WAAROMZELFMAKENALTIJDEENGEZONDERIDEEIS!

NatuurvoedingsdeskundigeMoniquevanderVloed

VOORWOORD:Alswedooreenwillekeurigesupermarktlopen,lijkenweregelrechtineensprookjesbostezijnbeland.Alswedeglimmendeluxeverpakkingenmogengeloven,isALLESgezond.Zelfssnoep,koek,taartenpizza.Allesisplotszonderditofdatenzusofzoenopzijnminstinhetbezitvanéénbekendsuperfood.Lolly’sdievannaturealvetvrijzijnwordenopverpakkingenopeensals“0%vet!”bestempeld,evenalsmagereyoghurt.Snoepbevatplotsgeen“onnatuurlijke”kleur‐/geur‐/ofsmaakstoffenmeer,maar“natuurlijke”,waarverderookgeeninformatieoveristerugtevindenopdeverpakking.Zoekalsonwetendeconsumentmaareensuitwatdiezogenaamdenatuurlijkekleur‐/geur‐ensmaakstoffenzijn.Alleslijktookopeens100%natuurlijktezijn.Wekunnentegenwoordiggeenproductuithetschapindesupermarktpakkenzonderdatwedaarop“100%natuurlijk!”aflezen.Alleslijktwel100%natuurlijk,zelfseenpaksuikerisgewoon100%natuurlijk.Inwezenkloptdit.Suikerisafkomstiguitsuikerbiet.Suikerbietiseennatuurlijkvoedingsmiddel.Voordewetmageenpaksuikerdaarom100%natuurlijkwordengenoemd(wantsuikerbiet=eennatuurproduct).Hoeweldesuikerbiettotaalwordtgeraffineerdd.m.v.chemischeprocessenenernietsmeeroverblijftvandit“natuurproduct”maghettochwettelijkgeziennog100%natuurlijkwordengenoemd.SUIKERISGEZOND?Deafgelopenjarenissuiker(enhetgebruikinonsvoedsel)ondervuurkomenteliggen.Consumentenwordensteedsbewustervandesomsgrotehoeveelheden

suikerinalhetvoedselwatonswordtaangeboden.Hetimagovansuikerverslechterdedaardoorenorm.Deafgelopenjareniseractieondernomendoordevoedselindustrieomditweeroptekrikken.Verpakkingenvansuiker(tafelsuiker,suikerklontjes,poedersuikerenz.)werdengerestyled.Blauwe,saaiekleurenwerdeningeruildvoorfrisgroen,groeneblaadjes,mooieillustratiesvansuikerbieten,enclaims….HEELVEELclaims.Plotselingwassuiker100%natuurlijkenheefteendoosjesuikerklontjesruimtetekortomallewoordenopdeverpakkingkwijttekunnen.Ervaltwaarschijnlijkplotselingergveeluitteleggen.Wekunnenopeenslezenhoesuikerklontjeswordengemaakt(kristalsuikerbevochtigen,inklontjespersen,drogen)endatsuikerafkomstigisvangezondogendesuikerbieten,dieopeigenbodemwordengeteeld.Deboerenzijnuiteraardallemaalnetjesgecertificeerdenhetverbouwenvandesuikerbietenvindtplaatsmetheelveelzorgvooromgeving,landschapenmilieu.Wateropdebietenaanbestrijdingsmiddelenwordtgespotenwordtvoorhetgemakachterwegegelaten.EnHOEalleschemischwordtbewerktwaardoorervandiegezondogendesuikerbietnietsmeeroverblijft,datwordtookmaarevengeskipt.Enohja:volgensdeSuikerUnie(sponsoredby)pastsuikerenpassensuikerproductenineengezondeengevarieerdevoedingenbijeenactieveleefstijl.Eigenbodem.Gecertificeerd.Zorg.Milieu.Omgeving.Landschap.Zorgvuldig.Natuurlijk.Gezond.Actief.Eencopywriterdiezohardzijnbestmoetdoenomvertrouwentewekken,oogstmaaréénding:achterdocht.Wantkristalsuiker,datkomttochhelemaalnietrechtstreeksuitdesuikerbiet?Erwastochietsmetraffinerenendatdaarmeejuistdegezondestoffenzoudenverdwijnen?Consumenten

wordenblijkbaarnogsteedsgezienals“domvolk”watgemakkelijktemanipulerenis.100%NATUURLIJK?Hetkopje100%natuurlijkkanenmagdusveelwordengeclaimd.Jekuntjeinallenuchterheidafvragenhoenatuurlijkeenproducteigenlijknogis,alshetbijvoorbeeldmeteenaromaof“natuurlijkaroma”opsmaakwordtgebracht.Hetisnetzoietsalswanneerjebijdegroenteboeromeenkiloappelsvraagtenjedaneenflesjeappelaromabijjeappelskrijgt.Daarbijkomtooknogdatdefabrikantondereennatuurlijkaromaietstotaalandersverstaatdandeconsument.Voordewetbestaat1mgnatuurlijkaromauit0.095mgnatuurlijkebestanddelen(ervanuitgaandedathetaromavoor90%uitoplosmiddelenbestaat)enderestofwel0.905mgisonnatuurlijk!Andersgezegd,dewetheefteenanderedefinitievoornatuurlijkaromadandeconsument.Hetproductvoldoetechterwelnetjesaanwetenregelgeving,maarwijmoetendat100%natuurlijknietalteletterlijknemen.100%NATUURLIJKVOORDEWETGoed,100%natuurlijkisduseenbreedbegrip.Maarhoezitdatnuwettelijk?In2014heeftAdvertising+IPadvocatenkantoorHoogenraad&Haakhierovereenhelder(enonafhankelijk!)artikelverzorgd,watzeerduidelijkmaakthoehetwettelijkinelkaarsteekt.Klikhieromnaarditartikeltegaan.Zoalsjeinditartikelkuntlezen,is100%voordewetzeerruimgenomen.Hierdoorheeftdevoedselindustrieallespeelruimteom“inhetwildeweg”teclaimen.Endit

gebeurtdanookopgroteschaal.Alsconsumentstajezeerzwak,alsheteropaankomtomjerechttehalen.Ikhebmeerderekerengeprobeerdomdiversefabrikantenaanteklagenvoormisleiding(zoalsCampina)maarzolangernetjesofnétbinnenderegeltjeswordtgewerkt,heefteenconsumentgeenpootomoptestaan.Ookalklopthetfeit,datervaakgeenspoortjenatuurlijkheidtebespeurenis,ineen100%natuurlijkgeclaimdproduct.Hetmagschijnbaar.CLEANLABELING100%natuurlijkisandersgezegdeenknapstaaltjecleanlabeling.Wewillennugezond,groen,duurzaam,natuurlijk,milieuvriendelijk,biologisch,suikervrij,gecertificeerd,geenkunstmatigheden,onbewerkt,onbespoten,vrijvanchemicaliën,nietgenetischgemanipuleerdenzoversmogelijk.Daarwordtgoedopingespeeld,enzokunnenfabrikantendankzijdezezeerslappewet‐enregelgevingenhetzeerbontmaken.Eenpaksuikerisplotseling100%natuurlijk,alswijdatgraagwillen(lezen),snoepbevatplotselinggeenvervelendekleur‐/geur‐ensmaakstoffen,maarbestaatalleennogmaaruitnatuurlijkehulpstoffen,zuiveldrankjeszijnopeensalleengezoetmetvruchtensapjes,mueslireepjesbevattenplotseling“natuurlijkesuikers”enwekunnencalorie‐/koolhydraatarmenglutenvrij/lactosevrijetenalswedatwillen.Deconsumentvraagt(ofvaakookniet)endevoedselindustriebiedtaan.Instantpoedermagookgewoonals100%natuurlijkwordenbestempeld.Versesoepineenzakmag100%natuurlijkwordengenoemd.Dankzijeengemodificeerdetomaatmageenblik

tomatensoep100%natuurlijkgenoemdworden.Dankzijéénaanwezigeaardbeiineenliterpakdrinkyoghurt,magookdeyoghurtzelfs100%natuurlijkgenoemdworden.Delijstisoneindig.GEBRUIKJEGEZONDEVERSTANDWewetenhetstiekemergensveropdeachtergrondwel,dathethelemaalnietklopt.Hoekrijgteenpakvanillevlabijvoorbeeldeenvanillesmaakalsergeenvleugjevandeechtenatuurlijkevanilletebekennenis?

Hoekrijgteen“100%natuurlijkverklaard”gezondalternatiefophoningeenhoningsmaakje,terwijlergeenspoortjehoningaanwezigis?Hoekrijgteenaardbeikoekjezonderaardbeieneenaardbeiensmaakjeendiemooierodekleur?AlswewatkritischerkijkennaarWATweinonzewinkelwagendoen,danzalerwaarschijnlijknogmaarergweinigoverblijvenalsweuiteindelijkgaanafrekenen.EnlaatDATnudecruxwezen.Devoedselindustriewilnietdatwijsteedsminderopde

loopbandbijdekassaleggen.DaaromisALLEStegenwoordig100%natuurlijk.Denkdaareensgoedoverna,voordatjeweerjewinkelwagengaatvullen…..METEENLOEPOPZAKAANDEBOODSCHAPNaastallemisleidingenopverpakkingenwordthetonsdubbelzolastiggemaaktomDEVOORONSCONSUMENTENECHTNUTTIGEinformatietelezen.KortdoordebochtgezegdhoevenwealleenmaaraandachtteschenkenaanTWEEdingenopetiketten:‐ DEINGREDIËNTEN‐ DEVOEDINGSWAARDEN

Hoemeergezwets,onzinenkletspraateropeenverpakkingstaatafgedrukt,hoemeerdefabrikantteverbergenheeft.Alseenfabrikantnietsteverbergenheeftenzijnproductnaarwaardeweetteschatten,heefthetzogoedalsgeensierenofverdereopsmuknodig,alleendewaardevolleinformatiewaarjealsconsumentdaadwerkelijkookietsmeekunt.Belangrijkisombijhetlezenvandeingrediëntenlijstentelettenopdevolgendepunten:‐ bevateenlijstmeerdan10ingrediënten?Laathetdaninhetschapstaan.Ditduidtopzwaarbewerktvoedsel.

‐ bevateeningrediëntenlijstenkelE‐nummersinbeeldvorm?(bijvoorbeeldE621,E351,E400enz.)Defabrikantwiljoudanmetopzetafleidenenzodoendeookmisleiden.Weherkennendezenummersnietinzijnbetekenis.Ditdoenfabrikantenbewustzodatwealergsnelafhakenenhetproductkopen.Ditlevertmeerverkoopendusgeldop.

VerdiepjeinwataldieE‐nummersteverbergenhebben.Dankunjeookbeterjekeuzesmaken.

‐ kiesaltijdproductenmetzokortmogelijkgehoudeningrediëntenlijstjes.Hoeminderhoebeter.

‐ mijdkunstmatigeE‐nummers.‐ mijddevelekreten,claimsenmooieillustraties,laatjedaarnietdoorbeïnvloeden.

‐ waareeningrediëntenlijstmeebegint,daaruitbestaathetproductgrotendeels.Staaterbijvoorbeeldalseerste“suiker”danbestaathetproductuitsuiker.

‐ somsziejeeenverpakkingwaar“rijkaan….”opstaat.Alsjevervolgensindeingrediëntenlijstopzoekgaatnaarhetgenoemdeingrediënt,danziejeditvaakpasalslaatstetoevoeging.Ditduidteropdathiervanslechtseenminimalehoeveelheidaanwezigis.Ditkomjevaaktegenbijclaimsals“rijkaanvezels”of“rijkaanantioxidanten”.

‐ veelE‐nummers/ingrediëntenzijngemodificeerd/inelkaargeflanst/gekunsteld/kunstmatiggefabriceerd.Ditkanvoormensenmeteenallergiegevaarlijkzijn.Diverseadditievenzijngemaaktuiteendierlijkeofnatuurlijkebron.Alsjestriktveganistischeet,kanditnogweleenseenmisleidendevormzijn.OmdatdefabrikantnietverplichtisomE‐nummersuitzijnverbandtetrekkeninhetvermelden,komthetvaak

voordateenadditiefdierlijkecomponentenbevatterwijlhetproductgeschiktverklaardisvoorveganisten.

