Gedragsafspraken met de kinderenGeef nooit persoonlijke informatie door op Internet, zoals namen, adressen entelefoonnummers, zonder toestemming van de leerkracht.Vertel het je leraar meteen als je informatie tegenkomt waardoor je je niet prettig voelt ofwaarvan je weet dat dat niet hoort. Houd je je aan de afspraken, dan is het niet jouwschuld dat je zulke informatie tegenkomt.Leg nooit verdere contacten met iemand zonder toestemming van je leraar.www.avs.nlVerstuur bij e-mail berichten nooit foto’s van jezelf of van anderen zonder toestemmingvan je leraar.Beantwoord nooit e-mail waarbij je je niet prettig voelt of waar dingen in staan waarvan jeweet dat dat niet hoort. Het is niet jouw schuld dat je zulke berichten krijgt.Verstuur ook zelf dergelijke mailtjes niet.Spreek van tevoren met je leraar af wat je op internet wilt gaan doen.Afspraken met de leerkrachtenInternet wordt gebruikt voor opbouwende educatieve doeleinden.Sites die wij kinderen willen laten gebruiken worden eerst door de leerkracht bekeken.Er worden geen sites bekeken die niet aan onze fatsoensnormen voldoen.Er wordt aan de kinderen uitgelegd waarom zij bepaalde sites wel of niet mogen bekijken.De leerkracht draagt zorg voor een omgeving waarin kinderen open kunnen vertellenwanneer zij op een ongewenste, onbedoelde site komen. Het is meestal immers niet hunschuld.Regels en wetten met betrekking tot copyright worden in acht genomen.Informatie die terug te voeren is op leerlingen mag niet op het openbare deel van het netterechtkomen.Namen in combinatie met foto’s van kinderen worden niet op het net gepubliceerd. Invoorkomende gevallen alleen met toestemming van de ouders. Ook voor het publicerenvan individuele foto’s wordt eerst toestemming gevraagd.Voor e-mail geldt ook het briefgeheim, maar op grond van hun pedagogischeverantwoordelijkheid mogen de leerkrachten e-mail van leerlingen bekijken

http://ww2.avs.nl/werkgeverszaken/ict/2005/Documents/Voorbeeldprotocol_internet_op_school.pdf

Test je pestkennis!Stelling 1:

Iemand die digitaal gepest is, heeft daar 2 maanden last van en dan is het over

Waar of niet waar?

Stelling 2: Het is je eigen schuld als je digitaal gepest wordt

Waar of niet waar?

Stelling 3: Wanneer ik op MSN zit kan ik best een grapje maken over hoe stom diegene is

Waar of niet waar?

Stelling 4: Het uitschelden van iemand via MSN of chatbox is ook digitaal pesten

Waar of niet waar?

Stelling 5: De helft van de jongeren van 11 – 15 jaar is wel eens digitaal gepest!

Waar of niet waar?

Stelling 6: Digitaal pesten doe je minder snel dan ‘gewoon’ pesten

Waar of niet waar?

Het verhaalMisschien heb je te maken gehad met digitaal pesten, ben je gepest of heb je zelf wel eens iemand uitgescholden via MSN. Hier vind je het verhaal van een meisje die zelf gepest is:

“Ik zat net op school, in de brugklas en ik vond het echt een toffe school. We hadden een super klas. Het begon allemaal met een foto die op internet was gezet. Ik vond het zelf niet zo’n rare foto, hij was genomen op een feest. Maar die foto werd de hele school rondgestuurd en er werden rotteksten bijgezet. Ook mijn vrienden deden raar over die foto. Ik werd door mensen voor ‘hoer’ uitgescholden. Ik wist niet wie deze foto op het internet hadden gezet. Toen was het echt gedaan met de leuke school, ik durfde daar echt niet meer heen. Weet ik veel wat er dan gebeurt, straks slaan ze me echt in elkaar zoals ze zeiden op MSN. Denk je dat ik daar zin in heb…”

Wanneer je te maken hebt met digitaal pesten op welke manier dan ook, praat erover! Er moet iets aan gedaan worden! Op school zijn er mensen naar wie je toe kan gaan of ga naar je ouders en vraag hen contact op te nemen met jouw school.

Digitaal Pesten “I’m gonna kill you tonight!”

“jij bent echt een trut, dat zeggen er wel meer!”

