GBO inspiratiekader onthaaltrajecten · 2018-06-11 · > Het aanreiken van tips en instrumenten om...

GBO inspiratiekader onthaaltrajectenMensen met een VDAB-advies niet toeleidbaar

11/06/18

Inspiratiekader onthaaltrajecten mensen met advies niet toeleidbaar

•Inhoud

• Inleiding

• Aanbevelingen vanuit pilootprojecten GBO 2016-2018

• Situering

> Werk- en zorgdecreet

> Decreet LSB en samenwerkingsverband GBO

• Het onthaaltraject

> Situering

> Krachtlijnen sociaal werk

> Doelstellingen

2


•Inhoud

• Onthaaltraject

> Functies

> Principes

> Basishouding

• Doelgroep VDAB-advies niet toeleidbaar

• Verwijzing van VDAB naar GBO

> Eindgesprek

> Aanmelding bij GBO

3


•Inhoud

• Fasen in het dialogisch cyclisch proces

> Fase 1: opstart

> Fase 2: trajectbepaling

> Fase 3: trajectuitvoering en opvolging

> Fase 4: afsluiten van het onthaaltraject

• Randvoorwaarden

• Uitwisseling van persoonsgegevens in de context van GBO

> Tussen de kernactoren

> Tussen GBO en VDAB

4


•Inhoud

• Wetenschappelijk onderzoek

• Literatuur

• Bijlagen

5

Inleiding

•Projectoproep

• Januari 2018

> Waarbij nieuwe en bestaande samenwerkingsverbanden GBO zich

engageren om specifiek voor de doelgroep met een VDAB-advies niet

toeleidbaar een onthaaltraject aan te bieden.

•Doelgroep

• MMPPS- problematiek

> Het gaat over mensen met medische, mentale, psychische,

psychiatrische en/of sociale problemen die (tijdelijk) niet in staat

zijn om betaalde arbeid te verrichten, noch in het normaal

economisch circuit, noch in de sociale economie.

6

Inleiding

•Onthaaltrajecten

• Doelstelling

> Rechtenverkenning met oog voor statuut en uitkering

> Brede vraagverheldering

> Doorverwijzing naar gepaste hulpverlening

> Expertisedeling tussen de partners

> Beter zicht krijgen op de doelgroep, hun hulpvragen en de

problematiek i.v.m. statuut en uitkering om beleidsmatige signalen

en structurele verbetervoorstellen te formuleren.

7

Inleiding

•Werkgroep

• Opdracht

> Het maken van basisafspraken voor een uniforme toepassing van een

aantal uitgangspunten m.b.t. onthaaltraject over de verschillende

projecten in Vlaanderen.

> Het aanreiken van tips en instrumenten om rond belangrijke topics in

het onthaaltraject aan de slag te gaan.

• Samenstelling

> Vertegenwoordiging kernactoren (OCMW, CAW en DMW), VDAB, NTA,

VPP, VVSG, W13, samenlevingsopbouw, afdeling Welzijn en

Samenleving, en SAM, steunpunt Mens en Samenleving als trekker.

• Output

> Inspiratiekader

8

Aanbevelingen vanuit pilootprojecten GBO

•Situering

• Pilootprojecten:

> In september 2016 gingen elf pilootprojecten, verspreid over heel

Vlaanderen, aan de slag om de uitgangspunten van het GBO aan de

praktijktoets te onderwerpen.

> De pilootprojecten ontvingen geen extra middelen, maar werden wel

ondersteund via procesbegeleiding en wetenschappelijk onderzoek.

> Het wetenschappelijk onderzoek is gestart met een analyse van de

beleidsdocumenten en een literatuurstudie, op basis waarvan een

globale programmatietheorie volgens CAIMeR-model is opgesteld.

9


•Situering


> Dit model laat toe om de ontwikkeling van het GBO in kaart te

brengen, zowel vanuit beleidsperspectief als vanuit de praktijk

binnen de pilootprojecten.

> Aansluitend is dan vanuit multi-stakeholdersperspectief waarin zowel

het perspectief van beleidsmakers, basiswerkers en de doelgroep

werd meegenomen, een brede evaluatie gebeurd van de projecten

om zicht te krijgen op wat werkt voor wie, waarom en onder welke

omstandigheden?

10


•Situering


> De werkzame principes van het GBO hebben betrekking op het

proactief verkennen en realiseren van rechten, outreachend werken,

generalistisch werken en het uitbouwen van een positieve

hulpverleningsrelatie tussen sociaal werkers en cliënten.

> De onderzoekers komen tot een 20-tal aanbevelingen, die terug te

vinden zijn in de conclusies bij het onderzoeksrapport.

> Selectie van die aanbevelingen die het meest aansluiten bij het

inspiratiekader.

11


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond regie en uitbouw van het GBO

> Maak duidelijke afspraken op het lokale niveau over wie, waarom en

op welke manier de regiefunctie van het GBO opgenomen wordt.

> Lokale samenwerkingsverbanden dienen zich te verantwoorden

tegenover partners over de manier waarop de coördinatierol wordt

afgestemd op de noden van het netwerk.

> De actiegerichtheid van het netwerk op het niveau van het

formuleren van doelstellingen, het uitdenken en uitvoeren van acties

wordt verhoogd door een coördinerende organisatie die beslissingen

maakt op basis van een synthese van verwachtingen en noden van

partners.

12


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond regie en uitbouw van het GBO

> Ontwikkel en evalueer de lokale invulling van het GB0 op basis van

een omgevingsanalyse naar de lokale noden, behoeften en

problematieken in de lokale context.

> Formuleer de doelstellingen van het GBO op basis van deze

omgevingsanalyse cliënt- en burgergericht.

13


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond participatie

> Investeer in participatie van doelgroep en basiswerkers bij het bepalen van visie, doelstelling en acties van een GBO op het (boven)lokale niveau.