Waarjeopmoetlettenbijhetlezenvaneenvoedingswaarde:‐ kijkNIETopcalorieën.Veelmensentellennogaltijdcalorieën,terwijlwijonzeenergienietuitcalorieënhalen,maaruitkoolhydraten(suikers)vetteneneiwitten.Dehoeveelhedenaanlangzame(complexe)ensnelle(suikers)koolhydraten,eiwittenenvettenmoetengoedinbalanszijn.

Alseenproductper100grambijvoorbeeldvoorbijna3gramuitvetbestaat,kunjedezebeterlatenliggen.‐letopzout/natrium.Opzichzelfstaandiszoutnietongezond.Sterkernog:wehebbenhetnodig.Zoutiso.a.belangrijkvoordezenuwprikkelgeleiding.Ditzijnseintjesvanuitdehersenendiejespierenopdrachtgeventeactiefteworden.Hetzoutspeeltbovendieneengroterolbijderegelingvandebloeddrukendevochthuishouding.Hetprobleemzithemmeerinhetfeitdatweerdusechtteveelvanbinnenkrijgen.Zeker75%vanhetzoutwatwedagelijksbinnenkrijgenisafkomstiguitbewerktvoedsel.Zoutwordtinhetlichaamdoordenierengefilterdenkomtvervolgensinhetbloedterecht.Krijgjeteveelzoutbinnen,danwordthetbloedzoutgehaltehogermetalsgevolgdatdeverhoudingvanhetzout/vochtuitevenwichtraaktenwordtverstoord.Eendirectereactievanhetlichaamhieropis:dorst.Doordatjevervolgensmeergaatdrinkenwordendeverhoudingenweerinevenwichtgebracht.Denierenzorgenervoordathetextravochtmethetzoutnetjeswordtafgevoerd.Langetijdisgedachtdateenteveelaanzoutinnameookeengroterolzouspelenbijeentehogebloeddruk.Ditgeldtechteralleenvoormensenmeteenovergevoeligheidvoorzout:Uitonderzoekbleekdatminderzoutetenbijmensenmeteentehogebloeddrukzonderovergevoeligheidsproblematiekdebloeddruknietverlaagt.Debestemanieromdebloeddrukteverlagenblijftafvallenengezondereten,ditisgezegdomdateentehogebloeddrukhetmeestvoorkomtbijmensenmetovergewicht.Naasteenhogebloeddrukstaateenteveelaanzoutinnameookvooroedeem.Oedeembetekentdathetvochtinjelichaamslechtwordtafgevoerd.Hierdoorhoopthetvochtzichopdiverseplaatseninhetlichaamopenontstaanerzwellingen.

Nukunjezeggen:zolangikmaargenoegdrinkbijhetetenvanzoutkomthetwelinorde.Ditisuiteraardsowiesoeengoedplanmaarhetisnietgezondtenoemenalsditopregelmatigebasisgebeurt.Alsjeteveelentevaakzouteetkunnendenierenoverbelastrakenmetallegevolgenvandien.Debekendsteaandoeningenzijnhart‐envaatproblemen.Moetenwedanhetzoutmijden?Nee,wantwehebbenditdusooknodig.Hetisechterzaakomhetjuistezouttekiezen.Ditbetekenteenzoutsoortdieonsdebenodigdehoeveelheidmagnesiumenkaliumgeeft.DitvindjeteruginKeltischzeezout.Zekeralsditzoutookbiologischgewonnenis,bevathetnogallemineralen.InKeltischzeezoutzitvannatureookjodium.Dithebbenweookhardnodigvooreengoedwerkendeschildklier.Voorvolwassenengeldthetalgemeneadviesomnietmeerdan6gramzoutperdagteconsumeren.Ditstaatgelijkaan2,4gramnatrium.Baby’svanaf0‐12maandenmogennietmeerdan1gramperdagaanzoutinnemen.Vanaf1‐3jaaroudwordt3gramperdagalsmaximumaangehouden.Peuters/kleutersvan4‐5jaarwordtgeadviseerdnietmeerdan4gramperdagaanzoutbinnentekrijgenenvanaf7‐10jaarligthetmaximumop5gramperdag.Vanafhetelfdejaartotenmetdevolwassenheidstaathetmaximumop6gramperdag.Erwordtechterbenadrukt,dathetzouthetliefstzolaagmogelijkgehoudenmoetworden,enlieverniettoteenmaximumgebrachtmoetworden.Ditkomthieropneer,datvolwassenenhetliefstmaar3gramperdagaanzoutbinnenzoudenmoetenkrijgen.‐ bevateenproductper100gramofper100mlméérdantweegramaansuiker,dankunjeditookbeterlatenliggen.Hoezithetnupreciesmetsuikersuit

natuurlijkebronentoegevoegdesuikers?Eenkorteles:

‐ Fructose,ookwelfruitsuikerofvruchtensuikergenoemd,komtvoorinfruit,honingeninminderemateingroenten.Ookbestaattafelsuikervoor50%uitfructoseen50%uitsucrose.Glucoseenfructosezijnisomeren,watbetekentdatzeeenidentiekechemischesamenstellinghebben.Zeverschillenechterwelinstructuurformulesenhebbendaaromooktotaalverschillendeeigenschappen.Fructosevaltonderdemonosachariden(monosacharosen,monosen).Monosacharidenzijndeeenvoudigstekoolhydraten.Hetbetreftaldehyd‐alcoholenofketon‐alcoholenmetdrietotzeskoolstofatomen.Suikersmet3koolstofatomenhetentriosen,diemet4,5en6resp.tetrosen,pentosenenhexosen.

‐ Sucrosewordtindedarmgesplitstinglucoseenfructose.Fructosewordtviaeenandertransport‐eiwit(GLUT5)indedarmcelopgenomendanglucose(SGLT‐1).

‐ Ondernormaleomstandighedenwordtfructoseindelevercellenvoor50%omgezetinglucose.Hetmelkzuurwatisgevormdeneendeelvandeglucosewordtindedarmwandomgezetinleverglycogeen(>15%).Ongeveer1%wordtomgezetinvetzuren.Andersgezegd:fructoseenglucosehebbeneenverschillendeffectinhetgoeddoorvoedelichaamomdatfructosealleenindelevercellenwordtverwerkt.Allelichaamscellenkunnenglucoseverbranden.

‐ Eenvandeeigenschappenwaarinfructosezichonderscheidtvanglucoseiszoetkracht.Demetingvanzoetkrachtkannietwordengemetenmeteeninstrument,daaromwordtdeterm“relatievezoetkracht”gebruikt,watinhoudtdatglucosedereferentieismeteenwaardevan1.Voorfructoseisdezerelatievewaarde0,6enditisdusminderzoetdanglucose.

‐ Echter:afhankelijkvanconcentratieentemperatuurheeftfructoseeenrelatievezoetkrachtvan1,2/1,8enisdanweerzoeterdanglucose.Hiervanmakenfabrikantennugretiggebruik,endaaromwordensteedsmeerproductengezoetmetvruchten‐concentraten.

‐ Veelgebruiktzijno.a.glucose‐fructosestroop(GFS)enHighFructoseCornSyrup(HFCS).GFSiseenvloeibarezoetstof,dieuitverschillendesoortensuikerbestaat.Voornamelijkwordtfructoseenofglucosegebruikt.Hetfructosegehaltevarieerttussende5‐50%.

‐ HFCSwordtvooralinlandenalsAmerikaergveelindustrieelgebruiktomvoedingsmiddelentezoeten.HFCSiseensuikerstroopdiegemaaktwordtuitmaïszetmeel.Erzijnverschillendevarianten.OmHFCStemakenwordtglucosestroopgemaaktdoorzetmeeluitmaïstehydrolyseren(zetmelenzijnglucosepolymeren),waardoorvrijeglucosemoleculenontstaan.Vervolgenswordteendeelvandezemoleculenenzymatischomgezetinfructose–eenprocesdatisomerisatieheet–totdatdegewensteverhoudingglucose:fructoseisbereikt.DemeestgebruiktevormenzijnHFSC42enHFSC55,dezebevattenrespectievelijk42en55%vrijfructose.De

restvandeHFSCbestaatuitvrijglucoseeneenbeetjewater.VoedingsdeskundiggezienisHFCSnietveelandersdangewonesuiker(sacharose).

Een voorbeeld: deze fabrikant gebruikt vruchten/vruchtenconcentraten om dit product te zoeten en geeft de suggestie gezonder te zijn mede door deze vorm van suiker te gebruiken. De werkelijkheid is, dat een glas van deze drank ( 250 ml) 20 gram suikers levert.

‐ Omeenbeeldtegeven,hoezowelGFSalsHFCSwordtverwerktinfructosegehalte,glucosegehalteensacharosegehalteninproducten,ziejehierondereentabelvandiverseproductenuitdesupermarkt.Zezijnper100gramberekend.Deeersteberekeningbetreft

hetfructosegehalte,detweedeberekeningbetreftvrijeglucoseendederdeberekeningbetreftsacharose.Vrijeglucose(vrijesuikers)zijnallemono‐endisacharidendiewordentoegevoegdaanvoedingsmiddelen,doorfabrikanten,koksenconsumentenzelf.Ondervrijesuikersvallentevensdevannatureaanwezigesuikersinhoning,siropenenvruchtensappen.

‐Kiesproducten,dieeennatuurlijkeeiwitbronhebben,zoals(biologisch/dynamische)zuivelproductenenversegroenten,zaden,notenenpitten.Ennatuurlijkverseeieren.

Wekenneneiwittenalsdewittevloeistofineenei,maareiwitisnetalsbijvoorbeeldkoolhydratenenvettenookeenvoedingsstof.Eiwittenleverenzeerbelangrijkebouwstoffenvooronslichaam,aminozuren.Aminozurenzijndebouwstenenvoorhetaanwezigeeiwitindelichaamscellen.Demeesteaminozurenkunnenzelfwordenaangemaaktdoorhetlichaam,anderendienietzelfkunnenwordenaangemaaktmoetenweuitonsvoedselhalen.Dezeaminozurenworden“essentiëleaminozuren”genoemd.Bijnaallelevensmiddelenbevatteneiwitten.Hetkomtvoorinzowelplantaardigealsdierlijkeproducten.Omwatdieperineiwittenteduiken,bestaaneiwittenuitketensvanaminozuren,inonsvoedselkaneiwitsoms22verschillendesoortenaminozurenbevatten.Devolgorde,structurenenvooralsamenstellingenverschillenvaakenorm,enditmaaktelkeiwitsoort uniek.Zozijnerbijvoorbeeldduizendencombinatiesmogelijkvanaminozuren.Vande22aminozurenkanonslichaamer13zelfaanmaken.Ditbetekentdatdeanderenegenuitonsvoedselmoetwordengehaald.Erbestaanookzes“semi‐essentiëleaminozuren”watbetekentdatdezeaminozurennormaalgesprokenkunnenwordenaangemaaktdooronslichaam,maarhetlichaamzenietofonvoldoendekanaanmakendoorziekteenandereaandoeningen.Hetlichaamkandantekortenoplopen,endaarommoetendezeookviaonsvoedselwordengenuttigd.Evenalle22aminozurenopeenrij:ESSENTIЁLEAMINOZUREN(aminozurendieweNIETzelfkunnenaanmaken)HistidineIsoleucine