“Morgen slaan we je helemaal in elkaar”

“Iedereen in de klas heeft een hekel aan jou”

“Je moest eens weten hoe lelijk dik je bent”

“Jou moeder is ook zo’n raar mens, dat zei Inge”

“word je nu bang … ah wat zielig, ha ha”

Soms lijkt het een grap, maar digitaal pesten kan mensen raken en beschadigen.

In deze folder vind je meer informatie over digitaal pesten. ---------------------------------------------------------------------

Plak dit in je Agenda! Interessante sites:

www.pestweb.nlwww.stopdigitaalpesten.nl

Zoek eens via Google naar ‘digitaal pesten’ en zie hoeveel informatie er is!

Wat is digitaal pesten Digitaal pesten is pesten via bijvoorbeeld het internet. Je kunt via internet of de telefoon ook gepest worden door iemand die je niet kent. Digitaal pesten komt op meerdere manieren voor:

Via MSN, bijvoorbeeld uitschelden of dreigen

Het hacken van emailaccounts Bedreigingen via e-mail Het plaatsen van vervelende

foto’s op het internet

En er zijn nog meer vormen, bijvoorbeeld ‘happy Slapping’. Op de internetsites die in deze folder staan kun je hier nog meer informatie over vinden.

Digitaal pesten kan op school maar ook, en vooral, thuis gebeuren. Bijvoorbeeld als je rustig achter je eigen computer zit. De scheldwoorden en de bedreigingen kunnen

ervoor zorgen dat je je zelfs in je eigen huis niet meer veilig voelt

Wat kan ik doen? 1. Zet geen mensen in je MSN lijst die je niet kent. Zo voorkomt je dat iemand je anoniem

uitscheldt. 2. Maak geen opmerkingen via MSN waarvan je niet weet hoe de ander dat vind! 3. Plaats nooit ongevraagd foto’s of filmpjes op het internet! Dit is strafbaar volgens de wet!4. Geef nooit een wachtwoord of andere persoonlijke gegevens via MSN. Waar zouden anderen

dat voor nodig hebben…5. Wanneer iemand op MSN jou uitscheldt, blokkeer hem dan en verwijder hem direct! 6. Wanneer iemand jou digitaal pest ga naar je ouders, mentor of … (door school invullen)

Don’t forget…! MSN is leuk, gebruik het op de goede

manier! Zet alleen mensen in de MSN lijst die je

kent! Maak geen opmerkingen via MSN

waarvan je niet weet hoe de ander dat vind!

Wanneer iemand nare opmerkingen via MSN maakt, blokkeer deze persoon en verwijder hem. Vertel het aan je ouders, vrienden of aan je leraar

Als jij weet dat iemand gepest wordt, zorg dat er iets aan gedaan wordt!

Word je door iemand digitaal gepest vertel dit aan je mentor en aan … (in te

Wanneer je te maken hebt met digitaal pesten op welke manier dan ook, praat erover! Er moet iets aan gedaan worden! Op school zijn er mensen naar wie je toe kan gaan of ga naar je ouders en vraag hen contact op te nemen met jouw school.

Antwoorden

Stelling 1: Niet waar! Iemand die gepest wordt kan daar zijn leven lang last van houden. Iemand kan onzeker worden, depressief, het kan zelfs zover gaan dat iemand zelfmoord wil plegen of anorexia krijgt. Wanneer je iemand pest, zal je dat niet snel merken. Iemand die gepest wordt wil niet laten zien hoeveel last hij ervan heeft, maar heeft dit wel!

Stelling 2: Niet waar! Niemand verdient het om zo te worden behandeld. Ook al is iemand anders of heel apart, iedereen moet gelijkwaardig behandeld worden. En pesten is niet te rechtvaardigen!

Stelling 3: Waar en niet waar! Wanneer je een opmerking maakt weet je niet hoe iemand anders dit opvat. Hij zit achter zijn computerscherm en jij ook. Jij ziet zijn reactie niet. Wat voor jou een grapje is, kan voor de ander heel kwetsend zijn. Kijk hier mee uit!

Stelling 4: Waar! Iemand uitschelden via MSN is digitaal pesten. Het toont aan dat je geen respect hebt voor de andere persoon. Het raakt de persoon en het is kwetsend.

Stelling 5: Waar! Ongeveer de helft van de jongeren is wel eens digitaal gepest. Dit is gebleken uit een onderzoek. Het pesten gebeurt op verschillende manieren. Door middel van MSN, het ongevraagd foto’s op internet, bedreigen via MSN enz.