> Het perspectief van basiswerkers en doelgroep kan helpen bij het identificeren van prioritaire noden en behoeften.

> Het perspectief van basiswerkers en doelgroep helpt bij het ontwikkelen en afbakenen van concrete en prioritaire acties.

> Het perspectief van basiswerkers en doelgroep kan helpen bij het nadenken over de nodige randvoorwaarden om deze acties te ontplooien.

14


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond werkzame principes

− Basiswerkers dienen in hun lokale GBO-praktijk in te zetten op

een proactieve en aanbodgerichte benadering om:

> De rechten van (kwetsbare) burgers actief te verkennen en te

realiseren;

> De drempels naar de hulp- en dienstverlening te overbruggen;

> Resultaten te boeken op niveau van rechten, maar ook sociaal

welbevinden.

15


•Aanbevelingen



outreachend werken om:

> Onderbescherming bij niet-gekende maar hulpbehoevende burgers te

detecteren;

> De rechten van (kwetsbare) burgers te verkennen en te realiseren in

hun eigen leefomgeving;

> De drempels naar de hulp- en dienstverlening te overbruggen;

16


•Aanbevelingen


− GBO-praktijken dienen in te zetten op samenwerking met basis-

en faciliterende actoren om aansluiting te vinden op de

vertrouwde leefomgeving van de doelgroep in laagdrempelige

ontmoetingsplekken.

17


•Aanbevelingen


− Basiswerkers dienen in hun lokale GBO-praktijk generalistisch

te werken om:

> De cliëntsituatie in zijn totaliteit te verkennen en onderbescherming

te detecteren;

> Antwoorden te formuleren voor de relevante levensdomeinen;

> De verbinding te maken tussen de cliënt en de relevante organisaties

en diensten door te informeren, cliënten te ondersteunen en te

onderhandelen;

18


•Aanbevelingen



het realiseren van een positieve hulpverleningsrelatie

waarbinnen krachtgericht en op maat wordt gewerkt rond het

tegengaan van onderbescherming.

19


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond de noodzakelijke randvoorwaarden

> Creëer autonomie voor lokale basiswerkers met voldoende tijd en

ruimte om op maat van kwetsbare burgers generalistisch,

outreachend, participatief en krachtgericht te werken.

> Basiswerkers van lokale GBO-praktijken hebben ruimte nodig voor

hun signaleringsopdracht in het kader van het GBO.

> Actoren vanuit het beleid dienen responsief te zijn voor signalen en

expertise vanuit de basiswerkers en doelgroep van het GBO.

20


•Aanbevelingen

• Aanbevelingen rond de noodzakelijke randvoorwaarden

> De basis- en faciliterende actoren verbonden aan het

samenwerkingsverband GBO dienen expertise van basiswerkers en

ervaringskennis van doelgroep vanuit de GBO-praktijken te benutten

om innovaties door te voeren in de eigen werking en

samenwerkingsverband.

> Investeer in inhoudelijke ondersteuning door de blijvende

uitwisseling van inspiratievolle praktijken bij de verdere uitrol van

het GBO.

21

Situering

•Werk- en zorgdecreet 25/04/14

• Aanbod

− Activeringstrajecten

> Kortstondige werken zorgtrajecten van maximaal 18 maanden om

mensen met een MMPPS-problematiek een duwtje in de rug te geven,

op weg naar betaald werk.

> Traject met combinatie van werkacties en hulpverlening

> Doel: voorbereiden op betaalde tewerkstelling.

> Traject wordt uitgetekend door casemanager Zorg en een

casemanager Werk, samen met cliënt.

> Netwerk van dienstverleners gaat aan de slag met trajectplan.

> Netwerken en casemanager Werk worden aangesteld door VDAB.

> Casemanager zorg wordt gemandateerd door departement WVG.

22

Situering

•Werk- en zorgdecreet

• Aanbod

− Arbeidsmatige activiteiten (AMA)

> Onbetaalde bezigheid voor mensen tussen 18 en 65 jaar met een

MMPPS- problematiek.

> Kunnen op korte en middellange termijn geen betaalde arbeid

verrichten.

> Ze worden begeleid door erkende begeleiders.

> Doel: bieden van zinvolle bezigheid, zorgen voor structuur, aanreiken

van sociale contacten en mogelijkheid tot zelfontplooiing.

> Voorzieningen kunnen erkend worden als begeleider door

departement WVG.

23

Situering


• Aanbod

− Trajecten maatschappelijke oriëntatie

> Deze worden gekoppeld aan het decreet lokaal sociaal beleid en

meer bepaald aan het GBO.

> Voortaan spreken we van onthaaltrajecten voor mensen met een

VDAB-advies niet toeleidbaar.

> Deze mensen met een MMPPS-problematiek kunnen op korte niet

meer betaald aan de slag en krijgen van de VDAB een advies niet

toeleidbaar.

24

Situering


• Aanbod

> Na een gespecialiseerde screening is de VDAB van oordeel dat de

werkzoekende omwille van niet-arbeidsmarkt gerelateerde

problematieken, zelfs mits intensieve begeleiding, niet ingezet kan

worden op de arbeidsmarkt, noch in betaald, noch in onbetaald

werk.

> Het zijn enkel de mensen met advies niet toeleidbaar gekoppeld

aan het statuut werkloosheidsuitkering die doorverwezen worden

naar het samenwerkingsverband GBO.

25

Situering

•Decreet LSB van 09/02/18

> Binnen het decreet LSB fungeert het sociaal huis als loket voor de

OCMW hulp- en dienstverlening.

> Zichtbaar aanspreekpunt voor welzijnsvragen.

> Vanuit het sociaal huis, wordt onder regie van het lokaal bestuur, het

samenwerkingsverband GBO uitgebouwd.

> Drie kernactoren met een decretale onthaalopdracht: OCMW,CAW en

DMW.