LeucineLysineMethlonineFenylalanineThreonineTrypofaanValineNIET‐ESSENTIËLEAMINOZUREN(deaminozurendiezelfdoorhetlichaamwordenaangemaakt)AlanineAsparraginezuurCysteïneCystineGlutaminezuurTyrosineHydroxyprolineSEMI‐ESSENTIЁLEAMINOZUREN:(hetlichaammaaktdezenormaliterzelfaan,maarkandoorziekte/aandoeningendezenietofonvoldoendezelfaanmaken)ArginineAsparagineGlutamineClycineSerineProïneWeefselsinhetlichaamzijnopgebouwduitcellen.Allecellenbevatteneiwit.Vanbottentotbloed,vanspierentotorganen.Eengemiddeldevolwassenebestaatvoor12kguiteiwit,opgebouwduitaminozuren.Ookvoorbestaandecelleniseiwitessentieel.Zevernieuwenzichsteedsenhetlichaambreekteiwitafomdittevervangenvoornieuweiwit.Hetlichaamverwijdert

beschadigdeiwit,watvooreenverstoordecelfunctieencelgroeizoukunnenleiden.Eengoedvoorbeeldzijnbrandwonden.Erisdanextraeiwitnodigomweefselsteherstellen.Hetlichaamgebruiktdeaminozurenuithetafgebrokeneiwitomnieuweiwitoptebouwen,maardaarbijgaanookaminozurenverloren.Bovendienverliesthetlichaamcontinueiwittenviaharen,zweet,urineenhuidschilfers.Dezemoetenwordenaangevuld.Eiwittenzijnookessentieelbijveelregelprocesseninonslichaam.Enzymenzettenallerleistoffeninonslichaamominanderestoffen,watbijvoorbeeldveelgebeurtbijonzespijsvertering.Ookspeleneiwitteneencrucialerolbijhettransportvanstoffenindeceleninonsbloed.Zoishemoglobineeenbelangrijkeschakeldiezuurstofvanuitdelongennaardeweefselstransporteert.Omeenlangverhaalkorttehouden,weetjenuinelkgevalhoebelangrijkeiwittenzijn.Zekeralsjeveel(fanatiek/professioneel)sport,lijdtaandiverseaandoeningen/ziekten, moetenerextraeiwittenviaonsvoedselwordengegeten. Hetlichaamkanzoalsjehebtkunnenlezenaminozurenhalenuitonsvoedsel,maarookuitonzespierenomzetteninglucose.Ditgebeurtalshetlichaambeschiktoverteweinigglucose,bijvoorbeeldalsjelangeretijdnietshebtgegeten,ofalsjeweinigtotgeenkoolhydrateneet.Andersomkanook:alsjeteveeleiwitteneetwordenovertolligeaminozurenuitgeplast.‐ Kiesvoorproductenmetdemeestcomplexekoolhydraten.Complexekoolhydratenwordenookwellangzamekoolhydratengenoemd.Erzijngrofwegtweesoortenkoolhydraten:enkelvoudige

koolhydratenencomplexekoolhydraten.Deenkelvoudigekoolhydratenwordenookwelslechtekoolhydraten,wittekoolhydratenofronduitsuikergenoemd,alisdezelaatstewatgenuanceerder.Deenkelvoudigekoolhydratenvindenweinwitbrood,meelenbloem,cornflakes,enalleaanverwanteproductendiebijvoorbeeldvanmeelenbloemwordengemaakt,zoalstaart,snoep,cake,gebakenkoek.Ookinfrisdrankenzittensnellesuikers,ofdezesuikersnubestaanuit“versvruchtensap”ofniet.Enkelvoudigekoolhydratenwordenzeersnelopgenomeninjebloedwaardoordebloedsuikerspiegelzeersnelkanstijgen.Hierbijkomtdirecteenergievrij.Deinsulineproductiewordtzeersnelopganggebracht.Dealvleesklier,diehethormooninsulineproduceert,moetontzettendsnelwerkenomdesnellesuikersinlichaamscellenopteslaan.Destijgingindebloedsuikerspiegelendeinsulinepiekzorgenvooreensnelleenergiewaardoorjejeopgewekt,fitenkrachtigvoelt.Dezepiekishelaasvanzeerkorteduur,afhankelijkvandeinname.Dewelbekende“dip”naeenflinkehapsuikerisinmiddelswelalombekend,mensenvoelenzichnoggeenuurnainnameslap,duizelig,trillerig,futloosenvooralontzettendmoe.Ditputjelichaamenorganenopdenduuruit.Inhetergstegevalraaktjealvleesklieroverbelastmetallegevolgenvandien.Diabetesligtdanopdeloer.Naastditalleshebjeookveelsnellerweerhonger.Ditlevertoveretenop.Hetisdaaromaltijdeenbeterideeomdezeenkelvoudigekoolhydratentemijdendaarwaarjemaarkunt.Denkookaanzogenaamdenatuurlijkesuikervervangers.Devoedselindustriewilonsdoenlatengelovendat

natuurlijkesuikervervangersalskokosbloesemsuiker,palmsuiker,honing,agavestroop,ahornstroop,dadelsendadelstroopgezondzijnendaardoorgeenenkelvoudigekoolhydratenleveren.Aldezezogenaamdesuikervervangershebbengemeen,datzeeennatuurproductzijnenvaakooknietgeraffineerdworden,maarhetblijfthetzelfde:gewoonsuiker(dussnellekoolhydraten).COMPLEXEkoolhydratendaarentegenzijndezogenoemdeLANGZAMEkoolhydraten.Dezewordenveellangzameropgenomeninhetbloedwaardoorergeenhogepiekenontstaanindeaanmaakvaninsulineenindebloedsuikerspiegel.Daarnaastwerkencomplexekoolhydratenverzadigend.Hethelptookvooreenbeterestoelgangendarmwerking.Wevindencomplexekoolhydrateningroentenenfruit,volkorenbrood,havermout,noten,zaden,pittenenpeulvruchten.Kiesaltijdvoorzoveelmogelijkcomplexekoolhydraten.

‐ LetopVERZADIGDvet.Netalskoolhydratenbestaanvettenookuitonverzadigdeenverzadigdevetten.Onverzadigdevetzurenhebbenwenodig.Wevindendezeinvettevis,oliënenzaden,pittenennoten.Verzadigdetransvetzurenwordenindevoedselindustrieergvaakgebruiktomdatditeenzeergoedkopegrondstofis.Palmvetenzonnebloemoliezijnergveelgebruiktevetten.Kiesvoorproductenmeteenzolaagmogelijkverzadigd‐vetgehalte.Alsjehetonderdeééngramhoudtper100gramproduct,kiesjeeenguldenmiddenweg.Maarmijddezevetsoorthetliefstzoveelmogelijk.Hardevetten(bakvet)zijngehydrogeneerdevetten.Ergongezond.Kiesdaaromhetliefstvoorongehardevetsoorten.

Olijfolie,avocadoolieenechtezuiverekokosolie(geenontgeurdeengeenafval).

‐ Letophetgehalteaanzout/natrium.Ziehierboven.Houdthetzoutgehalteper100gramzolaagmogelijk.Zekerinkant‐en‐klaarproductenkanhetzoutgehalteextreemhoogliggen.

WAAROMHETBETERISOMGEENKANT‐EN‐KLAARTEKIEZENHetiszomakkelijk.Ikweethet.Ikkendetop10aanargumentenomtochdatmakkelijkepakjetekiezen,diepotgroenteuithetschaptepakkeninplaatsvaneenversebloemkoolnaeenlangedagwerken,ofdatvoorgesnedenzakjeslainplaatsvaneenversekrop.Wezijneenverwendvolkjegeworden,maarhetboetekleedhoevenwijdaardoornietaantetrekken.Wantdatligtbijdevoedselindustrie.Sterkernog,devoedselindustrieheeftopzettelijkverwendenestjesvanonsgemaakt.Devoedselindustriestaatnooitstil.HetisnetNewYork:eensoortmegagrotestaddie24uurdraait.Daaringebeurtveel.HEELVEEL.Bovendienzijnercontinuveranderingen,verschuivingenennieuwetrends.Almerkjeditniet,dezeindustriehoudtjouenmijerggoedindegaten.Watwillenwe?Watdoenwe?Watvindenwemakkelijk?Eenmensneigtnueenmaalooknaargemakzucht.Ditkanzeerbehulpzaamzijnindrukketijden.Deeconomiestaatnietstil,enwezijn24uurgaanleven.Enetenendrinkenisbijzaakgeworden.Ietswatsnellerdansnel

moetgebeuren,want…tijdisgeld.Desupermarktligtinmiddelsovervolmetproductendiespeciaalhiervoorontwikkeldzijn.Wezijndaardoorveelgemakkelijkergaandenkenoveronsvoedsel,want…eenfabrikantheeftdattochalvooronsbedacht?Alswealdieclaimsenkretenlezenopverpakkingenmogenwegezegendzijnmetzulkefabrikanten.Zemakenhetonssupermakkelijk,gezondensnel.Watwillenwenogmeer?Wijmogenhetzeggenenbepalen.Devoedselindustrielevertwel.Zolangweermaargrifvoor(willen)betalen.Kant‐en‐klaarversusKANT‐EN‐DUURZomooi,fantastischengeweldigalshetlijkt,datishetbijlangenanatuurlijkhelemaalniet.Alsdatwerkelijkzowas,danwasniemandziek.Warenernietmeermensenmetobesitasdanmensenmeteengezondgewicht.Warenergeenwelvaartsziektenalsdiabetes,hart‐envaatziektenenleververvetting.Alswealdiesprookjesenonzinverhalenopverpakkingenmogengeloven,danmoetenwedegezondstemensenopaardezijn.WantNIETSisslecht.Allesisgezond.Rijkaanvezels,zonderkunstmatigegeur‐/kleur‐/smaakstoffen,zondertoegevoegdesuikers,zonderpalmvet,zonder…..tja,maakhetrijtjemaaraf.Welezennooit“metkunstmatigeaspartaam”of“verrijktmetL‐glutamaat”of“gezoetmetacesulfaam‐K”.Dezechemischezaakjesvindenwemaareng.DatwillenwijdusalhelemaalnietetenofdrinkenentochisDATJUISThetgeenwatweinovervloeddoen.NuzijnaldezeE‐nummers(wantdaarhebbenwehetnueigenlijkover)nietallemaalongezond,ofmeteen

eengrootgevaarvoordevolksgezondheid.AldieE‐nummerszijngoedgekeurddoordeEUenhebbeneenADH.HetprobleemschuiltheminVIERdingen:

‐ wezijnindeloopderjarenMEERgaanetenendrinken,ditkomtmededoorhetgrotereaanbod.

‐ fabrikantennemenhetzonauwnietmetdeADH,enoverschrijdenvaakdetoegestanedoseringen.

‐ fabrikantengebruikencocktails.Ditzijnmeerdan10verschillendesoortenE‐nummersbijelkaarinéénproduct.Hierdoorkunnenweinéénkeerteveelbinnenkrijgen.

‐ deportiegrootteszijndeafgelopenjarenverdriedubbeld.Weetendaardoorookmeer.Tweelitercolawordtnetzosnelopgedronkenalseenlitercola.