Stelling 6: Niet waar! Er wordt eerder digitaal gepest, omdat je via het internet niemand ziet. Daardoor wordt het makkelijker voor jongeren om via bijvoorbeeld MSN te pesten.

© 2007, L. Bak, J. Dekker, J .van Drunen, N. Groen & H. Tempelman

Waarom deze folder?Digitaal pesten is momenteel een groot probleem, welke erg wordt onderschat. Om dit probleem aan te pakken, is het allereerst van belang dat het (h)erkend wordt. Uit onderzoek is gebleken dat veel ouders weinig weten van de bezigheden van hun kind op internet. Deze digitale wereld is waarschijnlijk heel anders dan waar u in opgegroeid bent. Het is bekend dat digitale middelen veel impact kunnen hebben op uw kind. Daarom is het van belang dat u hier iets van weet. In deze digitale wereld is pesten een hot item. Om dit steeds groter wordende probleem aan te pakken is uw hulp belangrijk! Om tot een effectieve aanpak te komen is het belangrijk dat u weet hoe u contact kunt maken en houden met uw kind en de school van uw kind, wanneer het gaat over digitaal pesten. Deze folder is een onderdeel van het protocol dat op de school van uw kind wordt gebruikt. In dit protocol staat de samenwerking tussen ouders, scholen en eventuele hulpverlening centraal. Daarmee is dit een opstap naar deze belangrijke samenwerking.

Enkele feitjes:- 56% van jongeren tussen de 14 en 15 jaar wordt wel eens uitgescholden per

MSN, email of sms!

- 1 op de 10 (11%) van de ouders zegt dat hun kind wel eens digitaal gepest is..

- Uit het TNS NIPO-onderzoek blijkt dat slechts 1% van de ouders denkt dat hun kind wel eens digitaal pest.

De digitale wereld MSN MessengerMSN Messenger is een programma waar met vrienden gecommuniceerd kan worden via de computer.

Dit gebeurt door het typen van teksten, waarop door de contactpersoon direct gereageerd kan worden. Er wordt als het ware online en digitaal met elkaar gepraat. Bij MSN kan zelf worden uitgekozen en bepaald met wie er gepraat wordt. Dit kan door mensen in de eigen contactenlijst op te nemen. Alleen met de mensen die zijn toegevoegd aan deze lijst kan gecommuniceerd worden. Om in een contactenlijst opgenomen te worden, moet toestemming gevraagd worden aan de betreffende persoon.

ChattenChatten is het voeren van een gesprek door het heen en weer typen van tekst. Er zijn op internet veel sites die de mogelijkheid bieden om te chatten. Hiervoor kan een zogenaamde virtuele ruimte (chatbox) binnengegaan worden, waar deel kan worden genomen aan of gestart kan worden met een gesprek met een persoon naar keuze. In tegenstelling tot het MSN-programma, zijn dit vaak geen mensen die je kent, omdat een chatbox voor iedereen toegankelijk is.

WeblogsDit is een eigen site die iedereen aan kan maken. Op deze site kunnen persoonlijke dingen gezet worden, zoals foto’s en kunnen berichtjes achtergelaten worden.

SmsSms is het versturen van berichtjes van een mobiele telefoon naar een andere mobiele telefoon.

Foto’s / filmpjes maken en versturenMet veel mobiele telefoons kunnen foto’s en/of filmpjes gemaakt worden. Deze kunnen doorgestuurd of op internet gezet worden.

Gevaren van deze digitale wereldDe digitale wereld brengt een aantal gevaren met zich mee, welke belangrijk zijn te weten als ouder. Enkele gevaren:

Anonimiteit Veel mensen durven via MSN of in een chatbox veel meer te zeggen dan in werkelijkheid, omdat ze anoniem kunnen blijven. Het aannemen van een andere identiteit Je kunt jezelf anders voordoen onder een andere naam.

Persoonlijke gegevensVeel kinderen en jongeren weten niet wat ze op internet wel en niet bekend kunnen maken. Het komt vaak voor dat ze bijvoorbeeld adresgegevens op hun weblog zetten. Deze kunnen vervolgens gebruikt worden door mensen met kwade bedoelingen.

Virussen Het versturen van virussen wordt vaak als grapje gezien. Het kan echter ernstige gevolgen hebben voor de computer.

