hoe bepalend de

verdwijning van zijn

vader is geweest.

Hij staat er alleen voor,

nog steeds. Zijn jonge

broertje, die hem is

nagereisd, raakt in de

ban van fundamentalis-

tische moslims. En op

de Nederlandse tv ziet

Bille steeds vaker de

dochter opduiken van

de beruchte Somali-

sche politicus Ina Ma-

gan: de man met wie

zijn vader op die dra-

matische donderdag in

1978 een afspraak had.

Samen reizen de broers

terug naar hun geboorte-

land, om het verleden

een plaats te geven.

Maar de echte waarheid

blijkt elders te vinden.

In Nederland.

Verloren vader

Sayadin Hersi

Nieuw Amsterdam

Uitgevers 2010

ISBN

978.90.468.0875.7

16 GEEDI Januari 2018

Een goed en gezond 2018

voor alle Geedi vrienden!

Een goed 2018

vol vrede

voor Somalië!