Zoalseerdergezegd,levenweineen24‐uurseconomie.LoopeensdooreenstadenteldemensendieNIETETENENNIETDRINKEN.Hoeveelteljijer?Ikvermoed,datjemeeretendeendrinkendemensenzietdannietetendeendrinkendemensen.Andersgezegd:onzekakenstaannooitechtstil.WeetenendrinkendeheledagdooromdatetenendrinkenOVERALwordtaangeboden.Zodrawededeuruitstappenbeginnendeprikkelsalometenendrinkentescoren.Etenendrinkenligtzelfsgewoonopstraat.Vlakvoorjouwdeur,vlakbijdemijne.Loopeenslangseenwillekeurigeschool,indeprullenbakkenvindjeergveelweggegooidnogbruikbaarvoedsel,halfleeggedronkenblikjesenpakjes……hetbeeldvanhetkant‐en‐klaartijdperk.Indejarenzestigwasditondenkbaarwegens

voedselschaarsteenwerdenvuilnisemmersleeggeschraapt.Erisdusontzettendveelveranderdenondanksdat,somstengoede,ookvaaktenkwade.Vooraljongerengroeienopineengemakzuchtigewereldvolvoedsel.Zijkennenhetfenomeen“honger”alhelemaalniet,alleenalshunmagenknorrenenhetweertijdisvoordezoveelstesnack.Ditervarenzijalshonger.Datisbesttriest.Deechtewaardevanvoedseliscompleetverdwenen,wenemenhetvoorliefomdathetergewoonwegaltijdIS.Doorhet“24uurs‐aanbod”zijnweookMEERgaaneten.Waarweonsindejarenzeventig/tachtignognetjeshieldenaandriehoofdmaaltijdenperdagopvastetijdstippenendaarnaasteengezondtussendoortjealsversfruitnamen,etenendrinkenwenunon‐stop.Leerlingenmogengewoonetenendrinkentijdenslesuren,lerarendoenhetzelfdeengevendaarmeehetslechtevoorbeeld,envrijwelaltijdgaathetomkant‐en‐klaremeuk.Hetkomtnogmaarzeldenvoordaterpakjesbroodvanhuiswordenmeegebracht,samenmeteenbekerdrank,ofdatereenappelwordtgegetenWaterwordtgegetenengedronkenwordtnietmeervoorafbepaaldomdatweopiederehoekvaneenstraatterechtkunnenomvoedseltescoren,wordterophetmomentzelfbeslist,waterwordtgegetenengedronken.Ditzijnaltijddeverkeerdeproducten,zoalsvetteafbakbroodjes(croissantsensaucijzenbroodjes)pakkenkoek,zakkenchips,repenchocoladeenblikjesRedBullenanderefrisdranken.DitzijnDEPRODUCTENwaardevoedselindustrierijkvanwordtendiezaldanookaltijdALLESinhetwerkblijvenstellenomdezecirkelrondte

houden.Daaromzullendesupermarktendekomendejarenvreesiknogvollerkomenteliggenmetkant‐en‐klaremeuk.Wijetenweldoor.FabrikantenhebbenzichaaneenaantaldoordeEUopgestelderegelsenwetgevingentehoudenalszijeenproductopdemarktwillenbrengen.Dezezijnzeernauwgezet,zomagdeADHnietwordenoverschreden.Tochgebeurtditmeerdanwedenken.Zekerzogenaamde“cocktails”(daaroverlatermeer)kunnendeADHovertroffenhebben.DoorverschillendeE‐nummersmetelkaartecombinerenkunnensommigedoseringenzelfstehoogworden.Veelfabrikantenlettenhiergelukkigwelop,maarontzettendveelfabrikantennemenhetnietzonauw.Ookkunnenweergveelproductendievanuithetbuitenlandwordengeïmporteerdkopen.Inanderelandengeldenweeranderewet‐enregelgevingenenkunnendoseringenookwordenoverschreden.Omdatweveelmeerzijngaaneten,kunnenwedagelijksteveellichaamsvreemdestofjesbinnenkrijgen.Nuhebbenweeenprachtige“opruimservice”inonslichaam.Deleverennierenzijnprimainstaatomallesopteruimenenaftevoeren.Totdathetpuntbereiktwordtdatdezeorganenookwordenaangetastwaardoorhetwerknietoptimaalmeergedaankanworden.Dankomendegezondheidsklachtenpasgoedinzicht.Wehebbendeafgelopenjarenhoelangerhoemeerlastgekregenvanwelvaartsziektenenallerleivagekwalenenaandoeningen,enwezijnallergischerenintolerantervoorvoedselgewordendanooittevoren.Ditkomtomdatweveelmeerkant‐en‐klaarproductenzijngaaneten.Dievrijwelaltijdbestaanuitmeuk.Teveelzout,teveelsuiker,teveeltransvet….

COCKTAILSKant‐en‐klaarbetekentletterlijkenfiguurlijkgereedenmeteeneetbaar.Wehoevenhetniettebereiden,inhet“ergste”gevalevenoppiepenindemagnetron,opwarmenineenpannetjeofindeoven.Alsjebestveelzelfbereid,snapjedatzo’nkant‐en‐klaarproductnietbestaatuitéénoftweeingrediënten.Omietsmeteenbeschikbaarvoorconsumptietemakenheeftheteenbereidingnodig.Ditbetekent:‐ additieventoevoegenomietstekunnenbereiden,meersmaaktegeven,meerkleurenmeergeur

‐ eenbakproducttoevoegenomietstegaren,eetbaartemaken.Ditbetekentinhetgevalvankant‐en‐klaarmeestalgehardevettenzoalspalmvet.

‐ conserveringtoevoegen,omeenproductverkoopbaar,langerhoudbaartemakenenvoedselveilig.

Eenkant‐en‐klaarproductbestaatduseigenlijknooituittwee/drieingrediënten,maargemiddelduit10ofmeer.AlsditvoornamelijkE‐nummersbetreft,kunnenwesprekenvaneenE‐nummer‐cocktail.Hoofdingrediëntenalssuiker,zoutenpalmvetwordenvrijwelnooitineenE‐nummervermeld,welwordendezeadditieven(extra)toegevoegdviaeenaliassuiker,eenaliassmaakversterkerofeenaliasvet.DitwordtvaakwelalsE‐nummervermeldt,bijvoorbeeldeenaromaofeendextrose.

Ditkant‐en‐klaarproductbestaatbijvoorbeelduit25ingrediëntenwaarvanervijfzijngemarkeerdalsE‐nummer.Hetbegintmetwaterzodatditproductdusvoorhetgrootstedeeluitwaterbestaat.Daarnaastvindenwe19%kippenvleesen0.8%kerrie,dezestaatvermeldonder“kruiden”.Indiekruidenmixkanweervanalleszittenzoalssuiker,zoutensmaakversterkers.Dankzijaldie25ingrediëntenkunjijmeteenjemesinditbakjekip‐kerriesaladezettenomopjebroodtesmeren.Hetishoudbaar,voedselveiligensmaakvolgemaakt.HANDIG!Wantalswezelfeenkipkerriesaladezoudenmoetenmaken……ppfft.

Kipkokenenfijnsnijden,allerleigroentenenzurentoevoegen,kruidenenspecerijen,gekookteaardappelenendatnogeenspureren…..datkostteveelwerk.Erzijndanooknogmaarergweinigmensendiedeverleidingnietkunnenweerstaanomnietzo’nbakjevolhandigheidtekopen.Watzijechternietbeseffenishoeveelmeukzijinéénkeerbinnenkrijgen,dankzijdecocktailaanE‐nummers.Dezefabrikantheeftzichnetjesaandetoelaatbaredoseringengehouden.Maarweetenopeendagnietalleeneenbakjekip‐kerriesalade.AlleE‐nummersdieweuitandervoedselhalenperdag,kunnensameneenflinkedosisoplevereninhetlichaam,diehetookmoetzienteverwerken.Dezekipkerriesaladebevatper100gram1,5gramverzadigdvet(gehardpalmvet=transvet)zesgramsuikeren1,4gramzoutendanhebikhetover100gram.Ditverdriedubbeltalsjeeenheelbakjeopeet.IkherinnermijuitmijnstudietijdinAmerika,in1991hoezeerikonderdeindrukwasvandevelesupermarkten.Diedaaroverigensdestijdsal24uurperdagopenwaren.Deportieswarenduizelingwekkendgroot.Zakkenchipsvan400gram,“gallons”ijsvantwee/drieliterenzuivel/toetjesvanafbekersvan500ml/toteenliter.DitfenomeenhebikindeloopderjarenlangzaammaarzekerzienoverwaaiennaarEuropa.Inmiddelskunnenwijhierooknauwelijksnogliterflessenfrisdrankkopen,hetbegintbijanderhalvelitertotmaarliefsttwee/drieliteraantoe.Wedrinkenditallemaalnétzosnelopalseenkleinereverpakking.Ditsnaptdevoedselindustrieerggoedenommeerwinsttekunnenmakenzijnportiegroottesdoordejarenheensluipenderwijsenormvergroot.Wezijndaardoorookonbewustmeergaanetenendrinkenper

eet/drinkmoment.Hierdoorkrijgenwijméérinéénkeerbinnendangoedvooronsis.KantenklaarisvooralDUUR.Allijkthetnietzo.Fabrikantendoenerallesaanomonstelatengelovendatkant‐en‐klaarhandig,gezondengoedkoopis.Inwerkelijkheidbetalenwegrifvooraldieluxe.Alsweeenskijkennaareenwillekeurigpakjekant‐en‐klaarellende,danzienwedathetvooralbestaatuitgoedkopeE‐nummers,zoalssuiker,zout,gehardtransvet,kruidenenspecerijen.KunstmatigeE‐nummerszijndanookspotgoedkoop.Conserveermiddelenofverdikkingsmiddelenkostendefabrikantbijvoorbeeldbijnaniets.Aardappelzetmeelofmaïszetmeelkostookamperiets.Maarhetkostwelwatextraomditallestemodificeren(veranderen)endaarbetaaltdeconsumentdanweervrolijkaanmee.AndersgezegdbetalenwijvoordeE‐nummerseningrediëntendiedefabrikantnetietsmeerkostdandegoedkoperebasisgrondstoffen.Daarnaastmoeteenkant‐en‐klaarproductvooronswordenbereid.Hoemeerbereidingen(processen)hoeduurdereenproductwordt.Voorgebakkenpatatmoetbijvoorbeeldvooralwordengefrituurd.Ingehardpalmvet.Ditkostdeconsumentextra.Webetalendusgewoonvoorhetbakkenenbereiden.Netzoalsweookbetalenineenrestaurantvooronsvoedsel.Hetgroteverschilisechterdaterineenrestaurantmeestalversendirectopbestellingwordtgewerkt,doormensen(koks).Kant‐en‐klaarwordtfabrieksmatiggefabriceerdwaardoorjefeitelijknooitechtzultwetenwaterallemaalvoorrommelinzit.Luxeisinditgevalduurenongezond.Demoeitewaardomeensbijstiltestaanenietseen”secondthought”tegeven

eerjeweereenkant‐en‐klaarproductinjewinkelwagenofmandjemikt.Isaldatgemakjejouwgoedegezondheid(endievanjegezin)waard?Enwatisgemak?Methetzelfdegemaksnijjeeenkropjeslainreepjes.Methetzelfdegemakkookjeaardappelenindeschil,wantschillenisnieteensnodig.Methetzelfdegemakkruidenmarineerjezelfjegroentenenvleesmetechte,versekruiden.Ditkostechtnietveelmeertijd,envooral:hetkostMINDERGELD.Maardegrootstewinstdiejehiermeekunthaleniseenverbeteringvoorjegezondheidendievanjegezinsleden!

JAMAAR……Wewillenbestalleszelfmaken.Dewiliserbijnaaltijd.Wewillenimmersaltijdhetallerbeste.Hetgroteprobleemisdebalanszoekeninzoveelalsmogelijkzelfmakenenafentoekiezenvoorkant‐en‐klaaromdat…..(vulderedenookzelfmaarin).Ikbenrealistischgenoegomtebedenkendathetvrijwelonmogelijkisgewordenom100%alleszelf“fromscratch”temakenineenwereldvolkant‐en‐klaarenwaartijdeenschaarsteisgeworden.Hetisonrealistischomtedenkendatweditnogterugkunnendraaien.Daarisdevoedselindustrietemachtigvoorgeworden.Waardevoedselindustrieechtergeenmachtoverheeft,zijnjouwbeslissingen.Diemaakjezelfendiekunjenogsteedsopelkmomentvandedagvrijwilligmaken.Maarja….HoeDOEjedat?Metonzegoedewilenmotivatiekomenwealeenheeleind,maaropboksentegendeversuikerdewereldomonsheeniseengebedzonderend.Tochishetnietonmogelijk.Hetvergtwatterugschakelen,watknoppenomdraaien,enverwachtingenbijstellen,maarbenjeeenmaaldoordezefaseheengekomen,danzuljemerkendathetvolledigzelfmakeneen(fijne)gewoontekanwordenenietswordt,watjemetnetzoveelgemakdoetalseenkant‐en‐klaar‐pizzaindeovenschuiven.

Hetvraagtookomeengoedeorganisatie.Alsjegoedevoorbereidingentreft,dankostzelfmakenjenietzoheelveelextratijd.Veelkanbijvoorbeeldvoorafwordengedaan,zoalssnijden,hakken,malenenmixen,pureren,voorkokenenbakkenenzovoort.Spullenklaarzetten,jetijdgoedinplannen,veeldingentussendoordoen,hetzijnallemaaltactiekenomhetzelfmakentoteenkunstteverheffen.