Vormen van digitaal pestenDigitaal pesten kan verschillende vormen aannemen. De meest voorkomende vormen zijn:

Schelden en anoniem bedreigen per e-mail, MSN of sms; versturen van virussen; emailbommen versturen (vele mailtjes tegelijk versturen naar één emailadres, waardoor de server vastloopt en het

account tijdelijk onbruikbaar wordt); ongevraagd foto’s van een ander op internet zetten/ verspreiden; hacken van computers (via een de computer bij een andere computer inbreken om bijvoorbeeld gegevens te halen of

te wijzigen).

Dit zijn nog maar een aantal vormen. Voor meer vormen verwijzen we u naar de links, verderop in deze folder te lezen.Gevolgen voor het slachtoffer FAALANGST WANTROUWEN VAN ANDERE MENSEN ONDERWORPEN GEDRAG AUTOMUTILATIE (ZELFVERMINKING)

DEPRESSIE EETSTOORNISSEN OVERWEGINGEN OF POGINGEN TOT ZELFDODING

Wanneer het uw kind betreft…Uit onderzoek is gebleken dat belangrijk is dat er goed wordt overlegd tussen ouders en scholen. Scholen kunnen dan wanneer nodig hulpverlening in schakelen of er naar doorverwijzen. Dit wordt een integrale aanpak genoemd. Het is ontzettend belangrijk dat alle betrokkenen van dit probleem op 1 lijn zitten. Pas dan kan dit probleem effectief worden bestreden.

- - - - - - - S- - - - - - - SCHOOLCHOOL WERKTWERKT GRAAGGRAAG METMET UU SAMENSAMEN! - - - - - - ! - - - - - - 1. Serieus nemen van uw kind en het probleem.Het is van belang dat ouders weten van hun kinderen waar zij mee zitten en wat zij op internet doen. Mogelijk wordt u kind gepest of misschien pest uw kind zelf.. Ga hierover in gesprek met uw kind.

2. Plannen van afspraken met de mentor van uw kind.Daarnaast is het van belang dat school en ouders met elkaar delen wat zij van het betreffende kind waarnemen. Vaak kan hierdoor een helder beeld ontstaan van de situatie waarin uw kind verkeert. Hiervoor is het van belang contact te houden met de mentor van uw kind. Wanneer u erachter komt dat uw kind te maken heeft met digitaal pesten – uw kind wordt gepest of uw kind pest zelf - is het belangrijk dit aan de school van uw kind te melden.

3. Hulp van en door schoolWanneer uw kind het slachtoffer is van digitaal pesten, kan school helpen erachter te komen wie er pest. Vervolgens kan school contact opnemen met deze persoon. School kan er nu aan meehelpen de dader te stoppen. Tegelijk kan er met school overlegd worden of en wat voor hulp uw kind nodig heeft. In dit geval zal school u helpen dit te realiseren. Schroom niet met school in gesprek te gaan, wanneer uw kind pest. School zal zijn uiterste best doen, hierin hulp te verlenen. Dit is het best voor u en uw kind. Wanneer uw kind niet gestopt wordt, kan dit uitgroeien tot een groter probleem.

Een aantal praktische tips: Bewaar het materiaal waarin er digitaal gepest wordt. Dit is te gebruiken als bewijsmateriaal. Blokkeer de mensen waarmee het contact op een verkeerde manier verloopt.

Problemen voorkomenHet is misschien moeilijk te geloven dat uw kind hiermee te maken heeft of krijgt. Het is belangrijk problemen vroegtijdig aan te pakken, dan wel te voorkomen. Om kennis te krijgen over hoe het uw kind in de digitale wereld vergaat, hebben wij enkele tips:

Wees betrokkenZet uw computer op een centrale plek in uw woning, zodat u kunt zien waar uw kind mee bezig is. Let ook op of uw kind zich anders gedraagt. Lacht u kind veel achter de computer of lijkt uw kind ongelukkig, etc. kunnen signalen zijn die aangeven dat uw kind te maken heeft met digitaal pesten. Open communicatiePraat met uw kind over wat deze op internet en met haar/zijn mobieltje doet. Benoem mogelijkheden en gevarenWijs uw kind erop dat het overbrengen van boodschappen via de digitale wereld heel anders over kan komen voor de ontvanger dan de zender het bedoelt. Praat niet alleen over de gevaren en de negatieve effecten van de digitale wereld. Benoem ook de positieve kanten. Vertel uw kind wat je wel en niet kunt zeggen op bijvoorbeeld MSN. Verdiep u in dit onderwerp

Wanneer echter blijkt dat uw kind digitaal pest en dit blijft doen nadat u hier met hem/haar over hebt gepraat, is het goed om hier consequenties aan te verbinden. Zo leert u uw kind dat digitaal te pesten niet geaccepteerd kan worden. School kan u hierbij helpen.