> Prioritair gericht op het verhogen van de toegankelijkheid van de

hulp- en dienstverlening en de aanpak van onderbescherming.

> Samenwerking met basis- en faciliterende actoren en achterliggend

aanbod.

26

Situering

•Samenwerkingsverband GBO

> Gezamenlijke onthaalopdracht maar onderscheiden expertise.

> De meerwaarde van het samenwerkingsverband ligt in het realiseren

van meer synergie tussen de werking van de kernpartners waarbij de

onderscheiden competenties maximaal gebundeld worden ingezet.

> Een doorgedreven samenwerking leidt tot een meer omvattende

oplossing op maat van de doelgroep en is van belang inzake de strijd

tegen onderbescherming.

> Belangrijk om een onderscheid te maken tussen de rol van de

onthaalmedewerker en andere rollen die verbonden zijn aan

specifieke mandaten die hulpverleners van betrokken partners

opnemen.

27

Situering


> Zodanig georganiseerd dat het, daar waar nodig, het overzicht op het

hulpverleningstraject blijft behouden.

> Terugvalbasis daar waar cliënten om een of andere reden afhaken,

terwijl nog hulp nodig is.

> Werkt structureel/politiserend en vervult een signaalfunctie.

> Vanuit een gemeenschappelijke doelstelling en gedeelde

werkingsprincipes komen tot een geïntegreerde aanpak.

> Dit veronderstelt een gemeenschappelijke aanpak van de

onthaalfuncties en de werkingsprincipes.

28

Situering


> Term onthaal is een overkoepelende term voor een aantal functies en

werkingsprincipes die eigen zijn aan eerstelijnswerkingen met een

onthaalopdracht.

> Binnen het samenwerkingsverband zullen de onderscheiden

competenties/expertise maximaal samen ingezet worden.

29

Onthaaltraject

•Krachtlijnen sociaal werk: eindrapport conferentie sociaal werk

• Uitgangspunt

> Sociaal werkers zijn ‘democratische ‘ professionals.

> Realiseren van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid zijn

gedeelde normatieve principes van het sociaal werk.

> Het gaat hier over burgerrechten, politieke rechten, over sociaal

economische en culturele rechten zoals recht op arbeid, huisvesting,

onderwijs, gezondheidzorg.

> Sociaal werkers werken op basis van gelijkwaardigheid, leggen

verbindingen en laten mensen tot hun recht komen.

> Het tegengaan van onderbescherming is een belangrijke doelstelling.

30

Onthaaltraject


• Uitgangspunt

De 5 krachtlijnen van het sociaal werk zijn onlosmakelijk met mekaar

verbonden.

> Nabijheid en laagdrempelig werken

> Politiserend werken

> Generalistisch werken

> Verbindend werken

> Proceslogica

De specifieke combinatie maakt de kern uit van het sociaal werk en het

handelen van sociaal werkers.

31

Onthaaltraject


• Nabijheid en laagdrempelig werken

− ‘Nabije’ professional

> Iemand die de omgeving van de cliënt kent en letterlijk dichterbij

komt.

> Aanwezig in de leefwereld van cliënten in een kwetsbare positie:

thuissituatie, laagdrempelige werkingen zoals buurthuizen, lokale

dienstencentra, verenigingen waar armen het woord nemen.

> Iemand die per definitie vindplaatsgericht en outreachend werkt.

32

Onthaaltraject

•Krachtlijnen sociaal werk

• Politiserend werken

− Verwijst naar dubbele functie van mensenrechten:

> Waarborgen van toegang tot rechten

> Collectiviseren van maatschappelijke problemen

− Verzekeren dat mensen gebruik kunnen maken van sociale

rechten

− Wijzen op structurele mechanismen die bijdragen aan sociale

onrechtvaardigheid

− Organiseren van de dialoog rond maatschappelijk

ontwikkelingen, evoluties en problemen.

33

Onthaaltraject


• Generalistisch werken

− ‘Specialisten in het generalisme’ – brede kijk

> Een generalist focust nooit op een specifiek onderdeel maar plaatst

de persoon in zijn bredere context.

> Er is aandacht voor alle levensdomeinen en de onderlinge samenhang

> De generalist is een brugfiguur, heeft goed zicht op de sociale kaart

en zet actief in op netwerkvorming met andere professionals.

> Sociaal werkers zijn vanuit de generalistische invalshoek per definitie

trajectbegeleiders, casemanagers of zorgcoördinatoren.

34

Onthaaltraject


• Verbindend werken: ‘empowermentparadigma als denk- en

handelingskader’

− Individueel niveau

> Versterken van individuen en groepen om terug greep te krijgen op

hun leven en om betekenisvol te kunnen deelnemen aan de

samenleving.

> Het gaat hier om het versterken van verbinding van de cliënt met

zichzelf.

> Het gaat niet louter om een individuele component maar zeker ook

om een samenleving die faciliterend moet optreden.

> Een faciliterende samenleving is essentieel in het kader van de

vermaatschappelijking van de zorg.

35

Onthaaltraject



handelingskader’

− Collectief niveau

> Dit verwijst naar het werken aan verbinding in buurten en op het

lokale niveau om het samenleven te versterken.

− Politiek-maatschappelijk niveau

> Verbinden met de maatschappelijke basisinstituties zoals onderwijs,

arbeidsmarkt, gezondheidszorg en de democratische processen om

deze toegang voor iedereen te borgen, in het bijzonder voor de

meest kwetsbaren.

> Niet alleen verzekeren van toegang maar ook het collectiviseren van

problemen bij deze toegang.

36

Onthaaltraject



handelingskader’

− Onderlinge samenhang tussen de 3 niveaus

> De drie niveaus van empowerment hangen onderling met mekaar

samen.

> Door het verbinden van de onderscheiden niveaus kunnen problemen

gecollectiviseerd worden.