Goedehulpmiddelenzijnookeenabsolutemust.Nietsiszoirritantalseenslechtenbotmes.Eengoedekeukenmachineisookgeenoverbodigeluxeindemeukvrijekeuken.Inmijnartikel“wathebjenodig?”kunjeerallesoverlezen.Wathebjepreciesnodig?http://moniquevandervloed.nl/meukvrije‐keuken‐wat‐hoort‐erin/Natuurlijkkunjeookjeuitzetvolledigaanpassenaanjouwwensen.Hetheeftbijvoorbeeldgeenzinomeenmixeraan

teschaffenalsjeallesalinjekeukenmachinemaalt.Oftwintigmessenaanteschaffenterwijljeeraltijdmaarééngebruikt.Jekuntjeuitzetdaaromhetbestegeheelaanpassenaanwatjijzelfgaatmaken.Koopgeencitruspersalsjenooitsapjesdrinkt.Koopgeenknoflookpersalsjegruweltvanknoflook.Ditscheeltgelden…veelruimte!TIPSVOORTIJDENORGANISATIEGoed,alsjeallesgereedhebtomvoortaanalleszelftegaanmaken,kunjemetkleinestapjesbeginnen.Ganietdirectvannietszelfmakennaarvoortaanalleszelfmaken,deveranderingzijnendestapistegrootominéénkeertezetten.Oefenmetkleinedingen.Ikhebeenpaargoedeboekengeschrevenwaarinjezeereenvoudigereceptenkuntvinden.HETBASISKOOKBOEKiseenperfectoefenboekomjeeerstestappennaarzelfmakentezetten.Jevindinditboekalledaagsegerechten,vankleinnaargroot.Probeerbijvoorbeeldeersteensomzelfvlatemaken.Gadaarnaweereenstapjeverderenbaksimpelekoekjes.Probeerzosteedsmeeruit.Jegaatervanzelfmeergevoelvoorenerlolinkrijgenwatmotiveertomdoortegaan.Beginnietmeteenmeteentaart.Ditvraagtwatmeervanjezelf,gunjezelfdetijdomaanallestewennenenhetzelfmakenvanjegerechtenjezoeigentemaken.Kijknaarjehuidigeroutine.Hoehebjejetijdopditmomentingedeeld?Hoeligtdebalanstussenwerk,gezin,vrijetijdenhuishouden?Waarziejemogelijkhedenomtijdvrijtemakenvoordekeuken?Veelmensenzullennudenken“NERGENS!”wantweplannenonzedagenaltijd

vol.Maaralsweonzedagbestedingonderdeloepnemen,zienwealsnelvelegaatjes.Diegaatjesvullenwenubijvoorbeeldmetsocialmedia,spelletjesopdesmartphone,chattenviaWhatsApp,wezijneronbewustveelméértijdaankwijtdanwedenken.Onzesmartphoneisdegrootstetijdvretergewordenvandelaatstejaren.Enzohebbenweeenchronischtijdgebrekontwikkeld.Probeereenseendageenhalfuuraansocialmedia,spelletjesenWhatsApptebesteden.Teldetijdopdiejebespaart.DEZETIJDkunjebestedenaanvolledigzelfmakenvangerechten.Jezultmerkendatjedanveelmeertijdoverhebtdanjedenkt.PLANgoed.Meteengoedeplanninghebjealveeltijdgewonnen.Snijden,hakken,malen,mengen,mixen,marineren,pureren….hetkanallemaalvantevorenwordengedaan.Weetjebijvoorbeelddatjemorgenpeulvruchtengaateten?Zetdedesbetreffendepeulvruchteninwaterteweken.Zetzedevolgendedagophetvuurterwijljeverdergaatmetjedagelijkseroutine(ontbijtenenz.).Eengemiddeldontbijtduurteenuur.Ditisvaakookdekooktijdvoorpeulvruchten.Alsjededeuruitlooptdraaijeallesuitenalsje’savondsthuiskomthebjegeenpotofblikjevolmetadditievennodigomlekkerendirecttekunneneten.’sAvondsvoorbereidingentreffenvoordevolgendedagisookeenerggoedeoptie.Ontbijtjesvoorbereiden(overnightoats)ofalvastlunchtrommelsvullen.Drankjesmakenenindekoelkastklaarzettenommeetegevennaarschool.

Kneedalvasteendeegvoorversbroodvoordevolgendemorgen.Doehetbeslagalvastineenbakvormenzetklaarindeoven.Draaidevolgendemorgenmeteendeovenaanenwordtwakkermetdeheerlijkegeurvanversbrood.Inmijnbasiskookboekstaanreceptenvoorbrooddiejeinnoggeenuurklaarhebt(zondergist,metbakpoeder)Broodjeskunjeookvantevorenmaken.Bekijkeenswatjeallemaaltussendoorkuntdoen.Steedsmeermensenwerkenthuisenkunnenzowatbeterhuntijdindelen.Inpauzeskanerindekeukendanookhete.e.a.wordenvoorbereid.Alvastgroentensnijden.Alvastveganistische‐burgersdraaien.Goedekook‐enbakboekenzijnhierbijookonmisbaar.MaakGEBRUIKvanaljekeukenapparaten.Ikmaakveeltevaakmeedatikineenprachtigekeukenkom,dievolisgeproptmetdemeesthippeengeavanceerdekeukentoolsdiestofstaanteverzamelen.NaastontiegelijkZONDEookeengemistekans.Wantkeukentools,zekerdetoolsvantegenwoordig,halenergveelwerkuitonzehandenwatzekerveeltijdwinstoplevert.Jehoeftechtgeenkeukenmachinevan700euroaanteschaffen.Eengoedemachinehebjealvanafzo’n300euro.EengoedeHS(hogesnelheids‐)blenderkostbijvoorbeeld300euroendaarkunjenétzoveelmeealsmeteendurekeukenmachine.EenHSblendermaaktbijvoorbeeldookzeereenvoudigmeel.Ditbespaartjeeenboelgeld.Veelmensenkopenzicharmaandemeestgeavanceerdekeukenapparatuurmaarlatendezevooralalsaccessoiresindekeuken

dienen.GEBRUIKdeapparaten.Ditlevertontzettendveeltijdwinstop.Vraageensrondinjebuurteninjekennissenkringdieindeomgevingwonen,ofjulliesamenietskunnengaandoen.Zokanjebuurvrouwbijvoorbeeldpindakaasenjammakenvoorzichzelfenvoorjou,terwijljijvoorhaarweergroentensnijdtomdatjijdaarweermeertijdvoorhebt.Elkaarstijdgoedbenuttenheetdit.Alsjebuurvrouwtochbezigisompindakaastemakendaniseenextrapotmakengeenextramoeite.Alsjijtochbezigbentmetgroentensnijden,dankunjijnetzogoedevenwatextrasnijdenvoorjebuurvrouw.Jetantedieeenstraatverderwoont,kanbijvoorbeeldpeulvruchtenweken/kokenendezeinbakjesverdelenenuitdelen.Jijkuntweerbroodbakken,eenextrabroodisgeenextramoeite.Doorelkaareendiensttebewijzen,bespaarjeookveeltijd.GEBRUIKJEVRIEZER.Hebjeeenvrijedag?Besteeddezedanalleeneensaanvoorbereiden.Denkaangroentenblanchereneninvriezeninporties,brodenbakkeneninvriezen.Veganistischeburgersbakkeneninvriezen.Ditkanjemeukvrijelevenookeenstukmakkelijkermaken.

WATKIESJEINEENSUPERMARKT?Natuurlijkisheteenillusieomtedenkendatwe100%allesgeheelzelf“fromscratch”kunnenmaken.Daarzijndemiddelenrechtstreeksuitdenatuurtebeperktvoorgeworden.Enhoemooihetooklijkt,realistischishetook

nietineenversuikerdewereldvolmetkant‐en‐klaarproducten.Mensenzijnkuddedierenenvolgendekudde/demeerderheid.Zekerinsocialekringenbeïnvloedenweelkaar.Denkaanhetschoolplein,waarjouwkindooknietmeeraankankomenmeteenmeegebrachtebekerdrinken.HetmoetennustoereblikjesRedBullzijn,ofcola.Eenstukjefruitisook“notdone”wanthetmoetennupakkenkoek,croissantsenzakkenchipszijn.Hoegoedjehetalsouderookwiltdoen,jekunthetvaakooknietoverjehartverkrijgenomjouwkindmeteenbekermelkeneenappelnaarschooltesturen,wetendedathetgeheidcommentaarkrijgtenwellichtgepestgaatworden.Desocialedrukistegenwoordighogerdanooittevorenendatwerktzekerdoorwatetenendrinkenbetreft.Nietalleenopeenschoolpleinbijkinderen,maarookindesocialekringenvanvolwassenen.Etentjes,partijtjes,vakanties….Erzijnvreselijkveelmomentenwaarophetsocialeaspectzwaardergaatwegendanhet100%meukvrijeetenendrinken.Ditiseenrealistischekijk.Danishetbelangrijkomteweten,waterineensupermarktvindbaaris,watenigszinsmeukvrijis,maarwaarjeookmeeuitdevoetenkuntalsjeinzo’nsocialesituatiezit.Watzijndebeterekeuzes?Ikhebeenlijstgemaaktvaneenslechtekeuzeeneenbeterekeuze.Hopelijkhelpthetjouomvoortaanmeukvrijemaarsociaalacceptabelekeuzestekunnenmaken.GROENTENENFRUITAlleswatversenintactis,isuiteraarddebestekeuze.Watzijnalternatieven?

‐ versvoorgesneden.Hoewelditnietbevorderlijkisvoorhetbehoudvanvitaminenenmineralen,kunjekiezenvooreenzakversgesnedengroentenofeenbakversgesnedenfruit.Leterwelopdatergeentoevoegingenzijnzoalssuikerendressings.KiesDAGVERSEvarianten.Meerlezen?

http://moniquevandervloed.nl/plastic‐om‐en‐voedsel/BROOD/BROODWARENKiesaltijdvoorVOLKORENBROOD.SimpelAllinsonbroodbijvoorbeeld.Volkorenbroodisdebestekeuzeomtemaken,alshetopbroodaankomt.Volkorengranenbevattennaasthetmeellichaamookdekiemendezemel(omhulselvaneengraankorrel).Vooraldezezemelheeftontzettendveelessentiëlevoedingsstoffeninzichvoordemens.Hetbevatergveelvezels.Ookishetwelwettelijkverplichtgesteld,dateenvolkorenbroodookdaadwerkelijkuitvolkorenmoetbestaan.Jebentduszekervanhetfeit,datjeookeenechtvolkorenproductkoopt.Alseenspeltbroodniet“volkorenspeltbrood”wordtgenoemd,kunjeervanuitgaan,dathetbroodgeenvolkorenbevat,maareenmengselisvandiversemelen.Ditgeldtookvooraanverwantebrood‐producten.Ergveelfabrikantenvanbepaaldeproductenclaimendatdezevezelrijken“volkoren”zijn,maarnegenvandetienkeergaathetombloemofeenmengselvanverschillendegraansoorten.100%volkorenispas100%volkorenals

hetmeelhiermeebedoeldwordt.Engeentoevoegingenheeft,zoalstarwe,haverofrogge.Kieshetliefstvoorbiologischebroodsoorten.Dezekunjehetbestekopenineenbiologischewinkel,zoalsEkoplazaofMarqt.Nogbeterzijndeplaatselijkeechtebakkers.Vraaggerustnaardeingrediënten!PAKJES,ZAKJES…..Wevindenindesupermarktenormveelinstantellende.Pakkenvolmetinstantmixenbijvoorbeeldomeenzogenaamdbuitenlandsgerechtineenhandomdraaiklaartekunnenmaken.Ikhoefjouwaarschijnlijkniettevertellen,datdezeproductengigantischzijnbewerktenzodanigzijnverprutstdatervandezegerechtenalleennogmaardesmaakengeuroverblijft,watooknogeensversterktwordtdoortalvansmaak‐/geurversterkers.Needlesstosay:eriseigenlijkgeenbeteralternatiefineensupermarktvindbaarvooraldezezakjes,pakjesenpotjes.Jekuntwelopeenaantalpuntenletten,wiljetochwatkopen:‐ leesingrediëntenenvoedingswaardenzoalsjeeerderhebtgeleerd.Kiesuitgaandvandebesteingrediënten,deMINSTEingrediënten,demeestnatuurlijkeingrediëntenalsbesteoptie.Enkies,indienmogelijk,biologisch.