Samen met school op 1 lijn. Overleg met elkaar en werk samen. Uw kind heeft hier baat bij.

Bezoek voor meer informatie onderstaande links of stuur een email naar: info@stichtingstomp.nl- www- www.pestweb.nl.pestweb.nl -- www. www.pesten.netpesten.net - - www.oudersonline.nlwww.oudersonline.nl - - www.kinderconsument.nlwww.kinderconsument.nl- - www.stichtingstomp..nlwww.stichtingstomp..nl - www.posicom.nl- www.posicom.nl

© 2007, L. Bak, J. Dekker, J .van Drunen, N. Groen & H. Tempelman

DE DIGITALE WERELD WAARIN UW KIND LEEFT!

Aanpak van digitaal pesten

Samen kunnen wij digitaal pesten aan!Samen kunnen wij digitaal pesten aan!

Aanpak van digitaal pesten

1. SERIEUS NEMEN VAN UW KIND EN HET PROBLEEM2. PLANNEN VAN AFSPRAKEN MET SCHOOL

3. HULP VAN EN DOOR SCHOOL

Het protocol

Wanneer digitaal pesten wordt gesignaleerd of wordt aangegeven, volgt u deze stappen:

1. Neem het signalement serieus Wanneer u de signalen van digitaal pesten opvangt, neem dit serieus! Wanneer iemand anders u op de hoogte stelt van waargenomen signalen, kijkt u of u

deze signalen herkent en gaat u na wat een mogelijke oorzaak kan zijn.Signalen en gevolgen zijn in hoofdstuk 1 te vinden

2. - Ga in gesprek met de gepeste leerlingen - Spoor de dader(s) op en ga met hen in gesprek

Deze twee onderdelen vallen beiden onder de tweede stap. Ze dienen naast elkaar uitgevoerd te worden. Het is namelijk van belang dat er met zowel het slachtoffer als met de daders in gesprek gegaan wordt. Daarvoor dienen de dader(s) dus opgespoord te worden. Hieronder treft u aan wat u dient te doen in de beide onderdelen.

Ga in gesprek met de gepeste leerling

Wanneer u in gesprek gaat met deze leerling, is het belangrijk dat: U deze leerling serieus neemt.

De leerling zijn verhaal mag doen en daar de tijd voor krijgt.

U zich probeert in te leven in uw leerling.

U geen verwijten maakt. Dat maakt het onveilig voor uw leerling, waardoor deze minder zal vertellen of zelfs helemaal niets meer zal vertellen.

U de leerling de tip geeft om de pester te blokkeren en te verwijderen wanneer het om pesten via MSN gaat. Voordat de leerling dit doet moet deze de gesprekken uitprinten die hij/zij heeft gevoerd met de pester. Deze gesprekken kunnen mogelijk als bewijsmateriaal dienen.

U door blijft vragen. Vooral wanneer het gaat om een gesprek met een leerling na het signaleren van digitaal pesten. De leerling zal niet snel vertellen dat hij/zij gepest wordt of zelf pest.

Spoor de dader(s) op en ga met hen in gesprek

Soms zal bekend zijn wie de pester is en soms niet. Wanneer niet bekend is wie de pester is zal er getracht moeten worden om dit op te sporen. Dit kan gedaan worden door gesprekken te bewaren en uit te printen. In deze gesprekken kunnen aanwijzingen staan over wie de dader is. Wanneer het pesten op school gebeurd kan dit in samenwerking met het systeembeheer worden opgespoord/ achterhaald. De stijl van het bericht en eventuele taalfouten en aanwijzingen kunnen de dader verraden. De dader kan wellicht ook worden gevonden door in de klas te praten over wat er is gebeurd.

Wanneer u weet wie de pester is, gaat u in gesprek met deze leerling. Daarin is het belangrijk om: In te gaan op wat er gaande is. Door te vragen. Goed te luisteren naar de kant van

het verhaal van deze leerling en dit serieus te nemen.

Te wijzen op de mogelijke gevolgen voor de gepeste leerling.

Duidelijk te maken dat de leerling zich schuldig maakt aan een ernstig feit en dat dit in sommige gevallen zelfs strafbaar is. Er kunnen dan strafrechtelijke consequenties volgen.