37

Onthaaltraject


• Proceslogica

> Sociaal werk is maatwerk en er wordt steeds aansluiting gezocht bij

de concrete situatie.

> Sociaal werk volgt een zekere proceslogica waarbij de uitkomst niet

op voorhand vastligt.

> Inspraak en participatie van de cliënt in het gehele proces staat

hierbij centraal.

38

Onthaaltraject

•Doelstellingen

• Samenwerkingsverband

− Toegankelijkheid van hulp verhogen en onderbescherming

tegengaan

> Krachtenbundeling

• Onthaal(traject)

− Proactief handelen in de strijd tegen onderbescherming

> Kernactoren nemen zelf het initiatief om rechthebbenden te

bereiken, hen te informeren over mogelijke rechten, deze rechten

realiseren en hulp te bieden.

39

Onthaaltraject

•Doelstellingen

• Onthaaltraject

− Het bevorderen van de eigen regie en het zelfhelpend

vermogen van cliënten

> De cliënt wordt ondersteund om zoveel mogelijk op eigen

gelegenheid vragen te beantwoorden en levensdomeinen op te

lossen.

> De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt op zoek gaan naar de

probleemoplossende vaardigheden van de cliënt.

> In een aantal omstandigheden is het niet aangewezen om de

verantwoordelijkheid bij de cliënt zelf te leggen.

40

Onthaaltraject

•Doelstellingen

• Onthaaltraject

− Het versterken van het hulporganiserend vermogen van de

cliënt en zijn betrokkenen

> De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt op zoek gaan naar

sociale steun van familie, vrienden of buren, en ruimer.

> Hierbij is er ook aandacht voor het feit dat kwetsbare burgers niet

altijd kunnen terugvallen op een (sterk) netwerk, wat extra

ondersteuning vraagt.

41

Onthaaltraject

•Doelstellingen

• Onthaaltraject

− Het activeren van het helpend vermogen van cliënten

> De cliënt wordt gestimuleerd om te participeren aan de samenleving

en tevens een bijdrage te leveren door zijn talenten en vaardigheden

in te zetten.

− Het vervullen van een signaleringsopdracht

> Hierbij worden noden, tekorten en drempels in het (achter)liggend

aanbod aangekaart evenals de factoren die de onderbescherming

versterken.

42

Onthaaltraject

•Functies

• Wat?

> Is erop gericht mensen te informeren

> De cliënt te helpen om een beter inzicht te krijgen in zijn situatie en

mogelijkheden aan te reiken

> Te onderzoeken of de cliënt zijn rechten volledig uitput en, zo niet,

te ondersteunen bij het realiseren van deze rechten

> Te bekijken of er alternatieven zijn voor het statuut van de

betrokkene

> Eventueel door te verwijzen naar meer specifieke hulpverlening

43

Onthaaltraject

•Functies

− Neutraal, toegankelijk, herkenbaar en zichtbaar

− Proactief acties opzetten

> Acties waarbij de kernactoren zelf het initiatief nemen om contact te

zoeken met de kwetsbare burgers

> Doel: ervoor zorgen dat mensen rechten verkrijgen en zorg en

ondersteuning ontvangen.

− De rechten verkennen en gebruikers proactief informeren over

hun sociale grondrechten en de sociale voordelen

− Cliënten ondersteunen om hun grondrechten en sociale

voordelen maximaal te realiseren en waar nodig sociaal

administratieve hulp verstrekken.

44

Onthaaltraject

•Functies

− De hulpvraag beluisteren en verhelderen vanuit een breed

generalistisch perspectief

− Objectieve en transparante informatie verstrekken over het

volledige aanbod van de lokale sociale hulp- en dienstverlening

− Oriënterend advies verstrekken

− Toeleiden naar de gepaste hulp- en dienstverlening

45

Onthaaltraject

•Functies

− Het overzicht behouden op het hulpverleningstraject van de

cliënt, fungeren als terugvalbasis indien de verdere hulp- en

dienstverlening stopt, beschikbaar blijven voor verdere vragen

en bemiddelen tussen de cliënt en andere actoren.

− Signaleren van drempels die de toegankelijkheid van hulp- en

dienstverlening bedreigen en factoren die onderbescherming

versterken.

46

Onthaaltraject

•Principes

• Richtlijnen die richting geven aan handelen dat nodig is om de

doelstellingen te bereiken.

− Generalistisch werken met specialisaties binnen bereik

> Aandacht voor de verschillende levensdomeinen en de onderlinge

verwevenheid van problematieken

− Krachtgericht werken

> De mogelijkheden en hulpbronnen van cliënten en hun directe

omgeving worden verkend en benut

− Maatzorg en subsidiariteit

47

Onthaaltraject

•Principes

− Participatief werken

> De cliënt wordt structureel en op een volwaardige en gelijkwaardig

manier betrokken bij het hulpverleningstraject

− Aanklampend werken

> Motiveren van mensen om hulp en ondersteuning te aanvaarden.

− In continuïteit van de hulp- en dienstverlening voorzien

− Inzetten op samenwerking

− Methodisch werken

> Systematisch en weloverwogen te werk gaan om een bepaald doel te

bereiken.

48

Onthaaltraject

•Basishouding

• Positieve hulpverleningsrelatie

> Cliënten worden op hun gemak gesteld

> De situatie wordt erkend zonder een oordelende houding aan te

nemen

> Het gevoel wordt gegeven oprecht te willen helpen

> Duidelijke antwoorden worden gegeven

> Responsief en transparant handelen

> Maatgericht

> Inzetten op krachten van cliënten en hun netwerk

49

Doelgroep mensen met VDAB-advies niet toeleidbaar

•Wie komt in aanmerking voor onthaaltraject?

• Niet toeleidbaar en werkloosheidsuitkering

> ‘Werkzoekenden’ die het advies niet toeleidbaar hebben gekregen en

een werkloosheidsuitkering ontvangen of een aanvraag hiervoor

lopende hebben.