‐ letopsuikers,transvetten(hardvetalspalmolie)zoutenE‐nummer‐cocktails.Bevateenproductteveelvangenoemdeadditieven,koopditdanlieverniet.

‐ kieszoveelmogelijkvoorbiologisch.ZUIVELPRODUCTEN

Wekunnentegenwoordiguithelekoelschappenvolkiezenvoordegekstezuivelproducten.Vanstroopwafelvlatotmarsepeinkwark.Jehoeftgeendeskundigetezijnomtebeseffendataldezezuivelproductennieterggezondzijn.Naastenormeladingensuikerbevattenzeookandereadditievenzoalszoutenkleur‐/geur‐ensmaakstoffen.Kiesaltijdvoornaturelzuivelendanvooralalleenkwarkenyoghurt.Dezetweezuivelproductenzijnhetgezondstomdatdezezijnaangezuurd.Karnemelkisookeengezondalternatief.Kiesnietaltijdvoorvollezuivel,wisselafmethalfvolenmager.Ditgeefteengoedebalansindevettendieookinzuivelzitten.Kieshetliefstvoorbiologisch/dynamischezuivelproducten.Dievindjehelaasnietinsupermarktenmaaralleeninbiologischewinkels.ZOUTJES,SNACKS,SNOEP,KOEKTja….overdezecategoriekanikeigenlijkzeerkortzijn,maarikzouonrealistischzijnomtedenkendatwemetzijnallendezemeukooitnogdewinkelsuitkunnenkrijgen.Indezeversuikerdewerelddraaitdevoedselindustriejuistopaldezeproducten.Zeleverenhetmeesteopenomdatwijzenogsteedsingrotengetalekopenzaldezemeuknooitverdwijnen,helaasalleennogmaartoenemen….Erzijnookbinnendezecategoriewelnogdemeestverstandigekeuzesomtemaken:KOEK:wiljeechtwatlekkers,kiesdanhetliefstvooreensimpelbiscuitjeofspeculaasje.Mijddegevuldekoeksoorten,degesuikerdeengeglaceerdekoekenendeluxerekoeksoorten.Dezebevattenmeermeukdangoedvoorjeis.

(MUESLI)REPEN:zelijkenzogezond,verstandigenvoedzaam.Helaasbeniknoggeenenkelereeptegengekomenineensupermarktdiemaarenigszinsverantwoordtenoemenis.Mijdaldeze“suiker‐repen”diesomsnogmeersuikersbevattendaneenMars.Maakjeeigenechtgezonderepen,datisechtnietzomoeilijk:http://moniquevandervloed.nl/mos‐crunch‐repen/Ziehiereenzeereenvoudigrecept.Staarjeooknietblindopdezogenaamde“dadelreepjes”.Dezebevattensomsnogmeersuikerdaneenmueslireep.Ookhieradviseerikjeomdanhetliefsttekiezenvooreensimpelbiscuitje.Danbenjebeteraf.ZOUTJES:wekunnentegenwoordigveel“light”chipskopen.Dezelijkengezondermaardatisnegenvandetienkeereenwassenneus.Zebevattennogaltijdteveelsuikerenzout.Ookzoutjeskunjezeereenvoudigzelfmaken.Snijbijvoorbeeld(zoete)aardappelmeteenkaasschaafinzeerdunneplakjesenbesprenkeldezezeerlichtmetwatavocadoolie,kruidzeeventueelmetlekkerekruidenenbakzeindeoven.Hetkostnauwelijkstijdenweinigmoeite.Wiljegraageensnack,kiesdanvoorongezoutenongebrandenoten.SNOEP:Snoepbestaatmeestaluitsuiker.Hetisdaaromechtgeengoedideeomiederedagtesnoepen,zekernietvoorhetbehoudvanjegebit.Suikervrijsnoep,biologischsnoep,glutenvrijsnoep,lactosevrijsnoep,gelatinevrijsnoep…..wekunnenookinsnoeplandinmiddelstekustentekeurkiezen.Onthoudt,dataldezeproductennetzoveelofzelfsnogméérsuikersbevattendanreguliersnoep.Wiljeechtevensnoepen,kiesdanhetliefstvooreenorigineel

product,hoegekditookklinkenmag.Dezebevattenvaakmindersuikers.Kiesvoornatuurlijkeproductenuitdebiologischewinkel,zoalslolly’sopbasisvanahornsiroop.Ditzijnooksuikers,maarverderwelvrijvanandereadditieven.Kiesvoorhethoogsthaalbarepurechocoladegehalte.Minstensvanafminimaal80%.Houéénsnoepmomentperweek,enoverdrijfnietinhoeveelheden.DIEPVRIESDiepvriesproductenzijnzoongezondnogniet.Tenminste:deversingevrorengroentenenfruitproducten.LetwelGOEDop:veelgroentenbevattenadditieven.Kiesdaaromaltijdvoordiepvriesgroentenenfruitdieenkelenalleenbestaanuitgroentenenfruit.Kant‐en‐klarediepvriesproductenzoalspizza,voorgebakkenpatat/friet,quiches,entalvanvleesproductenkunjebetermijden.Ditgeldthelaasookvoorijs.Ikbennognooiteenechtgezondijsjetegengekomenuitdediepvriesbijdesupermarkt.Wiljeechteveneenlekkerijsjeenhetnietzelfmaken,kiesdanvoorwaterijs.Letwel,ookdezeijsjesbevattenvrijveelsuiker.Laatroomenslagroomijs,chocoladeenluxereijssoortenstaan.(FRIS‐)DRANKENENSAPJESTja…weerzo’nvakwatjemaarbetervoorbijkuntlopen.Wistjebijvoorbeelddatfrisdrankenzelfbedachtzijndoorfabrikantenensupermarktenentotaalnutteloosvooronszijn?Andersgezegdzezijnervoordepureluxeenenigeverwennerij,maarzeleverenvanuitvoedingswaardigoogpuntgeziennietsopvooronzegoedegezondheid,sterkernog,zemakenonsalleenmaarongezonder.

(Fris‐)drankenbestaanveelaluitsuikerenwaterofandersom.Ditgeldtoverigensookvoordevele“gezonde”sapjes.Dezesappenbestaanvoorhetgrootstegedeelteuitfructose(uitpuursapofuitconcentraten)enleverengeenofnauwelijksenigevoedingswaarden,alwordtditwelgeclaimd.Zekerversgeperstsapkanontzettendveelinleverenaanvitaminenenmineralenomdathetaltijdweleendagtotzelfstweedageninhetkoelschapstaatvoordathetgekochtwordt.Dezeversesapjeswordenvaakafgeprijsdomdatdehoudbaarheidsdatumverloopt.Koopdezenooit,hoeverleidelijkook,wantdezesappenhebbennauwelijksnogenigevoedingswaardeenenkelenalleenmaar….suikers.Wiljeietsdrinkenuitdesupermarkt?Ikweethet,hetklinktsaai,maarkiesvooreenflesjewater.AlsjejeflesjeSteviaaltijdmeeneemt,kunjealtijdineenflesjewaterwatSteviadruppelsdoenvoordesmaak.VLEES,VIS,VLEESWAREN,KAASDevegetariërsenveganistenlopendezegangpadensowiesovoorbij,maartochkopenwemetzijnallenhetmeestevleesineensupermarkt.Kipstaatnogaltijdopnummeréén,gevolgddoorgehaktenrundvlees.Verseviskopenweooksteedsmeerineensupermarkt.Nietallevisisdiervriendelijkenduurzaamgevangen,develekeurmerkenbiedennietaltijdsoelaasbijhetkiezenvaneeneerlijkversstukjevis.Ikadviseerjedanookomversevistekopenbijeenzeerhoogaangeschrevenvishandelaar,diebekendstaatomzijnvisdievooralduurzaamendiervriendelijkgevangenis.SupermarktMarqtverkooptbijvoorbeeldverseduurzamevis.Veelboerenverkopenookversvlees.Kijkeensinjouwomgevingrond,ofeenboerbijjouindebuurtzijnvers

vleesenversekipaanbiedt.Indesupermarktkunjekiezenvoorbiologischvleesenbiologischekip.Maarletookdaaropadditieven.Kaasiszo’nbeetjehetzelfdeverhaal.Kieshetliefstvoordebiologischewinkelomjekaasvoorraadinteslaan.Denkookeensaankaasboerderijen!Zijverkopenversebiologischekaas.Probeerookgeitenkaaseens!DEKLOMPENHOEVEgeiten‐/zorgboerderijinEgmondaandenHoeflevertergveelproductenaanbiologischewinkelsenverkooptdezeookinhunwinkel.ONTBIJTPRODUCTENNogzo’ngangpadwatjemaarbetervoorbijkuntlopen,omdatdezeproductentotaalNIETStoevoegenaaneengoed,volwaardigenverantwoordontbijtenzijnbedachtdoorfabrikantenensupermarkten.Demeesteontbijtproductenzittenbarsensvolsuikersenzout.Wiljegraagmuesli?Maakditzelfdoornoten,zaden,pittenenbijvoorbeeldhavermoutofspeltvlokkensamentevoegenentemengen.Ofmaakgranola,ikhebopmijnwebsiteeninmijnontbijtboek“FOODMORNING!”heerlijkerecepten.Ineensupermarktvindjenietechtgezondealternatieven.

Zelfjeontbijtjesmaken…..gezonderenlekkerder!Zoekjeinspiratie?MijnontbijtreceptenboekFOODMORNING!heeftmeerdan50heerlijkeontbijtrecepten!

VEGETARISCHEN/OFVEGANISTISCHETENIkbenalbijna30jaarvegetariër.Datwilzeggen:ikeetgeenvleesendierlijkevetten.Weleetikeierenenzuivel,dieikdanwelstriktbiologisch/dynamischconsumeer.Alsjemijineenhokjewiltplaatsenbenikeenzogenoemde“ovo‐lacto‐vegetariër”.Ikherinnermijdedagnoggoeddatikbeslootomvegetarischtegaanleven.IkwasindietijdalbezigmetvoedingendiëtiekenikbezochtinNieuwerkerkaandenIJsseleenslachthuis,vooreenstudieopdracht.Hetironischewas,datditslachthuistussendeboerderijenenandereveebedrijvenlag.Ik

wandeldeduseerstlangseenweilandvolgrazendekoeienenpaarden,endaarnaasthetterreinopvanhetslachtvee‐bedrijf.Ikherinnermijditcontrastnogzogoed.Watikooknogweet,wasdegigantischepenetrantestankdieopdatterreinhing.Voordatikbeslootvleesendierlijkvettemijdenuitmijnvoeding,wasikalnooitzo’nvleeseter.Ikwaszo’nmeisjedathetzieligvonddatdierenwerdengeslacht,maarikvondhetooknooitlekker,ikhadeensoortnatuurlijkeweerstandtegenvleesenbotjes,veertjesenandergespuis.Mijnomagafmijalskindweleenseenplakjeworst,enalsdaarzo’nhardstukjevetinzatkokhalsdeikmeteenengafdirectover,zoheftigreageerdeikeralskindalop.Mijzagjedanooknooitkipkluiven.Ditmoestmijnmoederechtgoedontdoenvanbotjes,voordatikditwildeeten.Afijn,namijnbezoekaandatslachthuiswasikvastbesloten:voormijgeenvleesmeer.Nadiedaghebikgeenstukjevleesmeergegeten.Dedingendieikdaarzag,zaliknooitvergeten.Ikzagnietalleenwatbezoekersmochtenzien,maarikwastoenookalheelwatspitsvondigerenbenwatgaanspeurenachterdeschermen,watverbodenterreinwasvoorbezoekers.Dewantoestandengebeurennietalleentijdensdeveeteelt,maarooktijdenshetslachten.ONBEZONNENOmdatikmetvoedingendiëtiekbezigwasindieperiode,wistikookheelgoed,datiknietzomaarkonstoppenmethetetenvanvlees.Erwasindieperiode(jaren80/begin90)ergweinigbekendovervegetarismeenveganisme.Ditiseigenlijkpassindsdegezondetrendshunintredededensteedshippergeworden.Vegetariërsenveganisten