Let op! Neem ook contact op met de ouders/ verzorgers van deze leerlingen. Zowel met de ouders/verzorgers van de gepeste leerling als met de ouders/verzorgers van de pester. Breng hen op de hoogte van wat er speelt. Misschien geloven ouders/verzorgers u niet wanneer u hen vertelt dat hun kind digitaal pest of gepest wordt/is. Toch is het goed om hen hiervan op de hoogte te stellen. Wellicht gaan ze erover nadenken en misschien gaan ze het zelf inzien.

Vraag hen of zij de signalen herkennen. Wanneer zij niet weten wat de signalen zijn, kunt u hen hierover informatie geven.

Vertel ouders/verzorgers dat het niet hun schuld is; Vertel hen welke maatregelen zij kunnen nemen/wat zij kunnen doen. Geef hen de folder die bij dit protocol geleverd is.

U kunt ouders ook verwijzen naar: Het gratis telefoonnummer 0800-5010 (voorheen de onderwijstelefoon). Pestweb.nl. Zij kunnen antwoord geven op vragen van ouders/ verzorgers.

Zij zijn ook per telefoon te bereiken: 0800 2828280 of mobiel 0900 2828280, elke schooldag van 2 tot 5 uur.

www.mijnkindonline.nl en www.stichtingstomp.nl

3. Ga (wanneer mogelijk) een driegesprek aanWanneer het mogelijk is, gaat u een driegesprek aan met de dader en het slachtoffer. Hiermee wordt bedoeld dat de dader en het slachtoffer hiertoe bereid moeten zijn en dat ook de betrokken persoon vanuit school dit verantwoord acht. In dit gesprek is het belangrijk dat:

Er ruimte wordt geboden aan de leerlingen om hun verhaal te doen. Maak duidelijk dat ze elkaar niet mogen onderbreken.

U oog heeft voor de emotie die mee kan komen in dit gesprek. De gepeste leerling wordt namelijk geconfronteerd met de persoon die hem/haar heeft gepest.

Biedt de ruimte aan de leerlingen dat zij het bij kunnen leggen. U kunt hen daarin stimuleren en het gesprek leiden. In dit gesprek kunnen afspraken worden gemaakt over hoe er verder met elkaar om wordt gegaan.

Maak in dit gesprek duidelijke afspraken met de beide leerlingen. Zorg dat zij het hier beide mee eens zijn en dat ze weten dat ze hier ook op aangesproken kunnen worden.

Belangrijk! Als het pesten op deze manier bespreekbaar wordt gemaakt, bestaat het gevaar dat het slachtoffer opnieuw door de pester(s) te grazen wordt genomen. Zorg ervoor dat er een goed pestbeleid is en dat docenten oog houden voor het pestgedrag. Wanneer er een goed pestbeleid is, wordt de kans op herhaling kleiner. Bespreek dit in het team en met de directie. Er zijn veel instanties die de school kunnen helpen bij een effectieve antipest aanpak. Kijk hiervoor op www.mijnleerlingonline.nl

4. Stel de ouders/verzorgers van de leerlingen op de hoogte Na het driegesprek is het belangrijk dat de ouders/ verzorgers op de hoogte worden gesteld van hoe dit gesprek verlopen is. Zij moeten op de hoogte zijn van de afspraken die gemaakt zijn. Zo kunnen ook zij hun kinderen hierop aanspreken en hen steunen.

5. Afronding Er is sprake van een afronding wanneer de ouder/verzorgers op de hoogte zijn gebracht. Echter alleen wanneer het pestgedrag ook daadwerkelijk is gestopt. Het is belangrijk om de leerlingen te blijven volgen en goed op te letten of het digitale pesten daadwerkelijk is gestopt.

Vraag de leerling die gepest is af en toe hoe het met hem/haar gaat. Let erop dat dit gebeurt in een veilige ruimte. Wanneer de leerling over de gang loopt zal hij/zij waarschijnlijk minder snel zeggen dat het niet goed gaat. Ook de leerling die gepest heeft kunt u vragen hoe het met hem/haar gaat. Deze kan namelijk ook behoefte hebben aan aandacht.

Wanneer het pesten door blijft gaan zult u andere maatregelen moeten treffen. Meer informatie kunt u vinden in hoofdstuk 3.

http://www.schoolenveiligheid.nl/NR/rdonlyres/7BBD0F32-14F6-4865-B81E-13D5CE691399/0/KCpolitiepublieksfolderfinaleversie23juni2007.pdf

http://www.schoolenveiligheid.nl/aps/School+en+Veiligheid/tools/veiligheid/internet+onveiligheid/