> Mensen in een achterstandspositie met een grote zorgnood en

waarbij er sprake is van een MMPPS-problematiek.

> VDAB is van oordeel dat stappen zetten naar betaalde tewerkstelling,

(tijdelijk), zelfs mits intensieve begeleiding, niet mogelijk is.

50

Doelgroep mensen met VDAB-advies niet toeleidbaar

•Kenmerken?

> Doordat ze niet inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt krijgen ze vanuit

de VDAB geen bemiddeling naar werk

> Kunnen ze geen beroepsopleiding volgen, krijgen ze geen vacatures

doorgestuurd, moeten ze geen werkzoekgedrag vertonen

> Werkloosheidsuitkering is degressief in tijd en het statuut niet

toeleidbaar schort de degressiviteit niet op

> Voor mensen met een inschakelingsuitkering, die beperkt is in tijd,

stopt de uitkering na de maximumduur van 3 jaar

> Jaarlijkse opvolging/evaluatie door VDAB

51

Verwijzing van VDAB naar GBO

•Eindgesprek

• Wanneer wordt advies niet toeleidbaar aangevraagd?

> Wanneer de ‘werkzoekende’ een grote afstand heeft tot de

arbeidsmarkt wegens een combinatie van medische, mentale,

psychische, psychiatrische en/of sociale problemen.

> In dit geval kan betrokkene niet toegeleid worden naar jobs in het

normale economisch circuit, niet naar jobs in de sociale economie,

niet naar activiteiten in de arbeidszorg in het kader van doorstroom

en niet naar gespecialiseerde begeleiding zoals bijvoorbeeld

activeringsbegeleiding.

> De ‘werkzoekende’ met een advies niet toeleidbaar, komt

automatisch op ‘niet inzetbaar’.

52


•Eindgesprek

• Wanneer wordt advies niet toeleidbaar aangevraagd?

− Er zijn verschillende trajecten die mensen kunnen lopen om

een advies niet toeleidbaar te krijgen

> Screening

> Na het lopen van een activeringstraject

> Na arbeidszorg (AMA) wanneer men niet meer in aanmerking komt

voor statuut doorstroom arbeidszorg.

53


•Eindgesprek

− Opmerking

> Voor de toeleiding naar een onthaaltraject GBO ligt de prioriteit NIET

bij de mensen die het statuut niet toeleidbaar krijgen omdat ze niet

meer in aanmerking komen voor het statuut doorstroom arbeidszorg.

> De toeleiding door VDAB moet hier prioritair gaan richting

begeleiders arbeidsmatige activiteiten of andere vormen van

dagbesteding.

54


•Eindgesprek

− Aanvraag niet toeleidbaar?

> De bemiddelaar bij de VDAB beslist zelf niet over de niet

toeleidbaarheid.

> Het statuut niet toeleidbaar moet steeds aangevraagd worden bij de

Dienst voor Arbeidsbeperking (DABP).

> Soms is een advies niet toeleidbaar het resultaat van een actie bij de

partners, bijvoorbeeld na activeringsbegeleiding.

> In dit geval maken de zorgen empowermentspartners samen met de

GTB-trajectbegeleider (gespecialiseerde trajectbepalings- en

begeleidingsdienst) het verslag op.

55


•Eindgesprek

− Aanvraag niet toeleidbaar?

> GTB is een dienst voor bemiddeling van mensen met een

arbeidsbeperking of gezondheidsproblemen naar een gepaste job.

− Vervolgens zal de DABP

> Het advies niet toeleidbaar goedkeuren op basis van de aangeleverde

informatie door de bemiddelaar of zelf een screening uitvoeren.

> Ervoor zorgen dat de werkzoekende een eindgesprek krijgt waarin de

resultaten van de screening en het advies wordt toegelicht.

> Een afsprakenblad niet toeleidbaar opmaken waarin afspraken en

een aantal vrijblijvende tips zijn opgenomen.

56


•Eindgesprek

− Hoe wordt de werkzoekende geïnformeerd?

> De DAPB zorgt ervoor dat de werkzoekende wordt uitgenodigd voor

een eindgesprek.

> De DABP overlegt eerst met de bemiddelaar wie het best geplaatst is

om het afrondend gesprek te voeren.

− Wat komt aan bod in het eindgesprek?

> Dat het in de huidige situatie moeilijk is om werk te vinden en dat

betrokkene tijd moet nemen om deze persoonlijke situatie aan te

pakken.

> Dat een VDAB-opleiding volgen niet mogelijk is omdat er geen

haalbaar job profiel kan opgemaakt worden.

57


•Eindgesprek

− Wat komt aan bod in eindgesprek?

> Dat de VDAB-bemiddeling stopt tot de persoonlijke situatie gewijzigd

is.

> Dat de betrokkene zelf contact moet opnemen met de VDAB als de

problemen zijn opgelost en werk opnieuw mogelijk wordt.

> Dat de betrokkene zich kan informeren bij andere uitkeringsstelsels

> Dat de betrokkene bij RVA een aanvraag kan doen voor 33%

arbeidsongeschiktheid

> Dat voor niet toeleidbaren die ouder zijn dan 61, er een vrijstelling

van inschrijving bij de VDAB kan aangevraagd worden.

58


•Eindgesprek


> VDAB bespreekt samen met de werkzoekende de mogelijkheid om

een onthaaltraject te lopen op het ogenblik dat iemand een advies

niet toeleidbaar krijgt.

> De VDAB geeft aan de hand van de folder GBO toelichting bij de

werking van het samenwerkingsverband en motiveert de betrokkene

om hier op in te gaan.

> De woonplaats (domicilie) van de doelgroep bepaalt in eerste

instantie of VDAB iemand kan toeleiden naar het

samenwerkingsverband GBO.