werdenindieperiodebestempeldals“geiten‐wollen‐sokken‐types”omdatheteenbepaaldsoortvolkwasdiereform‐/natuurvoedingswinkelsbezochtenendaarhunvleesvervangerskochten.Indieperiodewarenvlees‐imitatiesnoglangnietzopopulairalsnu,erlagenwatburgersenknakworstenindezeerkleinekoeling,hetgrootstedeelbestonduittempeh,tofuenseitan.Mensendie“ditsoortwinkels”bezochtendroegeninderdaadschapentruien,haddeneenhippie‐uiterlijkenliepenopsandalenmetgeitenwollensokken.Het“gewone”volkkwamnietofnauwelijksinnatuurvoedingswinkels.Ikhebmijergvaakeenvreemdeeendindebijtgevoeld,alsikmijnstukkentofuginginkopen,alsstadsemeid.IkzorgdevooreengoedeaanvullingopB12vitaminenenvitamineD.Hoewelikweleierenenzuivelat,wasditlangnietvoldoende.Dithebikaltijdaangevuldmetsupplementen,totopdedagvanvandaag.Ikhebnooiteenijzertekortopgelopen.Visisooknietietswaarikwarmvoorloop.Alsik1xperjaarverseviseet,isditveel.Ikvindhetnietbijzonderlekkerenalsikviseet,zijnhetsoortenwaargeenengegraatjesinzitten.Ikslikdaaromalgenoliecapsules.Omdatikopdehoogtewasvanhetbelangvanvitaminenenmineralen,hebikmijnvegetarismealtijdgoedkunnenonderbouwen.Ikzorgsindsdienaljarenlangvooreengoeduitgebalanceerdeetpatroonwaarookvrijveelnotenaantepaskomen.Helaaszienwetegenwoordigsteedsmeer“slachtoffers”vanonbezonnenheid.ErzijnsteedsmeermensendieeenernstigvitamineB12enijzertekortindeafgelopenjarenhebbenopgelopen,erheerstookveeltekortaanvitamineD.Ijzertekortkomtooksteedsvakervoordooronshuidigewelvaartvoedsel.

Dankzijdeveletrendsinvoeding,denkaanglutenvrij,lactosevrijmaarookvegetarismeenveganisme,lopenweergveelrisicoomtekortenoptelopen.Ditkomt,omdatontzettendveelmenseneronbezonnenaanbeginnen.Pasdelaatstetwee/driejaarwordtermeervoorlichtinggegeven,maarditwordtlangnietaltijdopgepikt.Veelmensenstoppenradicaalmethetetenvanbijvoorbeeldvleesenanderedierlijkeproducten.Zehebbenergensietsgelezen,ofeenzus,buurman,kennis,vriendofvriendinisplotselingvegetariërofveganistgewordenenzewordendanookenthousiast.Alseeneetpatroonhieropnietgoedwordtaangepast,kanditgrotegevolgenhebbenvoordegezondheid.Erzijnvelegroepenmensendieallemaalweerzohunvitaminenenmineralenmoetenaanvullen.Dezekrijgennietvoldoendevitaminenenmineralenbinnenviahunvoeding.Zohebbenbaby’stot3maandenextravitamineKnodig.Envrouwen,diezwangerwillenworden,hebbenextrafoliumzuurnodig.VegetariërsenveganistenmoeteninhetbijzonderlettenopvitamineB12envitamineD.Vooralveganisten(dezegroepeetendrinktnietswatafkomstigisvandieren)moetenlettenoptekortenvano.a.B12,B2encalcium.Dezelaatstetweezittenvoornamelijkinzuivelproducten.Erzijntegenwoordigergveelkant‐en‐klaarvleesimitatiesopdemarktwaaraandezevitaminenenmineralenzijntoegevoegd.Helaasisdatnooithetenigewatwordttoegevoegd,wantdezevleesvervangersbarstenookvandesuikersenvetten.Erwordenaanmelkvervangersergvaakvitaminenenmineralentoegevoegd.Alsjehebtbeslotenomvegetarischen/ofveganistischtegaanleven,moetjebeginnenmethetbestuderenvanje

voedingspatroon.Wateetjeenwatdrinkje?Enisditvolwaardigenvollediguitgebalanceerd?Leesjevantevorengoedini.v.m.hetbelangvanvitaminenenmineralen.DitkunjebijvoorbeeldvindenopdewebsitevandeNederlandsevegetariërsbond.Hetisbelangrijk,omjuistdievitaminenenmineralenaantevullendiejekwijtgaatrakendoorhetschrappenvanvleesenofdierlijkeproducten.Erzijndiversevariantenopvegetarisme.Zokunjeervoorkiezenomnetalsikgeenvleesendierlijkevettenteconsumeren,maarjekuntook“alltheway”gaanenooklievergeenkoemelkdrinken.Danvervallenmeteeneenheleboelproductenwaarjebelangrijkevitaminenuitkunthalen,zoalszuivelenkaas(eiwittenenzink).Inprincipekunje,alsjezorgtvooreengoedenuitgebalanceerdeetpatroon,zonderaanvullendesupplementenheelgoedvegetarischleven.Erzijnwelaandachtspunten.VitamineB12komtalleenvoorindierlijkeproducten,zoalsvlees,vis,zuiveleneieren.Daarommoetenvegetariërsdagelijkszuivel(eneieren)gebruiken.Plantaardigijzerwordtmoeilijkeropgenomendandierlijkijzer.Daaromligtdeaanbevolendagelijksehoeveelheidvoorijzerbijvegetariërsanderhalfkeerhogerdanbijmensendiewelvleeseten.Maarerzijnvoldoendeplantaardigeijzerbronnenomindiebehoeftetevoorzien.BovendienwordtgeadviseerdombijelkemaaltijdvitamineCteeten.Ditzorgtervoordathetlichaamijzeruitplantaardigeproductenbeteropneemt.Koffie,thee,rodewijn,oxaalzuurrijkegroenten(zoalsbijv.rabarber)enfytinezuurremmendeijzeropname.Dezekunjedaaromalsvegetariërdusbeternietincombinatiemetijzerrijkeplantaardigevoedingsmiddeleneten.NaastijzerenvitamineB12isvleesookeenbelangrijkeleveranciervaneiwit,zinkenverschillendeB‐vitamines.

Eengoedevervangendebronvandezevoedingsstoffenisbijvegetariërsbelangrijk.Bijveganistenligthetietsjegenuanceerder.Deadviezendievoorvegetariërsgelden,geldeninprincipeookvoorveganisten.Maaromdatveganistenhelemaalgeenproductenvandierlijkeafkomsteten,kaneentekortaanvitamineB12ontstaan.VitamineB12isbelangrijkvoorhetzenuwstelselendeaanmaakvanrodebloedcellen.Kant‐en‐klarevegetarischeburgerszijnverrijktmetvitamineB12,maarvleesvervangersalstofuentempébevattengeenvitamineB12.OokwordtvanzeewierenenalgenbeweerddatditgoedeplantaardigebronnenvanvitamineB12zoudenzijn.DezeproductenbevattenweleenvormvanvitamineB12,maardezevormisvoordemensnietfunctioneel.Verderkaneenveganistischevoedinggemakkelijkteweinigcalcium(kalk)envitamineB2bevatten,voedingsstoffendieinhetNederlandsevoedingspatroonvooraldoorzuivelproductenwordengeleverd.Vanuitditoogpuntgezienishetzekerraadzaamomtekijkenofernogaanvullendesupplementennodigzijn.GerichtesupplementenalsvitamineB12,vitamineD,vitamineB2encalciumzijnbijveganistenvaaknoodzakelijk.

VEGETARISCHEVOEDINGIkeetperdagkilo’sgroenten.Daarnaasteetikvrijveelglutenvrijehavermout,noten(pecan…yummie!)versintactfruitensomswatzadenenpitten.Ikeetvrijweliederedagpompoenenkookdepittenvaakevenmee.Ikvulallesverderaanmetavocadoolie,zuiverekokosolie,enbiologisch/dynamischezuivel.Buitendateetikergveel

peulvruchten,iederedagverwerkikeenpeulvruchtdoormijnvoeding.Wathoortineenvolwaardigvegetarischvoedingspatroonthuis?GROENTENENAARDAPPELEN(Zoete)aardappelenzijnerggezondvoorvegetariërs.Zezijneengoedebronvanzetmeel,vezelsenvitamineC.ZoeteaardappelsbevattenookaardigwatbetacaroteenRekenperpersoonperdagopongeveer350gramaardappelen.Versegroentenkunjeongelimiteerdeten.Eetzoveeljeopkunt,tenminste400gramgestoomd/gekookten100gramrauw.VOLKORENGRANENAfhankelijkvanjelichaamsbouwenactiviteiten,kunjebiologisch/dynamischegranenintenminstezestotachtportiesperdagnuttigen.Denkaaneenkommetjeovernightoatsindemorgen,enwathomemadebroodgemaaktvanbijvoorbeeldgierstofteff.Alsjenietstegenglutenhebtkunjespelt,roggeengerstgebruiken.Haverofhavermoutisnietvoornietsweerhip/hotandhappening.Havermoutiseenzeergoedebronvanvezels,vitaminenenmineralen.Kieshetliefstaltijdvoorvolkorengraansoorten.FRUITTweestukkenintact,versfruitzijnperfecteaanvullingenineenvegetarischdieet.Letopfruitsuikersinfruit.Leeshierwaarindeminsteenmeestefruitsuikerszitten.NOTEN,ZADENENPITTEN

Vooralnotenwordengezienalsgoedevervangersvoorvleesendatisnietonterecht.Zebevattenergveelwaardevollevoedingsstoffen.Zetdaaromiederedageenhandjenotenopjemenu.Ookzadenenpittenzijnerggoedebronnenvanvitaminenenmineralen.Dezekunjebijvoorbeeld‘smorgensdoorjeontbijtverwerken.PEULVRUCHTENDeperfecteeiwitleveranciers!Voorallinzenstaanhoogopdelijst,eetzedanooklekkerveel.Zetzeelkedagopjemenu!Pureerze,eetzetussendoor,kortom,zorgiederedagvooreenflinkportie.ZUIVELBiologisch/dynamischezuivelbevatoverhetalgemeenietsmeervoedingswaardedanniet‐biologische(industriële)zuivel.Kiesvoorgefermenteerdezuivelproducten,zoalskefir,kwarkenyoghurt.Kiesookhetliefstvoorhalfvolleofmagereproductenomdeinnamevanverzadigdevettenietsbeperktertehouden,wisselditdagelijksbijvoorbeeldafmetvollegefermenteerdezuivel.Eierenzijndebestebronnenomveelwaardevollevoedingsstoffenbinnentekrijgenalsjevegetarischeet.Zezijneengoedebronvaneiwitten,vitaminenenmineralen.Zetgemiddelddrie/viereierenperweekopjemenu.Anderegoedeeiwitbronnenzijntofu,tempehenseitan,dezevleesvervangersbevattenechternietallemaaldenodigevitaminen.Doorbijvoorbeeldeeneitoetevoegenaaneenstukjetempehenditverderaantevullenmetbijvoorbeeldlinzen,kunjeeenvolwaardigevleesvervangermaken.