> De woonplaats moet liggen in het werkingsgebied van een van de

weerhouden projecten.

59


•Eindgesprek


> De VDAB geeft prioriteit aan werkzoekenden met een

inschakelingsuitkering die beperkt is in tijd, in functie van het feit

dat rechtenverkenning, waaronder het nagaan of een persoon kan

overgaan naar een beter passend statuut en uitkering, deel uitmaakt

van een traject GBO.

> De VDAB hanteert geen selectiecriteria op basis van leeftijd,

problematiek, hulpvraag, persoonlijke situatie en duurtijd van de

niet toeleidbaarheid.

60


•Eindgesprek


> VDAB legt uit dat ze een jaarlijkse evaluatieopdracht heeft zolang ze

een werkloosheidsuitkering ontvangen.

> Hiervoor baseert de VDAB zich enkel op het gesprek met de

betrokkene.

> De VDAB beschikt niet over informatie vanuit GBO omdat er in de

pilootfase gewerkt wordt met een minimale invulling van

gegevensuitwisseling.

> Bij het begin van het traject zal de VDAB met instemming van de

betrokkene het inschrijvingsformulier doormailen naar de

contactpersoon van het samenwerkingsverband GBO.

61


•Eindgesprek


> Dit wordt per mail (met wachtwoord en toestemming van de

betrokkene) bezorgd aan de contactpersoon GBO.

> De VDAB noteert de opdracht ‘onthaaltraject GBO’ op het

afsprakenblad en volgt op of de betrokkene op het aanbod is kunnen

ingaan.

> Indien een bepaalde kernactor moeilijk ligt bij de betrokkene dan

wordt dit genoteerd op het inschrijvingsformulier.

> Bij de toewijzing van het dossier wordt hier rekening mee gehouden.

62


•Eindgesprek


> De tips op het afsprakenblad worden, mits instemming van de cliënt,

genoteerd op het inschrijvingsformulier.

> Het inschrijvingsformulier en het afsprakenblad worden overhandigd

aan de betrokkene.

− Wie verwijst door naar GBO?

> De doorverwijzing kan gebeuren door de VDAB/GTB-bemiddelaar of

de DABP-psycholoog.

> Dat is afhankelijk van wie het advies niet toeleidbaar doorpraat met

de betrokkene en wie de doorverwijzing naar GBO met de betrokkene

bespreekt.

63


•Eindgesprek

− Wie verwijst door naar GBO?

> Indien advies niet toeleidbaar na activeringstraject dan zal de GTB-

bemiddelaar doorverwijzen.

> Voor de niet toeleidbaren die die gekend zijn bij DABP gebeurt de

toeleiding door DABP- meestal na screening of reeds langer een

advies niet toeleidbaar en tijdens proces van herevaluatie door DABP

worden toegeleid naar GBO.

> Op het inschrijvingsformulier staat de naam van de DABP-psycholoog

vermeld omdat deze voor de verdere opvolging zorgt.

64


•Aanmelding bij GBO

> Het inschrijvingsformulier met tips uit afsprakenblad komt via mail

toe bij de contactpersoon van het GBO.

> Voor de manier van toewijzen van het ‘dossier’ zijn er verschillende

scenario’s opgenomen in de onderscheiden projectvoorstellen.

> Wetenschappelijk onderzoek zal de gevolgen van de keuzes mee in

kaart brengen.

> De onthaalmedewerker zal op een proactieve, outreachende en

aanklampende wijze contact opnemen met de betrokkene om een

afspraak te maken.

> Streefdoel is om de persoon binnen de vier weken te contacteren

voor een eerste contact/gesprek.

65

Onthaaltraject: dialogisch cyclisch proces

•Fasen in het dialogisch cyclisch proces

• Een herkenbaar grondpatroon

> Het methodisch handelen van een onthaalmedewerkers is gebaseerd op een herkenbaar grondpatroon dat de logica volgt van de probleemoplossingscyclus.

• Stappen:

> Proactief handelen

> Rechten verkennen en realiseren

> Hulpvraag in kaart brengen

> Diagnose/situatieanalyse

> Plan/ontwerp

> Interventies

> Bijsturen

> Evaluatie

66


67


• Flexibel proces

> Het gaat hier over een flexibel proces dat zich aanpast aan de

situatie van de cliënt.

• Activerend proces

> De onthaalmedewerker is steeds gericht op het activeren en

ontwikkelen van het zelfhelpend, het hulporganiserend en het

helpend vermogen van de cliënt en zijn betrokkenen.



• Uitgangspunten:

> De onthaalmedewerker stuurt dit proces door op passende momenten

de juiste vragen te stellen, korte samenvattingen te geven en door te

vragen.

> De cliënt bepaalt zelf welke oplossingen hij verkiest om uit te

voeren, op welke manier hij dat doet, wie hij daarbij inschakelt en

welk tempo hij aanhoudt.

> Essentieel is dat de onthaalmedewerker en de cliënt dit in

samenspraak doen, eventueel met de betrokkene van de cliënt en

soms ook me andere hulpverleners.

68



• Uitgangspunten:

> De onthaalmedewerker laat zich niet uitsluitend leiden door het

verhaal van de cliënt.

> Hij maakt steeds professionele afwegingen en neemt beslissingen om

de situatie gunstig te beïnvloeden.

> In wat volgt zullen we de onderscheiden fasen/taken los van elkaar

bespreken maar ze staan doorlopend met mekaar in verbinding en

kunnen in de praktijk niet los van mekaar gezien worden.

69



• Fasen:

− Opstart

> De onthaalmedewerker legt (hernieuwd) contact met de cliënt en legt de bouwstenen voor een vertrouwensband.

> Het kan hier gaan om één of meerdere gesprekken.

> De opgedane ervaringen in de pilootregio leert dat het concreet realiseren van sociale voordelen en tegemoetkomingen een belangrijke succesfactor is om de vertrouwensband met de cliënt uit te bouwen.

> Door met een concreet aanbod ‘rechten’ successen met de cliënt te boeken, wint de onthaalmedewerker het vertrouwen en open zich mogelijkheden om ook met achterliggende vragen aan de slag te gaan.

70



• Fasen:

− Opstart

> De onthaalmedewerker zal de betrokkene proactief informeren over de sociale grondrechten, de sociale voordelen en de financiële tegemoetkomingen.

> De onthaalmedewerker contacteert de betrokkene en spreekt met de betrokkene de plaats en het tijdstip af voor het eerste contact/gesprek.

> De betrokkene kiest de plaats waar hij het gesprek wil laten doorgaan.

> Indien de betrokkene ervoor opteert om zich te begeven tot de onthaalmedewerker, dan zorgt de onthaalmedewerker voor een warm ontvangst.

71



• Fasen:

− Opstart

> De betrokkene krijgt de gelegenheid en de ruimte om zichzelf voor te stellen, de nodige vragen te stellen en zijn verhaal te doen.

> De onthaalmedewerker stelt zich voor en geeft duiding bij de doelstellingen, de werkingsprincipes en de uitgangspunten van het onthaaltraject.

> De onthaalmedewerker geeft duiding bij de afspraken over de informatie- en gegevensuitwisseling.

> De klachtenprocedure wordt eveneens toegelicht.

> De cliënt wordt geïnformeerd over het omkaderend wetenschappelijk onderzoek en er wordt toestemming gevraagd om de geanonimiseerde gegevens te verzamelen.

72



• Fasen:

− Opstart

> De startdatum en de contactgegevens van de onthaalmedewerker

worden doorgegeven aan de contactpersoon van de VDAB.

> Er worden afspraken gemaakt voor een vervolgcontact.

73



• Fasen

Trajectbepaling

− De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt de rechten

verkennen en realiseren

> Proactief informeren over sociale grondrechten, sociale voordelen en

financiële tegemoetkomingen en ondersteunen bij realiseren

hiervan.

> De onthaalmedewerker bekijkt of er kan overgegaan worden tot een

ander statuut dat meer rechtszekerheid en bescherming geeft.

74



• Fasen

Trajectbepaling

− De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt de rechten

verkennen en realiseren

> Een wijziging van statuut moet een verbetering zijn voor de cliënt en

de totale situatie moet in overweging worden genomen, dus ook

impact van wijziging van statuut op afgeleide sociale voordelen.

> Een verbetering van statuut leidt ertoe dat er op verschillende

levensdomeinen stappen vooruit worden gezet.

75



• Fasen

Trajectbepaling

− De onthaalmedewerker verkent samen met de cliënt de

situatie en brengt deze in beeld.

> Bijzondere aandacht voor de onderscheiden levensdomeinen en de

onderlinge samenhang.

> Door de verschillende levensdomeinen gaandeweg in beeld te

brengen ontstaat er in het proces inzicht en uitzicht.

> Inzicht in problemen, krachten, strategieën en hulpbronnen op maat

van de cliënt en uitzicht dat betrekking heeft op een werkbaar zinvol

perspectief.

76



• Fasen

Trajectbepaling

− De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt die situatie

afwegen

> Bijzondere aandacht voor de balans draagkracht en draaglast.

> Draaglast: feitelijk en ervaren problemen en de gevolgen voor het

dagelijks leven van de cliënt en zijn netwerk.

> Draagkracht: eigen kracht en ondersteunende krachten

77


78


• Fasen

Trajectbepaling

− De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt de wensen

en oplossingen verkennen en de acties plannen

> De onthaalmedewerker zal de cliënt informeren over welke mogelijkheden er zijn, de consequenties hiervan duiden, zodat de cliënt zelf een keuze kan maken en mee kan nadenken over het herstel van de balans draagkracht en draaglast.

> De onthaalmedewerker zoekt samen met de cliënt naar oplossingen die aansluiten bij de leefwereld van de cliënt en zijn omgeving.

> Het doorverwijzen naar meer gespecialiseerde vormen van hulpverlening en het opvolgen hiervan is zeker ook een onderdeel van de acties.



• Fasen:

− Trajectuitvoering en opvolging

> De acties worden uitgevoerd en voortdurend geëvalueerd en

bijgestuurd.

> De onthaalmedewerker heeft samen met de cliënt de situatie

verkend en samen zijn ze gekomen tot een plan van aanpak met

acties die betrekking hebben op de onderscheiden levensdomeinen

en die aansluiten bij de leefwereld van de cliënt.

> Voor de uitvoering van het traject zal er doorverwezen en

samengewerkt worden met het achterliggend aanbod

79


80


• Fasen:


> De onthaalmedewerker zal samen met de cliënt onderzoeken of de

uitvoering van de plannen leidt in de richting van een verbetering

van de situatie van de cliënt.

> Door tussentijds te evalueren wordt duidelijk wat gaat en wat niet

> De onthaalmedewerker volgt de uitvoering van de acties op en stuurt

bij waar nodig.

> Hij informeert zich bij de cliënt en peilt naar de tevredenheid van de

cliënt over zijn traject.

> De onthaalmedewerker gaat na of de beoogde doelen en acties nog

aansluiten bij de vragen van de cliënt.



• Fasen:


> De onthaalmedewerker werkt op maat van de cliënt, speelt kort op

de bal en vertrekt hierbij van een proactieve houding.

> De onthaalmedewerker onderhoudt de contacten met de betrokken

hulp- en dienstverleners

81



• Fasen:

− Afsluiten van het onthaaltraject

> Het uitvoeren en evalueren gebeurt voortdurend in het dialogisch

cyclisch proces.

> In deze fase gaat het over het moment van afsluiten van het

onthaaltraject.