VEGANISTISCHEVOEDINGZoalsjeeerderhebtkunnenlezen,ligteeneetpatroonvandeveganistwatgenuanceerderdandevegetariër.Hetkomtwelzo’nbeetjeindebasisophetzelfdeneer(dusgroenten,fruit,peulvruchten,noten,volkorengranenengezondevettenalsavocado,notenenzaden).Maaromdatveganisteno.a.ookzuivelschrappenkunnenermogelijktekortenkomenzoalsvitamineB12,vitamineDenmineralenalsijzerencalciumenzink.WaaromvitamineB12belangrijkis,leesjehier.VitamineDiso.a.nodigomhetmineraalcalciumgoeduitjevoedingoptekunnennemenenheeftgroteinvloedopdegezondheidvanbottenentanden.Hetisdaaromergverstandigomdezevitaminenenmineralenaantevullen,alsditnodigblijkt.Wathoorterineenvolwaardigveganistischvoedingspatroonthuis?VEELPEULVRUCHTENPeulvruchtenzijnergrijkaaneiwitten.Voorveganistenkunnenpeulvruchtendaaromeenfijnebronzijnomaanvoldoendeeiwittentekomen.Zetzeiederedagrijkelijkophetmenu.Meerlezenoverpeulvruchten?Klikhier.VEELGROENEBLADGROENTENVoornamelijkgroenebladgroentenzijnrijkaano.a.calciumenvezels.Vooralboerenkoolenhetbladvanbloemkoolbevatergveelcalcium.Eetdebladerenechterwelrauw,gekooktverliezenzevrijwelalhuncalcium.Eetendrinkookvooreenbetereopnameietsmet

veelvitamineCbijboerenkoolenbloemkoolblad.Eeninkoppertje,maartochnogevenmeldendatallegekleurdegroenteniederedageengrootonderdeelmoetenzijnineenveganistischeetpatroon.Paswelopmetoxaalrijkegroentenzoalsrabarber.NOTEN,ZADENENPITTENUitnoten,zadenenpittenkandeveganistontzettendveelvoedingsstoffenhalen.Zetzedaaromookdagelijksophetmenu.Verwerknotenbijvoorbeeldineenwokmaaltijd,verwerkzadenenpitteninsmoothiesofontbijtjes….FRUITOokhiergeldt:gebruikvers,intactenhetliefstbiologischfruitmetdeminstefruitsuikers.VOLKORENGRANENOokhiergeldtnetalsineenvegetarischeetpatroon,datjemoetkiezenvoorvolkorengraansoorten.Ziehierboven.MELKVERVANGINGErzijnergveelzuivelvervangersopdemarkt.Ditvergemakkelijktergveelvoordeveganist.Helaaszijnerkanttekeningen.Omtebeginnenwordenergveelvandezemelkvervangersgemaaktopbasisvangenetischgemanipuleerdesojabonen.Hoeweldemeningenvandaagdedagnogsteedsergverdeeldzijnwatbetreftdegezondeeffectenvansoja,issojaeengoedebronvancalciumenanderenuttigevitaminenenmineralen.Helaasissojaniethetenigewatwordttoegevoegdaanmelkvervangers.Omallesopsmaaktebrengenwordterveelsuiker,olieenwordenerookveelsmaakstoffenaantoegevoegd.Jekuntheelgoedzelfzeereenvoudigmelkvervangersofandere

zuivelvervangersmaken.Erzijninbiologischewinkelstevensbeterekwaliteitenvanmelkvervangersverkrijgbaardievaakopbasisvannoten,zaden,pittenengranengemaaktzijn.Veelvariantenzijnverrijktmet(synthetischtoegevoegde)vitaminenenmineralen.Kefirisookterugvanweggeweest.Ditkunjeookzuivelvrijmaken,leesmeerdoorhierteklikken.Eierenwordenineenveganistischeetpatroonuiteraardookgemeden.Erzijngelukkigergveeleivervangers!Klikhieromnaarmijnartikeltegaan.OMEGA3Degrootstebronvano.a.hetbelangrijkevetzuuromega3is(vette)vis.Veganistenkunnenomega3binnenkrijgenviadevolgendebronnen:–lijnzaadenlijnzaadolie–walnoten–sojabonen

algensupplementenHetisverstandigomjeinnamevanomegavetzurengoedindegatentehoudenzodatjegeentekortenopkuntlopen.Helaaskleefteraandedrieeerstgenoemdebronneneennadeel.Watikergvaakvoorbijziekomeninmijnfacebookgroepzijnpostenvanmensendiegeenvisofalgenolieslikkenendatmaaronzinvinden.Wantzijetengewoonveellijnzaad,hennepzaadenchiazaden.Hetklopt,datdezezadenookomega3bevatten,maarzebevattenalleendevormALA.Datisuiteraardsupergezond,maarhetisniethetzelfdealsEPAenDHA.InonslichaammoetALAnamelijkeerstnogwordenomgezetnaarDHA,deze

omzettingisbijergveelmensenminimaal.Omeenbeetjekanstemakenomdezeomzettingteoptimaliseren,zoujeeenglaslijnzaadolieperdagmoetenopdrinkenenofdatnuzolekkerisengoedopdemaagvalt….Andersgeformuleerdislijnzaad,chiazaadenhennepzaadofwelkeanderevormvanplantaardigeomega3geengoedalternatiefvoorvis.Hetisdanookaanteraden,omalgencapsulesteslikken.MeeroveralgenoliekunjeHIERlezen.METGEZONDVERSTANDHetmeestbelangrijkis,datjeallesaanpaktmeteenflinkedosisgezondverstand.Hoerealistischiseenvegetarisch/veganistischeetpatroonvoorjou?Kunjeditgoedvolhoudenofdoejehetmeeromdatjehetbijvoorbeeldopgedrongenkrijgtvanuitjenabijeomgevingofomdatjemeewiltdoenaandehype?Hetisbelangrijk,datjeditalleenmaarvoorjezelfdoet.Hetheeftnietzoveelzinomovertestappenopeentotaalandervoedingspatroonalsjeeencarnivoorbentvannature,ofalsjedatstukjevleesnietkuntlatenstaan.Onderschatdeimpactvaneenveranderingvaneetpatroonniet.Doehetzekernietonbezonnen.Leesjevantevorengoedin,vraagervaringenbijanderen,zoekopwathiervoornodigis,neemjehuidigeeetpatroononderdeloepenbekijkwataangevuldmoetwordenalsjeveelweggaatlaten.Laatjegoedinformeren.Hetisnietmoeilijk,maardoehetmetgezondverstand.

SUIKERVRIJETENENDRINKEN

Ineenversuikerdewereldishetbijnaonmogelijkgewordenomechtsuikervrijteetenendrinken.Suikeriswerkelijkoveral.Hetzitnietalleeninonsetenendrinken,maarbijvoorbeeldookinverzorgingsproductenentalvananderenon‐foodproducten.Suikeriséénvandegoedkoopstegrondstoffenterwereld.Naasttransvetenzoutwordtsuikerhetmeestgebruiktindevoedselindustrie.Netalszoutentransvetheeftsuikeroneindigveelmogelijkhedeninvoedsel.Hetgeeftnietalleensmaak,maarooktextuur,houdbaarheidenstevigheid.Fabrikantenmakenhierdanookgretiggebruikvan.ZeproppenhunproductenvolmetsuikerenaliassuikersalsHCFSendemeesthipperezoalshoning,agave,kokosbloesemsuikerendadelstropen.Opdezemanierproducerenlevertergveelwinstop.Suikerkostbijnaniets,maarheeftmeerderefunctiesineenproduct,waardoorermassalerengoedkopergeproduceerdkanwordenmeteenhoogwinstoogmerk.Zeker85%vanwatweindesupermarktkunnenkopen,bestaatuiteenvormvansuiker.Doezelfeensdetest:trekuiteenwillekeurigschapindesupermarkteens5productenuithetrek.Leeseenswaterindezeproductenzit…..hoeveelkeerkomjijsuikertegen?Wezijnonshiervansteedsbewustergewordendeafgelopenjarendankzijdegezondetrends.Maarwewetenlangnietallesenrealiserenonsooknietgoedom

HOEVEELsuikerhetgaat.Suikerzitbijvoorbeeldookinworst,hartigeproductenenbrood.Allemaalproductenwaarwenunietzoéén/twee/driesuikerinverwachten.Zuivelenfrisdrankenzijndekoploperswatbetreftsuiker.Jezouverwachtendatwedemeestesuikerinzakenalskoek,snoepentaarttegenzoudenkomen,maardatisdusnietzo,ditisgeblekenuiteenonderzoekvanhetwetenschappelijketijdschriftQUEST.Zijconstateerdendatdemeestesuikerszichverschuileninzuivel,opdevoetgevolgddoorfrisdrank.Decruxzitheminhetvloeibareaspectvanzuivelenfrisdranken.Omdatwehetopdrinken/oplepelen,hebbenwenietgoedindegatenHOEVEELsuikerwemeeklokken/meelepelenenditkandusechtextreemveelzijn.Eenglascolageeftgemiddeldzo’nzevenscheppensuiker.Alsjedezezevenscheppensuikerineenglaszoudoen,zoujeerwaarschijnlijkzelfsvangruwelenomdezeinéénkeerachteroverteslaan.Maarditisduswelwatwedagelijksdoenalswefrisdrankendrinken.

ditiswatjemetéénglascolanaarbinnenwerktaansuiker…Zuivelheefthetzelfdeeffect.Demeestezuivelisvloeibaar.Aanzuivelwordtenormveelsuikertoegevoegd.Daardoorhebjenietindegatenhoeveelsuikerjemeteentoetjenaarbinnenwerkt.Wewetenbijvoorbeelddatsnoep,koek,entaartuitsuikerbestaat.Ditwordtgezienalsverwennerijenwezeggennietvoornietsdatwe“evengaanzondigen”meteenheerlijkereepchocolade”.Zuivelenfrisdrankwordenoverhetalgemeengenomenalslevensmiddelennietalsluxe‐/genotsproductgezien.Daarwringtdeschoenookeenbeetje.Wezienernietzoveelkwaadinenervarenhetnietalsgenotsproductof

verwennerij,waarmeewezondigen.Wedrinken“gewoonfrisdrank”enweeten/drinken“gewoon”zuivel.Ditleverthetgrotegevaarop,datweerteveelvanconsumeren.Hetisdaaromnieteenvoudig,omsuikercompleetuitjemenuteschrappen.Tochishetooknietonmogelijk.Alsiknaarmezelfkijk,lukthetmijprimaom100%suikervrijdoorhetleventegaanenditaljarenlang.Langvoordesuiker‐boycotatikalgeensuikersmeer.Nuhebikmakkelijkpraten,wantikhebervoorgestudeerd,waardoorhetvoormijmakkelijkerisomsuikeruitmijnleventehouden.Ikherkenzedirect,ikweetwaarzezichinenachterverschuilen.Datisvooreengemiddeldeconsumentabsoluuteentotaalanderverhaal.Maarhetmaakthetnietonmogelijkomsuikerstemijden.WETENISMIJDENJehoeftechtnietaandestudie.Ditiseendenkfout.Veelmensendenkendatzijveelkennisopmoetendoenomtekunnenontdekkenwaarnualdiesuikersinzitten.Ditzienzijvaaknietzittenwaardoorhetallemaalinhetluchtledigeblijfthangenenweerzodoendegeenoogvoorhebbenbijhetkopenvandiverseproducten.Daaromwordenveelproductengebagatelliseerd.Gelukkighoefjeerhelemaalgeenstudievoortevolgen.Opinternetvindjealheelwatnuttigeenduidelijkeinformatieterug.Enkunjeaandehandvanwatpuntenverstandigerinkopen.Eenerggoedhulpmiddelzijndealiasnamendieervoorsuikerswordengebruikt.Iningrediëntenlijstenkomenwedemeestvreemdebenamingentegen,maarooknamendiewewelkunnenrijmenaansuiker.

Deconsumentenbondheefteenzeerhandiglijstjesamengesteldvandemeestgebruiktebenamingen.Printhem,kniphemuitenbewaarditinjetasofportemonnee.Probeeraldezesuikerstemijden.Hetisuiteraardnietaltijdtevoorkomen,maaralsjeweetdatersuikersinzitten,kunjehieropgebaseerdjekeuzesmaken.Somskomenermeerdandrie/vieraliassuikersvoorinééningrediëntenlijst.Weesjeervanbewust,daterdanergveelsuikersineenproductzitten.

Meerlezen?http://moniquevandervloed.nl/alias‐suiker/Ookfructose(natuurlijkefruitsuiker)iseenveelgebruiktealiassuiker.Daaroverkunjemeerlezenineeneerderhoofdstuk.

TOTSLOTIkhoop,dathetnahetlezenvanditE‐bookallemaalwatduidelijkerisgewordenenmakkelijkervoorjegemaaktis,omallesvoortaanzelftegaanmaken.Hetisnietalleenbetervoorjeeigengezondheid,maarookvoormens,dierenmilieu.Daarnaastishetontzettendleuk,bevredigendenkanietswatjehelemaalzelfgemaakthebtjeontzettendtrotsengelukkigmaken.Ikkanbijvoorbeeldnogsteedsergblijengelukkigwordenalseenrecepterggoedisgelukt.Hetmaaktmetrots.Warmegroet,Monique