> Wanneer de doelstellingen bereikt zijn, of wanneer de hulpverlening

geen meerwaarde meer biedt.

82



• Fasen:


> Wanneer het onthaaltraject wordt afgesloten zal de

onthaalmedewerker de einddatum van het onthaaltraject doorgeven

aan de contactpersoon van de VDAB.

> De onthaalmedewerker geeft geen informatie door over het

hulpverleningstraject tenzij de cliënt hier expliciet om vraagt.

> De onthaalmedewerker heeft aandacht voor het jaarlijks

evaluatiegesprek dat de VDAB heeft met de doelgroep.

> De onthaalmedewerker zal de cliënt hierbij ondersteunen en samen

bekijken wat belangrijk is om in te brengen in het gesprek.

83



• Fasen:


> Dit kan gaan over eventuele stappen naar werk die betrokkene wil

zetten of het evalueren van het advies niet toeleidbaar.

> Indien werk opnieuw mogelijk is, dan kan er een afspraak gemaakt

worden met de Dienst Arbeidsbeperking van de VDAB.

> De contactgegevens van de VDAB zijn terug te vinden op het

inschrijvingsformulier.

> De onthaalmedewerker bekijkt met de cliënt of nazorg wenselijk is

en welke rol de onthaalmedewerker hierbij kan opnemen.

84



• Opmerking

− Inspiratiekader

> Ondanks het gegeven dat het accent in het inspiratiekader vooral ligt

op het generieke van het onthaaltraject en bijgevolg op de

onthaalmedewerker en de een-op-een relatie is het minstens even

belangrijk om in de projecten te blijven stil staan bij de

samenwerking tussen de kernactoren binnen het

samenwerkingsverband.

> Belangrijk dat de kernactoren actief samenwerken, de krachten

bundelen en samen bekijken hoe ze de onderscheiden competenties

inzetten.

85



• Fasen:

• Opmerking

− Inspiratiekader

> De meerwaarde van de samenwerking moet leiden tot een meer

omvattende oplossing op maat van de cliënt.

> Er moet bijzondere aandacht zijn voor het tegengaan van

onderbescherming en rechtendetectie, competentieontwikkeling en

er moet ruimte gemaakt worden voor kennisuitwisseling en het

samen ontwikkelen van nieuwe kennis.

86

Randvoorwaarden

•Zie ‘aanbevelingen vanuit pilootprojecten’

87

Uitwisseling van persoonsgegevens in context GBO

•Gegevensuitwisseling tussen de kernactoren

• Finaliteit

> Hulpverlening aan cliënt om toegang tot hulp- en dienstverlening

maximaal te realiseren en onderbescherming tegen te gaan.

− Decreet lokaal sociaal beleid en gegevensuitwisseling

> Heeft alleen betrekking op gegevens die noodzakelijk zijn voor een

verantwoorde hulp- en dienstverlening en de continuïteit van de

hulp- en dienstverlening.

> De gegevens worden alleen uitgewisseld in het belang van de

gebruikers.

> Behoudens overmacht of dringende noodzaak, dient de gebruiker op

wie de gegevens betrekking hebben, zijn instemming te geven met

de gegevensuitwisseling.

88


•Gegevensuitwisseling tussen de kernactoren

− Decreet lokaal sociaal beleid en gegevensuitwisseling

> Deze basis wordt momenteel omgezet in uitvoeringsbesluiten.

− Voorstel overeenkomst gegevensdeling

> Op Vlaams niveau is in overleg met VVSG, CAW en DMW afgesproken

om binnen de lopende GBO-projecten met een

samenwerkingsovereenkomst te werken waarin de principes rond

gegevensuitwisseling en het mandaat van de betrokken hulpverleners

worden gevat.

> Nota: ‘voorstel van overeenkomst gegevensdeling GBO’

89


•Gegevensuitwisseling tussen GBO en VDAB

• Pilootfase

− Minimale invulling van gegevensuitwisseling

> Enkel noodzakelijke inschrijvingsinformatie en de datum van start en

einde onthaaltraject worden structureel uitgewisseld.

> Inhoudelijke informatie over het hulpverleningstraject wordt niet

uitgewisseld tenzij de cliënt hier uitdrukkelijk om vraagt.

> Welke samenwerking en gegevensuitwisseling op termijn in belang

van cliënt en de betrokken actoren mogelijk en wenselijk is, vormt

een onderzoeksvraag die in wetenschappelijk onderzoek zal

opgenomen worden.

90

Instrumenten

•Pilootregio GBO

• Instrumenten ontwikkeld in de pilootprojecten

> In een vervolgtraject zullen we deze instrumenten ook ontsluiten

voor andere samenwerkingsverbanden GBO en in dit inspiratiekader

een plaats geven.

91

Wetenschappelijk onderzoek

•Onderzoeksvragen

> Wat zijn de kenmerken en problematieken van de doelgroep met het

advies niet toeleidbaar?

> Welke invulling geven de pilootprojecten aan het onthaaltraject?

> Wat is de impact van het onthaaltraject op de doelgroep?

> Op welke wijze werken de partners in het GBO samen en wat zijn

volgens hen de succesvolle ingrediënten?

92

Literatuur

•Zie inspiratiekader

93

Bijlagen

•Welke?

> Afsprakenblad VDAB

> Inschrijvingsformulier VDAB

> Folder GBO

> Voorstel overeenkomst gegevensdeling GBO

> Privacyverklaring op vlak van gegevensverwerking- en bescherming

bij het inschrijvingsformulier

> Samenwerkingsovereenkomst met penhouders van het

samenwerkingsverband

94

Bedankt!Lifa Ouald Chaib

GBO inspiratiekader onthaaltrajecten · 2018-06-11 · > Het aanreiken van tips en instrumenten om...

Documents

Transcript of GBO inspiratiekader onthaaltrajecten · 2018-06-11 · > Het aanreiken van tips en instrumenten om...